Web viewHet slimmer worden van de neanderthaler en ... De verschrikkelijk duidelijke afbeeldingen en...

1

Didactische documentatiemap:

De neanderthaler

Vakdidactiek geschiedenis 1Lector: Jan Van Schaftingen

Groep: A.

Sonny Coddens-Cornelis1 OSO 12Jaar: 2008-2009

http://www.arteveldehs.be/emc.asp?pageId=1834

2

Inhoudstafel.

InhoudsopgaveDidactische documentatiemap:...............................................................................1De neanderthaler..........................................................................................................1

Inhoudstafel....................................................................................................................2

Bibliografie......................................................................................................................5

Kritische vergelijking van de recente handboeken..........................................................6

Kritische vergelijking van de recente handboeken (schema)......................................7

Kadering van de neanderthaler in de referentiekaders................................................11

Situering in de tijd.....................................................................................................11

Situering in de ruimte. (HALL, 2008).........................................................................15

Kadering in de domeinen van de samenleving..........................................................16

Plaats in de menselijk afstammingsboom.................................................................18

Mind-map......................................................................................................................20

Overzicht leerinhouden.................................................................................................22

Leerinhouden uit syllabus vakstudie.........................................................................22

Overzicht van de leerinhouden.................................................................................23

Probleemstelling...........................................................................................................25

Leerplandoelen en vakoverschrijdende eindtermen.....................................................26

Behaalde eindtermen................................................................................................26

Doelstellingen...........................................................................................................26

Secundair onderwijs, eerste graad A-stroom: vakgebonden eindtermen geschiedenis. (Ministerie van Onderwijs).......................................................................27

Doelen...........................................................................................................................37

Doel 1........................................................................................................................37

Doel 2........................................................................................................................37

Doel 3........................................................................................................................37

Instappen......................................................................................................................38

Instap 1......................................................................................................................38

Instap 2......................................................................................................................38

Brontekst 1....................................................................................................................39

Tekst..........................................................................................................................39

Leerinhouden............................................................................................................39

3

Doelen.......................................................................................................................39

Doelgerichte analyse.................................................................................................39

Conclusie in de vorm van lestekst onderdeel............................................................40

Even creatief aan het werk........................................................................................40

Brontekst 2....................................................................................................................41

Tekst..........................................................................................................................41

Leerinhouden............................................................................................................41

Doelen.......................................................................................................................41

Doelgerichte analyse.................................................................................................41

Conclusie in de vorm van lestekst onderdeel............................................................42

Even creatief aan het werk........................................................................................42

Extra brontekst..............................................................................................................43

Iconografische bronnen................................................................................................44

Bron 1........................................................................................................................44

Bron 2........................................................................................................................48

Kaart..............................................................................................................................51

Kaart (afbeelding)......................................................................................................52

Tijdsbalk........................................................................................................................53

Internetsites..................................................................................................................54

Site 1: Wikipedia. (Wikipedia)...................................................................................54

Site 2: Neanderthalers.nl. (Neanderthalers.nl)..........................................................54

Concrete opdracht....................................................................................................54

Videofragment naar keuze............................................................................................56

Neanderthal. (Neanderthal - Episode 1 - Part 1 of 5, 2008)......................................56

Recente artikels met betrekking tot actuele onderwerpen die gelinkt worden aan de neanderthaler.....................................................................................................................57

Artikel 1: Mogelijk kannibalisme bij moedermoord. (jns, 2008)................................57

Artikel 2: Voor we onze laatste palmboom omhakken. (VERHOEVEN, 2008)...........58

Artikel 3: Door opwarming van de aarde stijgt ook het alcoholpercentage van de wijn. (belga, 2008)...........................................................................................................60

Recente persartikels in verband met de neanderthaler................................................62

Artikel 1: Neanderthalerhap......................................................................................62

Artikel 2: Bijlen van de neanderthalers niet minderwaardig.....................................62

Artikel 3: De laatste neanderthalers..........................................................................62

Schematische opbouw les onderdelen..........................................................................63

Bordschema.................................................................................................................. 64

5

Bibliografie

AUFFERMANN, B. (2008). De stamboom van de hominidae: alles is in beweging. In B. AUFFERMANN, Neanderthalers in Europa (p. 25).AUFFERMANN, B. (2003). Waren de neanderthalers kannibalen? In B. AUFFERMANN, Neanderthalers in Europa (J. Nowe, Vert., pp. 86-89). Schuyt & Co.Bauters, C., & Van Schaftingen, J. (2008-2008). Geschiedenis vakstudie1:oudste tijden. Gent, Oost-Vlaanderen, België: Arteveldehogeschool.Bauters, C., & Van Schaftingen, J. (2008-2008). Geschiedenis vakstudie1:oudste tijden. Gent, Oost-Vlaanderen, België: Arteveldehogeschool.Bauters, C., & Van Schaftingen, J. (2008-2008). Geschiedenis vakstudie1:oudste tijden. Gent, Oost-Vlaanderen, België: Arteveldehogeschool.belga. (2008, oktober 29). Door opwarming van de aarde stijgt ook het alcoholpercentage van de wijn. De Standaard , 85 (253), p. ??cf. (2008, september 25). IN BEELD; Neanderthalerhap. 85 (224), p. W2.DEARY, T. (2008). Waanzinig om te weten. Steengoed die steentijd. Kluitman.EREN, M. (2008). Bijlen van de neanderthalers niet minderwaardig. EOS-magazine (10), 10.Eren, M. (2008, oktober). Bijlen van neanderthaler niet minderwaardig. EOS magazine (10), p. 10.HALL, S. S. (2008, oktober). De laatste neanderthalers. National Geographic Nederland-België , 50-79.HALL, S. S. (2008, oktober). De laatste neanderthalers. National Geographic Nederland-België , 56.jns, s. (2008, december 15). Mogelijk kannibalisme bij moedermoord. De Standaard , 85, p. ??l'homme de neandertal. (2008). Opgeroepen op 12 10,15, 2008, van http://users.swing.be/grottedespy: http://users.swing.be/grottedespy/page24.htmlMinisterie van Onderwijs. (sd). Secundair onderwijs, eerste graad A-stroom: vakgebonden eindtermen geschiedenis. Opgeroepen op 12 15, 2008, van Onderwijs Vlaanderen: http://www.ond.vlaanderen.be/DVO/secundair/1stegraad/a-stroom/eindtermen/geschiedenis.htmHyperbolaGuy (Producent). (2008). Neanderthal [Film].Neanderthalers.nl. (sd). Opgeroepen op 12 10, 2008, van Neanderthalers.nl: http://www.neanderthalers.nl/ONGEKEND. (1856, september 9). niet gekend. Barmer Bürgerblatt , p. 1.VERHOEVEN, K. (2008, november 15). Voor we onze laatse palmboom omhakken. De Standaard , 85 (265), pp. 30-31.Walking with cavemen (2006). [Film].Wikipedia. (sd). Neanderthaler. Opgeroepen op december 10, 2008, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Neanderthaler

6

Kritische vergelijking van de recente handboeken.

Het handboek dat mij het meeste aansprak is qua inhoud is Tekens 1. Maar het systeem in Terugblik 1 vond ik heel goed.

Als ik dus een favoriet moet kiezen zou het toch Tekens 1 worden want inhoud is voor mij belangrijker dan het gebruikte systeem. Het missen van bronnen en een kaart ter situering in de ruimte kan opgevangen worden door het zelf aanreiken van extra bronnen en het gebruik van een geprojecteerde kaart in de klas.

7

Kritische vergelijking van de recente handboeken (schema).

Tekens 1.Sporen van mensen. 18-19

Historia 1.PrehistorieEgypte.22-23

Anno 1.31-33

Selectie leerinhouden.

- Tijd & ruimte aangegeven.- De fysiologische kenmerken worden

opgesomd, ik heb enig probleem met het feit dat er staat dat de neanderthaler niet veel verschilde van de moderne mens.

- Nomadisch gedrag en woning worden aangeven.

- Jacht en het feit dat ze aaseters waren is vermeld. Wat hier mist is het feit dat ze naast jacht ook nog voedsel verzamelden.

- Werktuigen worden behandeld.- En hun zorg voor de doden.

Maar beperkte informatie over de neanderthaler.

Fysiologische kenmerken van de neanderthaler worden niet vermeld, deze zijn echter wel te zien op de bijhorende bronnen die in de tekst zitten.

Kwaliteit lestekst. De lestekst is duidelijk met een goed opgebouwde structuur.

De lestekst is te beperkt, en onvoldoende om zonder de bronnen de leerinhoud te omvatten.

Duidelijke structuur, logisch opgebouwd en met gepaste tussentitels.

Situering onderwerp binnen tijd en ruimte.

Duidelijke tijdsbalken situeren grondig in tijd. Misschien is een situering in ruimte van de neanderthaler op kaart als aanvulling van tekst een mogelijk puntje, dat vatbaar is voor verbetering.

Situering in tijd en ruimte voldoen.

Situering in de ruimte is heel duidelijk gedaan op kaart. Kaart hernomen in Ontdek geschiedenis 1. Een tijdsbalk voor een duidelijker overzicht zou bij situering in tijd wel mogen.

8

Aangeboden bronnen materiaal.

Beperkt, niet altijd gerelateerd aan inhoud. Heel veel bronnen, hier moeten de leerlingen zelf veel informatie uithalen.

Bronnen zitten verwerkt in de tekst, dit is heel duidelijk.

9

Memo 1.Mijlpalen.16-19

Ontdek geschiedenis 1.24-25

Terugblik 1.18-23

Storia 1.30-34

Selectie leerinhouden.

Er wordt geen vermelding gedaan over de neanderthaler, de andere hominiden worden echter uitvoerig behandeld.

Fysiologische kenmerken niet aangegeven. Werktuigen en mogelijke religie wel aangegeven. Voedsel en levenswijze niet vermeld.

Fysiologische kenmerken niet aangegeven. Alle andere zaken zijn duidelijk vermeld. Waar de naam neanderthaler vandaan komt is niet opgenomen in de les.

Niet uitgebreid, erg beperkt. Veel aandacht aan de evolutie-theorie weinig naar de hominiden zelf.

Kwaliteit lestekst.

Duidelijk gestructureerde lestekst, goede keuze van aanduiding kernwoorden. Tussentitels zijn een hulp bij het structureren van de leerstof.

Mooie opbouw, zeer zakelijk. Het essentiële staat erin en niets meer.Het kadertje “Samenvatting” is heel praktisch.

Heel goede lesteksten, misschien geen duidelijk onderscheid tussen de verschillende hominiden maar het aanwezig zijn van het inclusieve werkboek op de andere zijde maakt het zeer overzichtelijk.

Zeer goed geformuleerde tekst. Weinig gestructureerd met te lange tussentitels.

Situering onderwerp binnen tijd en ruimte.

Tijdsbalk en kaart van de verschillende mensachtige zijn aanwezig. Duidelijke situering in de ruimte, meest duidelijke echter spijtig dat de neanderthaler niet vermeld word.

Zelfde kaart als in Anno 1. Situering in tijd is mooi verwerkt in een overzicht van de verschillende mensachtige en hun herseninhoud.

De intregatie van de situering in de tijd in de kaart ter situering in de ruimte is niet goed geslaagd vind ik. Een aparte tijdslijn/balk was overzichtelijker geweest.

Situering binnen ruimte voor de neanderthaler specifiek is niet aanwezig maar de globale situering is goed.Het gebruik van de verticale tijdlijnen ter situering is een iets minder geslaagd opzet.

10

Memo 1.Mijlpalen.16-19

Ontdek geschiedenis 1.24-25

Terugblik 1.18-23

Storia 1.30-34

Aangeboden bronnen materiaal.

Duidelijke bronnen, illustraties ondersteunen de lestekst.

Een weinig aan bronnen maar de enkele bron aanwezig is wel heel concreet en verhelderend.

De aangeboden bronnen zijn heel verklarend voor de gerelateerde lesinhoud, ook het feit dat het inclusieve werkboek deze bronnen meteen laat ontleden is goed gekozen.

Mooie en goed gekozen bronnen. De vraagjes die erbij staan helpen de leerlingen (en leerkracht) bij het analyseren van de bronnen.

11

Kadering van de neanderthaler in de referentiekaders.

Situering in de tijd.

12

australopithecus afarensis 4 tot 2,5 milj jaar geleden

sahelantropus tchadensis 7 milj jaar geleden

8 miljoen jaar geleden








homo ergaster 1,6 milj jaar geleden

homo habilis kort na 2,5 milj jaar geleden

13

2 miljoen jaar geleden 1 miljoen jaar geleden NU

2 000 000 jaar geleden











900 000 jaar geleden









homo neanderthalensis 300 000 tot 30 000 jaar geleden

homo ergaster 1,6 milj jaar geleden

homo sapiens 200 000 jaar geleden tot nu

15

Situering in de ruimte. (HALL, 2008)

Kadering in de domeinen van de samenleving. 1

1 http://www.neanderthalers.nl/ geraadpleegd op 15 december 2008. Onthouden uit fragmenten van “Walking with cavemen” uit de les vakstudie. AUFFERMANN, B. (2003). De stamboom van de hominidae: alles in beweging. In B.

AUFFERMANN, Neanderthalers in Europa (J. Nowe, Vert., p. 25). Schuyt & Co.Bauters, C., & Van Schaftingen, J. (2008-2008). Geschiedenis vakstudie1:oudste tijden.

Gent, Oost-Vlaanderen, België: Arteveldehogeschool.Bauters, C., & Van Schaftingen, J. (2008-2008). Geschiedenis vakstudie1:oudste tijden.

Gent, Oost-Vlaanderen, België: Arteveldehogeschool.Bauters, C., & Van Schaftingen, J. (2008-2008). Geschiedenis vakstudie1:oudste tijden.

Gent, Oost-Vlaanderen, België: Arteveldehogeschool.belga. (2008, oktober 29). Door opwarming van de aarde stijgt ook het

alcoholpercentage van de wijn. De Standaard , 85 (253), p. ??cf. (2008, september 25). IN BEELD; Neanderthalerhap. 85 (224), p. W2.EREN, M. (2008). Bijlen van de neanderthalers niet minderwaardig. EOS-magazine (10),

10.Eren, M. (2008, oktober). Bijlen van neanderthaler niet minderwaardig. EOS magazine

(10), p. 10.HALL, S. S. (2008, oktober). De laatste neanderthalers. National Geographic Nederland-

België , 50-79.jns, s. (2008, december 15). Mogelijk kannibalisme bij moedermoord. De Standaard , 85,

p. ??Ministerie van Onderwijs. (sd). Secundair onderwijs, eerste graad A-stroom:

vakgebonden eindtermen geschiedenis. Opgeroepen op 12 15, 2008, van Onderwijs Vlaanderen: http://www.ond.vlaanderen.be/DVO/secundair/1stegraad/a-stroom/eindtermen/geschiedenis.htm

Neanderthalers.nl. (sd). Opgeroepen op 12 10, 2008, van Neanderthalers.nl: http://www.neanderthalers.nl/

ONGEKEND. (1856, september 9). niet gekend. Barmer Bürgerblatt , p. 1.VERHOEVEN, K. (2008, november 15). Voor we onze laatse palmboom omhakken. De

Standaard , 85 (265), pp. 30-31.Wikipedia. (sd). Neanderthaler. Opgeroepen op december 10, 2008, van Wikipedia:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Neanderthaler

http://www.neanderthalers.nl/

Web viewHet slimmer worden van de neanderthaler en ... De verschrikkelijk duidelijke afbeeldingen en...

Documents

Transcript of Web viewHet slimmer worden van de neanderthaler en ... De verschrikkelijk duidelijke afbeeldingen en...