30 23 januari 2009 HP | DE TIJD

A C H T E R G R O N D

Ik zit nu hier

Miljoenen mensen over de hele wereld houden anderen steeds op de hoogte van hun dagelijkse bezigheden via Twitter.

De één bericht over zijn nachtrust, de ander over oorlogsslachtoffers. Over tweeds, twitterati en twitterverslaving.

door Ralf Groothuizen, illustraties Ien van Laanen

Zijn koffer was kwijt. Toen mi-nister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen op 12 janu-ari landde op de luchthaven van

Singapore, zag hij tot zijn schrik dat zijn koffer niet op de lopende band stond. Hoe moest dat nou? Hij had een nieuwjaars-ontvangst bij de ambassadeur, die hem zo kwam ophalen. Dan kon je toch moeilijk komen aanzetten in een hemd dat rook naar een vijftienurig verblijf in een vlieg-tuigcabine.

Leuk om te weten: ook ministers zijn dus weleens hun koffers kwijt, en ook mi-nisters moeten weleens wachten. Maar hoe had deze anekdote de buitenwereld bereikt? Was een journalist meegevlogen? Stond er een cameraploeg klaar op Sin-gapore Airport? Of pompten zijn woord-voerders een persbericht rond? “Nieuws! Verhagens koffer zoek.” Nee, Verhagen vertelde dit zelf. Nou ja, vertelde, hij twit-terde dit op Twitter.

Twitter is een nieuwe hype op internet. Alhoewel, nieuw? Al in 2006 lanceerde Odeo Inc., een bedrijf in San Francisco,

de internetsite www.twitter.com. Wereld-wijd zijn er inmiddels miljoenen gebrui-kers. De bezoeker kan zichzelf aanmelden als twitteraar op de website. Na een korte inschrijfprocedure – een minuutje, langer niet – begint het. “What are you doing?” valt er te lezen. Daaronder een wit vlak met een cursor die verleidelijk knippert naar hen die met anderen willen delen wat ze denken, wat ze doen of wat ze weten. Dat mag in maximaal 140 tekens per bericht, inclusief spaties en leestekens. Daarna druk je op de knop ‘update’ en je eerste tweed – want zo heet dat in twittertaal – is een feit.

“Hengeltje uitgeworpen en nu wach-ten of er gehapt gaat worden,” twittert Katootje (2091 tweeds) op 5 januari, ’s middags om 14.00 uur. Katootje heeft ne-gentig ‘followers’. Dat zijn mensen die haar tweeds volgen. Negentig mensen lezen dat Katootje haar hengel heeft uitgeworpen en kunnen als ze het leuk vinden aan haar vragen of ze al wat vis gevangen heeft. Katootje kan dan op haar beurt weer een tweed tikken waarin ze schrijft dat ze bij-voorbeeld een heel grote vis heeft gevan-

gen, maar dat het haakje achter een oogje is blijven steken. “Wie weet hoe je haakjes uit visoogjes pulkt zonder het vissenoogje te beschadigen?” Dat zou nou een goede tweed zijn. Want zo is Twitter ook. Naast een keuvelkamer is het een vraagbaak. En goede kans dat binnen een mum van tijd een antwoord volgt. Of niet.

Twitter is geen e-mail en ook geen sms. Twitter is vrijblijvender. Als Katootje iets twittert, dan hóeven haar ‘followers’ niet te reageren. Op een sms of e-mail doe je dat normaliter wel. En Katootje hoeft op haar beurt dat berichtje niet apart aan al die ne-gentig mensen die haar volgen te sturen. Een druk op de verzendknop is voldoende. Natuurlijk heeft het programma ook func-ties om tot een privégesprek over te gaan, bijvoorbeeld als de informatieuitwisseling te precair wordt. Twitter als darkroom, een achterkamertje, een vergadering met de deur dicht. Noem het wat u wilt.

Twitteren kunt u doen op uw compu-ter. Zowel op de vaste pc als op de lap-top. Maar wilt u het doen zoals de twit-terati (twitteriaans voor Twitter-adepten) het doen, doe het dan op de iPhone, ook

hierMiljoenen mensen over de hele wereld houden anderen

dru_HP04_twitter.indd 30 19-01-2009 17:24:18

31HP | de tijd 23 januari 2009

Ω

dru_HP04_twitter.indd 31 19-01-2009 17:24:47

32 23 januari 2009 HP | DE TIJD

Ω zo’n relatief nieuw dingetje – een telefoon, computer, mp3-speler, organizer en nog veel meer. Daarmee kunt u overal twit-teren: in de trein, op het toilet, tijdens de huwelijksnacht of, ja, tijdens het vissen. En mocht er geen internetverbinding zijn, dan kunt u uw ‘followers’ altijd nog via een sms op de hoogte stellen van uw bezigheden; daarvoor stuurt u dan een berichtje naar een speciaal twittertelefoonnummer.

Het was uiteraard de kersverse Ame-rikaanse president Barack Obama (263 tweeds), meester in de digitale commu-nicatie, die Twitter al eerder ontdekte. Na Obama volgden Hillary Clinton, Joe Bi-den, John Edwards. En in de sport Lance Armstrong en in de ruimte de Phoenix Marslander. In het begin waren Obama’s tweeds nog persoonlijk van aard, maar later waren het eigenlijk alleen maar aan-kondigingen van speeches die je via een druk op de knop live kon bekijken. Obama heeft bijna 170.000 ‘followers’.

Hij schreef zijn tweeds trouwens niet zelf. En op de dag dat hij de verkiezin-gen won, stopte hij prompt met twitteren. “Obama’s team heeft alles aangepakt om in het kader van Web 2.0 vooral jongeren aan te spreken,” mailt Shenja van der Graaf vanuit een hangmat op Frans Polynesië waar ze vakantie houdt. Van der Graaf is werkzaam bij het Berkman Center for In-ternet and Society, een instituut gelieerd aan de Harvard Universiteit. “Het is te kort door de bocht te stellen dat deze midde-len alleen gebruikt zijn om de kiezers te werven. Vanuit zijn campagnegedachte staan thema’s zoals openheid en interac-tie voorop, en webapplicaties als Twitter, MySpace, YouTube zijn daar uitermate ge-schikt voor.” Van der Graafs verwachting dat Obama in de aanloop naar zijn inaugu-ratie weer zou gaan twitteren, is inderdaad uitgekomen.

In politiek Den Haag zijn er tot op he-den nog geen copycats op Twitter gespot die Verhagen nadoen. Maar dat gaat beslist veranderen, meent internetondernemer Jim Stolze (1690 tweeds). “Ik heb volledig respect voor die man. Dit gaat absoluut na-volging krijgen naarmate de verkiezingen

naderen. Op dit moment is er helemaal geen gevoel van urgen-tie om op een menselijke manier met de kiezer te communiceren. Ik heb respect voor Verhagen, om-dat hij het toch doet, terwijl het nu niet per se opportuun is.”

Voormalig Kamerlid Bert Bakker van D66 was de eerste die op vriendenwebsite Hyves actief werd. Naarmate in 2006 de verkiezingen dichterbij kwamen, werden meer politici actief. Wouter Bos had bin-nen een mum van tijd duizenden Hyves-vrienden. Harry van Bommel (SP), Femke Halsema (GroenLinks), Arend Jan Boe-kestijn (VVD) – een kleine greep uit het aanbod aan weblogs van politici die vaak dagelijks ververst worden. Maar Twitter is uiteindelijk nét een stapje verder in de digitale interactie: de politicus kan direct communiceren met de kiezer. De kiezer kan hem of haar bijna aanraken – als dat geen stemmen zal opleveren.

Even terug naar Singapore. Naar Ver-hagens (1674 tweeds) kofferperikelen. Tussen het zoeken en vloeken door vond hij de tijd om op zijn iPhone (de Black-berry is hij allang ontgroeid) wat berichtjes rond te twitteren. To twitter betekent ove-rigens tsjilpen in het Nederlands. Verhagen tsjilpte om tien over half vier: “Koffer kwijt en ik moet er toch netjes uitzien voor de nieuwjaarsontvangst dus improviseren.” De steunbetuigingen stroomden binnen op zijn twitterpagina. Katootje was er als de kippen bij en tsjilpte: “Hopelijk ben je niet te gekreukt uit het vliegtuig geko-men. Vervelend altijd als de koffer niet op

de band verschijnt.” Een klein half-uur later twitterde Verhagen: “Kle-dingproblemen opgelost op onge-

poetste schoenen na. Nu snel naar de ambassadeur.” Een paar minuten

later was daar Katootje weer. Op haar eerste twitteroprisping had Verhagen

niet gereageerd. Poging twee. Katootje@maximeverhagen: “Voortaan toch zo’n handig snelpoetsertje in de handbagage?” Verhagen tsjilpte terug: “Ja snelpoetsertje ligt normaal ook in de auto ;)”

Het was een voorstel van iemand op de afdeling Voorlichting van Buitenland-se Zaken, vertelt Aad Meijer (0 tweeds), persvoorlichter op Verhagens ministerie. In augustus begon de minister. En het be-viel. Verhagen twittert over zakelijke be-zigheden. Zo lezen we op 15 januari: “De Israëlische ambassadeur op de hoogte

gebracht van de NL verontwaardi-ging over de beschieting van het VN-kantoor in Gaza.” Veel verder

dan dit soort mededelingen gaat het echter niet. Verhagen, zegt woordvoer-der Meijer, is verstandig genoeg om geen gevoelige uitspraken te twitteren. En nee, zijn voorlichting checkt de tweeds vooraf niet op gevoeligheden. “Geen twittercen-suur.” Verhagen laat zich toch niet uit de tent lokken door ‘followers’ die hem las-tige vragen stellen.

Veel leuker dan de berichtjes waar-in Verhagen zegt dat hij een werklunch heeft met collega’s uit Bangladesh of dat hij moet speechen in het Erasmushuis over de juridische samenwerking bij de opbouw van de rechtsstaat in Indonesië, zijn berichtjes waarin de lezer de minister ietsjes beter leert kennen. Zo stopte Ver-hagen in augustus met roken en eet hij als hij haast heeft sateetjes op het Plein in Den Haag. Tijdens Prinsjesdag vond hij de tijd om vanaf de plechtigheid te twitteren. “In de Ridderzaal, trots op de hoed van mijn echtgenote.”

“Dit is heus geen voorlichtingspraat-je,” zegt voorlichter Meijer. “Vrijwel hon-derd procent van de berichten tikt hij zelf. Een enkele keer doen wij het, als hij echt geen tijd heeft, en natuurlijk altijd in over-leg met hem.” De minister maakt zich wel een beetje zorgen dat hij het allemaal niet meer kan bijhouden. Steeds meer mensen sturen berichtjes naar Verhagen, en die kan hij niet allemaal beantwoorden. Dan gaan ze mokken. Zo tsjilpt JeanneDoo (3010 tweeds): “Ik zag wel dat Maxime Verhagen nieuwe tweeps (twitteriaans voor Twitter people) volgt maar niet mij, ik kan ’m niet ‘boeien’ denk ik – tisnietanders.” En even later schrijft ze: “Restant pizza van gisteren in de oven en ER kijken, geen wonder dat Maxime Verhagen me niet volgt (why’s my life so booooring!)”

EenVandaag had op 14 januari een item

’Voortaan toch zo’n handig snelpoetsertje in de handbagage?’‘Ja snelpoetsertje ligt normaal ook in de auto ;)’

viel. Verhagen twittert over zakelijke be-zigheden. Zo lezen we op 15 januari: “De Israëlische ambassadeur op de hoogte

gebracht van de NL verontwaardi-

dan dit soort mededelingen gaat het

later was daar Katootje weer. Op haar eerste twitteroprisping had Verhagen

volging krijgen naarmate de verkiezingen

dru_HP04_twitter.indd 32 19-01-2009 17:25:27

33HP | DE TIJD 23 januari 2009

over Twitter. Meijer mailde na die uitzen-ding. “Met alle publi-citeit over Twitter gaat ’t snel: giste-ren kwamen er 400 mensen bij die de minister volgen. Het zijn er nu 2100.” En drie uur later mailde hij. “Ik voel me net het ANP. Teller staat op 2200.” Als Meijer was blijven tellen, had hij de volgende dag een stand van 2450 gezien.

Jim Stolze is een paar dagen geleden wakker ge-worden uit zijn internet-slaap. Stolze heeft een bedrijf dat gespecialiseerd is in in-teractieve concepten, en vroeg zich af hoe bedrijven nieuwe in-ternetmogelijkheden implemente-ren in hun bedrijfscultuur. Bij wijze van experiment sloot hij zich een maand lang af van internet. Zijn mobie-le telefoon liet hij wel aanstaan. Zijn bevin-dingen schreef hij op in het katern ‘Hart & Ziel’ van de Volkskrant. “Ik vond dat ik te veel Mister Online was. Ik was vrij heftig met digitale communicatie bezig,” vertelt Stolze nu. Hij leed aan digitale ADHD. ’s Avonds zat hij met zijn vrouw op de bank. Gezelligheid. Wijntje. Chippies. Laptop. Twitter. En Stolze keek voortdu-rend naar dat schermpje, naar zijn twitter-vriendjes. “En dan zat ik te gniffelen. En dan zei mijn vrouw iets in de trant van: ik zou het wel leuk vinden als je ook even met mij zou willen gniffelen.”

Ander voorbeeld van zijn twitterver-slaving. Tijdens een chique diner kneep Stolze ertussenuit om op de wc te gaan twitteren. “Dat gezelschap was niet heel inspirerend. Toen twitterde ik: ik mis de lol op twitter, maar ik moet nu weer heel snel aan tafel. Dat heeft behoorlijk verslavings-achtige trekjes, hè? Op die manier doe ik dat nu niet meer.”

Twitter houdt, samen met e-mail, Facebook, Hyves en andere inter-nettools, sommige mensen net iets té veel bezig, vindt Stolze. Hij houdt seminairs bij bedrijven waar hij werk-

nemers uitlegt hoe er effi ciën-ter gebruik kan worden gemaakt van internet

en digitale communicatie. “Mensen hou-den elkaar bezig met e-mailtikkertje. Het gaat vaak helemaal nergens over. Het stelt niets voor. Maar het is wel leuk. Het is zo-als apen die elkaar lekker zitten te vlooien, terwijl ze helemaal geen vlooien hebben. Ook wij zijn sociale dieren.” De werkplaats als plek om je digitale vriendschappen te onderhouden – dan komt er van werken nog maar weinig terecht. “Je verwacht dat mensen productief zijn en effectief infor-matie uitwisselen. Sociale interactie doen ze maar bij het koffi ezetapparaat.”

Ander nadeel. Hoezeer ben je eigenijk bevriend met je twittervrienden? “Mensen gedragen zich anders. Ik ken een aantal mensen op Twitter van wie ik weet dat ze bijna alles eindigen met uitroeptekens of een smiley ;) en woordjes als ‘amazing!’ en ‘great!’. Als je die in het echte leven tegen-komt, denk je al snel: hé, zo happy ben jij nu ook weer niet.”

Twitter uit zijn systeem bannen, is hem niet gelukt tijdens het offl ine-experiment. Sterker: “Het eerste wat ik deed toen ik weer online ging, was Twitter aanzetten

en even ‘hallo’ zeggen. Ver-volgens kwamen er vanuit de hele wereld berichtjes. ‘Hé, Jim is weer online, wat leuk dat hij er weer is!’ Ik tik trouwens nu een tweed waarin ik zeg dat ik door HP/De Tijd word geïnterviewd.” Ziedaar Twitter: je eigen kleine pr-ma-chientje.

Misschien ziet u de vruchten van Twit-ter nog steeds niet hangen. U vindt het allemaal gekeuvel, gekwebbel en ge-pr. Maar Twitter is wel degelijk handig, bij-voorbeeld voor fanatie-ke nieuwsconsumenten.

Ten tijde van de terroris-tische aanslagen in India

deden burgerverslaggevers al twitterend verslag van de

gebeurtenissen. Niet alleen in woord: sommigen maakten

ook foto’s op plaatsen waar de perscamera’s niet waren of kon-

den komen. Twitter was CNN en Al Jazeera keer op keer voor. Nieuwe ge-

weerschoten? Twitter had het als eerste. Ook nu tijdens de oorlog in Gaza kunt

u via Twitter van minuut tot minuut op de hoogte blijven. Bij de zoekfunctie tikt u ‘Gaza’ in en via een paar muisklikken wordt u ‘follower’ van drukgevolgde twit-terkanalen over Gaza. U kunt bijna live het aantal doden in de strook meetellen. AJGAZA: “The death toll in #Gaza under Israel’s assault on the territory now stands at 1,105 killed and 5,130 injured.” Een uur la-ter gaat het over 1133 doden en 5200 ge-wonden. En afgelopen week nog: de vlieg-tuigcrash in de Hudson bij New York. Niet de tv-zenders hadden de eerste beelden, maar twitteraar Janis Krums (483 tweeds), die een toeristisch tripje maakte op de Hudson. Met zijn I-Phone maakte hij een foto en deelde het nieuws à la minute in een tweed met zijn ‘followers’. Jkrums: “http://twitpic.com/135xa There’s a plane in the Hudson. I’m on the ferry going to pick up the people. Crazy.”

En Verhagen? Die twittert net aan op-pertwitteraar Jojanneke (20.939 tweeds) dat hij lekker heeft geslapen vannacht. |

té veel bezig, vindt Stolze. Hij houdt té veel bezig, vindt Stolze. Hij houdt seminairs bij bedrijven waar hij werk-seminairs bij bedrijven waar hij werk-

nemers uitlegt hoe er effi ciën-ter gebruik kan worden gemaakt van internet

dru_HP04_twitter.indd 33 19-01-2009 17:25:47