Bestuurlijke verantwoordelijkheid

voor Kwaliteit en Veiligheid

Flevum Bolsward

7 oktober 2010

Armand Höppener

2

Introductie: 35 jaar werkzaam in de zorg

9 jaar werkvloer psychiater23 jaar bestuurder5 jaar algemeen ziekenhuis18 jaar GGZ ( Utrecht, voorzitter Altrecht)

3 jaar adviseur IGZ 2007Vanaf 1 juni 2010 bestuursadviseur bij Twijnstra Guddea.hoppener@igz.nl of yah@tg.nl

3

Inhoudsopgave

1. Introductie2. Verbreding K&V en Governance 3. Vertrouwen problematiseren 4. TG en IGZ onderzoek SGZ 2009 5. Rol hoger en middenmanagement 6. Concept toezichtskader 2010 7. Stellingen 8. EVt. Hulpmiddelen voor instelling bij sturen op

K&V

4

Verbreding kwaliteit, veiligheid en governance

Professionals Verdieping van kwaliteit CBO - IFMS -KNMG1979- 2008- 2010Verantwoordelijkheid bestuur Kwaliteitswet 1996 Wet cliëntenrechten 2011?

Langs elkaar heen werken van systemenVeiligheid als nieuwe dimensie Willemsen 2004Belang van Governance Meurs 1999Verbinding via onderlinge samenhang SGZ 2009

Patiënt, professional, bestuur en raad van toezicht tot elkaar veroordeeld met ieder hun rol.

NB Systemen wel ingevuld en zeker nu ook Health 2.0

5

Veel incidenten met veel publieke aandacht

IGZ en externe onderzoekenMedia vertolken maatschappelijke onrust en wantrouwen

Identificatie met patiënt/cliënt belang staat hier voorop

Wantrouwen maskeert de vele goede voorbeelden en inzetReflex meer controle , meer toezicht en meer wantrouwen

Governance en verantwoordelijkheidsverdeling tussen bestuur, professionals en toezichthouders

6

TG en IGZ onderzoek SGZ 2009

Stimulerend interventieonderzoek •Leren van de besten en van degenen die zelf hebben moeten leren: persoonlijke ervaringen •Overzicht van principes, lessen en voorbeeldpraktijken•Spiegel èn appèl voor alle betrokkenen •En… : niet meer vrijblijvend!•Ook voor IGZ consequenties•De inspectie neemt actie

7

Gerechtvaardigd vertrouwen in verantwoorde zorg

door burgers

Beter lerentoezien

Kunst én kunde

Goedeinformatie isvoorwaarde

Meten èn(aan-)voelen

K&V vereist sturing

Bestuurders zijnvan betekenis

Horizontaal aansprekenén verticaal

toezienVerbinden

Professionals‘maken’ K&V

samenVakmanschap

& samenwerken

In contact met patiënt/ cliënt maak je K&V - professionals zijn de

hoeksteen- de eed is anker- Gilde-model; met

normen en verantwoording

- vakmanschap is ook teamwork en samen-werken

- basis ligt in opleiding- herdefiniëring relatie

(health 2.0)

Bestuurders betrok-ken bij patiënt/cliënt- functie: eindverant-

woordelijk zijn, verant-woording willen af-leggen, hygiëne op orde

- persoon: heeft visie, is consistent en zicht-baar, toont daadkracht

- draagt zorg voor organisatie waarin K&V gedijt

Patiënt/cliënt belang staat voorop- toezichthouder heeft

goede kennis en competenties

- heeft K&V op de agenda

- verstaat de kunde én de kunst van het ‘toezien’

- is gekwalificeerd

Patiënt/cliënt is essentiële infobron - functies: leren,

normeren, prikkelen, verantwoorden

- weten én meten: kwalitatief én kwantitatief

- wanneer leidt weten tot ingrijpen?!

- combineer altijd gedrag én systeem

- onderscheidt externe verantwoording en interne bronnen

Ker

nb

egri

pp

en

Ketenprestatie voor patiënt/cliënt is leidend- heldere taken, verant-

woordelijk- en bevoegd-heden nodig

- respect voor elkaars rol en verantwoordelijkheid

- constructieve relatie- consistent en samen

werkend maken- systemen kunnen helpen- herdefiniëring relatie en

samenwerking professional en instelling

Do

elS

leu

tels

8

Verantwoordelijkheden: niet langer vrijblijvend!

Professionals: vakmanschap, samenwerken, elkaar aanpreken, verantwoording afleggen aan bestuur

Raad van Bestuur: Q/PV is kerntaak, stimuleren/faciliteren, verantwoording vragen, niet-accepteren van het niet-acceptabele, zo nodig tijdig en hard ingrijpen

Raad van Toezicht: Verder professionaliseren/ wakker worden toezicht op eindverantwoordelijkheid van RvB, parttime baan

9

In control zijnFunctionerende verantwoordelijkheidsverdeling•Raad van Bestuur die knelpunten tijdig signaleert•Hierop adequaat (laat) reageren•Professionals die samenwerken en onderling op elkaar toezien/ reageren •Een Raad van Toezicht die toeziet op invulling K&V door raad van bestuur

Eerste principe: Leren en verbeterenBij stagnatie: Snel en daadkrachtig optreden op alle niveau’s

10

Rol van de hoger en middelmanagement bij sturen op K&V

•Stuurt met feeback gegevens van patiënten•Invullen lijnverantwoordelijkheid K&V•Stuurt op naleven professionele verantwoordelijkheid •Vertrouwenwekkende verbinding tussen bestuur en werkvloer en omgekeerd

11

Principes en uitgangspunten concept toezichtskader 2010

•SGZ 2009 en BOZ governance code kaderstellend en richtinggevend•Respectvolle relatie naar het veld•Een reden als aanleiding•Toezicht op bestuurlijke verantwoordelijkheid is onderdeel regulier toezicht•Toezicht gebaseerd op open normen•Oordeelsvorming binnen zorginhoudelijke context•Een bredere raadpleging geeft beter inzicht•Tijdig en hard ingrijpen als dit nodig is

12

Bronnen voor informatie over bestuurlijk verantwoordelijkheid

Breed: Informatie kan op elke mogelijke manier bij de inspectie komen.•Observaties in relatie tot aanleiding onderzoek•Interne IGZ bronnen •Prestaties•Publieke Bronnen

13

Kernspelers en hun onderlinge relaties

Patiënt/cliënt perspectief is uitgangspuntDe kernspelers in het intern toezicht:

ProfessionalRaad van BestuurRaad van Toezicht

Per Kernspeler:- sleutelonderwerpen- sleutelvragen

14

Enkele kern sleutelthema’sProfessionals

•Maken gebruik van klantervaringen•Patiëntdossier/zorgplan afgestemd met pat/cliënt •Deelname aan professioneel kwaliteitssysteem (richtlijnen/zorgpaden etc etc)•Gebruiken harde en zachte info bij vermoeden op disfunctioneren •Spreken elkaar aan en leggen verantwoording af ook binnen lijn •Raad van toezicht geïnformeerd over wat van belang is

15

Vervolg sleutelthema’s Raad van bestuur

•Pat/cliënt is essentiële infobron•Vraagt en ontvangt resultaten pat/cliëntenzorg•Bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen zorg helder vastgelegd•Risicomanagement op orde•Gebruikt harde en zachte info (pluis/niet pluis)•Zicht op funct/disfunctioneren professionals•Acties op klachten, VIM-meldingen, calamiteiten en vermoeden disfunctioneren•Melden van calamiteiten aan IGZ

16

Vervolg sleutelthema’s Raad van Toezicht

•Heeft zicht op Patiënt/cliënt belang •Via infoprotocol toezicht op eindverantwoordelijkheid K&V raad van bestuur.•Zicht op risico’s,klachten,incidenten en calamiteiten•Weet wat bij professionals speelt•Actieve rol bij infovergaring

17

Stellingen

•Als identificatie met patiënten belang - zijn K&V-voorop staat volgt invulling ervan gemakkelijker Zijn schade en belang staan centraal.

•Bij incidenten dient op korte termijn emotie patiënt/cliënt centraal te staan en op lange termijn feiten en verbeteringen in organisatie/professionals

18

Stellingen vervolg

De gezondheidszorg in Nederland behoort tot de beste van de wereld!Patiënten hebben groot vertrouwen in de zorg! Het is beter dit te communiceren, dan steeds weer die negatieve verhalen in van de inspectie Het is de schuld van de media dat alle incidenten zo breed uitgemeten worden. Zij ondermijnen het vertrouwen in de zorg.De informatie over de zorg is onbetrouwbaar, niet te vergelijken. Je hebt er als professional, instelling of patiënt niets aan.

19

Stellingen vervolg

•Bestuurders hebben geen verstand van kwaliteit en veiligheid: zij moeten op de professionals blijven vertrouwen• De inspectie moet veel meer op de bestuurders vertrouwen• Raad van Toezicht en kwaliteit/veiligheid: onmogelijke opdracht: de afstand tot de werkvloer is veel te groot• De inspectie heeft niets te maken met Raden van Toezicht

20

Sturen op K&V raakt vele aspecten Hulpmiddelen voor instelling

Bewustwording aanwezig•Gebruik maken van patiënten/cliënten perspectief en ervaringenDuidelijk herkenbare en gedragen inhoudelijke visieLeren vertrouwen op harde en zachte informatie

21

Vervolg hulpmiddelen

•Verantwoordelijkheid en verantwoording op orde•Organisatie voor K&V in lijn en logisch ingepast•Professioneel statuut aanwezig•Helder wie ,wat en waar meet en aanspreekt

( hard en zacht en in functioneringsgesprek)Checklist is BOZ Governance code en IGZ toetsingkader

22

Vervolg hulpmiddelen

Instrumentarium gebruiken •Simulatiespel/cultuurgame •Veiligheidsvisitaties en of risicoanalyse•Veiligheidscoach•Intervisie (elkaar aanspreken)•Intercollegiale toetsing (houding gedrag)•Functioneringsgesprekken inclusief K&V•Professioneel ontwikkelingsprogramma (PD) •Leiderschapsprogramma (MD)•Etc etc