7 miljard mensen,...Ons huis bevalt ons zeer. We hebben een living van 55 m², 4 kamers, een...

7 miljard mensen,hoe moet het verder ?

EINDELIJK EEN

MALARIAVACCIN ?

DUURZAME HOUTKAP

IN KAMEROEN

DE NIEUWE MINISTER

STELT ZICH VOOR

Nr 1 / 2012 • TWEEMAANDELIJKS JANUARI-FEBRUARI 2012 • P308613 • AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X

dimensieHET MAGAZINE VAN DE BELGISCHE

ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

JANUARI-FEBRUARI 2012

11 >

Paul Magnette,de nieuwe minister van Ontwikkelingssamenwerking

12/14 >

Bosontginning zonder roofbouw in Kameroen

22/24 >

De vrucht van een titanenwerkVaccin biedt hoop in strijd tegen malaria

4-5 “Leven in de stad is beter dan op het platteland”

6-7 “Hoe de bevolkingsexplosie indijken? Laat vrouwen beslissen!”

8-9 De bevolkingsgroei afremmen: een must

10 Solidariteit met de allerarmsten: een blijvende uitdaging

19-21 Het verborgen leven van de sloppenwijken

25 Globaal partnerschap verwelkomt nieuwe actoren

26-27 Ziet iemand nog de bomen door het bos?

28-29 Groeipijnen

30-31 Puntkomma

32 Verantwoord reizen zonder zorgen met de Belgische Ontwik-kelingssamenwerking

DUBBELE CENTRALE PAGINA >

THEMATISCHE FICHE

Hoe omgaan met de stijgende wereldbevolking?

of per mail aan :[email protected]

Gratis abonnement op :www.dimensie-3.be

[email protected]

2 JANUARI-FEBRUARI 2012 I dimensie 3

Overzicht

dimensie3Door samenwerking komen we er

Het was een hot item in oktober vorig jaar: de 7 miljardste mens zag het levenslicht. Ondertussen blijft de teller voortrollen. In onze thematische fi che zetten we alles over de bevolkingsgroei op een rijtje. Extra duiding

krijgt u in het interview met bevolkingsexperten Hania Zlotnik en Fred Pearce.

Een fotoreportage van Artsen zonder Grenzen neemt u mee naar het leven in sloppenwijken. Armen blijven het platteland ontvluchten op zoek naar een beter leven in de stad. Maar de sloppenwijken bieden vaak nog meer doffe ellende. Al zijn er ook die het redelijk goed hebben. We brengen getuigenissen van stadsbewoners uit Banjul (Gambie), Kinshasa (DR Congo) en Oostende en Brussel.

Klimaatverandering is zo mogelijk nog hotter. Toch was men in Durban tot niet veel meer in staat dan krachtdadige beslissingen voor zich uit te schuiven. Gelukkig bestaan er initiatieven op een ander niveau. FSC, een label dat zegt garant te staan voor de duurzame exploitatie van tropisch hout, wordt gewaardeerd in Europa. Maar hoe werkt dat nu precies ter plaatse? Een reporter trok naar de Kameroenese wouden.

Over de zin en onzin van ontwikkelingssamenwerking is al veel inkt gevloeid. De hulp helpt, dat is zeker, maar het blijft onvoldoende als het niet coherent is met andere domeinen zoals handel, migratie, klimaat, technologie… De hulpsector zelf maakt ondertussen werk van zijn doeltreffendheid. In Busan bogen experts zich over de vorderingen die men op dat vlak al dan niet maakt. Kwam er meer uit dan paroles? De complexe hulparchitectuur rationaliseren is alleszins een uitdaging van formaat.

En er mag ook goed nieuws zijn. Recent werd een vaccin ontwikkeld tegen malaria, met behulp van België. Maar kan het al gebruikt worden? En is het een oplossing voor de 655.000 mensen die jaarlijks aan malaria sterven? We zochten het voor u uit.

2012 wordt allicht een economisch woelig jaar. Maar solidariteit en samenwerking zullen ons helpen er heelhuids door te komen.

We wensen u een voorspoedig 2012.

DE REDACTIE

Een trein rijdt langzaam door de volgebouwde sloppenwijk Kibera in Nairobi (Kenya). (zie ook p. 21)

© Francesco Zizola

dimensie 3 I JANUARI-FEBRUARI 2012 3

edit

oria

al

Tweemaandelijks

tijdschrift uitgegeven

door de Directie-Generaal

Ontwikkelingssamenwerking

(DGD)

Redactie:

DGD - DIRECTIE SENSIBILISE-

RINGSPROGRAMMA'S

Karmelietenstraat, 15

B-1000 Brussel

Tel. +32 (0)2 501 48 81

Fax +32 (0)2 501 45 44

E-mail : [email protected]

www.diplomatie.be • www.dg-d.be

Redactiesecretariaat:

Elise Pirsoul, Jean-Michel Corhay,

Chris Simoens, Thomas Hiergens

Layout en productie:

www.mwp.be

De artikels geven niet noodzakelijk het

offi ciële standpunt weer van DGD of

van de Belgische regering. Overname

van de artikels is toegestaan mits

bronvermelding en een kopie voor de

redactie.

Dimensie 3 verschijnt 5 maal per jaar om

de 2 maanden, behalve in de zomer.

Gedrukt op 100% gerecycleerd papier.

Abonnement:

Gratis in België. In het buitenland enkel

de elektronische versie.

“Leven in de stad is beteVeel mensen leven in steden, en de verstedelijking blijft toenemen. Hoe valt het mee om in

een stad te wonen? We vroegen het aan vier families in België en Afrika. Met dank aan de

stedenbanden Oostende - Banjul (Gambia) en Brussel - Kinshasa (DR Congo).

“Oostende is onze stad”

Ik woon met mijn vrouw

en drie zonen in Oostende.

Mijn oudste zoon van 28

jaar woont niet meer bij ons. Zelf ben

ik leerkracht in het beroepsonderwijs,

mijn vrouw is onderwijzeres, beiden in

Oostende. Ik kan te voet gaan, mijn

vrouw neemt de wagen. Twee zonen

thuis werken ook al. De een neemt de wagen (naar Zeebrugge), de ander de

fi ets. De jongste gaat naar school met de fi ets.

Wekelijks gaan we naar de supermarkt, maar we doen ook heel wat aankopen op

de markt, de Vismijn, bij de bakker, in de plaatselijke supermarkt. Ik kweek ook

groenten in de tuin. We besteden zo’n 20 à 25% van ons budget aan voeding.

Ons ruime huis met 5 slaapkamers is gelegen in een rustige tuinwijk. We zijn

er heel tevreden over. Onze maandelijkse afbetalingen – die al een tijdje achter

de rug zijn - bedroegen ongeveer 12,5% van ons gezinsinkomen. Onze huisarts

woont op loopafstand. Van de 20 à 25 euro voor een raadpleging geeft de

mutualiteit het grootste deel terug.

Mijn vrouw en ik zijn geboren en getogen in Oostende. Ons leven speelt zich

hier voor een groot deel af. We hebben geen familie op het platteland. Zelf ben

ik actief in een poppentheater en in Natuurpunt, een natuurvereniging. Want

al bij al heeft Oostende veel natuur: het 37 ha grote Maria Hendrikapark, een

stadsrandbos. Maar ook de zee, het strand en de duinen.

We zijn best tevreden met het leven in de stad. Minpunt is de uitgaansbuurt.

Onze zonen worden er regelmatig geconfronteerd met agressie. Maar verder is

Oostende onze stad: de stad van onze vrienden, familie, werk. Alles is dichtbij:

winkels, zee, strand, restaurants, cafés, cinema, sportinfrastructuur…

CS

“In ons land is er weinig onveiligheid”

Mijn vrouw en ik werken

voor de stad Brussel, maar

momenteel is ze met loop-

baanonderbreking om voor onze 4

jonge kinderen te zorgen. De weg naar

mijn werk leg ik met de trein en te voet

af. Een korte en gemakkelijke route.

Tijdens de week voert mijn vrouw drie

van onze kinderen met de auto van en naar school – twee meisjes van 6 en

5 jaar en een jongen van 3 jaar. Het jongste meisje van 20 maanden brengen

we twee dagen per week naar de gemeentelijke kinderopvang.

Als we ziek zijn, doen we beroep op onze huisarts. Voor de kinderen raadplegen

we een kinderarts, maar we gaan ook naar de kosteloze raadplegingen van Kind

en Gezin. In dringende gevallen bezoeken we het ziekenhuis. Het is gemakkelijk

te bereiken, te voet of met de auto. Alles ligt in de buurt. De raadpleging op de

spoedgevallendienst kost iets meer dan 20 euro en de kinderarts 37 euro. Het

ziekenfonds betaalt een deel van de kosten terug.

In onze wijk vind je alle diensten die je maar kunt wensen. Ons huis bevalt ons

zeer. We hebben een living van 55 m², 4 kamers, een badkamer en een keuken.

Vijf jaar geleden hebben we het huis gekocht met een lening die we nu afbetalen.

De afbetaling bedraagt bijna de helft van ons maandinkomen.

Onze boodschappen doen we in de supermarkt en soms op de markt. 20 %

van ons maandinkomen gaat naar

voeding. We lezen de krant, we heb-

ben kabeltelevisie en zoeken zeer

vaak informatie op het internet.

Brussel heeft veel ontspanningsmo-

gelijkheden: parken, speelpleinen,

zwembaden, bioscopen, kindera-

nimatie… Vaak maken we niet ver

van bij ons een wandeling op het

platteland of in het bos. Kortom, we

zijn uiterst tevreden met ons leven

in de stad. We voelen ons er veilig –

vooral dankzij het feit dat er in ons

land weinig onveiligheid is.

JMC

BRUSSEL 1,1 miljoen inwoners

OOSTENDE 70.000 inwoners


r dan op het platteland”

“Leven in een stad als Banjul

heeft veel voordelen”

Ik woon al 25 jaar in Banjul,

de hoofdstad van Gambia.

Ik ben vanuit het platteland

naar hier gekomen omdat ik hier aan de

slag kon als onderwijzer op een lagere

school. Momenteel ben ik er directeur.

Ik verdien 5.000 dalasi (135 euro) per

maand. Mijn vrouw doet het huishouden. Onze drie kinderen – 5, 9 en 11 jaar

oud – gaan te voet naar school. Voor gezondheidsproblemen gaan we naar het

openbaar ziekenhuis of het gezondheidscentrum. Dat is vlakbij. We betalen er 5

dalasi voor een raadpleging, in private ziekenhuizen betaal je 100 dalasi. Ons

voedsel kopen we op de lokale markt. We besteden er ongeveer 60% van ons

inkomen aan. We vinden gemakkelijk alle nodige producten.

Ongeveer 15% van ons inkomen gaat naar huur en elektriciteit. Ons appar-

tement heeft twee kamers van elk 12 m². In het gebouw wonen vooral

mensen met een gemiddeld inkomen. We zijn absoluut niet tevreden met

onze woonst.

Wat vrije tijd betreft biedt Banjul veel mogelijkheden. Er is ook behoorlijk

wat groen. Tijdens het verlof trek ik vaak naar het platteland waar ik familie

heb. Via een antenne kunnen we thuis

TV kijken. Een internetverbinding is

er niet, zelfs niet in de buurt van ons

appartement.

Leven in een stad als Banjul heeft veel

voordelen. Ik noem er enkele: (a) je hebt

gemakkelijk toegang tot alle produc-

ten als je het geld hebt; (b) medische

diensten zijn goed uitgerust en vlot

bereikbaar; (c) ook andere diensten als

elektriciteit en transport zijn beschikbaar.

We voelen ons hier ook zeer veilig. Voor

mij is leven in een stad beter dan op het

platteland.

CS

“Om te besparen doen we onze

boodschappen op de lokale markt”

Mijn vrouw werkt bij de

directie-generaal van de

belastingontvangsten van

Kinshasa en ik ben gedetacheerd

ambtenaar. Naast onze bescheiden

wedde hebben we gelukkig nog

andere inkomsten, zoals een kraam-

pje vooraan ons huis.

We hebben twee kinderen van 9 en 7 jaar en een pleegkind. Samen met

een neef en de moeder van mijn vrouw zijn we dus met 7 personen. Omdat

we geen auto hebben, gaan de kinderen naar school met het 'openbaar

vervoer' (gemeenschappelijke taxi-busjes). Mijn vrouw staat om 5u45 op om

de kinderen klaar te maken voor school, want de rit duurt soms 60 minuten:

de wegen zijn in slechte staat en er zijn altijd opstoppingen.

De schoolkosten zijn hoog. Het vervoer van de kinderen kost 78 dollar

per maand. Het schoolgeld bedraagt 250 dollar per kind, daarbij komen

kosten voor onder meer de bibliotheek en de schooluniformen. Voor de

maaltijden op school kopen we alleen de melk, we geven er 78 dollar per

maand voor uit.

Het gezondheidssysteem in Kinshasa is een hele puzzle. Omdat er heel

veel patiënten zijn in een staatskliniek, verkiezen we een privékliniek. Het

gemotiveerde personeel verstrekt er goede zorgen en er is moderne appa-

ratuur voorhanden. Een raadpleging kost 30 dollar. We betalen het gehele

bedrag zelf.

15% van ons inkomen gaat naar de huur van ons huis dat in een eerder armere

buurt is gelegen. Onze living meet 26 m² en er zijn 4 kamers, een badkamer

en een keuken. We zijn tevreden met onze woning, maar niet met de omgeving.

De supermarkten en voedingswinkels zijn uitermate duur. Om te besparen

doen we onze boodschappen op de lokale markt. 35% van ons inkomen

geven we uit aan voeding.

Kinshasa biedt meerdere ontspanningsmogelijkheden: zwemmen, planten-

tuinen, voetbal, tekenfi lms voor kinderen, enz. Er is nog groene ruimte vanuit

de tijd van de Belgische kolonisator, maar helaas wordt die steeds schaarser.

Tot nu zijn we nog niet op reis geweest, maar volgend jaar brengen we een

bezoek aan de grootouders in het dorp.

We houden een klein budget apart voor kranten. We kijken ook naar de

lokale televisiezender. Voor ons werk moeten we vaak informatie opzoeken

op het internet.

Over het algemeen zijn we tevreden met ons leven in de stad. We leven

liever in de stad dan in een dorp, onder andere voor het aanbod aan werk

en hoger onderwijs.

JMC

KINSHASA 7,5 miljoen inwoners

BANJUL 40.000 inwoners

Met dank aan de diensten van de Schepen Internationale Solidariteit van

de Stad Brussel en aan de dienst Samenleven van de Stad Oostende.

www.brucity.be > International > Solidarité internationalewww.oostende.be > Samenleven

BEVOLKING


Zet de hoge vruchtbaarheid in de Minst Ontwikkelde Landen een rem op hun ontwikkeling?Pearce: Niet altijd. Extra mensen zijn ook een bron van inkomsten, talenten en werkkracht. Snelle bevolkingsgroei is natuurlijk moeilijker te beheren dan lang-zame groei. Voor de armste landen kan snelle groei een extra handicap zijn om armoede en honger te overwinnen, maar het is niet onmogelijk. De meeste landen vinden wel een oplossing.Zlotnik: Het probleem met de armste landen is dat tal van zaken tegelijk fout lopen. De export van grondstoffen gene-reert er een economische boom, maar dat levert amper op voor de bevolking, want de groei leidt er niet tot eerlijke ontwikke-ling. Dan is het natuurlijk moeilijk om alle nieuwe monden te voeden, te scholen en kansen te geven. Bangladesh kende een daling van de vruchtbaarheid met meer dan 60%, maar het land is nog steeds arm. Ontwikkeling volgt dus niet automatisch als de vruchtbaarheid daalt. Een land is ook niet noodzakelijk beter af als het de groei inperkt, want het aandeel jongeren in de samenleving neemt hierdoor af. Dat is dan weer niet goed voor de economie en het onderhouden van de oudere generaties.Pearce: We kunnen nu wel stellen dat snelle bevolkingsaangroei lan-den niet automatisch blokkeert in hun

ontwikkeling. Men sprak vroeger veel over de demografi sche valstrik als een vicieuze cirkel: grote families houden je arm, en door die armoede blijven we grote families hebben. Dat is ech-ter geen absolute waarheid. Kijk naar India. De bevolking groeit er nog steeds ondanks een dalende vruchtbaarheid, en toch trekt de economie aan. India zit op een demografi sch gunstig moment: afnemende vruchtbaarheid, niet te veel ouderen en veel jonge mensen op arbeidsleeftijd. Dat moment is een uit-

gelezen kans voor ontwikkeling. Het is ook het optimistisch scenario voor Afrika de komende decennia. Eén grote voor-waarde weliswaar om dit demografi sch gunstig moment te kunnen aanwenden: goed bestuur.

Welke instrumenten zetten we best in om hoge vruchtbaarheid tegen te gaan?Zlotnik: Het allerbelangrijkste is dat vrouwen vrij zijn te beslissen over hun familiale planning. Als we vrouwen de keuze laten, kiezen ze bijna altijd om min-der en later kinderen te krijgen. Ook, hoe later men kinderen krijgt, hoe minder men er uiteindelijk heeft.Pearce: Dat valt inderdaad op, het is haast een universeel gegeven: laat vrou-wen zelf beslissen, en ze kiezen voor minder kinderen. Geef vrouwen dus meer zeggingsrecht over hun voortplan-ting. Zelfs zeer armen zullen kiezen voor minder kinderen.Zlotnik: Om zelf te kunnen beslissen, moeten mensen worden opgeleid en toegang hebben tot voorbehoedsmid-delen. Vrouwen versterken om geïn-formeerde keuzes te maken is dan ook

LAAT VROUWEN

BESLISSEN !

Hoe de bevolkingsexplosie indijken?

BEVOLKINGSEXPERTS HANIA ZLOTNIK EN FRED

PEARCE PLEITEN VOOR MEER ZEGGINGSRECHT

VOOR VROUWEN

Afnemende

vruchtbaarheid, niet

te veel ouderen en

veel jonge mensen op

arbeidsleeftijd. Dat is

een ideaal moment

voor ontwikkeling.

Het gaat hard met de wereldbevolking. Elke dag zijn er 227.000 mensen meer. De groei

zet zich vooral in de armste landen fl ink door. Het beeld van een overbevolkte planeet die

kapotgaat aan roofbouw duikt steeds vaker op. Hoe gaan we die uitdaging beheersen?

MILJARDJJ1804


fundamenteel. En mannen niet uitsluiten! Waar voorlichtingscampagnes succesvol zijn geweest, werden mannen er steeds nauw bij betrokken. Zo niet wek je frus-traties en genderconfl icten op.

Hoe moeilijk is het overheden te over-tuigen van meer zeggingsrecht voor vrouwen?Pearce: Overheden zijn moeilijker te overtuigen dan mensen. De mensen zullen rationele keuzes maken, en dat is kleinere gezinnen. Zelfs niet-opgeleide vrouwen maken die keuze. Het is dan ook meer een zaak van mensenrechten, dan pure bevolkingsbeperking. Dono-ren moeten hun partneroverheden in het Zuiden overtuigen de bevolking het recht op een vrije en geïnformeerde keuze te geven.Zlotnik: Maar, probleem is dat de agenda voor vrouwenrechten slabakt. Overheden die weigerachtig staan ten aanzien van meer inspraak voor de vrouw in haar voortplanting, doen er

in het Wes-ten veert het

weer op, want de vruchtbaarheid

was er te laag gewor-den. Andere voor-

spellingen komen niet geheel uit: niet overal daalt

de vruchtbaarheid zo snel als verwacht. Om de groei van de

wereldbevolking te stoppen, moet elk land het vervangingsniveau berei-

ken tegen 2050. Sommige landen zitten daar nog echter zeer ver af. In Nigeria, het meest bevolkte land van Afrika, krijgt een vrouw nog steeds 5 kinderen. In Niger is dat zelfs nog 8.

Worden we te oud?Zlotnik: Kijk. Als je de vruchtbaarheid afremt, krijg je minder jongeren, en dus neemt proportioneel het aantal ouderen in je samenleving toe. Alle inspanningen voor geboortebeperking houden in dat er meer ouderen zijn. Daar kan je niet omheen. Kortom, minder mensen staat gelijk aan meer oudere mensen.

Kan onze planeet 9 miljoen consu-menten aan?Zlotnik: Het kan. Armen hebben het recht te consumeren om uit de armoede te geraken. Het zijn de topconsumenten die met minder en duurzamer moeten leven. Er is genoeg voedsel voor ieder-een, maar het wordt niet goed verdeeld. Tegelijkertijd zijn er 2 miljard mensen te zwaar. We eten te veel, en vooral te veel vlees. Vlees wordt geassocieerd met rijk zijn, met luxe. Meer groenten zou echter een veel gezonder dieet zijn. Vleespro-ductie heeft ook een extreem hoge impact op het milieu. Als 9 miljard mensen vlees eten en consumeren zoals in het Westen, dan stevenen we af op een obese wereld met een vernield milieu.

THOMAS HIERGENS

Hania Zlotnik is directrice van de

Population Division van de Verenigde

Naties en wordt wereldwijd erkend als een

van de meest gezaghebbende stemmen

over demografi e en migratie.

De Britse wetenschapsjournalist

Fred Pearce publiceerde onder andere

Volksbeving (over het bevolkingsvraagstuk)

en De laatste generatie (over

klimaatverandering). Hij schrijft geregeld

voor New Scientist en The Guardian.

gewoon weinig voor. Ze zetten misschien wel voorlichtingsprogramma’s op, maar reppen met geen woord over condooms. Men 'vergeet' je dus te zeggen hoe je best te beschermen tegen (ongewenste) zwangerschappen en seksueel over-draagbare ziektes. Ook beweren ze dat vrouwenrechten een verdoken agenda zijn om abortus toe te laten. Terwijl dat nu net niet het geval is! Als vrouwen in de eerste plaats al niet zwan-ger raken, hoeven ze niet te aborteren.

De meeste projecties doen de wereld-bevolking pieken tussen 9 en 10 mil-jard rond 2050, daarna zou het licht afnemen. Hoe kunnen we daar zo zeker van zijn?Pearce: De vruchtbaarheid neemt wereldwijd almaar verder af. Het vervan-gingsniveau is ongeveer 2,1 à 2,3 kinderen per vrouw. Aan dat groeitempo blijft het aantal aardbewoners gelijk. Tegen 2050 zal de mondiale vruchtbaarheid onder dat vervangingsniveau duiken, en dus zal de wereldbevolking dan weer afnemen. Maar niets is zeker, het blijft gissen.Zlotnik: Dat geloof ik niet! Ik denk dat het nog verder zal stijgen na 2050. Oké, de vruchtbaarheid neemt overal af, maar

Het is haast een

universeel gegeven:

laat vrouwen zelf

beslissen, en ze kiezen

voor minder kinderen.

Minder mensen staat

gelijk aan meer oudere

mensen. Daar kan je

niet omheen.

MILJARDJJ1927

MILJARDJJ1959

MILJARDJJ1974

MILJARDJJ1987

MILJARDJJ1999

MILJARD2011

BEVOLKING


R wanda is een zeer dicht-bevolkt land. Het telt 390 inwoners per km2. Gezinnen bestaan gemiddeld uit 7 per-

sonen, een vruchtbaarheidsgraad dus van 5 kinderen. Elk jaar komen er om en bij de 270.000 Rwandezen bij, aldus de cijfers die de vertegenwoordiger van het VN-Bevolkingsfonds (UNFPA) in Rwanda

in oktober bekendmaakte naar aanlei-ding van de geboorte van de 7 miljardste wereldburger. Dr. Jean Damascène Nta-wukuriryayo, voorzitter van de Rwandese senaat en bekend om zijn onomwonden standpunten over reproductieve gezond-heid, stelt het als volgt, “als de bevolking tegen dit tempo blijft groeien, zullen we onophoudelijk bezig zijn met het bouwen

van scholen, ziekenhuizen en andere voor-zieningen, maar de levensstandaard zal er niet op vooruitgaan.”

Meer contraceptieOm de bevolkingsgroei af te remmen heeft de Rwandese regering de voor-bije jaren een aantal initiatieven geno-men zoals voorbehoedsmiddelen

De Rwandezen maken zich stilaan los van de taboes rond seksualiteit. Jongeren en

volwassenen zijn steeds meer gewonnen voor moderne anticonceptiemiddelen. Vrouwen

nemen de pil, voor mannen is er de vasectomie of het condoom. Middelen genoeg dus voor

geboorteregeling.

bevolkingsgroei

© u

said

.org

De

een must


afremmen: uitdelen op universiteitscampussen, vrou-wen sensibiliseren voor contraceptie, vasectomiecampagnes.Eind 2010 had al minstens 45% van de Rwandese vrouwen gebruik gemaakt van een anticonceptiemiddel. Tien jaar geleden was dat nog maar 4%. Om dit resultaat te bestendigen, zijn de genees-middelen en het materiaal (pil, spiraaltje of instrumenten voor het afbinden van de eileiders) belastingvrij.Population Service international (PSI), een Amerikaanse ngo die werkt rond aids-bestrijding, schat dat in 2011 in Rwanda ongeveer 30 miljoen condooms werden uitgedeeld. Volgens het Rwanda Biomedi-cal Centre (RBC), de voormalige nationale commissie voor aidsbestrijding, zijn hoe langer hoe meer jongere Rwandezen tus-sen 15 en 24 jaar seksueel actief (39% van de jongens en 26% van de meisjes).

Weg met taboesDe anticonceptie- en sensibiliseringscam-pagnes nemen niet weg dat het condoom en seksualiteit in het algemeen nog taboe zijn. Jongeren zijn bang om het stempel van losbandigheid te krijgen. “In Rwanda wordt niet gepraat over reproductieve gezondheid. Er is een zekere liberalise-ring in de zeden, maar meisjes krijgen toch amper seksuele opvoeding”, aldus een lerares in de hoofdstad Kigali. Er zijn zelfs adolescenten die geloven dat kinderen uit de navel komen. Op het platteland leeft de mening dat met kinderen over seksu-aliteit praten, hen ook aanzet tot losbandig gedrag. “Ik schuif deze taak liever door naar de leerkrachten, zelf vind ik het obsceen om er met mijn kinderen over te praten”, zegt een moeder uit Butaré, in het zuiden van Rwanda en ze is lang niet de enige die er zo over denkt. Adolescentes zijn dus slecht geïnformeerd en raken ongewenst zwanger. “Mijn vriendinnen zegden dat ik met seks moest beginnen omdat ik dan vol-wassen zou worden. Ik raakte meteen zwan-ger”, zegt een jonge universiteitsstudente met spijt in de stem. Ze brak haar studies af na de geboorte van de baby die voor haar 'ongelegen' kwam.Organisaties voor de bescherming van het recht op leven zoals Health Deve-lopment Initiative (HDI) en AIMR-Ihorere

Munyarwanda binden de strijd aan met ongewenste zwangerschappen en vra-gen daarom dat voorbehoedsmiddelen verder worden uitgedeeld, ook in de middelbare scholen. Voor deze orga-nisaties is het condoom niet alleen een probaat middel tegen zwangerschap bij jonge meisjes maar ook de beste bescherming tegen hiv/aids.“Jongeren hebben niet voldoende toe-gang tot voorbehoedsmiddelen, wat hen kwetsbaar maakt voor seksueel over-draagbare ziekten zoals hiv/aids en voor ongewenste zwangerschappen”, aldus nog deze organisaties. De directeur van een school in Kigali zegt het als volgt: “Als bescherming een zaak is van en voor iedereen, dan mogen we de studenten uit het middelbaar onderwijs niet vergeten want zij zijn nu eenmaal seksueel actief.”Het antwoord van Dr Agnès Binagwaho, minister van Volksgezondheid, bleef niet uit. In een offi ciële mededeling in november ll. stelde zij dat “de regering vooral de opvoeding over reproductieve gezondheid wil bevorderen, niet het uitde-len van condooms.”

Ook een mannenzaakGeboorteregeling is niet alleen een vrouwenzaak. Ook mannen dragen ver-antwoordelijkheid. Vasectomie is een ingreep die mannen onvruchtbaar maakt maar hun viriliteit niet aantast. De vasecto-miecampagne die in 2007 in verschillende regio’s van Rwanda werd gevoerd, kende veel bijval, vooral bij mannen die het niet gemakkelijk hebben met hun kroostrijk gezin. “Toen bleek dat mijn buren die de ingreep hadden ondergaan, geen pro-bleem hadden met hun viriliteit, heb ik mij ook laten opereren”, zegt een dorpeling uit het noorden van Rwanda. Alleen al in

deze regio en vooral in de districten waar onder andere polygamie aan de basis ligt van een forse bevolkingsgroei, hebben meer dan 200 mannen zich de voorbije twee jaar laten opereren. De vraag was zo groot dat de campagne even moest wor-den opgeschort om het medisch perso-neel, voor wie het ook allemaal wat te veel werd, bij te scholen.In sommige dorpen doen mannen die een vasectomie hebben ondergaan, aan sen-sibilisering. “Als je de voor- en nadelen afweegt, kan je je beter laten opereren dan kinderen op de wereld te zetten die je toch niet genoeg kansen kan geven”, aldus nog een inwoner van Rulindo.Vasectomie mag dan wel voordelen hebben, maar de vrouwen zijn er niet gerust op. Zij vrezen namelijk voor ontrouw en polygamie bij de gesteri-liseerde mannen: “Zo’n mannen zullen het niet te nauw nemen met de huwe-lijkstrouw omdat ze toch weten dat er geen kinderen van komen.”Geboorteregeling ligt nog altijd moei-lijk bij polygame moslims. De Rwandese grondwet van juni 2003 bepaalt nochtans dat 'alleen een monogaam huwelijk wet-telijk is'. Toch hebben velen nog verschil-lende vrouwen en dus een grote kroost. Maar de moslimvrouwen hebben een andere kijk op de zaak. Een vrouw uit een dorp in het oosten van het land ziet het zo: “Polygamie of concubinaat kun-nen niet langer in een tijd dat hiv/aids zoveel slachtoffers maakt en iedereen aan geboortebeperking moet doen.”

ALBERT-BAUDOUIN TWIZEYIMANA

Infosud Belgique

Geboorteregeling

is niet alleen een

vrouwenzaak. Ook

mannen dragen

verantwoordelijkheid.

© c

han

gem

akers

.co

m

BEVOLKING


Vertrek... voor altijd?Eind oktober 1984 kwam ik toe in Nica-ragua, samen met een Belgische collega en vriend om het medische team van Oxfam-Solidariteit België te vervangen. Het land, aan het begin van de Sandinis-tische revolutie, beleefde toen een gru-welijke burgeroorlog, en had dringend artsen nodig om een nieuw, rechtvaardig en voor iedereen toegankelijk gezond-heidssysteem uit te bouwen.De confrontatie, dag en nacht, met zoveel lijdende patiënten, maar ook met zoveel menselijke warmte en dankbaarheid van al die eenvoudige arme mensen, blijft me voor de rest van mijn werk en leven moti-veren, om verder te doen in Nicaragua wat ik eens begonnen was.

Strijd tegen berglepra en tuberculose

Als arts heb ik op uiteenlopende fronten bijgedragen tot een goede gezondheids-zorg: klinisch werk, lokaal personeel opleiden, gezondheidsprojecten opzet-ten en begeleiden, niet alleen medisch-technisch, maar ook administratief om de kostenbatenverhouding zo effi ciënt mogelijk te maken.Sinds exact tien jaar werk ik nu voltijds voor Damiaanactie, een ngo die strijdt tegen lepra, tuberculose en berglepra, drie armoedeziektes. Onze invalshoek is

eenvoudig: samen met de lokale gezond-heidsdiensten, dus ingebed in de lokale gezondheidszorg, deze duizenden zie-ken helpen. Daarenboven willen we méér betekenen voor deze mensen: hen niet alleen genezen, maar hen ook een hef-boom geven om sociaal en economisch vooruit te komen.

Gloria en RosaTwee jonge alleenstaande moeders, in feite tieners van respectievelijk 16 en 18 jaar oud, met elk een baby van meer dan een jaar oud, zwaar aangetast door de tuberculosebacterie, met nog amper een gewicht van 35 kg, zochten hulp bij onze “albergues” (= herbergen voor zwaar zieke tbc-patiënten), hoestend en con-tinu in ademnood. De dood was te zien in hun ogen. Nu, drie maanden later, met de nodige medicijnen en een goede voe-ding, is Gloria bijna genezen en wat bijge-komen. Ze deelt haar geluk met de kleine baby die preventief behandeld werd. Het kindje was gelukkig nog niet ziek, maar wel besmet. Rosa daarentegen vecht momenteel tegen de dood, haar verge-vorderde tbc heeft de longvliezen serieus aangetast. We doen wat we kunnen, samen met specialisten.Vroegtijdige zwangerschap (vóór 18 jaar) komt bij zowat 25% van de Nicaraguaanse tieners voor, vooral bij de arme, weinig

geschoolde bevolking. Het is ook deze bevolking die het meest getroffen wordt door ziekten als tuberculose.

En wat met de berglepra?Berglepra is een vergeten ziekte. Toch worden in Nicaragua meer dan 5.000 mensen per jaar erdoor getroffen. Ze wor-den gestoken door een zandvliegje, dat de leishmanioseparasiet in hun lichaam spuit. Daarna ontstaan vuile, open en diepe zweren, die de neus- en keelholte kunnen aantasten. Meer dan de helft van de getroffenen zijn kinderen en jonge-ren onder de 15 jaar. Ze wonen ver van een gezondheidspost. Samen met ons team opgeleide gezondheidspromotoren proberen we ze te bereiken. Via lokale radio-oproepen komen ze samen op een afgesproken plaats. We nemen alles mee om de diagnose en behandeling te kun-nen doen: microscoop, klein labomateri-aal, spuiten, medicijnen. Hiervoor zijn we enkele dagen onderweg, maar meestal tevreden bij de terugreis als we weer eens een 50-tal mensen van deze ziekte hebben kunnen genezen. Daarenboven heeft het lokale gezondheidsteam dat ons vergezelde, honderden andere mensen preventieve en curatieve zorgen kunnen aanbieden. Met hetzelfde geld kunnen we zo véél meer doen, en dat alles ingebed in één gezondheidssysteem.

Wie ?Toon Bongaerts

in Managua, verantwoordelijke

Damiaanactie voor Nicaragua

en Latijns-Amerika

Wat ?Drie armoedeziektes bestrijden

Waarom ?De allerarmsten vooruit helpen

Solidariteit met de allerarmsten:

een blijvende uitdaging

OP STAP MET

© D

am

iaan

actie


Paul Magnette is de nieuwe minister van Ontwikkelings-

samenwerking. Kort na zijn aanstelling polste Dimensie 3 bij

de professor of zijn nieuwe bevoegdheid hem goed ligt.

P aul Magnette slaagde er als minister van Energie in om in een vrijgemaakte Europese energiemarkt een sociaal

energiebeleid op poten te zetten, door de energieprijzen beter te controleren. Als klimaatminister ijverde hij voor een gecoördineerde aanpak in de strijd tegen de klimaatverandering. Maar vandaag staat hij aan het roer van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.

Wat vindt u van uw nieuwe

bevoegdheid?

Ontwikkelingssamenwerking is een bevoegdheid met een grote menselijke waarde, waar solidariteit voorop staat. Maar ik zie ontwikkelingssamenwerking niet als een doel an sich. Het is een middel, een hefboom om in ontwikkelingslanden een dynamiek op gang te brengen, zodat ze op termijn zelf voor hun behoeften en economische activiteit kunnen instaan.

Is de bevoegdheid helemaal nieuw

voor u of ziet u linken met uw

vorige bevoegdheden?

De bevoegdheid ontwikkelingssamenwer-king is nieuw voor mij, maar inhoudelijk ben ik er al vaak mee in aanraking geko-men als minister van Klimaat en Duurzame Ontwikkeling. Ik heb ondertussen ook al heel wat vertegenwoordigers uit de sector, de administratie, de ngo’s, BTC en andere betrokken actoren ontmoet. We moeten samen een geïntegreerd beleid voeren, in lijn met de inspanningen van de nationale

en internationale organisaties en doelstel-lingen. Waarbij we de Millenniumdoelenom armoede uit te roeien nooit uit het oog zullen verliezen. Ik begin trouwens net op een moment dat er heel wat veranderin-gen op til staan in dit departement, omdat de ontwikkelingssamenwerking doorheen de jaren sterk is geëvolueerd. Het partner-land wordt steeds meer verantwoordelijk voor het eigen ontwikkelingsbeleid. Daar-door moeten procedures afgesteld wor-den en nationale inspanningen afgestemd op internationale. Resultaatgericht werken wordt belangrijker. En ontwikkelingslan-den maken ook steeds meer gebruik van alternatieve programma’s en projecten. De klassieke benadering via bilaterale dono-ren loopt dus stilaan op haar laatste benen.

Om de nodige veranderingen door te

voeren kan u zich dus mee baseren

op uw ervaring als klimaatminister?

Absoluut. De uitdagingen op het vlak van klimaat, duurzame ontwikkeling en ontwik-kelingssamenwerking worden niet alleen steeds groter, ze lopen ook steeds meer gelijk. Het is dan ook mijn bedoeling om enerzijds een reflex van menselijke en sociale ontwikkeling in de verschillende beleidsdomeinen in te bouwen en ander-zijds de ontwikkelingssamenwerking te vergroenen. Voorbeelden genoeg van die wisselwerking. Zo denk ik aan mijn bij-drage als klimaatminister aan de installa-tie van het Green Climate Fund, dat tegen 2020 jaarlijks 100 miljard euro ter beschik-king zal stellen om ontwikkelingslanden

te wapenen tegen klimaatverandering. Of aan het FLEGT-project dat duurzaam bos-beheer moet stimuleren, o.a. in het Con-gobekken. En aan de Rio+20-conferentie. België zal deze VN-top over duurzame ontwikkeling grondig voorbereiden en ik zal er in juni ook zelf naartoe gaan.

Er zijn in alle sectoren besparingen

aangekondigd. Zal dat ook

gelden voor het budget voor

ontwikkelingssamenwerking?

Alle sectoren moeten besparen, dat is al een tijdje duidelijk. De middelen voor ontwikkelingssamenwerking worden daarom bevroren. Maar in tegenstelling tot in veel andere sectoren zullen ze dus niet dalen. We moeten de beschikbare middelen nog optimaler inzetten. Dat kan volgens mij door de samenwerking en coherentie tussen de verschillende acto-ren uit de sector te vergroten.

Paul Magnette,de nieuwe minister van

Ontwikkelings-samenwerking

1999:

Professor en doctor in de politieke

wetenschappen

2001:

Directeur van het Instituut voor Europese

Studies aan de ULB

2007:

Waals minister van Gezondheid, Welzijn en

Gelijke Kansen

2007:

Federaal minister van Klimaat en Energie

2011:

Federaal minister van Overheidsbedrijven,

Wetenschapsbeleid en Ontwikkelingssamen-

werking, belast met Grote Steden

PAUL MAGNETTE 28/06/1971

© T

LB

BELEID


in KameroenDraagt houtcertifi cering bij aan de ontwikkeling

van de Pygmee- en Bantoedorpen?

zonder roofbouw

Ook al is de bosbouwwetgeving van het land goed en

vrij ontvankelijk voor suggesties van wetenschappers

en ngo’s, toch is er een duidelijk gebrek aan middelen

om de toepassing ervan af te dwingen. De kern van het

probleem valt met één woord uit te drukken: corruptie.

In het Congobekken maakt de in Europa gewaardeerde FSC-certifi cering grote opgang,

hoewel de hinderpalen nog legio zijn. Een reportage uit de regio van Mindourou (in het

zuidoosten van Kameroen), waar een gecertifi ceerd bosbouwer door duurzaam beheer

tracht bij te dragen aan een betere ontwikkeling van de Pygmee- en Bantoedorpen.

© P

hilip

pe L

am

ott

e


Het was onmiskenbaar een fron-tale aanrijding, een botsing met een houttruck die in volle snel-heid de bosweg kwam opge-

raasd. De geit werd omhoog geslingerd en viel met een doffe klap terug op de grond, op slag dood. Twee andere bebloede die-ren schokten en jankten onheilspellend. De rest van de kudde vluchtte verschrikt alle richtingen uit. Onverwachte getuige van dit schouwspel was Jérôme Laporte, één van de (Belgische) stafl eden van het Franse bosontginningsbedrijf Pallisco. Hij roept woedend “Ontoelaatbaar!”, “Een schande!”. De chauffeur moet als de blik-sem stoppen. Hij poogt nog zijn onschuld aan te tonen.Een scène uit het dagelijks leven in de wouden van Kameroen? Dat is een iets te voorbarige conclusie. Dit bosbouwbedrijf, dat geniet van het duurzame label Forest Stewardship Council (FSC), weet goed dat dergelijke incidenten niet vaak moeten gebeuren om rampzalige gevolgen te heb-ben. Een eerste reden is dat de dorpsge-meenschappen langs de boswegen stee-vast ‘compensaties’ vragen voor schade aan hun kuddes. Voorts kunnen dit soort spanningen, afgezien van het financiële aspect, de geloofwaardig-heid van de bedrijven met FSC-label aantasten. Deze bedrijven hebben name-lijk het recht het boom-vormig FSC-label op hun producten aan te brengen. Zo geven ze aan te voldoen aan alle criteria en principes van duurzaamheid die eraan verbonden zijn.Het label houdt ook allerlei verplichtingen in. Eén van de belangrijkste is het behoud van de biodiversiteit. Daarmee wordt in de eerste plaats de wilde fauna bedoeld die leeft in de dichte, vochtige wouden van dit deel van Afrika: gorilla’s, chimpansees, mangoesten, duikers… Daarnaast gaat het ook om de weelderige plantengroei: hon-derden boomsoorten, waaronder sommige gecommercialiseerde soorten: Assamela, Ayous, Doussié, Sapelli, Sipo, enz.

PioniersrolSinds het begin van de jaren negentig maakt Kameroen met de steun van de Wereld-bank en het IMF werk van de hervorming van haar wetgeving inzake bosbouw. Dat bezorgde het land zijn reputatie van pionier: verplichting om een inventaris en beheers-plannen op te stellen, wisselende houtoogstactiviteiten gespreid over peri-odes van dertig jaar, openbare aanbeste-dingen voor het gunnen van de concessies, creëren van ‘gemeenschapsbossen’, enz. Stuk voor stuk maatregelen die gericht zijn

op een rechtvaardiger verdeling van het manna uit het bosbouwbedrijf over de hele bevolking, en bijgevolg op een meer doel-treffende bestrijding van de armoede (één Kameroener op twee moet rondkomen met minder dan twee dollar per dag).Voor de bosbouwers die de FSC-logica wil-len volgen, vormt deze nationale regelge-ving slechts een beginpunt, het strikte mini-mum dat in acht moet worden genomen. Met de jaren, en vooral met elke nieuwe audit die ieder jaar door onafhankelijke fi rma’s wordt uitgevoerd, zijn de vereisten voor de certifi cering hoe langer hoe stren-ger geworden.Enkele voorbeelden? In de strijd tegen de stroperij – probleem nr. 1 in deze gebieden, dat nog toeneemt door de bosbouwwegen - doet Pallisco een beroep op een bewakingsfirma die het komen en gaan van alle trucks en voet-gangers binnen haar concessies controleert. Om echter niet enkel maatregelen te treffen die als louter 'politie-werk' zouden overko-men, richtte Palliscoook een winkel voor de werknemers op, waar vlees en vis tegen kost-prijs worden verkocht. Zodoende beschikken de werknemersgezinnen over de brood-nodige dosis proteïnes, zo kostbaar in deze afgelegen gemeenschappen. Dit systeem heeft bovendien een ontradend effect op de stroperij (de gewone jacht blijft toegestaan).De bescherming van het milieu kan zeer ver gaan. Zo wordt telkens wanneer een nieuw perceel wordt geopend voor

exploitatie, de bovenste grondlaag van de plaats waar het gekapt stamhout zal wor-den opgeslagen, systematisch afgeschept en apart gehouden. Zo tracht men de zaden die op een natuurlijke manier in die grond-laag steken, te behouden. Eens de exploi-tatie beëindigd is, wordt deze vruchtbare grondlaag op haar oorspronkelijke plaats teruggelegd. Een ander initiatief: met de steun van het Laboratoire de Foresterie des Régions tropicales et subtropicales de l’Université de Gembloux Agro-bio Tech(ULg) worden duizenden boomzaden in boomkwekerijen gezaaid en vervolgens in het woud uitgeplant en van nabij opge-volgd. Doelstelling: het woud vernieuwen en de economische exploitatie ervan op (zeer) lange termijn verzekeren, maar ook

de wetenschappelijke kennis met betrekking tot deze – nauwelijks gekende – boomsoor-ten uitdiepen.Op sociaal gebied richtte Pallisco binnen het bedrijf een medi-sche hulppost op waar vijf personen werken. Een grote klassieker? Misschien, maar in het-zelfde gebouw bevin-den zich ook een labo voor medische analyse, een verloskamer, een dagen nachtopvang

en gratis geneesmiddelen… Maar wie op FSC wil intekenen, moet verder gaan. Zo zijn er drie bemiddelaars (waaronder een Pygmee) die de lokale gemeenschap-pen helpen hun behoeften te formuleren: waterputten, klaslokalen, gezondheidscen-tra, landbouwmateriaal, enz. “Wij trachten

De grootste

moeilijkheden rijzen

wanneer projecten

inkomsten opleveren.

Bij de verdeling

van de inkomsten

kunnen spanningen

ontstaan, waardoor

projecten dreigen te

mislukken.

In de strijd tegen de stroperij, doet Pallisco een beroep op een bewakingsfi rma die het

komen en gaan van alle trucks en voetgangers binnen haar concessies controleert.

© Philippe Lamotte


MILIEU

een dynamiek te creëren die is gericht op inspraak en die stoelt op de collectieve noden, en niet op de noden van het dorps-hoofd of van een bepaalde groep personen”, verduidelijkt Laure Mbadi, bemiddelaarster.

Een moeilijke verdelingIs dit ontwikkelingsluik doeltreffend? “Pro-jecten die verband houden met gezondheid of onderwijs leveren meestal goede resulta-ten op”, stelt de jonge vrouw opgeleid aan de Universiteit van Yaoundé. “Maar men moet waken over de duurzaamheid ervan. Het dient immers tot niets een klaslokaal of een medische post te bouwen om twee jaar later vast te stellen dat de autoriteiten geen geld meer hebben om de onderwij-zer of de verpleger te betalen. De grootste moeilijkheden rijzen wanneer de projecten inkomsten opleveren, bijvoorbeeld cacao- of oliepalmplantages. Het gebeurt vaak dat er spanningen ontstaan bij de verdeling van de inkomsten, waardoor de projecten drei-gen te mislukken.”De bemiddelaars stellen zich vragen over deze steeds terugkerende moeilijkheden. Hebben we te maken met het averechts effect van de hulp die vroeger werd toe-gekend (de ngo’s waren talrijk in deze regio)? Met een gebrek aan ervaring met het collectief beheer van inkomsten door de Pygmee- en Bantoegemeenschappen? Of met de negatieve invloed die op afstand wordt uitgeoefend door de ‘elites’ van deze dorpen, die in vele gevallen vertrokken zijn om zich in de stad te vestigen? “Gelijktijdig aan ontwikkeling en aan exploitatie doen is zeer moeilijk; dat zijn twee verschillende vakken”, luidt een strenge opmerking bij

het Observatoire indépendant des Forêtsin Yaoundé, dat onder meer als opdracht heeft toe te zien op de naleving van het Bos-wetboek en de – talrijke – corruptiepraktij-ken uit de wereld te helpen.In afwachting is het resultaat zichtbaar: de ‘duurzame’ bosexploitanten worden heen en weer geslingerd tussen de sociale eisen verbonden aan de FSC-certifi cering en de moeilijkheden die de Kameroense Staat ondervindt om zijn rol in de strijd tegen armoede en stroperij te vervullen. “Als gecertifi ceerde fi rma regelen wij tenminste de problemen niet met bankbiljetten onder de tafel”, merkt Laure Mbadi verheugd op. Ander positief nieuws: de tijd dat ontevre-den dorpsbewoners de terreinen blok-keerden, lijkt achter de rug. En dankzij deze aanwezigheid ter plaatse kunnen confl icten, vooral in verband met het kap-pen van bomen in de omgeving van heilige plaatsen, snel worden opgelost.

Onderzoek naar verspillingVolstaan dergelijke inspanningen om van deze bossen met FSC-label de beste ter wereld te maken? Neen. In de eerste plaats omdat het aantal FSC-exploitaties beperkt blijft – van de 50 miljoen hectaren die in het Congobekken worden geëxploiteerd, zijn er slechts 5 miljoen gecertifi ceerd – en ze slechts 30 tot 35% van het volume gekapte hout vertegenwoordigen. De rest (kroon van de bomen en zaagafval) wordt ter plaatse achtergelaten, op de lokale markten verkocht of… overdag en ’s nachts verbrand aan de uitgang van de zagerijen. Is dat normaal? Overal, en zelfs tot in de Belgische FSC-zetel, wordt gepraat over alternatieve mogelijkheden zoals energie-recuperatie, die in Kameroen en Gabon worden onderzocht. En dan wordt daar veelbetekenend aan toegevoegd: “Afrika is natuurlijk Europa niet…”. Te begrijpen als: wegens het onstabiele politieke klimaat in Centraal-Afrika, worden slechts weinig industriële groepen bereid gevonden de enorme bedragen te investeren die nodig zijn voor dit type ‘warmtekrachtkoppe-ling’. Alles welbeschouwd kunnen sociale onlusten in deze afgelegen gebieden snel ontaarden in aanzienlijke schade aan de investeringen…Andere belangrijke beperking: de Kame-roense Staat. Ook al is de bosbouwwetge-ving van het land goed en vrij ontvankelijk voor suggesties van wetenschappers en ngo’s, toch is er een duidelijk gebrek aan middelen om de toepassing ervan af te dwingen. De kern van het probleem valt met één woord uit te drukken: corruptie. De ngo Transparency International heeft Kameroen in de laatste tien jaar driemaal uitgeroepen tot wereldkampioen van de corruptie. Hoewel de corruptie overal aan de kaak wordt gesteld, wordt ze slechts uitzonderlijk op een doeltreffende manier bestreden. Zo vraagt menig waarnemer zich af waarvoor de belastingen die de bosbouwexploitanten betalen, nu écht worden gebruikt. Een andere origineel aspect dat de waarnemers positief vin-den: 40% van de belastingen gaat naar de bosbouwgemeenschappen en 10% gaat rechtstreeks naar de lokale gemeenschap-pen. Heel positief, maar de resultaten van deze herverdeling, die er op papier heel edelmoedig uitzag, blijven uit en stoten op de welbekende klippen: prestige-uitgaven door bepaalde elites, vriendjespolitiek van lokale magnaten en geldverduistering ten voordele van personen die soms zeer belangrijke functies bekleden. Niet een-voudig en niet zomaar snel even toe te pas-sen, die duurzame ontwikkeling…

PHILIPPE LAMOTTE

De ‘duurzame’

bosexploitanten worden

heen en weer geslingerd

tussen de sociale

eisen verbonden aan

FSC-certifi cering en

de moeilijkheden die

de Kameroense Staat

ondervindt om zijn rol in

de strijd tegen armoede

en stroperij te vervullen.

© P

hilip

pe L

am

ott

e

MILIEU

Stroperij, probleem n° 1 in deze gebieden, neemt toe door de wegen die in de bossen

geopend worden.


RUBRIQUE

W e leven met veel op aarde, heel veel. 7 miljard mensen, dat kan je je nauwelijks voorstellen. Als die

7 miljard mensen schouder aan schouder staan, vullen ze 1.554 km², ongeveer de helft van de

provincie West-Vlaanderen.

Een ander beeld. Deel die miljarden mensen op in groepjes van vier, een gemiddeld gezin in België. Geef elk

gezin een vrijstaande, gelijkvloerse woning van 120 m², en een tuin van 125 m². Dan nemen al die 1,75 miljard

gezinnen 428.750 km² in. Ongeveer de gezamenlijke oppervlakte van Duitsland, België en Nederland.

Dat lijkt verrassend weinig. Alleen, met een half miljoen km² halen we het niet. Mensen verbruiken voedsel,

goederen en energie. Er is dus extra land nodig: voor landbouw, fabrieken, kantoorgebouwen, winkels, wegen.

Bovendien is niet elk stukje bewoonbaar, en heeft de natuur ook recht op haar plekje onder de zon. Beide

beelden tonen aan dat ruimte niet het grootste probleem vormt. Wel de behoefte aan water, voedsel, energie

en grondstoffen.

DE CIJFERSEerst het goede nieuws: we leven langer dan ooit

tevoren. In de vroege jaren 50 had elke pasgebo-

rene een leven van gemiddeld 48 jaar voor zich. In

2011 bedraagt de levensverwachting 70 jaar. Ook de

'vruchtbaarheid' – het aantal kinderen dat een vrouw

gemiddeld krijgt - is fl ink gedaald. Vandaag zijn dat

er 2,5, tegenover 6 in de jaren 50. Voor een stabiele

bevolking – die noch groeit noch krimpt – moet elke

vrouw gemiddeld 2,1 (tot 2,3) kinderen hebben, het

zogenaamde 'vervangingsniveau'.

BEVOLKINGToch blijft de bevolking stijgen. Tabel 1 geeft weer

met hoeveel mensen we zullen zijn in 2050 en 2100.

Natuurlijk kunnen we niet 100% voorzien hoe bijvoor-

beeld de grootte van de gezinnen in Afrika zal evolue-

ren. Maar we kunnen wel een prognose doen op basis

van de huidige cijfers en tendensen. De drie varianten –

laag, medium en hoog - laten een speling toe. Meestal

hanteert men de mediumvariant. Bij de lage variant ligt

de vruchtbaarheid 0,5 lager dan bij de mediumvariant,

bij de hoge variant 0,5 hoger. Dat levert grote verschil-

len op. Zo kan de bevolking in 2100 variëren van 6,2

tot 15,8 miljard. Maar men neemt aan dat de bevolking

dan zal stabiliseren rond de 10 miljard.

Tabel 1 : Prognose wereldbevolking (in miljard)

Variant 2050 2100

Laag 8,1 6,2

Medium 9,3 10,1

Hoog 10,6 15,8

VRUCHTBAARHEIDDe wereld vertoont grote verschillen in vruchtbaar-

heid. Gemakkelijkheidshalve onderscheiden we

gebieden met lage, medium en hoge vruchtbaarheid

(zie kaart). In de landen met lage vruchtbaarheid

(lager dan 2,1) bereikt de bevolking haar hoogtepunt

rond 2030. Bijna alle Europese landen bevinden

zich in deze categorie, maar ook landen als Brazilië,

China, Tunesië, Thailand, Iran en Vietnam. Vandaag

zijn de lagevruchtbaarheidslanden samen goed voor

42% van de wereldbevolking.

In de landen met medium vruchtbaarheid (tussen

2,1 en 3) woont 40% van de wereldbevolking. Daar

bereikt de bevolking haar hoogtepunt in 2065. De

meest bevolkte landen zijn India, de VS, Indonesië,

Bangladesh, Mexico en Egypte.

Vandaag leven er al meer dan 7 miljard mensen op aarde. Elke dag komen er netto 227.000 mensen bij. Het einde van de groei is nog niet voor morgen. Wat kunnen we doen om de aangroei in te perken en de aarde leefbaar te houden?

Hoe omgaan met de stijgende

wereldbevolking?

THEMATISCHE FICHE

© U

N P

ho

to b

y K

ibae P

ark

BBBBBBBBBBBBBEEEEEEEEEEEEEVVVVVVVVVVVVVOOOOOOOOOOOOOLLLLLLLLLLLLLKKKKKKKKKKKKKIIIIIIIIIIIIINNNNNNNNNNNNNGGGGGGGGGGGGG


RUBRIQUE

In de landen met hoge vruchtbaarheid (meer dan

3) blijft de bevolking stijgen tot 2100. Vandaag woont

daar 18% van de bevolking (1,2 miljard mensen),

maar in 2100 verwacht men er 4,2 miljard bewoners.

De meest bevolkte landen zijn Pakistan, Nigeria, Filip-

pijnen, Ethiopië, DR Congo en Tanzania. Vrijwel alle

landen in zwart Afrika hebben een hoge vruchtbaar-

heid. Het is hier dat het gros van de nieuwe aardbe-

woners zal worden geboren.

GROEIFASENTabel 2 toont enkele cijfers van landen uit een verschil-

lende vruchtbaarheidscategorie. De drie landen illustre-

ren meteen de klassieke groeifazen die een bevolking

doormaakt. Beginnend met hoge geboorte- en sterf-

tecijfers (DR Congo) zakt geleidelijk het sterftecijfer, en

met enige vertraging ook het geboortecijfer. Stilaan

benadert het geboortecijfer het vervangingsniveau van

2,1 (India). In de laatste fase zijn zowel het geboorte- als

sterftecijfer zeer laag (België). De bevolking veroudert en

aangroei is (vooral) te wijten aan migratie.

PROBLEMEN EN KANSEN

SNELLE BEVOLKINGSGROEI IN DE ARMSTE LANDENHet overgrote deel van de bevolkingsgroei vindt

plaats in de armste landen. Dat maakt het extra

moeilijk om de mensen daar uit de armoede te halen.

Zo zal de bevolking van zwart Afrika (vandaag 883

miljoen) in 2050 ruim 2 miljard bedragen. Er komen

daar dus een pak kinderen bij. Om de groei op te

vangen moet het aantal vroedvrouwen minstens

verdubbelen. Ook de gezondheidscentra en scholen

moeten meer mensen kunnen opvangen. Om nog te

Groei van de wereldbevolking en vruchtbaarheid

Tabel 2 : Drie landen in verschillende vruchtbaarheidscategorieën (2011)

Indicator RD Congo (hoog) India (medium) België (laag)

Bevolking 2011 67,8 miljoen 1,241 miljard 11 miljoen

Bevolking 2050 148,5 miljoen 1,691 miljard 12,5 miljoen

Bevolking jonger dan 15 jaar 46 % 33 % 17 %

Bevolking ouder dan 65 jaar 3 % 5 % 17 %

Geboortes per 1.000 45 23 12

Sterfte per 1.000 17 7 10

Kindersterfte per 1.000 levende geboortes 111 50 3,4

Levensverwachting 49 jaar 64 jaar 80 jaar

Bevolking met minder dan 2 USD per dag 80 % 76 % geen gegevens

Gehuwde vrouwen van 15-49 die

voorbehoedsmiddelen

18 % 54 % 75 %

Vruchtbaarheid 4,7 2,6 1,8

Bevolking in verstedelijkt gebied 36 % 29 % 99 %

Geschatte bevolkingsgroei van 2011 tot 2050

Vruchtbaarheid:

Laag

Medium

Hoog

Geen gegevens

AFRIKA1.051 > 2.300

+119 %

LATIJNS-AMERIKA (& CARAÏBEN)

596 > 746

+25 %

EUROPA740 > 725

- 2 %NOORD-AMERIKA

346 > 470

+36 %

THEMATISCHE FICHE

BEBEBEBEBEBEBEBEBEBEBEBEBEVOVOVOVOVOVOVOVOVOVOVOVOVOLKLKLKLKLKLKLKLKLKLKLKLKLKINININININININININININININGGGGGGGGGGGGG


RUBRIQUE

zwijgen van de voedselvoorziening. Niger en Zambia

zien hun bevolking zelfs meer dan verdriedubbelen

tegen 2050.

Kans: De immense hoeveelheid jongeren beteke-

nen een enorme werkkracht die voor de armste

landen een sprong voorwaarts kan betekenen.

Tenminste, als ze een baan vinden. Er is dus nood

aan meer onderwijs en werk, en minder corruptie.

Krijgen de jongeren geen kansen, dan vormen ze

een tijdbom.

VERGRIJZINGIn de meer ontwikkelde landen - Europa, Japan,

Australië, Canada… - veroudert de bevolking snel.

Vandaag zijn er nog 4 werkende volwassenen per

oudere, in 2050 zullen dat er slechts 2 zijn. Een

op drie mensen zullen ouder zijn dan 60 jaar. Er

zijn maatregelen nodig om de maatschappij draai-

ende te houden, onder meer door de ouderen lan-

ger actief te houden. Migratie vanuit landen met

hoge(re) vruchtbaarheid zal meer dan welkom zijn.

Uiteindelijk zal de bevolking over de hele wereld

verouderen.

Kans: Ouderen zijn – misschien – wijzer, groener en

bezadigder, minder vatbaar voor consumptiegrillen.

MIGRATIENu al wonen 214 miljoen mensen buiten hun geboor-

teland. Een bevolkingsexplosie in de armste landen

zal onvermijdelijk een aanzuigeffect hebben naar de

rijkere landen toe. Vaak verlaten de hoogst opgelei-

den de arme landen omdat ze er geen degelijk werk

vinden: brain drain (hersenvlucht).

Kans: Vandaag houdt Europa de migranten liever

buiten. Voor een verouderende bevolking zullen

migranten nochtans onmisbaar zijn om het tekort

aan werkkrachten aan te vullen. Voor arme landen

kunnen de “landgenoten die het gemaakt hebben in

het buitenland” ook gunstig zijn. In 2010 stuurden

ze 262 miljard euro op, naast inspirerende ideeën.

VERSTEDELIJKINGVandaag al woont de helft van de wereld in verste-

delijkte gebieden. Dat betekent niet noodzakelijk dat

al die mensen in megasteden hokken. 'Stedelingen'

wonen vooral in kleine steden en dorpen. Vandaar dat

in België 99% in verstedelijkt gebied woont! In India,

met megasteden zoals Mumbai en Delhi, leeft toch

nog 70% op het platteland.

De grootste bevolkingsaangroei gebeurt op dat

platteland. Maar plattelandbewoners trekken er wel

massaal weg. In India zal in 2050 minder dan 50%

op het platteland leven. China en Nigeria zien hun

stadsbevolking van 50% vandaag toenemen tot ruim

70% in 2050.

Als plattelanders terecht komen in sloppenwijken,

wordt het leven vaak doffe ellende. Dikwijls ontbre-

ken er sanitaire voorzieningen en lopen de bewoners

gemakkelijk een besmettelijke ziekte op. Vandaag

wonen 828 miljoen mensen in sloppenwijken. Het

aantal 'slumbewoners' zal blijven stijgen, maar wel

minder snel dan de totale stadsbevolking.

80+75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

5-9

0-4

10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10

Leeftijd- en geslachtspiramide

Oeganda 2010

Leeftijd- en geslachtspiramide

Duitsland 2009

MANNELIJK VROUWELIJK MANNELIJK VROUWELIJK

Oeganda heeft een heel jonge bevolking, die

slechts heel geleidelijk zal verouderen.

In Duitsland zijn de veertigers vandaag in

de meerderheid. Dat zijn de 80-plussers van

2050.

CHINA1.346 > 1.313

- 2 %

OCEANIË37 > 62

+68 %

AZIË (ZONDER CHINA)

2.870 > 3.971

+38 %

THEMATISCHE FICHE

© U

N P

ho

to b

y K

ibae P

ark

Bron : United Nations Population Division



Kans: Mensen in steden doen spontaan aan geboor-

tebeperking. Vrouwen in steden gaan immers uit wer-

ken om te overleven, dus is er minder tijd om voor

kinderen te zorgen. Bovendien hebben ze geen kin-

deren meer nodig om het veld te bewerken. Ondanks

de ellende blijven mensen voor steden kiezen omdat

ze er gemakkelijker een baantje vinden. Steden lenen

zich ook beter voor dienstverlening (gezondheids-

zorg…) dicht bij de mensen.

CONSUMPTIEMeer mensen betekent meer consumptie. Ze ver-

bruiken meer water, voedsel, energie en grond-

stoffen. De bevolking groeit echter het hardst in de

armste landen, waar mensen weinig verbruiken. Dé

grote verbruikers zijn de rijke industrielanden. Maar

opkomende landen zoals China, Brazilië en India

benen met rasse schreden het niveau van de rijke

landen bij. Meer consumptie houdt meestal ook in:

meer vervuiling en broeikasgassen zoals koolzuur-

gas of CO2. Nu al zijn vele steden in China nauwe-

lijks leefbaar door de luchtvervuiling. CO2-uitstoot

zwengelt de klimaatverandering aan. Vandaag is 7%

van de wereldbevolking – de rijkste half miljard men-

sen - verantwoordelijk voor de helft van de CO2-

uitstoot. De armste 50% neemt slechts 7% van de

uitstoot voor haar rekening.

OPLOSSINGEN

BEVOLKINGSGROEI REMMENChina heeft met zijn eenkindpolitiek een geboortebe-

perking onder dwang uitgevoerd. Tegenwoordig meent

men dat alleen een vrijwillige gezinsplanning echt werkt.

Vrouwen zijn de voornaamste doelgroep. Want als alle

vrouwen zelf zouden kunnen beslissen over hoeveel

kinderen ze wensen, zakt de vruchtbaarheid spontaan

onder het vervangingsniveau van 2,1.

Er is dus nood aan:

(1) Degelijk basis en secundair onderwijs voor

meisjes (en jongens) met inbegrip van seksuele voor-

lichting. Hoe beter opgeleid, hoe kritischer vrouwen

hun eigen keuzes maken. Ze moeten wel vrij beslis-

singen kunnen nemen en niet onder druk staan van

echtgenoot, familie of samenleving. Gezagsdragers

moeten geboortebeperking promoten.

(2) Betaalbare en beschikbare voorbehoedsmid-

delen om gezinsplanning mogelijk te maken. Ook

jongeren moeten er toegang toe krijgen. In veel

Afrikaanse landen zijn de 14-16-jarigen seksueel

actief, of ze huwen al. Toch kunnen ze enkel bij een

dokter voorbehoedsmiddelen krijgen, vergezeld

van een ouder.

(3) Een degelijke gezondheidszorg waardoor de

kindersterfte en de moedersterfte kan dalen. De

lagere kindersterfte doet de bevolking aanvankelijk

toenemen. Maar het zet de vrouwen wel aan minder

kinderen te hebben. Een lagere kindersterfte is een

uitstekende geboorteremmer.

(4) Economische ontwikkeling in het Zuiden.

In veel landen ging een toenemende welvaart

gepaard met een dalend geboortecijfer. Er is wel

geen noodzakelijk verband. Zo heeft een arm land

als Bangladesh nu al een lage vruchtbaarheid door-

dat vrouwen werden opgeleid en voorbehoedsmid-

delen toegankelijk zijn.

(5) Financiële steun van donoren. De laatste jaren

geven donoren minder steun aan gezinsplanning.

België blijft in elk geval de activiteiten van het VN-

bevolkingsfonds (UNFPA) ondersteunen. In 2011

schonk ons land 5,5 miljoen euro.

ANDERS CONSUMEREN EN GROEN ONTWIKKELENHet Zuiden heeft recht op ontwikkeling, al is die best

zo ‘groen’ mogelijk. Het Noorden moet radicaal

anders consumeren: minder verspilling, meer recy-

clage, hernieuwbare alternatieven. Zuinig omspringen

met voedsel, water, energie en grondstoffen is hoogst

noodzakelijk. Alleen zo kan de aarde de verwachte 10

miljard mensen dragen.

CHRIS SIMOENS

Ruimte vormt niet het grootste probleem. Wel de behoefte aan water, voedsel, energie en grondstoffen.

THEMATISCHE FICHE

ONLINEwww.unfpa.org

www.prb.org

© w

ikim

ed

ia.c

om

mo

n

© U

N P

ho

to b

y K

ibae P

ark



Migranten uit Lesoto spelen

traditionele muziek in een

leegstaand kantoorgebouw (Dark

City, Johannesburg, Zuid-Afrika).

© P

ep

Bo

net

© S

tanle

y G

reene

FOTOREPORTAGE

HET VERBORGEN LEVEN VAN DE

828 miljoen men-sen in slop-penwijken. Genesteld in

de schaduw van rijke stadszones, ontbreken er dikwijls sanitaire voorzieningen en lopen de bewo-ners gemakkelijk een besmettelijke ziekte op. In 2011 bezochten vijf topfotografen diverse sloppenwij-ken, waar Artsen zonder Grenzenwerkzaam is. Een impressie.

WWW.URBANSURVIVORS.ORG

WWW.MSF-AZG.BE

De sloppenwijk Kamrangirchar

(Bangladesh) is gebouwd op een

vuilnisbelt. Er wonen 400.000 mensen

op 3 km². Aan de overzijde van de rivier

ligt de hoofdstad Dhaka.

VANDAAG WONEN


© J

on

Lo

wen

ste

in©

Sta

nle

y G

reene

Zicht op Martissant, Port-au-Prince (Haïti),

een sloppenwijk die sterk te lijden heeft

onder bendegeweld.

Veel families in Kamrangirchar wonen in wankele hutten,

gebouwd op houten palen. Door de overbevolking en de

hoge huurprijzen moeten de armen hun huizen bouwen op

het water of op de oevers van de rivier waar ze onderhevig

zijn aan overstromingen.


Een vrouw bedekt haar hoofd met een hoofddoek

in Kibera (Nairobi, Kenya). De bewoners kampen er

met een schrijnend gebrek aan hygiëne, drinkwater

en sanitaire voorzieningen.

De Oegandaspoorlijn – aangelegd onder Brits koloniaal bestuur en

plaatselijk gekend als de gekkentrein – passeert door het centrum

van Kibera (Nairobi, Kenya). De krotten staan dicht op elkaar gepakt

en de spoorweg is de voornaamste verkeersader voor de bewoners,

die vaak op de rails lopen. De trein stopt nooit in Kibera, maar hij

vertraagt wel om de mensen toe te laten er op en af te springen.

© F

rancesco

Ziz

ola

© F

rancesco

Ziz

ola


In oktober 2011 heerste er een opgewekte stemming op een malariacongres in Seattle:

er was een werkzaam malariavaccin op komst. En dan nog dankzij onderzoekers

in België. Is malaria binnenkort uit de wereld? We klopten aan bij Prof. Marc Coosemans

van het Instituut Tropische Geneeskunde voor tekst en uitleg.

Vaccin biedt hoop in strijd

tegen malaria

De vruchtvan een

TITANENWERK

Onddndankanks s ddddddde ve ve e vvoorooroororooro uituituituituituiu gagangangagaangannanannng gg g sg sg sg ssg sg sssgg terteterterterterrftfttt t ftff

oooookk vaandandaag ag nognogognoggo elelee ke keke ke keek minminminnnminmiinnmminnm nuuuuuuutuuttu tttu eeeeeeennnnnnnn

kinnk d ad anan mmmmmmalmalma ariariariariar a,a,aa eeneeneeneeneen zizzizizizizizizizizziziziekeekektekekektktktktekekteeeke e de de de de ieieieee eeeei

gemgemg akkak eliijkjkkkk k kkk k te te te te ee voovoovoovoovoovvoo rkorkorkorkorkorkoomenmenmenmemenmemeemenmemenmmmee enenenenene ttteeeeeeteet

bbehbehhbehbehbehehb andandandandandandandanddanda eleeleeleeeleeleelelen in in in in ss.sss.ss.....

© A

rne H

oel /

The W

orld

Bank


Het vaccin RTS,S is inderdaad veelbelovend”, bevestigt Coosemans. “Maar de proe-ven zullen pas eind 2014 afge-

rond worden.” Onderzoekers bestudeer-den hoe 15.460 kinderen in 7 Afrikaanse landen op het vaccin reageren: een groep tussen 6 en 12 weken oud, een andere tussen 5 en 17 maanden oud. De oudste kinderen kregen op een jaar tijd 56% minder malaria-aanvallen en 47% minder levensbedreigende malaria. Men mag dus verwachten dat malaria sterk zal afnemen als het vaccin in 2015 kan worden ingezet. Inenting zal gebeuren bij zuigelingen van enkele weken oud. “Omdat ze nog geen tolerantie hebben opgebouwd, zijn ze het meest gevoelig voor malaria. Voor reizigers is het vaccin zeker niet bedoeld.”

Complexe cyclus“Toch kan één enkel vaccin malaria nooit volledig uitroeien”, legt Coosemans uit. “Dat heeft te maken met de complexe levenscyclus van de malariaparasiet.” Als een parasiet via een muggensteek in het bloed van een mens terechtkomt, nes-telt hij zich binnen het half uur binnenin een levercel. De parasiet is dus maar een korte tijd 'naakt' aanwezig in het bloed. Daarom is het voor het afweerstelsel van de mens zo moeilijk om de parasiet te her-kennen als 'niet-ik' en hem onschadelijk te maken. RTS,S draagt een eiwit dat ook op de naakte parasiet voorkomt. Zo kan het menselijk lichaam de naakte parasiet vlot herkennen en tijdens de luttele minuten na de muggensteek uitschakelen. Ook kan het vaccin een leger 'soldatencellen' optrommelen om de aangetaste levercel-len te vernietigen.RTS,S is het eerste malariavaccin dat al aan grootschalige veldtesten toe is. Nog een 16-tal andere vaccins zitten in de pijplijn. Sommige daarvan richten zich op andere fazen in de cyclus van de parasiet. Zo is er een uiterst korte naakte periode als een levercel volgepropt met

parasieten openbarst en deze bliksem-snel een rode bloedcel binnenduiken. En zijn er de geslachtelijke vormen van de parasiet, die de mug bij het opzuigen van mensenbloed opneemt en zorgen voor de verspreiding.

Titanenwerk“Een dergelijk vaccin ontwikkelen is een echt titanenwerk”, zucht Coosemans. “Al sinds de jaren 80 werkt GlaxoSmithKline (GSK) – meer bepaald de afdeling in Rixensart, Waals-Brabant – aan het vaccin. Na de eerste veldproeven in 2004 werd het vaccin al aangekondigd, en vandaag zijn we er nog niet helemaal.”In wezen gaat het onderzoek nog verder terug. “In de jaren 60 werkte Prof. Vincke van het ITG een model uit voor knaagdier-malaria. Daarop hebben de Amerikanen voortgebouwd om een vaccin te ontwikke-len, waarna ook GSK op de trein gespron-gen is.”Tot nu toe heeft GSK al 300 miljoen euro in het vaccin geïnvesteerd. Het wil enkel de productiekosten dekken, en de winst herinvesteren in onderzoek. “Het is nor-maal dat ze geen verlies willen lijden, er gelden nu eenmaal economische regels”, zegt Coosemans. “Daarom kan een com-mercieel bedrijf nooit op zijn eentje een betaalbaar vaccin voor de armen op de markt brengen. De publieke sector moet bijspringen.” Zo heeft de Bill & Melinda Gates Foundation 200 miljoen euro bij-gedragen voor de veldtesten, waar ook het ITG aan meewerkt. Het Global Fund to fi ght AIDS, Tuberculosis and Malaria zal op zijn beurt het vaccin voldoende goed-koop aanbieden.

“

Door RTS,S kan het

menselijk lichaam de

naakte parasiet vlot

herkennen en tijdens

de luttele minuten

na de muggensteek

uitschakelen.

GEZONDHEID

Een vaccin op zich

volstaat niet. We zullen

altijd een arsenaal

aan wapens nodig

hebben om malaria te

bestrijden.

PROF. COOSEMANS


© J

ustine M

ontm

arc

he /

IR

D

ArsenaalDoor de complexe levenscyclus kun-nen vaccins slechts één wapen zijn voor malariabestrijding. Wat zit er nog in het arsenaal?

Behandelen van zieken

Jarenlang gebruikte men chloroquine. “Maar als je de malariaparasiet met slechts één enkel medicijn bestrijdt, lok je resis-tentie uit. 'Monotherapie' is uit den boze.”Tegenwoordig is artemisinine aan zet, dat samen met een ander product toe-gediend wordt (Artemisinin Combined Therapy). De behandeling is duurder, maar veel duurzamer. Toch is er op de grens van Cambodja met Thailand resis-tentie vastgesteld, wellicht omdat daar al te lang artemisinine in monotherapie gebruikt werd. “We zetten nu alles in om daar de malaria volledig uit te roeien en de resistentie in de kiem te smoren.” Ook een betere en snellere diagnose is van groot belang bij de behandeling.

Voorkomen

Je voorkomt malaria door muggenbeten te vermijden. Dat kan onder meer door te sla-pen onder muskietennetten doordrenkt met een lang werkend insecticide. Mus-kietennetten staan ondertussen uitstekend op punt. Het ITG bracht daarvoor fi rma’s bijeen uit uiteenlopende branches zoals textiel en scheikunde. Vandaag bestaan er netten uit polipropyleen, een stevige kunst-vezel zoals in autozetels, waar het insec-ticide in de vezel ingewerkt is. Je mag de netten zelfs wassen, het insecticide blijft aanwezig. Grootschalig gebruik van de net-ten doet malaria met 50% dalen. “Maar er is een achilleshiel: alle hebben pyrethroide als insecticide en kunnen dus resistentie uitlok-ken. We hebben alternatieven nodig.” Zo kan men binnenshuis insecticiden verstuiven(indoor residual spraying). Daarvoor zijn wel meerdere soorten beschikbaar.

Maar muggen steken ook ’s avonds, tussen 6 en 10 uur, als de mensen nog buitenshuis toeven. “Zelfs al veroorzaken de 'avondbeten' maar 10% van de mala-riagevallen, het blijft aanzienlijk.” Tegen avondbeten kan men mugwerende stoffen (repellents) smeren. “We zoe-ken momenteel naar de beste repellents. Ook 'attractants' zijn een piste: stoffen die muggen in de val lokken.”

CrisisDoordat fors meer geld werd ingezet, is het aantal slachtoffers van malaria sinds 2000 met 25% teruggelopen. Toch vie-len in 2010 naar schatting nog steeds 655.000 malariadoden, vooral kinderen jonger dan 5 jaar. “Een volgehouden inspanning blijft nodig”, besluit Coose-mans. “Want er blijven zwakke plekken zoals de resistentie tegen artemisinine

en pyrethroide. En hopelijk zet de fi nan-ciële crisis de donoren niet aan om hun bijdrage aan het Global Fund te verlagen. Minder aandacht voor malaria kan snel de geboekte vooruitgang ongedaan maken.”In 2010 schonk België 21 miljoen euro aan het Global Fund.

CHRIS SIMOENS

• 456 werknemers onder wie 281

wetenschappers.

• 52,3 miljoen euro inkomsten.

• DGD levert 11,3 miljoen euro (DGD is 'de

locomotief die toelaat andere fi nanciering

binnen te halen').

• Taken:

- Opleiding.

- Onderzoek naar tropische ziekten:

aids, malaria, slaapziekte, ziekte van

Chagas, dierenziekten, algemene

volksgezondheid…

- Medische diensten: reisadvies,

vaccinaties, aids en tropische ziekten…

- Ontwikkelingssamenwerking:

opleiding, beleidsondersteuning,

capaciteitsversterking

van instellingen…

www.itg.be

HET INSTITUUT TROPISCHE GENEESKUNDE IN 2010

GEZONDHEID

MEER WETEN?

www.who.org > World malaria report 2011

www.malariavaccine.org

www.theglobalfund.org

© ITG


Een commercieel

bedrijf kan nooit

op zijn eentje een

betaalbaar vaccin

voor de armen

op de markt brengen.

De publieke sector

moet bijspringen.

Begin december kwam de internationale gemeenschap bijeen in Busan op het vierde

High Level Forum on Aid Effectiveness. Busan was een zoveelste scharniermoment

in de zoektocht naar doeltreffende ontwikkelingssamenwerking. Een nieuw globaal

partnerschap is het resultaat, inclusief nieuwe actoren zoals Brazilië en China.

We zetten de belangrijkste zaken op een rijtje.

1Het slotdocument Busan Partnership for Effective Development Cooperation

(Partnerschap voor Doeltreffende Ontwik-kelingssamenwerking) start met de vast-stelling dat de verhoudingen in de wereld zijn veranderd. Busan luidt een periode in waarbij we ontwikkelingssamenwerking steeds vaker in een strategische context plaatsen en nieuwe actoren betrekken, elk met hun eigen rol.

2 Intens overleg tot enkele uren voor de aanname van het slotdocument moest

nieuwe actoren zoals China, India en Bra-zilië aan boord houden. Daarmee krijgt de groeiende noodzaak om met deze nieuwe actoren in een ontwikkelingsdialoog te tre-den eindelijk een formele basis.

3 19 fragiele en door confl ict geteis-terde landen, aangeduid als de G7+,

en een groep donoren, waaronder België, willen nadrukkelijker samenwerken rond vredes- en staatsopbouw. Zij bekrachtig-den een New Deal voor Fragiele Staten. 1 op 3 partnerlanden van België bevin-den zich in een fragiele situatie.

4De deelnemers aan de conferentie verklaarden zich akkoord met de

noodzaak een standaard voor transpa-rantie te ontwikkelen en toe te passen. Daarvoor zal men gebruik maken van de expertise van de statistische werkgroep van het DAC en die van het International

Aid Transparency Initiative (IATI). Veel bij-val kreeg Hillary Clinton toen ze de toetre-ding van de VS tot het IATI aankondigde. Nieuw is de nadruk op budgettranspa-rantie door de ontwikkelingslanden.

5Er is een grotere erkenning van de rol van de civiele maatschappij.

Busan erkent dat de civiele maatschap-pij mensen de mogelijkheid geeft hun rechten op te eisen en dat ze dienstver-lening, complementair aan de overheid, aanbiedt.

6De nadruk op resultaten was alom-tegenwoordig. Busan belooft werk te

maken van naar sekse uitgesplitste data, alsook om de lokale statistische capa-citeit te ondersteunen. De uitdaging zal zijn om de juiste resultaten te viseren, want de verleiding is groot te opteren voor makkelijk haalbare en meetbare resultaten en moeilijke maar broodno-dige institutionele veranderingen links te laten liggen.

7Gastland Zuid-Korea organiseerde een forum met de privésector. Het

land zelf illustreert perfect dat econo-mische groei van fundamenteel belang is voor ontwikkeling. Busan bracht een gezamenlijke verklaring tot stand waarin de deelnemers de groeiende rol van de privésector, internationaal en in de landen zelf, in het ontwikkelingsveld

erkennen. Grote afwezigen echter waren de ondernemers uit het Zuiden.

8Het slotdocument richt zich expliciet tot de donoren die zich achter de

Verklaring van Parijs en de Accra Actie Agenda (AAA) hebben geschaard. De ontwikkelingslanden drongen aan op het verder uitvoeren van deze onafgewerkte agenda. Men vroeg aandacht voor het gebruik van de systemen van ontwikke-lingslanden bij het geven van ontwikke-lingshulp. Het belang van voorspellende data kwam ook prominent bovendrijven.

9Busan erkent de groeiende complexi-teit van de hulparchitectuur. Er is een

proliferatie aan initiatieven en hulpverstrek-kers. Meer samenwerking in de ontwikke-lingslanden en meer coherentie tussen de internationale instellingen en hun fondsen en programma’s zijn geboden.

10 Zuid-Zuid samenwerking werd erkend als een welgekomen aan-

vulling aan de meer klassieke Noord-Zuid samenwerking.

11Een gericht Gender Actieplangoedgekeurd, waaraan ook België

zijn steun betuigde.

GLOBAAL PARTNERSCHAP VERWELKOMT

NIEUWE ACTORENBusan hijst nieuwe actoren aan boord van de agenda voor

ontwikkelingssamenwerking.

TRENDS

ONLINEwww.aideffectiveness.org


Ziet iemand nog de bomen door het bos? Complexe hulparchitectuur kost de wereld hoofdbrekens en veel geld

E r komen niet alleen meer hulpverstrekkers bij, ook steeds meer initiatieven zien het licht. Deze grotere diversiteit van hulpverstrekkers biedt mogelijkheden voor meer fi nanciering, denk maar aan China die

samenwerking opzet met Afrika. En sommige nieuwe initiatieven pleiten voor een betere aanpak, zoals een grotere 'leesbaarheid' (transparantie) van de fi nanciële stromen.

WildgroeiDe keerzijde is een totale wildgroei: de architectuur van de hulp wordt heel complex. Meer en meer spelers en initiatieven profi leren zich. Nieuwe initiatieven worden her en der opgericht, zonder veel aan-dacht voor wat bestaande mechanismen en kanalen al doen. Met deze initiatieven streven donoren vaak naar meer zichtbaarheid voor een onderwerp en voor henzelf.Dit leidt tot een onzinnige complexiteit, ver-splinterd over te veel donoren en initiatieven, elk met hun eigen procedures en prioriteiten, en vaak in over-lappende relaties met elkaar. Recente studies wijzen erop dat slechts 5% van het totale hulpvolume wordt geleverd door 50% van alle hulprelaties. Met andere woorden, de helft van alle hulp-relaties brengt slechts een minieme fractie van de hulp op de been. Dat is niet alleen complex om te begrijpen en te coör-dineren, het brengt simpelweg hoge transactiekosten en een onnodige administratieve last met zich mee.Het kernprobleem van deze versplintering is dat de mandaten van spelers en initiatieven op mondiaal vlak overlappen. Dat brengt enorme, onnuttige transactiekosten met zich mee. Zo beheren meer dan 250 multilaterale agentschappen – zoals de VN, de Wereldbank en de global funds – samen een derde van alle ontwikkelingshulp.Vooral in de gezondheidssector is het probleem acuut: er bestaan bv. drie wereldinitiatieven voor malariabestrijding, evenveel voor tuberculosebestrijding, en voor elke andere ziekte is er wel min-stens één. Recent is de bestrijding van klimaatverandering met

een gelijkaardige vermenigvuldiging van nieuwe initiatieven gestart. Zelfs het grootste klimaatfonds heeft binnen zijn werking kleinere, afzonderlijke fondsen opgericht.De gevolgen zijn vooral voelbaar in het Zuiden, waar publieke instanties (regeringen, parlementen…) en niet-publieke orga-nisaties niet begrijpen waarom drie antimalaria-initiatieven in verspreide slagorde hun diensten komen aanbieden, terwijl de gezondheidsinstellingen van het land het met bijzonder weinig lokale middelen en internationale inspanningen moeten stellen. Maar ook de donorlanden zelf hebben het moeilijk met de wild-

groei, evenals de VN-organisaties of ontwikke-lingsbanken die het donorgeld investeren in de nieuwe initiatieven.Wel innoveren een aantal initiatieven door op wereldvlak een diversiteit aan noodzake-lijke ontwikkelingsactoren bijeen te brengen, zoals het bedrijfsleven, onderzoeksinstellin-gen, regeringen en ngo’s. Deze diversiteit is nodig om bijvoorbeeld de bevoorrading van

geneesmiddelen voor een bepaalde ziekte of van inentstof voor vaccinatie op wereldschaal te organiseren.

Mondiale aanpakIn het Comité voor Ontwikkelingssamenwerking (Development Assistance Committee), waar de 'klassieke' donorlanden bijeen-komen over hoe hun bijstand aan ontwikkelingslanden op peil te houden en te verbeteren, is steeds meer evidentie beschikbaar over deze problematiek. Actie is bijgevolg geboden om de com-plexiteit te rationaliseren. Enkel accommoderen van de nog steeds groeiende veelheid aan actoren en initiatieven is niet genoeg. En België stuurt deze agenda mee aan in het DAC.Een probleem op mondiaal vlak veroorzaakt, vergt een collectieve, mondiale oplossing. En die oplossing moet aangezwengeld wor-den door zij die de complexiteit hebben veroorzaakt: de donorlan-den. Maar ook grote private stichtingen, zoals de Bill en Melinda Gates Foundation, fi nancieren nieuwe kanalen en initiatieven mee. Zij moeten mee aan tafel, wil men een duurzame oplossing vinden.

Het Comité voor Ontwikkelingssamenwerking (DAC) is 50 jaar geworden. In die halve eeuw is

het aantal ontwikkelingsinitiatieven fenomenaal toegenomen. Gevolg: de huidige hulparchitec-

tuur is te complex, zowel voor ontwikkelingslanden als voor donoren. Tot 25% van de waarde

van de hulp gaat daardoor verloren. Een rationalisatie dringt zich op. De donoren die de versnip-

pering hebben veroorzaakt, roepen nu op tot actie.

50% van alle hulprelaties leveren slechts 5% van het hulpvolume.


Hulparchitectuur is geen specifi ek thema in het Actieplan voor Ontwikkeling van de G20. Niet verwonderlijk, want grote niet-tra-ditionele donoren zoals China of India zijn lid van de G20, maar niet zeer verbonden aan de oorsprong van de huidige hulparchi-tectuur. Wel is het opgenomen door Frankrijk als voorzitter van de G7 en in het rapport van de Deauville-bijeenkomst van de G20 weerspiegeld. En in het uitkomstdocument van de conferentie over doeltreffende ontwikkelingssamenwerking in Busan, Korea, kwam de complexe hulparchitectuur prominent aan bod.Kan de VN helpen? Misschien weinig. Om een wereldwijd pro-bleem zoals de hulparchitectuur aan te pakken, zijn een goed uit-gebouwde dialoogstructuur en vertrouwenwekkende inspannin-gen nodig. Een wereldlidmaatschap zoals in de VN geeft legitimiteit en mandaat, maar de VN is vaak gekenmerkt door verklaringen van landen en blokpositionering tussen de grote landenblokken (EU, ontwikkelingslanden, VS, etc.). Dit vormt niet het stramien voor

ONLINEwww.oecd.org/dac

Als hulpstromen slecht gepland en niet voorspelbaar zijn, gaat tot 25% van de waarde ervan verloren.

TRENDS

de vertrouwensdialoog die nodig is voor het oplossen van de hulparchitectuur. En de VN is ook deel van het probleem: er is een veelheid aan programma's en projecten onder de VN-organisaties opgezet in New York. Een pak daarvan zijn lovenswaardig, maar vaak overlappend met elkaar of met wat elders wordt gefi nancierd. Ook bij de Wereldbank vindt men een gelijkaardige situatie.

DAC: Comité voor OntwikkelingssamenwerkingVermits de klassieke donoren, verenigd in het DAC, voor het grootste deel aan de basis liggen van de complexiteit, hebben ze ook de morele plicht om deze te rationaliseren. Het DAC heeft dat recent collectief erkend, en het beschikt ook over de juiste instrumenten - statistische gegevens over de hulp van zijn leden - en een open dialoogstructuur om ontwikkelingssamenwerking effi ciënter te laten verlopen.Vijftig jaar geleden is het DAC opgericht als forum voor Westerse donorlanden om van elkaar te leren en invloed op elkaar uit te oefenen, om zo tot betere hulp te komen. Niet verwonderlijk dat dit forum al diverse belangrijke hulpdoelstellingen en -princi-pes heeft opgeleverd: de kiemen van de Millenniumdoelen in de jaren negentig, en in het laatste decennium de Rome en Parijs Verklaringen over doeltreffende hulp, de principes voor goed engagement in fragiele staten, etc. Daarbij zijn de VN, de Wereld-bank en het IMF observerende leden die - ondanks hun status - actief deelnemen aan de debatten.Recent besloot het DAC om zich open te stellen voor de ontwik-kelingslanden zelf, en andere actoren en fi nancierders in ontwikke-lingssamenwerking, zoals de Bill en Melinda Gates Foundation, regi-onale ontwikkelingsbanken en nieuwe donorlanden zoals China, Indië of Brazilië. Precies deze die ook in de veelheid van nieuwe

initiatieven her en der lid zijn.Begin december dacht men op de con-ferentie in Busan verder na over hoe ontwikkelingssamenwerking doeltreffen-der te maken. De versnippering van de hulparchitectuur was er een belangrijk thema. Rationalisatie en de vermindering van transactiekosten staan nu bovenaan de wereldagenda. We beseffen dat we kritischer moet kijken naar wie wat doet en waarom. Dat doen we best per sec-tor, zoals voor de eerder aangehaalde gezondheidszorg en klimaatverandering. De zoektocht naar daadwerkelijke oplos-singen staat in de startblokken.

MARTINUS DESMET

DAC-afgevaardigde voor België

(EU, ontwikkelingslanden, VS, etc.). Dit vormt niet het stramien voor

ONww

Als hulpstromenslecht gepland en nietvoorspelbaar zijn, gaattot 25% van de waardeervan verloren.

Vijftig jaar geleden is het DAC opgericht alCdonorlanden om van elkaar te leren en inoefenen, om zo tot betere hulp te komen. Ndit forum al diverse belangrg ijjke hulpdp oelpes hhe feftt opgelleve drd: dde kkiiemen van dde MMjaren negentig, en in het laatste decenniuVerklaringen over doeltreffende hulp, deengagement in fragiele staten, etc. Daarbij bank en het IMF observerende leden die- actief deelnemen aan de debatten.Recent besloot het DAC om zich open te sCkelingslanden zelf, en andere actoren en fi nalingssamenwerking, zoals de Bill en Melinda onale ontwikkelingsbanken en nieuwe donIndië of Brazilië. Precies deze die ook in de

initiatieven her en dinitiatieven her en dBegin december dferentie in Busan ontwikkelingssameder te maken. Dehulparchitectuur wthema. Rationalisatvan transactiekostde wereldagendakritischer mmoet kijkenn waarom. Dat dtor, zoals voor degezondheidszorrg eDe zoektocchtht naar singen staat in de s

D

© S

erg

e D

ehaes


Diagnoses uit het Zuiden

Groeipijnen

Terwijl de economische motor in het Westen sputtert, zijn het momenteel de opkomende eco-

nomieën die de wereldwijde groei aanvoeren. En dat op een moment dat er stemmen opgaan

over ‘ontgroeiing’. Een goede reden om eens over het muurtje te kijken. Welke ideeën houden

ze er in India en Bangladesh zelf op na over het dogma van de groei?

Groei is cruciaal om de uitdagingen van voedselzekerheid en armoedebestrijding in het Zuiden aan te kunnen. Maar deze groei moet gebeuren op een duurzame manier. Zomaar het westers model overnemen kan niet alleen de hele planeet overbelasten, maar ook de eigen ontwikkeling en groei van het Zuiden in het gedrang brengen.”

MOHAMMAD JAHANGIR ALAM

PROFESSOR, MYMENSINGH, BANGLADESH

Ik denk niet dat een economie zonder groei mogelijk is.”

M. J. A.

Materieel en immaterieel welzijn hoeven niet met elkaar in tegenspraak te zijn. Het gaat erom ze tegen elkaar af te wegen, zodat ze uiteindelijk samengaan.”

M. J. A.

De armen bezitten de traditionele kennis die van binnenuit is ontstaan, maar de rijken hebben de moderne westerse technologieën. Dat wordt een acuut probleem. Ontwikkeling in het algemeen, en van de technologie in het bijzonder, moet rekening houden met deze traditionele kennis en met het vermogen van de armen ermee om te gaan.”

M. J. A.

Mensen in het Zuiden hebben evengoed een kapitalistische refl ex. En we zien dat de kloof tussen arm en rijk breder wordt en de middenklasse verdwijnt. De huidige kapitalistische visie in het Westen en het Zuiden is niet in staat voldoende welzijn en sociale samenhang te verzekeren. De kapitalistische refl ex en de westerse modellen bevoordelen immers vooral de hogere klassen, wat uiteindelijk de kloof doet verwijden en sociale confl icten kan voortbrengen.”

M. J. A.


De overheersing van de neoliberale economische systemen - in handen van krachten waarop gewone mensen geen zicht of controle meer hebben zoals speculatieve fondsen – dienen de belangen van enkelen ten nadele van het collectieve welzijn. Dat is vandaag het centrale probleem!”

M. A.

Onze systemen van bestuur en economie, op wereldvlak en nationaal, worden steeds minder geschikt om de alomvattende problemen de baas te kunnen waarmee de gemeenschap en het individu geconfronteerd worden. Het wordt tijd dat de wereldwijde familie van mensen opnieuw de basis opzoekt van menselijk samenleven, dat de dynamiek van gemeenschappen van mensen nieuw leven wordt ingeblazen.”

MANU ALPHONSE

DIRECTOR SOCIAL WATCH, TAMIL NADU, INDIA

Het concept 'Bruto Nationaal Product' is al lang niet meer de juiste manier om de levenskwaliteit te meten, of als draagstel te dienen voor natuurlijke hulpbronnen en technologie.”

M. A.

Een “nieuwe economie” of een ”economie zonder groei” zal maar voordeel opleveren voor de wereldwijde familie van mensen indien het louter economische ook plaats ruimt voor een beschavingsgerichte en globale ethiek van Bestuur en Politieke Economie, en voor onze gezamenlijke, maar tegelijk geschakeerde verantwoordelijkheden als leden van één wereldwijde familie van mensen.”

M. A.

De groeilanden als China en India leren nauwelijks iets van de ervaringen van Europa en Amerika, die een aanzienlijke teloorgang in beschaving doormaken. Niet alleen bij de onbedachtzame vernietiging van natuurlijke rijkdommen, maar ook in de onwil te begrijpen dat de voordelen van materiële vooruitgang door iedereen moeten gedeeld worden. Bovendien moeten ze elke mens, hoe klein of machteloos ook, het recht kunnen verlenen over de richting en inhoud van zijn leven en levensonderhoud te beschikken, en daartoe de nodige ruimte en mogelijkheden voorzien.”

M. A.

Bron

: IM

F G

lob

al E

cono

mic

Out

look

ECONOMIE

OPKOMENDE ECONOMIEËN

WERELD

INDUSTRIELANDEN


Puntkomma

I n 2008 tekende België een samen-werkingsprogramma met de Pales-tijnse Autoriteit van 50 miljoen euro. Daarbij lag de nadruk op onderwijs

en lokaal bestuur.Op 23 november 2011 werd op de Gemengde Commissie te Ramallah een nieuw 4-jarig Samenwerkingsprogramma ondertekend van 71,6 miljoen euro. Het nieuwe programma beloopt dus ruim 20 miljoen euro (40%) meer dan het vorige en kiest voor continuïteit, door aanwezig te blijven in dezelfde twee concentratiesec-toren: onderwijs en lokaal bestuur.

Onderwijs en lokaal bestuurMet de 33 miljoen euro voor onderwijs zullen vooral scholen worden gebouwd en de kwaliteitsverbetering van het onder-wijs worden ondersteund. Deze hulp zal worden verstrekt via de Joint Financing Agreement en het Strategisch plan voor de ontwikkeling van het onderwijs.De 20 miljoen euro voor lokaal bestuur moet de lokale Palestijnse overheden in staat stellen hun eigen ontwikkelingsbe-leid effectief uit te voeren aan de hand van het Municipal Development Program. Dat plan moet leiden tot de heropleving van

de lokale economie. In deze sector zal ook gewerkt worden aan de regeneratie van historische dorpskernen.Voor de gedelegeerde samenwerking (14 miljoen euro) werden vier interven-ties voorgesteld: 9 miljoen euro steun voor armoedebestrijding via het PEGASE-fonds van de Europese Commissie, bijdra-ges voor rioolwaterverwerking in Gaza via de Wereldbank, een milieuproject van UNDP, en een interventie van UN-Habitat in Oost-Jerusalem. België vindt het belang-rijk, net als de EU, om aanwezig te zijn in alle regio’s van Palestina, dus ook in zone C op de Westelijke Jordaanoever, in Oost-Jeruzalem en in de Gazastrook.Buiten de bilaterale samenwerking met de Palestijnse Autoriteit via het Samen-werkingsprogramma, verleent België ook aanzienlijke financiële steun aan de Palestijnse Gebieden via UNRWA (het VN-agentschap voor de Palestijnse vluchtelingen in de regio), humanitaire hulpacties en ngo’s.

De Belgische Ontwikkelingssamenwerking heeft

een nieuw Samenwerkingsprogramma voor 2012-

2015 afgesloten met de Palestijnse Autoriteit. In de

volgende vier jaar zal 71,6 miljoen euro gaan naar

voornamelijk onderwijs en lokaal bestuur. Daarmee

verzekert België de continuïteit met zijn vorige

ontwikkelingsinspanningen in de Palestijnse Gebieden.

Nieuw Samenwerkingsprogramma

tussen België en de Palestijnse Autoriteit

© D

GD

/ E

lise P

irso

ul


Naast de opwarming van de aarde tegengaan, is voor ontwikkelingssa-menwerking de opvol-

ging van het klimaatverdrag vooral van belang voor: aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering, maatregelen tegen ontbossing, trans-fer van kennis en technologie, en de fi nanciering van dat alles.Durban ging wel van start met het Groene Klimaatfonds, dat tegen 2020 een deel van de beloofde 100 miljard dollar per jaar zal moeten verzame-len, om de ontwikkelingslanden te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Voorlopig beheren het secretariaat van het kli-maatverdrag en de Global Environ-ment Facility gezamenlijk het fonds. Een comité met vertegenwoordigers uit Noord en Zuid zal toezien op de geldstromen.Een gelijkaardig comité zal de wereldwijde inspanningen voor aanpassing opvolgen. De ontwik-kelingslanden zullen nationale aan-passingsplannen opmaken om hun kwetsbaarheid voor klimaatver-andering te verminderen. De meest kwetsbare landen zouden beter beschermd worden tegen schade door extreme weersomstandighe-den. Durban boekte weinig vooruit-gang voor REDD+, een instrument om de uitstoot door ontbossing tegen te gaan, en stelde een beslis-sing over de fi nanciering ervan uit tot de volgende conferentie.

De Belgische Ontwikkelingssamen-werking heeft in 2010 en 2011 tot hier-toe 60 miljoen euro geschonken via verschillende klimaatfondsen en de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingssamenwerking om de meest dringende noden in het Zuiden te lenigen. Ook de Vlaamse en Waalse gewesten deden al een duit in het zakje.Sinds 2008 doet de Belgische Ont-wikkelingssamenwerking steeds meer inspanningen om haar activi-teiten klimaatvriendelijk te maken. Het onderzoeksplatform KLIMOS(KUL, VUB, UA, UGent, KAHO) helpt haar een klimaatbeleid uit te bouwen. België investeerde ook in klimaatgerelateerde sectoren: hernieuwbare energie, landbouw, watervoorziening en bosbouw.

Na marathonberaadslagingen besliste de

klimaatconferentie in Durban om de opvolger van

het Kyoto-protocol uit te stellen tot 2015. Dat is

de internationale overeenkomst tussen de EU en

enkele andere staten om de wereldwijde uitstoot

van broeikasgassen terug te dringen. Landen zoals

Canada, Japan en Rusland stappen uit het Kyoto-

protocol zolang grote vervuilers als China en de VS

niet meedoen. De opwarming van de aarde beperken

tot 2°C lijkt wel erg veraf.

Hoe kan Centraal-Afrika zichzelf blijven voeden ?Zonder grootschalige duurzame intensivering

en vernieuwing van de landbouw gaan Burundi,

Rwanda en DR Congo weer moeilijke jaren

tegemoet. Dat was de noodkreet op een

landbouwcongres in Kigali (Rwanda) in oktober

2011. Maar er is een oplossing: geïntegreerd beheer

van de bodemvruchtbaarheid.

Nteranya Sanginga, directeur van de internationale

landbouwonderzoeksinstelling IITA, stelde het scherp: “Als de grond

de bevolking niet kan voeden, gaan we terug naar een situatie van

oorlog – oorlog om voedsel, oorlog om ruimte.” De Grote Meren

zijn inderdaad de dichtst bevolkte regio van zwart Afrika. Voorlopig

zijn de temperatuur en de regenval er gunstig voor de landbouw.

Toch lijdt 40% van de gezinnen er regelmatig honger.

Dat de productie moet opgedreven worden, daarover was iedereen

het eens. Maar hoe? Massaal kunstmest inzetten? Zich behelpen

met organische mest, waarvan er meestal te weinig voorhanden

is? Het consortium CIALCA – de organisator van het congres –

stelde het 'Geïntegreerd beheer van de bodemvruchtbaarheid'

(ISFM) voor als oplossing. Verbeterde zaadvariëteiten krijgen de

beschikbare organische mest, samen met zorgvuldig afgewogen,

kleine hoeveelheden kunstmest. Gewassen worden door elkaar

geplant. Bijvoorbeeld rijen maïs, afgewisseld met bonen die

stikstof in de bodem brengen. Op die manier kunnen boeren de

vruchtbaarheid van hun grond verhogen, en terzelfder tijd meer

voedsel kweken. Bovendien is de benadering betaalbaar voor arme

boerengezinnen. Via boerenorganisaties en ngo’s kon CIALCA al

talloze boeren voorlichten. Ruim 55.000 gezinnen in de drie landen

passen al ISFM toe. Hun voedselzekerheid en inkomen gingen

aanzienlijk vooruit.

CIALCA is een consortium van drie internationale

landbouwonderzoeksinstellingen (IITA, CIAT en Bioversity

International) dat, met de steun van de Belgische

Ontwikkelingssamenwerking, de landbouw in Centraal-Afrika

wil verbeteren.

ONLINEwww.cialca.org

ONLINEwww.cop17-cmp7durban.com

Lauwe resultaten voor een brandend probleem


ONLINEwww.salondesvacances.eu

ONONONONONONONONONONONNONONONONOONOOOOONOOOONNONNNOOOOOOOOOONONOOOOOO LILILILILILILILILILILILILILILLLILILLIILILIINENENENENENENNNENENENNENNENNENNNEENENENNNNNNNNwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwww .sa.sa.sa.sa.sa.sasa.sa.ssasa.s lonlonlonnonolonlonlonononoondesdesdesdesdesdesdesdesesdessdessssvacvacvacvacvacvacvavacvacvacvacaaaaavacaaaaavv ancanancancancancancanancncncnccccces.es.es.es.es.eseeses.esess.esee eueueuueueuueueee

zonder zorgen

De zomer van 2011 ligt al ver achter ons en u hebt ongetwijfeld zin om eropuit te trekken...

Zit u verlegen om ideeën? Afspraak in het Vakantiesalon waar de Belgische Ontwikkelingssa-

menwerking u opwacht. Omdat sommige bestemmingetn in een ontwikkelingsland gelegen

zijn, geeft zij u tips voor een duurzamere reis die de plaatselijke bevolking respecteert.

VAKANTIESALON

VAN 2 TOT 6 FEBRUARI 2012

FEDERALE STAND

DE BELGISCHE


Paleis 7

Omdat een gewaarschuwd rei-ziger er twee waard is, zal ook de Federale Overheids-dienst Buitenlandse Zaken,

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssa-menwerking deelnemen om al uw vragen te beantwoorden over reisadvies, visa, inentingen, duurzaam reizen, enz.

De Belgische Ontwikkelingssamenwer-king wil van deze gelegenheid gebruik maken om bezoekers interactief te infor-meren en te sensibiliseren over ontwik-kelingssamenwerking. Sommige reizi-gers vertrekken misschien naar een van de 18 ontwikkelingslanden waarmee we samenwerken. Daarom vindt u tijdens de hele beursperiode op onze stand infor-matieve en ludieke animatie om deze landen beter te leren kennen. Afspraak in Paleis 7 vanaf 2 februari.

ONLINEwww.vakantiesalon.be

met de Belgische Ontwikkelingssamenwerking

DGD - DIRECTIE-GENERAAL


Karmelietenstraat 15 • B-1000 Brussel

Tel. +32 (0)2 501 48 81 • Fax +32 (0)2 501 45 44

E-mail : [email protected]

www.diplomatie.be • www.dg-d.be

7 miljard mensen,...Ons huis bevalt ons zeer. We hebben een living van 55 m², 4 kamers, een...

Documents

Transcript of 7 miljard mensen,...Ons huis bevalt ons zeer. We hebben een living van 55 m², 4 kamers, een...