De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis...

16
1 Maandelijks Nieuwsblad voor Garmerwolde, Thesinge en omstreken 36e jaargang september 2010 De geschiedenis van ons huis De Historische commissie in Thesinge verzocht ooit aan dorpsgenoten de geschiedenis van een huis of van een Thesinger familie vast te leggen. Misschien is dit verhaal alvast een mooie voorzet. De informatie kreeg ik vooral van mevrouw Hoeksema-van der Woude en haar neef Jakob van der Woude die ook nog onderzoek deed via het archief in Groningen en bij de gemeente Ten Boer. Met hem heb ik een wandeling gemaakt over de begraafplaats waar zijn ouders en voorouders en veel familieleden begraven liggen. Ook mevrouw Aagje Schutter van Bovenrijge en haar broer Nico Schutter uit Bedum hielpen mij aan informatie, evenals de familie Eisse Groothoff van de Schutterlaan. Daarbij kon ik het Boerderijenboek over de gemeente Ten Boer en Overschild van P.W. Pastoor inzien en heb daar gegevens uit overgenomen. Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin- ter, kochten wij ons huis in Thes- inge aan de Molenweg. Wij, Ber- tho en Truus Top-Hettinga, vie- len voor de plek, de vrijheid rond- om en de grote tuin met de mo- gelijkheid om zelf te verbouwen en bij te bouwen. Bovendien was het qua afstand naar het werk voor ons beiden er mooi tussen- in. Bertho werkte in Appingedam en ik in Groningen. Dat we er na ruim 30 jaar nog steeds tot ge- noegen wonen is iets wat je van te voren niet kunt bedenken. Natuurlijk was ons bekend dat de jonge mensen waar wij het huis van kochten er negen jaar had- den gewoond. Dit was het echt- paar Bolt die naar Onstwedde zijn verhuisd vanwege hun werk. Daarvoor woonde er de weduwe van Jakob van der Woude; Harm- ke van der Woude-Woldhuis. Zij was de moeder van Hendrik, Harm en Grietje. Hendrik van der Woude was de vader van Jakob en Rikus van der Woude. Met Hendrik van der Woude heb ik vaak gesproken over de perio- de waarin hij met zijn beide ouders en later alleen met moe- der in het huis heeft gewoond. Hij vertelde graag over zijn jonge jaren op deze plek. In 2005 is hij overleden, maar bij navraag kom ik in contact met zijn zus, mevrouw Grietje Hoek- sema-van der Woude, die in Ten Boer woont. Familiegeschiedenis Jakob en Harmke van der Wou- de-Woldhuis begonnen in 1917 hun gehuwd bestaan op Túten- börg, het boerderijtje aan het Maar, Schutterlaan 1, waar Jelle van Zanten met zijn vrouw Men- na en kinderen woonde van 1956 tot 2008. Jakob heeft hier eerst korte tijd alleen gewoond nadat hij terugkeerde van een periode werken in Amerika. Blijkbaar heeft hij daar wat geld aan overgehou- den zodat hij zich een boerderij kon veroorloven. Op deze boer- derij werden vier kinderen van der Woude geboren. Twee van hun kinderen liggen in een klein Harmke van der Woude met haar kinderen v.l.n.r.: Hendrik, Grietje en Harm in de appelhof. (uit het fotoalbum van Jakob van der Woude)

Transcript of De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis...

Page 1: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

1

Maandelijks Nieuwsblad voor Garmerwolde, Thesinge en omstreken

36e jaargang september 2010

De geschiedenis van ons huisDe Historische commissie in Thesinge verzocht ooit aan dorpsgenoten de geschiedenis van een huis of van een Thesinger familievast te leggen. Misschien is dit verhaal alvast een mooie voorzet. De informatie kreeg ik vooral van mevrouw Hoeksema-van derWoude en haar neef Jakob van der Woude die ook nog onderzoek deed via het archief in Groningen en bij de gemeente Ten Boer.Met hem heb ik een wandeling gemaakt over de begraafplaats waar zijn ouders en voorouders en veel familieleden begraven liggen.Ook mevrouw Aagje Schutter van Bovenrijge en haar broer Nico Schutter uit Bedum hielpen mij aan informatie, evenals de familieEisse Groothoff van de Schutterlaan. Daarbij kon ik het Boerderijenboek over de gemeente Ten Boer en Overschild van P.W.Pastoor inzien en heb daar gegevens uit overgenomen.

Ons huisIn 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de plek, de vrijheid rond-om en de grote tuin met de mo-gelijkheid om zelf te verbouwenen bij te bouwen. Bovendien washet qua afstand naar het werkvoor ons beiden er mooi tussen-in.Bertho werkte in Appingedam enik in Groningen. Dat we er naruim 30 jaar nog steeds tot ge-noegen wonen is iets wat je vante voren niet kunt bedenken.Natuurlijk was ons bekend dat dejonge mensen waar wij het huisvan kochten er negen jaar had-den gewoond. Dit was het echt-paar Bolt die naar Onstweddezijn verhuisd vanwege hun werk.Daarvoor woonde er de weduwevan Jakob van der Woude; Harm-ke van der Woude-Woldhuis. Zijwas de moeder van Hendrik,Harm en Grietje. Hendrik van derWoude was de vader van Jakoben Rikus van der Woude.Met Hendrik van der Woude hebik vaak gesproken over de perio-de waar in hij met zijn beideouders en later alleen met moe-der in het huis heeft gewoond. Hijvertelde graag over zijn jongejaren op deze plek.In 2005 is hij overleden, maar bijnavraag kom ik in contact metzijn zus, mevrouw Grietje Hoek-

sema-van der Woude, die in TenBoer woont.

Famil iegeschiedenisJakob en Harmke van der Wou-de-Woldhuis begonnen in 1917hun gehuwd bestaan op Túten-

börg, het boerderij tje aan hetMaar, Schutterlaan 1, waar Jellevan Zanten met zijn vrouw Men-na en kinderen woonde van 1956tot 2008. Jakob heeft hier eerstkorte tijd alleen gewoond nadathij terugkeerde van een periode

werken in Amerika. Blijkbaar heefthij daar wat geld aan overgehou-den zodat hij zich een boerderijkon veroorloven. Op deze boer-derij werden vier kinderen vander Woude geboren. Twee vanhun kinderen liggen in een klein

Harmke van der Woude met haar kinderen v.l.n.r.: Hendrik, Grietje en Harm in de appelhof. (uit het fotoalbumvan Jakob van der Woude)

Page 2: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

2

grafje met een eenvoudig steen-tje op de begraafplaats in Thes-inge: Grietje, die door de Spaan-se griep is overleden en Harm,die met een hartafwijking niet inleven kon blijven. De zonen Hen-drik en daarna weer een Harmwerden ook geboren op Túten-börg. Na vijf jaar op deze boerde-rij ruilden zij met Eisse Groothoff,die het huis aan de Molenweg in1904 heeft laten zetten. Waaromdeze ruil tot stand is gekomen, isniet helemaal zeker. Volgens deverhalen wilde Jakob wat kleinergaan wonen en werken, maar erwordt ook gezegd dat opoe vander Woude het contact met men-sen erg miste en zich veel geluk-kiger voelde dichter bij het dorpaan de Molenweg. “De huizenhadden toen nog geen nummers”,vertelt de jongste dochter uit hetgezin, Grietje, die vijf jaar na Harmwerd geboren. “Mijn moedersprak altijd over Harm 1 en Griet-je 1. Ik weet nog dat ik dat welraar vond, maar later begreep ikdat het blijkbaar voor onze ouderszeer belangrijk was dat de na-men, na het overlijden van eenkind, toch doorgegeven werdenaan de later geboren kinderen.”

BouwRond 1904 liet Eisse Groothoff,de grootvader van Eisse Groot-hoff van de Schutterlaan, het huisbouwen toen hij trouwde met Hen-drikje Frankruyter. In dit huis wer-den begin vorige eeuw vijf kinde-ren geboren. Drie zonen - Menno,Piet en Nicolaas - en daarna nogtweelingdochters Trientje en An-nie. Beide dames zijn nu 94 jaaroud en Trientje Oomkes-Groot-hoff woont in een aanleunwoningvan Bloemhof in Ten Boer. Zij kanzich de verhuizing als zesjarig kindnog wel herinneren. Dit vertelt zeaan Aukje Groothoff, de vrouwvan Eisse, die tante tegen haarmoet zeggen. Ook wil ze bij be-zoek uit Thesinge heel graag deverhalen over haar geboortedorphoren. Met haar man heeft zij ja-ren in Garmerwolde gewoond enna zijn pensionering zijn ze naarde stad verhuisd. De laatste tienjaar is zij weer in de buurt terug.Zus Annie woont in Groningen.Hun drie broers zijn overleden.

Jongste dochterMevrouw Grietje Hoeksema-vander Woude woont nu in Ten Boerin een gezellig huisje en nog zelf-standig. Met wat hulp van haarkinderen en de Thuiszorg bevalt ’thaar erg goed en kan zij zich op84-jarige leeftijd nog goed red-

den. Zij was getrouwd met JacobHoeksema die tien jaar geleden isoverleden. Samen woonden zij inLoppersum en kregen drie kinde-ren waarvan de oudste, een doch-ter, op 27-jarige leeftijd is overle-den. Haar beide zonen wonen methun gezinnen in Ten Boer en Lop-persum. “Ik heb mijn man wel inThesinge leren kennen. Ik weethet nog precies. Hij kwam vlak nade oorlog op Smidshoek langsge-fietst met nog een paar jongensuit Loppersum en daar wandeldeik wat met vriendinnen. Daar heb-ben wij kennis gemaakt en was deverkering een feit. Later ben ikook in een huishouding in Lopper-sum gaan werken. Wij zijn ge-trouwd in 1948. Dat was een moei-lijke tijd omdat er nog veel op debon was en er niet veel geld ver-diend werd.De oorlogstijd was voor mijn moe-der ook zwaar. Vader was al over-leden in ’37 en zij moest zich red-den met drie kinderen en haarinwonende vader. Ik herinner meuit de oorlog dat er brandbommenop ons erf terecht kwamen. Deangst die we toen hadden wasverschrikkelijk. Later zijn er nogbommen onschadelijk gemaakt.Bij dit lossen van bommen door deDuitsers die op de vlucht warenvoor de geallieerden is een jonge-tje op Achter-Thesinge omgeko-men.Mijn moeder heeft tot 1970 aande Molenweg gewoond. Mijn broerHendrik trouwde met Hillechien

Swart en heeft haar later in huisgenomen. Zij woonden toen in deboerderij aan de Thesingerlaan 1en na vijf jaar is zij in ’75 naarBloemhof verhuisd. Zij is daar in’80 overleden. Mijn broer Harm isgeëmigreerd naar Canada enbleef ongehuwd.”

Grote appelhofGrietje Hoeksema-van der Wou-de wil heel graag nog eens eenkijkje nemen in t hoes van mienMoe” zoals zij het noemt. Op eenavond haal ik haar op en lopen weeerst de tuin door. De oude appel-bomen herinnert zij zich nog goed.Heerlijke zoete en zure Groningerkroon en ook een goudrenet. Hetschuurtje wijst zij aan als koestalen weet dat daarachter het “hoes-ke” stond. Nu is dit een klompen-hok met daarachter een slaapka-mer en is het schuurtje met hethuis verbonden. Op de plek waartoen de voordeur zat met hetstoepje, wat nu niet meer in ge-bruik is maar er nog wel ligt, wer-den de spaarzame familieportret-ten gemaakt. De kinderen heb-ben naast de voordeur met eenscherp voorwerp hun initialen inde stenen gekrast. vdW staat er almeer dan een halve eeuw. Ook deregenton was op de plek waar nueen houten exemplaar staat. Opoevan der Woude was een gezellig-heidsmens en hield van veel aan-loop. Kinderen kwamen er appel-tjes halen en de postbode kreeger altijd een kop koffie. “Wij had-

den volgens mij zes koeien en watkippen. Naast ons woonde de fa-milie Dering en die hielden zilver-vossen en hadden ook een le-vensmiddelenwinkel aan huis. Mijnvader is slechts zestig jaar gewor-den en moeder was toen nog maarvierenveertig! Zij scheelden 16 jaarin leeftijd.”

BinnenshuisDe indeling van het huis is volledigveranderd. De entree is nu aan deachterkant en we lopen dus via destal het huis binnen. In de huidigekeuken waren bedsteden en eenkelder met ook daarboven eenbedstee. Om gezondheidsredenmocht Grietje daar niet liggen, wanthet was te vochtig. In de kelderstonden geweckte groenten enfruit op de planken en soms eengepekeld stuk vlees. In de “opka-mer” zat men alleen als er visitekwam en eigenlijk was de keukenaan de dorpskant de meest be-woonde ruimte. Destijds werd hiergegeten en gekookt en zat opoeHarmke er eigenlijk altijd met haargezin aan de hoge tafel. Men hadtoen niet zoveel ruimte nodig…Grietje herkent erg weinig in hethuis, maar weet nog wel dat aande haken die nu nog in de balkenzitten worsten hingen om te dro-gen. Sterke herinnering heeft zijook aan de gereformeerde lagereschool en het loopje langs de be-graafplaats. “Als kind gingen wehier altijd op een drafje langs, ze-ker als het donker was. Mijn broerHendrik trok de klompen uit terhoogte van de begraafplaats enrende op kousenvoeten naar huis!”De zolder boven het hele huis wasopslag- en hooizolder. Nu zijn ertwee slaapkamers en hadden dedrie zonen Top in het huis iedereen eigen kamer. Met de woon-wensen van nu vraag je je af hoeer geleefd is met vijf personen inzo’n kleine ruimte beneden.

Truus Top-Hettinga___________________________________________

“De Soos”De klaverjasavond in septemberheeft de volgende uitslag opgele-verd:1. Jannes Ramaker ......... 51752. Harry Harkema ............ 51723. Bert Buringa ................ 46664. Jo Reinders ................. 4596

De volgende keer is op dinsdag12 oktober, aanvang 20.00 uur.Er kunnen nog meer bij…

Oma Harmke van der Woude voor het koeienschuurtje in 1965. (uit hetfotoalbum van Jakob van der Woude)

Page 3: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

3

De man van de KloosterkerkPiet Huisman vertrok begin dit jaar samen met Jenny stilletjes uitThesinge naar zijn nieuwe huis in Bedum. Slechts een kortberichtje in de G&T van februari bij een foto waarop te zien is hoehij het bordje met het sleuteladres van de kerkmuur verwijdert,maakten melding van het feit dat hij met zijn werk als lid van deplaatselijke commissie van Thesinge zou stoppen. Jarenlangwas Piet het gezicht van de Kloosterkerk en natuurlijk konden wehem niet zo maar laten gaan. Vandaar dat ik bij hem aanschuif aande keukentafel.

Het is 1986. Het programmaKerkepad van de NCRV strijktonder meer neer in Garmerwol-de en Thesinge. Een echte hap-pening. Honderden mensen be-zoeken de beide kerken en Piethelpt mee in Thesinge, zijn eer-ste werk in de plaatselijke com-missie van de Stichting Oude Gro-ninger Kerken, de stichting die deKloosterkerk in haar bezit heeft.Wim de Boom is op dat momenthet aanspreekpunt en Piet ver-vult zo nu en dan hand- en span-diensten. In 1993 neemt Piet hetstokje van Wim de Boom over enwordt de man van de kerk. Elkedag de trap op naar boven om destenen op te takelen die de 17e

eeuwse klok in beweging houdt.Eerst lange tijd alleen, later wordtde commissie uitgebreid tot hethuidige aantal van vier perso-nen, maar Piet blijft wel al diejaren het aanspreekpunt.

Schapen graasden op hetkerkhof…“Toen ik begon werd het helekerkhof nog gebruikt als scha-penweide. Je kon het pad op naarde kerkdeur, maar verder niet.Rond sommige graven stondgaas zodat de schapen niet overde zerken konden lopen. Het zager toen niet al te best uit. Dat islange tijd zo gebleven. Op zekermoment werd het aantal scha-pen minder en heb ik met hulpvan dorpsgenoten een hek ge-plaatst zodat ze alleen op hetgrasveld achter de kerk kondenlopen. Nog weer later toen ookdat veldje niet meer als schapen-weide gebruikt werd, hebben wehet hek weggehaald en was hethele kerkhof weer toegankelijk.”Naast het feit dat het kerkhofvanaf dat moment wekelijks ge-maaid moest worden, verander-de er in de loop der tijd nog meer.Het aantal rondleidingen ver-meerderde en in plaats van kerk-diensten kwamen er concerten,voornamelijk georganiseerd doorRudy Bremer. Zo nu en dan wa-ren er exposities; het baarhuisje

werd opnieuw opgebouwd en hetpad rond het kerkhof hersteld.Tevens werd de kerk trouwloca-tie.Werk aan de winkel dus en hoe-wel we het met z’n vieren deden:Piet was en bleef de man van deKloosterkerk.

Huwelijken“Het contact met de mensen washet mooiste van het werk,” vertelthij. “Vaak stond ik in of rond onshuis en zag dan mensen op hetkerkhof. Meestal ging ik er daneven heen voor een praatje enals ze wat wilden weten over dekerk en haar geschiedenis gaf ikuitleg. Prachtig om te doen.”Wat hij ook mooi vond, waren dehuwelijken. In 1999 werd Thesin-ge officieel trouwlocatie van degemeente Ten Boer. Het eerstehuwelijk werd gesloten tussen JanAlix en Myla Uitham en er volg-den meer. Sommige paren opklompen, anderen geheel in eenzilveren outfit; altijd feestelijk eneen geweldige sfeer. Mooi wasnatuurlijk het huwelijk van hunzoon Peter in de Kloosterkerk,maar een andere mooie herinne-ring heeft hij aan een huwelijk uit2002.“Ik kreeg in die tijd een vrouw aande lijn die mij vroeg of het moge-lijk was in Thesinge te trouwen.”“Natuurlijk kan dat,” zei ik. “Maar,”zei ze, “ik trouw met een vrouw,niet met een man.” “Geen enkelprobleem,” antwoordde ik direct“als jullie van elkaar houden enmet elkaar willen trouwen, danmoet je hier zijn.” Toen was heteven stil aan de andere kant vande lijn en zij vroeg mij of dat echtzo was. “Natuurlijk,“ zei ik “u bentvan harte welkom.”“Prachtige meiden. Ze zijn beginmei getrouwd en kwamen elk jaarop de trouwdag even langs. Ja-ren later kreeg ik een overlijdens-bericht van één van hen met daar-bij een berichtje van de partnerdie vond dat ik dat wel even moestweten. Dat grijpt je dan wel aan.”Al die activiteiten tezamen zorg-

den er niet alleen voor dat dekerk een nieuwe functie kreeg inhet dorp, ook vulde de lege kasvan de plaatselijke commissie zichin de loop der jaren, geld dat in detoekomst zeer welkom zal zijnom een klein deel van de kosten,nodig voor de restauratie van dedakruiter, te dekken.

Fiets- en wandelrouteNaast zijn werk in de Klooster-kerk zit Piet nog in de Cultuurhis-torische Werkgroep van de ge-meente Ten Boer. De werkgroeporganiseert lezingen en heeft on-dermeer ook twee boekjes uitge-geven waarvan weinigen het be-staan weten. Er is een boekjemet een fietsroute in de gemeen-te Ten Boer maar, en dat is voor-al voor Thesingers leuk te weten,ook een boekje getiteld ‘Nering inThesinge’ en bestaat uit een wan-delroute langs alle winkeltjes dieooit in het dorp aanwezig waren.U begrijpt wie er een hoofdrolgespeeld heeft in de totstandko-ming daarvan.Beide deeltjes zijn overigens tekoop in de kerk.

OpgravingenWaar zijn interesse in historiewerkelijk begon, weet Piet nietprecies. Misschien wel in detijd toen hij nog werkzaamwas bij aannemer Kolaan De Dijk in Thesinge.“In 1964 werden er op-gravingen gedaan in hetKlunder bij de boerderijwaar nu de familie vander Veen woont. Datvond ik erg interessanten tussen de middagging ik snel op de fietseven kijken. Er zijn daartoen nog fundamenten

van een zaalkerkje gevonden eneen honderdtal skeletten.” Entoen in 2002 begonnen werd metde nieuwe riolering in de Kapel-straat en er ook archeologenneerstreken in Thesinge was Pieter direct nauw bij betrokken. Maarzijn hart lag bij de Kloosterkerk.

Fijne plek in BedumDe stap naar Bedum gaf geenproblemen en hij en Jenny heb-ben geen dag spijt of heimwee.”De overstap ging weliswaar ge-leidelijk, maar toch is het verba-zend hoe gemakkelijk het allesgegaan is.” Een fijn huis, leukebuurt met nieuwe contacten zor-gen voor een fijne plek en Pietstaat alweer op de lijst van geïn-teresseerden voor werk in descheve toren. Wie weet waar hijzich in de toekomst mee bezig zalhouden. In ieder geval willen wehem heel erg bedanken voor al-les wat hij als vrijwilliger voor deKloosterkerk en het dorp gedaanheeft, al zal hij zelf zeggen dathet helemaal vanzelf ging.

Pluc Plaatsman

Bij zijn afscheid kreeg Piet Huisman als dank voor al die jaren trouwedienst een schilderijtje van zijn Kloosterkerk, geschilderd door MarcelDuran. (Foto: Pluc Plaatsman)

Page 4: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

4

De smaak van ThesingeOpen monumentendagenTaisn koukstadHoe zit het met de smaak van de kovvie mit Grunneger kouk in deKloosterkerk?Dat heb ik zondagmiddag geproefd. Heel even was Taisn weer kouk-stad (zaterdag en zondag). Het ontbrak er niet aan kouk: allemaal vaneen bakker uit Bedum. Diverse soorten: krenten, sucade, enz. enz. Jekon het zo gek niet bedenken, of het was er. Wat er ook was, was eenoud spel: Gekgooien. Dit oude Groningse spel bestaat uit een vierkantbord met 13 kuiltjes erin en met 5 knikkers. Nummer 13 ligt in hetmidden. Het gaat om de hoogste ogen. Maar wie op 13 (je een ongelukschrikken) komt, moet er weer 13 aftrekken. Als iemand in de gek komt– d.w.z. een knikker op 11 (spuit elf) en de overige allemaal in een vande kuiltjes mikt, dan heeft hij of zij de koek gewonnen.Er waren foto’s van de panden waar de bakkers Mulder, Wierenga enStuurwold (Job stoet) hun beroep uitoefenden. En er lag een interviewmet bakker Wierenga en zijn vrouw uit 1978. Daarin werd vermeld datde bakker in Garmerwolde was geboren en zijn vrouw Van Zanten inThesinge. Er hingen ook ansichten vanuit de hele wereld: Terneuzen,Cyprus, Maleisie …De smaak van Thesinge in het monumentenweekend is iets waar wemet veel plezier op terug kunnen kijken.

Jakob van der Woude

TegenstellingenOpen Monumentendagen GarmerwoldeTegenstellingen, overal tegenstellingen, waar je ze maar wildezien. De eeuwenoude kerk en het vorig jaar vervaardigde schilde-rij. Een zojuist genuttigd stukje bitterkoekjespudding in de ruimhonderd jaar oude melkfabriek. Een grillig blok hout voor deopenhaard versus een betrapte uil. Een puddingvorm van kera-miek en eentje van blik. Een miniatuur botter en bijpassend, maarwel echt, gereedschap. Een schip van binnen versus een schipvan buiten. Een eetbaar en een onverteerbaar object. Een tastbaarversus een abstract kunstwerk. Hoe langer ik erover nadenk deste meer tegenstellingen ik zou kunnen opnoemen. Kortom: ikvond het geslaagde en boeiende exposities. Er was volop belang-stelling: de eerste dag, zaterdag, trok de kerk al ruim tweehonderdbezoekers. En op zondagmiddag zat De Melkfabriek al op twee-hondervijftig over die twee dagen.

Locale kunstenaarsIn de oude Garmerwolder kerkstonden de schijnwerpers gerichtop een vijftal locale kunstenaars.Te weten Hanny Havenga, GinyRurenga-Wolt, Winny Strijbosch,Carel Hazeveld en Ton Werdek-ker. Zij presenteerden daar eenkeurselectie uit hun, zeer uiteen-lopende hobbies. Je zag schilde-rijen en beschilderd hout, je koneen miniatuur katrol beetpakkenen ook een echt groot exemplaar.En als je wilde kon je je door eenenthousiaste exposant laten uit-leggen hoe je een zeilschip uit hetVOC-tijdperk op schaal nabouwt.Uren en uren werk, en vooral door-

Tiny Smit had heerlijke pudding in de melkfabriek. (Foto: Margriet de Haan)

Het kapitale plezierjacht (Staten-jacht) van de Heren Zeventien uithet VOC-tijdperk, exact op schaalgebouwd door Ton Werdekker.(Foto: Els Knol-Licht)

zettingsvermogen en geduld zit-ten in deze kunstwerken. Maareerst, voordat je kunt beginnen,moet je het “zien”, zegt Hanny.Het begint met het “idee” dat jevervolgens uitwerkt.

PuddingvormenIn De Melkfabriek, de expositie-ruimte van Tiny Smit, stonden indit weekend puddingvormen in deschijnwerpers. Puddingvormen inallerlei vormen en maten. Overhet algemeen rond, maar ook inde vorm van een paashaas (ten-minste, dat beest herkende ik indie vorm). En tot mijn, en onge-twijfeld veler verrassing: je konook van allerlei puddingen proe-ven. Tiny had haar best gedaan:je kon kiezen uit wel tien soorten(en als je wilde mocht je ze ookalle tien proeven).

Wandeling door 1834Hoeveel Garmerwolders en men-sen van elders de “Wandeling door1834” hebben gelopen, is niet pre-cies bijgehouden. Tientallen be-langstellenden bekeken aandach-tig de informatie op de bordjes diebij een aantal interessante loca-ties geplaatst waren. Er zijn intotaal een kleine honderd brochu-res met de routebeschrijving ver-strekt, maar er liepen ook mensenlangs de route die in de kerk debrochure hadden gemist.

Henk Vliem

Jakob van der Woude in de Kloosterkerk tussen de bakkers uit hetheden en verleden. (Foto: Myla Uitham)

Page 5: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

5

Page 6: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

6

‘Thesinge poepvrij, iedereen blij’Overweldigende belangstelling voor proefAfgelopen week vertelden twee dorpsgenoten mij dat ze hetafgelopen jaar niet meer in de poep trapten als ze in de haven uitde auto stapten. Dat was daarvoor wel anders... Zelf merk ik hetals ik voor het huis het gras maai. Voorheen was dat een smerigklusje en vlogen de drollen om mijn oren. Tegenwoordig kom ikeigenlijk nooit meer poep tegen. Ook het begin van het Klunder:een jaar geleden was dat nog één groot hondentoilet, tegenwoor-dig kun je de drollen tot het dammetje op één hand tellen.

Kortom: de proef ‘Thesinge poep-vrij, iedereen blij’ is succesvol. Datblijkt ook uit de resultaten van deenquête die de gemeente Ten Boervoor de zomer gehouden heeftonder de inwoners van Thesinge.Maar liefst 67% van de responden-ten vindt dat de overlast een beetjetot aanzienlijk is verminderd de laat-ste tijd.De proef is in augustus 2009 ge-start en houdt in dat de hondenbe-zitters van Thesinge het dorp vrijvan hondenpoep houden. Hiervoorkrijgen zij een waarderingssubsi-die ter hoogte van de door henbetaalde hondenbelasting. Jaar-lijks wordt, door middel van eenenquête, geïnventariseerd of deinwoners nog overlast ervaren enof de subsidie wordt gecontinu-eerd.

Waar blijven de schepjes?In het dorp hangen een ne-gental schepjes op verschil-lende plaatsen. Deze schep-jes worden betaald door dorps-belangen. Als een schepje ka-pot of verroest is, wordt dezevervangen. Maar regelmatigzijn schepjes gewoon ‘weg’.Dus een oproep aan ieder-een: hang de schepjes na ge-bruik weer terug op de vasteplek. Zo grijpt niemand mis.

Landelijk nieuwsIn mei 2010 heeft de gemeenteTen Boer een enquête gehoudenonder alle inwoners van het dorp.De resultaten daarvan zijn nu be-kend. Van tevoren is afgesprokendat de proef geslaagd zou zijn alsminder dan 30% van de inwonersnog steeds ontevreden zou zijn. Uitde enquête blijkt dat slechts 14%nog steeds overlast ervaart. Eensucces dus.En dat is blijkbaar heel erg bijzon-der. Zo bijzonder dat niet alleen deregionale pers belangstelling toon-de (radio Noord, tv Noord, Gronin-ger Internet Courant, Oog tv), maar

zelfs de landelijke pers liet van zichhoren (radio1, radio 2 -nieuwsitemen achtergrondinterview in Knoop-punt Kranenborg- , radio 3fm, hetAlgemeen Dagblad en de Tele-graaf, BNN, 1TV).

Ook als niemand het ziet …Zijn we nu klaar? Nee, nog niet.Natuurlijk zijn we enorm trots ophet resultaat. Dat willen we nietalleen vasthouden, maar zelfs nogverder verbeteren. Want er blijftnog steeds wel eens ergens poepliggen. Jammer en onnodig. Dewerkgroep ‘Thesinge poepvrij, ie-dereen blij’ wil de proef graag weermet een jaar verlengen. We stellendaarbij de gemeente voor om hetdoel verder aan te scherpen. Voor2011 willen we dat minder dan 15%van de inwoners overlast ervaartvan hondenpoep binnen de be-bouwde kom. De uitdaging voor dehondenbezitters van Thesinge isnatuurlijk om altijd alle poep vanhun viervoeter op te ruimen binnende bebouwde kom: ook als hetregent, ook als het donker is,ook als niemand het ziet! Ge-woon, omdat dat eigenlijk niet meerdan logisch is. Wij denken dat eenpoepvrij dorp moet lukken. Zolangwe er maar met ons allen voorblijven gaan.

Daphne WiegertjesNamens de werkgroep

In de werkgroep zitten verder nog:Carla Winkelman, Hatta Smit,Susan de Smidt en Anja Huistra.

Maak het nog makkelijkerVeel hondenbezitters hebbeneen eigen schepje om de poepvan hun hond mee op te rui-men. Is het misschien een ideeom deze schepjes zichtbaarbij de voordeur of bij de brie-venbus te zetten? Dan kun-nen collega-hondenbezittershier gebruik van maken in(hoge) noodgevallen. Zo ma-ken we het nog makkelijkervoor elkaar.

Op naar 30 jaar damessportleidsterHet seizoen voor ruim tien dames van de Sportclub Garmerwolde is ditjaar van start gegaan met een opmerkelijk begin. Er werd stil gestaanbij het feit dat Freida al voor het 30e jaar een sportief uur verzorgt opdinsdagavond. Het enthousiasme van de leidster en de groep iswederzijds. Natuurlijk ververst de groep in de loop der jaren vansamenstelling en wisselt het aantal deelneemsters; Freida blijft door-gaan. Drie van de huidige leden - Francien, Hilda en Fennie - doen alvanaf het begin mee. Een waslijst aan namen passeert van diegenendie hier hebben gesport; sommigen wonen nog in Garmerwolde,anderen zijn verhuisd. Nieuwelingen zijn altijd welkom. Kom gerusttwee keer gratis meedoen. Er wordt ‘gewerkt’ aan wat conditie. Spierenvan top tot teen, van buik en bil, nek en schouders, alles komtregelmatig aan de beurt. Met een ondersteunend muziekje en onder-linge gezelligheid. Dinsdagavond van 20.00 - 21.00 uur in het sport-zaaltje bij de voetbalvelden in Garmerwolde.

Foto en tekst: Els Knol-Licht________________________________________________________________________________

Vergunning RWZIOp de informatiebijeenkomst over het ontwerpbesluit vergun-ning Wet milieubeheer (Wm) RWZI op woensdag 1 septemberwaren naast vier medewerkers van de provincie Groningen enenkele vertegenwoordigers van de zuivering slechts een tientalmensen aanwezig. De belangrijkste punten die naar voren kwa-men, zijn:

De auto’s met hoekbakwaterrijden zes dagen per week, van 7-19 uur. Alleen bij calamiteiten mager ’s nachts en op zondag gere-den worden.

De provincie kan het water-schap niet opleggen dat het ver-voer via het Eemskanaal moetlopen. Ze willen wel meedenken.

Er gelden nieuwe richtlijnen voorde opslag van gevaarlijke stoffen,waaronder voorschriften voor bo-dembeschermende voorzienin-gen. De bodemmonitor ing isnieuw.

Het geurverhaal komt uitge-breid aan de orde in de klankbord-groep. De provincie is van planom ook de geuremissie vergun-ning van Swiss Combi te actuali-seren; ze hebben nog een con-

tract tot 2017. Wellicht is er sprakevan cumulatieve effecten (elkaarversterkende geur RWZI en SwissCombi). Probleem bij Swiss Com-bi is dat het pas gaat geuren zodrahet de schoorsteen uitkomt en zichvermengt. Daarvoor ruik je hetniet.

Een collectieve mestvergisterpast niet in het bestemmingsplan.

De vergadering is bekend ge-maakt via het Dagblad van hetNoorden, op de website en 80mensen binnen 1 km van de zui-vering zijn aangeschreven. In detoekomst wordt Dorpsbelangeningeseind.

Het telefoonnummer voor allemilieuklachten is 050-318 00 00.

Hillie Ramaker-Tepper

Page 7: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

7

Page 8: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

8

Ook de opening van de Speul’ndoor clown Joop en de strakkeleiding van het geheel door de“Opper-boer-himself” verdient hiereen compliment. Maar... wie heeftdie Boer’n Speul’n nu gewonnenvraagt u zich inmiddels ongetwij-feld af? Wel, dat hangt er vanafhoe je het bekijkt en wie je be-doelt. De kinderen, bijna de helejeugd van Garmerwolde deedmee, wonnen allemaal. Zij het datde één wat beter won dan deander. Allen kregen een Oorkon-de met daarop hun score-lijst ende handtekeningen van de jury.En... ze kregen een zak snoep(zeker zo belangrijk, bleek uit dereacties toen één van de juryle-den de zak vergat aan te reiken).Bij de volwassenen won het team“Willems Hangjeugd”, gevolgddoor het team “Dorpsweg” en hetteam X (L. v.d. Veenstraat). Metniet te vergeten: eervolle vermel-dingen (en de bekende zak snoep)voor het damesteam “Eelske Med-de” en het team “fam. Stefano”.

LoterijGeen geld: geen spelen. Ook ditjaar zijn er in Garmerwolde (enwijde omstreken) weer honder-den loten verkocht om de pot vande Feestweekcommissie te spek-ken. Wel ietsje minder dan vorigjaar vertelde Kees Brak zaterdag‘s avonds tijdens de trekkingsce-remonie. Maar dat was geen re-den om te korten in de prijzenpot.Gecontroleerd door clown Toosen een tiental belangstellendenwerden de winnende lotnummersgetrokken. Dat leverde de volgen-de prijswinnaars op:

5,- gewonnen door: MevrouwDe Vries, Eltje van Huis, Krul Hid-ding, Tiny Smit en familie Dreise.

25,- gewonnen door: familieGerding, Douwe Tichelaar enMandy Kappetijn.

50,- gewonnen door: familieDreise en familie Brandsma.

100,- gewonnen door: mevrouwHoes, nieuwe bewoners Dorps-weg 29.

Henk Vliem

Foto’s spreken veel meer dan woorden, dus bekijk de omringendefoto’s maar eens goed en . . . . je krijgt meteen weer de sfeer tepakken van de feestavond in Dorpshuis de Leeuw, of de sfeer vande Garmerwolder Boer’n Speul’n op die zonovergoten zondag-middag op het weilandje voor de boerderij van Jan Wigboldus.Prima feestweekend, vond ik en zoals Simon ‘s avonds zei: “Weereens een feest zoals vanouds.” Een compliment voor de Feest-commissie (en de weergoden) is hier wel op z’n plaats.

(Foto: Albert Jan Klein Ikkink)

(Foto: Sieb-Klaas Iwema)

(Foto: Margriet de Haan)

(Foto: Steven la Bastide)

Page 9: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

9

Thaisn Runt!Om de Thaisner Dörpsrun extra luister bij te zetten heeft de organisatiet-shirts laten maken voor (hardlopende) Thesingers. Hans van derBrand heeft het ontwerp gemaakt. Vrijdag 17 september, voorafgaandaan de laatste loopclinic, werden de eerste shirts uitgereikt.Er hebben ruim 50 mensen een t-shirt besteld. Hierdoor zal het tijdensde Dörpsrun “blauw” zien van de lopers. (Foto: Menco van der Berg)

Wist-u-dat …reanimeren gelukkig geen dagelijkse bezigheid is voor de

meeste mensen?het gebruik van een AED de overlevingskans voor het slacht-

offer tot 75% kan doen stijgen?in Thesinge sinds enkele jaren een AED (Trefpunt) hangt en

al verschillende dorpgenoten getraind zijn in de omgang met deAED?

ook dit jaar er weer een aantal dorpsgenoten de reanimatie-training gevolg hebben en een aantal op herhalingscursus ge-weest zijn?

een landelijk systeem in ontwikkeling is waarbij mensen diekunnen reanimeren per SMS worden gewaarschuwd door demeldkamer van 1-1-2 om zich op een bepaald adres te melden?

in Thesinge (meldkamer Groningen) dit systeem nog nietoperationeel is?

Dorpsbelangen Thesinge daarom een papieren lijst heeftsamengesteld die huis aan huis verspreid wordt?

als u niet via Dorpsbelangen een reanimatietraining heeftgevolgd, maar bijvoorbeeld via het werk of studie en u ook op delijst wilt staan, u naam en telefoonnummer door kunt geven aanAnnelies Hofstede ([email protected])?

(Foto's: Sieb-Klaas Iwema)

Page 10: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

10

Ponykamp in GarmerwoldeIn de vorige krant plaatsten wij een foto van kinderen uit Garmer-wolde en Thesinge die aan een ponykamp hadden meegedaan.Helaas was de tekst niet correct. Niet de Martini-manege was deorganisator van dit kamp, maar Hilke en Johan Haringa-Barla vande Rijksweg in Garmerwolde. Zij organiseren vanaf 2004 iederezomer een kosteloos kamp voor kinderen uit de omgeving (ge-woon bij hen thuis).

Hilke mailde ons het volgende: Ditjaar hadden we een groep van 22kinderen, die vijf dagen bij onsverbleven en konden blijven sla-pen. Tijdens dit kamp doen wesport en spelletjes, we knutselenen uiteraard wordt er paardgere-den.Vanwege de omvang van degroep hadden we dit keer eenpony extra te leen van ManegeBiessum in Delfzijl en verzorgdedeze manege een springclinic (bijons thuis) gegeven door topruiterHarm Prins.Bij Tineke Boerma in Garmerwol-de konden de kinderen allemaalop de menwagen en mochten eenrondje mennen. Tineke ment ophoog niveau en doet mee aan deNederlandse kampioenschappenaangespannen rijden. Zowel Ti-neke, als de manege Biessum en

Harm Prins doen dit volledig vrij-blijvend en kosteloos.

Om het kamp te realiseren ver-zorgen de ouders van de kinde-ren om de beurt het eten of zehelpen met de uitstapjes (wij zijnbijvoorbeeld bij het blote voetenpad in Opende geweest) of methet knutselen. Tineke Meirink heefteen tekenles gegeven en mevrouwHavenga-Jager hielp mee met despeurtocht door Garmerwolde. Bijde Agrishop kregen de kinderenallemaal een appel. Het was eenkamp dat ik mede dankzij mijnouders, Kirsten de Wolf uit Thes-inge, bovenstaande mensen, deouders, vrienden en dorpsgeno-ten aan de kinderen kan aanbie-den.

Met vriendelijke groet,Hilke Haringa-Barla

Jolanda Bol bedankt Anna Vink voor haar jarenlange inzet. (Foto: MylaUitham)

K.W.F. KankerbestrijdingDe opbrengst van de huis aan huis collecte gehouden in de week van6 t/m 11 september bestemd voor de K.W.F. Kankerbestrijding heeft inThesinge maar liefst het bedrag van 437,58 opgebracht. Alle geversen geefsters hartelijk dank. In het bijzonder dank aan de vele vrijwilli-gers die hun tijd en energie hierin hebben gestopt.Afgelopen maandag 13 september zijn een tweetal vrijwilligers extra inhet zonnetje gezet i.v.m. hun jarenlange inzet: Reina Bus, gestart in1981 en Anna Vink, gestart in 1984. Voor bewezen trouwe dienstontvingen zij uit de hand van de coördinatrice Jolanda Bol een speldje.Reina Bus was helaas afwezig; zij heeft op een ander tijdstip haarspeldje ontvangen.

Jolanda Bol_______________________________________________________________________

Jan Bedankt!De FotoGroepGarmerwolde wil medeoprichter Jan Noordhof har-telijk bedanken voor zijn inzet van de afgelopen tien jaren bij defotogroep. Wij zullen zijn inbreng van werk met o.a. prachtigenatuurfoto’s en macrofotografie missen als ook zijn opbouwendekritiek en aanmoediging. We vinden het erg jammer dat hij degroep heeft verlaten, maar hopen toch regelmatig nog wat mooieplaatjes van Jan te kunnen bewonderen!

De leden vande FotoGroepGarmerwolde

__________________________________________________________________________

Stoomfluitjes Te koop:

Holtkamper Utopia stormtent.Ruime tweepersoonstent. Acht zo-mers gebruikt, in redelijke staat.T.e.a.b. 050 - 542 07 29.

Te koop:3 muskuseenden voor 2,50 perstuk. Tel. 06-27313380, Janet Jan-sen, Garmerwolde.

Aan komen lopen:Nu alweer 6 weken bij ons: aan-halige kater, NIET gecastreerd,cypers grijs met wit aan de pootjesen op de borst. Familie Groothuis-Visscher, Stadsweg 1, Garmer-wolde. Tel: 06-30384825.

Gratis af te halen na 3 okto-ber:Op Pad (reistijdschrift), volledigejaargangen 1998 t/m 2000. Re-nee den Hartog, GN Schutterlaan15, Thesinge.

E spanningNieuws van de zuivering

Men is op dit moment druk bezigmet de WWK’s. De op hun eigengas lopende gehuurde motorenzijn vervangen door twee eigenexemplaren (twee keer 800 kW;was ca. 500). Het gas wordt mo-menteel door een noodexemplaaropgevangen, maar hieraan wordtde laatste hand gelegd. Ook hettrafostation krijgt een opknap-beurt, zodat ook deze de span-ning (kW) aan kan. Bovendien zijnde leiding en (voor)platenkoelerveranderd, waardoor het aanvoer-water nu ongeveer 20 graden is.Men hoopt dat ook de gashouder– met hekwerk (arbo!) - er aan heteind van deze maand staat en dathet hele spul dan weer draaiendeis.De funderingen bij de portierska-mer (romneyloods) voor de tijde-lijke huisvesting van het noodkan-toor en uitbreiding van de nieuweschoonmaakstraat zijn inmiddelsgelegd.

Groetjes, Sieb-Klaas Iwema

Page 11: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

11

Winnaars van de viswedstrijd zijn Maureen Bats en Daniël Oudman.(Foto: Janiene de Lange)

Alle beentjes van de vloer tijdens de Hiphop-workshop. (Foto: Janiene deLange)

Met vereende krachten wordt van het speeltoestel en vele dozen eenonderkomen voor de nacht gemaakt. (Foto: Joost van den Berg)

Sanne Trijssenaar en Nora Ankerliggen er warmpjes bij. (Foto: Joostvan den Berg)

Startweek ThesingeOok dit jaar heeft de Protestantse Kerk Garmerwolde/Thesinge destartweek georganiseerd. Er waren weer vele activiteiten voorjong, maar ook voor oud: de jaarlijkse viswedstrijd, een Hiphop-workshop, een kindermiddag, “Nacht zonder dak” en afsluitendop zondagmorgen de startdienst voor iedereen, met als thema“Vol van Hoop”.

Nacht zonder dakHet is 21.00 uur als ik op zaterdag-avond het schoolplein oploop. Erzijn redelijk veel mensen op debeen. Op het schoolplein vindt de“Nacht zonder dak” plaats; een in-zamelingsactie voor de straatkin-deren in Bolivia. Eerder die avondwerden er met twee grote vracht-auto’s dozen aangevoerd, waar‘’onze kinderen’’ vannacht in pro-beren te slapen, zoals de straat-jongeren in Bolivia.De jeugdige deelnemers vanaf 12jaar (40 in totaal) nemen deel aanallerlei spelletjes en worden voor-zien van eten en drinken.

Maar hoe zit dat, de straatjongerenin Bolivia krijgen toch ook geeneten?“Nee, maar we proberen het na tebootsen”, aldus Janiene de Lange.“Het wordt wel een nacht zonder alte veel luxe. We gaan onder ande-re via sponsoring en koffieverkoopmet cake, geld inzamelen, zodatde kinderen daar van de straatverdwijnen om bijvoorbeeld een

opleiding te volgen. Dus weer te-rugkeren in de maatschappij.”Susan Vaatstra: ‘’Het geheel is ge-organiseerd door Stichting tear –tegen armoede. Deze organisatieondersteunt ons bij het voorberei-den met een draaiboek, promotie-materiaal, enz.”

En wat vinden de deelnemers erzelf van, vroeg ik me af?Hendri Bloem: “We sliepen (nou ja,sliepen – ik heb helemaal niet ge-slapen - in dozen, maar daar zatwel een dakje (kartonnen plaat)op. We droegen gewoon onze kle-ding, met een slaapzak er over-heen. Met de kou viel het reuzemee en ach, dat klein beetje regendaar werden we niet heet of koudvan. En mocht je het wel koudkrijgen, dan was daar de vuurkorfwaar we ons heerlijk aan kondenwarmen.”

OpbrengstDe opbrengst van de nacht was

765,00. De diaconie van dePKN-kerk was zo aardig om decollecte op zondagmorgen ookte bestemmen voor de straatkin-deren en dat bracht 372,40 op.De totale opbrengst is 1308,00.

“Vol van Hoop”, omdat:die twee verliefde jongelui die

zelden de kerkdienst bezoeken,terwijl die ene er bijna tijdelijk ‘’in-woont’’, er deze zondagmorgenwel waren;

die mevrouw die de HOOP op detoekomst - ondanks haar ziekte,die ze overwon - Godzijdank weerverder mag leven;

die organist van het UMCG, dieop de late zondagmiddag in dieoude kerk een prachtig concertgaf;

Jakob van der Woude

Page 12: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

12

De Weem (oude pastorie) van GarmerwoldeEén van de leden van de Historische Commissie Garmerwolde heeft vorige maand wat informatieopgeduikeld die best een artikeltje in de Garmer & Thesinger waard is, vond de commissie. Dus...Afbranden

Als deze Garmer & ThesingerExpress verschijnt, is de herfstinmiddels begonnen. De blade-ren beginnen te kleuren. De windsteekt op, de dagen korten en inmenig mensenhart steekt eensluimerende depressie de kopop. Maar daarom niet getreurd:de tijd van stoofpotten, hacheeen snert breekt aan. Verheugt u.Sinte Maarten staat voor deur!

Fredje is van de seizoenen. Er zijnweinig dingen die zoveel rust bren-gen in een mensenhart als hetwisselen der seizoenen. Ieder jaar-getijde heeft zijn charme, en zowordt het tijd dat na de warmezomer een paar frisse herfststor-men de laatste muizenissen weg-waaien. Eerst een stevige wande-ling in het woeste herfstweer, daar-na kneuteren bij de kachel.Sinds een aantal jaren moeten wijherfstgenieters het echter doenzonder een van de aangenaam-ste najaarsbodes die er zijn: dewelriekende geur van brandenden smeulend loof. Altijd stak deboer zijn stoppelveld, slootkant enaardappelloof aan, want niets zui-vert zo goed als vuur. Soms ookwerden aardappelplanten bovende grond verbrand, waarna deknollen nog een poosje in de grondbleven rijpen.Die scherpe brandlucht hing tijdenin je neus en gaf je het volmaakteherfstgevoel, want geen zintuigspreekt zo tot de verbeelding alsde geur. In het late zonlicht zag jein de verte de witte walm van devuren, en je wist: dit is de laatstezomerdag. Maar ons, romantischegenieters, is dit genot ontnomen.Het mag niet meer van het milieu.Sommigen beweren dat door deverbranding versneld voedingsstof-fen in de bodem komen, waardoorongewenste onkruiden de kop op-steken. Zou dat echt zo zijn?Goed, er zijn ook voordelen: doorde steeds talrijkere stukken ‘vogel-tjesland’ aan de akkerranden lo-pen de daar nestelende vogelsgevaar. Het aloude gebruik van hetafbranden van akerranden enslootkanten zou zo een desastreu-ze uitwerking hebben op de patrij-zenstand. Patrijzen nestelen graagin stroken oud gras. Zelf weten.

Fredje Bouma

Voordat aan het eind van de 19eeeuw de kerkvoogdij de huidigepastorie liet bouwen, stond in Gar-merwolde een oude pastorie.Deze bestond, zoals de meeste inde Ommelanden, uit een woon-huis met schuur. Het woonhuistelde vier kamers en een studeer-kamer boven de kelder. Daarnaastbezat het een keuken, een melk-kelder, een karnvertrek en zol-ders. In de schuur was naast ruim-te voor hooi en dergelijke, plaatsvoor veertien koeien en vijf paar-den. De schuur was, althans in de17e eeuw, met riet gedekt. Hetbouwjaar van de pastorie is nietbekend, maar licht voor 1662. Dittype pastorie wordt een “weem”genoemd.Het geheel werd omgeven dooreen ruim erf en een grote, fraaieboomgaard met daar omheen eenwindsingel van wilgen. In de boom-gaard stond, althans rond 1700,een keur van vruchtbomen. Dezeweem heeft heel lang dienst ge-daan.In o.a. 1835 en 1842 hebben flin-ke herstellingen aan het gebouwplaatsgevonden. In de jaren 1894tot 1897 werd in het college vankerkvoogden druk gedebatteerdover de bouw van een nieuwepastorie. Het probleem was datook het kerkhof nodig uitgebreidmoest worden. Men kon er nietover eens worden aan welk pro-ject voorrang moest worden ge-geven. Na enkele jaren pratenbesloot men beide uit te voeren.In 1898 begon de aannemer metde afbraak van de oude pastorieen de bouw van de nieuwe naar

een ontwerp van architect Roze-ma.De nieuwe pastorie was wel groot,maar miste de simpele charmedie de Groninger pastorieën uithet midden der 19e eeuw ken-merkt (volgens de schrijver vande brontekst).De prachtige vloer van deweem is gedeelteli jk be-

Een gedeelte van de tegelvloer uit de oude weem. (Foto: Herman Huiskes)

waard gebleven. Hij is deels in denotariswoning gelegd die in het-zelfde jaar gebouwd werd als dat

de weem werd afgebroken.Deze voormalige notariswo-

ning staat aan de Dorpsweg19.

De Historische CommissieGarmerwolde

Page 13: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

13

Page 14: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

14

Duootje Jazz in Garmerwoldeen ThesingeJazz in de kerk, sterker nog: jazz in twee kerken op zondagmiddag3 oktober. Onder de gewelven van de middeleeuwse kerk inGarmerwolde speelt een jazztrio. In de Kloosterkerk in Thesingezingt Roos Plaatsman. Moeilijk kiezen? Koop een duokaartje enwoon beide concerten bij. Elk concert duurt drie kwartier en wordttwee keer gespeeld; in de pauze gaat u van kerk naar kerk.

Jong talentIn beide kerken musiceren talent-volle jonge musici. Het jazztrio datin Garmerwolde speelt bestaat uitDennis Elderman (drums), DaanKleijn (gitaar) en Tobias Nijboer(contrabas). Daan Klein ontvingop 10 september de VNO-NCWNoord Talent Award 2010. Dezeprijs wordt jaarlijks uitgeloofd aaneen jong talent uit Noord-Neder-land dat uitblinkt op het gebiedvan muziek of dans.In Thesinge treedt zangeres RoosPlaatsman op. Zij wordt op pianobegeleid door Vincent Grit. Roos,geboren en getogen in Thesinge,timmert flink aan de weg. Zij maaktonder meer deel uit van de groepROOS, die bestaat uit studentenen afgestudeerden van de jazzaf-deling van het Prins Claus Con-servatorium. ROOS brengt eenmix van pop, jazz en soul en heeftal twee cd’s uitgebracht. Ook werdde groep geselecteerd voor dekwartfinale van de Grote Prijs vanNederland en uit vele bands ge-kozen voor de Popronde 2010.Jazzgitarist Daan Klein en pianistVincent Grit maken beiden deeluit van ROOS.

SamenwerkingDuootje Jazz is een initiatief vande Plaatselijke Commissie Gar-merwolde van de Stichting Oude

Groninger Kerken en StichtingFelicitas uit Thesinge. De Plaat-selijke Commissie beheert de kerkvan Garmerwolde. Stichting Feli-citas organiseert culturele activi-teiten in Thesinge. Met elkaarhebben ze besloten waar moge-lijk samen te werken op muzikaalgebied. Een samenwerking diemeteen al leidt tot een inspireren-de jazzmiddag. Het duoconcertvindt plaats in het kader van deDag van de Regio. Tijdens dit jaar-lijkse evenement in het eersteweekend van oktober zetten meerdan tweehonderd ondernemersen organisaties in Oost-Gronin-gen en het Hoogeland hun deu-ren open voor het publiek.

Duootje Jazz, op zondagmiddag 3oktober, begint om 14.00 uur. Hettweede concert begint om 15.30uur. Elk concert duurt drie kwartier.Met een duokaartje kunt u beideconcerten bijwonen. U begint naarkeuze in Garmerwolde of in Thes-inge. Natuurlijk kunt u er ook voorkiezen naar één concert te gaan.Een duokaartje kost 7,50 en eenkaartje voor één optreden 4,-.Tijdens de pauze en na beide con-certen is er tijd voor koffie, thee ofeen ander drankje.Reserveren:[email protected] of(050) 542 07 29.

Tweedehands kinderkledingmarktBrug 10 in Garmerwolde organiseert zaterdag 2 oktober van 13.00- 16.00 uur een tweedehands kinderkledingmarkt. Heb je ookkleding die je graag zou willen verkopen, meld je dan z.s.m. aan;dan reserveer ik een plek voor je!

Janet Jansen, Brug 10, Garmerwolde, Tel. 06-27313380,Mail [email protected]

Page 15: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

15

“Meziek mit bus”Op zondagmiddag 31 oktober aanstaande organiseert de Cultu-rele Commissie Ruischerbrug in samenwerking met de cultureleorganisaties in Zuidwolde en Thesinge het muziekfestival “Me-ziek mit bus”.

Gezin WaijerNaar aanleiding van het artikel van Jakob van der Woude over deBegrafenisvereniging Thesinge ontvingen we de volgende reac-tie:

De in Thesinge begraven Martje, Pieter en Kornelis Waijer zijn kinderenvan Abraham Pieters Waijer en Hillechien Roelfs Dolfijn. Ik heb in totaalacht kinderen gevonden; zij zijn op de volgende data geboren enoverleden:

1. Roelfien Waijer, geboren 4 juni 1845 te Garmerwolde, overleden 8april 1884 te Sint Annen.2. Hinderkien Waijer, geboren 12 oktober 1847 te Groningen, overle-den 11 december 1938 te Groningen.

3. Martje Waijer, geboren 22 augustus 1850 te Groningen, overleden28 augustus 1850 te Groningen.

4. Martje Waijer, geboren op 9 september 1851 te Groningen enoverleden op 25 april 1935 te Thesinge.

5. Pieter Waijer, geboren 10 maart 1855 te Groningen, overleden 29oktober 1855 te Groningen.

6. Trientje Waijer, geboren 14 september 1856 te Groningen, overle-den 25 april 1863 te Thesinge.

7. Pieter Waijer, geboren op 9 november 1859 te Groningen enoverleden op 16 februari 1945 te Thesinge.

8. Kornelis Waijer, geboren op 1 februari 1865 te Thesinge enoverleden op 19 april 1940 te Thesinge.

Gebruikte websites: www.genlias.nl en www.allegroningers.nl

Roelf Hagenouw uit Roden

De combinatie van steengoedeblues- en rootsmuziek en het bij-zondere vervoer met bussen uiteen grijs verleden tussen de driepodia maakt “Meziek mit bus” toteen uniek evenement.Van het kleinste huiskamercafé ’tJopje in Thesinge kunnen we he-laas geen gebruik meer maken;we verwachten dat we met hetCafé Molenzicht in Thesinge eengoede vervanging hebben gevon-den.

Ook dit jaar hebben we weer drie

fantastische bands weten te con-tracteren. De bands zijn:

Remmelt, Muus en FemkeSwampTaneytown

Wij verwachten dat u weer eenonvergetelijke middag zult heb-ben. Meer informatie over de kaart-verkoop staat op onze website:www.meziekmitbus.nl.

Reserveer zondag 31 oktober inuw agenda!

Culturele Commissie Ruischerbrug

Page 16: De geschiedenis van ons huis · Ons huis In 1979, vlak voor de sneeuwwin-ter, kochten wij ons huis in Thes-inge aan de Molenweg. Wij, Ber-tho en Truus Top-Hettinga, vie-len voor de

16

RedactieFotograaf Garmerwolde:Margriet de Haan 050-5719225Fotograaf Thesinge:Myla Uitham 050-3023483Eind-redactie:Hillie Ramaker-TepperDorpsweg 26 - 050-54153359798 PE GarmerwoldeDesiree LuikenLuddestraat 3 - 050-30233529797 PM ThesingePenningmeester:Karel Drabe, Stadsweg 39798 TE Garmerwolde - 050-5411019Rabobank Bedum-Delfzijlrek.nr. 32.07.05.749Abonnementsgeld 14,50 p.j.Bij automatische incasso 11,55 p.j.Postabonnees:basistarief + portokostenPrijs per krant 1,50Hoofdartikel op internet:www.garmerwolde.net

Kopij inleveren via:[email protected],bij Dorpsweg 26 of G.N. Schutter-laan 16: uiterlijk dinsdag19 oktober vóór 18.00 uur.

Foto van de maandDe kalveren van de familie Wigboldus genieten nog even van het mooie weer. (Foto: Margriet de Haan)__________________________________________________________________________________________________________________

AgendaDonderdag 30 septemberKerkhörn, Garmerwolde; 10.00uur: Koffiemorgen. Belangstellen-den zijn van harte welkom; zowelmannen als vrouwen.Vrijdag 1 oktobervv GEO, Garmerwolde; 18.30 uurRommelmarkt.Zaterdag 2 oktoberBrug 10 Garmerwolde; van 13.00-16.00: tweedehands kinderkledingmarkt.Zondag 3 oktober

Kerk Garmerwolde en klooster-kerk Thesinge; aanvang 14.00 en15.30 uur: Duootje Jazz.

Dorpshuis De Leeuw, Garmer-wolde: Bierfest.Vrijdag 8 oktoberGarmerwolde; tussen 18.00 en20.00 uur: Ophalen oud papier.Zondag 10 oktoberDorpshuis De Leeuw, Garmerwol-de: Zelfportret maken van je‘droom-ik’ (met Tineke Meirink).Woensdag 13 oktoberDorpshuis De Leeuw, Garmerwol-de; 19.45 uur: “Antarctica”. Eenprachtige lezing over het zuidpool-gebied, door P. Jannenga uit Ha-ren. Ook de schipbreuk van de“Explorer” zal besproken worden;dit schip liep in november 2007 op

een ijsberg. (Georganiseerd doorde NBvP Vrouwen van Nu; niet-leden mogen gratis een keertjekomen kennismaken.)Vrijdag 15 oktoberTrefpunt Thesinge: 18.30 - 20.00uur: Jeugdavond: Tour of LoveBus. Komt allen! Voor opgave,nadere informatie etc. kun je con-tact opnemen met Kim: Telnr 06-52233378, Mail [email protected],Hyve http:// jongerenwerk-kim.hyves.nl.Vrijdag 22 oktoberDorpshuis De Leeuw, Garmerwol-de: Tour of love bus (voor jonge-ren 12-16 jaar).Donderdag 28 oktoberKerkhörn, Garmerwolde; 10.00uur: Koffiemorgen. Voor iedereendie van gezelligheid houdt.Zaterdag 30 oktoberThesinge; vanaf 9.00 uur: opha-len oud papier.Zondag 31 oktoberDorpshuis De Leeuw, Garmerwol-de: Eetcafé met Theo Spijker.Vrijdag 12 novemberCafé Jägermeister Garmerwolde;vanaf 20.30 uur: Quiz-avond ge-organiseerd door de Feestweek-commissie.Zaterdag 18 decemberGarmerwolde; Kerstmarkt geor-ganiseerd door de Brug 10 & deFeestweekcommissie.

Protestantse gemeenteGarmerwolde/ThesingeZondag 3 oktoberdienst om 11.00 uur in Thesingevoorganger is dhr. Kruyt uit Leek

Zondag 10 oktoberdienst om 10.00 uur in Thesingevoorganger is ds. Struif uit Oos-terwolde

Zondag 17 oktoberdienst om 10.00 uur in Garmer-wolde, voorganger is dhr. Dijkstrauit Gasselternijveenschemond

Zondag 24 oktoberdoopdienst om 10.00 uur in The-singe, voorganger is ds. Ypma uitScharnegoutum, na de dienst kof-fiedrinken

Zondag 31 oktoberdienst om 10.00 uur in Thesingevoorganger is ds. Mulder uit As-sen._________________________________________________

BedanktVoor de vele attenties die ik hebgekregen tijdens en na mijn zie-kenhuisopname.

Zus Ridder

Om alvast te noteren;activi tei ten dorpshuis deLeeuwZondag 7 november;Dorpsborrel met hapjes diedoor kinderen zijn gemaaktZondag 14 november;FilmZaterdag 20 november;BierproeverijVrijdag 26 november;Cook & snack (voor jongeren12-16 jaar)Zondag 28 november;Theater te WaterZondag 19 december;Kerstdiner