60e JAARGANG NR Caissa Nieuws › archiefmap › cn2011-08-428.pdfTigran Spaan/Bert Westera...

Caissa60e JAARGANG • NR. 428

Nieuws

Karol Lesman: ‘Tijdens onze laatste partij haatte ik hem wel degelijk‘

Paul van der Sterren: ‘Heb ik ooit kunnen uitleggen wat het is omschaker te zijn?’

HSG Open: onbeperkt kreeft eten voor 50 euro

Leon Pliester wint liever in stilte

Daniël rost onze leeuwen de kuil uit

Tom Spits: ‘Als kersverse vader heb je het er maar druk mee’

Koffiehuis-schaak-geluidjes en radio-antennes

Arno Bezemer clubkampioen!

Redactioneel 3Van de voorzitter 3Hugo van HengelVan de secretaris 4Abe Willemsma

CAISSANEN

Wie is die schaker?Karol Lesman 5Wim SuyderhoudIn den vreemdeSchots erfgoed 7Wim SuyderhoudDe schaker die nietschaakte 10Tom SpitsHoofdzaken en BijzakenSpeel je beter als je een hekel hebt aanje tegenstander? 11Angelo SpilerEn, hoe bevalt het nou? 14Paul van der Sterren

TERZIJDE

Een foto van een mooie dag Humphrey Bogart 16Wim SuyderhoudFeuilletonDeel 5: Ledenvergadering 17Eric CoppoolseHet ongerijmdeInnerlijke vaart 18Wim SuyderhoudUitgelezenZwart op Wit 19Paul van der Sterren

INTERNE

Van de interne 20Cas ZwaneveldPartij van de maand 20Eric CoppoolseClubkampioen! 23Arno Bezemer

EXTERNE

Van de externe 25Robert Jan SchaperHet team intiemRivaliteit 27Tigran Spaan/Bert WesteraMeesterklasse 30Nils de Rijk

TOERNOOIEN

Spachess en Sitges 34Nils de RijkHSG Open - een toernooi in stijl 37Helmer Wieringa, TommyKoens, Angelo Spiler & GeertVeldhuis

JEUGD

Cartoontime!Chess Rodeo! 36redactieJong en Oud 43Leon PliesterEn de jeugd-kampioen is... 47Jan van der Pouw

STUDIE

Schaakproblemen 15Angelo SpilerStudies 19Aldo van de WoestijneOplossingen 48

EN VERDER

Freud-vertaler Oranje overleden 4MEC Pleinfestival 2011 9Wim SuyderhoudKoninginnedag 29Eric CoppoolseDaniël rost onze leeuwen de kuil uit 42Paul van der Sterren

2

CN 428 InhoudsopgaveColofonCaissaNieuws is het club -

orgaan van schaakverenigingCaissa, opgericht 1 mei 1951

Redactie:Eric Coppoolse,

Wim SuyderhoudVormgeving:Angelo Spiler

Kopij:[email protected]

Clublokaal: Multifunctioneel centrum

Coenen-Lydia, Roe lof Hart-plein 2, Amsterdam

Contact:[email protected]

Website:www.caissa-amsterdam.nl

7

11

36

Schaakvereniging Caissa • Voorzitter: Hugo van Hengel • Secretaris: Abe Willemsma • Penningmeester:Martin Bottema • Westrijdleider intern: Cas Zwaneveld • Wedstrijdleider extern: Robert Jan Schaper

• Website: Sander Tigelaar • Jeugd: Robert Jan Schaper • Materiaal: René Nooteboom

Beste leden van Caissa, het nieuwe schaak-seizoen staat weer voor de deur. Ik hoop vanharte dat u een goede zomer hebt gehad

waarin u ongetwijfeld uw openingskennis weerhebt opgevijzeld, uw tactische kwaliteiten hebtaangescherpt of in ieder geval het hoofd heeft leeggemaakt zodat u weer met frisse zin uw tegen-stander naar de strot kunt vliegen. Voor de watminder agressieve spelers is een bedaarde aanpaknatuurlijk ook uitstekend. Maar voordat we uit de startblokken gaan, wil iknog even teruggaan naar het trieste overlijden vanWilfred Oranje enige weken geleden. Al bij delaatste ronde voor de zomerstop was bekend datWilfred niet lang meer zou leven. Kort nadienoverleed hij aan de gevolgen van kanker. Het wasgoed om te zien dat bij de afscheidsceremonie veelleden van Caissa aanwezig waren. Het was eenmooie bijeenkomst waarin Wilfred op gepastewijze werd herdacht. Met Wilfred hebben we eenmarkant lid van Caissa verloren. We zullen hemmissen. Verder zullen in dit nieuwe nummer van Caissa-nieuws weer een aantal zomertoernooien tersprake komen. Zeker met het Science Park toer-nooi van begin juli hadden we weer een fantas-tisch schaakevenement in Amsterdam. Veel men - sen van Caissa hebben hieraan meegedaan. Verderwaren er natuurlijk de toernooien in Dieren, Vlis-singen en wellicht zijn er nog Caissanen die in hetbuitenland een schaaktoernooi hebben aange-daan.

Ook bij Caissa gaat de competitie weer van start,althans, dat is de bedoeling. Afgelopen seizoenwerd de interne competitie georganiseerd door

Cas Zwaneveld, Rob Ritzema en Nils de Rijk. Zijhebben dat jarenlang uitstekend gedaan, maar nuhebben zij aangegeven te stoppen met het internwedstrijdleiderschap. Dat betekent dat er nieuwemensen moeten komen! Tot op heden heeft hetbestuur echter nog geen mensen gevonden die deorganisatie van de interne competitie op zich wil-len nemen. Caissa is een zeer grote vereniging metruim 200 leden waaronder zo’n 180 seniorledenen er zijn al veel mensen die een belangrijke taak

Voor u ligt het herfstnummer van Caissa-Nieuws, na het speciale Jubileumnummervan afgelopen zomer weer een ‘gewoon’

nummer. Tot onze vreugde hebben we weer mooiestukken mogen ontvangen van een grote diversi-teit aan auteurs - bijvoorbeeld de comeback vanPaul van der Sterren, de haat van Fischer, of de le-venslessen van Leon Pliester - hetgeen strookt metonze filosofie: een blad voor, maar vooral doorCaissanen. Ook zijn er weer de naar wij hopen in-middels vertrouwde rubrieken, zoals ‘In den vreemde’of ‘Foto van een mooie dag’. Wij wensen u veelleesplezier!Helaas is er ook treurig nieuws; dat is de vroegtij-dige dood van onze clubgenoot en vriend WilfredOranje. Hij overleed op 31 juli jl. na een kortemaar hevige manifestatie van zijn dodelijke ziekte,op 59-jarige leeftijd. Karol Lesman haalt een aan-tal dierbare herinneringen aan zijn gezelschap opin de rubriek Wie is die schaker?

Redactioneel

3

door Hugo van Hengel

Van de voorzitter

door Abe Willemsma

We hebben een lichte stijging in het ledenaantal.Deze toename is bij de jeugd, want bij de seniorenzien we een lichte daling.

Op 15 augustus 2011 telt Caissa 215 leden (177senioren en 38 jeugdleden). Dit is een toenamemet 2 leden ten opzichte van mei 2011.Wilfred Oranje is ons helaas ontvallen afgelopenjuli 2011.

Een hartelijk welkom aan de volgende leden:Senioren:Annemarie Volkers, Niek Narings (+2)

Jeugdleden:Tom Haaijer, Gilles Wegter, Kia Greunsven, Kaj Flesseman, Stella Flesseman (+5)

Voor de volgende leden is het lidmaatschap opgezegd:

Senioren:Halldar Bjarkason, Coen Janssen, Mark Kremer,Rinus Balkenende, Wilfred Oranje (-5)

vervullen binnen Caissa: in het bestuur, bij dejeugd, in de redactie, de website, externe compe-titie, materiaal, enzovoorts. Van alle senioren zijner zo’n 100 die geregeld tot vaak meespelen in deinterne competitie. Er is onder u vast en zeker eenaantal leden dat het stokje van Cas, Rob en Nilsover kan nemen. Het is voor het voortbestaan van

de interne competitie van cruciaal belang datnieuwe mensen zich verdienstelijk gaan makenvoor de club!De vereniging, dat zijn we met z’n allen. Ik ver-wacht dat zich spoedig enkele enthousiaste Cais-sanen bij mij melden die de organisatie van deinterne competitie willen oppakken. Ik reken op u!

Van de secretaris

Overgenomen uit NRC Handelsblad

4

Breda en Oost Groningen

Ik ben geboren in 1951. Ikkom uit een gezin van achtkinderen en ben opgegroeidin Breda. Mijn vader maaktedeel uit van de Poolse Pantser-divisie die Breda bevrijdde inoktober 1944. Mijn moederstond langs de kant van deweg met een vlaggetje om dePoolse bevrijders te verwelko-men . Het was liefde op heteerste gezicht. Mijn vaders fa-

milie was uit Polen gedepor-teerd en te werk gesteld in eenkamp in Duitsland. Hijzelfwerd gedwongen te dienen inhet Duitse leger. Dat deed hijpassief tot hij in Italië krijgs-gevangen werd gemaakt doorde geallieerden. Hij melddezich in Noord Afrika, waar dekrijgsgevangenen heen werdengebracht, aan als soldaat voorde goede zaak in het Poolseleger in ballingschap en aldusbelandde hij via Schotland in

Breda, zoals zovele van zijnlandgenoten. Ik ben vertaler uit het Poolsgeworden, maar heb het Poolsniet geleerd van mijn vader,die zeer zwijgzaam was en inieder geval geen Pools met onssprak. Ik zag hem weinig,want hij moest de kost verdie-nen voor zijn grote gezin. Hijwas een boerenzoon zonderopleiding en heeft z’n helewerkzame leven in de fabriekgewerkt. De naam Lesmanwordt niet op z’n Duits ge-speld en er was hem veel aangelegen te bewijzen dat hijook geen Duitse wortels had.Ironisch genoeg kwam dat bewijs pas op de dag van zijnbegrafenis in 1995. Een be-vriende amateurhistoricus ver-telde daar aan mijn moederdat hij te weten was gekomendat mijn vaders vooroudersvermoedelijk afkomstig zijnuit Oost Groningen en in dezestiende eeuw naar Polen zijngetogen om daar de moeras-sen te helpen droogleggen.

Eigen schaak-toernooi

Mijn vader heeft al zijn kinde-ren – vijf jongens en drie

5

Wie is die schaker?

C A I S S A N E N

door Wim Suyderhoud

Karol Lesman

Als beloofd: de goede oplossing van de jubileumprijsvraagWie wàs die schaker? is: 1. Tony Lith, tekst D; 2. JeroenHoogenboom, E; 3. Dennis Breuker, B; 4. Frans Oranje,A; 5. Johan van Hulst, C. Dan Karol. Hij stond al enige tijd op de nominatie vooreen interview in deze rubriek. We weten dat hij een auto-riteit is in Nederland als het gaat om vertalingen vanPoolse literatuur. Op onze clubavonden is hij een be-scheiden persoonlijkheid. Die schijnbare tegenstelling intrigeert. Wie is Karol Lesman? We spreken af in deLaurierboom. Hij gaat met een biertje tegenover me zit-ten aan een tafeltje en we praten over zijn jeugd, zijnvader en zijn broers. Maar hij heeft zijn hoofd er nietecht bij. De aangekondigde dood van zijn grote vrienden vakbroeder Wilfred Oranje laat hem niet los. Af entoe laat hij een stilte vallen en strijkt hij met zijn handover zijn gezicht.

meisjes – eigenhandig lerenschaken. Mijn broers Edwinen Francis zijn de enigen diezich in hun jeugd serieus inhet spel hebben verdiept. Va-der richtte voor de Poolse kin-deren in Breda een sportclubop onder de naam Kaszub, die verwijst naar een streek inPolen. Die vereniging bestaatnog steeds. Op verzoek vanmijn vader hebben mijn broerEdwin en ik een schaaktoer-nooi in het leven geroepenonder die paraplu. Dat toer-nooi organiseren wij nu al 27jaar op de eerste zondag inmei. Ik heb inmiddels zelftwee keer de B-groep gewon-nen. Net als Wilfred overigens.

WilfredIk ontmoette hem in 1971,toen wij met 40 anderen be-gonnen aan de studie SlavischeTalen en Letterkunde, hoofd-vak Russisch. Zoals bijna alleandere studenten hield hij hetsnel voor gezien. Ik ging dooromdat ik na drie maanden degelegenheid kreeg Pools alshoofdvak te kiezen. Er waszelfs een korte periode dat ikde enige student Pools was,met twee docenten! Na mijnkandidaatsexamen ging ik inop een aanbod om een boek-vertaling te doen uit het Pools.Ik heb de studie daarna nietafgemaakt en ben tot de dagvan vandaag blijven vertalen.Ik kan me herinneren datWilfred en ik samen meededenaan een schaakcompetitie voorSlavisten in café de Pieters-poort. Daarna zijn we elkaareen tijd uit het oog verloren.

TegenpolenEen grappig toeval is dat éénvan Wilfreds broers vree metWeronika, dochter van dePoolse overste die diende inhetzelfde onderdeel van dePoolse Pantserdivisie als mijnvader. Wilfred en ik haalden

de banden weer aan. We heb-ben een tijdje aan correspon-dentieschaak gedaan voordatwe besloten op zoek te gaannaar een club. We kwameneerst bij De Pion terecht, toenbij Caissa, waar we beidenwilden blijven. Francis hadme afgeraden naar Euwe tegaan, waar hij zelf schaakte,omdat men daar zo veel beterschaakte dan ik. Daaromvond ik het wel leuk dat hijzich vorig jaar met Euwe aan-sloot bij Caissa! Mijn schaak-

doelen zijn: één keer de B-groep winnen van mijn eigentoernooi – wat dus is gelukt –en een keer winnen van mijnbroers. Dat laatste zal waar-schijnlijk nooit gebeuren, aan-gezien zij zoveel beter zijn danik. Toch heb ik Edwin eenkeer in een rapidpartij versla-gen. Wilfred heeft me weleens uitgelegd waarom iknooit een goede schaker zalworden. Je moet volgens hemje tegenstander haten en hijacht mij daartoe niet in staat.Hij heeft ongelijk, want tijdensonze laatste onderlinge partijhaatte ik hem wel degelijk. In veel opzichten zijn wij el-kaars tegenpolen. Hij is praat-graag en schertsend, ik ben

zwijgzaam en ernstig. Hij isbezeten van klassieke muziek,ik ben meer geïnteresseerd injazz en popmuziek. (Op hetgymnasium in de jaren zestigschreef ik stukjes over pop inde schoolkrant. Laatst heb ikeen idool van toen in levendelijve ontmoet en hem de handgeschud: John Mayall. Hijstond in Uden zijn eigen cd’ste verkopen. Ik dacht eerst dathet een lookalike was, maarhet was hem echt!) Ik heb al-tijd tegen Wilfred opgezien.

Zijn eruditie, zijn belezen-heid. Daar zal ik mij nooitmee kunnen meten. Hijplaagt me vaak over de ernstwaarmee ik mijn vertaalwerkopvat en over mijn geworstelmet deadlines. Ik ben soms jaloers op hem, bijvoorbeelddat hij Joseph Roth mag ver-talen. Roth is afkomstig uitOost Galicië, een gebied waarmeerdere talen worden gespro-ken, Pools, Russisch, Duits,Jiddisch, Oekraïens. Voor het-zelfde geld had hij in hetPools geschreven en dan hadik hem mogen vertalen…

Drie dagen na dit gesprek overleed Wilfred Oranje.

6

C A I S S A N E N

Wilfred op het punt een plagerige opmerking te maken

7

Oud is goedMijn eerste indruk was dat heteen moderne schaakverenigingmoest zijn. De goed verzorgdewebsite bood uitgebreide in-formatie. Er bleek elke dag (!)geschaakt te kunnen wordentussen 7 en 11 pm. Bezoekerswerden verzocht zich te meldenop een dinsdagavond voor eenrondleiding. Het adres was inde buurt van Princess Street,de Kalverstraat van Edinburgh,en ik vond het huisnummerop de hoek van een statigehuizenrij uit begin 20e eeuw.Het gebouw verkeerde in eendroevige staat, zoals je dat welvaker ziet in het Verenigd Ko-ninkrijk: alle erfgoed moet absoluut voor het nageslachtworden behouden, maar er isgeen geld om het te onderhou-den. In dit geval had dat ge-leid tot een zwaar door uit-laatgassen aangetaste gevel,een voordeur die ooit een ech-te kleur moet hebben gehad,de aanblik van een rijtje bel-len die je zou verwachten bijeen studentenflat en een paarachteloos neergegooide afval-zakken op de opgangstrap. De deur was los, en omdat ikgeen gehoor kreeg na aanbel-len, ging ik binnen en beklombehoedzaam de binnentrap.Een van de huisdeuren op detweede verdieping was gesierdmet een zware koperen plaatmet het opschrift EdinburghChess Club. Ook die deurbleek los te zijn, en ook daarwas niemand aanwezig. Ikaarzelde, maar had geen zinom zonder resultaat terug tekeren naar mijn vakantieadres,dus ik betrad de ruimte onge-

nood. Ik kwam binnen in eenetagewoning met twee kamersen suite waarin keurig gedektetafeltjes stonden met bordenen stukken in de beginstand.Ik leidde eruit af dat er die

avond nog iets stond te ge-beuren, wat mij aanmoedigdetot nadere inspectie. Een zij-gangetje verbond de kamersmet een toilet en een keuken -tje met tea making facilities. Terug in de ‘speelzaal’ viel meeen ongetwijfeld antieke kastop, volgepakt met oude schaak-boeken. Een aangeplakt brief-je verzocht de leden niet tevergeten de boeken na leningterug te brengen. Ik moestdenken aan het idee dat AngeloSpiler tijdens een ledenverga-dering opperde, om overtolligeschaakboeken ter gebruik vande leden beschikbaar te stellen.Hier viel te zien hoe gemakke-lijk het uitvoerbaar is.

Schots gambietIk zag nog een tafeltje metfolders die kond deden vantoernooien en dergelijke envond er de aankondiging vaneen tentoonstelling van theLewis chessmen tussen, waar-over later meer. Ik stopte hetin mijn zak en wilde juist hetpand verlaten toen een jonge-man van Aziatische achter-grond binnenkwam. Hij bleekeen jeugdspeler van weinig

C A I S S A N E N

Schots erfgoeddoor Wim Suyderhoud

In denvreemde

Op vakantie in Edin-burgh kreeg ik een mail-

bericht van Tony Lithmet het internetadres

van The Edinburgh chessclub en de suggestieve

toevoeging “wie weet?”.Natuurlijk ging ik op

onderzoek uit.

‘Ik betrad de ruimteongenood’

woorden – zijn Engels ram-melde ook een beetje – diebest even met me wilde vlug-geren. (Ik zie het wel zittendat Garry Kasparov schakenals schoolvak wil gaan verko-pen. Schaken bindt. Wie jebent en hoe oud, waar je van-daan komt, het is van geen

belang. Schaken kan altijd,met iedereen en overal!) Eenklok vond hij niet nodig ennu viel het me op dat er opgeen van de tafeltjes klokkenklaarstonden. De jongen ver-telde me dat er alleen klokkenwerden gebruikt bij competi-tiewedstrijden. Tijdens het vierde spelletjewaren er drie heren binnenge-komen. Twee dertigers, diemeteen plaatsnamen om eenpartij te analyseren en een oudere volkse man met eendruppel aan zijn neus die bijmijn tafeltje bleef staan kijkenen gretig de plaats innam vande jongen toen wij uitgespeeldwaren. Hij stelde zich voor alsJohnny en bleek de huisbe-waarder te zijn. Hij was blijmet mij, want de verenigingtelde weinig leden van zijnspeelsterkte. Aardige vent. We speelden twee partijtjes enraakten in een prettig gesprekverwikkeld over de geschiede-

nis van de club. De trots vande vereniging is de zilverenScots Gambit Cup, een trofeedie lang geleden op de bloodyEnglish werd veroverd. Hetverhaal wil dat de verenigingin 1824 – amper twee jaar nahaar oprichting – brutaal be-gon aan een correspondentie-

match van vijf partijen tegende deftige London Chess Club,die in 1808 een rol had ge-speeld in de officiële aannamevan de promotieregel. Davidtegen Goliath dus. De Schot-ten wonnen glorieus en in eenvan de partijen vond de ge-boorte plaats van het beroem-de Schotse gambiet, vandaarde naam van de trofee. Aange-zien de zetten per postkoetswerden verstuurd, moet dematch ruim vier jaar hebbengeduurd. De originele brievenzijn bewaard gebleven en jekunt de notatie van de partij-en vinden op de site:http://www.edinburghchess-club.co.uk/eccelmatch.htm.Let wel, benadrukte Johnny,we hebben het hier over de tijdwaarin ook het Evansgambietis ontstaan, tien jaar voor dematch tussen La Bourdonnaisen MacDonnell en nog vervoor de opkomst van Stauntonen de publicatie van Bilguers

Handbuch. Ja, nu begreep ikwaarom hier zonder klokwordt gespeeld. De schaak-klok is namelijk een relatiefrecente (Nederlandse) uitvin-ding, gedaan in het jaar 1900AD.Bij de bushalte trof ik de tweedertigers, die me al bij voor-baat glunderend lieten radennaar Johnny’s leeftijd. Ik schattehem op 70, maar hij bleek 93te zijn. Hij is er elke dag omde deur te openen, verteldenze, if his wife lets him. Amazing.Zelfs de huismeester van TheEdinburgh Chess Club behoorttot het Schots erfgoed.

PaardTwee dagen later vond ik defolder over de Lewis chessmenin mijn zak. Ik toog naar hetScottish National Museum,waar tijdelijk de complete setwas tentoongesteld. Even uit-leggen: dit zijn prachtigeschaakstukken uit de 12e (!)eeuw, gevonden op het eilandLewis in noord west Schot-land. Het zijn vier bijna com-plete sets stukken die behorentot de vroegst bekende Euro-pese schaakspellen. Zij hebbenal wel de Christelijke lopers(bishops) in plaats van de In-diase olifanten, maar nog geentorens. Dat waren toen nogwachters (wardens). De mees-te stukken zijn gesneden uitwalrusivoor, op een paar na,die uit walvistanden zijn ge-beiteld. Wetenschappers heb-ben vastgesteld dat de uitge-beelde personen uiterst kost-bare kleding en wapentuigdragen en dat er vijf verschil-lende mensen aan moetenhebben gewerkt, in één en de-zelfde werkplaats. Ze zijn vrij-wel zeker gemaakt in op-dracht van een rijke Vikingvan groot aanzien. Het mate-riaal, de kleding en de kunsti-

8

C I A S S A N E N

De speelzaal van The Edinburgh Chessclub: tafels zonder klokken.

ge wijze waarop de stukkenzijn vervaardigd, wijzen ervolgens de wetenschappers opdat het spel een belangrijkeplaats innam in de samenle-ving van toen. Het Schotsemuseum had voor de gelegen-heid de volledige verzamelingbijeengekregen. Zelf hebbenze namelijk maar elf stukkenin hun bezit. In 1831 had eenantiekdealer uit Edinburghdeze beperkte selectie stukkenvan de man gekocht die devolledige schat op Lewis hadgevonden. De dealer verkochtze aan het museum. De overi-

ge stukken kwamen terecht in… London, in het BritishMuseum. Mooie compensatievoor de Engelsen voor het ver-lies van de de Scots GambitCup, zou je kunnen zeggen.

In London had ik the chess-men een paar jaar geledenvoor het eerst gezien. Verras-

send genoeg kwamen ze vrijsnel daarna opnieuw op mijnpad in Oslo. In het Viking-museum aldaar verkocht menreplica’s in de souvenirshop.Ik kocht er een paard. Bij deLewis chessmen wordt datstuk uitgebeeld als een ridderte paard. In de uitbeeldingvan de stukken zoals we ze he-den ten dage kennen, is nietalleen de wachter, maar ookde ridder verdwenen. Tochheet een paard overal ter we-reld in de Engelse taal nogsteeds knight.

‘De stukkenzijn gesneden

uit walrusivoor’

MEC Pleinfestival 2011door Wim Suyderhoud

In 2007 ging het nog tussen tweelingen, tussenschaakkoppels in 2008 en schaakgezinnen in 2009.Tijdens het MEC-pleinfestival van dit jaar was denevenactiviteit een match tussen dit jaar jubilerendeverenigingen. Op 25 juni waren naast Caissa, BSGBussum en Wageningen van de partij. Het team vanCaissa bestond uit Juan de Roda-Husman, Hugovan Hengel, Rik Salomons, Olaf Ephraïm, Alexan-der Flick, Camilo Guzman, Jan Timmerman enWim Suyderhoud. Het team van Caissa was op pa-pier het zwakste, maar weerde zich kranig en ein-digde op een eervolle derde plaats, waarbij vooralHugo huishield op het tweede bord met 3,5 uit 4tegen sterke tegenstanders.Natuurlijk kon er ook gewoon gevluggerd wordenen er werd simultaan gegeven door Ree en Sosonko.Ondanks de regen werd het festival goed bezocht enwas het erg gezellig.

E N V E R D E R

Het was gezellig!

9

De titel zal de aandachtwel getrokken hebben,want het is ook raar

natuurlijk om als fervent scha-ker even niet aan schaken toete komen - en dat al bijna 1,5jaar! De reden, of eigenlijk 2,zijn mijn kinderen. Op Valentijnsdag 2010 werdenmijn zoons Christopher enOlivier geboren. 7 weken tevroeg en nadat mijn vrouw 10weken in het ziekenhuis haddoorgebracht om de zwanger-schap zo lang mogelijk te latenduren. Die periode was enormspannend, al schaakte ik erniet minder onder. Dat hunmoeder 10 weken met de be-nen omhoog heeft gezetenheeft de mannen wel goed gedaan. Ze waren bij hun ge-boorte goed op gewicht voorhun termijn (2180 en 1990gram) en mochten na 4 wekencouveuseafdeling lekker naarhuis om inmiddels uit te groei-en tot gezonde Hollandse be-

ren van jongens. Wat nou pre-matuur!

SchakersbloedAls kersverse vader heb je heter maar druk mee, want 2jonge kinders vergen veel tijd,energie, aandacht, zorg enliefde. En al die tijd, energie,aandacht, zorg en liefde kandan dus even niet in het scha-ken zitten. Mijn beste seizoenooit stopte dus abrupt na 7rondes (met 4 uit 6 tegen ge-middeld 2100+) en vervolgenszit je elke KNSB-zaterdag vanhet afgelopen seizoen halsrei-kend uit te kijken naar deprogramma’s, indelingen, op-stellingen en resultaten. Hetbloed kruipt waar het nietgaan kan, al heb ik er dit jaarhelaas geen tijd of energievoor. Zin wel, je bent schakerof niet, maar het blijft bij af-wachten wat MIJN team hetzonder mij gaat doen. Debu-terend captain Paul Schipper

doet het voortreffelijk met hetDerde en wordt soepeltjes met16 MP kampioen – een scoredie ik als captain nooit hebmogen proeven – zou die Paulgewoon beter zijn als captainof had hij gewoon goed mate-riaal …. Je gaat bijna twijfelenaan jezelf. Wel bel ik natuur-lijk ‘mijn’ protegee PieterMelford na elke wedstrijd engelukkig voor mij ben ik nogwel ‘zijn captain’ en scoort hijna een klein dipje gewoonweer naar behoren. Gelukkig,mijn invloed is toch nog voel-baar en ik kan me er zelfs toezetten om nog 1 nietig inval-beurtje in het vijfde er uit tepersen. Uit in Haarlem – dankan ik op de fiets. Echter meteen kleurloze remise na eenzet of 30 maak je niet echt reclame en dus kijk ik de restvan het seizoen weer via inter-net naar onze prestaties.

Een inactieve schaker – het iseigenlijk gewoon zielig. Nouja, ik heb gelukkig mijn engel-tjes thuis – wie weet willen zijwel leren schaken….

10

C A I S S A N E N

De schaker die niet schaaktedoor Tom Spits

Er zijn dit jaar al drie kinderen geboren bij Caissanen,Fenna (Hugo), Jelle (Coen), en Marijn (Cas). Kinderenen schaken, gaat dat samen? Tom Spits deelt zijn erva-ringen.

Ch

risto

ph

er

sch

om

melt

Olivie

r in

het

zan

d

Fischer speelde hier een zet,die de partij in hogerezin besliste. Nee, niet

19.e5, want dan zou Benkozich hebben gered met 19...f5.Het was de interferentie-zet19.Tf6!! Zeg maar gerust eendijk van een zet, een torenoffermet geen ander doel dan ‘alleenmaar’ f5 tegen te gaan. Je zietBenko’s gezicht wit worden,Fischer roept nog net geen‘Bingo’.Laat ik eerst Fischers afhande-ling van de slachting toelichtenvoordat ik –hopelijk met eenkwinkslag– inga op de titel vandit artikel. Benko probeerdedesperaat 19...Kg8 (Op 19...Lxf6 volgt natuurlijk 20.e5 enheel spoedig mat). Daarnavolgde nog 20.e5 h6 21.Pe2!en Benko gaf op. Zwart verliestminstens zijn paard want opPb5 volgt Df5 met mat.Hebben we hier te maken meteen geniale schaker die toeval-lig de gelegenheid kreeg voor

Tf6 of is er meer aan de hand?Zou hij Tf6 ook gevondenhebben als hij vrienden wasgeweest met die nare Benko?

Fischer en zijn vijanden

Fischer is een speler die mij(en vele anderen) meer intri-geert dan andere kampioenen.

Ik zie die foto’s van hem opReykjavik voor me waar hijéén is met de natuur of eenpaard knuffelt, ik lees oververpletterende zeges en zijn eigenzinnigheid. Ik zie dieknappe jongeman met vuur

in zijn ogen die de wereld aanzijn voeten kreeg en die nietanders kon dan nieuwe vijan-den maken om maar te kun-nen strijden. Waren het nietde Russen, dan waren het welde Amerikanen. Waren het nietde communisten dan toch ze-ker wel de joden. En warenhet niet de samenzweerdersPetrosjan, Geller en Keres (diein het kandidatentoernooi1962 op de Antillen alledrieboven hem eindigden), danwas het wel Benko... notabene een Hongaarse overlopernaar zijn eigen VS-kamp!

En waarom was Benko tijdensdat kandidatentoernooi Judashimself? Het verhaal is bekend:Benko vroeg of eiste de analyse-hulp van Fischers secondant(Bisguier), maar Robert Jamesweigerde zijn secondant af testaan en kreeg op zijn hotel-

11

Over de partij Fischer-Benko, 1963

Speel je beter als je een hekel hebtaan je tegenstander?

door Angelo Spiler

hoofdzaken&

bijzaken

Diagram 1

Deze vraag kwam onlangs weer eens bij me bovendrijventoen ik de partij Fischer-Benko onder ogen kreeg, uit hetfameuze Amerikaans kampioenschap 1963, waar RobertJames huishield als nooit tevoren. Beide spelers waren opzijn zachtst gezegd gebrouilleerd toen deze partij werd ge-speeld. Na de 18de zet van Benko (zwart) was de stelling uitdiagram 1 ontstaan na de zogenaamde Oostenrijkse aan-

val, bekend van de Pirc/Modern Defence.

‘Die knappejongeman metvuur in zijn

ogen’

H O O F D Z A K E N & B I J Z A K E N

kamer van Benko een klap inhet gezicht. Fischer stuurdeeen klacht naar het toernooi-comité met het verzoek Benkouit te sluiten van het toernooi,maar tevergeefs. We schrijvenmei 1962. Een recent artikelhierover is te vinden in Matten(nr. 8 2010). Het gaat over

Fischers handtekening op eeneerste dag enveloppe van dattoernooi, die dwars door Ben-ko’s handtekening is gekalkt...een grotere hekel, haat of min -achting is moeilijk voor testellen. Het zou me niet verbazen alstijdens dit kandidatentoer-nooi een hoeksteentje is gelegdvoor Fischers latere waanzin-nige ideeën. Hoe groot moetniet de frustratie zijn geweestdat -ten eerste- zijn spel nietlekker liep, -ten tweede- dat

Benko hem zelfs fysiek schof-feerde en, -ten derde- dat dedrie Russen Petrosjan, Gelleren Keres een overduidelijkmaar onbewijsbaar complotsmeedden met 12 onderlingeremises!

De zoete wraakEn dan is het december 1963,anderhalf jaar na dat catastro-fale toernooi op ‘onze’ Antillen.Fischer neemt deel aan hetkampioenschap USA. Hij zintop wraak en is niet te stuiten.In de 10de ronde komt hij dieeikel Benko tegen, die hemanderhalf jaar eerder in hetgezicht heeft geslagen en diezijn kandidatentoernooi heeftverzuurd. Het uur U is aange-broken, Benko moet dood.En Benko gaat dood. Tf6. Fischer wint dat toernooi, hetkampioenschap USA 1963met 11 uit 11. Wereldnieuws.

Hij heeft de ego’s van zijn op-ponenten vermorzeld. Dezewoorden zijn geen journalis-tieke prietpraat van mijn kant,maar het zijn Fischers eigenwoorden. In een televisie-in-terview wordt hem gevraagdwanneer hij het meeste plezierheeft tijdens een partijtje met

deze of gene. Hij antwoordt:“The greatest pleasure is whenyou break his ego, when hebreaks all up inside”. Zelfs alspsychologie-leek mag je hiertoch wel concluderen datwraak, hekel of haat een drijf-veer voor Robert James moetzijn geweest.

Ik heb ergens gelezen dat deverhouding tussen hem enBenko na dat toernooi beterwerd en dat verbaast me niet.Ik ben zelf ook altijd net ietsmeer en oprechter vriendelijktegen mijn tegenstanders waar-van ik gewonnen heb danwaarvan ik verloren heb. Alsde wraak is gezoet, komt erruimte in de geest.

Maar wat zegt dit verhaal overde vraag in de titel: ga je beterspelen als je een hekel hebtaan je tegenstander? Dat hetvoor Fischer gold in 1962/1963,daar wil ik wel inkomen. Enzelfs dan blijven er vragen

12

Fischer speelt tegen Keres. Staand links Benko

Benko in 1964

‘Wraak, hekelof haat moeteen drijfveervoor Fischerzijn geweest’

‘Als de wraakis gezoet, komter ruimte in de

geest’

over. Hoe erg was zijn haat tegen Benko dan? Kun je Tf6überhaupt bedenken als hetschuim je op de lippen staat?Moet de haat eerst voldoendegesublimeerd zijn? En geldthet altijd en voor iedereen?

Psychologische ‘argumentatie’

Ik ben geneigd de voorgaandevraag met een voorzichtig neete beantwoorden. Om dit teonderbouwen haal ik er ‘onze’Max Euwe bij. Hij is vaak om-schreven als een sympathieke,bijna goeiige man, die achterhet bord in een roofdier ver-anderde. Alsof Euwe’s onbe-wuste voor zijn te aardige in-borst een tegenwicht zocht inmonsterlijke slachtingen aanhet bord. Dat noem ik nouwel journalistieke prietpraatof psychologische onzin. Wantals dat waar is, dan moet Fischerin het dagelijks leven een hei-lige zijn geweest! Dezelfde on-zin is in vele varianten te horen,bijvoorbeeld: ‘Euwe was een teaardige man om net zo’n groot-heid te zijn als Lasker, Capa-blanca en Aljechin’.Eerst is Max zo’n goede scha-ker omdat hij eigenlijk te aar-dig is, en nu om dezelfde redenweer niet! Zo lust ik er nogwel een paar. Het zijn invul-oefeningen achteraf. Ligt hetniet eenvoudiger? Is het nietlogischer om te veronderstel-len dat Euwe en Fischer nueenmaal door studie en talentbijzonder goede schakers wa-ren en dat hun karakter enemoties niets of weinig methun speelsterkte te makenhadden?

Persoonlijke eikeltjesLaat ik de vraag eens van deandere kant bekijken. Wat zijn

eigenlijk mijn eigen resultatentegen die paar tegenstandersdie door een te slappe hand-druk, wiebelen, kreunen, kuch-en, slurpen, slechte adem ofjuist door de afwezigheid vanwelke karakterzwakte dan ookerin slaagden mijn ergernis opte roepen? Zeg maar mijn per-soonlijke eikeltjes. Ik blijkdaar een fikse minus-score tegen te hebben opgebouwd!Sterker nog: tegen vriendenheb ik een net zo verdachteplus-score.

Ik zou graag de statistiekenomgekeerd zien, maar ze liegenniet. Voor mijzelf moet devraag in de titel dan ook ont-kennend worden beantwoord,maar dat is misschien wel ty-perend voor iemand die zichin zo’n vraag verdiept of vooreen zwakke speler als ik! En zokomen we weer bij de priet-praat en psychologie van dekoude grond uit. Maar een ding staat wel vast: Fischer... voer voor echtepsychologen!

Fischer,Robert James - Benko,Pal

USA-kampioenschap, New York (ronde 10), 30.12.1963

1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 d6 4.f4 Pf6 5.Pf3 0-0 6.Ld3 Lg4 7.h3 Lxf3 8.Dxf3 Pc6 9.Le3 e5 10.dxe5 dxe5 11.f5 gxf512.Dxf5 Pd4 13.Df2 Pe8 14.0-0 Pd6 15.Dg3 Kh8 16.Dg4 c617.Dh5 De8 18.Lxd4 exd4 19.Tf6 Kg8 20.e5 h6 21.Pe2 1-0

Rond deze partij zijn ook andere feiten psychologischinteressant. Zo neemt Fischer het op in zijn stan-daardwerk ’My 60 Memorable Games’ en ook Kas-parov toont zijn respect door publicatie van dezepartij in zijn ‘My Great Predecessors, IV’. Benkodaarentegen heeft weliswaar twee DVD’s gepubli-ceerd geheel gewijd aan zijn ontmoetingen met Fischer, maar over deze partij geen woord.Hij schijnt wel in de wandelgangen te hebben ‘ge-klaagd’ (of opgeschept, net hoe je het wil bekijken)over vermoeidheid wegens de doorwaakte nachtvoorafgaande aan de partij... met zijn destijdsnieuwe vriendin!

13

H O O F D Z A K E N & B I J Z A K E N

De doordringende blik van Robert James

Je kunt niet zeggen dat heteen moeilijke vraag is. Jekunt ook niet zeggen dat

het een agressieve of verve-lende vraag is. Het zijn geenjournalisten die een quote uitme proberen te wringen (HansRee, mijn enige teamgenootdie je zonder beledigend teworden als journalist zou kun-nen betitelen heeft hem zelfsnooit gesteld). Integendeel,bijna iedereen vraagt het metvriendelijke bedoelingen enniemand verwacht een ziel-knijpend of anderszins door-

wrocht antwoord. Gewoonconventioneel en begrijpelijk“leuk” zal ongetwijfeld voorvrijwel iedere gesprekspartnermeer dan voldoende zijn enbovendien op een prettige toonde weg banen naar een anderonderwerp. Maar zo eenvou-dig blijkt het niet te liggen.

Heb ik ooit aan iemand uitkunnen leggen wat het is omschaker te zijn op de manierwaarop ik vierendertig jaarschaker geweest ben? Ik denkhet niet. Vroeger was dat ookniet nodig, want ik was om-ringd door mensen die in de-zelfde wereld leefden en voorwie iedere uitleg in die rich-ting even overbodig was alseen cursus zwemmen voor eenvis.Heb ik mezelf ooit kunnenuitleggen wat het was omschaker te zijn zoals ik schakerben geweest? Misschien. In ie-der geval heb ik een manmoe-dige poging ondernomen doorer een dik boek over te schrij-ven, wat dit najaar bij uitgeve-rij New in Chess zal wordengepubliceerd.Maar dit enorme werk – ikben er zo’n vijf jaar mee beziggeweest – blijkt me in het ge-heel niet te hebben voorbereidop hoe het is om weer opnieuwte gaan schaken. Hoe het is om

na zeven jaar geen partij tehebben gespeeld en mentaalecht afstand te hebben geno-men van het spel én van despeler die ik ooit was, de mo-tor weer op te starten.En nog steeds weet ik niet watik ervan moet vinden.

Dus telkens als me De Vraagwordt gesteld voel ik me eropnieuw een beetje door over-vallen, krijg een kleur, denkeven koortsachtig na, zeg ietswat me op dat moment ver-standig lijkt en lig daarnawéér een nacht wakker van deonzin die ik heb uitgekraamd.

Eén bladzij bijna vol en wezijn nog geen stap verder.

Maar misschien is het juist indeze kennelijke onmogelijk-heid om tot een verstandigantwoord te komen, waar hetantwoord verborgen ligt. Er iseigenlijk niets geheimzinnigsaan, want er blijkt gewoonniets te zijn veranderd. Zodraik achter het schaakbord gazitten, treden dezelfde systemenin werking als vroeger. Dezelf-de schaaktechnische denkpa-tronen, dezelfde emoties, de-zelfde ‘begeleidende’ gedach-ten. Ik maak dezelfde foutenen ik doe dezelfde dingengoed.Het is om gek van te worden.Zeven jaar lang niet geschaakt,maar alles is voor niets geweest!Ik ben nog dezelfde speler alsvroeger.

Dezelfde speler? Nou nee,toch niet dezelfde. Niet alleenben ik er echt uit geweest (enin feite ben ik er nog steedsuit), ik ben ook ouder gewor-

14

En, hoe bevalt het je nou?door Paul van der Sterren

C A I S S A N E N

Een van de dingen die ik totaal niet had zien aankomen,toen ik ruim een jaar geleden contact opnam met eerstRob Witt en daarna Arno Bezemer, om eens voorzichtigte informeren of ik welkom zou zijn in het eerste teamvan Caissa, was hoe moeilijk het zou blijken te zijn eenantwoord te bedenken op de vraag die me inmiddels velekeren is voorgelegd: “Hoe bevalt het je nou om weer teschaken?”

� Wit geeft mat in 2 � Wit geeft mat in 2 � Wit geeft mat in 2

� Wit geeft mat in 3 � Wit geeft mat in 3 � Wit geeft mat in 4

S C H A A K P R O B L E M E N

De oplossingen van deze schaakproblemen staan op pagina 48.

door Angelo Spiler

15

den (en dat terwijl ik indertijdook al oud was – daarom benik ook gestopt!). En dat is meflink in de Elo-punten gaanzitten. Ik speel nu echt eenpaar niveautjes zwakker dan‘toen’. Maar wel op precies de-zelfde manier!

“Alles goed en wel, maar hoebevalt het je nou?”

Nou, ik vind het af en toeheel leuk, af en toe vind ik erniets aan en als ik een grovefout maak of een partij opmoet geven wil ik wel door degrond zakken. Maar de balansis positief. Ook het hernemenvan het sociaal contact binnende schaakwereld bevalt megoed. Het is echt fijn om al-lerlei oude bekenden weer te-rug te zien en ik leer veel inte-ressante nieuwe mensen ken-nen.

Dus het enige juiste, eerlijkeen bovendien allesomvattendeantwoord op De Vraag blijktuiteindelijk precies hetzelfdete zijn als het meest conventi-onele, saaie en inhoudslozewat je kan bedenken.Ja, ik vind het leuk. Het bevaltme heel goed. Ik weet niethoelang ik ermee doorga, maarvoorlopig heb ik er geen enke-

le behoefte aan om er weermee te stoppen. Ik verheugme op het nieuwe seizoen, ophet contact met mijn team-en andere clubgenoten, op hetverpletteren van mijn tegen-standers en zelfs op de promo-tie terug naar de Meesterklasseaan het eind van het jaar. Wantdie lijkt me met dit puike teamonvermijdelijk.

Simultaan bij jubileumdag Caissa

T E R Z I J D EE E N F O T O VA N E E N M O O I E D A G

Humphrey Bogartdoor Wim Suyderhoud

De man van Casablanca en van“Here’s looking at you kid!”, deman ook die vanwege de al-tijd aan zijn lippen bungelen-de sigaret zijn naam in eendrugsscene-uitdrukking zagbelanden (don’t Bogart thatjoint, my friend), de man dienaast tegenspeelsters als Ka-

therine Hepburrn en LaurenBacall op een kistje moestgaan staan om het lengtever-schil niet al te zeer te doenopvallen – dat mannetje konbest aardig schaken. Voordatzijn naam in Hollywood ge-vestigd was, deed hij dat zelfsvoor geld, op straat in New

York en op Coney Island. Onlangs zag ik in een fragmentuit de film Five easy piecesoverduidelijk dat Jack Nichol-son niet piano kan spelen.Analoog daaraan is aan demanier waarop Bogey op defoto aan het bord zit te zien datdeze acteur ècht kon schaken.

17

“Heren, heren, mag ik even uw aendacht!” Voor-zitter Brobbels staat in vol ornaat voor de verza-melde leden van schaakclub Daphnis, zijn enormeomvang benadrukt door de verhevenheid van hetpodium van waar hij de zaal toespreekt. Aan zijnweerszijden zijn de overige bestuursleden gezetenaan een lange tafel. Brobbels’ snor is nog puntigerdan normaal, en wijst trots omhoog aan weerszij-den van zijn bolle gezicht. Hij geniet duidelijk vande aandacht, en straalt van zelfgenoegzaamheid enwelwillendheid. Hij wacht rustig, zijn handen ge-vouwen op zijn enorme buik, tot iedereen is gaanzitten en het rumoer is gezakt. Hij wacht nog ietslanger, langer dan nodig. Pas als het muisstil is gaathij verder. Zijn gedragen, volle bariton verbreektkrachtig de stilte. “Opnieuw een jaer voorbij, een mooi jaer, eenprachtig jaer!” Als een dirigent spreidt hij zijnarmen en kijkt stralend de volle zaal rond. Vele ge-zichten ziet hij, de hem zo bekende gezichten. Hijziet de imponerende Nijlpaard, zijn kale, roodaangelopen hoofd weggedoken tussen zijn mach-tige schouders; in zijn eentje vult hij bijna tweestoelen. Naast hem de hoekige gestalte van Tinus.De kritische Johannes staat, als enige. Het emi-nente clublid leunt nonchalant tegen één van dehouten kolommen terzijde van de speelzaal enkijkt regelmatig veelbetekenend naar zijn buur-man, naast hem gezeten in het nisje - of naar bui-ten, waar de herfst zich al aandient. Maar Brobbelsweet dat hij aandachtig toehoort, en geen kans zalmissen om een felle discussie op te starten - en tewinnen. Verder ziet hij David, Rat, Egel, mooieIris achter de bar, zelfs grootmeester Twinkel isaanwezig. Hij wordt plotseling warm van binnen,maar herpakt zich snel. Nu is niet het moment. Hij vervolgt: “60 Jaar jong zijn we en dat hebbenwe gevierd. Meer dan 200 leden groot zijn we endaar zijn we dankbaer voor. Maer nu is niet de tijdom op onze lauweren te rusten!” Deze laatstewoorden dondert hij de zaal in, zijn priemendewijsvinger als een lichtend baken geheven. “Van-avond is een avond van bezinning, van reflectie,maar vooral van vooruitzien!” Zijn gespreide lin-kerhand flankeert zijn brandende blik, gericht opde verten van de toekomst. Een aantal secondenhoudt hij deze houding vast, een eeuwigheid. Danontspant hij langzaam en laat zijn hand neerdalen- gelijk zijn woorden op de verpletterde menigte -om tenslotte weer tot rust te laten komen op zijnenorme buik. Een toonbeeld van vaderlijke welwillendheid nu,vervolgt hij: “Vrienden, waerde aenwezigen, wedanken u voor uw hartverwarmende aenwezig-heid. We hebben er alle vertrouwen in dat de toe-komst van onze club bij u allen in uitstekendehanden is. En met deze woorden verklaeren wedeze jaerlijkse ledenvergadering voor geopend!”Bij deze woorden heft hij gebiedend zijn armen,

ten teken dat de zaal niet in oorverdovend applausmoet uitbarsten - nederigheid is tenslotte eengrote deugd. Onwillekeurig stelt hij zich even voorhoe Pavarotti zich moest voelen na zijn hoge B aanhet slot van Nessun Dorma - zijn orgastische ver-voering; maar Brobbels houdt zijn gezicht strak. Waardig neigt hij nu zijn arm naar de lange, ma-gere gestalte rechts naast hem. “Thans geven wegaerne het woord aan Piet, onze vliegensvlugge se-cretaris, die met u de formaliteiten van deze bij-eenkomst zal doorlopen.” Brobbels houdt zijngezicht met moeite in de plooi na deze kleineschalksheid, zijn snor krult weer omhoog van ple-zier. De aldus geintroduceerde Piet Vogelaar kijkt straknaar de uitgestrekte hand van Brobbels. Zijnscherp belijnde gezicht met de enorme, puntigeneus en de strenge, boze wenkbrouwen is vlakbijde vlezige hand van Brobbels, zijn lange, tanige li-chaam iets ineengedoken van ingehouden span-ning...

Tinus kijkt vanuit de zaal geamuseerd toe. Brob-bels’ flauwe grapjes zijn berucht, en in beschon-ken toestand zelfs beroemd, maar bij Vogelaarwerken ze altijd als een rode lap op een stier. Hoe-wel Vogelaar er zelf ongetwijfeld anders overdenkt, is een geïrriteerde Vogelaar bijzonder grap-pig om te zien. Zijn mond gaat dan open en dicht,alsof hij iets wil zeggen maar de woorden in zijnkeel bleven steken, waarbij zijn hoofd schokkerigen niet-begrijpend van links naar rechts beweegt -Tinus’ moet dan altijd onwillekeurig denken aaneen verontwaardigde kip. Een schrale, gepluktekip bovendien, iedereen vraagt zich af of hij ooitwel eens iets eet, maar niemand bij Daphnis heefthet ooit gezien. De irritatie van Vogelaar is één van de redenenwaarom Tinus altijd naar de ledenvergadering bijDaphnis gaat: vermaak gegarandeerd. Maar waarhet gewoonlijk bij irritatie blijft, lijkt er dit keeriets anders aan de hand te zijn. Tinus voelt dat despanning in het lichaam van Vogelaar de hele zaalvult, in een houdgreep neemt. Alle blikken zijngericht op de vlezige hand van Brobbels en hetscherpe gezicht van Vogelaar, de mond half open,puntige tanden... en in een flits ziet hij het hoofdvan Vogelaar uitschieten en met volle kracht zijntanden zetten in de vlezige hand van Brobbels.Alle opgekropte irritatie samengebald in één hap.De zaal, het bestuur, zelfs Brobbels, iedereen wijktin een moment van geschokte verbazing naar ach-ter, voordat Brobbels het uitschreeuwt.

Alleen Johannes blijft rustig tegen zijn houtenkolom geleund. Zachtjes in zichzelf grinnikendzegt hij duidelijk hoorbaar tegen zijn geschoktebuurman: “Zie je wel, ook Vogelaar moet af en toeiets eten.”

T E R Z I J D E F E U I L L E T O N

door

Eri

c Cop

pool

se

Deel 5: Ledenvergadering

Wat is ’t dat in zijn zak Awater zoekt?Het is een boekje van marocco groen.

Het is een schaakspel nu hij ’t opendoet. Awaters ogen kijken koel en stroef.

Zijn hand, op tafel trommelend, schenkt moedAan het visioen dat door zijn voorhoofd woelt.Een sneeuwvlok dwarrelt tussen droppen bloed.

Het spel wordt tot een nieuw figuur gevoegd. Zijn glas, vóór hem, beslaat onaangeroerd.

De cigaret die in de asbak gloeitmaakt een stokroos die langs ’t plafond ontbloeit.

Hij zit volstrekt alleen en ongemoeid.Hij heeft wat een planeet heeft en een bloem,

Een innerlijke vaart die diep vervoert.

Als ik een reisgenoot zou zoeken, zou ik me er vanverzekeren dat hij kan schaken. Wat ziet de ver-teller in de splendid isolation van de schakende per-soon? “Hij heeft wat een planeet heeft en eenbloem, / Een innerlijke vaart die diep vervoert.”De verteller wordt getroffen door de schoonheidvan het beeld van de eenzame schaker, die een on-zichtbare energie lijkt te bezitten. Iedereen die dit

fragment leest, kan het beeld dat wordt opgeroe-pen inkleuren en de schoonheid ervan beamen.Kennelijk is dat wat de schakende mens vermag.Maar…, er is ook nog het mysterie. Want hoe hetwoelend visioen in Awaters voorhoofd te rijmenmet een dwarrelende sneeuwvlok tussen droppenbloed? Misschien is dat een vraag die elke indivi-duele schaker alleen zelf kan beantwoorden.

18

Innerlijkevaartdoor Wim Suyderhoud

T E R Z I J D E HET ONGERIJMDE

Een van de mooiste gedichten in de Neder-landse taal vind ik Martinus NijhoffsAwater. Voor het geval u het niet kent: hetlange gedicht verhaalt van een man, eenverteller, die op zoek is naar een reisgenoot.Een onbekende, intrigerende man genaamdAwater lijkt hem een goede kandidaat. Ommeer van hem te weten te komen, volgt hij dezeAwater door de stad waar hij woont tot in hetcafé waar hij “alleen en ongemoeid” gaatzitten schaken. En daar haken wij aan tot het moment dat de beideheren het lokaal weer verlaten.

� Wit speelt en wint � Wit speelt en wint

� Wit speelt en wint � Wit speelt en wint

S C H A A K S T U D I E S

door Aldo van de Woestijne

De oplossingen vandeze schaakstudiesstaan op pagina 48

19

T E R Z I J D E U I T G E L E Z E N

Komend najaar verschijnt hetboek ‘Zwart op Wit - Een Ver-slag van een Schakersleven’ vanPaul van der Sterren. De auteurbeschrijft het boek als volgt.‘Aan de hand van de partijendie ik gespeeld heb loop ikmijn hele schakersleven dooren kijk er op terug. Reflecte-rend, maar toch ook wel lollig,denk ik. Het is veel partijen,veel fragmenten, deels met

uitgebreide analyses, maartoch ook heel veel proza. Enook een snippertje poëzie hieren daar. Ik heb het zo probe-ren te schrijven dat het ookvoor mijn moeder interessanteof althans leesbare passagesbevat.’ Bij wijze van bescheiden voor-publicatie volgt nu het ge-dicht ‘Caissa’ van de hand vanPaul.

Caissa

Maar als jij me weer roept,de minnaars moe die na mij

kwamen, ja als jij me weer roeptdan zal ik er weer zijn.

Deze nieuwe rubriek gaat over boeken. Oude boeken, nieuwe boeken, bijzondere boe-ken, schaakboeken, dichtbundels of proza: dit is het platform waar u uw enthousi-asme kunt delen. Deze keer wordt er geen boek besproken, maar betreft het deaankondiging van een boek van een Caissaan - inclusief exclusieve voorpublicatie.

Zwart op Witvan de redactie

De diverse winnaars van af -gelopen seizoen zijn:Clubkampioen 2010-2011:Arno Bezemer

Interne competitie A turnus:Marc Overeem winterkampioen Rob Bodicker tot 2125 Erik Dekker tot 1925 Cees Visser tot 2025

Sven Heijdenrijk tot 1800 Rene Nooteboom tot 1550Karol Lesman tot 1400Tony Lith tot 1675

Interne competitie B turnus:Arno Bezemer zomerkampioenJack Blanchard tot 2125Erik Dekker tot 1925Cees Visser tot 2025

Johan Vogelaar tot 1675Nils de Rijk tot 1800Wouter Egas tot 1550Andre Timmer tot 1400

Prof van Hulst snelschaak-toernooi: Arno Bezemer

20

I N T E R N E C O M P E T I T I E

Van de internedoor Cas Zwaneveld


Het kiezen van de PvdM isniet altijd even makkelijk, enditmaal al helemaal niet. Datis het gevolg van het vreugde-volle feit dat er niet minderdan 12 partijen zijn ingezon-den - die bovendien zonderuitzondering bijzonder demoeite waard zijn. Zij hebbeneen maaiveld gecreëerd gelijkeen Tibetaanse hoogvlakte,waar vier partijen zelfs nogbovenuit steken, snakkendnaar adem in de ijle berglucht.Vier partijen, elk waardig om-hangen te worden met edel-metaal en overgoten met edel-vocht - vier volledig verschil-lende partijen met als enigeovereenkomst hun klasse: eenjonge vader die zijn pasgebo-rene in de strijd gooit; een

dame geofferd voor een hogerdoel; een hoogmoedige koningdie zijn ondergang tegemoetgaat; en een lang gekoesterdedroom die in vervulling gaat. Een keuze dient gemaakt, maarwillekeur ligt op de loer. Degebruikelijke beoordelingscri-teria schieten te kort... Daar-om is een nieuwe wijze vanbeoordelen noodzakelijk: wievan de potentiële winnaars isdoor Vrouwe Fortuna al vol-doende begunstigd? De geluk-kigsten vallen als eerste af. Immers, zij hebben het gelukverbonden aan de verkiezingtot PvdM minder nodig.

De afvalrace der gelukkigen

De eerste gelukkige afvaller isCoen Venema. Hij vecht eenspannende broederstrijd uit meteen teamgenoot van Caissa 9 -de captain tegen de topscorer- maar dat niet alleen... Kijk je kent dat wel, je vriendinin blijde verwachting van je eer-ste kind, inmiddels al 12 dagenover tijd. Ga je dan schaken ofblijf je thuis? Coen, ons allervoorbeeld, gaat natuurlijkschaken, zie diagram 1.

Coen Venema - Tommy KoensCaissa intern, 8 maart 2011

Partij van de maanddoor Eric Coppoolse

De Partij van de Maand wordt geselecteerd uit de par-tijen die als ‘Partij van de Week’ al op onze website zijngepubliceerd. De partijen worden beoordeeld op origina-liteit, esthetiek, commentaar, moed en spanning. Hetgaat dus nadrukkelijk niet om de objectieve kwaliteitvan de partij.

Tommy ging hier in de aanvalmet 32...g4 maar kreeg hetdeksel op de neus: 33.hxg4hxg4 34.Th3+! gxh335.Txh3+ Dh5 36.Dxh5mat.

Coen valt af omdat hij natuur-lijk al overdadig is beloond meteen zoon, Jelle Pieter Venema.Hoewel het volgens hem nògbeter had gekund... Ik wildenog snel mijn vriendin tijdensde bevalling naar het FriesePlaatsje MORRA rijden. He-laas zij stapte in bij de verlos-kundige en het werd het VU.

De volgende gelukkige afvalleris Nirav Cristophe. Hij leverdeeen knappe strategische pres-tatie tegen Leon Pliester en

boekte zijn eerste overwinningop een IM - voorwaar een zo-danig ruime gave van fortuinom kansloos te zijn als PvdM.Vanuit de schilderachtige stel-ling (tripelpion!) van diagram2 was het snel gebeurd.

IM Leon Pliester - NiravChristophe Caissa intern, 5februari 2011

33...Pe1! 34.Lb1 Td135.Tb8+ Kf7 36.La2 Ta137.Ta8 Pc2 38.Kf2 Pb4 0-1

De laatste gelukkige afvaller isArno Bezemer. Onze nieuweclubkampioen mag een jaargenieten van zijn pas verwor-ven glorie; hiermee is hem alruim voldoende fortuin tendeel gevallen. Maar wat eenpartij leverden hij en Rob Wittaf! Zie diagram 3.

Rob Witt - Arno BezemerCaissa intern, 3 mei 2011

De laatste zetten waren 21...Pd5+ 22.Kd4?! Voor een me-morabele partij zijn twee spe-lers nodig; zonder deze hoog-moedige koningszet van Robwaren wij verstoken gebleven

van het moois dat volgt. 22...b6! 23.Pf2 Kb7 24.g4 bxc5+!25.Kxc5? Voor de tweedemaal doet Rob de meest ver-metele koningszet! 25... Txd6!26.Kxd6 Pb6! 27.Kxd6 Ende derde maal! 26... Td7+27. Kc5 Pb6! 28. La6+28. Lc4 verhindert weliswaarTd5, maar laat een ander mattoe met 28... Pa4#, het lijktwel een studie. 28... Kc7 29.Tad1 Pa4+ 30. Kc4 Le6+ ende zwarte stukken werken stu-die-achtig samen om dit min-of-meer-mat mogelijk te ma-ken. 0-1

De ongelukkigewinnaar

Nu dan de ongelukkige win-naar - relatief ongelukkigmoeten we zeggen, en tijdelijkongelukkig bovendien; nakennisneming van zijn over-winning zal hij zijn geluk nietopkunnen! Gertjan van derHoeven, want om hem gaathet, overrompelt zijn tegen-stander direct vanuit de ope-ning en bekroont de partijmet een dameoffer. Laat onsop zijn nieuw verworven ge-luk toosten - met de heerlijke

21


Diagram 1

Jelle Pieter ‘MORRA’ Venema

Diagram 2

Diagram 3

fles wijn die zijn kant opkomt!

Helmer Wieringa - Gertjanvan der Hoeven Caissa intern,29 maart 2011; commentaarGertjan.

1.e4 g6 2.Pc3 Lg7 3.d4 d64.Le3 a6 5.Dd2 b5 6.f3 Pd77.Ph3 Gewoonlijk wordt ditvoorafgegaan door h4 en h5van zwart, waarna het wittepaard zich veiliger op g5 kannestelen. 7...c6 Rustig, maaranticiperend op een paard opf4. Het potentiele veld d5wordt vast gedekt zodat hetpaard na een later e5 zichweer moet terugtrekken.8.Pf4 Dc7 9.a4 b4 10.Pd1 a511.c4 bxc3 12.bxc312.Pxc3 was in deze stellingde betere optie, om na ont-wikkeling en rochade d5 tespelen om de c-pion - die zo-veel belangrijke velden dekt -te bevragen. 12...Tb813.Da2? Dekt meer veldenop de b-lijn en hoopt op acti-viteit richting f7. Maar dit isal te positief en wit zou er be-ter aan doen om zijn ontwik-keling rustig te voltooien, tebeginnen met Ld3 zodat hetpaard op f4 zich naar e2 terugkan trekken als dat nodig is.13...e5 14.Ph3 14.Pd3 waseen pretentieloze optie, waar-na zwart iets lekkerder spelheeft, maar er nog weinig aande hand is voor wit. 14...Pgf6Actiever dan Pe7. Het laatstehoudt wel de diagonaal open,maar het paard heeft geen di-recte toekomst met de pionop e4. 15.Lc4 O-O 16.Phf2d5 Een zet die ik zowiezo vanplan was met de loper op c4.Als wit kiest voor pionwinst isalleen al de compensatie vanhet loperpaar voldoende indeze stelling. De dreiging naarde niet gerocheerde koningkomt daar nog als bonus bij.17.Ld3 Na 17.exd5 cxd518.Lxd5 Pxd5 19.Dxd5 Lb7

20.Da2 La6 staat wit bijnaverloren met de koning in hetcentrum, een e-lijn die open-gaat en een continue dreigingover de lange diagonaal. Beterwas 17.Le2 om de e-lijn watlanger dicht te houden. Zwartstaat beter, maar minder danin de partij. 17...c5 Niet eenzet waar lang over na gedachtmoet worden. Wit kan tijde-lijk een pion winnen. Maarzwart is volledig ontwikkelden alle lijnen in het centrumworden opgegooid. Daar kanalleen maar veel goeds uit ko-men. 18.exd5? Beter was bij-voorbeeld 18.dxc5 Pxc519.exd5 Lb7 20.c4 La6, maarook dan heeft zwart uitsteken-de compensatie. Hoogstwaar-schijnlijk verliest wit op kortetermijn beide centrumpion-nen, of gebeuren er anderenare dingen. Bijvoorbeeld:21.Lxc5 Dxc5 22.Pc3 e423.fxe4 Pxd5 24.Pxd5 Tb2met vernietiging. 18...exd419.cxd4 cxd4 20.Bxd4 Re8+21.Kf1 Nu is het moment omeven rustig naar de stelling tekijken. Hier moet een winstin zitten. De witte koningstaat niet lekker, alle lijnenstaan open. Belangrijk is de

loper op d4 - ongedekt. Pg4en Pxh2? Wint niet. Pc5 lijktaardig, maar Tc1 is afdoende.De pion op d5 is zo terug tewinnen, maar er moet tochmeer in zitten. 21...Ph5! Eenonwaarschijnlijke zet, maarmet een duidelijk idee.22.Lxg7 A tempo gespeeld.Maar er was niets anders, deloper op d4 kon nergensheen. Zie diagram 4.

22...Dxh2! 23.Txh2 Laat hetmat uitvoeren. Andere zettenverliezen groot materiaal.23...Pg3+ 24.Kg1 Te1+25.Lf1 Txf1# Een fraai mat-beeld. 0-1

22


Diagram 4


De eerste turnusIn de eerste turnus bleek ikeen paar goede partijen tekunnen vinden, en nu ik allesnog een keer naspeel ben ikbest tevreden over die eerstehelft. Een paar stellingen:

Bezemer - Bottema, stellingna 21...Pb4-c6, zie diagram 1.Zwart gaf op na na 22.Lxh6gxh6 23.Tc3 Pxe5 24.dxe5Pd5 25.Dxh6 met ondekbaarmat.

Bezemer - Vroombout, stel-ling na 24.d6-d7, zie diagram2. Enrico gaf hier op. Er isgeen verdediging tegen de veledreigingen.

Bezemer - Dekker, stellingna 14...Db6-d8, zie diagram 3.Erik gaf op na 15.Da4-h4vanwege de dubbele aanval ope7 en h7.

Bezemer - Heijdenrijk¸ stel-ling na 8...Lc4-d5, zie diagram

4. Wit won een stuk en laterde partij na 9.e6! fxe6? 10.e4!

Bezemer - Van Ojik, stellingna 8...Pc6xd4, zie diagram 5.Zwart gaf op na 9.Lxf7!?Txf7 10.Pxe5 Pe6? 11.Pxf7vanwege 11..Kxf7 12.e5 ge-volgd door 13.Df3+ als hetpaard weggaat. Wit blijft eenkwaliteit en een pion voor.

Helaas had ik ook een paarkeer zwart, waaronder tegenMarc Overeem. Marc wondeze partij en verder ook bijnaalle andere partijen, waarmeeMarc overtuigend winnaarwerd van de eerste turnus.

De tweede turnusNu over naar de tweede tur-nus. Hierin heb ik bijna geenfatsoenlijke pot gespeeld. Depunten werden behaald inrommelige partijen door hard

Clubkampioen!door Arno Bezemer

Na de zomertoernooien leek het clubkampioenschapvoor Arno gevoelsmatig alweer een eeuwigheid geleden.Toch neemt hij ons nog een keer mee op zijn reis naarhet clubkampioenschap.

Diagram 1

Diagram 2

Diagram 3

Diagram 4

Diagram 5

23

24

werken en ploeteren, waarbijde tegenpartij vaak de laatstefout maakte. Deze turnus wasbovendien veel spannenderdan de eerste, tot op het laatstdeden Rob Witt, Robert Kik-kert en Jack Blanchard meeom de 1e plek. Ook hier eenpaar stellingen:

Kikkert - Bezemer, stellingna 32...b5-b4, zie diagram 6.De remise lijkt nabij, maar dezwarte b-pion is gevaarlijk. Ervolgde 33.f3? c3! Nu kanzwart niet met de pion op c3slaan omdat de b-pion door-loopt. 34.Lxc3 bxc3 35.bxc3Tb2 en zwart won het eind-spel.

Van der Weide - Bezemer,stelling na 24.Dh4xLf4, ziediagram 7. Zwart heeft een

paar zetten terug een stuk ge-offerd en wint deze nu terugmet 24...e5! De witte damekan de toren op c1 niet meerdekken. Wit gaf op na25.Dh4 Dxc1.

De prachtige partij Witt - Bezemer is een verhaal apart,en wordt behandeld in de ru-briek ‘Partij van de Maand’.

De kampioensmatchTenslotte dan waar het uitein-delijk allemaal om draait: dematch tegen Marc. Na de ne-derlaag tegen Marc in de eer-ste turnus had ik inmiddelstijdens de Lentecup in deLaurierboom goede ervaringenopgedaan in een rapidmatch.Maar voor er aan rapid konworden begonnen, moesten ereerst nog even 2 partijen met

normaal tempo gespeeld wor-den.

Bezemer - Overeem1e matchpartij, 7 juni 20111.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd54.c4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5dxc4 7.Lxc4 Dxd4 8.Dxd4Pxd4 9.O-O-O e5 10.f4 Lg411.Pf3 Pxf3 12.gxf3 Pxf313.fxe5 Lxh1 14.exf6 h615.Te1+ Kd7 16.Td1+ Kc8

Een spectaculaire stelling, ziediagram 8. Wit gooit nu alzijn resterende stukken in destrijd, en weet uiteindelijk teontsnappen met remise. Eengrote teleurstelling voor Marc!17.Td8+ Kc7 18.Pb5+ Kc619.Txa8 hxg5 20.Pd4+ Kd721.Lxf7 gxf6 22.h3 Lg723.Txa7 Le4 24.Le6+ Kd625.Lg4 Ke5 26.Pe6 f527.Pxg7 fxg4 28.hxg4 Th229.Ta5+ Kf4 30.Pe6+ Ke331.b4 Tc2+ 32.Kb1 Tc6+33.Kb2 Txe6 34.Txg5 Kf435.Tg7 Tg6 36.Txg6 Lxg637.a4 Kxg4 38.Kc3 Le839.a5 Kf5 40.Kd4 La441.Kc5 Lc2 42.b5 Le443.Kb6 Ke6 44.a6 bxa645.bxa6 1/2-1/2

De 2e matchpartij was van eenhoog niveau van beide kanten- een echte grootmeesterremise.

Overeem - Bezemer2e matchpartij, 14 juni 2011

Arno viert zijn kampioenschap in Wildschut


Diagram 6

Diagram 7

Diagram 8

25

1.c4 e6 2.Pf3 d5 3.g3 dxc44.Da4+ c6 5.Dxc4 Pf6 6.Lg2b5 7.Dc2 Lb7 8.O-O Pbd79.b3 Le7 10.Lb2 O-O 11.d3Db6 12.Pbd2 c5 13.Tac1Tac8 14.Db1 Tfd8 15.Da1a6 16.Tc2 Da7 17.Tfc1 Da81/2-1/2

De match moest dus in eentiebreak over 2 rapidpartijenbeslist worden. In de eerstepartij had Marc wit, kwamietsjepietsje beter uit de ope-ning, maar ging ten onder

met allebei nog 5 minuten opde klok. De slotfase heb ikniet meer kunnen reconstrue-ren. In de tweede partij moestMarc met zwart winnen, wateen te lastige opgave bleek.Na een Siciliaanse Kan mettegengestelde rokades was na29...Dxe4 de volgende stel-ling onstaan, zie diagram 9.

Hier nam ik de remise doorzetherhaling met 30.Td7+Tf7 31.Dc3+ Kg8 32.Td8+Tf8 33.Td7 Tf7 34.Td8+

Tf8 35.Td7 Tf7. Het kampi-oenschap was hiermee binnen!

Caissa deed dit jaar naastde reguliere competitie meein de KNSB-beker, de SGA-cup en de SGA-rapid com-petitie.

Reguliere CompetitieDit jaar hadden we 14 teamsin de competitie.

SGATwee teams degradeerden.C11 (captain: Wim Suyder-houd) en C12 (Jorge RamirezAlercon) gaan het volgendjaar een klasse lager proberen. Van de andere 7 SGA teamsvoldeden er 4 aan de rating-verwachtingen, namelijk C6(Tigran Spaan), C10 (Matthijsde Feber), C13 (Karol Lesman)en C14 (Leneke Visser). C6verloor de 4-puntenduels te-gen concurrenten Tal en Lau-rierboom met 4,5-3,5 en danwordt je natuurlijk geen kam-

pioen. C13 verloor in de vier-de klasse haar eerste twee mat-ches en kwam toen pas opdreef: te laat om nog mee tedoen in de top. Drie SGA teams deden hetbuitengewoon goed: het C7van succescoach Bert Westera,C8 (Marjolein Theunissen) enC9 (Coen Venema). C7 hand-haafde zich makkelijk in depromotieklasse, verloor braafvan C6 en pakte 3 matchpun-ten tegen toppers Laurier-boom enTal. Kopman C6 konzich in de promotieklasse nau-welijks een betere knechtwensen. C8 bleef ongeslagenin de eerste klasse met hethoogste aantal bordpunten eneen tpr die100 punten bovende teamrating lag. Helaashaalde concurrent Probleem 1een matchpunt meer zodathet kampioenschap aan deonzen voorbij ging. Wel pro-moveren zij als beste tweede

zodat we komend jaar 3 teamsin de promotieklasse hebben.C9 verloor de eerste wedstrijdvan het seizoen en won ver-volgens alles. Goed voor dehoogste tpr en het hoogsteaantalbordpunten in hunklasse en ook goed voor pro-motie naar de eerste klasse.Maar net als C8 ging ook hetkampioenschap aan hun neusvoorbij: ze eindigden als bestetweede, met een matchpuntachterstand op Raadsheer 2.

KNSBIn de KNSB competitiekwam C1 (Nils de Rijk) neteen overwinning tekort om dealomverwachte degradatie afte wenden. C2 (Abe Willems-ma) begon met 1 uit 5 en ein-digde vervolgens toch nog inde middenmoot door 3 over-winningen op rij en een af-sluitend gelijkspel tegen dekampioen. Het sterke C3


Diagram 9

E X T E R N E C O M P E T I T I E

Van de externedoor Robert Jan Schaper


(Paul Schipper) raakte verzeildin een spannend gevecht metPION 1, de andere elo-topperin hun klasse. Uiteindelijkbracht een half bordpuntjevoorsprong C3 het kampioen-schap. Gefeliciteerd heren!Het C4 van captain Rob Bo-dicker draaide ook een uitste-kend seizoen. Jammer dat deheren het tegen de ratingtop-pers in de klasse net moestenafleggen zodat ze uiteindelijkeindigden op een eervolle 3e

plek. C5 (Geert Veldhuis)streed net als vorig jaar tegenhet degradatiespook. De laat-ste wedstrijd tegen concurrentUtrecht was beslissend. Hetversterkt opgekomen Utrechtwerd op 4-4 gehouden endaarmee was de degradatie afgewend. Proficiat!

KNSB-Beker & SGA-Cup

In de KNSB-Bekercompetitiewerd een oude traditie in erehersteld. Werden er in afgelo-pen jaren nog wel eens resul-

taten geboekt die je met enigewelwillendheid als ‘redelijk’zou kunnen omschrijven, ditjaar lagen we er weer gewoondirect uit tegen het sterkeUtrecht. In de SGA bekerstrandde Caissa na een goedecampagne in de halve finalewaar we tegen VAS 2-2 scoor-den aan de verkeerde borden.

SGA Rapid Compe-titie

Na het grote succes van vorigjaar toen we 3 van de 4 klas-sen wonnen was het ditmaalallemaal wat minder. In de 3e

klasse liepen de teamratingverschillen tot 300+ puntenen de onzen (C8) zaten aan deonderkant van die ratingkloofzodat een topklassering ernooit in zat. In de 2e klassegrepen C7 en C6 ook naasteen finaleplek en in de 1e klas-se werd onze troef C4 uitge-schakeld door de broeders vanC5. Opmerkelijk was dat diebeide Caissa teams pas in eenvan de laatste ronden tegen

elkaar speelden. Bij de SGAweet men kennelijk inmiddelsook dat de concurrentie tussenCaissa teams onderling vaakgroter is dan die jegens bui-tenstaanders. De eer werd ge-red door de mannen van C1en C2 die in de hoofdklassewel de finale wisten te halen.C1 (Van der Sterren, Ree,Wiersma, Bezemer) pakte ver-volgens de hoofdprijs. Klasse!

Petersma-TrofeeTenslotte de individuele resul-taten. De hoge scores dit jaarkomen vooral uit C8 en C9.Jouke van Veelen uit C8 wasop dreef met een score van4,5 uit 5. Maar de regels zijnonverbiddelijk en een mini-mum van 6 gespeelde wed-strijden is vereist. Winnaarszijn dit jaar zijn daarom HerreTrujillo (C8) en TommyKoens (C9) beiden met detopscore van 8 uit 9 en eenbijbehorende giga tpr. Gefeli-citeerd heren!

26

De extern wedstrijdleider speelt condichess tijdens de Jubileumdag.

Het verzoekEric Coppoolse, 8 maart 2011Dag heren, voor het septem-bernummer van CaissaNieuwszouden we graag voor de ru-briek ‘het team intiem’ de riva-liteit tussen het 6e en het 7e

willen belichten.

Tigran Spaan, 8 maart 2011Sterk plan. Ik kan je aanradenom hierbij mijn aanwijzingenen teksten te volgen, en nietdie van de grijzende Groningervan het 7e.

Bert Westera, 8 maart 2011Een interessant plan, dat lichtlaat schijnen over een al langbestaande traditie in de Pro-motieklasse, die al is ingezet bijde fusie van US met Water-graafsmeer. Direct in het eer-ste seizoen 1993/1994 wontoen het Vierde, bestaande uitoud-US-leden, van het voor detitel favoriete Derde, samen-gesteld uit ex-Watergraafs-meerders. Maar helaas kan ik niet in-

stemmen met dit plan. Ik be-vind mij namelijk, en met mijmijn teamspelers, in een af-hankelijke situatie van deteamleider van het Zesde. Ditvanwege de bekercompetitie,waarover hij de scepter zwaait.Dat ik het als geboren Am-sterdammer moet verdragente worden uitgemaakt voorGroninger, alleen maar omdatik daar toevallig een paar jaarheb gestudeerd, dat is devoorbode van nog veel meeroneigenlijks waarvoor ik lieverbedank!

Tigran Spaan, 8 maart 2011Ik raad u aan om uw mede-werking aan het initiatief vanconfrère Coppoolse in positie-ve zin te heroverwegen, opdatuw kandidaatstelling voor hetBekerteam nog enige kansmake.

Bert Westera, 9 maart 2011Uiteraard ben ik van harte be-reid uitvoering te geven aanhet plan-Coppoolse, zolang

Rivaliteitdoor Tigran Spaan, Bert Westera en Eric Coppoolse


27

Het teamintiemHet zesde en het zevende bevin-den zich gebroederlijk in depromotieklasse van SGA. Hoe-wel... gebroederlijk? De rivali-teit is groot. Cas wees op eenmailwisseling op het scherpstvan de snede tussen de team -captains van het zesde, TigranSpaan, en het zevende, BertWestera. Daarin wordt zo’nbeetje iedereen beledigd, maardat kunt u ook zien als eencompliment; zoals men als scha-ker in Nederland er pas toedeedals men door Donner was bele-digd.

Tigran Spaan

daaraan maar condities zijnverbonden die mij dit moge-lijk maken. Het past u overigens beterenige bescheidenheid te be-trachten. De uit loyaliteit enplichtsbesef door het Zevendegeschonken punten - begrip-pen waarvan het Zesde overi-gens minder doordrongenlijkt - zijn weliswaar vruchte-loos gebleven, maar dit isveeleer een verwijt aan uw eigen adres dan aan het onze.

Tigran Spaan, 9 maart 2011 Ik wijs je op de vele jaren datik nu al, geheel vrijwillig enzuiver in het Clubbelang, opOnderbondsniveau acteer, en-kel en alleen om de onvermij-delijke degradatie van min-derwaardige teams uit de 3e

klasse KNSB op te vangen.

Strijd voor promotieBert Westera, 16 maart 2011 U zult wellicht hebben geziendat de klassementsleider met2-6 is afgedroogd door hetsympathieke Laurierboom.Vrijdag a.s. zal daarom eenoverwinning het Zesde inbordpunten langszij Tal/DCG

1 brengen. Dan resteert ernog één enkel matchpuntjeverschil.

Tigran Spaan, 23 maart 2011 Wij hebben een zevendebord-speler nodig voor onze thuis-wedstrijd de 29e maart tegenhet eenzame Isolani! Kunt uzo’n speler (bijvoorbeeld eenlicht incompetente) leveren?

Bert Westera, 23 maart 2011 Een speler uit eigen team kanik u eigenlijk niet aanraden.De deugdelijken spelen nietveel, en de veelspelers zijnveelal ondeugdelijk. Ik moetvoorts toegeven dat nog be-langrijker is dat ik liever ookgeen vrijwilliger aanwijs voordeze impopulaire taak.

Tigran Spaan, 1 april 2011 Je zult hebben gezien dat hetZesde opnieuw keihard heefttoegeslagen middels een over-tuigende 5-3 tegen het ge-vreesde Isolani. Het is nu dui-delijk dat de Promotie een-voudig kan worden binnen -gehengeld door het Zevende.Het enige dat doorvoor hoeftte gebeuren is de bibberendeoude kereltjes van Tal eenlaatste nekslag geven. Zelfseen gelijkspelletje is al afdoen-de.

Bert Westera, 1 april 2011 Uw Zalige Zesde is dit seizoenhelaas afhankelijk van eenZwervend Zevende. Mettweemaal drie deserteurs oprij wacht ik thans nog met hetoproepen van invallers tot ookeventuele andere deloyalenzich afmelden. Maar heb geenvrees: de invallers zullen zekerniet minder bekwaam zijn hetbangelijke oudemannetjes-schaak van Tal met incorrecteaanvalsplannen aan te pakken!

Tigran Spaan, 12 april 2011 Ach en Wee! Ons Geliefde

Zesde heeft de hooggespannenverwachtingen niet waarge-maakt! Door onsportief regelsnaar zich oe tuit te leggen wistde naar eigen zeggen BevoegdWedstrijdleider T. Weijersonze Sympathieke Marc Or-dodi uit zijn evenwicht tebrengen, hetgeen Weijers eenonverdiend halfje opleverdeen Laurierboom een al evenonverdiende overwinning.Daardoor is het zelfs nietmeer zinvol de omkoopprak-tijken van de Wijze Eiken vanTal 1 aan te kaarten. Zij“wonnen” met 7,5 - 0,5 vanWachter.

Bert Westera, 12 april 2011 Inderdaad doet de uitslag vanDe Wachter-Tal denken aaneen beruchte wedstrijd Span-je-Malta uit een ver voetbal-verleden.

Tigran Spaan, 12 april 2011 Het Niet-zo-talentvolle Vijfdezal ongetwijfeld afdalen, niet-tegenstaande mijn eerderemededelingen hierover, en hetAchtenswaardige Achtste zalopstijgen. Dat maakt dan 4teams in de promotieklasse. Ikstel voor dat wij een bod doenop Laurier, die verlepte bier-zuipers kun je krijgen vooreen kratje Oranjeboom lijktme. Dat brengt de zaak inevenwicht, 5 van Caissa en 5andere teams.

De spelers van het Zesde

Als toegift geeft Tigran nogeen korte beschrijving van zijnteam. In zijn woorden: één enal topspelers, die geen van al-len te vervangen zijn door depragmatische prutsers van hetzevende!

Tigran Spaan. Incompetentteamleider. Komt nooit op deinterne maar zet zichzelf des-alniettemin opvallend vaak op

Bert Westera

bord 1. Is daar onbetrouw-baar, wint wel vaak maar ver-liest ook van prutsers.

Nirav Christophe. Haalde deafgelopen twee seizoenen eengevoels-score van -5. Uit decijfers blijkt iets anders (6 uit8). Waarschijnlijk wordt er teveel van hem verwacht, eensoort Ajax-syndroom. Als hijniet wint met een joyeusdame-offer EN een winnendewandelkoning in dezelfde par-tij, stelt hij teleur.

Jack Blanchard. Er gaat eenhardnekkig gerucht dat zijnbroer een beroemd bokser is.Zo schaakt hij ook. IJzersterkebasis en als de tegenstander deverdediging laat zaken volgteen linkse directe. Scoort al-tijd, en verliest nooit. Idealeteamspeler.

Aldo van de Woestijne. Fijneteamspeler, straalt rust enovertuiging uit. Speelde fraaiepartijen, maar maakt het nietaltijd af. Lijkt nu (weer) metschaken te stoppen, “zoals ie-dere vijf jaar”. Wij kunnen dat

navoelen, hebben we dat gevoelniet allemaal wel eens? Als iena die 5 jaar maar terug komt!Daar houden we hem aan.

Jos van Ommeren. Ook aloud-US (net als de perfidecaptain van het 7e en onze ei-gen aanvoerder). Timmerdede ene na de andere tegen-stander van het bord dit jaar.Speelt hij te laag? Ernstig soe-verein, hij won zelfs een partijtoen hij niet kwam opdagen!

Marc Ordodi. De meest klas-sieke oud-US-er. Oud-strijderdie nog doorvecht als alles alverloren is. Was dit jaar hetstralend en onschuldig mid-delpunt van twee heftige spel-regel-incidenten. Heeft eenvriendelijke uitstraling maarkan na elke wedstrijd debloedvlekken uit zijn klerenwassen. Van de tegenstanderof van hemzelf.

Ferdinand Ruhwandl. Eeu-wige optimist. Neemt van nie-mand iets aan, en dat kanvoordelen hebben, want hijneemt ook niets aan van zijn

tegenstander. Scoorde nietheel geweldig maar trok tenstrijde als teamspeler. Kwamzelfs aanmoedigen toen hij reserve stond.

Ridens Bolhuis. Heeft alsgrootste merkwaardigheid dathij geen email heeft. Dat islastig voor de teamcaptain, diegeen telefoon lijkt te hebben(?)Is er altijd. Vlamde vorig sei-zoen als een jonge god, be-landde dit seizoen in het vage-vuur. Zijn humeur leed daarniet onder. Afwachten watvolgend jaar brengt.

Wilbert de Kruiff. De manmet de niet te spellen achter-naam (ik heb het nu ook weerdrie keer moeten checken).Meest stabiele teamlid, inmeerdere opzichten. Daaromook weinig over te melden.Wel fijn dat juist hij als meeststabiele van het stel de pro-motie vergaf (tegen Luberti).Alleen al daarom zijn wij hemdankbaar. Mag blijven, liefstals nieuwe teamcaptain!

Wordt ongetwijfeld vervolgd!

Angelo Spiler, Wim Suyderhoud, EricCoppoolse en Tim (de hond van Angelo)hebben op Koninginnedag geschaakt voorhet goede doel, en voor Caissa. Het opge-haalde geld ging naar Roparun - hardlo-pen voor kankerbestrijding. Het was eenprachtige dag aan de Apollolaan (vlakbijhet Hilton). Volgend jaar doen we hetweer. Het is echt een aanrader, dus komdan gewoon even langs of doe mee!

Caissa op Koninginnedagvan de redactie

29

Na de geweldige presta-tie van het eerste vorigseizoen mocht ons

vlaggenschip aantreden in demeesterklasse. We werdenvooraf door iedereen de ge-doodverfde degradatiekandi-daat genoemd, en dat was ookwel zo. En dit ondanks de ver-sterking van het eerste metniemand minder dan Paul vander Sterren.

De charmes van onze club

Caissa 1 had dit seizoen 11spelers. Reden hiervoor is datPiet van der Weide zich fideelopgaf als ultieme reserve voor

het team (plaatste zich via deinterne competitie) omdat hijzich kan voorstellen dat ande-ren liever dan hij in de mees-terklasse willen spelen. Pietheeft het allemaal al meege-maakt. Dat maakte het voorde plaatscommissie iets mak-kelijker maar toch kan niet ie-dereen die C1 vorig jaar kam-pioen heeft gemaakt in demeesterklasse uitkomen. Ditdoor de nieuwe aanwas (Paul!)en plaatsingen door prestatiesin de interne bijvoorbeeld. Te-gelijk is dat dan ook weer eenvan de charmes van onze club.Nu dat we in de meesterklassespelen valt op dat “de schaak-

wereld” ook meekijkt wat deplaatsing betreft. Ik heb driemedecaptains gesproken diehun verbazing uitspraken overhet feit dat Caissa niet het oppapier sterkste team ingeschre-ven heeft in de meesterklasse.

Handhaven!We starten de competitie dusals degradatiekandidaat num-mer 1. We zouden IM’s enelopunten missen was inschaakmedia te lezen. In onzeverdere bespiegelingen overhet seizoen was het ook een

vraag wat de impact zou zijnvan de overlap van enkelerondes Bundesliga met deKNSB competitie. Een aantal

30

Meesterklassedoor Nils de Rijk

“Een beetje een meesterklasseteam heeft natuurlijk eennon-playing captain. Arno, vorig seizoen playing cap,

moet zich natuurlijk niet bezig houden met randzakenbuiten zijn eigen partij. Vandaar mijn sollicitatie voor

het captainschap.” Nils de Rijk, de non-playing cap vanhet eerste, blikt terug op een bewogen eerste seizoen van

Caissa in de meesterklasse.

‘Tegelijk is dat dan ook weer een van de charmes van onze club’


teams hebben spelers die ookin de Bundesliga spelen endaar is meer te halen voorprofs. Daar hebben wij alsamateurs/ liefhebbers danweer geen last van. Wie weetkunnen we daar van profiteren!?Hoe dan ook, de doelstellingvoor het seizoen was - wellichttegen beter weten in - toch:handhaven!

Ronde 1: HSGWe vallen direct met de neusin de boter want we mogentegen het sterrenteam vanHSG. Het wordt een 8,5-1,5nederlaag. Met een harde te-rugkeer aan het front voorPaul die in een remisestellingtegen Erwin l’Ami op zet 20een blunder maakt en zijn comebackpartij verliest. Ver-der mooie remises van Michaeltegen GM Friso Nijboer enAlje tegen (nu GM) Robinvan Kampen. Het spektakel-stuk was van Hans tegen AnishGiri. Na “ergens” gewonnente hebben gestaan werd het re-mise.

Ronde 2: ESGOOHet seizoen begint voor onsnu pas echt want HSG is eenklasse apart. Ook de eerstethuiswedstrijd en de primeurdat Caissa (met 5 teams!) deKNSB competitie in HuizeLydia speelt. ESGOO, opvoorhand mededegradatiekan-didaat genoemd, komt uitEnschede, ze hebben spelersdie ook uitkomen in de Bun-desliga en verdomd de 2e ron-de KNSB valt gelijk met Bun-desligawedstrijden. ESGOOkomt dan ook enigszins ver-zwakt naar Amsterdam. Wewinnen met 5,5-4,5 en de eer-ste matchpunten zijn binnen!Mooie overwinningen vanIvo, Arno en Alje. Matchwin-naar is Gertjan.

Ronde 3: VoerendaalOp de site van Caissa heeftmen het hilarische verslag vanhet uitje van C1 in Voeren-daal kunnen lezen. Het wordteen krappe 5,5-4,5 nederlaag.Met het eerste punt voorCaissa van Paul en ook eenpunt van supersub Juan.

Ronde 4: HomburgHet sterke Homburg komtgoed weg met 5-5. Mooie over-winningen van Ivo, Michael,Robert en Alje. Drama’s aande borden van Albert en Rob.Zie hoe zwart (Albert) in éénzet kan toeslaan (en dat nietdoet en verliest) tegen IMRoeland Pruijssers in diagram1 na 18.Lxe6??

Het drama vervolgt zich aanhet bord van Rob bij eenstand van 5-4 voor ons. Schit-terend verslag hiervan is op dewebsite te lezen. Rob kan we-gens drie keer dezelfde stellingop het bord met dezelfde spe-ler aan zet remise claimen,mist dat en verliest. Voorafhadden we voor een gelijkspelgetekend maar er zat dus meerin.

Ronde 5: GroningenBijna halverwege de competi-tie en boven de degradatie-streep. Groningen is concur-rent in strijd om degradatie.Vandaar dat ze op hun aller-sterkst opkomen met een ge-

middelde elo van 2381. Devoorgaande ronde gaven zepunten cadeau door op te ko-men met om nabij de 2050en 2150. Tegen ons o.a. Tivia-kov opgetrommeld die eengrootmeesterlijke remise metPaul overeenkwam. Het wasverder de gehele wedstrijdspannend, een stunt hing inde lucht, maar het werd uit-eindelijk 6,5-3,5. Partij van dedag was de dramatische partijvan Rob die bijna opgaf in ge-wonnen stelling tegen GMSipke Ernst (en in plaats daar-van een blunder aflevert omdan op te geven). Na dezeronde staan we aan de ver-keerde kant van de degrada-tiestreep.

Ronde 6: HMC Calder

Vol verwachting gaan we dezeronde in. We zijn immers nogongeslagen thuis! Een harde2-8 nederlaag volgde. Eennachtmerrie voor Paul. Endrama’s aan meerdere borden.Mooie partij van Arno (remisetegen Burg en “ergens” gewon-nen gestaan).

Ronde 7: RotterdamEr moet inmiddels gewonnenworden om uitzicht op hand-having in de meesterklasse tehouden. Er volgt een harde7,5-2,5 nederlaag in Rotter-dam. De spirit is verdwenengetuige het met galgenhumorgeschreven verslag op de sitegetiteld “Meesterklasse-test:Hoe zou u het doen in deMeesterklasse? Handhaaft uzich op dit hoge niveau? Ofdegradeert u gezellig met onsmee?”

Ronde 8: BSGDe laatste thuiswedstrijd ende laatste kans op handhaving:er moet gewonnen worden.Het wordt 5-5. Er zat meer in

31

Diagram 1

zoals onderstaande partij vanAlje illustreert. Er resten hier-door slechts theoretische kan-sen op behoud. De primateamprestatie met een nethalfje van Albert en overwin-ningen van Rob, Gertjan enIvo smaakt daardoor toch watminder.

Alje Hovenga - Raoul vanKetel Caissa-LSG, 9 april2011; commentaar Alje.De voorlaatste wedstrijd vanons avontuur in de meester-klasse. Om nog een hele kleinekans te behouden op lijfsbe-houd moest er in ieder gevalgewonnen worden van LSGuit Leiden. 1.d4 e6 2.c4 Pf63.Pc3 Lb4 4.Pf3 b6 5.Lg5De afgelopen tig partijen hebik hier altijd Db3 gespeeld.Omdat ik altijd bang ben omin de openingsvoorbereidingvan de tegenstander te komenhad ik kort naar deze variantgekeken. 5...Lb7 6.Pd2 Hetidee van deze vroege paardzetis om snel f3 en e4 te kunnenspelen. 6...h6 7.Lh4 c5 8.a3Lxc3 9.bxc3 De7 10.e3 d611.f3 Pbd7 12.Ld3 e5 13.d513.O-O? Het blijft altijd op-letten, rocheren gaat nog nietwegens: 13...exd4! en terug-slaan gaat niet omdat de Lo-per op d3 ongedekt staat naDe3+ 13...g5 14.Lf2 h515.Dc2 Tg8 16.O-O-O Omkort te gaan te rocheren metde zwarte pionnen op g5 en

h5 vond ik wat eng. Rybkavindt echter de korte rochadebeduidend beter dan de lange.16...O-O-O 17.a4 Wat hetnut van deze zet is kun je jeafvragen. In deze partij had iker geen last van, maar vaakwordt zo’n pion in het eind-spel erg zwak. 17...a518.Tde1 Kc7 19.Kb2 Tb820.Lf5 Pf8 21.e4 La6 22.g3Lc8 23.Lxc8 Txc8 24.Pf1Op weg naar f5 via e3.24...Dd7 25.Pe3 Pg6 In dekomende fase wordt er vrijplanloos gespeeld. 26.Nf5Ne7 27.Pe3 Tcf8 28.Ka3Pg6 29.Tb1 Tb8 30.Thd1Tge8 31.Tb5 Tb7 32.Tdb1Teb8 De verdubbeling van detorens heeft weinig zin gehad.Zwart dekt gewoon alles.33.Pf5 Pe7 34.Dd2! Einde-lijk gebeurt er iets. Zwart kanniet zoveel en wit heeft tochvorderingen gemaakt de afge-lopen zetten. 34...g4 35.Dg5Peg8 36.De3? 36.Dh4! Hiermiste wit een kans op grootvoordeel. 36...gxf3 37.Tf1Pg4 38.h3 P4f6 39.Le3 +/-En wit gaat torens verdubbe-len op de c-lijn. Zwart kan al-leen lijdzaam afwachten water gaat gebeuren. 36...Pe737.Ph6 Peg8 38.Pf5 Pe739.Ph4 Pg6 Wederom zijn erweer een aantal planloze zet-ten gespeeld. Ditmaal was dereden de wederzijdse tijdnood.Ergens had mijn tegenstandernog remise aangeboden, wat

ik uiteraard geweigerd heb.Inmiddels was ook duidelijkgeworden dat ik moest win-nen om LSG te verslaan. Voorde laatste zet had ik nog 1 mi-nuut. 40.f4?! Gooit de knup-pel in het hoenderhok, maarobjectief beter is 40.Qg540...Pxh4 41.fxe5 Pg242.exd6+ Dxd6 43.e5 Ziediagram 2.

43...Pxe3 43...Qxd5! Hierhad zwart het riskante spelvan wit kunnen afstraffen,hoewel dit natuurlijk een nietzo eenvoudig te vinden zet is.44.cxd5 Nxe3 45.d6+ Kc6met licht voordeel voor zwart.44.exd6+ Kd7! Uiteraard,slaan is niet verplicht.44...Kxd6? Toen ik op zet 41inging op fxe5 had ik alleenrekening gehouden met dezezet, waarna wit erg goed komtte staan. 45.Bxe3 Nd746.Bf4+ Ne5 met groot voor-deel. 45.Lxe3 Pe4 46.T5b2Pxd6 47.Kb3 Te8 48.Lf4 Te4

Diagram 2

32


49.Lxd6 Kxd6 50.Tf1 b5?Zie diagram 3.

Het eindspel is al erg goedvoor wit, met deze misplaatsteactieve zet wordt het alleenmaar erger. 51.cxb5? 51.axb5!a4+ 52.Kc2 met groot voor-deel. Ik had gemist dat zwartniet op c4 kan slaan met detoren, wegens Kd3. 51...c4+52.Ka3 Kxd5 53.Td2+ Ke654.Tdf2 Te3 55.Tf6+ Ke556.T6f5+ Ke4 57.T1f4+Kd3 58.Tc5 Inmiddels wasde laatste tijdnood alweer aan-gebroken. Wit heeft de afgelo-pen zetten erg slordig gespeelden het voordeel is volledig ver-dampt. 58...Te2 59.Tfxc4Kc2 60.Tc7 Te1 61.Ka2 Enhier besefte ik pas dat ik nietmeer aan het eeuwig schaakkon ontkomen. 61...Tb162.Txb7 Tb2+ 63.Ka1 Tb1+En remise gegeven. Hierdoorwerd de einduitslag 5-5. Dekansen om ons te handhavenwaren hiermee verkeken.

Ronde 9: UtrechtWe hebben niets meer te ver-liezen. En we winnen zowaarmet 5,5-4,5. Een fantastischeprestatie! Met mooie overwin-ningen op IM’s van Michael,Gertjan en Arno (onverdiendnaar eigen zeggen). Ook eenhele snelle remise van Rob zo-dat hij Ajax kampioen konzien worden. Het werd tocheen latertje want Alje wistGM van Kampen op remisete houden en dat kostte tijd.

PluimenMijn conclusie is dat we te-recht gedegradeerd zijn maarzeker niet kansloos waren. Wehebben optimaal geprofiteerdvan de overlap KNSB/Bun-desliga. Helaas de pech dat wedoor Groningen terecht wer-den gezien als “de tegenstan-der waar van moest wordengewonnen” en een groot deel

van het beschikbare budgettegen ons is ingezet (tenmin-ste dat gok ik). Cruciaal wasde overwinning die we heb-ben laten liggen tegen Hom-burg in ronde 4. Maar wehadden alles nog in eigenhand tot dus die allerlaatstebeslissende partij in ronde 8.De prestaties van Alje en Arnoin de meesterklasse verdieneneen vermelding met resp. 5uit 8 (ongeslagen) en een TPRvan 2430 om 4 uit 9 met eenTPR van 2411. Verder plui-men aan alle spelers. We zijnhet seizoen doorgekomen metslechts 3x een invaller. Wehebben veel support gehadvan publiek, zelfs in (verre)uitwedstrijden. En Caissa isnu ook als topclub naast debreedteclub die we al zijn opde kaart gezet. En: we komenterug!

Diagram 3

33

SpachessEerst dus Spachess. Veel scha-kers, mooie locatie, goede or-ganisatie, lekker dicht bij huis.Leuk ook dat er veel Caissia-nen meedoen en komen kij-ken. Dat kan gezellig zijn. Inde praktijk echter was ik dage-lijks vrij snel na mijn partijenweg vol walging van weer eenzielige partij. Resultaat in deB-groep: een score van –6zonder een overwinning. Kan-sen? Die kwamen er wel dege-lijk maar deze grijpen, dat is

een andere verhaal. In ronde 1meteen het mooiste voorbeeld:

Cheung (1960) – De Rijk(1822) Spachess ronde 1; stel-ling na 37.Pc4?, zie diagram 1.

Vind de drie wegen naar ge-dwongen winst. Ik zie de bestezet achter het bord maar be-sluit ‘eerst even’ op b4 te rui-len. Weg gewonnen stelling.Vervolgens geef ik de gelijkestelling gelijk weg. Jan Cheungwint later ongedeeld de B-

groep, wie kent hem inmid-dels niet. Hoe anders had datdus kunnen zijn. En dat geldtook voor mijn Spa toernooi.Nog een mooi voorbeeld:

De Rijk (1822) – Veerman(1760) Spachess, ronde 4;stelling na 37…Tb1+, zie dia-gram 2.Met de zwarte torens van de8e rij is het punt binnen wist

T O E R N O O I E N

Spachess en Sitgesdoor Nils de Rijk

Deze zomer stonden er twee zomertoernooien op hetprogramma. Ten eerste natuurlijk Spachess, eindelijkweer een zomertoernooi in Amsterdam, en eentje in

Spanje want de schaakvakantie met mooi weer vorigjaar is prima bevallen! Op de dag van de start van

Spachess realiseer ik me dat van de komende 22dagen er 18 geschaakt gaat worden.

34

Diagram 1

ik. Zwart kan de dubbeledreiging e8D en Ta1 nietmeer voorkomen zonder veelmateriaal te geven. Ditschaakje verandert daar nietsaan. Want slaan is niet ver-plicht! Toch speel ik à tempo38.Txb1 want… ja waaromeigenlijk? Het moge duidelijkzijn dat het helemaal uit is na38.Kf2 of Kg2. Na 38.Txb1sta ik nog steeds wat betermaar kan er niets meer vanbakken, dus remise.

Het toernooi vervolg ik geheelin stijl met een paar gemistekansen, een serie nullen ennog ergens een halfje. DankzijPaul van Sonderen “Joh jegaat je toch niet druk makenom het verliezen van een paarschaakpotjes” (of iets van diestrekking) kan ik nog wat la-chen want hij heeft gelijk,toch? Maar echt gezellig is hetvoor mij niet geworden in deOerknal.

SitgesSnel vergeten dat Spachess.Koffers pakken en op naar hetmooie weer in Sitges aan deCosta Dorada! Zo’n 30 kmten zuiden van Barcelona.Voor wie de streek kent: alshet in Barcelona bewolkt isheb je 90% kans dat in Sitgestoch de zon schijnt. Dat komtdoor de heuvels/ bergjes vanEl Garaf die de wolken tegen-houden. Sitges is best een aar-

dig dorpje aan zee. Het is erredelijk kleinschalig en intiem.Geen massatoerisme met me-gacomplexen en dergelijke. Eris natuurlijk wel toerisme inde zomer. Veel Spanjaarden,Fransen en wat ook opvalt isdat Sitges een plek is die veelhomo’s aandoen. Dat blijkt zote zijn sinds de jaren 90. Er iseen strand langs de boulevardvan zo’n 3 km van dat lekkerefijne zand. Daar kun je (‘sochtends vroeg) ook lekkerover joggen. En die Catalaan-se keuken is ook prima en be-taalbaar. Met de trein zit jebinnen 40 minuten in hetcentrum van Barcelona, dat isook aantrekkelijk. En oh ja: erwordt dus ook geschaakt in dezomer.De speelhal is de benedenzaalvan de Casino Prado. Eenmooi oud statig gebouw waardoor locals gerecreëerd wordt,een kaartje gelegd en muziek-optredens zijn. Niet helemaalwat ik associeer met het casi-no in de zin van een gokpaleismaar dat is alleen maar okeezo wat mij betreft.

Internationaal gezelschap

Zonder al te veel illusies benik het toernooi ingegaan. Op(FIDE)rating kom ik nl. in deA groep en de spelers daarhebben gemiddeld een ratingvan om en nabij de 2200.Maar met het resultaat mag ikniet klagen. Zonder goed tespelen heb ik met 3 uit 9 tocheen TPR van 2061 weten tehalen. Ook leuk is dat ik te-gen een internationaal gezel-schap heb mogen spelen: eenPeruaanse IM van 17, eenDuitser, een jonge IndischeFM en een Noors talent (ookjong dus). De rest warenSpanjaarden waaronder nogeen IM. Hoe ik mijn puntenheb gepakt is niet zo interes-

sant. Voor dit stukje nog welgemiste kansen. Alhoewel,ronde 1 gemiste kansen? Ziehoe scherp we er in een Pirctijdens ronde 1 ingaan en datik na, ahum, 12 zetten kanopgeven:

IM Cruz (2409) – De Rijk(2047) Sitges ronde 1; stellingna 10.gxf7+, zie diagram 3.

Ik wist dat er hier voor zwartniets aan het handje is endacht deze stelling te kennenuit het boek the Pirc voorzwart en wit van James Vigus.Maar dan moet je wel Txf7spelen en niet Kh8. Na10…Kh8 11.Pg5 h6 12.Dd3kon ik opgeven.Na deze toch wel weer valsestart speelde ik remise tegende Duitser Kaiding (2176) enwon ik van Luque Castells(2067) in ronde 3. Na tweenederlagen en weer een over-winning stuitte ik op hetNoorse talent Arvola. Die Noren waren met een groepjeschakers gekomen en kwam ikoverdag regelmatig op hetstrand tegen. Nu dus tegen elkaar en ik kwam zo goed alsgewonnen te staan.

De Rijk (2047) – Arvola(2207) Sitges, ronde 7; stellingna 23.Ped7!, zie diagram 4.

De stelling is ingewikkeldmaar de kwaliteit is in ieder

35

T O E R N O O I E N

Diagram 2

Diagram 3

geval binnen. Ik hoopte hierop 23…Dc4 waarop ik metDf3 naar de h-lijn wilde gaanom mat te zetten. Maar zwartspeelt de beste zet 23…Dd6.Na dameruil op d6 dacht ikeen matvariant te zien dusging ik niet voor de kwal. Zietu hem ook (niet)? Er volgdedus 23….Dd6 24.Dxd6Pxd6 25.Tad1 h6 26.Txd6

hxg5 27.Pxf8 (hier dacht ikdat het nog steeds mat ging…)Txd6 28. Pxg6 fxg6 29.Te8+(en toch geen epaulettenmat,want de loper kan er gewoontussen) Lf8. Na 30.Txf8 Kg731.Pe8+ Kxf8 32.Pxd6 Pxa2kwam ik nog wel in een gelijkeindspel maar na 33.Le4??(veld voor paard) Ke7 kondende stukken snel de doos in.Met een snel halfje in ronde 9sloot ik het toernooi af.

Wie gaat er mee?Een van de spelers in de A-groep bleek een ver familielidvan me te zijn dus dat wasook grappig en we hebbennog het eea uitgewisseld. Eenleuk toernooi en aanraderdus. Volgend jaar zeker weereen toernooi uit het Catalaansecircuit. Wie gaat er mee?

T O E R N O O I E N

Diagram 4

Het toernooi is onderdeelvan het Catalaanse circuit.Dat circuit bestaat uit di-verse schaaktoernooienvan mei t/m augustus doorCatalonië. Met dit jaar 14zwitserse toernooien van9 ronden. Telkens een par-tij per dag met speel-tempo 1u30 minuten voorde hele partij en 30 secon-den per zet erbij. Er zijnook rapidtoernooien. Ziehttp://www.escacs.cat/circuit/calendari.htm voormeer info, een aanrader.

Niels en zijn verre familielid

CCaarrttoooonnttiimmeeChess Rodeo!van de redactie

De cartoon hiernaastis van een bekendetekenaar. Maar hetliefst zien we een tekening van jou!Het hoeft niet mooite zijn. Of grappig.Probeer maar eenswat! Geef je teke-ning aan je schaak-trainer, of aan Jan.Maar zeg er wel bijdat het voor Caissa-Nieuws is!

T O E R N O O I E N

HSG OpenEen toernooi in stijlDoor Angelo Spiler, Helmer Wieringa, Tommy Koens & Geert Veldhuis

door Helmer Wieringa

Koffiehuis-schaak-geluidjes en radio-antennes

Afek - WieringaHSG Open 2011 Amsterdam,28.06.2011

1.c4 c6 2.e4 d5 3.exd5 cxd54.d4 Pf6 5.Pc3 e6 6.Pf3 Le77.cxd5 Pxd5 8.Ld3 Pc6 9.0-0 a6?! Afek: he wants to playb5... haha. Toch is de zet welgespeeld door spelers boven2300. Maar gewoon 0-0 is in-derdaad beter. Rob Witt diede partij live volgde via inter-net wees me erop dat ik dezezet - zonder succes - ook eens

23 jaar geleden tegen Reinder-mann had gespeeld. 10.Te10-0 11.Lc2 Pcb4 12.Lb1 Pf613.Pe5 Te8? het begin van deproblemen, f7 wordt structu-reel zwak. 14.Lg5 g6? 15.Df3Pbd5 16.Lc2 Kg7 17.Lb3Pxc3 18.bxc3 Tf8 19.Tad1Pg8 20.Lf4 Ld6 21.d5 Dc722.De3? Beter is 22.Dg3 Td823.dxe6 Lxe6 24.Pxg6 hxg6en het is uit met 25.Lxd6.22...f6 23.Pxg6 Dit moet welwant 23.Pd3 faalt op 23...e5.23...hxg6 24.Lxd6 Dxd625.dxe6 De7 26.Db6 Stukmeer maar nog geen gezellig-heid door wat afleidende ak-ties. 26...f5 27.Td4 Pf628.Ted1 a5 29.Lc4 g5 30.h4?Wit hoopt op het openen van

de tweede front, maar vergooitnu defintief het voordeel.Hoewel het niet volledig dui-delijk is ... 30.Td8 Txd831.Dxd8 Dxd8 32.Txd8 Lxe633.Txa8 Lxc4 34.Txa5 Kg6Dit eindspel is mogelijk nogte houden voor zwart. 30...g431.f3 gxf3 32.gxf3 Kh6?33.Kf1? 33.Dd6 Dxd634.Txd6 Kg7 35.e7 Te8 metbetere stelling voor wit.33...Tg8 34.Td8?? Zie dia-gram 1. Wit heeft het nu welheel mooi neergezet om dezwakke broeder op c8 een heldenrol te laten spelen.

34...Lxe6-+ Leuk om zo’n be-vrijdende zet met een energiekkoffiehuis-schaak-geluidje tebegeleiden... 35.De3+ Kh536.Lxe6 Taxd8 37.Txd8Dxd8 38.Lf7+ Kxh4 39.Kf2Ph5 40.Lxg8 Dxg8 41.De7+Kh3 42.Dxb7 Dxa2+ enzwart won. 0-1

37

Van 24 tot en met 26 juni vond het jaarlijkse HSGOpen plaats. Ditmaal een 6-rondig toernooi met tweepartijen per dag of een vierkamp voor de schakers metmeer behoefte aan rust. Locatie was wederom hotel Lapershoek te Hilversum, een 4-sterrenhotel met eenprachtig terras, mooie luifels, schone kamers en mooiedinerzaal, maar ook met onervaren serveersters, ongarekipsaté en een twijfelachtige menukaart met de tekst“onbeperkt kreeft eten voor 50 euro”.De toernooiorganisatie was goed geregeld met naam-bordjes (+ ELO-scores) en 8 live-partijen in een overigenskeurig nette speelzaal. Weinig op af te dingen. Caissanenwaren in alle groepen vertegenwoordigd, waarvan vierin de A-groep. Hier een selectie van hun partijen en ervaringen.

Diagram 1

Cartoontime

(Commentaar Angelo: Ik hebhet laatste half uur van dezepartij mogen meemaken en metveel plezier! Helmer ‘vergeet’ deijzige stilte te noemen na de ca-pitulatie van de rood aangelo-pen Yochanan Afek. Er werdzenuwachtig met notatieformu-liertjes gefrommeld, de blik vanHelmer richting (de anderszinsoverigens zeer aimabele) Yocha-nan of er nog behoefte was aananalyse, werd genegeerd. En totslot het koele uit elkaar gaan ende ontlading van Helmersvreugde op het buitenplein. Eenflinke poos later zag ik Yocha-nan deze partij analyseren metGM Nikolic, waarin hij ver-ontwaardigd liet zien hoe goedhij wel niet had gestaan en ui-teraard Helmer had moetenverslaan. Ook wil ik niet on-vermeld laten dat Helmer hetuitspelen na zet 43 onverbidde-lijk en koelbloedig deed, wanthij had minder dan 2 minutenop de klok.)

Epishin - Wieringa HSGOpen 2011 Amsterdam,28.06.2011

Tegen Vladimir Epishin(2562), ooit secondant vanKarpov etc.... bepaald geenvrolijke gast met een opmer-kelijk breed repertoire aan irritante gedragingen. In éénvan de vorige ronden had hij

Johnny Markus - die van hemwon - het f-you toegevoegd.Ook was het niet toegestaanom naast zijn bord te staan,een jeugdspeler werd wegge-jaagd. En dit gebeurt allemaalmaar in Hilversum! 1.d4 d52.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.e3 e65.Pf3 a6 6.b3 b5 7.Ld3Pbd7 8.0-0 Lb7 9.De2 Ld610.e4 dxe4 11.Pxe4 Pxe412.Dxe4! h6 13.Te1 Pf614.Dh4 Dc7 15.Pe5 Lb4Epishin schrok blijkbaar vandeze zet, met een snelle tafel-voetbalbeweging tikte hijmijn naambordje van tafel.Verder rollende ogen, uitge-breid niezen over het bord.

Ook werd zijn aandacht ge-trokken door mijn leesbril-touwtje. Hij keek steeds linksen rechts van mijn hoofd, watdaar toch zat. Hij vroeg watdat was achter mijn oren, ikzei ‘radio antenne’. Dit steldehem blijkbaar gerust want hetgedoe hield op. 16.Te2 0-0-016...Lc3 was de laatste kans

op overleven. 17.Lb2 bxc418.bxc4 c5 19.a3 La5 20.d5exd5 21.cxd5 Pxd5 22.Pc4Lc3 23.Lxc3 Pxc3 24.Te7Dc6 25.Lf5+ Kb8 26.Dg3+Ka8 27.Tae1 The8 28.Txe8Txe8 29.Txe8+ 1-0_______________________

Angelo’s Draak en meer…

door Tommy Koens

Dit is mijn eerste keer dat ikaan het HSG Open deelneem,sterker, mijn eerste toernooiooit waarbij de gemiddelderating toch ver boven de 2200ligt. Leuk dus! Goed verzorgd,makkelijk te bereiken, geenlange speeches maar gewoonspelen. De ietwat warmespeelzaal (maar wel mooi weertijdens de pauzes!) en de scha-kersmaaltijden worden uitste-kend verzorgd.

Tijdens één van de pauzes zitik in het restaurant van hethotel mijn schakersmaaltijd teverorberen – als deelnemeraan het schaaktoernooi krijgje korting en kost de maaltijd10 euro. De iedere dag keuriggeklede GM Predrag Nikolic(2630, als professionele ama-teur kijk ik wel op tegen zo’nrating) komt ook het restau-rant binnen lopen, kijkt even

38

T O E R N O O I E N

‘zijn aandachtwerd getrokken

door mijnleesbril-touwtje’

rond, gaat zitten aan het tafel-tje naast mij en begint zijnkrantje te lezen. Even laterkomt een van de serveerstersaanlopen en vraagt of hij watwil eten, en ‘of hij ook bij dieschakers hoort?’ Predrag zei,met een vriendelijke glimlach,‘ja’, en bestelde zijn saté.

Er hangt dus een goede sfeer,met hier en daar een Groot-meester die naast zijn schaak-vaardigheden ook bacillen enallerlei staaltjes van ongewoongedrag wist te laten zien.Amusant. En tegelijkertijdook ontzettend leuk dat je alsgewone huis-tuin-en-keuken-schaker-met-een-beetje-ambi-tie toch de kans hebt om tegeneen Grootmeester te spelen.

Die kans had ik bijna, want inde eerste ronde speelde ik te-gen John Markus (2150) enstond toch lange tijd beter (zobleek tijdens de analyse enFritz wist dit te verifiëren).Ah, maar in plaats van mijn 4zetten eerder bedachte Pd5,werd ik ineens overmand doortwijfel….Kan dit wel? Vast niet. Maarhet paard moest gaan. Danmaar Pd1. De partij ging, netals het paard, bergafwaartsvanaf dat moment en ik ver-loor. John mocht tegen GMVladimir Epishin (een 2500+),voormalig secondant van Kar-pov (!) en won!! Dat maaktmijn verlies weer (een beetje)goed.

Zo ging het eigenlijk het hele

toernooi voor mij – ik staminstens gelijk na de opening,het middenspel is OK, maarergens gaat iets mis en deovergang naar het eindspel isverloren. Ik heb (met zwart)toch nog een halfje weten tescoren, maar hekkensluiterworden bij dit toernooi, datwas niet mijn bedoeling.

Eerlijk bekennen, mijn partijtegen Angelo (Spiler) brachtde grootste schok. Ik dacht re-delijk te staan, met ongeveergelijke kansen. Mijn hele levenspeel ik Lh6 tegen een Sicili-aanse Draak, maar nu beslootik om Lg5 te spelen (en zwartmoet even opletten anders gaathet mis). Tijdens de partijherinnerde ik me een soortge-lijke (hier wordt het al vaag)stelling die Magnus Carlsenooit speelde, met na 0-0-0,Kb1 en Ka1. Wat Magnuskan, kan ik ook, en aldus uit-gevoerd. Jammer dat Magnussnapt waar het in die stellingom draait, en ik niet ;-)Angelo’s Txb2 kwam als eenschok en eigenlijk was de par-tij al over. In de hoop er nogergens een eeuwig schaak uitte slepen speelde ik nog eenpaar zetten door, maar Angelomaakte het beheerst af. Mooimoment was dat ik na Txb2Jop Delemarre van de enekant naar de andere kant vande zaal zag lopen en hij wierpzijn blik twee seconden op onsbord. Achteraf sprak ik evenmet Jop en hij gaf (samenge-vat) aan dat Txb2, Pxe4, Lg7en het is over, in de ChineseDraak thematisch is.

Ik ken Jops arsenaal aan dien-sten inmiddels en het is meerdan de moeite waard om vol-gend jaar weer, dit keer gewa-pend met een brandslang tegenChinese Draken (of gewoonh4 voor 0-0-0, en daarnaLh6), goed voorbereid mee te

doen aan het HSG Open.

Koens, Tommy – Spiler, Angelo HSG Open 2011 Amsterdam, 25.06.2011

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd44.Pxd4 Pf6 5.Pc3 g6 6.Lc4Lg7 7.f3 O-O 8.Le3 Pc6 9.Dd2 Ld7 10.O-O-OTb8 11.h4 b5 12.Lb3 Pa513.Kb1 Pc4 14.Lxc4 bxc415.Ka1 Tot dusver zijn Mag-nus en ik het met elkaar eens,hierna niet meer en het gaatinderdaad snel bergafwaartsmet mijn stelling. 15...Tb616.Tde2 Ta6 17.Lg5 17.Lh6of g4 is veel beter. 17... Da5Da5 is thematisch in de Chi-nese Draak. Ik had met Lg5gehoopt op iedere andere zetzoals 17...Te8 en dan dewishful thinking variant 18.e5dxe5 19.Lxf6 exf6 20.Dxd7.Maar Angelo heeft andereplannen. 18.h5 Tb8 19.hxg6Gespeeld zonder aandacht teschenken aan de damevleugel.19...Txb2!! Zie diagram 2.Nu is het eigenlijk al over,maar ik hoop nog op een eeu-wig schaak, ergens...

20.gxf7+ Kf8 21.Pc1 Txa2+22.P1xa2 Pxe4 23.Lf6 Lxf624.Dh6+ Lg7 25.Dxg7+Kxg7 26. fxe4 Dxc3+27.Kb1 Tb6+ 28.Kc1 De3+29.Td2 Da3+ 30.Kd1 Tb1+Prima gespeeld door Angelo,tijd om de handdoek in dering te gooien. 0-1

39

‘mijn eerstetoernooi met een

gemiddelderating ver boven

de 2200’

Diagram 2

_______________________Groot vermaak,maar pover resultaat

door Angelo Spiler

Ik had uitgekeken naar dittoernooi omdat het me vorigjaar al was bevallen en ik watverloren gegane ELO-puntenwilde goedmaken. Het hotelbeviel me zo dat ik ook ditjaar een kamer betrok en meaangenaam verpoosde op hetterras of in de diner/ontbijt-zaal. Ik gunde me dit week-endje weg wel (in andere op-zichten ben ik namelijk – magu weten – bijzonder streng voormezelf ) en zag in de wandel-gangen of bij het ontbijt ookenkele andere deelnemerswaaronder Yochanan Afek, dieme een anekdote vertelde overNikolic. Deze had namelijkonlangs in zijn dankwoord naeen gewonnen toernooi mee-gedeeld dat hij vroeger altijdspeelde om te winnen, tegen-woordig enkel om niet te ver-liezen, en in de nabije toekomstwaarschijnlijk om... alleennog maar te mogen spelen! Ik weet bijna zeker dat dezewoorden door een andere be-kende schaker zijn gezegd,maar moest er wel om lachen.

Herkenning? Dat zou bestkunnen, want, mijn god, watging het verdraaid slecht metmijn spel op de Lapershoek.Een voor mij lage TPR van1822, daar mag ik gelukkig ergstreng voor mezelf van worden.Wat ging er mis? Wat scheeldeer? Waar had ik behoefte aan?Nou weet ik wel wat antwoor-den, maar of die met mijnschaakpeil te maken hebben,waag ik te betwijfelen. Ik wasredelijk uitgerust, al sliep ikniet zo goed, had het primanaar de zin en voelde geenbuitensporige wedstrijdspan-ning. Het ging ook altijd op

dezelfde manier mis: goed uitde opening, beter staan in hetvroege middelspel, niet door-pakken in het late middenspelen het gedeeltelijk (lees com-pleet) weggeven in het eind-spel. Ben ik dan echt zo slechtin elke tijdnoodfase? (Het ant-woord is definitief ja als ik hetverloop van mijn partijen inhet nog sneller te vergetenSPA-toernooi meeneem.)

Ik besloot het hogerop te zoe-ken en Jop Delamarre hieroveraan te spreken, die er overigensin een onberispelijk pak ver-scheen voor een live video-verslag, maar dit terzijde. Mis-schien dat hij me in ruil voorpecunia verder kan helpen.

Met 2 uit 6 koffers pakken enhuiswaarts dus. Hier dan eentreffend voorbeeld van hoehet het tijdens het toernooitoeging, al zijn vier anderepartijen net zo treffend voormijn nederige gang van zaken.

Spiler, Angelo (2106) - Boer,Lennard Den (1958) HSGOpen 2011 Amsterdam,24.06.2011

1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5 c5 4.c3Pc6 5.Pf3 Db6 6.a3 cxd47.cxd4 Pge7 8.Pc3 Pf5 9.Pa4Dc7 10.g4 Niks nieuws on-der de zon, wit heeft diversemogelijkheden waarvan dezeopzet met de vervolgzet Tg1okay is. 10...Ph6 11.Tg1 Ld712.Le3 b5 13.Lxb5 Pxe514.Lxd7+ Pxd7 Nu staat wit

toch wel ietsjes beter met eenactieve stelling. 15.Tc1 Db716.Lf4 Tc8 17.Txc8+ Dxc818.Db3 Da6 19.Pe5 Le720.Pd3 Pb6 21.Pdc5 Lxc522.Pxc5 Dc4 23.De3 Dc224.b3 Ik wilde het paard nietbinnen laten komen. Zwartkan nu wel dames ruilen.24...Db1+ 25.Dc1 Dxc1+26.Lxc1 Pg8 27.a4 Pe728.La3!? Pc6 Dit liet ik toeen geloof ook dat het kan.29.Tg3 Pxd4 30.Tc3 0-031.a5 Pb5 32.axb6 axb6Zwakker is 32...Pxc3 33.Pd7Te8 34.b7 met winst voor wit.33.Pd7 Ta8 34.Pxb6 Tb835.Pd7 Ta8 Ik dacht hier naover remise nemen, maarwaarom? Sta ik dan niet beterna Lb2 met twee stukken vooreen toren en een vrijpion?Dus na enig nadenken beslootik tot 36.Lb2 Pxc3 37.Lxc3d4 Fritz vindt dit ongeveergelijk spel, maar ja, wie kanhier op winst spelen, dat benik toch, of niet soms? 38.Ld2d3 39.f4 Ta1+ 40.Kf2 Th141.b4 f5 42.g5 Met voordeelvoor wit, zegt Fritz nu.42...g6 43.b5 Tb1 44.b6 Kf745.Pe5+ Ke8 Op 45...Ke7volgt 46.Lb4+! 46.Pc4 Kd747.Ke3 Tb3 48.Kd4 Tb149.Kxd3 Kc6 50.h4?! 50.Le3maakt het voor wit eenvoudi-ger 50...Tb3+? Zie diagram 3.

51.Lc3? Hier zag ik 51.Kc2Tb5 52.b7 over het hoofd.Zwart kan geen kant uit. En

40

T O E R N O O I E N

‘Misschien dat hij me in

ruil voorpecunia verderkan helpen’

Diagram 3

Fritz zegt: “de rest is een kwes-tie van techniek”. 51...Kd552.Pe3+ Kc6 53.Kd4 Txb654.Ke5 Tb1?? Dit verliest.55.Kxe6 Th1 56.Pxf5?? Ikdacht dat dit me goede kansenbood. Fritz: “Hierna heeft witgeen voordeel meer”. Door detijdnood zag ik het winnende56.Pd5 niet. Winnend omdatde koning en het paard de pi-onnen gaan oppeuzelen. Fritz:“Jammer dat wit deze uitste-kende kans heeft gemist.” Ja,jammer inderdaad. Maar weetje wat echt strontvervelend is?Dat je dit soort teksten vaneen computer te horen krijgt!!!56...gxf5 57.Kxf5 Txh458.Le5 Kd7 59.Kf6 Ke860.Kg7 Th5 61.Lf6 Th462.Le5 Th5 63.Kf6 Kf864.f5 Kg8 65.Ld6 Th166.Ke6 Te1+ 67.Le5 Tg168.f6 en in een flits dacht ikdat het toch nog goed zou ko-men, maar mijn tegenstanderspeelt koeltjes 68...Tf1 inplaats van 68...Txg5 69.f7+Kf8 70.Ld6+ 69.Lg3 Tf370.Lh4? 70.Ld6 Te3+ 71.Le5Te1 met gelijk spel. 70...Te3+71.Kf5 Kf7. Ik ben al volle-dig teruggedrongen, maardacht dat dit nog wel remisezou zijn. Volgens Fritz is hetook houdbaar na 72.Kf4 Te273.Lg3, maar ik had mijnkruit al verschoten. Terwijl ikmet nog een kleine minuut opde klok remise aanbied, om-dat het nu nog een redelijkvoorstel lijkt, voer ik de zet72.Lf2?? uit. 72...Tf3+ en ikbuig het hoofd. Jop, wat zijnje tarieven?_______________________

Behouden spel ineen Winawer? Kande kop kosten!

door Geert Veldhuis

Voor het eerst nam ik deel aanhet weekendtoernooi in Hil-

versum. Dit vond plaats in het4-sterren hotel Lapershoek,nogal deftige locatie voor eenschaaktoernooi als je dit ver-gelijkt met de sporthallen waar

dit toch gewoon is meestalplaats te vinden. Op hetmenu stond oneindig kreefteten voor 50 euro, wie wil ditnou niet? Het toernooi had inde hoofdgroep een tamelijksterke bezetting gezien de veleschaaktitels in de groep. Doelwas ervaring opdoen tegensterkere spelers en wellichtwat ratingpunten te pakken.De eerste twee ronden op vrij-dag gingen nipt verloren tegenpositionele broodspelers diegraag aan een klein voordeel-tje gaan hangen tegen op pa-pier mindere tegenstanders. Ikbedenk me altijd maar dat jemet zo’n mentaliteit het waar-schijnlijk nooit ver zult schop-pen, wellicht kan ik gewoonslecht tegen mijn verlies en ishet dit kleine verschil wat

over het algemeen het verschilmaakt, zoals een GM dezwaktes van een IM weet tebenutten.Er moesten dus punten ge-pakt worden in de 3e ronde.Ik speel met zwart een Wina-wer en was al veel tijd kwijtmet reguliere zetten. Ik vindde partij echter aardig omdatik als zwart blijf aanvallen ennaar mijn idee de hele partijlicht slechter heb gestaan endoor consequent te blijvenaanvallen toch een halfje eruitwist te halen. Behoudenerspelen kost je in een scherpeWinawer makkelijk de kop,dus ik had weinig keus.

Jorgen Henseler (2071) -Geert Veldhuis (1934) HSG Open 2011 Amsterdam,25.06.2011

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb44.e5 c5 5.a3 Lxc3 6.bxc3 Pe77.Dg4 Dc7 8.Dxg7 Tg89.Dxh7 cxd4 10.Pe2 Pbc6Slaan op e5 of c3 leek me nietgoed, wist ook exact de theo-rie niet meer, mijn tegenstan-der blijkbaar wel gezien hetfeit dat hij 3 minuten had na-gedacht. 11.f4 Ld7 12.Dd3dxc3 13.Dxc3 Vaak wordthier 0-0-0 gespeeld met een

41

‘Een deftigelocatie voor eenschaaktoernooi’

T O E R N O O I E N

aanvallende pot in het voor-uitzicht. Pf5 14 Tg1 Tc8 Dekoning leek me in het middenook wel veilig, gewoon is 0-0-0.15 g4 Db6 Na de partij ver-telde de tegenstander dat hijgraag ergens Tb1 had gespeeldom dit tegen te gaan. 16.gxf5Txg1 17.Le3 Txf1 18.Kxf1

Zie diagram 4. Een crucialescherpe stelling is ontstaanwaar beide partijen zich geenfouten kunnen veroorloven.Vanwege de vrije h-pion zouik spel moeten blijven maken,blijven aanvallen. Ook als de

witte toren via g1 naar g8 kankomen was ik verloren, hetmeest scherpe leek me d4.

18...d4 19.Lxd4 Niet met hetpaard, mijn tegenstander wil-de die houden als verdedigervoor zijn koning. Pxd420.Dxd4 Da6 Houdt enigedruk op de witte stelling hoe-wel het er voor mij erg riskantbegint uit te zien. 21.Td1Lb5 22.Kf2 Dxa3 23.f6 OpTg1 kan Kf8 nog. Dh3 24.c4Nu Tg1 leidt na Dxh2 toteeuwig schaak. Dxh2 25 Ke3Dh3 26 Kf2 Dh2 27 Ke3 ½-½. Meer zat er mijns inziensvoor zwart niet in, voor witwellicht wel als ie ruimtekrijgt.

Diagram 4

Het viel niet zo op in de alge-hele feestvreugde van de Jubi-leumviering van Caissa op 21mei, maar zonder er veel ergin te hebben zijn degenen dieer vroeg genoeg bij waren ge-tuige geweest van een gewel-dige prestatie van DaniëlStellwagen. Hij kwam binnen,gaf te kennen dat hij nauwe-lijks een idee had wat hem tewachten stond, ging zitten,deed zijn ogen dicht en eenuurtje later stond hij weer op.Alle vier de tegenstanders ver-brijzeld, uitgerookt en wegge-vaagd, alsof het pluisjes waren.Zelf was ik op dat moment inmijn gewone aanschuifsimul-taan nauwelijks de openings-fase voorbij en het zou nogdrie uur duren voordat ook ikme, maar dan zwaar gehavend,uitgeput en met een wirwarvan fouten en blunders opmijn netvlies, in de bar konmelden. In de jaren negentig trok hetjaarlijkse simultaanevenementSchaken op het Spui altijd een

wereldtopper aan voor deze inde schaakwereld vrij ongewonekrachtproef. Karpov, Timman,Anand, Nikolic, om er maareen paar te noemen, ik heb zeallemaal zien worstelen methun kwartet tegenstanders.Meestal waren dat ook nietmeer dan ‘gewone’ clubscha-kers, maar wat maakten ze hethun gerenommeerde tegen-stander lastig. Zwoegen, af-breken, arbitreren. En altijdliepen ze de nodige schade op,niemand haalde 4 uit 4. Enhier komt de jonge Daniël,

denkt iets van ‘leuk, ga ik pro-beren’ en zwiept iedereen ach-teloos weg.Ik wist dat hij een bijzonderejongen is, maar dit was echtgroots, en misschien nog welhet meest vanwege het grotegemak waarmee hij het deed.Bravo Daniël! En hoera voorCaissa, dat zich met de orga-nisatie van deze historischeprestatie een plaatsje in de ge-schiedenisboeken of toch opzijn minst in de mondelingeAmsterdamse legendevormingverworven heeft.

Daniël rost onze leeuwen hun kuil uit door Paul van der Sterren

42

Ik leerde op mijn vierdeschaken van ome Jan. Hetboekje ‘Oom Jan leert zijn

neefje schaken’ was op mij let-terlijk van toepassing. Sterkernog, ome Theo deed in mijngeval ook nog mee. Je zoukunnen zeggen dat ik goedwerd voorbereid. Maar alszo’n jonge kleuter was scha-ken voor mij zoiets als metsoldaatjes spelen. Er zat geenstructuur in of gedachte ach-ter. Ik deed maar wat, en mijnooms konden mij rustig een

dame voorgeven, want dieraakte ik toch wel ergenskwijt. Maar op mijn zevendedeed ik zowaar mee aan eenjeugdtoernooi, en zowaar, ikwon nog een (derde?) prijs inde laagste groep. Het enigewat ik van die partijen weet isdat ik iemand had matgezetzonder dat het mat was. Ikzette hem schaak en geen vanons twee zag dat hij er nogiets tussen kon zetten. Dat

bleek pas toen ik de partijachteraf aan ome Theo lietzien. Ik won een schaakboek-je: prisma schaakboek deel 3over combinaties, en sinds-dien loerde ik op mogelijkhe-den om stukken te offeren.Rond mijn 10de speelde ik hetvolgende partijtje, tegen deheer Schut: 1.d4 d5 2.c4dxc4 3.e3 b5 4.a4 c6 5.axb5cxb5 6.Df3 en ik won eenstuk, zie diagram 1.

Later zag ik de heer Schutrondlopen met een boekjeover het Damegambiet onderzijn arm. Blijkbaar had ikhem ervan overtuigd dat hethandig is iets van theorie teweten.

Oudere herenHeb je deze zetten nu in jehoofd? Dan kan je het zelf eenkeer proberen. Het is een aar-

dig valletje en je hoeft er geenslechte zetten voor te doen.Speel het anders nog een keer-tje na, dan weet je het onge-twijfeld. Enige jaren geledengaf ik les aan oudere heren,rond de 70 en ik liet ze dit va-riantje leren. Tenminste, datprobeerde ik. Aan het beginvan de les speelde ik de zetteneen paar keer voor, en op heteinde van de les vroegen ze ofik het nog eens wilde herhalen.De clubavond daarna vroegenze het opnieuw, en geduldigliet ik het weer zien. Toen gin-gen ze een vrij partijtje spelen.En wat denk je: 1.e4. Ik stondernaast, zette de pion terug envoerde 1.d4 uit. Als leraarmoet je soms kunnen ingrij-pen, vind ik. De partij gingverder 1...d5 2.c3. Toen hebik snakkend naar zuurstof hetpand verlaten. Van de lessen isverder ook niets meer terecht-gekomen.

Briljante witspelerZelf overkwam mij enige jarengeleden het volgende. Ik vroegmij af hoe ik met wit verdermoest gaan in de Aljechin/Chatardvariant van het Frans.Die ontstaat na:1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf64.Lg5 Le7 5.e5 Pfd7 6.h4.Nu schijnt het dat wit vol-doende compensatie krijgt als

J E U G D

door Leon Pliester

Je zou het nu misschien nietzo gauw zeggen, als je me

ziet, maar ik ben ook jonggeweest. En wat ik mij vandie tijd herinner, is, dat het

schaken heel anders is dannu. Vijftigers als ik, spelen

anders dan jonge kinderen,en ook weer anders dan stok-oude mensen. Maar laten we

bij het begin beginnen.

Jong en Oud

Diagram 1

‘Voor mij wasschaken zoiets

als met soldaatjesspelen’

43

44

zwart twee keer op g5 slaat.Maar wat speel ik nu na6...a6, vroeg ik mij af. Geluk-kig vond ik in mijn databasetwee partijtjes van een Inter-nationaal Meester die als volgttoesloeg: 7.Dg4 Lxg5 8.hxg5c5 9.dxc5 Pxe5 10.Dg3Pbc6 11.O-O-O f5 12.Pf3Pxf3 13.gxf3 De7 14.Ld3 g615.The1 Dxc5 zie diagram 2.

En toen maakte wit het hard-handig uit:16.Lxf5!! gxf5 17.Pxd5 Kf718.Dc7+ Kf8 19.g6! hxg620.Th1 Th5 21.Pf4!En zwart gaf het op.

Wie was dan die briljante wit-speler dan wel? Tot mijn ver-bazing bleek ik dat zelf te zijn(tegen De Beer, KNSB com-petitie 1987. En alsof dat nieterg genoeg was, bleek ik erzelfs een tweede, fraaie aan-valspartij mee gespeeld tehebben. In Edinburgh 1988speelde Guilian tegen mij11... De7, maar na 12.f4 Pd713.Pxd5! exd5 14.Te1 Pde515.Pf3 Le6 16.Pxe5 Pxe517.Txe5 stond wit alweer ge-wonnen. Deze partijen analy-seerde ik in NIC Jaarboek 9.Nu ik ze weer zag kwamen deherinneringen wel weer naarboven, maar in eerste instan-tie was ik ze volledig kwijt.Ter verdediging kan ik aan-voeren dat ik zowel met witals zwart zoveel mogelijk ver-schillende varianten speel. En dan wil je weleens wat ver-

geten. Maar dat ik twee fraaieaanvalspartijen, die ook nogvan theoretisch belang zijn,niet meer kan herinneren,geeft te denken.

ClubkampioenWaar waren we gebleven?Toen ik 12 was vroeg een medescholier, Anton Maas ge-heten, of ik misschien lid wil-de worden van de plaatselijkeschaakvereniging van Valkens-waard, waar we woonden. Ikwon meteen de tweede groep,en het jaar daarop werd ikclubkampioen. Ik weet niet ofAnton Maas dat had voorzien,of dat hij baalde dat hij zelfgeen kampioen was geworden.In ieder geval is hij gaan brid -gen en dat doet hij niet on-verdienstelijk: samen met zijnbridgepartner werd hij jarenlater tweede in het wereld-kampioenschap.

De mislukte trucSpelend bij EVS had ik devolgende ontnuchterende er-varing. Ik speelde in een ex-terne wedstrijd een partij te-gen een merkwaardig oudmannetje. Ik meende eenmooie combinatie te zien enging aan mijn clubgenoten,die aan het rondlopen waren,vertellen dat er een truc in destelling zit. Nieuwsgierig trok-ken ze naar mijn bord. Mijntegenstander had zojuist dedoor mij voorziene zet ge-speeld en nu zoveel publiekklaar stond om mij te bewon-deren, voerde ik de truc, eentorenoffer, snel uit. Het merk-waardige, oude mannetje namhet aan – de onnozele sukkel,dacht ik nog - en ik beant-woordde die al even snel metmijn pointe. Maar ook datstrafte mijn tegenstander zon-der al te veel na te denken af,want er bleek een levensgrootgat in mijn analyse te zitten.Mij restte niets anders dan dewapenen te strekken. Zo had

ik mijn halve club uitgeno-digd getuige te zijn van mijnafgang. Wat voelde ik mij eeneikel!

Liever in stilteWat had ik fout gedaan? Ikhad mij mee laten slepen doormijn jeugdig optimisme enhet verlangen de blits te ma-ken. Normaal gesproken gaje, als je meent met een tructe kunnen winnen, de varian-ten checken, herchecken ennog eens checken. En als jegenoeg tijd hebt zou je zelfseven rondlopen om je hoofdleeg te maken om met een on-bevooroordeelde blik naar destelling te kijken. Maar ik wasnu eenmaal een aanstormendtalent, en een aanstormend talent stormt nou eenmaal opzijn doel af zonder zich omfutiliteiten als het checken enhet herchecken te bekomme-ren, en zeker niet tegen eenmerkwaardig oud mannetje.Bovendien stond mijn pu-bliek klaar, en was dit de uit-gelezen gelegenheid om mijngenialiteit aan mijn clubgeno-ten te etaleren. Als ik aan hetchecken was geslagen, dan za-ten ze ongetwijfeld weer ach-ter hun eigen bord en moestik mijn meesterwerk in stiltevoltooien. Nu, als oudere, rij-pere en bedaardere speler weetik beter: liever in stilte win-

nen dan ten overstaan van jeclubgenoten je graf in tespringen. En nu ik zelf steedsmeer op een merkwaardigoud mannetje begin te lijken,weet ik dat je ook die nietmag onderschatten. Mensenals Kortchnoi en Reshevskyspeelden ook op hoge leeftijdnog steeds een uitstekende

Diagram 2

‘Nu weet ikbeter: liever instilte winnen’

partij. Het is leuk om de blitste maken en de coole jongenuit te hangen, maar dat doe jevooral door veel partijen tewinnen en met een hoge ra-ting. In het schaken krijg jeheus geen bonuspunten vooreen flitsende partij. Er zijnmaar drie uitslagen denkbaar:1-0, 1/2-1/2, en 0-1. Je pro-beert in eerste instantie zoveelmogelijk te winnen, en als datniet lukt, laat het dan maarremise worden.

MatnettenZo speelde ik onlangs in Bel-gië tegen een jong talent. Ikstond slecht, verloren waar-schijnlijk, maar opeens had ikgewonnen, en ik begrijp nogsteeds niet waarom. Mijnjeugdige tegenstander was nietin de stemming om achteraf teanalyseren, en dat respecteerik. Verliezen is al erg genoeg,dus waarom zou ik nog meerzout in de wonden wrijven?In ieder geval: ik stond slecht,maar wist door de opkomen-de wederzijdse tijdnood tocheen soort van aanvalletje tecreëren. Dat inspireerde mijnopponent tot een tegenaanval,maar mijn koning liep netniet mat. Hij bleef lang na-denken, blunderde een stukweg en ging door zijn vlag.Hij had ook dames kunnenruilen en een eindspel met eenpion meer proberen te win-nen. Dat had hem goede kan-sen geboden. Achteraf denk ikdat hij, vanwege alle matnet-ten die hij op het bord zagverschijnen, alleen maar aanmatzetten kon denken. Hetroofdier had bloed geroken enwilde toeslaan. Dan ben jeniet in de stemming om eeneindspel met een pion meeruit te melken. Toch was datde beste strategie. Tegenwoor-dig weet ik dat, maar toen ikjong was, wilde ik ook te langin de aanval winnen. Als datkan is het mooi, maar als dat

niet kan, melk dan maar eeneindspel uit. Ook al zou datnog remise worden, dat is al-tijd beter dan verliezen.

Verf smijtenStel je bent bezig een modernschilderij te maken, en je bentbezig a la Karel Appel kloddersverf op het doek te smijten.Maar halverwege je werk krijgje plotseling zin als Rembrandtfijnzinnig en technisch tewerk te gaan en begint allerleidetails te schilderen. Dat zalwaarschijnlijk een raar schil-derij worden. En als je bezigbent een heavy metal muziek-stuk te componeren en hal-verwege gaat dat over in eenharmonische klassieke piano-recital, krijg je ongetwijfeldeen gek muziekstuk. Maar bijhet schaken is deze flexibiliteitvan geest soms noodzakelijk.Je kan niet zeggen: “Ik benaan het aanvallen, dus moet ikwinnen in de aanval”. Als detegenstander de verdedigingin orde heeft, moet je nietmet je kop door de muur lo-pen, maar overschakelen opplan B.

Een naar mannetjeJeugdige schakers zijn vaakoptimistisch. Dat is goed,want met een negatieve instel-ling bereik je nooit wat. Maarje kan ook doordraven. Zospeelde ik jaren gelden tegeneen jong Oostenrijks talent.De partij verzandde in eenstelling die makkelijk remisete houden was. Mijn opponent

wist dat ook, en vroeg zowatbij iedere zet triomfantelijk:“Remis, Herr Pliester?”.Eenbeetje een naar mannetje, dus.Ik sloeg dat keer op keer af,alsof ik mijn trots nog nietopzij kon zetten en de realiteitvan de onafwendbare punten-deling maar niet onder ogenwilde zien. Ik voerde mijn zet-ten uit met een ongeïnteres-seerde houding, met een airvan: wat doet het ertoe? Maarondertussen had ik een truc inde stelling gevlochten. Ogen-schijnlijk doelloos heen-en-weer-schuivend, zette ik mijnstukken intussen op de kritie-ke velden. Hij speelde ookonnadenkend heen en weer,want het maakte per slot vanrekening toch niets meer uit.Dacht hij. Maar hij zette zijnstukken net op de velden diemijn truc mogelijk maakte.Toen piepte hij plotseling heelanders, en vond ik hem gelijkeen stuk aardiger. Een paarzetten later moest hij opgeven. 52...Le1?? 53.e5+! dxe554.d6 Ke6 55.Kxc5 La556.Te8+ Kf6 57.Kd5 d3

45

Diagram 3

46

58.Tf8+ Kg5 59.Kxe5 Lc3+60. Ke4 d2 61.Tf1 en zwartgaf het op, in Pliester – Klinger, Lugano 1983.

Moraal: blijf tot het einde toewaakzaam. Eigenlijk moet jejuist heel pessimistisch wor-den als je denkt dat er geenvuiltje aan de lucht is. Zoeknaar wat er eventueel toch miskan gaan. Gaat het daarente-gen heel slecht: wordt danjuist optimistisch. Zoek dannaar verborgen kleine kansjesdie misschien wel goed uitkunnen pakken. Overigensmoest ik in het laatste gevalook een beetje toneel spelen.Je moet dat niet overdrijven,want dat zou niet sportiefzijn. Maar je hoeft ook geenopen boek te zijn voor je te-genstander, die maar in jeogen hoeft te kijken om tezien wat je denkt. Soms moetje je ware gedachten afscher-men door een andere houdingaan te nemen.

De mallootOptimisme is niet voorbehou-den aan de onervaren jeugd,die nog niet kennis heeft ge-maakt met de ernst des levens.Soms zit dat ook gewoon iniemands karakter. Een vriendvan mij, destijds een dertigermet een rating rond de 1700speelde tegen iemand met eenrating van ongeveer 2300.Mijn vriend stond goed, wantzijn tegenstander had de ope-ning mishandeld. Ik keek ophet formulier en concludeer-de: “Die man is een malloot”.Dat had ik beter niet kunnenzeggen. Mijn vriend liep uit-gelaten door de gangen tedansen. Hij ging winnen tegeniemand met een veel hogererating die een malloot bleek tezijn. Dat wist hij nog een uurvol te houden, totdat bleekdat zijn opponent in de ope-ning misschien wel een rarekwibus moge zijn, maar dat

hij een meester is in het vin-den van tegenkansen. Kort-om, mijn vriend verloor enzong een toontje lager. Sinds-dien heb ik hem ook nietmeer achter een bord gezien. Bedenk: oudere mensen meteen hoge rating hebben die ra-ting heus niet voor niets. Alsze een onderdeel van het scha-ken, zoals de opening, slechtlijken te begrijpen, zijn ze deste beter in andere facetten vanhet spel. Blijf voorzichtig. We-derom geldt: hoe beter hetgaat, hoe kritischer je naar jestelling moet kijken. Gun jetegenstander zo min mogelijktegenkansen en hou de con-trole.

Tijdnood is goed Een veel geziene fout bij jongespelers is dat ze zo snel spelen(zie mij bij mijn eerste schaak-club). Het lijkt er soms op datiedere inval maar ter plekkeop het bord uitgevoerd moetworden. Niet zelden zie ik, alsik een toernooi speel, dat dejongelingen uit de lagere re-gionen klaar zijn met hunpartij, terwijl ik met al mijnervaring nog geen 10 zettenheb uitgevoerd. Wat is dattoch? Is het soms angst voortijdnood? Laat ik dan nu maarvast mijn nieuwe vuistregelpresenteren: ALS JE VERLO-REN STAAT, MOET JE INTIJDNOOD KOMEN! Evennuanceren: als je totaal verlorenstaat, moet je opgeven. Maarals het nog niet zo duidelijkis, moet je al je tijd benuttenom nog een kleine kans opredding te zoeken. Velen krij-gen meer adrenaline als ze intijdnood zitten, en stijgen zoboven zichzelf uit en vindenzetten die ze anders niet zou-den zien. Een prettig bij-effectis, dat de tegenstander vaakzelf de kluts kwijt raakt. Hijwordt te optimistisch endenkt jou wel even door devlag te stampen. Vaak let hij

dan meer op de vlag dan ophet bord, zodat jij alle gele-genheid krijgt te schwindelen(=met lepe zetten verlorenstellingen winnen). Vaak be-gint de tegenstander mee tevluggeren, maar wat heeft hijdan aan zijn extra bedenktijdals hij die niet gebruikt? Ikben geneigd te zeggen dat‘meevluggeren’ een beginners-fout is, ware het niet dat hetook veel voorkomt bij ervarenspelers. Zo overzag eens eentegenstander in mijn tijdnoodeen eenvoudige winst terwijlallerlei stukken van mij instonden. Je kan de man nau-welijks een beginner noemen,want hij was Max Euwe. Hijhad het wedstrijdschaak al eentijdje vaarwel gezegd, maarging toch weer in de KNSB-competitie meespelen. Hetwas dus in zijn geval geen ge-brek aan ervaring maar aanwedstrijdritme. Helaas voormij bleef de partij nog steedsverloren, zij het op het nip-pertje.

De tijdnoodduivelHet is mij ook overkomen dateen nog oudere heer in gewon-nen stelling mij remise aan-bood, terwijl ik 10 zettenmoest doen in 1 minuut. “Ditis niet goed voor mijn hart”,was de verklaring. Ik beslootde man in leven te laten enhet punt te delen. Hoe dan ook, in tijdnood kaner van alles gebeuren, en dat isprettig als je verloren staat. Jekan er alleen maar bij winnen.Maar dan moet je zelf je zenu-wen ook in bedwang kunnenhouden. Als je erop traint,groei je wellicht uit tot eenechte tijdnoodduivel die veelopponenten in hopeloze stel-ling alsnog weet te verschal-ken. En dat draagt alleenmaar bij aan de rijkdom vanons toch al zo boeiende spel.

Afgelopen jaar is er weer heelveel en heel goed geschaakt

door de jeugd. Iedereen heefthard zijn best gedaan.

Daarom was er ook voor iedereen een prijs, een

medaille of een beker! Deprijzen werden uitgereikt

door belangrijke Caissanen:Hugo van Hengel (voorzit-ter), Frans Oranje (erelid),

Jan van der Pouw en Camilo Guzman, de jeugd-

kampioen van vorig jaar. De volledige uitslagen kan je

terugvinden op de website.

Het kampioenschapNa een zeer spannende finalemet kansen over en weer ein-digde de eerste partij in eenremise. In eerste instantiestond Martijn van Maanenbeter, maar Elias Reina wistzijn achterstand in te halen enbouwde uiteindelijk een ma-teriele en positionele voor-sprong op. Hiervoor had hijwel zo goed als al zijn bedenk-tijd gebruikt. Martijn had welmeer tijd op zijn klok, maargeen matpotentieel meer ophet bord. Dus moest descheidsrechter er aan te paskomen en hij besliste de partijin een remise. Zodoendemoest er een 5-minuten partijde beslissing forceren. Dezepartij werd door Elias gewon-

nen en zodoende is hij de al-gemeen clubkampioen van dejeugd en volgt hij de kampi-oen van vorig jaar, Camilo op.Gefeliciteerd, Elias! De derdeplaats werd gewonnen doorFelix Reina na winst op depuntenkampioen van dit jaar,Philip Odle.

Het punten klassementHet puntenklassement laatzien wie over het hele seizoengezien het beste heeft gespeeld.Op basis van dit puntenklas-sement werden de vierkampenom (onder andere) het kampi-oenschap ingedeeld. Philipwon het puntenklassement,gevolgd door Felix, Elias enMartijn.

De ladder/bekerDe ladder/beker werd gewon-nen door Oscar Buckens, diein de finale won van Philip.Het bekertoernooi was eenknock-out toernooi, waarbijde indeling bepaald werd viade laddercompetitie.

Beste meisjeHet beste meisje was dit jaarElena Vogelaar, die won vanAylin.

Externe competitieIn de externe competitie werdhet grootste succes van afgelo-pen jaar geboekt door het E1-team (tot 10 j.): Philip, SimonVuursteen, Kilian Hoekstra enCasper Buckens. Ze werdenkampioen van Amsterdam!

En de jeugd-kampioen is... door Jan van der Pouw / redactie

J E U G D

Er werden heel veel prijzen uitgereikt!

47

Oplossingenproblemen (pag 15)

Probleem 1B. Giöbel, 19231.Dh3 f1(D,T,L)) 2.De3

f1(P) 2.Dg2P~ 2.Dd3

Een symmetrische stellingmaar de symmetrische zet1.Dh1? voldoet niet wegensf1(D).

Probleem 2W. Greenwood, 18801.Lb1 Kd4 2.Dc5

Kd5 2.De4Ke6 2.Df5Kf4 2.De4Kf6 2.Df5

De eerste drie matzetten vor-men echo’s. En de laatste tweevarianten zijn ook een echovan elkaar waarbij de loper opf8 en de koning of h4 preciesdezelfde poortwachtersfunctievervullen.

Probleem 3G. Guidelli, 19241.Kg3 P~ 2.Dxb1

Pc2 2.Da8f5 2.Dh8

In de tweede en derde variantkan de zwarte loper ontpendworden. Dit komt omdatzwart zichzelf ‘geïnterfereerd’heeft en de loper dus geenredding meer kan brengen.Ook dit thema heeft een naam:de Gamage-ontpenning.

Probleem 4E. Brunner, 19071.Ta7 b2 (of Kc5) 2.Tdd7 en 3.Tac7De witte torens zijn zo mach-tig en de positie van de zwartekoning zo slecht, dat er zelfsgepromoveerd mag worden.

Probleem 5O.C. Budde, 1886

1.De3 Kd8 2.Lc8 Kxc8 3.De8Kf8 2.Lg8 Kxg8 3.De8Kd6 2.Lf5 Kd5 (of Kc6) 3.Dc5Kf6 2.Ld5 Kf5 3.Dg5

Een moeilijk probleem. Zoalsbekend zijn driezetters overhet algemeen het lastigst op telossen, maar deze is wel bij-zonder pittig. De zwarte ko-ning heeft vier vluchtvelden(d8, f8, d6 en f6) in de vormvan een ster. Dit thema heetdan ook een stervlucht. Boven-dien heeft zwart in dit probleemnog het veld Ke8, waarop witzowel Dc5 als Dg5 kan latenvolgen. Ook zij er veel echo’ste zien in dit probleem.

Probleem 6H. Ebert, 19751.Dc7 d6 2.Dc1 d5 3.Dc7

e3 (Ke3) 4.Dc2 (Dg3)d5 2.Dc1 en het mat

volgt een zet eerder.Dit is een mooi voorbeeld vanhoe probleemcomponisten el-kaar inspireren, zelfs met tus-senpozen van bijna 100 jaar!Want zonder pion d7 komenwe uit bij een oudere tweezetuit 1883 van L’hermet met desleutelzet Dc7, die op zijnbeurt weer werd geïnspireerddoor een gelijkende tweezetvan de vader aller probleem-componisten, Samuel Lloyd. Uit de jaartallen die standaardbij probleemstellingen wordenvermeld, kun je overigens af-leiden dat de periode 1880-1930 de gouden jaren zijn geweest voor dit métier. Debelangrijkste thema’s zijn indie periode bedacht en uitge-werkt. Voor huidige compo-nisten is het lastig om met ietscompleet origineels te komen.Voor de probleemoplosserblijft er echter zoveel fraais uitde oude doos te halen, dat wenog wel wat jaartjes door kun-nen gaan.

Oplossingenstudies (pag 19)

Studie 1Behting 18921. c8T (1. c8D? Pc6+ 2.Dxc6Kxa1 en wit kan niet winnenomdat het pat is na Dxc2;daarom wint 1. cxd8D? Kxa1ook niet) 1… Kxa1 2. Txc2en het paard gaat verloren,bijvoorbeeld 2… Kb1 3. Tb7en Kf7-e7xd8, of 2… Pf7+ 3. Kd5 Pg5 4. Tg2 Ph3 5. Ke4

Studie 2C.J. de Feijter 19321. Pg8 Lf5 2. Pe7 Le6 (2...Lxh7? 3. Lb2 mat; 2…Ld7gaat verder als de hoofdvari-ant) 3. Pg6+ Kxh7 4. Pf8+wint de loper

Studie 3A. Troitzky 18991. Da8 Kg1 2. Da7+ Kh1 3. Db7 Kg1 4. Db6+ Kh1 5. Dc6 Kg1 6. Dc5+ Kh1 7. Dd5 Kg1 8. Dd4+ Kh1 9. De4 Kg1 10. De3+ Kh111. Df3 Kg1 12. Df1 mat

Studie 4M. Platov 19271. Ta4+ Kg5 2. Tc5+ Kf6 3.Ta6+ Ke7 4. Tc7+ Kd8 5. Th7!Dg2 (5… Dxh7 6. Ta8+ Kc7 7.Ta7+) 6. Ta8+! Dxa8 7. Th8+

48

60e JAARGANG NR Caissa Nieuws › archiefmap › cn2011-08-428.pdfTigran Spaan/Bert Westera...

Documents

Transcript of 60e JAARGANG NR Caissa Nieuws › archiefmap › cn2011-08-428.pdfTigran Spaan/Bert Westera...