planning en organisatie

83zorg & financiering > 4-2006

antwoordelijkheid voor de bouw – zijn dejaarlijkse winst en rentekosten 150 tot 400miljoen euro hoger dan nu. De verwachteefficiëntieverbeteringen zijn hoger dan deextra vermogenskosten. Schattingen vanmogelijke besparingen lopen uiteen van 2,3procent in het prestatiecontract van de sectormet VWS, tot 25 procent in het ‘SnellerBeter’-traject.

4. Investeringsbeslissingen dienen zorgvuldigte worden onderbouwd. Ziekenhuizen kun-nen nog een professionaliseringsslag makenin het onderbouwen van hun investeringsbe-slissingen. Technieken uit het bedrijfsleven,zoals het gebruik van ‘netto contante waarde’voor toekomstige opbrengsten en het opstel-len van business cases voor investeringen,zijn ook voor non-profitinstellingen als zie-kenhuizen relevant.

5. De overgang naar normatieve kapitaallastenkan leiden tot een ongelijk speelveld. VWSwil een normatieve kapitaallastencomponentinvoeren voor de DBC’s waarvoor de overheidde prijs vaststelt. Bij invoering van normatie-

ve kapitaallasten wordt, zonder correctie, eenhalf tot één miljard euro extra betaald. Perziekenhuis verschilt dit van 0,5 tot 17 miljoeneuro per ziekenhuis, afhankelijk van de leef-tijd.

Eenmalig miljard euro

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen(NVZ) heeft laten uitrekenen dat toevoegen vankapitaallasten aan de tarieven ruim één miljardeuro gaat kosten. Vooral ziekenhuizen die nuaan het bouwen zijn, dreigen in de problemen tekomen door de nieuwe bouwfinanciering. DeNVZ constateert dat een half miljard euro nodigis om voor de ziekenhuizen een gelijk speelveldte creëren en een half miljard ter compensatievan de hoge rentetarieven en afschrijvings-kosten. De zogeheten normatieve kapitaal-lastencomponent die nu wordt gehanteerd voorde ziekenhuizen is te laag, stelt de NVZ.Bronnen: persbericht Gupta Strategists, 11 april 2006,ZN Journaal, 2006, nr. 15 en Stcrt. 2006, nr. 82<

Recent is het rapport Quick scan in de care uitge-bracht. Dit rapport is, op verzoek van hetMinisterie van VWS, opgesteld door Prismanten het Bouwcollege, in samenwerking metCollege tarieven gezondheidszorg/Zorgauto-riteit in oprichting (CTG/ZAio). Het rapportheeft als doel op macroniveau meer inzicht tekrijgen in de mogelijkheden om in de caresec-toren te komen tot een vergoeding van de huis-vestingskosten via integrale kostprijzen.

Het Bouwcollege heeft geanalyseerd hoe dedaarvoor benodigde normatieve huisvestings-component kan worden vastgesteld, terwijlPrismant zich gebogen heeft over de thema’sboekwaarde en leegstand. Om een normatievehuisvestingscomponent te kunnen bepalen

waarmee een zorginstelling over de gebruiks-duur van zijn gebouwen de noodzakelijkeinvesteringen kan plegen, is inzicht nodig inzowel de kosten van een nieuw op te richtenvoorziening als de investeringen die vervolgensvoor bijvoorbeeld een periode van veertig jaarnodig zijn. De nieuwbouwinvesteringen zijn inhet rapport bepaald door de uitgangspunten vande AWBZ-maatstaf te koppelen aan de eigen-schappen van de zorgvragers per sector, zoalsdie uit diverse bronnen (toelatingen, enquêtes,eerdere onderzoeken) konden worden afgeleid.Om de tijdens de gebruiksduur benodigdeinvesteringen te bepalen zijn, in een steekproefvan tien procent van de instellingen en op basisvan dossieronderzoek, de investeringsgeschie-denissen gereconstrueerd. Dat levert uiteindelijk

527 quick scan voor integrale kostprijzen in de care

ZenF-0406 cyaan.qxd 16-5-2006 9:14 Pagina 83

zorg

84 4-2006 > zorg & financiering

een drietal ‘gestileerde’ modellen op, die de ver-schillende aangetroffen investeringsstrategieënweerspiegelen.Het Bouwcollege constateert dat, voor een ver-dere implementering, het ontwikkelen van eenoperationeel systeem van productdefinities nuop de eerste plaats zou moeten komen. Verdermoet het systeem van integrale kostprijzen aan-gepast kunnen worden wanneer bijvoorbeeld demaatschappelijke opvattingen leiden tot anderekwaliteitseisen. Bovendien dient het toekomsti-ge systeem niet alleen voldoende financiëleruimte te bevatten maar ook voldoende prikkelsom ervoor te zorgen dat de slechte huisvestings-

situaties die uit de monitoringonderzoeken zijngebleken verbeterd worden. In dat kader is hetde vraag of instellingen die onvoldoende voort-gang maken met het verbeteren van de huis-vesting al op korte termijn de volledige vrijhedenmet betrekking tot het vastgoed moeten krijgen(en de daarbij behorende middelen) die bij hetnieuwe systeem horen. Overigens heeft ook deboekwaardeproblematiek de aandacht: hetBouwcollege oriënteert zich momenteel op deverschillende methoden om tot een waarde-bepaling van het vastgoed te komen.Bron: Kort Bestek, april 2006<

In 2004 telden de algemene ziekenhuizen inNederland ruim 125.000 voltijdbanen. Dat wasveertien procent meer dan in 1997. Sinds datjaar is het overheadpersoneel (management enadministratie) met 32 procent toegenomen tot21.000 voltijdbanen (vte’s). Deze toename istwee keer zo groot als die van het behandelend,verpleegkundig en verzorgend personeel in die-zelfde periode. Dit blijkt uit nieuwe cijfers vanhet Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Overhead gegroeid, facilitair personeel afgenomen

Tussen 1997 en 2004 is in de algemene zieken-huizen het overheadpersoneel in vte’s ruim tweekeer zo hard gegroeid als het totale personeel.Hierdoor is – ondanks de vele fusies van instel-lingen in de afgelopen jaren – het aandeel vanhet overheadpersoneel in het totaal aantal vol-tijdbanen licht toegenomen van vijftien procentin 1997 naar zeventien procent in 2004. Een ver-klaring die hiervoor doorgaans door de branchewordt gegeven, is de toenemende regelgevingop het gebied van de verantwoording over zorg-verlening.De inzet van het facilitair personeel is in de

periode 1997-2004 juist gedaald met twee pro-cent. Deze daling heeft onder andere te makenmet de afname van het aantal beschikbare zie-kenhuisbedden met meer dan tien procent. Hetaandeel van het overhead- en facilitair personeelsamen in het totale personeelsbestand is in dezeperiode constant gebleven.

Meer medici dan verpleegkundigen

In de periode 1997-2004 is het behandelend per-soneel (uitgedrukt in voltijdbanen) twee keer zohard gegroeid als het verpleegkundig en verzor-gend personeel. In deze jaren nam het aantalbehandelaars met 21 procent toe tot ruim 38.000vte’s, terwijl het aantal verpleegkundigen en ver-zorgenden met tien procent steeg tot 43.000vte’s. Deze verschuiving gaat samen met eendaling van de gemiddelde verpleegduur peropname van negen dagen in 1997 naar bijnazeven dagen in 2004.

Overhead in ziekenhuizen vrij hoog

Het aandeel overheadpersoneel is in de algeme-ne en academische ziekenhuizen vrij hoog invergelijking met de verpleeghuizen en de gehan-

528 overhead in algemene ziekenhuizen gestegen

ZenF-0406 cyaan.qxd 16-5-2006 9:14 Pagina 84