4 ZATERDAG 28 SEPTEMBER 2013 Oekraïne heeft honger naar kennis · Oekraïne heeft honger naar...
1
ALGEMEEN ZATERDAG 28 SEPTEMBER 2013 4 ANALYSE O ekraïne is nog altijd de graan- schuur van Europa met volop export naar omliggende lan- den en Europa. De afgelopen jaren zijn de graanprijzen in Oekraïne redelijk tot goed geweest met volop export naar omliggende landen. Er was zelfs een exportstop vanwege onvoldoende strategische voorraden. De overheid probeert de graanexport te reguleren om de bin- nenlandse voedselprijzen onder con- trole te houden. Door een tekort aan zaden en meststoffen en hoge grond- stofprijzen zijn de prijzen opgelopen. Oekraïne is de grootste expor- teur van zonnebloemolie. Vooral de grote agroconcerns profiteren en investeren in nieuw wagenpark, extra graansilo’s en meer grondop- pervlakte, meestal via grote stukken pachtgrond. Het politieke instabiele klimaat en de hoge mate van corruptie weer- houden een grote groep nieuwe investeerders ervan om in Oekraïne te beginnen. ‘Toch zien we wel bui- tenlanders komen’, vertelt de Neder- landse ondernemer Kees Huizinga in zijn nieuwe melkveestal die hij bouwde in het Oost-Europese land (zie kader). ‘Die maken de afweging om naast akkerbouw te starten in de melkveehouderij. De veehouderij is een interessante sector, zeker omdat Oekraïne in de Sovjettijd een grote producent was van vlees en zuivel.’ Er zijn nu plannen voor een mini- mummelkprijs om kleinere boeren te steunen, terwijl juist rijke Oekraïners willen investeren in nieuwe melkvee- stallen. GROND Op jaarbasis produceert Oekraïne 40 miljoen ton graan. Hiervan is het merendeel tarwe, wintergerst, zomer- gerst, maïs en zonnebloem. Er wordt weinig soja of lupine verbouwd. De vruchtbare zwarte aarde biedt voldoende potentie om de graan- productie richting 2020 te verdub- belen. Momenteel wordt ongeveer 80 procent van alle landbouwgrond voor akkerbouw benut. Dat gebeurt op tientallen heel grote bedrijven, vooral op pachtbasis en op duizen- den kleine bedrijven. Het wegennet is matig en in het oogstseizoen zijn er onvoldoende vrachtauto’s voor het vervoer van verse producten, terwijl goed vervoer naar de exporthaven van Odessa aan de Zwarte Zee enorm belangrijk is. De meeste oude kolchozen staan weg te kwijnen. Behalve geldgebrek is na de ‘Wende’ van 1991 een deel van de export naar Moskou en omgeving weggevallen. Zeker in de groenteteelt en tuinbouw is er een groot gebrek aan geld en daardoor aan zaden en nieuwe machines, resulterend in een slecht wagenpark en lage productivi- teit. Ook zijn er te weinig graansilo’s en koelruimte voor verse producten. Banken vragen ongekend hoge rentes van meer dan 19 procent op eventuele leningen. Ook de toeleve- rende en verwerkende sector heeft flink te lijden van onvoldoende inves- teringen in kwaliteit en logistiek. ‘Er is onvoldoende gekwalificeerd perso- neel voor functies als bedrijfsleider of farmmanager op hbo-niveau’, weet Huizinga. ‘De hoop is dat het vrijhan- delsakkoord met de EU de infrastruc- tuur en de organisatiegraad van de landbouw hier gaat verbeteren.’ Op papier is er geen agrarische grond te koop. Noch voor de mensen uit Oekraïne zelf, noch voor buiten- landers. Dat moratorium op landaan- koop is onlangs tot 2016 verlengd en kan zo weer opschuiven. Wel kunnen buitenlanders en agroconcerns de grond tot 49 jaar pachten. De gro- tere agroconcerns komen vrij gemak- kelijk aan geld voor noodzakelijke investeringen en moderniseren in rap tempo. Kleinere boeren klagen over onduidelijkheid omtrent eigendoms- rechten en onvolkomenheden in het kadaster. Bovendien hebben zij zelf niet genoeg financieringsmogelijkhe- den om te investeren in machines of gebouwen. TOENADERING EU Op dit moment onderhandelen de EU en Oekraïne over een vrijhandels- overeenkomst met extra eisen over kwaliteitsnormen en voedselveilig- heid van vooral landbouwproducten. Zo’n handelsakkoord met Oekraïne laat wederzijds kansen zien, blijkt uit een recente studie van Wageningen UR. Voorwaarde is dat het investe- ringsklimaat verbetert. Oekraïne kan een belangrijke grondstofleverancier zijn van (voer)graan en oliezaden, waar ook de Nederlandse veehoude- rij en bio-energiesector van kunnen profiteren. De Nederlandse kansen liggen vooral bij de traditionele exportpro- ducten, zoals zuivel, tuinbouwpro- ducten, aardappelen, toelevering en kennis. Als Oekraïne investeert in het harmoniseren van kwaliteits- en voed- selveiligheidsnormen met die van de EU, kan het land gemakkelijker toe- gang krijgen tot de Europese Unie. ‘De landbouwontwikkeling in Oekraïne is sterk afhankelijk van politieke hervormingen’, zegt Hui- zinga. ‘Er zouden minder beperkin- gen op grondtransacties moeten zijn, een betere toegang tot kredie- ten en het vergroten van vakkennis en kunde.’ Populair gezegd zouden de struc- turele hervormingen moeten leiden tot minder vriendjespolitiek en cor- ruptie. En meer ruimte voor investe- ringsklimaat en ondernemerschap. Er zijn geen sterke agrarische coöpe- raties voor de afzet van landbouwpro- ducten. Er is vooral veel daghandel met vaak een onduidelijke prijsstel- ling. Supermarktketens groeien er snel, door de vraag van consumenten in de grote steden, zoal Kiev, Odessa, Lviv, Donetsk en Kharkov. MOGELIJKHEDEN NEDERLAND Oekraïne wil naast granen graag meer zuivel en vlees exporteren naar het Westen. Het land voelt zich nog te veel afhankelijk van Rusland en de politiek in Moskou, terwijl het agrari- sche bedrijfsleven liever zou aanslui- ten bij de EU. Corruptie en een insta- biel politiek klimaat zijn funest voor de ontwikkeling van de landbouw in Oekraïne. ‘Voor Nederlandse bedrijven zie ik zeker kansen’, zegt Huizinga. ‘Ze brengen kennis en kunde, met name in de veehouderij en aardappelsector. Echter, we moeten niet alleen moder- ne machines importeren, maar ook mensen opleiden om hen te gebrui- ken.’ Genetica en zaden/uitgangsma- teriaal zijn belangrijke troeven voor het Nederlandse bedrijfsleven, maar de hele infrastructuur van afzetka- nalen en landbouworganisaties heeft nog wel een boost nodig om tot meer rendement te komen. Kishchentsy, een oude kolchoz van 1.000 hectare ten zuiden van Kiev, is sinds 2001 in bezit van Nederlanders. Kees Huizinga werkt nu tien jaar met hen samen. Het akkerbouwbedrijf groeide in drie fasen naar ongeveer 15.000 hectare, met overwegend langdurige pachtgrond en tweehonderd medewerkers. Er is opslag- capaciteit voor zo’n 60.000 ton granen en er zijn acht combines voor de oogst. Vorig jaar is een nieuwe stal voor vierhon- derd melkkoeien gebouwd. Er zijn plannen om de komende jaren door te groeien naar ruim 3.500 koeien als tweede grote tak op het bedrijf. Daarnaast is er een kleinere varkenstak op een van de locaties. Huizinga woont met zijn gezin in het nabu- rige dorp. Zijn kinderen gaan naar de plaatselijke school, ook om daar de taal te leren. Op Kishchentsy Farms werken veel lokale mensen, die zeer betrokken zijn en hard willen werken vanwege hun ‘eigen’ ingebrachte pachtgrond. Er wordt veel tarwe, maar ook suikerbieten, maïs, raapzaad en soja geteeld. Huizinga en zijn vrouw zijn bewust plaatselijk actief en helpen graag mee bij het opknappen van een naburig dorpshuis of school. Nederlandse kolchoz van 15.000 hectare Oekraïne heeft honger naar kennis Oekraïne onderhandelt met de Europese Unie over een vrijhandelsovereenkomst. Het land heeft rijke landbouwgrond, maar door corruptie en een gebrek aan geld en technologie is er weinig vooruitgang. Toch liggen er kansen voor Nederland. Oekraïne voelt zich nog te veel afhankelijk van Rusland en de politiek in Moskou, terwijl het agrarische bedrijfsleven liever zou aansluiten bij de EU. Archieffoto: Nieuwe Oogst ‘Landbouwontwikkeling is sterk afhankelijk van politieke hervormingen’ AD MERKS
Transcript of 4 ZATERDAG 28 SEPTEMBER 2013 Oekraïne heeft honger naar kennis · Oekraïne heeft honger naar...
algemeen
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 20134
AnAlySE
Oekraïne is nog altijd de graan-schuur van Europa met volop export naar omliggende lan-den en Europa. De afgelopen jaren zijn de graanprijzen in
Oekraïne redelijk tot goed geweest met volop export naar omliggende landen. Er was zelfs een exportstop vanwege onvoldoende strategische voorraden. De overheid probeert de graanexport te reguleren om de bin-nenlandse voedselprijzen onder con-trole te houden. Door een tekort aan zaden en meststoffen en hoge grond-stofprijzen zijn de prijzen opgelopen.
Oekraïne is de grootste expor-teur van zonnebloemolie. Vooral de grote agroconcerns profiteren en investeren in nieuw wagenpark, extra graansilo’s en meer grondop-pervlakte, meestal via grote stukken pachtgrond.
Het politieke instabiele klimaat en de hoge mate van corruptie weer-houden een grote groep nieuwe investeerders ervan om in Oekraïne te beginnen. ‘Toch zien we wel bui-tenlanders komen’, vertelt de Neder-landse ondernemer Kees Huizinga in zijn nieuwe melkveestal die hij bouwde in het Oost-Europese land (zie kader). ‘Die maken de afweging om naast akkerbouw te starten in de melkveehouderij. De veehouderij is een interessante sector, zeker omdat Oekraïne in de Sovjettijd een grote
producent was van vlees en zuivel.’ Er zijn nu plannen voor een mini-mummelkprijs om kleinere boeren te steunen, terwijl juist rijke Oekraïners willen investeren in nieuwe melkvee-stallen.
grondOp jaarbasis produceert Oekraïne
40 miljoen ton graan. Hiervan is het merendeel tarwe, wintergerst, zomer-gerst, maïs en zonnebloem. Er wordt weinig soja of lupine verbouwd. De vruchtbare zwarte aarde biedt voldoende potentie om de graan-productie richting 2020 te verdub-belen. Momenteel wordt ongeveer 80 procent van alle landbouwgrond voor akkerbouw benut. Dat gebeurt op tientallen heel grote bedrijven, vooral op pachtbasis en op duizen-den kleine bedrijven. Het wegennet is matig en in het oogstseizoen zijn er onvoldoende vrachtauto’s voor het vervoer van verse producten, terwijl goed vervoer naar de exporthaven van Odessa aan de Zwarte Zee enorm belangrijk is.
De meeste oude kolchozen staan weg te kwijnen. Behalve geldgebrek is na de ‘Wende’ van 1991 een deel van de export naar Moskou en omgeving weggevallen. Zeker in de groenteteelt en tuinbouw is er een groot gebrek aan geld en daardoor aan zaden en nieuwe machines, resulterend in een slecht wagenpark en lage productivi-teit. Ook zijn er te weinig graansilo’s en koelruimte voor verse producten.
Banken vragen ongekend hoge rentes van meer dan 19 procent op eventuele leningen. Ook de toeleve-rende en verwerkende sector heeft flink te lijden van onvoldoende inves-teringen in kwaliteit en logistiek. ‘Er is onvoldoende gekwalificeerd perso-neel voor functies als bedrijfsleider of farmmanager op hbo-niveau’, weet Huizinga. ‘De hoop is dat het vrijhan-delsakkoord met de EU de infrastruc-tuur en de organisatiegraad van de landbouw hier gaat verbeteren.’
Op papier is er geen agrarische grond te koop. Noch voor de mensen uit Oekraïne zelf, noch voor buiten-landers. Dat moratorium op landaan-koop is onlangs tot 2016 verlengd en kan zo weer opschuiven. Wel kunnen buitenlanders en agroconcerns de grond tot 49 jaar pachten. De gro-tere agroconcerns komen vrij gemak-kelijk aan geld voor noodzakelijke investeringen en moderniseren in rap tempo. Kleinere boeren klagen over onduidelijkheid omtrent eigendoms-rechten en onvolkomenheden in het kadaster. Bovendien hebben zij zelf niet genoeg financieringsmogelijkhe-den om te investeren in machines of gebouwen.
Toenadering eU Op dit moment onderhandelen de
EU en Oekraïne over een vrijhandels-overeenkomst met extra eisen over kwaliteitsnormen en voedselveilig-heid van vooral landbouwproducten. Zo’n handelsakkoord met Oekraïne laat wederzijds kansen zien, blijkt uit een recente studie van Wageningen UR. Voorwaarde is dat het investe-
ringsklimaat verbetert. Oekraïne kan een belangrijke grondstofleverancier zijn van (voer)graan en oliezaden, waar ook de Nederlandse veehoude-rij en bio-energiesector van kunnen profiteren.
De Nederlandse kansen liggen vooral bij de traditionele exportpro-ducten, zoals zuivel, tuinbouwpro-ducten, aardappelen, toelevering en kennis. Als Oekraïne investeert in het harmoniseren van kwaliteits- en voed-selveiligheidsnormen met die van de EU, kan het land gemakkelijker toe-gang krijgen tot de Europese Unie.
‘De landbouwontwikkeling in Oekraïne is sterk afhankelijk van politieke hervormingen’, zegt Hui-zinga. ‘Er zouden minder beperkin-gen op grondtransacties moeten zijn, een betere toegang tot kredie-ten en het vergroten van vakkennis en kunde.’
Populair gezegd zouden de struc-turele hervormingen moeten leiden tot minder vriendjespolitiek en cor-ruptie. En meer ruimte voor investe-ringsklimaat en ondernemerschap. Er zijn geen sterke agrarische coöpe-raties voor de afzet van landbouwpro-ducten. Er is vooral veel daghandel
met vaak een onduidelijke prijsstel-ling. Supermarktketens groeien er snel, door de vraag van consumenten in de grote steden, zoal Kiev, Odessa, Lviv, Donetsk en Kharkov.
mogelijkheden nederlandOekraïne wil naast granen graag
meer zuivel en vlees exporteren naar het Westen. Het land voelt zich nog te veel afhankelijk van Rusland en de politiek in Moskou, terwijl het agrari-sche bedrijfsleven liever zou aanslui-ten bij de EU. Corruptie en een insta-biel politiek klimaat zijn funest voor de ontwikkeling van de landbouw in Oekraïne.
‘Voor Nederlandse bedrijven zie ik zeker kansen’, zegt Huizinga. ‘Ze brengen kennis en kunde, met name in de veehouderij en aardappelsector. Echter, we moeten niet alleen moder-ne machines importeren, maar ook mensen opleiden om hen te gebrui-ken.’ Genetica en zaden/uitgangsma-teriaal zijn belangrijke troeven voor het Nederlandse bedrijfsleven, maar de hele infrastructuur van afzetka-nalen en landbouworganisaties heeft nog wel een boost nodig om tot meer rendement te komen.
Kishchentsy, een oude kolchoz van 1.000 hectare ten zuiden van Kiev, is sinds 2001 in bezit van Nederlanders. Kees Huizinga werkt nu tien jaar met hen samen. Het akkerbouwbedrijf groeide in drie fasen naar ongeveer 15.000 hectare, met overwegend langdurige pachtgrond en tweehonderd medewerkers. Er is opslag-capaciteit voor zo’n 60.000 ton granen en er zijn acht combines voor de oogst.Vorig jaar is een nieuwe stal voor vierhon-derd melkkoeien gebouwd. Er zijn plannen om de komende jaren door te groeien naar ruim 3.500 koeien als tweede grote tak op
het bedrijf. Daarnaast is er een kleinere varkenstak op een van de locaties.Huizinga woont met zijn gezin in het nabu-rige dorp. Zijn kinderen gaan naar de plaatselijke school, ook om daar de taal te leren. Op Kishchentsy Farms werken veel lokale mensen, die zeer betrokken zijn en hard willen werken vanwege hun ‘eigen’ ingebrachte pachtgrond. Er wordt veel tarwe, maar ook suikerbieten, maïs, raapzaad en soja geteeld. Huizinga en zijn vrouw zijn bewust plaatselijk actief en helpen graag mee bij het opknappen van een naburig dorpshuis of school.
nederlandse kolchoz van 15.000 hectare
Oekraïne heeft honger naar kennis
Oekraïne onderhandelt met de Europese Unie over een
vrijhandelsovereenkomst. Het land heeft rijke landbouwgrond,
maar door corruptie en een gebrek aan geld en technologie is
er weinig vooruitgang. Toch liggen er kansen voor nederland.
Oekraïne voelt zich nog te veel afhankelijk van Rusland en de politiek in Moskou, terwijl het agrarische bedrijfsleven liever zou aansluiten bij de EU. Archieffoto: Nieuwe Oogst
‘Landbouwontwikkeling is sterk afhankelijk van politieke hervormingen’
AD MErKs
