25/06/2010 Leuven 1

De uitdagingen voor de mobiliteit in Leuven in 2030

Griet De Ceuster

25/06/2010 Leuven 2

Heeft Leuven wel een vervoersbeleid nodig?• 90% van de inwoners van de Europese steden vindt dat de

verkeerssituatie moet verbeterd worden• Het historisch gegroeide vervoersysteem afstemmen op de noden.

– de mogelijkheid om vlot zich te kunnen verplaatsen naar allerlei activiteiten

– een schoon leefmilieu– een prettige sociale omgeving– een goede gezondheid

• Definitie van de VN-commissie Brundtland uit 1987 oer duurzame ontwikkeling: “Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”.

• Onzekerheden over demografische en economische ontwikkelingen, technologische ontwikkelingen en de draagkracht van onze leefsystemen.

– Leuven heeft daarop weinig impact– Dus slim inspelen op de ontwikkelingen, en anticiperen op de

uitdagingen als kansen die gaan komen.

25/06/2010 Leuven 3

Wat zijn de uitdagingen voor Leuven?• Problemen die zowat elke stad kent

– Druk op de openbare ruimte, en files– Recent: luchtkwaliteit, en de rol van het openbaar vervoer

• Mensen verplaatsen zich ongeveer 1 uur per dag, een constante sinds eeuwen, en over heel de wereld. Binnen dat uur kan men verder komen met een sneller vervoermiddel (door hoger inkomen). Een grotere actieradius van activiteiten zorgt voor meer welvaart.

• Op lange termijn (2050): vooral groei internationaal vervoer.

• “Iedereen” heeft al een auto en rijdt een uur per dag mee rond. Toch:– lichte bevolkingsgroei– gezinnen worden kleiner– Vergrijzing– aandacht voor toegankelijkheid van mindervaliden

25/06/2010 Leuven 4

Mensen reizen 1 uur per dag (uit: A. Schafer, D.G. Victor, Transportation Research Part A 34(3) (2000) 171-205)

25/06/2010 Leuven 5

Mensen reizen steeds verder (uit: A. Grübler, The Rise and Fall of Infrastructures, 1990)

25/06/2010 Leuven 6

Bezorgdheden in Leuven

• het leefbaar houden, en leefbaarder maken van de binnenstad

• de bereikbaarheid van de omliggende dorpen verbeteren (zonder beslag te leggen op de woonkwaliteit)

• de verkeersveiligheid nog meer verbeteren

• de rol van het openbaar vervoer goed definiëren

• klaar zijn om nieuwe mobiliteitsconcepten toe te passen

25/06/2010 Leuven 7

Beperkte ruimte in de stadFiles en parkeerhinderHet verkeer legt beslag (30-60%) op de

schaarse openbare ruimte:– voetpaden voor wandelaars en

voetgangers– straten voor auto’s, bussen, fietsen,

motor- en bromfietsen, en voor vrachtwagens en bestelwagens

– parkeerstroken, parkeerpleinen en laad- en loszones voor auto’s, en voor vrachtwagens en bestelwagens

• “druk” gevoel, en visuele hinder• 23 uur per dag

25/06/2010 Leuven 8

Tiensestraat nu Tiensestraat zonder verkeer op straat

25/06/2010 Leuven 9

Parkeerbeleid

• Veel straat- en pleinparkeerplaatsen staan vol.

• Naar schatting de helft, bezoekers en bewoners van de binnenstad betalen niets.

• Parkeerbeleid is de sterkst maatregel die een stad kan nemen.

• De kunst is om het straatparkeren zoveel mogelijk te beperken, maar toch voldoende capaciteit (in garages) te geven aan bewoners en bezoekers – tegen een correct tarief, en zonder onnodig zoekverkeer te veroorzaken.

25/06/2010 Leuven 10

Meer dan 9000 parkeer-plaatsen in het centrum

verloop over de dag (0-24u) van de bezetting van de bijna 10000 parkeerplaatsen in het centrum van Leuven

3000 privé parkeerplaatsen (woningen en bedrijven)

2000 plaatsen in 9 publieke parkeergarages/ pleinen

4500 straatparkeerplaatsen

25/06/2010 Leuven 11

Verbindingen via steenwegen en snelwegen

• Files ontstaan simpelweg waar er meer verkeer zich aandient dan de infrastructuur kan verwerken– Grootste oorzaak het woon-werkverkeer.

• Weerslag op de omliggende wijken op twee manieren1. Sluipverkeer, verkeer dat de steenweg wil

vermijden2. Verkeer dat de wijk moeilijk in of uit kan omdat de

steenweg vast zit.• Verleden: eenrichtingsstraten,

toegangsverboden, verkeersdrempels.• Toekomst: kilometerheffing.

25/06/2010 Leuven 12

Kilometerheffing

• Gedifferentieerd naar plaats en tijd• Hiërarchie van het wegennet ondersteunen• Basis: variabilisering Verkeersbelasting

– Kostenneutraal.– Maar 2 cent per km, weinig marge voor

differentiatie.• Beter duurder maken op de plaatsen en

tijdstippen waar de meeste luchtvervuiling, verkeersveiligheid en files zijn– “Internaliseren externe kosten” – Ook kostenneutraal maar via de algemene

belastingen.• Een van de meest effectieve maatregelen

om de mobiliteit mee te sturen.

25/06/2010 Leuven 13

Mogelijke tarieven voor een kilometerheffing in Leuven

25/06/2010 Leuven 14

Nog 2 doeltreffende maatregelen

• Beter afstemmen van verkeerslichten

• Incident management in ruime zin (de helft van de fileduur!)

25/06/2010 Leuven 15

Verkeersveiligheid

Aandacht voor potentiële doelgroepen die ofwel in steeds grotere mate in het verkeer vertegenwoordigd gaan zijn ofwel waar nog een potentiële winst te halen is.

• Oudere personen: talrijker en langer (functioneel) mobiel– Uitdaging: rijvaardigheden, politiecontroles,

infrastructuuraanpassingen• Jonge verkeersdeelnemers

– Uitdaging: leesbare verkeerssituatie en opleiding door gekwalificeerde personen

• Specifieke gedragingen– Korte termijn: de drie meest herkende risicogedragingen

(snelheid, alcohol, gordeldracht)– Op lange termijn: voorrangsnegatie.

• Oplossingen:– Aangepaste handhaving, educatie & communicatie.– Infrastructuur: leesbaar maken van wegen en kruispunten of

het conflictvermijdend inrichten van wegen.– Voertuigtechnieken (bv. pedestrian recognition, lane keeping,

autonomous cruise control, etc.).

25/06/2010 Leuven 16

Stedelijke leefbaarheid

• Slechte luchtkwaliteit en geluidhinder– Minder voertuigen (beperkt effect)– Schonere en stillere voertuigen (groot effect,

Euronormen)

• Fijne roetdeeltjes blijven een probleem– Elektrische wagens

• Ruimtelijke inrichting en ruimtegebruik (leefbaarheid van de publieke ruimte)– Plaatsgebruik door geparkeerde wagens.– Parkeerbeleid– Toegangsrestrictie of toltarief.

25/06/2010 Leuven 17

Tiensestraat nu Tiensestraat met elektrische auto’s

25/06/2010 Leuven 18

De uitdaging voor het openbaar vervoer• De kosten voor het openbaar vervoer zijn hoog:

kostendekkingsgraad minder dan 20%.• Relatief weinig impact op de files.• Belangrijkste rol van het stedelijk openbaar vervoer:

fungeren als een openbare dienst om de activiteiten in de stad bereikbaar te maken voor iedereen.

• De vijf uitdagingen zijn:– Kwaliteit van de bediening, vooral van gebieden met een lage

activiteiten- of bevolkingsdichtheid.– Mogelijkheid om flexibele routes en dienstregelingen te

programmeren. Niet alleen de technische beperkingen, maar ook van het oogpunt van de gebruiker die zich moeilijk kan schikken naar veel veranderingen op korte termijn.

– Competitie met milieuvriendelijke alternatieven, in Leuven is dat vooral het fietsen.

– Financiering van de infrastructuur en de operationele kosten.– Beter informeren van de gebruikers, en vooral het informeren

van de niet-gebruikers.

25/06/2010 Leuven 19

Leuven als stad voor de toekomst?

• Nieuwe mobiliteitsconcepten: – nieuwe vormen van stedelijk

vervoer (advanced car sharing and cybercars).

– verkeersmanagement in de ruime zin op het individuele voertuig

25/06/2010 Leuven 20

Nieuwe vormen van stedelijk vervoer• Nieuwe transportsystemen gaan opduiken, veelal hybride systemen

tussen de privé wagen en het openbaar vervoer.• Nu al: de auto wordt minder en minder privé: de overgrote

meerderheid van de nieuwe wagens zijn leasewagens, Cambio autodelen is een succes.

• Car pooling: reizigers delen hun individuele auto met elkaar. Voorbeeld: via bedrijfsvervoersplannen. Dit kan met behulp van moderne communicatietechnologie verder uitgebreid en op maat gemaakt worden.

• Car sharing: een coöperatieve bezit de auto’s, de leden rijden er mee op basis van een reservatiesysteem. Voorbeeld: Cambio.

• Huurwagens (al of niet milieuvriendelijk): een bedrijf verhuurt voertuigen aan individuen. Er zijn experimenten in het buitenland met de verhuur van kleine elektrische wagens (bv. Praxitéle en Liselec in Frankrijk, Crayon door Toyota in Japan) in steden waaar geen andere voertuigen zijn toegelaten.

• Shared taxi: meerdere personen combineren een taxirit • Personal rapid transitsystemen (PRT) • Peoplemover systemen

25/06/2010 Leuven 21

Transportconcepten

rijdengereden

worden(chauffeur)

gereden worden (automatisch)

Individuele beschikbaarheid

Individuele rit

• auto• dual mode vehicle• advanced city car

• auto met chauffeur

• dual mode vehicle

Gedeelde beschikbaarheid

Individuele rit

• car sharing • taxi • personal rapid transit (prt)

Gedeelde beschikbaarheid

Collectieve rit, kleine schaal

• carpooling • collectieve taxi

• cybercar

Gedeelde beschikbaarheid

Collectieve rit, grote schaal

• bus• tram• metro• trein

• high-tech bus

• automatische metro

25/06/2010 Leuven 22

PRT - ULTra system Heathrow Terminal 5

25/06/2010 Leuven 23

CybercarRome exhibition center

25/06/2010 Leuven 24

Verkeersmanagement op het individuele voertuig

• Ieder individu of iedere voertuig gaat apart “gemanaged” worden

• Geïntegreerde informatie over de huidige en toekomstige status van het intermodale mobiliteitsysteem is overal en op ieder moment voorhanden.

• De informatiediensten zijn gekoppeld.– track and trace systemen (online volgen van voertuigen)– fleet management (monitoren van o.a. het brandstofverbruik

van een vloot)– ecall (automatisch oproepen van hulpdiensten)– pay as you drive (verzekering per kilometer)– tolling (kilometerheffing of andere vormen van rekeningrijden)– anti-diefstalsystemen– ecodriving (hulp om zuiniger te rijden)– variabele snelheidslimieten– …

25/06/2010 Leuven 25

Intelligente mobiliteit

25/06/2010 Leuven 26

Danku!