27.1CINEOPTICS 27

5/12/2018 27.1CINEOPTICS 27 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/271cineoptics-27 1/24

77

HET ME ELIJK

§cËnfl

CornBr

k*

ï,[aruXa

De "cornea" (hoornvties), waarvan het botronde oppervtak het voornaamste ticht-brekende etement van het oog is, projecteert samen met de oogtens waarvan de

verstetbare brekende functie voor de scherpstetling wordt gebruikt, een scherp,gespiegeld, ondersteboven staand beetd op het netvtÍes. De [ichtsterkte ervan wordt,net als bij een camera, geregetd door een diafragma. Bij de mens heeft het regen-boogvties of "if,i§" de functie van diafragma. Kringspiertjes trekken dit afhanketijkvan de lichtsterkte in meer of mindere mate dicht. Op het netvlies bevinden zichlichtgevoetige zenuwce[ten, die een signaa[ naar de hersenen afgeven dat afhan-ketijk is van de hoeveetheid Licht op de plaats van de cel op het "retina" (netvlies).Atte prikkels samen worden door de oogzenuw naar de hersenen getransporteerd, dieer een beetd van maken. Het aantal cel[en per oppervtakte-eenheid is niet overal opons netvties getijk: in het midden bevinden zich per vierkante mm meer cellen danaan de rand van ons netvlies. De plaats waar de concentratie cellen het grootst is,heet de gete vtek. Daar waar de oogzenuw zich bevindt, is geen ptaats voor staafjesen kegettjes. Die ptaats heet de "macuta" (btinde vtek).

Niet atte zintuigcetten in ons netvlies zijn eender. Bepaatde zintuigcetten, naar hunvorm staafjes genoemd, zijn gevoetig voor alte kteuren zichtbaar ticht en geveneen zwart-wit beetd. Andere zintuig ce[ten, naar hun vorm kegettjes genoemd, zijnkleurselectief. We hebben drie soorten kegettjes, die gevoelig zijn voor respectieve-lijk rood, groen en btauw. Ook uttraviolet kan met de kegeltjes worden waargenom-en, maar de ooglens laat deze straling niet door, waardoor het netvties beschermd isteqen deze schadetijke strating.

=':. . 1u.- ..::::.: ..,,..-.:-:'::a:il':ar':': : ':. i':-. COT 1 -:::-1;.* rlilirïIili;i;.j *r:-,res:lr 1 I , I



i7

De combinatie van die drie kleuren stett ons in staat kteuren te onderscheiden. Door-dat de curyen van kleurgevoetigheid niet steit zijn maar langzaam vertopen, nemenwij een kteur tussen rood en groen waar met zowel de cetlen die gevoelig zijn voorrood licht als de cetten die gevoetig zijn voor groen ticht. Uit deze combinatie makenonze hersenen op dat het om een kleur gaat die tussen rood en groen in tigt.

Afhankel,ijk van de afstand tot rood resp. groen nemen wij de kleur ats oranje of geetwaar. Niet atte dieren nemen de wereld in dezetfde kteuren waar. Sommige dÍerenzijn in staat ultraviolet ticht waar te nemen, bij andere ontbreken de cetlen voorbepaatde kteuren. Er zijn dieren met zelfs vier soorten kegettjes, en dieren mettwee. Sommige stangen kunnen infraroodstraling waarnemen maar de organen die zehiervoor gebruiken worden geen ogen genoemd.



)7

PINHOLE CAMERA

"Robert Rigby" Pinhole Camera

Een pinhole camera is een camera zonder [ens. ln ptaats yan een lens wordt een

klein gaatje, de "pinhote" gebruikt. De pinhole-camera is dus een draagbare cameraobscura. Je kan een pinhote camera simpetweg maken met een schoendoos waar jein het deksel met een spetd een gaatje prikt en in de doos een stuk zwart-wit foto-papier plaatst.

De verbeterde versies zÍjn uit hout gemaakt, gebruÍken ro[fitm of een 4X5-inch v[ak-fitmhouder. Het gaatje is dan in een rond metalen (koperen) ptaatje gemaakt datvooraan je camera is bevestigd. Dit noemen ze de"pancake". ln metaal kan je eenkteiner en ronder gaatje maken dan in hout of karton.

De scherpte hangt af van de grootte van het gaatje en van de afstand tussen hetgaatje en de fitm. De focaa[ is gewoon de afstand tussen het gaatje en het fitmvtak.Het beetd is wel overat even (on)scherp, zodat de scherptediepte oneindig is en erniet scherpgestetd hoeft te worden.

Een nadeel van een pinhote camera is dat er door het kteine gaatje maar weinig tichtkomt en dat er dus een [ange betichtingstijd nodig is.

Vandaag de dag wordt het pinhote-principe gebruikt in goedkope mini-videocamera'sen spio.iage-camera's omdat een gaatje veel minder opvalt dan een [ens. Het ticht-verlies van de pinhole is nu geen probleem meer omdat de videosensoren ondertus-sen enorm gevoelig geworden zijn.



z? il

HET OBJECTIEF

Leica Summilux-R 80 MM

De basisonderdelen van een objectief met vaste focaal zijn:

o buitencilinder (carrosserie)e binnencitinder (optisch btok)e diafragmae vattin8

Een objectief met een "vaste brandpuntsafstand" noemt men ook een "vaste [ens".

Het bestaat uit het scherpstellingsmechanisme: de cilinder waar de lenzen in zittenkan je in en uit de buitenste citinder schuiven om scherp te stelten.



xv

Scherptemechanisme

De 'scherpte': op het objectief heeft men een streepje die de referentie is van descherpte. De schaal kan aangeduid worden in "meter" of in "voet". Aangezien eengroot deetvan de weretd oa. Amerikanen en Engetsen zeer bedrijvig zijn in fitm, zijner veel objectieven in "feet en inches" gegraveerd.De meeste moderne lenzen zijn gegraveerd in voet (feet & inches) en in meter.De 'brandpuntsafstand'of 'focaal'wordt in millimeter uitgedrukt .

Het 'diafragma' wordt attijd in stops uitgedrukt. ln de fotografie gebruikt men F-

stops.

ïl:J'!: t- íiiiïiïïi:-ir'.li ,



z7 il

Lenzen en groepen

Objectieven bestaan uit tenzengroepen die op hun beurt uit lenzen bestaan.Bovenstaand objectief is opgebouwd uit 5 lenzengroepen met een totaal van 7lenzen. Vaak worden lenzen aan elkaar gekleefd om bepaalde fouten op te heffen.

fii-i';' * iriDtOTIC-a.j* ,. Semesiei i



;-;í

Angénieux Optimo

Een lens met 'variabele brandpuntsafstand' of 'zoomlens' bevat een scherpstettings-

mechanisme, een diafragma, en de zoomfunctie.

Een groothoekbeetd wordt dicht achter de frontlens gevormd en als men zoomt gaatmen een uitvergroting gaan maken binnen d'it groothoekbeetd.

Bij 'zoomen' bewegen lensetementen of lenzengroepen onafhanketijk van etkaar.Dat zorgt dat we een beeld kunnen uitvergroten of verkteinen Dit is a[ een meer in-gewikketde vorm van objectief.

Zoomen wordt soms ook een 'optische travelling' genoemd.



I7

Het verschi['foto-'en'fi [mobjectief'

Het grote verschit is dat een filmobjectief ats men scherpstelt weinig zoomt.Ats men aan de scherpstettingsring draait hebben de meeste objectieven de neigingeen beetje te zoomen, dus het beetd wordt een beetje groter of kleiner. Doordat menveel scherpstettingsveranderingen doet in de fitm is het belangrijk dat dit zoomenminimaal zichtbaar is omdat het de aandacht van de kijker zou kunnen afleiden.Een ander voordeel van de vaste lens is dat men deze optisch zeer goed kan cor-rigeren, dit maakt dat vaste lenzen doorgaans scherper en contrastrijker zijn danzoomlenzen.De reden dat deze fitmobjectieven een stuk duurder zijn dan foto-objectieven is van-wege de hogere graad van optische correctie omdat de beetden groter uitvergrootworden bij cinemaprojectie dan bij fotoprints en omdat de mechaniek degetijker enpreciexer is gemaakt.Fitmlenzen moeten aan strengere normen voldoen. Ze hebben meestal een groterbereik in diafragma doordat het formaat kteiner is.De lenzen zijn ook veel degetijker gemaakt qua behuizing of 'carrosserie' omdatmen veel scherpstettingsveranderingen doet, maar ook omdat men soms afstandsbe-diende motors gebruikt die met grote kracht aan de ringen van die objectieven gaantrekken bij veranderingen van scherpte, diafragma of brandpuntsafstand.ln fotografie gebeurt de tichtmeting meestat door de tens. Bijgevolg wordt deze foutbij de betichting opgehoffen. Bij fitm is dat meestal niet het geval dus moet deze

niet absoluut correcte 'F-stop' gecompenseerd worden dwz. dat ats het bij de enelens 2 is dan moet het bij de andere ook 2 zijn aangezien men soms met een vasteserie van bvb. 6 objectieven werkt, moet men zeker zijn dat openingZ ap etke tensfotometrisch identiek dezelfde is anders zal de fi[m niet constant beticht worden.

ln fotografie gebruikt men ook minder verschiltende objectieven op eenzelfde toe-stet. Ats men wisselt, en het ene objectief is fotometrisch iets donkerder of hetderd-er dan het andere, of de kleurcorrectie ervan is niet perfect dan za[ men dit zetdenvaststetten. Bovendien gebruikt men in de fotografie hoofdzaketijk ingebouwdelichtmeters die de mogelijk verschitlende lichtdoortaatbaarheid van de objectieven

automatisch compenseren.

ln film werkt men in opeenvolgende shots en sequensen dus zullen deze fouten ookvee[ sneller opvatlen, bovendien projecteert men op een zeer groot scherm wat ooketke fout uitvergroot!

Die geometrische opening of 'f-stop' wordt gecorrigeerd door de objectieven op-tisch door te meten op tichtdooryoer. Bijgevotg wordt de diafragma-schaatindetingaangepast, men noemt deze waarden de 'T-stops', de 'T' staand voor 'transmission'we noemen dit ook de fotometrische opening.

Meestal komt het er op neer dat een T-stop 1/3 donkerder is dan een geometríschestop, maar op bijna alle filmobjectieven staan wel degetijk T-stops.

ii§iALi5 ?*i,r -i*11



HET DIAFRAGMA

Een diafragma is een ronde of veelhoekige opening in de tichtbaan van een objectiefdie een bepaalde hoeveelheid ticht door kan laten of tegenhouden. Het midden van

het diafragma valt samen met de optische as van de binnenvattende tichtbundet inhet objectief. Robert Hooke paste ats eerste een diafragma of mechanische iris toein zijn microscoop. (De iris is het diafragma van het mensetijk oog)

Bepaalde [ensfouten nemen af bij een kteiner diafragma, daartegenover staat datbij een kteiner diafragma bepaalde brekings- en buigingsverschijnseten ook weertoenemen, zodat voor de meeste objectieven getdt dat ze bij een lensopening van2 à 3 stops onder de maximate opening optimaal functioneren. Een te veel gestotendiafragma gaat dan als een lens functioneren door extra breking te veroorzaken metats gevolg contrast en scherpteverlies. Randonscherpte en vignettering die bij vottelensopening in mindere

ofmeerdere mate zichtbaar zijn (afhanketijk van de

kwatiteitvan het objectief) verdwijnen en ook de middenscherpte is danoptimaat. Naarmatede lensopening verder wordt verkleind, zal de scherptediepte wel toenemen, maarde scherpte in het scherpstelvtak niet, en vaak juist minder worden. Tevens bepaaltde grootte en de vorm van het diafragma de "bokeh" van een objectief.

Het diafragma van een objectief bestaat meestal uit een aantal metaten plaatjes(tamel.ten) die samen een cirketvormige opening vormen (hoe meer lametten hoebeter een cirkel benaderd wordt). Deze variabete opening doseert de tichtinval doorde lens naar het filmvtak. Dat zijn metaten ptaatjes die over etkaar schuiven en eenmin of meer cirkelvormige opening vormen. Meestal is die opening 3, ó of 8-hoekig.



É7

De diafragmabladen

Het diafragma-mechanisme

De grootte van de opening (f-opening) kunnen we veranderen en werd gestandaar-di-seerd. Ze wordt weergegeven door getalten: het F-geta[. De veethoek die we zien alseen punt op een foto sterk overbeticht wordt (b.v. de zon) is een gevotg van internereflecties op de inwendige randen van het diafragma; door het aantal punten van dester te tetten kun je zien uit hoevee[ [ame[[en het diafragma gemaakt was.



"ï.........."J

Dit is een optische fout, atthans een artefact van veel objectieven waar we zo aangewend geraakt zijn dat ook bij foto's die deze afwijking niet vertonen het effectdigitaat kan worden aangebracht om 'echter' te lijken, o.a. de lensflare-filter inPhotoshop. Vandaag de dag, streeft men bijgevotg om zo rond mogetijke diafragma-openingen te maken. Daarvoor heb je dan diafragmaconstructies nodig met veel

bladen en een uiterst nauwkeurige mechaniek. Bij een rond diafragma krijg je nietdie veelhoekige onscherpe hightights in de onscherpe delen van het beetd. Vee[ cin-easten zien dit ats een kitscherig onnodig *rl*{m*l {Eng: artifact). Moderne lenzenzoals de Masterprimes van Zeiss hebben zo goed als ronde diafragma's. Je vindt bi-jvoorbeetd bij oudere objectieven zelfs 3-hoekige diafragmaopeningen zoats bij deZeiss 16mm Superspeeds of ruitvormige bij de Kern zoomtenzen. Meestal zijn dia-fragma's 6 hoekig.

De prestaties worden beter naarmate het diafragma meer rond is van vorm en hetdiafragma ook zwart is van kleur. Zwarte btaden veroorzaken minder interne reflec-

ties dan metaatkteurige, dus resutteert dat in een rneergecontrasteerd

objectief.Deze diafragma-opening zal ook invloed hebben op de 'dieptescherpte', (de zicht-bare scherptezone aanwezig bij de opname).

Diaf ragmaonderverdeli ngen :

De grootste opening bij fitmopnames in gebruik is opening ' 1' met daarop votgend:

(0,7) - 1 - 1,4 - 2 - 2,8 - 4 - 5,6 - 8 -11 - 16 - ZZ - 32 - 45- enz...Fitmlenzen gaan zetden meer dicht dan 32. Enkel in fotografie vb. bij technischecamera's gaat men verder. Ats men de onderverdeting tussen 2 diafragmagetalten

gebruikt, spreekt men in hatve diafragma's of in derdes bvb.+1 13, +//J, of -1l3 endiafragma's +1 12 stop of - 1 12 stop.Kteiner onderverdetingen noemt men in het vakjargon een: 'scholteke' een 'patteke'of un "poit".

:.,.:lhzí\*\/í\À\irur/ï1/ tr-^*{J'\V'

,ffi.,iik"il]\ d ï \**JJ\v i .l

,flÏ\\.rf-*r { .).\i"',rW t,),

\Y 1*---4'''- .s/./Í \ \\"1\ t \!

{t@{i,,5s

'\L*/'

ffi\.

ffi@,ffi

$!l

íli.*

{,§

. : :-.ir, e'r'i ]I*ïií r.: rrC



il1:

HET F-GETAL

F-getal of F-stopHet F-getal of diafragmawaarde of diafragmagetal is een begrip dat in de optica,fotografie en astronomie gebruikt wordt. Het F-getal van een objectief of objectiefis getijk aan de brandpuntsafstand (f) gedeetd door de grootste diameter van het dia-fragma (D). Praktisch gezien bij normate objectievenbouw kan je gewoon de fysischelengte van het objectief nemen.

F-getal=flDf= focaalD= diameter van de votopen opening

De lens heeft een maximale opening (kteinste F-getat), vervotgens is elke stap grotereen kteinere diafragma-opening. De maximate opening hangt af van het type [ens.Lenzen met een vast brandpunt zijn eenvoudiger te maken dan zoomtenzen; demaximale opening van een zoomlens is meestal kteiner dan die van een vaste [ens.De stappen tussen deze waardes worden stops genoemd. ledere stop is een factor 2in de oppervlakte van de opening van de [ens, en dus de hetft of het dubbele van dedoorgelaten hoeveetheid ticht.Om de oppervlakte van een cirke[ te halveren moet men de diameter met een factor1.4 (vierkantswortel van 2) verkteinen. Dit geeft de breukgetatlen 111,111.4, 1/2,117.8, enz., waarvan meestalenketde noemer genoteerd wordt en waarbij men zegtdat het verschil tussen f 17, f 12.8, f 14, f /5.6, f 18, f 111, f /16, f lZZ enf /32 een stopis. Gebruiketijk voor een objectief van een fototoestel is een diafragmareeks tussenf /}en f 132.

Het laagste getal wordt de lichtsterkte van het objectief genoemd. Een objectiefmet een diafragma van f/1.4 heeft een dubbele lichtsterkte van een objectief waar-bij de kteinste waarde f l2 is. De constructie van lichtsterke objectieven vraagt nietalteen meer materiaa[, maar het is ook ingewikkelder om lensfouten te beperken.Daarom zijn tichtsterke objectieven in het algemeen veel duurder dan minder ticht-

sterke objectieven.



Li

De "t-stop" is de aangepaste f-stop rekeninghoudend met de lichttransmissie van eenobjectief of optisch systeem. "T" staat voor transmission en wordt gemerkt met een

sterretje, vaak in oranje fluoverf. Met noemt dit ook de fotometrische opening. Ditgetal houdt rekenig met het lichtverlies dat in een objectief voorkomt door de struc-tuur van het objectief, de absorpties, reflecties en diffusies van het gtas.

Meestal is er een verschil van 1/3 stop tussen de f-stop en t-stop, hoe langer hetobjectief en hoe ingewikketder de lenzenbouw (zoats een groot zoomobjectief) hoegroter het verschil zal zijn. ln de fotografie zijn het enkel Hassetblad en Contax diedeze notatie gebruiken. Vandaag de dag is de T-stopaanduiding standaard op allemoderne fi lmobjectieven.

Striktgenomengebruikt men de:

o F-stop voor dieptescherpteberekeningen, de zogenaamde geometrische opening.("F" staat voor focal ratio)

o T-stop voor lichtdosering: de fotometrische opening of transmissie-stop.("T" staat voor transmission)

COT 16 à l'lïlË,1ïË{§i.ri



FOCAAL

De focaal of brandpuntsafstand is de afstand tussen het brandpunt en het optisch

centrum van de lens (of objectief) uitgedrukt in mitlimeter.Bepaalde objectieven zijn samengesteld uit groepen [enzen die niet noodzaketijksymmetrisch zijn. Bijgevotg Ís het moeitijk te bepalen waar het optischecentrum precies is. ln alte objectieven is er een ptaats waar de [ichtstalen zich kruis-en, daar ptaatst men ook meestal het diafragma om het intredende licht te doseren.Men kan dit vtak beschouwen als het centrum van het betreffende optisch systeem.Concreet is de brandpuntsafstand (bij eenvoudige objectieven) de afstand tussen hetdiafragma en het brandpunt.

Bij een ve;rgrootglas woarmee men zonlicht opvangt is de afstand tussen het centrumvan de convexe (dubbelbolle lens) en

hetvlak waarin men een gat kan branden

letterlijk de brandpuntsafstand. Het helder beeldpunt is feitetijk het geprojec-teerde beeld van de zon, maor naast de lichtintensiteit convergeert men ook dewarmte-energie die de temperatuur op het belichtte vlok zo hoog brengt dat erontbranding ontstaat.

Focaal of Brandpuntsafstand



27

BRANDPUNT

Het brandpunt is het punt (vtak) waar de [ichtstraten buiten het objectief converg-eren (samenkomen) en een beetd kunnen vormen.

Bij een vergrootglas waarmee men zonlicht opvongt is de positie von het vlakwoarinmen letterlijk in (een blod papier) kan branden letterlijk het brondpunt.

f l\lFóil( 1lif!-,-il 4 I ïllit A VIDEOTEC!-iIi* i §emesier i



i'F

FOCUS

,4* f**xs *lri**,tf** f*cttgsdp*ri*t m*v*s

De focus of scherpstetting bestaat eruit het objectief te bewegen tussen het gefilmdeonderwerp en het opnamevtak, zodanig dat men het gewenste onderwerp scherpprojecteert op dit opnamevlak.



Z7

DIEPTESCHERPTE

De dieptescherpte van een objectief: is de speelruimte van aanvaardbare scherptevoor en na het scherptevtak, die verkregen wordt in het uiteindelijk geprojecteerde

beetd.

De scherptezone bestaat uit een verhouding van ongeveer 1 /3 voor het punt waaropis scherpgesteld en2/3 erachter.

Dieptescherpte is enerzijds een beperking vergeteken bij het mensetijk oog !

Wij hebben met onze ogen de indruk dat attes scherp is doordat wij zeer scherp zienonder een zeer kleine hoek. Ons oog maakt door een snette aftasting van de omge-ving een soort scherpe moment-opnames die door onze hersenen worden onthouden.Dit fenomeen geeft ons de indruk dat we altes scherp zien.

ln fotografie, film en video ziet men het fenomeen: " dieptescherpte". Dit is somseen beperking maar dat kan heel nuttigzijn om voorwerpen die nadruk moeten krij-gen in de scherptezone te houden, en de dingen die ons niet interesseren buiten descherptezone houden.

Wanneer men attes duidetijk wil zien kan men natuurtijk bewerkstettigen dat erzoveel mogetijk dieptescherpte is zodat men altes scherp kan zien.

De d'ieptescherpte wordt groter naargelang het objectief verder van het onderwerp

is. De dieptescherpte neemt af hoe dichter je erbij staat, dus bij macro heb je eenzeer geringe dieptescherpte.



77

Bij "tetetenzen"heet men op het eerste zicht minder dieptescherpte dan met"groothoektenzen". Dus met groothoektenzen heeft men veel dieptescherpte en mettetetenzen weinig dieptescherpte. Als men met een groothoeklens een zetfde beetd-grootte kadreert en dicht bij een voorwerp gaat staan, en met een telelens dus ver-der moet gaan staan, dan komt men tot de vaststetting dat men min of meer dezetfde

dieptescherpte heeft. Dus is het een vats begrip dat men min of meer dieptescherpteheeft met een groothoek of met tele-objectief.Nog een factor die te pas komt met dieptescherpte is het "fabrikaat van de [ens".Naargelang de contrastoverdracht van de lens en de scherptevertoopcurve gaat ermeer of minder dieptescherpte zijn. Typisch is dat Contax- en Zeisslenzen weinigdieptescherpte hebben en ook zeer hard zijn van scherpte en dat bvb. Canon- enLeicatenzen veel meer dieptescherpte hebben en die ook zachter van beetd zijn.Dat wi[ daarom niet zeggen dat die lenzen onscherper zijn maar gewoon dat hetscherptevertoop zachter is. Dus naargetang de smaak van de cineast en fotograafkan men gebruik maken van één of andere lens om dat bepaatde voorwerp meer ofminder te benadrukken. Natuurtijk kan men ook zeggen dat zeer harde lenzen zoalsContax en Zeiss absoluut niet vergevensgezind zijn, terwijt de andere lenzen weleen kteine fout toestaan. Daar moet men altijd rekening mee houden. Als je camera-assistent bent en je stett scherp op 16 mm voor iets dat op tv zal komen, dan magje er bij manier van spreken meer naast de scherpte zitten dan dat je op super 16zou draaien voor een fitm die zalworden opgeblazen naar 35 mm en die dus op grootscherm za[ worden geprojecteerd.

Nog een invtoed op dieptescherpte is het opnameformaat. Dit heeft ook te makenmet de confusiecirkel (verhouding van fitmvlak t.o.v. het diafragma) maar dan inhet toestet i.p.v. in de projector. Daar kan men stelten: hoe groter het formaat, hoe

minder dieptescherpte. Dat is ook de reden dat men met een technische camera meteen zeer groot opnameformaat atlertei verstetlingen doet om de maximate scherptete halen omdat die zo beperkt is door het grote opnameformaat. En dat men bvb.een super-8 onwaarschijntijk prachtige macro-opnames kan maken met vee[ diepte-scherpte. Met een groot beetdformaat is dat moeilijker.

De hoofdparameters van dieptescherpte zijn dus:

r focaalr afstand

r diafragmar lensfabrikant. zoorn of vast objectiefr afbeeldingsmaatstaf / confusiecirkel

(vehouding tussen opnameformaat & projectieformaat

::' .'::.ri r.''.i:- r.:::::r;ii :ar::-?l:1 i ! 1 {:,itt COT 72 f::-ai=

irirlilï=I.iaii .: !e:;*rit:'-1 ll



zv :

ltl

-r^" *al- -í1 -\j \J \_/

§§ §§§§



z7

BRAN DPU NTSDIEPTE

Brandpuntsdiepte of Depth of focus

Brandpuntsdiepte is een gelijkaardig fenomeen ats dieptescherpte alteenbevindt het zich achter in de camera. Brandpuntsdiepte is een zeer kteine speet-ruimte achter de [ens op het brandpunt waarin de fitm zich bevindt tijdens de betich-ting. Dit is zeer kritisch vooral bij groothoeklenzen. D.w.z. dat het kteiner is bijbreedhoeklenzen dan bij telelenzen. Als de fitm zich op die ptaats niet precies po-sitioneert naar voor of naar achter, kan dat resulteren in onscherpe beelden. Ditwordt veroorzaakt doordat het beetd door kleinere of grotere confusiecirkets wordtopgebouwd m.a.w.

deconfusiecirkel is niet langer een aanvaardbaar

scherppunt

maar eerder een grotere cirke[ die onscherp zal zijn.

0apth *í flaldH §apih *l

t*

lL$. : ;:=Ir-a;IC-ii* ,



;".

BOKEH

Bokeh drukt de kwatiteit van de onscherpte in een foto uit. Het gaat om de on-scherpte die ontstaat doordat het voorwerp bu'iten het scherptevtak tigt. Bokeh is

dus de term die omschrijft hoe mooi of tetijk de zichtbare onscherpte is. Onscherptekan rustig en onrustig overkomen. Het kan als natuurtijk of onnatuurtijk wordenomschreven. Rustige, zachte onscherpte, die niet afleidt van het hoofdonderwerp,wordt in het atgemeen gewaardeerd en ats aangenaam bestempeld. Naast de retatieten opzichte van het scherpe hoofdonderwerp kan een onscherp deel van het beeldook een zetfstandige functie hebben en als zodanig mooi gevonden worden.

Bokeh wordt bepaald door het ontwerp van het objectief. Hierbij speelt de vorm vanhet diafragma een rot, maar ook de manier waarop een objectief is gecorrigeerd voorsferische aberratie. Het feit, dat een objectief met goede achtergrondonscherpte-weergave stechter presteert bij onscherpe onderwerpen in de voorgrond, hangt hiermee samen.

Een bepatende factor voor de weergave van onscherpte is de manier waarop eenpunt buiten het scherptevlak wordt weergegeven. Licht zal niet in een punt gecon-centreerd worden, maar verspreid over een groter oppervtak zijn. Een verdeting meteen helder centrum en een afnemende helderheid naar de randen toe tijkt ideaalvoor een goede onscherpteweergave. Met een dergetijk weergave van beeldpuntenwordt een zacht beetd als geheel bereikt.

Een schijf met uniforme hetderheid is ook mogetijk. Vaak is in deze schijf de vorm

van het diafragma te herkennen.



77 tj1l

Daarom is een circutair diafragma wensetijk. Tot slot is het mogetijk dat de hetder-heid aan de rand van de schijf groter is en zetfs dat het centrum van de schijf afwezigis. Dit levert zogenaamde 'ni-sen' bokeh op, dat herkenbaar is aan dubbete tijnen.

Het beeld kan als onrustig en onaangenaam worden eryaren. Sommige fabrikanten

(Leica bijvoorbeetd) hebben een goede reputatie als het om bokeh gaat.Ook tussenindividuen die een foto bekijken bestaan verschilten. Mensen met een westerse cut-turete achtergrond hebben meer aandacht voor het scherpe hoofdonderwerp, terwijtmensen uit de oosterse cuttuur de omgeving, de achtergrond eerst met hun ogenzulten verkennen.

Het woord 'boke'werd overgenomen uit de Japanse taat. Het betekent 'onscherpte'.Boke is het tegenovergestelde van 'pinto', een ander Japans woord dat naar descherpte in een foto verwijst. 'Pinto' lijkt overigens afgeteid te zijn van het Engetse'point' (point of focus) of zetfs van het Nederlandse 'punt'.De

schrijfwijze 'bokeh'werd in1997 geïntroduceerd

doorlvlike Johnston

inhet

tijdschrift Photo Techniques. Om de correcte uitspraak van het woord 'boke' doorEngetstatigen te bevorderen voegde hij de [etter 'h' toe. Aan het woord 'bokeh'wordtnu meer betekenis toegekend dan atleen de lettertijke betekenis 'onscherpte'.Het heeft betrekking op de kwatiteit van de onscherpte en wordt geassocieerd metaangename onscherpte. Voor deze nuancering zou men in Japan het woord 'boke-aji'gebruiken.

De typische "[ook" van een lens wordt ook de "signatuur van een [ens" genoemd.



3'§

HOE WERKT EEN FILTER?

Absorptie

Btauw pigment

Rood

Groen -*****6s"

Btauw ----------+ ---+ Blauw

Btauwfilter

(tVIo-tEcovoopc)-too)

De gewenste kleur wordt doorgelaten

De werking van de fitters gebeurt ats votgt: een filter taat zijn eigen kteur door en

absorbeert de andere kteuren. De meeste fitters werken op die manier. Het is degoedkoopste manier om filters te maken. Doordat deze fittratie op absorptie werktzijn dergel,ijke fitters extra gevoelig voor verkleuring door UV-ticht en verhitting,bijvoorbeetd bij het gebruik van dergetijke fitters voor lampen.



57

Reflectie

Gete metaalcoating

Rood

Groen

Blauw

§____§:\i

-\..**..-..*****§Ns!§§wx

-------+ Btauw

B[auwfi[ter

De ongewenste kleur wordt gereflecteerd

De werking van reftectiefilters (dichroische fitters) gebeurt ats votgt: aan de opper-vtakte van deze filters is een een metaalcoating aangebracht die als spiegel dient.Naargelang de coating kan men de kleur bepalen die moet gereflecteerd worden.Deze filters zijn duurder maar vaak preciezer in hun kleurschifting en ze zijn bestandtegen hoge temperaturen UV en lR. Ze worden ook vaak gebruikt als conversiefitters

voor cameralampjes, projectorscheidingsfi lters en neutrat density fi lters (panchro-mirors). Anti-lR fitters zijn ook attijd van dit type.

27.1CINEOPTICS 27

Documents

Transcript of 27.1CINEOPTICS 27