BORGWAARDIGHEDENHet blad voor de Borgward liefhebber

Nr. 20 Winter 2010

2

Officieel clubblad van Borgward Club Nederland

Voorzitter: Bert Haan 059-8614235 berthaan@versatel.nlSecretaris: Oda v.d. Ameele 0252-520953 info@borgwardclub.nlPenningmeester: Martin Bilthof 055-5220127 mhjbilthof@chello.nlTechnisch Adviseur: Evert Toxopeus 010-2021244 toxopeus@borgward.nlWebsite / Nieuwsbrief: Fred Vermeulen 072-5710588 redactie@borgwardclub.nlTechn. Ondersteuning: Vincent v.d. Velden 050-5263765 info@garagevandervelden.nlTechn. Ondersteuning: Antoon Vervoort 0413-474818 vervoort.am@planet.nl

Secretariaat : p/a Oda v.d. Ameele, Haven 150 , 2182 JV Hillegom , Tel. 0252 – 520 953,banknummer 393191397 tnv Borgward Club Nederland te Apeldoorn

Van de bestuurstafel

Beste BCNers,Het eerste clubblad van het jaar 2010 ligt thans voor u. Ons eerste evenement van dit nieuwe jaarhebben we reeds gehad. Hiermede bedoel ik onze traditionele nieuwjaarsbijeenkomst in Herveld.Hierop terugkijkend kunnen we vaststellen dat dit een bijzonder gezellige bijeenkomst was en datwe vele leden de hand konden drukken en een gelukkig nieuwjaar konden wensen, m.a.w. de opkomstwas geweldig, zelfs boven verwachting. Het geeft toch maar weer aan dat onze club leeft en dat deleden behoefte hebben weer eens gezellig met elkaar van gedachten te kunnen wisselen. Twee vanonze bestuursleden, Martin Bilthof en Fred Vermeulen, konden door omstandigheden helaas nietaanwezig zijn.In deze periode van het jaar kunnen we ervan uitgaan dat de meeste Borgwards in een zekere matevan “winterslaap” verkeren. Toch waren nog drie leden met hun Borgward naar Herveld gekomen.Het laatste evenement, waar onze club aan heeft deelgenomen was de oldtimerbeurs in Eelde op29 en 30 november. U weet misschien nog wel, de beurs waar we twee jaar geleden de 2e prijskregen voor de beste clubpresentatie. We waren vertegenwoordigd met vier Borgwards, t.w. 2xCoupé, oude en nieuwe uitvoering, en 2x sedan, ook oude en nieuwe uitvoering. We hebben hierontzettend veel belangstelling gehad. Ook hebben vele bezoekers onze nieuwontworpen flyermeegenomen. Hieruit blijkt wel, dat de naam “Borgward” nog bij vele mensen leeft. De organisatievan dit gebeuren was in handen van Vincent van der Velden en ondergetekende.Voorafgaand aan de nieuwjaarsbijeenkomst heeft uw bestuur een bestuursvergadering gehad. Eénvan de zaken, die hier is besproken, is de planning van onze meerdaagse meeting 2010.Zoals al eerder is aangekondigd zal deze plaatsvinden op 4,5 en 6 juni en zal worden gehouden inNoord Holland in hotel “De Rijper Eilanden” te De Rijp. De clubleden Fred Vermeulen, Jan Sijtsmaen Wouter Broers zijn druk doende met de organisatie hiervan. Binnenkort zult u hiervoor een uitno-diging ontvangen. Voorts is gesproken over onze traditionele najaarsmeeting. Deze zal wordengehouden in de Gelderse Achterhoek op 26 september. De clubleden Jos Cent en Frank Kusterhebben zich bereid verklaard de organisatie hiervoor op zich te nemen. Ook hiervan krijgt u vroeg-tijdig bericht.In het verleden is op een ledenvergadering al eens gesproken over het laten vervaardigen vansleutelhangers met ons clublogo er op. Hiervoor zijn thans offertes aangevraagd.Zoals u allen weet zijn we aangesloten bij de overkoepelende organisatie Fehac. Deze organisatieberust voornamelijk op inzet van vrijwilligers. Dit levert van tijd tot tijd toch wel eens problemen op.Omdat meer professionaliteit gewenst is, wil de Fehac overgaan tot het aanstellen van een aantalvaste, betaalde krachten. Dat zal, zoals de schatting nu is, €225.000 per jaar gaan kosten. Dit zalzeker consequenties hebben voor de jaarlijkse bijdrage, die oldtimerclubs aan deze organisatiemoeten afdragen. Als hierover meer bekend is zullen we het u laten weten.Tot slot, wil ik u allen namens het bestuur een goed en veilig Borgwardjaar 2010 toewensen en hopendat we velen, zo mogelijk allen, kunnen begroeten op onze clubevenementen.Bert Haan, voorzitter.

3

Goliath als DavidVan de GP 700 tot de Hansa 1100 Er is nogal wat geschreven over de Borgward alsbekendste modellenreeks van onze Carl F.W.Borgward. Interessant genoeg. Maar er is meer;ik (Martin Bilthof) kwam in een nummer vanOldtimermarkt uit 1985 een aardig artikel tegenover hoe Goliath ontstond, evolueerde naarHansa en uiteindelijk als merk failliet ging, net nahet eindigen van het grote Borgwardconcern zelf.Ik heb het artikel vertaald. In twee delen wordt ditverhaal in ons clubblad gepubliceerd.Hieronder als eerste deel het ontstaan van hetmerk Goliath en wat er gebeurde totdat de situa-tie dramatisch omsloeg. InleidingDe Goliathfabriek NV was om met oudtestamen-tische begrippen te spreken, de David binnen deBorgwardgroep. Het eerste en eigenlijk enigesucces vormde in de periode van de grote geld-zuivering in het naoorlogse Duitsland in 1948, hetop de markt komen van de Goliath-driewieler.Deze loste het vroegere paard af en gaf de bezit-ter elke dag een paar uur slaap extra. De perso-nenauto van Goliath kreeg nooit een echt markt-aandeel. Zij zat in de schaduw van de groteaantallen Lloyds en het succesmodel Isabella. Deverouderde productietechniek en de weinig aan-trekkelijke tweetaktmotor maakten Goliath alsautofabrikant van de onderste middelklasse toteen zwakke plek binnen het totale Borgwardcon-cern. De limousineproductie werd nooit lonend enin 1961 rolden er dagelijks nog maar 35 wagensvan de band aan de Osterdeich in Bremen.

Het beginDe ‘Goliath Werk GmbH’ werd op 10 augustus1948 als geheel zelfstandige firma met eenstartkapitaal van 100.000 Mark opgericht. Carl

Borgward was goed voor DM 50.000, zijn vrouwElisabeth Rühl voor 40.000; de resterende 10.000kwam van Friedrich Kynast, de driewielerspecia-list van het concern. Deze overleed in 1950 en deerven verkochten zijn aandeel aan Carl.De productie van de driewielers begon in 1949 enin maart 1950 liep de eerste Goliath-personenwa-gen (GP 700) van de band. Er was een apart kleindealernet voor Goliath. De Borgward-agent-schappen boden namelijk graag wagens mettechnische finesse aan en niet graag de braveGoliath met zijn kenmerkende tweetakt-oliepluim-pje… Er stond dus slechts hier en daar een Go-liath naast een gedegen Hansa 1500 in de show-room. Afgezien van kleine uiterlijke veranderin-gen werd de GP 700 zeven jaar ongewijzigd uit-gebracht. De stinkende motor leverde 24 PK bij688 cc en liep 1 op 12, ook naar tegenwoordigemaatstaven nog wel zuinig dus.

De PR-afdeling aan de Weserdeich bedacht alsslogan: “Goliath – de wagen met hoge gebruiks-waarde”. In vergelijking met de VW-kever had hijbrede deuren en je kon zowel voor als achterinmet drie personen naast elkaar zitten. Hij hadmoderne clignoteurs in plaats van ouderwetserichtingaanwijzers. Motor met versnellingbak endifferentieel lagen als een makkelijk te demonte-ren geheel overdwars voor de vooras. In 1950koste hij tussen DM 6420 en 6640 (limousineresp. cabrio). In 1952 kwam de Combi voor DM6250 op de markt.

4

Nieuwe techniekNa het overlijden van Kynast werd ingenieurAugust Momberger bedrijfsleider bij het kleinsteonderdeel van de Borgward-groep. Hij bracht metzijn jarenlange loopbaan bij Auto-Union belang-rijke tweetakt-ervaring mee. Hij zocht naar verbe-teringen van de kleine Goliath-motor. Een goedeacceleratie bij een lager brandstofverbruik dachthij te bereiken met de al van de dieselmotor be-kende brandstofinspuiting.Maar het samen met Bosch ontwikkelde injectie-systeem voldeed niet en stikte nog van de kinder-ziekten. De wagens van deze serie GP 700E (Evoor Einspritzung) stopten er na een lange rit meeen reden na afkoeling zomaar weer probleemloosverder. De Goliath-technici waren radeloos; kla-gende klanten vertelde men iets over luchtbellenin de brandstofleiding; de “revolutie van de twee-taktmotor” (als ‘eigen roem’) bestond alleen op detekentafel. Toen men er in was geslaagd deproblemen op te lossen, liep de productie vanpersonenwagens in 1952 op van 20 tot 50% vande totale Goliath-productie. Toch was de concur-rentie steeds sterker voelbaar.Om de hoge prestatie van de 700 cc-motor flink

te demonstreren, stuurde men in 1951 een ge-stroomlijnde en verkleinde versie naar het race--circuit bij Parijs. Het driewielige voertuig bereiktedan wel 38 wereldrecords, maar werd in de cate-gorie als ‘motor-met-zijspan’ geregistreerd. Tochleed de publiciteit van dit halsbrekende onderne-men hier niet onder. De PR-afdeling van Goliathbenutte dit volgens de regels van het reclamevaken benadrukte hoge kwaliteit, betrouwbaarheiden prestatievermogen van de Goliath-componen-ten. Belangrijkste record van de ‘Goliath-raket‘was twee uur ononderbroken rijden met gemid-deld 155 km per uur. Een latere verbetering vandit record op de Hockenheimring kostte het levenaan coureur Hugo Steiner; hij kon de uit serie-onderdelen samengestelde driewieler in de be-ruchte Stadbocht niet in bedwang houden.

Verdere ontwikkelingenIn augustus 1955 kwam de GP 900 E op de markt,met een vermogen van 40 PK. De wagen kon ookmet carburateur (GP 900 V) worden geleverd. Hijkreeg sierlijsten op de flanken en zag er nu minderkaal uit dan de GP 700. De 700 bleef daarnaastin productie. De verkoop bleef in verhouding metde andere onderdelen van Borgwards concerntegenvallen.Een paar getallen: in 1955 verkocht de Lloyd-fa-briek 44.500 wagens, Borgward GmbH 18.000 enGoliath 12.750 (vergelijk met VW-Golf in 1984:660.000 wagens). Goliath werd in 42 landengeïmporteerd, met name naar Amerika, waar hijtot de categorie ‘Kleinwagen’, d.w.z. Goggomobilet cetera werd gerekend. In juni 1956 kwamen erin San Francisco elke maand 150 wagens uitBremen-Hastedt aan.In 1957 kwam Goliath met een grote verrassing:

de overschakeling van twee- naar viertakt. Naeindeloos gepraat en gedraal moesten de tech-nici erkennen dat een tweecilinder ondanks hetinjectiesysteem en de nieuwe carburateur teweinig perspectief bood. Door van het traditione-le tweetaktsysteem af te stappen volgde Goliathde steeds veeleisender Duitse autokoper. Met hetinvoeren van de nieuwe watergekoelde viercilin-der-viertakt lichtmetalen boxermotor kwam er eeneind aan het permanente experimenteren.

Van Goliath naar HansaDe nieuwe “Goliath 1100” betekende ten opzich-te van zijn voorgangers een aanzienlijke stapvoorwaarts. De 40-pk-motor harmonieerde goedmet de voorwielaandrijving. Hoofd Verkoop vanGoliath bleef het driewieler-imago dwars zitten.Een Keuls blad schreef:“De Goliath is een behoorlijk pittige jongen;daarbij is de auto goed gelukt, veel beter dan zijnnaam. Onbegrijpelijk is waarom de met twee-takt- en driewieler-imago belaste naam aan eenwagen blijft kleven die helemaal geen gelijkenis

5

meer heeft met zijn verleden. Niet weinig geïnte-resseerden zullen voorbij lopen aan deze zuinige,snelle, betrouwbare en aantrekkelijke auto omdatde naam Goliath aan iets heel anders doet den-ken.”Om deze ongewenste associatie voortaan tevermijden dacht men in 1958 na over de Hansa-traditie van voor de oorlog. Heinz Kranz schreefin het tijdschrift ´Automobil´:“Van alle denkbare namen vind ik ‘Hansa’ hetbeste, omdat hij de wagen als een echte Borg-ward neerzet die hij in zijn nieuwe 1100-vorm ookis. Hij sluit ook goed aan bij de traditie, die van deuitstekende Hansa 1100 uit Sebaldsbrück in dedertiger jaren die je soms als echte veteraan nogwel eens ziet rond rijden.”In 1958 was Goliath als automerk dood en deHansa 1100 kwam tot leven. Het nieuwe Hansa-modelTopmodel was een 2/2-zitter coupé met eensterke 55-pk-motor. Heinz Kranz:“Niet alleen op de racecircuits kan men zien datde mensen van Borgward verstand hebben vanmotoren, ook bij de Alexander TS, maar het bestezie je dat bij de boxermotor van de Hansa 1100die van meet af aan niemand heeft teleurgesteld.Speciaal de snelle 55-pk-motor sprak mij erg aan,die prestaties, duurzaamheid en zuinigheid in zichheeft verenigd. Tot nu toe werd ik nog niet tegen-gesproken als ik hem een van de beste van allebestaande motoren noemde.”De Goliathfabriek adverteerde voortaan met

“Hansa 1100, zeker van uw zaak” voor de besteooit door hun gebouwde auto; eindelijk leek hetmerk verlost van zijn pruttel-imago.Daarbij was de pers voortdurend vol lof over de1100:“Met zijn sportieve aantrekkelijke carrosserie encomfortabele interieur, benadert hij samen methet opmerkelijke vermogen van 40 pk, het Euro-pese beeld van de ideale auto. In de luxe-uitvoe-

ring met standaard tweekleuren-koetswerk, veelchroom en verzorgd tot in de puntjes, zal hij opieder internationaal podium voor verkiezing vande mooiste auto in zijn klasse hoge ogen gooien.Grote panoramaruiten geven een goed uitzichtnaar alle kanten. Het dashboard is duidelijk enoverzichtelijk van vorm, de meters liggen binnende stuurwielomtrek in het zicht van de bestuurder.Prettig is ook dat een klokje, dashboardkastje ensigarettenaansteker standaardaccessoires zijn.Ook aan de veiligheid binnen is gedacht: dak enraamstijlen zijn met schuimrubber bekleed. Dewagen ligt ook bij hoge snelheid en zijwind als devanzelfsprekende ‘plank op de weg’. Er treedt ookop slechte wegen geen dweilen of nadeinen op;hobbelige wegen worden bijna geheel glad ge-streken. De met een top van 120 km/uur heelsnelle wagen heeft uitstekende remmen.Bij eennauwkeurige meting haalde hij bij 30 km/u eenremvertraging van 7,4 m/sec². Dat grenst aan wattegenwoordig technisch haalbaar is”.Vergeleken met de Goliath 1100 had de Hansa1100 een aardig modieuze koets: spitse ‘Heck-flosse’ en van achteren naar beneden afbuigendesierlijsten. Bij model 1959 liepen de omstredensierlijsten weer recht naar achteren; voor de ex-port zat er nog een embleem met ‘Tiger’ op. Bo-vendien verdween de ‘Goliath-tong met de rood-witte Bremer vlag van de grille, waren de ruitengroter en verving men de wandelstokschakeling(stang door het dashboard) door een stuurscha-keling.

Tot zover het eerste deel over Goliath. Hettweede deel met de afloop volgt in de volgendeaflevering.

Autoradio’s te koopIk heb nog een aantal goed werkendeBlaupunkt Autoradio’s te koop indiverse uitvoeringen, zoals:- Blaupunkt Frankfurt buizen radio, half - transistor/buizen radio en all-transistor radio- Blaupunkt Köln all-transistor radio met en zonder I-pod aansluit mogelijkheid.Bovengenoemde radio’s zijn geschikt voor6 en 12 volt en AM / FM ontvangst (mono).Onderstaande radio’s zijn geschikt voor6 en 12 volt en aleen AM (middengolf) ontvangst.- buizen radio's zonder FM ontvangst.- all-transistor radio's zonder FM ontvangst.Inlichtingen Fred Vermeuleng.h.vermeulen@hccnet.nlof 06-33307014

6

om aangeschroefd te worden en motorisch is ookal veel voorbereiding getroffen.

Het wordt een prestigeproject dat in de zomer van2010 zijn aantree moet gaan maken op een vande treffens, want nu de vaart er eenmaal inzit,moet er ook resultaat worden geboekt, vind Jos.Mijns inziens moet dat aardig lukken.Nadat we werden uitgenodigd om een broodje teeten, werd door de 84-jarige moeder van Jos detafel uitgebreid gedekt ; we konden ons verheu-gen op een lekker middagmaal ,met uiteraardechte Duitse broodjes erbij, nou die zouden welsmaken !!!!!!Jos woont samen met zijn bejaarde moeder in hethuis waar ze al heel lang wonen en vroeger nieuwgebouwd hebben. Jos zal zijn tijd daar ook welslijten.Zoals gezegd heeft Jos dus bij een broer die omde hoek woont een Heckflosser staan en dezewerd na de maaltijd bewonderd, waarbij we ookkennis maakten met de broer. Hij bleek dezelfdeziekte te hebben als Jos, want bij het betredenvan zijn schuur stonden er wat Mercedesen eneen paar klassieke tractoren te pronken.... DieHeckflosser waar we het over hebben is na debewuste Coupé aan de beurt, dus deze zal alshet meezit in het najaar 2010 van de plek wordengerukt ,om het zelfde lot te ondergaan als deCoupé. Voorlopig hoeft deze 50-plusser zich niette vervelen, mede omdat hij ook actief is in deDuitse club als “Schriftführer”,.een krachtige termdie iets betekent als secretaris.Op de vraag van wat je het eerst moet wegdoenals het echt moet, wist Jos eigenlijk geen directantwoord te geven, maar na lang denken zou hijde vraag omdraaien, van “wat zou ik nooit weg-doen”.....In ieder geval nooit de Borgward waarhij dagelijks in rijdt en de Jaguar E- type ook niet,omdat deze verschrikkelijk veel werk gekost heeften nooit de Peugeot 203, omdat deze al heel langin bezit is, want ook daaraan is hij erg verknocht

.Het kwam er dus op neer dat eigenlijk niksweggedaan wordt.Als slotstuk toont Jos ons een Borgward vracht-wagentje, dat dik 30 jaar buiten heeft gestaan in

weer en wind en eigenlijk als verloren moestworden beschouwd. Maar Jos kwam dit wagentjeop het spoor en bij het aanschouwen van hetkentekenbewijs zag hij direct dat deze wagen eenbepaalde gelijkenis vertoont, iets wat een wonderheet. De datum van afgifte was 26 februari 1958.Jos had dus altijd een tweelingbroer gehad zon-der daarbij “Vermist” met Jaap Jongbloed tehebben ingeschakeld.Er is veel werk voor nodig om het wagentje weerte transformeren, maar de tijd zal het uitwijzen.Voorlopig heeft Jos genoeg aan zijn hoofd metdeze projecten.En zijn dagelijkse zilver/blauwe coupe uit 1958?(Alweer 1958?) Deze heeft hem tot dit jaar nognooit in de steek gelaten op zijn verre reizen naarde heimat, maar deze zomer schreeuwde deze

Dame om een nieuwe dynamo en benzine-pomp........ach ja, na zo'n twintig jaar wil je ookwel eens vertroeteld worden als trouw werkpaard,wees nou eerlijk.En bewondering ging uit naar deze enthousiasteman ,die een passie heeft voor auto's in het alge-meen, met Borgward als aanvoerder en naar hemdie dagelijks voor zijn moeder zorgtIk had tenslotte nog één vraag die mij op de lippen

7

Martie op bezoek bij......Het is zo langzamerhand voor mij net zo'n verras-sing wie de volgende wordt om aan het woord telaten als voor u, want ik had totaal nog geen notiewie ik als slachtoffer zou opperen, totdat mijnkompaan Robert een afspraak met Jos Cent hadgemaakt…….Ik kende Jos persoonlijk van de meeste treffensin Duitsland, want daar laat hij regelmatig zijngezicht zien.Op een regenachtige zaterdagmorgen werden wijontvangen in Netterden, net tegen de Duitsegrens, waar Jos op 26 februari 1958 het levens-licht mocht aanschouwen.Jos werkt bij een machinebouwer die zich vooralbezig houdt met het maken van machines voorbakkerijen, die veelal op grote schaal fabriceren.Hij heeft de functie als hoofd werkvoorbereidingen stuurt een groep medewerkers aan. Hij heefteen opleiding werktuigbouwkunde op de M.T.S.gedaan en later daarbij autotechniek, waarna hijis gaan werken toen hij een jaar of 22 was.

Zijn technische achtergrond is een rode draad inzijn leven geweest en is het nog. Ik vertelde Josdat ik eigenlijk wel eens iemand wilde spreken diezijn klassieke vervoermiddel dagelijks gebruikt ,en Jos was verbaasd over mijn vraag.... Ik rijdttoch ook dagelijks in mijn Coupé, zei hij. Nou datkwam mooi uit, want wie kan er beter de betrouw-baarheid van een Borgward verwoordden, daniemand die daar dagelijks in stuurt.Nou moet je weten dat er voor haastklussen eenPorsche ter beschikking staat, die al een jaar of7 dienst doet als ‘Rennmeister’, want voor eensnelle vergadering in Duitsland gaat de zwartePorsche de baan op en vanaf Jos’ huis zie ik deAutobahn, waar stevig op het gas kan wordengetrapt op een zondagmorgen....; waar dan ookwel snelheden van 260 kilometer worden behaalden Jos doet dit ook met regelmaat, bekent hij.

Hopelijk leest er geen agent mee, want in Neder-land ben je een zware crimineel als je alleen maardenkt aan dergelijk soort vergrijpen, laat staan datje het nog doet ook. Lang leve de dictatuur in onskleine kikkerland, zeg ik dan......Het leven van Jos staat ook in het teken vansnelheid, want tijdens de rondleiding stond ondereen kleed ook een Italiaans snelheidsmonster optwee wielen te slapen.Zoals gezegd kwamen we op zaterdagmorgenaan, en de houtkachel bromde de thermometeral gauw naar de 25 graden..., lekkere ouderwetsewarmte zeg ik altijd. Koffie en een versnaperingstonden al klaar en we zaten gezellig aan dekeukentafel.Nu moet ik eerlijk toegeven dat dit wel een vastritueel is geworden, want we worden altijd harte-lijk ontvangen, maar het bezoekje bij Jos nam algauw een dagdeel in beslag. Deze man heeft duseen passie voor klassiek blik, heeft meerdereauto's in zijn collectie en koestert dus meerdereautomerken, van sportief tot spartaans.

Een van de eerste auto’s die Jos restaureerdewas een Jaguar E type uit 1964, het mooie typemet de gebogen glazen over de lampen en in desport-kleur rood.Hij kent deze auto dan ook van haver tot gort endeze staat te blinken in de garage.Jos vertelde dat alleen de achteras al bestaat uithonderden onderdelen, zoals shim-plaatjes,schijfjes, lagers en keringen. Bij het in verkeerdevolgorde in elkaar zetten klopt het hele verhaalniet bij montage en dan moet alles weer uit elkaar,om vervolgens in de juiste volgorde te wordengemonteerd.... Zenuwslopend werk dus.De Jaguar is aangeschaft in 1991 en drie jaar latergedocumenteerd op kenteken.

8

Onder het afdak staat ook een Peugeot 203, waarhij regelmatig in rijdt. De 203 werd aangeschaftin Frankrijk en in 1979 op kenteken gezet. Bij het

omdraaien van de sleutel begon het kleine 4 ci-lindertje trouw te knorren, net zoals de groterebroer Jaguar die een stevige zescilinder onder demotorkap heeft.Beide auto's reageerden direct op de tast van decontactsleutel, die kortstondig werd omge-draaid....Ook in de schuur achter het huis stondenwat zeldzame DKW's en lagen diverse onderde-len, waaronder een Mercedes 220-S motor. DeDKW is van het type 1000 sp cabrio en werd in1984 in Duitsland aangeschaft en in1986 opHollands kenteken gezet.Ik vroeg Jos of bij die Mercedes-motor ook een

auto hoorde, zijn antwoord was bevestigend. Bijzijn broer om de hoek staat de Heckflosser uit1962 op restauratie te wachten.Deze is na de Borgward Coupé aan de beurt ,want daar gaan we het nu over hebben.We moeten een jaar of twintig terug naar de tijddat Jos in het Duitse blad ‘Markt’ een advertentiezag met twee te koop aangeboden BorgwardsCoupé.De ene was gesloopt en zat grotendeels in krat-ten, de andere was totaal verrot. De Coupé diedagelijks wordt bereden is het exemplaar dat in

de kratten zat; hij werd opgebouwd en rijdbaargemaakt, de andere werd aan de kant gezet ,enis 4 jaar terug bij de haren gepakt. Jos kwamdestijds met Ulli Kotte in contact, die hem op eengoed spoor bracht en hem met Borgward ver-trouwd maakte.De rijdende eerstgenoemde Coupé van Borgwardwerd in 1987 gekocht en in 1990 van Hollandse

reisdocumenten voorzien.De andere Coupé heeft dus al zo'n jaar of zestienstaan wachten op betere tijden en die zijn nu voorhaar aangebroken, want het laswerk is al groten-deels door Jos gedaan en de wagen staat nu bijautoschadebedrijf Montferland in ‘s Heerenbergom verder strak gemaakt te worden.De deuren zijn weer roestvrij en passen perfect,het schuurwerk is reeds aangevangen, er wordtin de loze uren veel aan de auto gedaan. Debekleding is onder Duitse regie en is nu aan de

finishing touch toe. Jos toont trots de achterpa-nelen en de achterbank, om ons een indruk tegeven hoe het worden zal. Met de originele ruit-stiksels erin verwonder ik mij over de precisie hoemooi dit gemaakt is. Ook het stuur en dashboardzijn al aan de beurt geweest, net als veel anderklein spul. Alles in elfenbein. Verbazingwekkendis dat Jos met een computerfreesbank ook dezwaluwstrippen geheel heeft nagemaakt, diestraks op de zijkant zullen prijken.Bumpers en chroom zijn in gereedheid gebracht

9

AlgemeenBorgward Club Nederland (BCN) heeft de inhoudvan deze nieuwsbrief met de grootst mogelijkezorg samengesteld, desondanks kunnen er on-bedoeld typefouten voorkomen. Informatie indeze nieuwsbrief is echter ook afkomstig vanderden (adverteerders, FEHAC e.a.). Deze der-den zijn zelf verantwoordelijk voor de juistheid envolledigheid van deze informatie. BCN draagtvoor de inhoud en voor de geplaatste adverten-ties/mededelingen geen enkele verantwoordelijk-heid en sluit hierbij iedere aansprakelijkheid uit.

Brand in garage Toxopeus

Velen van u zullen inmiddels wel weten dat op 4 januari brand heeft gewoed in de garage van onsclub- en bestuurslid Evert Toxopeus.Vrijwel de hele voorraad onderdelen, twee Borgwards, een kever cabriolet en de garage zijn afge-brand. Hun woonhuis is gelukkig gespaard gebleven. Dit is voor Evert en Corrie een enorme slag,want het was hun levenswerk.Ook voor de Borgward wereld is dit een grote tegenvaller. Velen ontvingen hun onderdelen van Evert.We willen Evert en Corrie heel veel sterkte wensen in deze periode en hopen van ganser harte datde nasleep van deze gebeurtenis naar tevredenheid zo soepel mogelijk zal verlopen.

Club artikelen

Dames polo korte mouw € 25,00Heren polo lange mouw € 27,50Heren polo korte mouw € 25,00B.C.N. vlag € 35,00B.C.N. beker € 2,50B.C.N. sticker € 1,00B.C.N. briefopener € 3,50

De onderstaande artikelen zijn tijdens de evene-menten te koop bij Antoon Vervoort.

brandde. “Jos”, vroeg ik, “heb je geen vriendin ofzo, met wie je jouw leven wilt delen”? “Nee!” washet antwoord resoluut. “Mijn relaties hebben nooitlanger dan twee uur geduurd, langer hebben zehet nooit kunnen uithouden met mij. ”Ik denk datik je maar ga opgeven voor boer zoekt vrouw ,oftewel autogek zoekt vrouw”, zei ik plagendtegen Jos. Ik denk dat een vrouw het heel goedkan uithouden op de plek waar Jos woont, alleende vraag blijft dan natuurlijk...ook met Jos en danlanger dan twee uur? Ook de afloop van ditvraagstuk zal de tijd leren. Mijn dag was helemaal goed en die van Rob ook,want de tijd vloog voorbij en we hebben nog nooittijd te kort gehad eigenlijk, want Jos had noggenoeg te vertellen.Pffffffffffftt......dat was mij het dagje wel.Ik bedank via deze weg de altijd zo sympathiekeen bescheiden Jos en zijn moeder natuurlijk ook.Zij hebben er samen een onvergetelijke dag vangemaakt.Tot schrijfs. Oh ja...Mochten er clubleden zijn die eigenlijk ook weleens hun verhaal willen vertellenen dit niet zelfop schrift kunnen zetten.....Je mag mij altijdmailen of bellen natuurlijk. En wie weet sta ik devolgende keer wel bij u op de stoep. Groeten uut het altijd weer mooie Olst an deIessel....Martie.

Vervang nu tijdig uw Radiateur van uw Borgward.

Ga het nieuwe jaar in met een goede radiateur, zodat u niet op weg naar een treffen met koelpro-blemen langs de kant komt te staan......................Ik heb nieuw gereviseerde Tropenkoelers op voorraad, met extra dik koelblok....Direct monteerbaar en met 1 jaar garantie. Vraag naar de SPECIALE WINTERPRIJS.Martie Kamphuis. champhouse@planet.nl of 0570 563775.

10

Oldtimers in vlammen op Door Germa Gravelan, ROTTERDAM - 4 januari2010 "Mijn levenswerk is in vlammen opgegaan."Machteloos moest Evert Toxopeus maandag-middag toezien hoe zijn oldtimergarage aande Kralingseweg in Rotterdam helemaal af-brandde. Rond kwart voor vijf die middag was Toxopeus inzijn naastgelegen woonhuis bezig met de admi-nistratie, toen hij uit het raam keek en tot zijn groteschrik zag dat de sneeuw bij de garage helemaalgrijs was. Toen pas zag hij de vlammen uit hetdak slaan.

"Het vuur begon in de nok. De isolatieplaten, diebrandwerend horen te zijn, vatten vlam en toenging het heel snel", aldus Toxopeus, die in deschuur vanaf 1962 met eindeloos geduld en liefdeauto's van het Duitse merk Borgward restaureer-de. "Ik probeerde eerst zelf de brand te blussen,maar het moment dat ik naar binnen ging storttehet plafond al in. Ik kon niet verder en de rook waszo dik dat ik op de tast die twee meter terug naarbuiten moest vinden."Desondanks probeerde de 67-jarige man nog om

via een andere ingang een bijna gerestaureerdeBorgward en een Volkswagen Kever Cabriolet uitde vlammenzee te redden. "Maar dat lukte nieten de politie heeft me daarna tegengehouden."

De eigenaar van deze verloren gegane BorgwardIsabella Coupé meldde zich gisteren, zwaargeëmotioneerd, bij Toxopeus. "Alleen de velgenmoesten er nog op, dan was hij klaar. Nu is eralleen nog een karkas."Drie auto's (twee van klanten) worden als verlorenbeschouwd, de vierde is zwaar beschadigd."Bovendien had ik een enorme voorraad aanonderdelen. Ik heb 200 auto's uit elkaar gehaalden had, denk ik, het grootste magazijn van Ne-derland. Dat is allemaal weg."Het woonhuis ernaast kon gelukkig wel geredworden. "Er is wat waterschade, de ruiten zijngesprongen en de achterkant is zwartgeblakerd,dus het valt mee. Maar het doet enorm veel pijndat de garage weg is. Wat ik had, krijg ik nooitmeer opgebouwd. Het is over", aldus de intensverdrietige Toxopeus.Het vuur ontstond aan het eind van de middag enwerd al snel een grote uitslaande brand. Debrandweer had moeite om voldoende bluswater

te krijgen, doordat het water in de sloten langs deKralingseweg bevroren was. Enkele gasflessendie in de bedrijfsruimte stonden, werden naarbuitengehaald en gekoeld zodat ze niet kondenontploffen. De oorzaak van de brand is nog nietbekend. Overgenomen uit de Telegraaf 6 januari 2010

11

De volgende dagNa de alles vernietigende brand bleef voor Everten Corrie een voortdurende nachtmerrie en hoopschroot over.

Het woonhuis in gelukkig gespaard gebleven,maar ook daar is de achtergevel flink aangetastdoor het voor. De ramen zijn gesprongen en dekozijnen zwaar beschadigd.De garage en de magazijnen zijn compleet ver-

woest, alleen de metalen spanten en een deelvan het dak zijn nog zichtbaar.3 mooie oldtimers zijn verloren gegaan verloren.Een Borgward Coupé die bijna klaar was om af-geleverd te worden.

De Borgward Sedan waar al vele weken aan wasgewerkt is ook geheel verbrand en een Volswa-gen Kever Cabrio.

De Borgward Combi van Evert is flink beschadigddoor de inmense hitte.Alles wat van aluminium of kunststof was iscompleet gesmolten. Hier en daar wordt nog iets,dat in een doosje was verpakt in redelijke staatteruggevonden. Van de stapels pakkingsets,

cardanhoezen raanrubbers etc. is niets meerover.Hier en daar komt er nog iets tevoorschijn wat dehitte heeft overleefd maar pas na grondigeschoonmaak en polijst werkzaamheden zal blij-ken of het nog bruikbaar is.Van de aluminium versnellingsbakken is een

12

groot deel onbruikbaar geworden evenals decardanassen.Motorblokken en andere zware metalen delenlijken de hitte te hebben overleefd, deels omdatzijn laag op de grond waren geplaatst en afgedektwaren door de stellingen er boven. Inmiddels zijner zo’n 5 containers van 20m³ geheel gevuld met

schroot afgevoerd. Er zullen er nog wel een paarvolgen. Gelukkig zijn er een aantal mensen dieEvert helpen om de chaos op te ruimen. Er wordtmet man en macht gewerkt om te redden wat ernog te redden valt.Evert werkt al hard aan noodoplossingen om zijnklanten te kunnen helpen en APK keuringen tekunnen verrichten. De garage zal, in beperkte

omvang, weer herbouwd worden, zodat wij overeen paar maanden weer van Everts diensten enkennis gebruik kunnen maken.Het zal echter nooit meer zo zijn als vroeger.Gesteld kan worden dat met deze brand eengrote hoeveelheid onvervangbare nieuwe engebruikte onderdelen verloren is vergaan.Ik ben zelf ook een paar dagen bezig geweestmet puinruimen bij Evert. Alleen dan ben je instaat om de omvang van deze tragedie goed tekunnen bevatten. Evert en Corrie nogmaals veelsterkte en rust in jullie verdere leven.Fred Vermeulen

Gratis onderdelen!Enige jaren geleden reden wij, Elly en onderge-tekende, een oldtimerrit in de omgeving vanHellevoetsluis (hoe toepasselijk).Wij waren, gelukkig, de enige met een Borgward,want; op een tussenstop in Spijkenisse, kwameen wat oudere man naar ons toe en stak ons eenuitbundige veer toe!"Mensen, wat een schitterende auto hebben jullie,ja, ik heb vroeger ook zo'n Borgward gehad, in dejaren zestig. Ik heb er nog wat onderdelen van inde schuur liggen"We waren gelijk klaar wakker, dat begrijpt u. Weonderbraken de rit en gingen direct met hem meenaar zijn woning en ja hoor, in de schuur lagende onderdelen, keurig verpakt in een doos en nogsplinternieuw, met de rekening er nog bij! Op mijnvraag waarom hij deze artikelen besteld had,vertelde mij; ik had ze nodig voor reparatie, maarvoordat ik er aan toe kwam, besloot ik de Borg-ward in te ruilen voor een Opel record (wat eenverschil!) Hij vertelde niet of hij daar ooit spijt vanhad gehad.Ik was er blij mee want ik mocht de onderdelengratis en voor niks meenemen.Komt zoiets meer voor? Ja, ik heb het namelijknog een keer gehad.Toevallig in dezelfde regio. Daar moeten vroegerheel wat Borgwards hebben rondgereden......Maar dit betrof gebruikte onderdelen, zoals kop-lampringen (niet mooi meer), triangels, uitlaat-ophangrubbers, een dashboard "piano" , ruiten-wissers plus overbrengstangetjes en nog watklein spul. Ook die kregen we gratis mee.Ja, dat zijn leuke dingen voor Borgward liefheb-bers. Jammer genoeg komt dit steeds mindervoor, maar we blijven hopen.Joop Sluis

13

Borgward Isabella vierdeursOndanks, dat de Borgward Isabella een geprezenautomobiel was, hebben destijds vele fans vandit automerk er bij Carl Borgward op aangedron-gen de Isabella uit te voeren met vier deuren.Echter onze Carl, waarvan het gerucht gaat, dathij nogal koppig en eigenzinnig was, is hier nooitop ingegaan.Ik stuitte op een artikel in het Duitse blad “MotorKlassik” met de titel “Familien Planung”, wat zo-veel betekent als “Gezinsplanning”,waarin ver-meld stond, dat er in 1960 toch al een vierdeursIsabella rondreed. De eigenaar was de ZwitserFranz Hammernicks. Deze man, die verknochtwas aan de Borgward Isabella en ook een Borg-wardgarage had in de buurt van Basel, liet zijnbolide ombouwen door de fa. Dietrich, ook inBasel, van een tweedeurs naar een vierdeurs. Detotale kosten voor deze metamorfose bedroegendestijds 4338,50 Zwitserse Franks.De eerste rit, die deze vierdeurs maakte, nadat

de lak nog maar nauwelijks droog was, was eenrit vanuit Zwitserland naar Bremen. Hiervan zeilater mevr. Clara Hammernick, die zich de reistoen nog goed herinnerde: “Ein Überraschungs-besuch war es, und wir waren ziemlich aufger-egt.” Dit onrustig gevoel werd gevoed door eenopmerking van Carl Borgward zelf, die verklaar-de, dat ze in een auto reden, die er eigenlijk niet

mocht zijn, want een vierdeurs Isabella was bijhem nooit van de band gerold. Echter FranzHammernick, die behalve Borgwardspecialist ookmonteur was, heeft zich hier niet aan gestoord,

want, zo verklaarde hij, dat als Carl niet zo’nvierdeurs in productie wou nemen, hij hem zelfwel zou bouwen. In de boeken, die destijds overde Isabella-serie verschenen werd ook nooit meteen woord gerept over deze vierdeurs, die Franztoch vol trots in zijn showroom stalde.“Vaak moesten wij geïnteresseerde klanten te-leurstellen, die zo’n vierdeurs wilden kopen endaarna naar de eerstvolgende dealer gingen en

zich een Mercedes met vier deuren kochten”, zoverklaarde mevr. Clara Hammernick. Eenmaal isCarl Borgward zelf bij Franz Hammerick op be-zoek geweest, ook omdat Franz altijd coureurvoor Borgward is geweest en zelfs de CarreraPanamericana voor Borgward heeft gereden.Steeds als Franz het gesprek wou leiden naar zijnvierdeurs, deed Carl dat af met de opmerking, dathet technisch gezien niet goed kon functioneren,omdat de Isabella daar gewoon niet geschikt voorwas. Het tegendeel was echter waar, want de vierportieren sloten als een kluis en op slechte wegenwas geen bijgeluid te horen. Ook later, nadatFranz overleden was, verklaarde zijn weduweClara, dat het nooit de bedoeling van Franz isgeweest de Isabella’s op bestelling om te bouwennaar vierdeurs, zodat er een nevenbedrijf zouontstaan. Hij wou alleen aan Carl Borgward latenzien, dat het wel degelijk mogelijk was een twee-deurs Isabella om te bouwen tot een vierdeurs.Als later Carl Borgward er op werd aangesprokentoch een vierdeurs te construeren zei hij steevast:“Der ist schön, aber wir bauen ihn nicht.” Mis-schien speelde wel op de achtergrond het feit, datde P100 in ontwikkeling was, welke wel werduitgerust met vier deuren. Bert Haan.(Vrij bewerkt naar een artikel van ChristiaanSteiger in Motor Klassik)

14

15

UITTERLINDEN

AUTOSCHADE

Eurogarantbedrijf

Hemelstraat 20, 5425 VT De Mortel

Tel. 0492 - 36 27 08

Indien onbestelbaar retour: Haven 150 2182 JV Hillegom

16