introductiedagen modernisering so 27/02/2018

1

WIL JE BURGERSCHAP?KOM DAN NAAR DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL

INHOUDSTAFEL

• Wat het onderzoek ons leert

• Eindtermen en leerplannen

• Pedagogisch project katholieke dialoogschool en burgerschap

• Vormingsconcept

• Burgerschapsopvoeding

• Twee projecten + effectiviteitsonderzoek

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

2

WAT HET ONDERZOEK ONS LEERT

• Burgerschap: what’s in a name? Brede definitie

• Hogere kennisscores, maar tegelijk sterke ongelijkheid (B-stroom)

• Duidelijk positieve trend inzake tolerantie, politieke kennis, vertrouwen in de politiek. Wel nog altijd weinig waardering voor culturele diversiteit.

WAT HET ONDERZOEK ONS LEERT

• Qua burgerschapseducatie leren we jongeren eerder ‘kritische observatoren’ te zijn en minder ‘geëngageerde participant’

• Nadruk in scholen op beleidsmatige aanpak: er worden vele initiatieven genomen, zoals acties tegen pesten op school, milieubeleid, duurzame ontwikkeling, participatief schoolklimaat.

• Maar leerlingen, ouders en leraren ervaren weinig betrokkenheid bij die beleidskeuzes.

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

3

EINDTERMEN EN LEERPLANNEN

EINDTERMEN EN LEERPLANNEN

• Eindtermen:– Eindterm: minimumdoelen op populatieniveau

– Basisgeletterdheid: minimumdoelen op leerling-niveau

– Hoe formuleer je eindtermen burgerschap? Sterke band met achterliggend mens- en maatschappijbeeld

– Hier is de vrijheid van onderwijs ten volle in het geding

• Leerplannen:– Realisatie van pedagogisch project, waarin letterlijk

opgenomen eindtermen naar project toe vertaald worden

– Bieden zowel structuur als ruimte aan scholen, lerarenteams en leraren

– Concreet vertaald in eigen vormingsconcept met katholieke dialoogschool als referentiekader

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

4

PEDAGOGISCH KADERKATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL

Op het kruispunt van onderwijs, Kerk en samenleving verwelkomt de katholieke dialoogschool gastvrijiedereen, van welke levensbeschouwelijke of religieuze achtergrond ook.

Zonder uitzondering nodigt ze leerlingen (internen, cursisten, studenten), ouders, personeelsleden en bestuurders uit aan haar onderwijsproject mee te werken.

Vanuit haar christelijke inspiratie wil ze ieder hiertoe uitdagen, motiveren en kracht geven.

PEDAGOGISCH KADERKATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL

Op het kruispunt van onderwijs, Kerk en samenleving verwelkomt de katholieke dialoogschool gastvrijiedereen, van welke levensbeschouwelijke of religieuze achtergrond ook.

Zonder uitzondering nodigt ze leerlingen (internen, cursisten, studenten), ouders, personeelsleden en bestuurders uit aan haar onderwijsproject mee te werken.

Vanuit haar christelijke inspiratie wil ze ieder hiertoe uitdagen, motiveren en kracht geven.

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

5

Als school is ze ervan overtuigd dat kwaliteitsvolonderwijs meer is dan louter opleiding. Onderwijs vormt mensen tot vrije, competente en solidaire personen die zin en betekenis vinden in leven en samenleven. Leren leren, leren werken, en leren (samen)leven gaan op school hand in hand.

Vorming rust kinderen, jongeren en volwassenen toe voor de steeds complexere wereld van vandaag en morgen. Ze leren deze wereld ontdekken en bekwamen zich om met engagement, kritische zin en creativiteit erin aan de slag te gaan.

Deze school is een inclusieve school. Ze draagt zorg voor de unieke talenten van elke leerling, met bijzondere aandacht voor wie het moeilijk heeft.

Als school is ze ervan overtuigd dat kwaliteitsvolonderwijs meer is dan louter opleiding. Onderwijs vormt mensen tot vrije, competente en solidaire personen die zin en betekenis vinden in leven en samenleven. Leren leren, leren werken, en leren (samen)leven gaan op school hand in hand.

Vorming rust kinderen, jongeren en volwassenen toe voor de steeds complexere wereld van vandaag en morgen. Ze leren deze wereld ontdekken en bekwamen zich om met engagement, kritische zin en creativiteit erin aan de slag te gaan.

Deze school is een inclusieve school. Ze draagt zorg voor de unieke talenten van elke leerling, met bijzondere aandacht voor wie het moeilijk heeft.

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

6

Als katholieke school werkt ze vanuit de grondervaring dat mens en wereld tegelijk gave en opgave zijn. Gevat in een netwerk van relaties met medemensen, de samenleving en de wereld, is menselijke vrijheid een gekregen vrijheid, die oproept tot verantwoordelijkheid.

In het vertrouwen dat het diepste mysterie van de werkelijkheid de liefde is, neemt de school deze liefde – zoals de Bijbel verhaalt en Jezus die voorleeft – als richtsnoer voor opvoeden, leven en samenleven.

De christelijke hoop die in deze liefde en het verrijzenisgeloof ontspringt, oriënteert de school in haar doelen en werking.

Als katholieke school werkt ze vanuit de grondervaring dat mens en wereld tegelijk gave en opgave zijn. Gevat in een netwerk van relaties met medemensen, de samenleving en de wereld, is menselijke vrijheid een gekregen vrijheid, die oproept tot verantwoordelijkheid.

In het vertrouwen dat het diepste mysterie van de werkelijkheid de liefde is, neemt de school deze liefde – zoals de Bijbel verhaalt en Jezus die voorleeft – als richtsnoer voor opvoeden, leven en samenleven.

De christelijke hoop die in deze liefde en het verrijzenisgeloof ontspringt, oriënteert de school in haar doelen en werking.

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

7

Vanuit dit mens- en wereldbeeld nodigt de katholiekedialoogschool in deze tijd van levensbeschouwelijk-religieuze veelheid iedereen uit om in dialoog met elkaar op zoek te gaan naar het volle mens- en medemens-zijn. Hiertoe brengt ze christenen, moslims, joden, anders-gelovigen, niet-gelovige humanisten samen met alle anderen die betekenis willen vinden in leven en samenleven.

In gesprek met elkaar leert iedereen de eigen identiteitvorm te geven, door deze te ontdekken, erover na te denken, en te verdiepen.

Vanuit haar opdracht brengt de school zelf in woord en daad op eigentijds-tegendraadse wijze de christelijke stem in dit gesprek binnen. Ze schept daarbij ruimte voor wie niet aan het woord komt.

Vanuit dit mens- en wereldbeeld nodigt de katholiekedialoogschool in deze tijd van levensbeschouwelijk-religieuze veelheid iedereen uit om in dialoog met elkaar op zoek te gaan naar het volle mens- en medemens-zijn. Hiertoe brengt ze christenen, moslims, joden, anders-gelovigen, niet-gelovige humanisten samen met alle anderen die betekenis willen vinden in leven en samenleven.

In gesprek met elkaar leert iedereen de eigen identiteitvorm te geven, door deze te ontdekken, erover na te denken, en te verdiepen.

Vanuit haar opdracht brengt de school zelf in woord en daad op eigentijds-tegendraadse wijze de christelijke stem in dit gesprek binnen. Ze schept daarbij ruimte voor wie niet aan het woord komt.

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

8

Op deze wijze school maken vergt een blijvende inzetvan allen en biedt ruimte voor groei en verscheidenheid.

Doorheen de dialoog verrijkt de katholieke school zichzelf, en vernieuwt ze haar christelijke inspiratie in de actuele context.

Vanuit de traditie waarin de school staat en in gesprek met haar omgeving, wil de katholieke dialoogschool een oefenplaats zijn voor een (samen)leven in een wereld die gekenmerkt is door diversiteit en verschil.

Kritisch-creatief leren omgaan met wat eigen en wat anders is, met wat verbindt en wat onderscheidt, stelt mensen in staat bij te dragen aan een open, zinvolle, verdraagzame en duurzame samenleving, waar een plaats is voor iedereen – een wereld waar ook God van droomt.

Op deze wijze school maken vergt een blijvende inzetvan allen en biedt ruimte voor groei en verscheidenheid.

Doorheen de dialoog verrijkt de katholieke school zichzelf, en vernieuwt ze haar christelijke inspiratie in de actuele context.

Vanuit de traditie waarin de school staat en in gesprek met haar omgeving, wil de katholieke dialoogschool een oefenplaats zijn voor een (samen)leven in een wereld die gekenmerkt is door diversiteit en verschil.

Kritisch-creatief leren omgaan met wat eigen en wat anders is, met wat verbindt en wat onderscheidt, stelt mensen in staat bij te dragen aan een open, zinvolle, verdraagzame en duurzame samenleving, waar een plaats is voor iedereen – een wereld waar ook God van droomt.

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

9

DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL TOEGEPAST OP BURGERSCHAP

• ‘Onze (democratische) waarden’ – Verlichting– ‘Vrijheid’ en ‘solidariteit’…

• Böckenförde-paradox: – Democratie verbruikt de waarden waarop ze berust

– Vandaar: democratie redt het niet, wanneer niet gedragen door de mensen zelf, vanuit hun identiteit en tradities.

• Dit betekent:– Burgerschap is geen laagje bovenop eigen identiteit…

– … maar de onderliggende waarden moeten ingeoefend worden binnenin eigen identiteit vanuit de dialoog met de anderen

– Niet kiezen tussen óf identiteit, óf openheid voor de ander, maar voor ‘open identiteit’

BURGERSCHAP OP DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL

• Kortom– Vanuit brede definitie ‘burgerschap’

– burgerschapseducatie kaderen

– in eigen pedagogisch project van de school

– binnen de kadervisie van de katholieke dialoogschool

– in de brede persoonsvorming van de leerling

– in dialoog met de lokale en brede samenleving.

• Daarom:– Geen afzonderlijk vak, maar concretisering in alle vakken,

in het gehele schoolleven

– Belang van brede algemene vorming voor álle leerlingen

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

10

ONS VORMINGSCONCEPT ALS PEDAGOGISCHE VERTALING VAN DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

11

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

12

PROJECTWERKING KDS EN BURGERSCHAP

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

13

ACHTERGROND

• Burgerschapsvorming• Gelaagdheid• Hiërarchie: NIET in waardering, WEL in voorwaardelijkheid

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

14

• Competenties gelinkt aan burgerschapslagen• Startend vanuit intuïtief verantwoordelijkheidsgevoel +

geïnspireerd door gekleurde normen (wegwijzers)• Inbedding van de bouwstenen

• Thema's als middel en als doel• Literatuur, wegwijzers, vragen

vanuit project, vragen vanuit maatschappij

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

15

• Doel project: verschil maken in het leven van leerlingen

• Doel team instrumentontwikkeling: scholen bewust maken en emanciperen

• Gevolg: vertaling naar contextgebonden resultaten

• Schoolklimaat, klasklimaat, mogelijkheden of hindernissen...

• Via leerplanimplementatie:– Derde graad basisonderwijs: Zin in leren! Zin in Leven!

– Eerste graad secundair onderwijs

• Community service learning– Derde graad secundair onderwijs

• Omgaan met superdiversiteit– Aanbod aan alle scholen

• Lerarenopleiding

• Inclusief: effectiviteitsonderzoek

PROJECTEN

introductiedagen modernisering so 27/02/2018

16

INSTRUMENTONTWIKKELINGMET EFFECTIVITEITSONDERZOEK

(Gestandaardiseerde) feedbackinstrumenten voor leraren en scholen om zichtbaar te maken:

1. Burgerschapsontwikkeling bij leerlingen:

- Identiteitsontwikkeling, tolerantie t.a.v. minderheden, attitude t.a.v. duurzaamheid,…

2. Burgerschapsvorming binnen de KDS (leraren):

- Attitudes leraren t.a.v. burgerschapsvorming

- Attitudes leraren t.a.v. inclusie, duurzaamheid, minderheden, …

- Schoolklimaat