20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
-
Upload
joost-ramaer -
Category
Documents
-
view
216 -
download
0
Transcript of 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
1/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 1 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
abonneer klavers nieuwsbrief service & bezorging colofon contact downloadDe Groene
03-07-2013
!"#$%&''(THIJS CHANOWSKI ALIAS MENEER DE UIL
In de jaren zeventig en tachtig vermaakten miljoenen kinderen en volwassenen zich
met de komische presentatie van het dagelijkse nieuws in De Fabeltjeskrant.
Bedenker Thijs Chanowski werd er beroemd mee, maar niet rijk. Gelukkig was de
autodidact op meer terreinen thuis.
JOOST RAMAER
Tweeten 0 0
MIDDEN JAREN ZESTIG van de vorige eeuw kreeg Thijs Chanowski in zijn kantoor aan de
Amsterdamse Prinsengracht bezoek van twee Britse filmmakers. Zij lieten mij dierenpoppen van stofzien die zij zelf hadden gemaakt, naar de fabels van Jean de la Fontaine. Ter plekke zag de regisseur
en producent van tv-programmas een animatieserie voor kinderen voor zich. Chanowski vroeg Leen
Valkenier, voormalig redacteur vanDelegerkoerier en copywriter bij reclamebureaus, het scenario te
schrijven. De twee ontdekten spoedig dat Fontaines fabels onvoldoende materiaal bevatten voor een
dagelijkse serie. Valkenier bedacht daarop een nieuw kader: een wijze oude uil die de kinderen het
laatste nieuws voorleest uit een fantasiebos vol dieren met verdacht menselijke trekjes.
Zo ontstondDeFabeltjeskrant, van 29 september 1968 tot en met 31 augustus 1974 het best bekekenprogramma op de Nederlandse televisie met n tot twee miljoen kijkers per aflevering. Kinderen en
volwassenen vermaakten zich kostelijk met de goeiig-humoristische toespelingen op de actualiteit van
alledag. Margaretha Bontekoe scheidde, heel modern toen nog, van haar man Teun Stier en opende
vervolgens een vrouwenhuis. De neurotische Juffrouw Mier Tuuterdetuut! kon model staan voor
de vele Nederlandse huisvrouwen die destijds soelaas zochten voor hun ledige bestaan bij een
psychotherapeut. Presentator Meneer de Uil kreeg extra allure toen zijn naamgenoot Joop den Uyl
premier werd van een hemelbestormend kabinet, dat leuke dingen voor linkse mensen beloofde. Al
had Meneer de Uil een heel wat milder temperament dan de fameus dominante Den Uyl. Hij sprak
Like 0
https://twitter.com/intent/tweet?original_referer=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waar&text=De%20Groene%20Amsterdammer%20-%20Echt%20waar&tw_p=tweetbutton&url=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waarhttp://twitter.com/search?q=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waarhttp://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar#http://www.groene.nl/zoek?search=&search_author=Joost%20Ramaerhttp://www.groene.nl/homehttp://www.groene.nl/homehttp://www.groene.nl/sessiehttp://www.groene.nl/accounthttp://www.groene.nl/abonneerhttp://www.groene.nl/klavershttp://www.groene.nl/newsletters/newhttp://www.groene.nl/servicehttp://www.groene.nl/colofonhttp://www.groene.nl/contacthttp://www.groene.nl/download-de-groenehttp://www.groene.nl/sessiehttp://www.groene.nl/accounthttp://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar#http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar#http://www.groene.nl/zoek?search=&search_author=Joost%20Ramaerhttp://twitter.com/search?q=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waarhttps://twitter.com/intent/tweet?original_referer=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waar&text=De%20Groene%20Amsterdammer%20-%20Echt%20waar&tw_p=tweetbutton&url=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waarhttp://www.groene.nl/homehttp://www.groene.nl/download-de-groenehttp://www.groene.nl/contacthttp://www.groene.nl/colofonhttp://www.groene.nl/servicehttp://www.groene.nl/newsletters/newhttp://www.groene.nl/klavershttp://www.groene.nl/abonneer -
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
2/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 2 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
zijn doelgroep aan met lieve kijkbuiskinderen, en maande hen ter afsluiting: En nu oogjes dicht en
snaveltjes toe. Hij gaf zelf het goede voorbeeld, steevast onderbroken door nog n laatste knipoog.
Een tweede serie, eveneens geschreven door Valkenier en uitgezonden tussen 1985 en 1989, bleek
bijna even populair. Die speelde in op de ontluikende multiculturele samenleving, met exotische
nieuwe karakters als Zaza Zebra en Mister Maraboe, afkomstig uit het Derde Dierenbos oftewel deDerde Wereld. Chanowski en Valkenier maakten ook nog een tweede animatieserie.Paulusde
Boskabouter was losjes gebaseerd op de populaire kinderboeken van Jean Dulieu die niet bijster te
spreken was over het resultaat.
Thijs Chanowski werd beroemd door Meneer de Uil. Maar hij kon en deed veel meer. Hij maakte
muziek met beroemde jazzmusici, ontwikkelde zich tot multimedia-man avant la lettre en stichtte
samen met Steve Austen het Shaffy Theater, jarenlang een van d Amsterdamse podia voor avant-
gardetheater. Samen met Austen inspecteerde hij onlangs het geheel gerestaureerde pand aan deKeizersgracht in Amsterdam waarin ooit het Shaffy Theater bloeide: Felix Meritis, Gelukkig door
verdiensten, in 1788 gebouwd door het gelijknamige genootschap van Amsterdamse burgers,
kinderen van de Verlichting die hongerden naar kennis.
Net als Chanowski zelf. Media, kunst, knutselen, universiteit en ondernemerschap op al deze
terreinen wist de onbevangen autodidact zich te onderscheiden, niet gehinderd door eerbied voor
gevestigde reputaties. Zijn even toevallige als succesvolle loopbaan bevat wijze lessen voor de huidige
overheid, die met de ene hand de creatieve industrie wil bevorderen en met de andere de kunsten
uitlevert aan de economische crisis. Thuis in het Noord-Hollandse Bergen put Chanowski, 83
inmiddels, urenlang uit zijn herinneringen, af en toe geholpen door Austen en door zijn vrouw Josine
van Noord.
THIJS CHANOWSKIwerd geboren in 1930 in Hamburg uit het huwelijk tussen een Wit-Rus en een
Nederlandse. Zijn vader overleed al snel. Er volgde een rommelige jeugd, verstoord door tweestiefvaders, de Tweede Wereldoorlog en talloze verhuizingen. Zo woonde hij korte tijd in Bergen, in
villa De Zandhoeve, het huidige Blooming Hotel. Thijs zat daar op de lagere school met de kinderen
van schilders als Charley Toorop en Eddy Fernhout. Dat was mijn vuurdoop in de kunsten. Hij
schilderde zelf ook. Waterlelies vooral, Fernhout deed hem voor hoe dat moest.
Het gezin, herhaaldelijk gebroken en weer herenigd, was welstandig, maar dat kon een gebrek aan
warmte en geborgenheid niet compenseren. Ik heb nooit ergens langer dan n jaar op school
gezeten. Vrienden kon hij daardoor niet maken. Ik zat op mijn kamertje en amuseerde mezelf. Hij
bleef schilderen en begon ook te musiceren. Op een contrabas die hij zelf had gemaakt, van een
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
3/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 3 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
theekist en een oud gordijnkoord. Hij kocht zijn eerste 78-toerenplaat: OlManRebop van Dizzy
Gillespie. Om hem te kunnen afspelen bouwde hij zelf een grammofoon. Muziek maken hield hem
overeind. Toen zijn derde vader dat merkte, kocht hij een echte bas voor Thijs. Zon heel goedkope,
van triplex.
Noch de lagere school, noch de hbs heeft hij ooit afgemaakt. Ook de Autotechnische School niet, diehij in Apeldoorn twee jaar lang bezocht. Ik vond het wel leuk daar. Ik leerde lassen, smeden en
technische tekeningen maken. Op zijn zeventiende ging hij werken voor zijn grootouders in Arnhem,
eigenaren van twee modezaken. Zij stuurden hem naar Parijs, om stoffen in te kopen en de
modewereld te leren kennen. De triplex bas sjouwde hij mee, ook op de open achterbalkons van de
Parijse stadsbussen uit die tijd. Een buspassagier nam hem mee naar de jazzkelder Chez Inez. Thijs
werd een van de vaste bassisten van de club. In de zomer reisde hij met de muzikanten mee naar
Saint-Tropez. Daar werkte hij overdag en maakte s avonds muziek. Na de sessies zakte het gezelschap
af naar Bar Le Gorille, genoemd naar zijn zwaar behaarde uitbater, en de nachtclub Tropicana. Zo
raakte Thijs bevriend met beroemdheden als Don Byas en jazzviolist Stphane Grapelli. Sacha Distel,
de toenmalige minnaar van Brigitte Bardot, kwam ook vaak meespelen.
Bij terugkeer in Arnhem, anderhalf jaar later, viel Chanowski met zijn neus in een vergelijkbaar pak
boter. Hij mocht komen inwonen bij de vermogende weduwe van de stichter van de Algemeene
Kunstzijde Unie. Als enige tegenprestatie verlangde zij dat de nieuwe kostganger af en toe aanschoof
bij haar bridgekransjes. Daar ontmoette hij Binne Groenier, directeur van de Arnhemse toneelschool,
actrice Ingeborg Elzevier en kunstenaar Klaas Gubbels, die een van zijn beste vrienden zou worden.
Via Groenier en Arend Hauer, docent aan de toneelschool en de vader van Rutger, kwam hij in contact
met de pioniers van de Nederlandse omroep.
HET WAS eind jaren vijftig; radio en televisie veroverden de Nederlandse huiskamers. Chanowski zei
de mode vaarwel en sloot zich aan bij deze revolutie. Ger Lugtenburg van de Avro vroeg hem een show
te regisseren van The Skymasters, de legendarische big band. Thijs was de eerste Avro-regisseur die
zelf musiceerde. Tijdens de opnamen zei ik tegen de geluidstechnici: Over acht maten zet de piano in,
dan moet je dat kanaal wat harder zetten. Dat hadden ze nog nooit meegemaakt. Door zijn veel-
zijdigheid brak Chanowski snel door. Hij bedacht en maakte destijds populaire programmas als de
LouvanBurgShow enDomino, met alle grote Franstalige sterren uit die tijd: Edith Piaf, Gilbert
Bcaud, Jacques Brel, Juliette Grco.
Hij werkte als regisseur en producent tegelijk in zijn werk voor de omroep hield hij alle touwtjes zelf
in handen. Toen de Avro-directeur Karel Prior besloot regie en productie strikt te scheiden, kwam het
tot een breuk. Plotselin kree ik brief es met: Dan en dan komt die en die dat en dat zin en. Die
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
4/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 4 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
stuurde ik terug met heel groot LUL! erop geschreven. Ik zei: als ik een show doe, bepaal ik ook de
inhoud.
Prior boog niet en in 1961 begon hij voor zichzelf in Amsterdam, onder de naam Chanowski
Productions. Aanvankelijk maakte hij vooral kunstprogrammas voor de NTS, de voorloper van de NOS.
Maar spoedig kruisten zijn oude en nieuwe werkterreinen elkaar: hij werd producent en regisseur van
modeshows in de Rai, met film, dias en muziek. Dat deed toen nog niemand. Zijn inspiratiebron was
het Tsjechische Laterna Magika, dat hij had gezien tijdens de Wereldtentoonstelling in Brussel in
1958.Blacktheatre optische illusies met behulp van verduisterde ruimtes en UV-licht
gecombineerd met dans en film. Je zag bijvoorbeeld een danseres dansen met een wit bord waarop zij
zelf werd geprojecteerd. Ze begon een verhaal te vertellen. Midden in een zin verscheen plotseling een
scherm waarop zij verder praatte, terwijl de echte danseres wegliep.
Chanowski was gefascineerd. Zijn modeshows richtte hij in met schermen waarop hij dias en filmpjes
kon vertonen. Ik liet close-ups maken van details zoals kragen, mouwen en sieraden. Die
projecteerden we dan terwijl de modellen de kleding showden. Zo kreeg het publiek veel meer te zien.
Ook schakelde hij als een van de eersten ter wereld televisieschermen aan elkaar, zodanig dat hij op al
die schermen n groot beeld kon tonen, of juist symfonien van verschillende dias of filmpjes. Het
megascherm werd een hit op congressen.
Het waren geen echte uitvindingen, relativeert hij zelf. Eerder betere doorontwikkelingen van wat
anderen hadden bedacht. Natuurlijk ging er ook het nodige mis. Zo bedacht hij de spot-o-theek, een
soort beeldbibliotheek van reclamefilmpjes. Op 8mm-film nam ik alle spotjes op, met cameras die ik
had gesynchroniseerd met de tv. Ik dacht: dat vinden reclamemakers vast geweldig. Maar niemand
toonde enige interesse. Ondanks Chanowskis talent voor knutselen was de techniek voor hem bijzaak.
Hij had vooral de bijzondere gave om van tevoren, in zijn hoofd, te bedenken wat de beste manier was
om een boodschap met beelden te versterken of het nou een modeshow was, een congres of een tv-
programma. Wij zeggen niet voor niets: ik zit vr de televisie, en chter de computer. Hoe wij kijken,
bepaalt hoe je iets moet tonen.
RAMSES SHAFFYwas destijds een risingstar. De zanger en acteur stond onder contract bij Henk
van der Meijden, maar Mister Priv wilde van hem af. Waarom weet Chanowski niet precies, maar het
zal wel iets te maken hebben gehad met Shaffys romantische en losbandige levensstijl. Je moest altijd
maar afwachten of het grote talent op de afgesproken tijden kwam opdraven. Chanowski besloot zich
over Shaffy te ontfermen. Hij bombardeerde een jonge werkstudent bij zijn bedrijf tot de chauffeur diede zanger naar zijn optredens en daarna weer naar huis moest rijden. Zijn naam was Steve Austen.
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
5/9
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
6/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 6 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
Austens ergste nood, het legde ook de basis voor latere gemeentelijke subsidiring.
Zo groeide de voormalige werkstudent uit tot een heuse theaterdirecteur. Maar hij bleef vooral
ondernemer. Een echte manager zou hij nooit worden. Net zo min als Chanowski, die zijn megahitDe
Fabeltjeskrantniet te gelde wist te maken, ofschoon de serie werd gexporteerd naar zon veertig
landen. De omroep betaalde ons voor de productie 2500 gulden per aflevering. Dat was een heel krap
budget. Een zekere Mark Spits wilde de merchandising wel doen. Hij bood tienduizend gulden als we
hem de exploitatierechten gunden. Spits is er miljonair mee geworden, Chanowski niet. Een land als
Marokko betaalde vijftien gulden per aflevering. Na jaren kregen we onze kopien terug met nietjes
erdoor. Een zekere Carla bedacht eenFabeltjeskrant-toneelvoorstelling voor scholen. Chanowski
vond het prima. Zo heb ik Joop van den Ende leren kennen. Hij was de chauffeur die voor Carla bij
ons de poppen kwam ophalen. Het kon hem niet schelen dat hij het grote geld misliep met Meneer de
Uil. In 1959 kocht ik mijn eerste huis, aan de Nieuwe Prinsengracht. Zeven jaar later verkocht ik hettwee keer zo duur. Dt was pas rijkdom.
Chanowski bleef vooral doen wat zijn hart hem ingaf. In 1971 leerde hij zijn vrouw Josine kennen, zelf
scenarioschrijver. Zij nam hem mee naar voorstellingen van het Werkteater van Shireen Strooker en
Joop Admiraal. Daar was Thijs helemaal kapot van, vertelt ze. Het leidde ertoe dat hij twee
Werkteater-films regisseerde: Toestanden (1976), over psychiatrische instellingen, en Camping
(1978). Het leverde nauwelijks een cent op, maar hij won er de Prix Italia mee en een nominatie voor
de Gouden Beer op het filmfestival van Berlijn.
Intussen groeide uit de knutselaar een serieuze multimediale techneut. In 1974 werd Chanowski
regisseur van de tv-serieDevloekvanWoestewolfvoor de NOS, op een script van Paul Biegel. Voor die
serie maakte Carl Hollander tekeningen met perspectief. Chanowski nam de acteurs in de serie op
tegen een blauwe achtergrond. Met twee cameras: n was gericht op de acteur in de verder lege
studio, n op Hollanders tekeningen. Hij synchroniseerde die cameras met Bowden-kabels,
gekoppeld aan een tweedehands versnellingsbak, om het verschil in schaalgrootte tussen de acteur en
de veel kleinere tekening te compenseren. In de montage vulde hij de lege blauwe achtergrond in met
de opnamen van de tekeningen.
Deze techniek heet chromakey, en Chanowski was een van de eersten ter wereld die ermee werkte.
Eerst in zwart-wit, later in kleur. Vier jaar na Woestewolfstuitte hij op een advertentie in het
Amerikaanse vakblad TheCinematographer. Daar werd een nieuwe uitvinding te koop aangeboden,
voor driehonderdduizend dollar. Het was zijn chroma key-machine. Weer had Chanowski er geen
cent aan verdiend.
In de jaren zeventig ging hij ook werken voor Philips in Eindhoven dankzij de eerste cameraman van
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
7/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 7 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
Nederland, Vara-pionier Erik de Vries. Daar was de beeldplaat uitgevonden, een soort langspeelplaat
die fotos en films kon vastleggen. Chanowski begreep het potentieel van deze innovatie beter dan de
verkopers en boekhouders die bij Philips de dienst uitmaakten. Samen met Aart Gisolf maakte hij
Ouderworden, een van de eerste films die de kijker kon manipuleren nu zouden we dat
interactiviteit noemen. En Eindhovenaar zag in dat hier iets bijzonders was verricht, een Turkse
Philips-manager die luisterde naar de naam Buktas. Hij tekende voor de aankoop van dertig procent
van Chanowski Productions, en nam meteen afscheid: hij had inmiddels een andere baan binnen
Philips. Buktas opvolger kwam uit de baksteenindustrie. Toen heb ik mijn aandelen meteen weer
teruggekocht.
Toch zou Chanowski Philips tien jaar lang blijven bestoken met ideen en uitvindingen, soms van
hemzelf, soms van anderen. Samen met ruimtevaarder Wubbo Ockels bedacht hij een systeem voor
onderhoud op afstand. Dat hebben we nog vanuit Eindhoven getest op een onderwatercabine ergens
in Noorwegen. Het werkte. Later hebben zowel de Amerikanen als de sovjets het in hun
ruimtevaartprogrammas gebruikt. Voor de havenschool in Rotterdam ontwikkelde hij een simulator
waarmee havenwerkers konden leren containers te laden en te lossen. Ampex, een grote Amerikaanse
onderneming in Silicon Valley, zou die havensimulator gaan bouwen. Daar werkten zesduizend man,
aan mijn kant zes. Ze wilden een joint venture met mij aangaan. Ik mocht het contract dicteren.
Chanowski kwam te spreken met een Ampex-manager. De man bleek net als hij familiewortels te
hebben in de Poolse stad Lvov. Dat brak het ijs. Ampex had net een Emmy Award gewonnen en hij
was dronken. Hoeveel moet je hebben? vroeg hij.
Weer kwam er niets van terecht. Al deze vondsten waren gebaseerd op de beeldplaat. Het mooie van
dat ding is dat het een drager is voor fotos en films. Die geven een veel realistischer beeld dan
computeranimatie. In de handen van Philips veranderde dit goud echter in modder. Beeldplaten
worden nog steeds over de hele wereld gebruikt. Maar ze komen uit Japan, al jaren niet meer uit
Eindhoven.
Chanowskis echte doorbraak kwam toen hij genteresseerd raakte in de ontsluiting van data, degoudmijn van het internet. Ik ontmoette Hans Paaijmans, een jongen uit Tilburg die een vrije-
tekstzoekprogramma had bedacht. Wat dat is, maakt Chanowski duidelijk aan de hand van een
treffende metafoor. Als je via Google een naald in een hooiberg zoekt, geeft Google je de naalden.
Hans en ik gaven je de boerendochter. Het zoeksysteem Freebase dat hij met hulp van Paaijmans
ontwikkelde, werkt associatief. Net als de mens. Als je denkt aan Beatrix, denk je al gauw aan Claus.
Dat lijkt op Santa Claus, en zo kom je vanzelf op Sinterklaas.
Zijn latere doorontwikkeling van Freebase herdoopte Chanowski tot AquaBrowser. Aqua is water,
vloeibaar. Het staat voor zoeken zonder hirarchie. De beste vondsten doe je namelijk juist vaak
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
8/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 8 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
wanneer je nietzoekt. Wat ik heb verdiend, kwam meestal voort uit toevalligheden. Nicholas
Negroponte van het gerenommeerde Massachusetts Institute of Technology liet Chanowski voor
drieduizend dollar participeren in een uitwisseling van technische gegevens. De AquaBrowser wist
Chanowski voor de verandering eens goed te verzilveren. De koper was BSO/Origin van Eckart
Wintzen, net als hij een voormalige roepende in de woestijn die Philips heette. Van de opbrengst heb
ik dit huis kunnen kopen, zegt Chanowski, om zich heen gebarend in zijn huidige riante woning in
Bergen. Wat hem niet belette de AquaBrowser weer terug te kopen toen BSO opging in het huidige Atos
Origin.
Dankzij Wintzen werd Chanowski in 1995 benoemd tot buitengewoon hoogleraar databases en
zoeksystemen aan de Universiteit van Amsterdam. De UvA moest daar wel een jaar over vergaderen.
Tenslotte had hij noch de lagere, noch de middelbare school afgemaakt laat staan een universitaire
studie.
Chanowski noemt het wetenschappelijk klimaat aan de UvA onwaarschijnlijk. Er zijn hoogleraren
die hun studenten leren hoe je trams moet besturen, volgens een methode uit 1914. Wat jpeg is, moest
hij ze uitleggen. Het eerste wat ons onderwijs doodt in studenten is hun nieuwsgierigheid. Ooit telde
Nederland ook buiten de universiteiten gerenommeerde onderzoeksinstituten, zoals het befaamde
Natuurkundig Laboratorium van Philips. Maar daar is niets van over. Hun vrije en creatieve setting is
vervangen door een puur commercile aansturing.
VERNIEUWING en verandering gedijen bij een zekere anarchie, in de kunsten en in de wetenschap.
Maar die is verdrongen door een tweekoppig monster: het rendementsdenken dat het bedrijfsleven is
gaan beheersen, en de beleids- en regelzucht van de overheid. In Amsterdam is het voormalige terrein
van de ADM-werf, waar Steve Austen dertig jaar geleden het Festival of Fools organiseerde, al lang
bebouwd met woningen. Ook andere vrijplaatsen in de hoofdstad staan onder druk van lucratieve
projecten voor huizen en kantoren, zoals de NDSM-werf verderop aan de noordoever van het IJ.
Creatieve industrie is een kwestie van toestaan, laten gebeuren. Dat verdraagt zich slecht met
speerpuntbeleid voor een topsector, hoe goedbedoeld ook.
Het is een klein wonder dat Felix Meritis, voorheen het Shaffy Theater, in dat klimaat kon overleven.
Steve Austen en zijn nazaten wisten de oude tempel van de Verlichting meermalen van de ondergang
te redden. Nog onlangs sneed de gemeente Amsterdam drastisch in haar jaarlijkse subsidie. De
stichting voorziet nu deels in haar inkomsten door het gebouw te verhuren aan derden. Zo was er op 11
juni jongstleden een congres gaande. In de zaal waar Ramses Shaffy ooit zijn triomfen vierde, stondeen seminar Valorisatie en beleid. De Teekenzaal bood onderdak aan Publiek-private
-
7/28/2019 20130703 de Groene Amsterdammer Feature Thijs Chanowski Fabeltjeskrant
9/9
09-07-13 11:10De Groene Amsterdammer - Echt waar
Pagina 9 van 9http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar
, . .
Een jonge medewerker legde enthousiast uit dat deze organisatie wetenschappers leert hoe je van
kennis kassa kunt maken.
Tweeten 0 0Like 0
http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar#http://www.groene.nl/2013/27_28/echt-waar#http://twitter.com/search?q=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waarhttps://twitter.com/intent/tweet?original_referer=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waar&text=De%20Groene%20Amsterdammer%20-%20Echt%20waar&tw_p=tweetbutton&url=http%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2F2013%2F27_28%2Fecht-waar