7/30/2019 20130411 Theaterkrant.nl Review of De Laatste Dans by TG Ilay

http://slidepdf.com/reader/full/20130411-theaterkrantnl-review-of-de-laatste-dans-by-tg-ilay 1/3

04-05-13 15:54De laatste dans | Theaterkrant

Pagina 1 van 3http://www.theaterkrant.nl/recensie/de-laatste-dans/

De voorstelling wordt beheerst door een voorwerp, een stil, levenloos ding.

Het moet een choepa ver beelden, een traditioneel joods huwelijksbaldakijn.Maar deze choepa heeft zes poten, niet vier zoals het hoort. Hij re ikt ook tot

in de tribune – de toeschouwers op de eerste rijen zitten er zo’n beetje

onder, ze worden als het ware de tent ingezogen.

 Alle toeschouwers zitten sowieso ongemakkelijk dicht op de handeling, ze zijn

bijna geen toeschouwers meer. Vanuit die positie kijken ze naar wat buiten het

theater een privé-aangelegenheid is voor bruidspaar, familieleden en vrienden. Ze

beginnen te kijken met beleefde, afstandelijke belangstelling: goh, leuk, een

 joodse bruiloft, hoe zou dat gaan? Maar die houding wordt ze niet lang gegund.

Dit is geen gewone joodse bruiloft – ze moeten meedoen, steeds opnieuw positie

kiezen, en het wordt hen daarbij niet gemakkelijk gemaakt.

De twee ceremoniemeesters zijn naar eigen zeggen ‘kwartjoden’. Ze maken

lompe Hollandse grappen, met vette Hollandse knipogen naar de Israëlische

familieleden van de bruidegom op de eerste rij. Over de besnijdenis bijvoorbeeld.

Wanneer de bruid een Feyenoord-fan blijkt te zijn, heffen ze spontaan het strijdlied

tegen Ajax aan: ‘Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas!’ Steeds opnieuw wordthet feest van de trouwerij verstoord door de olifant onder de choepa: Israël, het

land dat alle Joden en niet-Joden dwingt tot onmogelijke stellingnames. ‘Laten we

het niet meer over Israël hebben!’ roept de bruidegom wanhopig uit. Hij wenkt zijn

bruid. ‘Kom, laten we dansen!’ Ze laat zich met moeite overhalen en wendt zich

herhaaldelijk ook weer van hem af. Omdat het nooit over haar gaat, maar alsmaar 

over hem. Of is het: over Israël? De bruidegom weet het ook niet meer. ‘Israël!’

roept hij op zeker moment. ‘The last line of defense van de beschaving tegen de

moslimzombies!’ Sarcasme of gemeend? Het publiek worstelt nog met die vraag

als de olifant zich opnieuw manifesteert, voor de zoveelste keer.

De laatste dans is de afsluiting van de zesdelige reeks theatervoorstellingen Het 

beloofde feest , waarin theatermaker Ilay den Boer (26) zijn relatie met Israël

onderzoekt, het land waar hij werd geboren en dat hij op zijn derde verruilde voor 

Nederland. Noodgedwongen: de eerste intifada was net losgebarsten, en zijn

ouders vonden het niet langer verantwoord te blijven. De kleine Ilay heeft hen dat

lang kwalijk genomen. Vooral zijn moeder, die hem opvoedde – zijn vader ging

spoedig zijn eigen weg. Waarom moest hij weg uit dat land waar altijd de zonscheen en waar sinaasappels aan de bomen groeiden?

Met zulke vragen confronteerde hij zijn moeder in gefilmde gesprekken in Eet 

 ELDERS TROUW

'Dat Den Boer na de aandrift in

eerdere delen, met Dit is mijn

vader als zinderend hoogtepunt,

ditmaal wat afstand heeft genomen

en niet meer zichzelf speelt - een

uitbundige Tim Murck is Ilay - is

logisch. Het ontneemt dit slot in de

context van de reeks tevens iets

van de ziel.' Hanny Alkema

NRC HANDELSBLAD

'Ilay houdt van Israël, maar haat

het land nog meer. Dat maakt hem

labiel, en het geeft een zekere

spanning aan het stuk, maar Ilay

uit zich vooral emotioneel. Dat

maakt hem bang van zichzelf.

„Zonder jou ben ik een radicale

gek”, zegt hij tegen zijn bruid. En

het klopt. Inzichtelijk worden zijn

bezwaren en kritiek niet.' Ron

Rijghard

VOLKSKRANT

'Intussen roept De laatste dans ookherinneringen op aan lang geleden

toen Toneelgroep Baal hier 

Leedvermaak van Judith Herzberg

TONEEL - 11 april 2013 - Frascati - Speellijst

 RECENSIES DE LAATSTE DANSTG ILAY

 De olifant onder de choepadoor Joost Ramaer gezien 11 april 2013 | Bewerk

De nieuwste vacatures van

Theatervacatures.nl

De Nieuwe Liefde 3 mei

2013

Medewerker Communicatie

[…]

Keizer Karel Podia 3 mei

2013

Hoofd Marketing en

Bespreekbureau […]

Youth for Christ Nederland

3 mei 2013

Regisseur/Schrijver […]

 

 NIEUWS Theater na de Dam zet

traditie voort

Meer cabaret in DeLaMar

 Ann Olaerts directeur

Toneelacademie

Nan van Houte secretaris-

generaal IETM

Kleine Komedie lanceert

app

Maas betrekt O.T. Theater

Toneelschuur blijft flink 

produceren

Theatermaker mei 2013

 Veem Theater drie keer

prijs

Cultuur treft nieuwe

 

HOME  NIEUWS  RECENSIES  ABONNEREN TM  ADVERTEREN  COLOFON   Zoek!

7/30/2019 20130411 Theaterkrant.nl Review of De Laatste Dans by TG Ilay

http://slidepdf.com/reader/full/20130411-theaterkrantnl-review-of-de-laatste-dans-by-tg-ilay 2/3

04-05-13 15:54De laatste dans | Theaterkrant

Pagina 2 van 3http://www.theaterkrant.nl/recensie/de-laatste-dans/

« Aantekeningen uit het ondergrondse Crashtest Ibsen 1: Nora »

smakelijk! , de eerste van de zes uit 2009, een bar mitswa-maaltijd nagespeeld in

het theater, met de toeschouwers als daadwerkelijk smullende tafelgasten. In de

vier voorstellingen daarna speelde Ilay steeds zichzelf tegenover 

achtereenvolgens zijn oma (Janken en schieten, 2009), zijn vader (Dit is mijn

vader , 2010), zijn opa (Zoek het lekker zelf uit! , 2011) en zijn jongere broer (Broer ,

2012).

De laatste dans is de eerste waarin Den Boer zich láát spelen, door Tim Murck.

Dat had hij nodig, legde hij deze week uit aan NRC Handelsblad -critica Herien

Wensink. ‘De afgelopen vijf jaar waren heftig. Binnen het theaterwereldje ging ik

van volstrekte nobody opeens naar de grote belofte.’ De olifant in zijn zes

voorstellingen werd een obsessie. Het dieptepunt kwam toen hij Dit is mijn vader 

speelde in Straatsburg, terwijl in die stad net een grote anti-Israël-demonstratie

werd gehouden. ‘Toen kroop de angst onder mijn huid.’

Den Boer zocht steun bij een paar van zijn beste vrienden: Tim Murck en Jack

Vecht, wiens personage in De laatste dans de echte Den Boer in een speech

genadeloos fileert als iemand die zichzelf teveel centraal stelt in de wereld. ‘Ilay,

 jouw karakter is in één woord samen te vatten: Ik!’ Spaar me niet, was Den Boers

opdracht aan Vecht. Daardoor, vindt hij zelf, is De laatste dans ‘de meest

waarachtige en meest persoonlijke’ voorstelling geworden in de reeks Het 

beloofde feest . Misschien – net als zichzelf laat hij bruid Bien, zijn echte vriendin,

acteren, door Sofie Joan Wouters. Een moeilijke rol, want ‘Bien’ heeft nauwelijks

tekst – ze verkeert tenslotte consequent in de slagschaduw van ‘Ilay’ en zijn

olifant. En wanneer ze wat zegt, horen we haar vette accent: Wouters is Vlaams.

Hoezo dan Feyenoord-fan? Wouters’ rol is te weinig uitgewerkt – een ongewilde

bevestiging van Vechts vernietigende toespraak. Buiten schuld van de actrice

verwart hij het publiek over haar personage, en dat leidt af van Den Boers

spiegelspel met zijn eigen emoties en die van zijn toeschouwers.

Maar het slot van De laatste dans is ijzersterk. Het publiek wordt samengedrongen

onder de choepa. De zijdoeken vallen naar beneden en lampen beschijnen het

dak: plotseling worden we omringd door wilde geschilderde taferelen die de

realiteit van Israël combineren met het ‘beloofde feest’ dat nooit kwam.

Gevechten, schreeuwende mensen, kogels en kreten. ‘Zet er een hek omheen en

het wordt een kamp!’ schreeuwt de bruidegom. ‘Gooi er een bom op en het feest

is voorbij!’ Nog even zien we een nieuw filminterview met de echte moeder van de

echte Ilay, die hem rustig, ouderlijk-vermanend toespreekt over ‘je eigen

onvermogen om met het onderwerp om te gaan’. Dan valt het doek. Na het

applaus begint Ilay te spelen met zijn band – het feest van de berusting kan

beginnen.

Foto: Jochem Jurgens

©Theaterkrant 2013

Dit bericht was geplaatst inToneel and tagged choepa, De laatste dans, Het 

Beloofde Feest , Ilay den Boer , Israël , Joodse bruiloft , Theater Frascati . Bookmark

the permalink . Plaats een reactie of laat een trackback achter:Trackback URL.

Bewerk 

2 Reacties

speelde. Ook over een Joodse

bruiloft, met een familie die nog

helemaal vastgeklonken zat aan de

oorlog, de vernietiging, de

verwerking en de schuldvraag

(waarom heb ik dit wel overleefd en

de anderen niet?). Dat Den Boer 

de tragiek van die verscheurdheid

doorzet naar een nieuwe generatie

is bijzonder.' Hein Janssen

 

Cecile Brommer Geplaatst op 12 april 2013 om 10:51 | Permalink |

Bewerk 

Wat een prachtige analyse, dank!

Maud Bredius

Geplaatst op 12 april 2013 om 13:34 | Permalink |

Bewerk 

Ik vind dit een slechte recensie.

Deze recensent vertaalt zijn eigen indrukken naar die van het publiek.

“Beleefde, afstandelijke belangstelling”? Hoezo? Waar maakt u dat uit op,

behalve uit uw eigen gedachten? “Het publiek worstelt met die vraag “(over de

olifant metafoor ). Misschien worstelt u ermee?

Dat de voorstelling persoonlijk is, heerlijk! Waren er maar meer zulke

voorstellingen. Dat uw recensie persoonlijk is, verkapt onder de noemer ‘het

 RECENSIES 

 bezuiniging

The International Criminal

Court

Solo’s@thesea

Une flûte enchantée

Krisztina’s Keuze

Grafted

Theatre of Changzhou

Toeters en taart

Mr Finney 

Het verdwenen Veen

Jagtlust Smagtlust

 

7/30/2019 20130411 Theaterkrant.nl Review of De Laatste Dans by TG Ilay

http://slidepdf.com/reader/full/20130411-theaterkrantnl-review-of-de-laatste-dans-by-tg-ilay 3/3

04-05-13 15:54De laatste dans | Theaterkrant

Pagina 3 van 3http://www.theaterkrant.nl/recensie/de-laatste-dans/

HOME NIEUWS RECENSIES ABONNEREN ADVERTEREN COLOFON@2012 THEATERKRANT, EEN UITGAVE VAN THEATERMAKER // TECHNIEK ARJENKP.NL // ONTWERP KOCHXBOS STUDIO NL HOSTING: NEDERHOST

publiek’ vind ik vreemd. Zeg dan ‘ik’, zoals Vincent Kouters doet of Loek

Zonneveld. Dat is wat moediger.

Plaats een reactie

Ingelogd als Joost Ramaer . Uitloggen?

Reactie

Plaats Reactie