20130326 technologie in de zorg

http://www.micvlaanderen.be

http://www.micvlaanderen.be/

TECHNOLOGIE IN DE ZORG…

EVOLUTIE OF REVOLUTIE?

Inclusief Consulting vof

Jean-Marie VANHOVE

www.inclusiefconsulting.eu

[email protected]

Kortrijk, 26 maart 2013

Inclusief Consulting vof 2

TECHNOLOGIE IN DE ZORG… EVOLUTIE OF REVOLUTIE?

INLEIDING

EVOLUTIE IN DE TECHNOLOGIE

EVOLUTIE IN DE ZORG

EVOLUTIE IN DE MAATSCHAPPIJ

EVOLUTIE IN HULPMIDDELENAANBOD

OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS

ZELFSTANDIG WONEN EN MOBILITEIT

TOEGANKELIJKHEID PUBLIEK DOMEIN

TECHNOLOGIE IN DE OUDERENZORG



INLEIDING

AFBAKENING VAN HET ONDERWERP

Technologie

= persoonsgebonden = ondersteunend.

= niet i.v.m. administratie, gegevensdeling…

= op alle levensdomeinen.

Zorg

= personen met functiebeperking.

= niet gezondheidszorg.

4



ONDERSTEUNENDE TECHNOLOGIE IS GEËVOLUEERD

SAMEN MET

De technologie: vb. van analoog naar digitaal.

De zorg: van medisch naar burgerschapsmodel.

De maatschappij: kennismaatschappij, beeldvorming,

subsidiëring...

Het hulpmiddelenaanbod.

5




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS







Van eerste kamergrote computer naar stand alone PC naar

huidige laptop

Bron: http://www.elomax.nl.(24.03.2013).

7




’70: Microprocessoren, IC.

’80: Computer - in bedrijfsleven/administratie.

’90: Telematica - in huiskamer.

’90: fusie IT en telecommunicatie: ICT.

Transmissie van geluid, beelden, tekst, film.

2000: ICT beïnvloedt sociale leven.

8




TOEGANKELIJKE INFORMATIE OVERAL

Bron: H. Dekeyser, Ter Wadding. (2013).

9




Computer werkt niet meer alleen met eigen data.

Ook interpersoonlijke communicatie.

Ook toegang tot maatschappelijke informatie mét interactie.

Mits voldoende bandbreedte en opslagmogelijkheden.

netwerkconnectiviteit.

10




VERSCHUIVING IN CONNECTIVITEIT


11





12




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS






EVOLUTIE IN DE ZORG

PARADIGMASHIFT

GEHANDICAPTENZORG

Van medisch over sociaal naar burgerschapsmodel.

Uit taboesfeer.

(Intellectuele handicap, dyslexie, autisme, ADHD…)

Nieuwe doelgroepen door veroudering: o.a. dementie…

14



EVOLUTIE IN DE ZORG

PARADIGMASHIFT

Jaren ’50 –’60: Medisch model

Handicap = stoornis die men moet aanvaarden.

Meer dan goed zorgen, is niet mogelijk.

Speciale scholen.

Eerste paralympische spelen in… 1948.

15



EVOLUTIE IN DE ZORG

PARADIGMASHIFT

Duwrolstoel

Blinde geleid door kind…

Bron: www.vlibank.be . (24.03.2013)

Bron: http://www.museuminzicht.be/assets/images/origineel/mzl000146.jpg. (24.03.2013)

16



http://www.museuminzicht.be/assets/images/origineel/mzl000146.jpg

EVOLUTIE IN DE ZORG

PARADIGMASHIFT

Jaren ’70 –‘ 90: Sociaal model

Naast “dis”-ability ook “abilities”.

Normalisatie.

= Aanpassen van toestellen: pastapuntjes, sprekende

huishoudtoestellen...

17



EVOLUTIE IN ZORG

PARADIGMASHIFT

Rolstoel wordt actief rolwagen

mits hoepel

Witte stok en geleidehond

Bron: www.vlibank.be.(24.03.2013)

Bron: http://kimbols.be/omgangstips#3._HULP_AANBIEDEN. (24.03.2013).

Bron: www.vlibank.be. (24.03.2013)

18



http://www.vlibank.be

EVOLUTIE IN DE ZORG

PARADIGMASHIFT

Jaren ’90: Burgerschapsmodel

VN-Conventie.

Recht op zelfstandige deelname aan maatschappij.

Gelijke kansen op informatie, communicatie...

Definitie ICF: handicap ligt in maatschappij.

Maatschappij moet zich aanpassen.

= Inclusie.

19



EVOLUTIE IN DE ZORG

PARADIGMASHIFT

Elektronische rolstoel

= zelfstandige mobiliteit

Bron: www.permobil.be. (24.03.2013)

Toegankelijke websites

20



OVERZICHT VAN DEZE

ONTWIKKELING/PARADIGMASHIFT

Bron: Beno Schraepen, Lector Plantijn Hogeschool. (20.03.2012).

21




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS







Bron: Beno Schraepen, Lector Plantijn Hogeschool. (2013).

23



EVOLUTIE IN HET BELEID

1963: Rijksfonds voor Sociale Reclassering Mindervaliden.

1969: Tegemoetkoming voor Motorisch en Sensorieel

Gehandicapten.

Fonds ‘81: Pmh hebben prioritair recht op zakgeld.

1990: Subsidiëring van “hulpmiddelen” (IMB).

2003: Riziv - revalidatiecentra doen ook aan integratie.

24




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS







ICT IS MAINSTREAM

= Ontwikkeld voor “gemiddelde” gebruiker:

visualisering probleem voor sommigen;

toetsenbord voor anderen;

snelheid van informatie voor ouderen…

Nood aan aanpassing van bestaande Vb. aangepast toetsenbord.

Of add-on – Vb. interfaces van gebruiker naar computer en terug.

= Ondersteunende technologie (OT).

26



ONTSTAAN VAN HULPMIDDELENMARKT

Vanuit instellingen

1961:“Didactische Centrale voor motorisch gestoorden

vzw” - MPI Ten Dries.

1985: Sensotec - Koninklijk Instituut Spermalie.

Door gebruiker zelf

1989: Skill – opgestart door Jan Jan Sabbe.

Binnen universiteit

1990: CTG – Medische Faculteit RUCA – nu CZT.

V. Claes, ontwikkeling op maat - gebruikersbetrokkenheid.

27



EVOLUTIE IN ONDERSTEUNENDE TECHNOLOGIE (OT)

Bron: Karel Van Isacker, Phoenix KM. (2009).

28




1e GENERATIE: jaren ‘60-80

Toegang tot tekst voor blinde personen (OPTACON).

(OPtical to TActile CONverter, tactiele weergave van

gedrukte letters)

Toegang voor slechtziende personen via speciale hardware.

Eerste brailleprinter.

Sprekende rekenmachine.

29




1e GENERATIE: jaren ‘60-80

OPTACON

Bron: Wikipedia. (24.03.2013)

30




2e GENERATIE: tot 2000

Software TTS, GUI – transmissie van tekeningen.

Softwarematige schermvergroting voor slechtziende

personen – audiodescriptie op TV.

Spraakherkenning + optische karakterherkenning.

Software voor leer- en cognitieve beperkingen.

Videotekstsystemen zoals Minitel.

31




3e GENERATIE: vanaf 1997

Elk grafisch element is toegankelijk

webtoegankelijkheid.

Informatie portals (voor ouderen).

Multimedia informatiediensten.

Spraak naar tekst.

32




NOOD AAN OT OP ALLE LEVENSDOMEINEN

Interpersoonlijke communicatie.

Toegang tot maatschappelijke informatie.

Wonen: domotica, automatisatie, veiligheid.

Mobiliteit: binnen en buiten.

Onderwijsleerhulpmiddelen.

Arbeidspostaanpassingen = redelijke aanpassingen.

33




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS






OT EN COMMUNICATIE

FUNCTIEBEPERKING GEHOOR

Geluidsversterking.

Tekst i.p.v. spraak.

Beeld i.p.v. spraak.

Gebarentaal.

Communicatie op afstand?

Communicatie met derden?

35



OT EN COMMUNICATIE


Tekst i.p.v. spraak

Teksttelefoon

In real time, maar…

Beller en ontvanger moeten toestel hebben.

Jaren ’80: Minitel (Fra)

Videotex online dienst via telefoonlijnen.

Soort pre-www online dienst.

36



OT EN COMMUNICATIE


Minitel

Bron: Wikipedia. (24.03.2014)

37



OT EN COMMUNICATIE


Tekstrelaydiensten

Tussenpersoon spreekt geschreven boodschap naar horende derde.

In 1991 reeds in Scandinavische landen.

Beeld- of videotelefonie – gebruik van gebarentaal

Videotelefoon: beeldscherm zit in telefoontoestel.

Beeldtelefoon in computer.

Skype.

38



OT EN COMMUNICATIE


SIGN LANGUAGE REMOTE INTERPRETING

www.youtube.com/watch?v=RKMyglfC79M

39



http://www.youtube.com/watch?v=RKMyglfC79M





OT EN COMMUNICATIE


’90: Mobiele telefonie met tekstscherm

SMS (short message services) buitenkans voor doven maar…

… problemen met interferentie met hoorapparaten;

en… communicatie niet in real time.

Wat met noodoproep?

via call center: 24/24 te bemannen en dan nog tijdverlies;

totale conversatie: combinatie stem x video x live tekst.

(http://www.reach112.eu/view/en/index.html)

40





OT EN COMMUNICATIE

FUNCTIEBEPERKING BLINDHEID

Voelen i.p.v. zien: brailleschrift

Louis Braille (1809 – 1852).

Geïnspireerd op “nachtschrift” voor soldaten.

Gebruikt voor tekst én voor muziek.

Voelen i.p.v. zien: Lorm-alfabet

Helen Keller met leerkracht Ann Sullivan (zelf blind).

1e Doofblinde die bachelor diploma haalde; werd politieke

activiste.

41


Inclusief Consulting vof.



OT EN COMMUNICATIE

FUNCTIEBEPERKING BLINDHEID

http://hverdonk.home.xs4all.nl/lorm.html

42



http://hverdonk.home.xs4all.nl/lorm.html



OT EN COMMUNICATIE

BRAILLESCHRIFT

Direct op papier: prikpen en brailleplaatje.

Brailleschrijfmachine.

Notitietoestel: intypen, opslag in intern geheugen, later met

spraakweergave.

Elektronisch notitietoestel: + adressenboek + agenda +

klok.

Koppeling aan pda (palmcomputer), laptop, gsm…

43




OT EN COMMUNICATIE

BRAILLESCHRIFT

Brailleschrijfmachine

Bron: http://www.gahetna.nl. (24.03.2013)

44




OT EN COMMUNICATIE

LEZEN BIJ BLINDHEID: BRAILLE

Materiaal moet worden omgezet en uitgeprint

= braille:

- lesmateriaal en lectuur

- omzetcentra

- wiskunde: G. Notaert.

= softwarematig: brailleleesregel, spraakweergave.

= wiskunde: Sensomath (met terugkeer).

45




OT EN COMMUNICATIE

EVOLUTIE IN BRAILLEDRUKKERS

Voor productie van braille boeken (Elekul)

1981 – prof. G. Francois, K.U.Leuven.

800 tekens/seconde.

1991: tweezijdige versie – boeken half zo zwaar.

Interpoint, 60-tal drukkers wereldwijd.

Brailleprinter Elekul

Bron: http://www.interpoint.be. (24.03.2013)

46




OT EN COMMUNICATIE

EVOLUTIE IN BRAILLEDRUKKERS

Later: individuele brailleprinter als output van computer.

Brailleprinter tafelmodel

Bron: http://www.blinddmobiel.be. (24.03.2013)

47




OT EN COMMUNICATIE

LEZEN BIJ SLECHTZIENDHEID

VERGROTING

Van hand- tot leesloep: ouderen.

Beeldschermloep: camera-opname + weergave op scherm

(x 76)

lezen in stukken, tekst verschuiven;

breedbeeldschermen;

kantelbare schermen (krantenkolommen);

automatische leesplaat voor werkomgeving.

Hoge definitie geeft beter beeld.

48




OT EN COMMUNICATIE

LEZEN BIJ SLECHTZIENDHEID

VERGROTING

Beeldschermloep

Tafelmodel

Draagbaar Zakformaat

Bron: www.vlibank.be. (23.03.2013).

49




OT EN COMMUNICATIE

LEZEN WORDT VOORLEZEN

VAN TEKST NAAR SPRAAK

Voorleestoestel

1976: Kurzweil reading machine for the blind

flatbed scanner;

+ spraak synthesizer;

+ Optical Character Recognition (OCR).

Van tafelmodel naar draagbaar naar voorleestoestel met

camera.

KNFB-reader: gsm met camera-foto.

50




BOEKEN LEZEN BIJ VISUSPROBLEMEN

Brailleboeken

Vrijwilligers brailleren + boekbinden.

Braillesoftware + elektronische brailledrukker.

Luisterboeken

Vrijwilligers spreken in – omzetting op magneetband, cassette,

cd.

Audioboeken

Tekst naar spraak met Daisy software (digital accessible

information system).

Kunnen worden gedownload.

Zelf opnames maken.

Daisy apparaten verdeeld in rusthuizen.

51




OT EN COMMUNICATIE

BOEKEN LEZEN BIJ VISUSPROBLEMEN

MP3-speler Daisy-speler e-Reader

Bron MP3: Wikipedia. (23.03.2013). Bron e-reader: Wikipedia. (23.03.2013).

Bron Daisy-speler: http://www.plextalk.eu/nl/top/producten/ptn2/. (24.03.2013).

52





OT EN COMMUNICATIE

KRANTEN LEZEN BIJ VISUSPROBLEMEN

1990: Braillekrant (papier): gedeelte van krant via de post.

Audiokrant (geluidscassette): groter deel van de krant via

de post (nu cd-rom of webbox).

Digikrant: diskette via de post, later via mail.

Daisykrant: volledige krant wordt omgezet in Daisy

standaard (downloadbaar).

Internetkrant.

53



OT EN COMMUNICATIE

BOEKEN LEZEN BIJ PROBLEMEN MET BOVENSTE LEDEMATEN

Bladomslag met mondstok – moeilijk…

Bron: Skill. (2013).

54



OT EN COMMUNICATIE

BOEKEN LEZEN BIJ PROBLEMEN MET BOVENSTE LEDEMATEN

Automatische bladomslagapparaten


55



OT EN COMMUNICATIE

SCHRIJVEN BIJ PROBLEMEN MET BOVENSTE LEDEMATEN

Typen kan wel.

Indrukken van toetsen met mondstok.


56



OT EN COMMUNICATIE


Aanpassing van standaard toetsenbord:

grotere toetsen (ontworpen voor ouderen);

beschermhoes om dubbele toets indruk te vermijden;

opgesplitste toetsenborden.

Elektrische typmachine: lichtere druk volstaat.

57




VLIBANK 1.3.2.3.1.2. toetsenbordalternatieven

1. Toetsenbord met grote toetsen

2. Extreem vergroot toetsenbord

3. Verkleind toetsenbord

4. Verkleind toetsenbord met magneetstift

5. Programmeerbaar toetsenbord

6. Software voor toetsenbord en muisfuncties op scherm

7. Toetsenbord voor mond- of hoofdstokbediening

8. Toetsenbord op statief

9. Toetsenbord met laseraanwijzing

10. Ander aangepast toetsenbord

58



OT EN COMMUNICATIE

SPRAAKPROBLEMEN EN COMMUNICATIE

1973: Lightwriter

Typmachine met dubbel scherm.

Bron: Wikipedia. (24.03.2013).

59



OT EN COMMUNICATIE

SPRAAKPROBLEMEN EN COMMUNICATIE

1980: Communicatietoestellen

Symbolen op scherm waaronder opgenomen boodschap.

Statische toestellen: vooraf aangemaakte kaarten.

Dynamische toestellen: zelf kaart aanmaken met communicatie software.

Tablets


60




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS






COMPUTERGEBRUIK

VISUSPROBLEMEN

Input:

+ toetsenbord;

+ voorleestoestel, scanner, notitietoestel;

+ ondersteuning: brailleleesregel en spraak.

Verwerking: schermuitleesprogramma.

Output: spraakweergave + brailleleesregel – brailledruk.

62



COMPUTERGEBRUIK

HANDFUNCTIEPROBLEMEN

Eerste computers: toetsenbord.

Later muis en…

alternatieve muizen o.v.v. trackball en joystick.

’90: Headmaster - handenvrije muis.

Hoofdbewegingen (sensoren) naar ontvanger op

computerscherm.

Omgezet in bewegingen van de cursor.

63



COMPUTERGEBRUIK

PROBLEMEN BOVENSTE LEDEMATEN

Handenvrij toetsenbord

1992: “Lichtsigaar” op een bril.

Gebruiker kan met hoofdbeweging de toetsen belichten:

Eerst zo groot als kleerkast.

Miniaturisatie: naast computerscherm.

Spraakherkenning.

Oogsturing.

64



COMPUTERGEBRUIK

PROBLEMEN BOVENSTE LEDEMATEN

Lucy


65


Inclusief Consulting vof..

COMPUTERGEBRUIK

INTELLECTUELE BEPERKINGEN

Gebruik van beeldtaal en symbolen

WAI-NOT! - Gebruik van symbolen

http://www.wai-not.org/?q=nl/node/3

66






COMPUTERGEBRUIK

EVOLUTIE IN COMPUTERS

Personal Computer

Kleiner en krachtiger: basis voor nieuwe toestellen.

Laptop.

Pda (palmcomputer): extra functies.

’90: eerste tabletcomputers.

Smartphones als computer.

67



IPHONE ALS COMMUNICATIETOESTEL VOOR PERSONEN MET

INTELLECTUELE BEPERKINGEN

Film BlueAssist en Cloudina

http://youtu.be/72Ge-BgDiew

68








INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS






OT EN ONDERWIJS

VAN WAAR KOMEN WE?


70



OT EN ONDERWIJS

Gehoorproblemen: schrijftolk (volwassenonderwijs).

Visusproblemen: bordcamera naar beeldschermloep.

Kurzweil 3000: elektronisch leersysteem

(bij woordblindheid).

Voorleessoftware, woordvoorspelling, sprekend

woordenboek, spellings- en woordcontrole.

71



OT EN ONDERWIJS

VOORBEELD SMARTBOARD

Combinatie:

bord (schrijven)

computerscherm (aanraakscherm).

Online les volgen.

Bron: Wikipedia. (24.03.2013).

72




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS







ZELFSTANDIG WONEN

Eten en koken

Visus: sprekende microgolfovens, weegschalen.

Motoriek: hoog-laag keukens.

Deurcontrole

Gehoor: lichtbel, videoparlofoon.

Visus: parlofoon.

TV kijken

Gehoor: ondertiteling.

Visus: audiodescriptie.

74




ZELFSTANDIG WONEN BIJ HEEL BEPERKTE MOBILITEIT

Rolstoelbesturing: joystick, vingerbesturing, zelfsturend

met sensoren.

Omgevingsbediening, afstandscontrole: automatisatie

verwarming, gordijnen.

eerste omgevingscontrole (1989).

Smart homes: oorspronkelijk ontwikkeld voor ouderen.

(Er was nog geen tendens om pmh zelfstandig te laten wonen…).

75




SMART HOMES

Film HFT

www.hftsmarthouse.org.uk

76



http://www.hftsmarthouse.org.uk


MOBILITEIT BIJ VERMINDERD ZICHT

Ultracane: elektronische stok met sensoren.

Echolocalisatie.

Oriëntatie: GPS met spraak – satellietcommunicatie.

GPS tracking voor personen met intellectuele

beperkingen, dementie.

77




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS







Omzetting nodig van informatie

Omzetting naar braille, cassettes: tijdrovend.

Lesmateriaal elektronisch.

Medewerking nodig van uitgevers, lesgevers.

Ringleiding in zaal

Geluidsignaal wordt door draad gestuurd.

Via inductie kan slechthorende signaal opvangen in hoortoestel

zonder omgevingsgeluid.

Is zgn. redelijke aanpassing.

Geïndividualiseerd: BYOT.

79



GEMEENTEN EN SOCIALE MEDIA

• Zie jaarlijks rapport van Social Media Vlaanderen (samenwerking

tussen anaXis – specialist in digitale communicatie voor lokale

overheden – en de KHLIM).

• 2010: 20% van de steden en gemeenten zijn officieel

geregistreerd op Facebook en 15% vertegenwoordigd Twitter (al

dan niet officieel).

• Maart 2011: 50% is actief op Facebook, 30% op Netlog, 75% op

Twitter; op professionele netwerk LinkedIn zijn bijna 7000 leden

geregistreerd.

• Meest actieve stad: Mechelen.

• Meest actieve provincie: Limburg (Facebook).

Bron: K. Van Isacker, Phoenix KM. (2013).

80



GEMEENTEN EN SOCIALE MEDIA

2011 data - Povere toegankelijkheid…

Bron: K. Van Isacker, Phoenix KM. (2013).

81




INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS







Bron: www.nesta.org. (2013).

83




ER WORDT NOG MAAR WEINIG ICT GEBRUIKT DOOR 65+

Internetgebruik

Bron: http://appsso.eurostat.ec.europa.eu. (11.03.13).

84



Leeftijdsklasse 2007 2012

55 – 64 jaar 64,70% 70,00%

65 – 74 jaar 25,50% 43,00%


ER WORDT NOG MAAR WEINIG ICT GEBRUIKT DOOR 65+

Internetvaaardigheden (2006)

Bron: Eurostat Databank. (2012)

* 2011:36%

85



Leeftijdsklasse Geen Hoge

55 – 64 jaar 7,50% 2,60%

65 – 74 jaar 12,40% 1,60%*


VOORLOPIG BEPERKT TOT…

Alarmsystemen.

Valdetectie (ook epilepsie).

Geheugenondersteuning: tablet Cemo?

Sociale contacten: Skype.

Daisy spelers in rusthuizen?

86




NOCHTANS IS DE MEERWAARDE HOOG

Oudere zelf: sociale contacten – zelfredzaamheid – veiligheid –

toegang tot informatie.

Voor de verzorgende: coaching en empowerende zorg.

Voor de maatschappij:

hogere zelfredzaamheid

= minder nood aan professionele zorg = antwoord op tekort aan zorgaanbod;

= uitstel van opname in zorginstelling = betere besteding van overheidsmiddelen.

lagere sociale deprivatie = hogere levensverwachting.

87




MEERWAARDE VERVAT IN MENSELIJKE ROBOT?

Hector

http://www.youtube.com/watch?v=UKVkQYgXaZs

Aina

http://vimeo.com/26273670

88



http://www.youtube.com/watch?v=UKVkQYgXaZs

http://vimeo.com/26273670


INLEIDING


EVOLUTIE IN DE ZORG



OT EN COMMUNICATIE

COMPUTERGEBRUIK

OT EN ONDERWIJS







Evoluties zijn er geweest in:

de maatschappij

de pmh is burger geworden met gelijke rechten;

de technologie

mainstream: computer – miniaturisatie – ICT;

er is een hulpmiddelenmarkt ontstaan.

90




“Gelijke rechten” is niet gelijk aan “gelijke kansen”

Revoluties zijn nodig:

de maatschappij: negatieve beeldvorming t.g.o. doelgroep;

de hulpmiddelenmarkt is een aparte markt;

de gebruiker is te weinig zelf klant;

de ondersteunende technologie volgt nog teveel:

mainstream technologie toegankelijk maken: universeel

ontwerp;

marktstuwing;

segregatie tegengaan door positieve beeldvorming.

91




INTRODUCTIE VAN TECHNOLOGIE BIJ OUDEREN KAN DAAR

TOE BIJDRAGEN

Actieplan

Digitale vaardigheden verhogen.

Negatieve beeldvorming bij leeftijdsonafhankelijk beleid.

Stigmatisering tegengaan bij productontwikkeling.

Ouderen en verzorgenden stimuleren.

92



Dank u!

93



20130326 technologie in de zorg

Health & Medicine

Transcript of 20130326 technologie in de zorg