1

1

2013 Nr. 37

2

2

Drie weken Indonesia

Voorzitter Tom Jutte Saturnus 10

2353 WK Leiderdorp Tel. 071-589 98 22 jupro@hetnet.nl

Secretaris Nel de Borst Van Buerenlaan 33 2295 MA Kwintsheul Tel. 0174- 29 61 66 nelkuta@gmail.com Penningmeester Eveline Gerritsen-Kastein Postbus 82094 2508 EB Den Haag evelinekastein@gmail.com Leden Ed van Straten Marijke Ross

INHOUD Bericht van de voorzitter….. 3 In memoriam Tine Bernard ….. 4 De week nadat mijn oma overleed .…. 6 Een tocht naar Carita strand….. 7 Een bulé bulé in Indonesië….. 9 Een dankbetuiging aan de dokter.…. 10 Het muziekkorps van Pa van der Steur……… 12 Adoptie….. 13 Uitnodiging en Agenda jaarvergadering .…. 14 verslag vergadering 30 juni 2012….. 15 Staat van inkomsten en uitgaven….. 17 Uitnodiging kumpulan….. 18

De vereniging richt zich op het nagelaten werk van Johannes van der Steur en heeft tot doel de verweesde en arme kinderen in de tehuizen van Yayasan Pa van der Steur in Jakarta en Bekasi te steunen. De contributie bedraagt € 19 per jaar. De symbolische adoptie bedraagt € 16 per maand, of € 96 per half jaar, of € 192 per jaar. Daarvan wordt 10% beschouwd als contributie van de vereniging. Bijgaande accept-girokaart kan worden gebruikt voor uw donatie, of voor uw contributie 2013, indien die nog niet is betaald. Zet u er a.u.b. bij voor welk doel uw betaling bestemd is. Overige gegevens: ING-bankrekening: 31.84.522 t.n.v. Ver. Vrienden yayasan Pa van der Steur Voorzitter: Tom Jutte, Saturnus 10, 2353 WK Leiderdorp; email: jupro@hetnet.nl. Secretariaat: Nel de Borst-Bernard, van Buerenlaan 33, 2295 MA Kwintsheul Adoptie: Stans Stolte, te bereiken via email: adoptie@pavandersteur.org

Vereniging Vrienden van de Yayasan Pa van der Steur

3

3

VAN UW VOORZITTER Dit voorwoord moet helaas met een droe-vig bericht beginnen: onze Tine Bernard is overleden. Op donderdag 25 april 2013 vond ik in mijn email-box de simpele tekst “vannacht vredig gestorven”. Het was een bericht van haar dochter, onze secretaris Nel de Borst, op dat moment in Indonesië. Tine is 87 jaar geworden, op 4 mei zou ze haar 88e geboortedag gevierd hebben. Enkele weken eerder was zij in het zie-kenhuis opgenomen en al gauw liet het zich aanzien, dat het niet de goede kant op ging. Gelukkig heeft ze niet veel en niet lang geleden. Mijn vrouw en ik hebben haar in januari nog uitgebreid bezocht in haar gezellige huisje in het rustige Depok ten zuiden van Jakarta. Haar benen wilden al een tijd niet meer, en daarom zat ze vrijwel permanent in een rolstoel, maar geestelijk was ze er nog helemaal bij. Ze volgde via een speciaal voor haar aan-gebrachte TV-schotel het nieuws en de programma’s vanuit Nederland en bleek beter op de hoogte van de Nederlandse politiek dan wij! Deze Tine, de “moeder” van vele Steur-kinderen in de tijd dat ze met haar man Bram het weeshuis leidde, is niet meer. Moge zij rusten in vrede. Verderop in dit Bulletin zult u een “in memoriam Tine Bernard” vinden. Ook kleindochter Adayanti komt er nog even op terug. Het leven gaat verder, ook voor onze vereniging. Ik vraag graag uw aandacht voor 2 belangrijke “happenings” die we ieder jaar houden. In de eerste plaats is dat onze jaarvergadering. Niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook en vooral een goede gelegenheid om aan onze leden rekening en verantwoording af te leggen. En dan natuurlijk niet te vergeten de kumpulan, die daarop volgt en waarbij onze leden en sympathisanten elkaar ontmoeten onder het genot van een drankje, en met gezellige muziek. En met als hoogtepunt de heerlijke nasi rames! Beide evenementen vinden op dezelfde dag plaats: zaterdag 22 juni in Kwintsheul. Ik verwijs u verder naar de agenda, en naar de uitnodiging. Afgelopen maanden heb ik weer ver-schillende verzoeken ontvangen om in het

pupillenarchief van het weeshuis “Oranje-Nassau Gesticht” uit de jaren 1893-1944 te zoeken naar informatie. Zoals u weet is dat archief ondergebracht bij het vermaarde Koninklijk Instituut voor Taal- Land- en Volkenkunde (KITLV) in Leiden en via onze vereniging is het te raad-plegen. Het zijn vaak heel dankbare opdrachten, omdat met de gegevens uit het archief oude herinneringen naar boven komen, of details over een oma of opa aanwezig zijn die voorheen geheel onbe-kend waren. In dit Bulletin is daarvan een voorbeeld: een muziekkorps uit het prille begin van de vorige eeuw. Kent u de mensen? Natuurlijk vergeten we in dit Bulletin ook het “nu” niet. U vindt van de hand van Agustin een uitgebreid verslag van een “schoolreisje” van het tehuis naar een strand in West Java, langs de Straat Sunda, bij de ingewijden bekend als Pantai Carita.(pantai = strand). “Tante” Nel had de kinderen daartoe uitgenodigd, ondermeer met financiële steun die via onze vereniging beschikbaar werd. En tenslotte vragen we uw aandacht voor een leuk verslag van een stagiaire. Via onze website www.pavandersteur.org was Eva Stiphout met ons in aanraking geko-men en vroeg of ze een paar weken stage mocht lopen. Dat kon inderdaad en ze rapporteert over haar bevindingen. In de yayasan zelf zijn wat wijzigingen in bestuur en management op handen. De details zijn op dit moment nog niet bekend. Indien mogelijk zal er op de komende jaarvergadering méér over worden verteld. Ook een reden om langs te komen!! Graag tot 22 juni!! Tom Jutte PS: we staan ook weer op 15 augustus met een stand op de kumpulan in het World Forum in Den Haag, na afloop van de herdenking van het einde van de 2e Wereldoorlog in .Azië

4

4

IN MEMORIAM TINE BERNARD 1925-2013 In het 16e stamboek, onder nummer 3437, van het pupillenarchief van het Oranje Nassau Gesticht van Johannes van der Steur te Magelang staat het volgende geschreven: - “Tiene Tapken, - geboren op 4 mei 1925 te Oengaran, desa Swakoel, - dochter van Jan Tapken en Soelinah, opgenomen in het weeshuis 17 juni 1931 - vader dood, moeder arm en leeft in de desa”. Haar vader was een Fries, die ze nooit heeft gekend. Tijdens een vraaggesprek dat met haar is gevoerd op de Pasar Malam te Den Haag, in 2004, vertelde ze dat ze eigenlijk al een jaar eerder door haar moeder naar het tehuis was ge-bracht. Ze was 5 jaar. “Mijn moeder was halfbloed van een blanke vader en een Indonesische moeder. Ze is niet erkend dus het was moeilijk voor haar. Ze is ook niet op school geweest, kon niet lezen en schrijven, maar ze wist wel wat ze wilde ….. Ze had gehoord van een oud-Steurtje omtrent Pa in Magelang die kinderen aannam en ze naar school liet gaan ……. En vooral ook omdat zij niet de gelegenheid had gehad om zelf gebracht te worden. Ze zei: dat zal mijn kind niet overkomen wat mij is overkomen”.

Onderweg naar het weeshuis stopte moeder Soelinah bij de fotograaf voor een laatste foto. En toen begon een leven dat volledig in het teken van Pa van der Steur zou staan. Eerst als één van de duizenden weeskinderen en ontheemde kinderen, die in de eerste helft van de 20e eeuw door Johannes van der Steur werden opgevoed en klaargestoomd voor de maatschappij. Later als echtgenote van een ander oud-Steurtje, Bram Bernard. In 1943 of 1944, in elk geval vlak vóór dat Pa van der Steur in het Jappenkamp werd opgesloten, was de liefde tussen hen beiden opgebloeid. Tine weer tijdens het vraaggesprek: “ik zou met vakantie gaan naar mijn moeder, maar toen moest ik eerst op kantoor komen bij Pa. En Bram is helper en hij zei tegen Pa “Pa, ik heb een meisje, Tine Tapken” en toen ik binnenkwam zei hij “Pa daar is ze”. Pa stond met een ruk van zijn stoel op en omhelsde ons beiden en zei “jelui papa moet God om Zijn zegen vragen”. En zo bad hij en ik was zo verlegen dat ik naar beneden keek en ik zag drie paar schoenen. Die van Pa waren schuiten!” In 1946 werd hun huwelijk voltrokken. In 1949 (Pa was in 1945 overleden) werd het weeshuis verplaatst naar Jakarta. En al had Bram een goede baan in het bedrijfsleven, hij en Tine werden al met-een betrokken bij de voortzetting van het werk van Johannes van der Steur. Er werden nieuwe statuten gemaakt, en het weeshuis kreeg de naam yayasan Pa van der Steur. In de jaren ’50 werd hij pen-ningmeester van deze stichting en vanaf 1976 was hij de voorzitter van het bestuur en belast met de dagelijkse leiding. Mede op zijn initiatief werd het huidige complex in Pondok Gede (nu Pondok Melati) gebouwd. En Tine stond naast hem, altijd, overal. Zij was de moeder van de kin-deren. Zij was degene die een troostend woord had als er verdriet was, die tussen-beide kwam als er ruzie dreigde. Van een ”gewoon” huwelijksleven met “gewone” vrije tijd was geen sprake. Elk uurtje van de dag werd gestopt in het weeshuis: zowel de materiële aspecten zoals onderhoud, voedsel, verbouwingen, het beheer van de scholen, als de zorg

5

5

voor de kinderen, hun begeleiding, het klaarstomen voor de toekomst. Onver-moeibaar, 50 jaar lang.

Bram en Tine, plm 1990

In 2001 overleed haar man Bram en vanaf die tijd trok Tine zich iets meer terug uit de dagelijkse beslommeringen van het wees-huis. Maar ze was er nog steeds tenvolle bij betrokken, met name als lid van het bestuur van de yayasan. Op grote feesten, zoals Kerstmis en de verjaardag van Pa was ze immer aanwezig.

De laatste jaren wilden haar benen niet meer en kon ze zich alleen nog maar in een rolstoel voortbewegen. Maar ze volgde de gebeurtenissen in het weeshuis nog op de voet en leek op weg te zijn naar haar 90e verjaardag. Maar dat werd haar helaas niet gegeven. Na een kort ziekbed overlijdt Tine Bernard op 25 april 2013. Haar dochter Nel de Borst (onze secre-taris) heeft, mede namens haar broer Peter en zus Inge, aan ons verslag gedaan van de dagen daarna. Daarin vertelt ze ondermeer dat besloten is dat Tine zal worden gecremeerd, tegelijk met de stoffelijke overschotten van haar man Bram en haar moeder Soelinah. Dan gaat ze verder: “Omringd door de kleine kindjes van de Yayasan wordt mam's kist voorzichtig uit de auto gedragen. Ontroerd zingen ze even later het lied "Mother, how are you today" gevolgd door het wiegeliedje "Nina bobo". Voor kennissen en vrienden is er nog een laatste gelegenheid om afscheid te ne-men. Mam ziet er zo mooi uit in haar roze jurk die ze jaren geleden hiervoor had bestemd. Haar lichaam is bedolven onder een zee van rode en witte bloemblaadjes. Aan haar linkerkant ligt het kussen met de overblijfselen van pap en oma. Aan haar voeten de vlag van de provincie Friesland en Marijke's brief die ik haar een paar keer heb voorgelezen. Namens het bestuur in Nederland bedank ik mam voor alles wat ze voor de Yayasan en de kinderen heeft gedaan. Ik haal ook Marijke's woorden aan : "Tine, je stamt uit twee werelden. De Javaanse en de Friese. In jou verenigd zijn het beste van de twee karakters. De oosterse bescheidenheid; de wijsheid om dingen met takt te noemen en daardoor niemand te kwetsen. Van de Friese kant kreeg je het in jouw leven zo nodige doorzettingsvermogen om dingen voor elkaar te krijgen die niet zo gewoon waren. Je bent, naast je indische afkomst, een fiere Friezin!" ………….. " We zijn trots mam, dat we jouw kinderen zijn en dat we jou als voorbeeld hebben:" eindig ik mijn speech. …………….

6

6

Het is zaterdag, 27 april 2013 als wij op Bali bij de ondergaande zon de as van oma, pap en mam toevertrouwen aan de open zee. Vol eerbied strooien we drie dagen later bloemen in zee om met een laatste liefdevolle groet onze ouders een goede reis toe te wensen, terug naar de eeuwigheid.

Met dank aan een ieder die zo met ons heeft meegeleefd.

Peter, Inge en Nel

Met het overlijden van Tine Bernard-Tapken is een tijdperk afgesloten. Tine leeft voort via onze betrokkenheid bij het goede werk van Pa van der Steur, via onze vereniging: Vrienden van de yayasan Pa van der Steur. PS. Nel heeft ook een ontroerende, sfeer-volle beschrijving gemaakt van de laatste dagen van haar moeder en de crematie. Belangstellenden kunnen deze opvragen via onze website: info@pavandersteur.org.

DE WEEK NADAT MIJN OMA, TINE BERNARD, OVERLEED

(kleindochter Adayanti was uiteraard ook aanwezig bij de plechtigheden in verband met het overlijden van haar grootmoeder. Het was voor haar een goede gelegenheid om ook contacten te leggen met de kinderen in het weeshuis. Daarover gaat dit verhaal van haar). De weeskinderen en familie waren bij de crematie en het is helemaal geleid door alumni van het weeshuis, oma was als een moeder voor hun en het was heel mooi maar emotioneel. In Indonesia is een crematie niet normaal en de kleinste kind-jes vonden het zo interessant allemaal. Oma had het zo schattig gevonden als ze had kunnen zien hoe ze op de puntjes van hun tenen naast de kist stonden, “da da oma Tine”. Toen we rozen blaadjes in de kist konden strooien gingen de kleintjes wel 5 keer rond de kist totdat oma's lichaam helemaal bedekt was.

Oma’s verjaardag

Met 50 helpende handjes hebben we de meubels van oma naar het weeshuis

verhuisd waar mama een mooie kamer heeft ingericht. We hebben in het wees-huis geslapen en zoveel plezier gehad met de kindjes. Met z'n allen hebben we oma's 88ste verjaardag gevierd. Elke ochtend stonden de kindjes met hun neus tegen ons raam aangedrukt te wachten tot we wakker werden. We ontbij-ten samen, een klein beetje rijst met 2 stukjes kroepoek. Iedereen wist precies zijn eigen taak. Als je de kleintjes ziet koken en schoonmaken lijken het net kleine volwassen mensjes, moeilijk om te vergelijken met wat kinderen in Nederland doen na het ontbijt.

Cherryl, Vivi en Vanilla

Het jongste meisje Vivi en ik waren onafscheidelijk vanaf het moment dat ik aankwam. We hebben de 2 kleinsten een dagje meegenomen Jakarta in. Gewoon een dagje jalan jalan niks doen. De blik in hun ogen was onbetaalbaar. In geuren en kleuren vertelden ze later hoe lang de trein was en dat de roltrap uit zichzelf bewoog. Toen we vroegen wat ze wilden eten

7

7

zeiden ze nasi goreng, ook al eten ze dat elke dag. Toen we terug kwamen liet kleine Vivi vol trots mij haar bed zien. In een slaapkamer met 10 stapelbedden met harde onder-grond. Ze keek me zo lief aan, krabbelend aan haar hoofdje, haar glimlach met 2 slechte tandjes, en m’n hart brak. Die avond heb ik mijzelf in slaap gehuild bij de gedachte dat dit kleine lieve meisje na zo een vermoeiende dag op een hard bed lag en dat ze geen moeder heeft die haar elke dag knuffels geeft en zegt dat alles goed zal komen. Ik had haar zó mee willen nemen. Je kunt je echt niet voorstellen hoe het moet zijn als kind om nooit

persoonlijke aandacht te krijgen. Er zijn te veel kindjes en te weinig verzorgers voor de liefde en aandacht die een kind nodig heeft. Mama herinnerde mij er aan dat oma ook zo’n leven heeft gehad. Ik heb Vivi beloofd dat ik zal nadenken over een oplossing. Ik kon de kindjes bijna niet loslaten toen ik weg ging. Ik snap waarom mijn oma's hart bij deze kindjes lag en het maakt me verdrietig dat ze mijn kindjes nooit zal ontmoeten. Gelukkig zullen ze wel een andere lieve oma hebben hoor: mijn moeder Nel! Adayanti

EEN TOCHT NAAR CARITA STRAND (Info voor de lezer: onderstaand verhaal is een vrije vertaling van het verslag dat Agustin Madjid maakte over dit uitje. Het Carita (spreek uit: Tjarita) strand bevindt zich aan de westkust van Java, ten zuiden van de havenstad Merak.) Op 10 november 2012 nodigde tante Nel alle kinderen en werkers van het Pa van der Steur tehuis uit voor een trip van 2 dagen naar Carita-strand. De kinderen waren zó opgewonden dat ze de nacht tevoren geen van allen konden slapen. Op de dag van vertrek was iedereen om 04.00 uur al klaar voor vertrek. De meisjes van Matraman kwamen al om 3 uur aan in Pondok Gede, want van daaruit zouden we met één grote bus vertrekken. Ze waren een uur eerder uit Matraman weggegaan en nog zó moe, dat ze nog even een dutje gingen doen op de bedden van de meisjes die in Pondok Gede wonen en die op dat moment onder de douche stonden. Eindelijk vertrok de bus, om 5 uur. Op weg naar de villa genaamd “Pelangi Kasih” oftewel “Liefdes Regen-boog”. Onderweg werden veel liedjes gezongen maar af en toe ook wat geslapen. De rit duurde 5 uur. Tante Nel zat voorin tussen de bestuurder en de conducteur. Ze praatte voortdurend tegen de chauffeur met verhalen over Neder-land, vooral om hem wakker te houden. Ik denk dat ze ook om een goede afloop bad, want alle werkers en alle kinderen van het tehuis zaten in één bus! En als er wat zou

gebeuren zou zij er verantwoordelijk voor zijn. Eenmaal aangekomen regelden we de kamers voor de kinderen. Het waren leuke bamboe huisjes met meubels, een keukentje en 2 slaapkamers met airco (4 kinderen per huis).

De maaltijden in de villa waren verbazingwekkend, meer dan genoeg en … yummy yummy! Er was voldoende aanbod en heel erg lekker. “Ayam bakar, ikan bakar, daging rendang, ayam goreng, ikan goreng, udang goreng, udang bakar, sop ayam, sayur asam, lodeh, tempé, tahu goreng perkedel, bakso, lalapan, jeruk, sambal terasi, sambal tomat dan kerupuk” was ons menu tijdens die 2 dagen. (Noot vertaler: de indische gerechten expres onvertaald gelaten!!) Regelmatig moesten we om meer rijst vragen want de jongens

8

8

maakten voortdurend rijstbergen op hun borden. Eén van hen zei: “als dit het menu in het weeshuis zou zijn, zou er niemand ooit meer weglopen”. Na de lunch op de 1e dag gingen we per bus naar het strand, 15 minuten rijden. Die bus was zò groot, dat hij nauwelijks door de poort van de villa kon. Hij moest telkens voor- en achteruit voordat hij op de straat was. Tante Nel, die bang was dat de poort zou worden aangereden vertelde dat in Nederland bussen een sensor hebben die waarschuwen bij achteruitrijden. Ik zei tegen haar: “In Nederland zegt de sensor: “beep…beep…beep”, hier in Indonesia zegt een meneer: mundur …… mundur… terus… maju …stop” (vert: achteruit …achteruit…doorgaan… vooruit…stop). Helaas regende het aan het strand en moesten we weer terug. De kinderen waren erg teleurgesteld maar ik beloofde hen dat we de volgende dag weer zouden gaan en zouden bidden dat het niet zou regenen. Teruggekomen stelden we de kinderen voor een dutje te doen. Maar achteraf bleek dat sommige jongens stiekem teruggekeerd waren naar het

strand en daar gezwommen hadden en met bananenboten hadden gespeeld. Gelukkig kwamen ze allemaal veilig en wel terug. Het gebed had geholpen want de volgende dag was het lekker weer toen we op het strand aankwamen. Tante Nel had immers een risico genomen om met ons in november, het regenseizoen, naar het strand te gaan. Het brede strand met zacht wit zand was prachtig. De kinderen konden niet wachten met zwemmen en hadden geen behoefte aan de spelletjes, die voorbereid waren.

Ze renden meteen naar de grote golven en hadden veel plezier. De kleintjes speelden in het zand en probeerden visjes en krabbetjes te vangen. We bleven in totaal 5 uur op het strand.

Terug in de villa hadden we nog een lunch en moesten we ons klaarmaken voor vertrek terug naar Jakarta. De kinderen wilden nog helemaal niet terug, ze wilden nog blijven om te genieten van het strand, maar ook van de speeltuin en groot buitenshuis speelgoed. Het meest onvergetelijke moment was de “bon fire” nacht. ’s Avonds na het avond-eten waren sommige kinderen zó moe, dat ze in slaap vielen. Tante Nel en de bege-leiders stelden voor de barbecue maar niet door te laten gaan. Maar ik wist dat de kinderen weer wakker zouden worden na het dankgebed, En ja hoor, toen de kids het vuur zagen als voorbereiding van de de barbecue waren ze klaarwakker, keken helder uit de ogen en wilden niet meer slapen. Iedereen had nog een fijne leuke avond met “Jagung Bakar”. Op de terugweg was er een enorme verkeersopstopping. Veel kleintjes moes-

9

9

ten nodig naar de WC, maar we stonden midden op de weg. Eén voor één nam ik een kind naar de straatkant en liet hem een plasje doen, terwijl ik hem bedekte met een handdoek. Toen kwamen we gelukkig bij een benzinestation, waar we stopten. Alle kinderen vulden de toiletten daar, zowel de heren- als de dames-afdelingen. De mensen lachten erom en vroegen zich af waar zij terecht konden. Nergens dus, want alles was bezet door de kinderen. In een minimarkt langs de weg kocht Nel nog ijsjes voor ons, en snacks voor in de

bus. Tenslotte viel iedereen in slaap en arriveerden we, laat in de avond, in Pondok Gede. Dank je wel, tante Nel. Het was een geweldig en onvergetelijk uitstapje. Een fantastisch cadeau! Eigenlijk hadden we u iets moeten geven toen u jarig was of toen u met pensioen ging, maar u bent degene die ons altijd wat geeft, fijne dingen, als u in Pondok Gede bent. Heel erg bedankt!! Agustin Madjid

EEN BLONDE BULÈ IN INDONESIË Bulè, bulè” wordt er naar me geroepen terwijl ik dit aan het schrijven ben. Ik kijk uit het raam naast me en zie allemaal kinderen staan, die naar me lachen en zwaaien. Dit is mijn nieuwe bijnaam voor de komende tijd!! En het valt ook nog eens niet mee dat ik blond ben, want ik word van alle kanten aangekeken. Alle ogen zijn op mij gericht! Ik val hier ontzettend op! Als ik naar buiten ga en de kinderen van de scholen spelen buiten, rennen ze allemaal achter me aan, zwaaien, roepen “Miss Eva”, raken me aan en volgen me zover ze kunnen.

Toen ik hier aankwam ben ik zó gastvrij ontvangen, de meisjes hebben voor me gezongen, prachtig en ontroerend. De

kinderen keken me allemaal aan, zo bijzonder ben ik hier voor de mensen. De eerste keer dat ik bij het eten binnenkwam waren echt alle ogen op me gericht, ik moest echt een beetje lachen. Met Pasen had ik een hele ochtend voorbereid. Ik wilde met de kids eieren gaan uitblazen en daarna beschilderen. In het begin was het nog best lastig om een gaatje in het ei te prikken, maar toen hadden een paar jongens een manier bedacht om er met hun tand een gaatje in te tikken, super!! De kleine kinderen en meisjes heb ik aan het verven gezet,. De eieren zijn super mooi geworden, echt prachtig. Zie hier het resultaat.

(helaas zwart/wit!)

Daarna hebben we alle eieren verstopt en de kinderen mochten ze gaan zoeken. Dat was een grote chaos, maar ze vonden het geweldig.

10

10

Verder heb ik van alle uitgeblazen eieren die middag pannenkoeken met ze gebakken, echte “Dutch pancakes”. Dat was een groot feest. De kinderen hielpen super goed mee met het beslag kloppen en alles klaarzetten. Ik heb een paar pannenkoeken voorgedaan en toen namen twee tantes het al van me over. We hebben ze belegd en prachtig versierd. Er waren een paar kleine jongens die de pannenkoeken gingen meten met hun handen om te kijken welke de grootste was. Je had echt die hoofdjes moeten zien, al die blije gezichtjes! Een geslaagde middag.

Verder heb ik met de meiden gezongen en heb ze wat Engelse liedjes geleerd. Toen ik de volgende ochtend wakker werd hoorde ik een paar meiden het liedje

zingen dat ik ze net die dag daarvoor had geleerd. Beter kan het niet! De kinderen aaien heel vaak over mijn blonde armharen. Ik blijf echt bijzonder voor ze. Verder help ik met Engels huiswerk, help ik mee koken, voetbal ik met de jongens wat ik echt geweldig vind. Doe spelletjes met ze: pingpongen, en leer ze het liedje “Tulpen uit Amsterdam”. Elke dag krijg ik van zoveel kinderen die prachtige witte tanden te zien, geweldig. Een spreuk die hier erg goed past vind ik de volgende:

Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd.

Eva van Stiphout, April 2012

Noot van het bestuur: we vinden het heel belangrijk dat de kinderen van het wees-huis kennismaken met de “buitenwereld”. Het contact met “westerse” stagiaires is daarvoor een mooi instrument. De pupillen

hebben, ondanks hun moeilijke jeugd, toch een bepaalde voorsprong vergeleken met hun leeftijds-genootjes uit de desa: ze weten hoe “bulé’s” denken en doen!!

EEN DANKBETUIGING AAN DE DOKTER De heer Maarten van Cleeff kwam via onze website in contact met ons en stuurde ons nevenstaand bericht. Hartelijk dank, meneer van Cleeff! Zo blijft het verleden levend. Immers, de yayasan Pa van der Steur in Jakarta is niet voor niets de rechtsopvolger van het Oranje-Nassau Gesticht van Johannes van der Steur in Magelang!

11

11

Dit is een certificaat dat in mijn bezit is en dat in 1933 door Pa van der Steur is toe-gekend aan mijn grootvader dr Alex Fer-nandes. In die periode woonde mijn groot-vader met vrouw en twee kleine dochters in een hoek van het Waterlooplein in Magelang. De dochters (mijn moeder en mijn tante) gingen naar de 1e Europese lagere school, waar ook Indische kinderen op zaten. Ze hadden pianoles op het klooster en leerden Frans op de School met den Bijbel. Mijn grootmoeder was tenniskampioen van Oost-Java. Tijdens vakanties gingen ze “naar boven” naar een klein hotel in Kopeng op de hellingen van de Merapi, de “vuurberg”. Na de eruptie van de Merapi in 1930 ging opa weer “naar boven” en zei voor het eerst in zijn leven: “hiervoor zijn we niet opgeleid”, zo erg was de situatie: 13 dorpen verwoest en zeker 1400 mensen dood. Vanwege gebrek aan geschoold medisch personeel moesten ook gewone burgers en zelfs zijn kleine meisjes meehelpen bij de operaties. Mijn grootvader was aangesteld als oogspecialist bij het Militaire Ziekenhuis in

Magelang en werkte ook voor Pa van der Steur. In die dagen was Pa een bekend figuur aldaar en mijn opa beschouwde het als een eer hem pro deo te helpen. Vier jaar lang kwam elke dag een groep “Steurtjes” langs om de oog-afdeling te bezoeken. Bovendien kwamen vele gepensioneerde oudjes voor een bril. Pa betaalde de bril, de dokter betaalde zichzelf. Mijn grootvader bleef ongeveer 20 jaar in Indonesië als oogarts in Sulawesi en Java. In 1938 keerde de familie terug naar Nederland. In de 60-er jaren inspireerde hij mij zijn pad te volgen en vooral zijn ver-halen over Indonesië waren voor mij de stimulans om ook medicijnen te gaan stu-deren en een loopbaan in de tropen te starten. Ik ben momenteel werkzaam voor het KNCV Tuberculosis Foundations. Ik bezoek soms Jakarta, waar we ondersteu-ning geven in de strijd tegen tbc, een ziek-te die veel te maken heeft met dood en armoe, en die ook de oorzaak kan zijn dat kinderen terecht komen in Pondok Gede. Maarten van Cleeff

12

12

HET MUZIEKKORPS VAN PA VAN DER STEUR De heer Vijsma stuurde ons, eveneens via onze website, uit Frankrijk waar hij op dit moment woont, onderstaand bericht. Ook daaruit blijkt weer hoe belangrijk Pa van der Steur geweest is en hoe belangrijk het is zijn werk voort te zetten. Bedankt meneer Vijsma!!

Geachte redactie, Tijdens opruimwerkzaamheden in mijn archief vond ik deze foto. Mijn vader staat daar als 5e van links en van hem heb ik een detailvergroting van gemaakt: Jacobus Adrianus Vijsma die een Oud-Steurtje was( overleden mei 1963) Van mijn zus (82) weet ik dat deze foto in 1903 gemaakt is want mijn vader, geboren op13 juli 1887, was daar 16 jaar. Het is volgens haar het muziek-korps “Oranje Nassau” met als beschermvrouwe koningin Emma. Dat klopt wel met het historisch verslag wat ik op uw website gelezen heb. Van hem heb ik vaak verhalen gehoord over Pa van der Steur, zijn werk en het respect wat daaruit klonk. Ook van andere Steurtjes die bij ons in Den Haag op bezoek kwamen hoorde ik gelijkluidende verhalen.

13

13

De zus van Pa heb ik als jongen ook ontmoet bij ons thuis. Een kleine tengere oude vrouw die leed aan huidkanker in haar gezicht wat mij als kind afschrikte. Zelf heb ik als 13 jarige de opdracht van mijn vader gekregen een stenciltekening te ontwerpen voor de BOS ( Bond van Oud- Steurtjes) omdat ik talent voor tekenen had. Mijn voorstel is het volgende:

De foto is bestemd voor uw archief. Wellicht zijn er nog levende kinderen of kleinkinderen die van hun vader resp. opa dan een beeld hebben. Met deze e-mail met foto's denk ik dat ik heb kunnen bijdragen aan informatie over een periode in Ned.Indië waar Pa prachtig werk heeft verricht .

Ed Vijsma Noot: indien u iemand op deze foto herkent, laat het ons dan even weten! Via het pupillenarchief is er wellicht méér te weten te komen. Website www.pavandersteur.org

ADOPTIE

Een zeer directe en persoonlijke manier van ondersteuning van het kindertehuis Pa van der Steur in Jakarta/Bekasi is het aangaan van een

Symbolische adoptie. U adopteert dan een kind dat in het tehuis verblijft, voor een jaarlijkse bijdrage van € 192 (of een maandelijkse van € 16). Natuurlijk kunt u ook méér dan één kind adopteren, of een adoptie aangaan met vrienden of verwanten, of als vereniging of instelling. Door een direct (hoofdzakelijk schriftelijk) contact met uw adoptie-kind zal de band met het tehuis een bijzondere gevoelswaarde krijgen. Door de adoptie wordt u ook lid van onze vereniging. Van uw adoptiebijdrage wordt 10% beschouwd als contributie. Daarvoor ontvangt u onder andere ons jaarlijkse Bulletin. Derhalve komt 90% van uw bijdrage volledig ten goede aan het tehuis, en aan de opleiding en ontwikkeling van alle kinderen aldaar. U kunt zich tijdens de kumpulan melden voor een adoptie. Of kijkt u even op onze website www.pavandersteur.org . Daar vindt u de verdere gegevens. Van belang is voorts:

- onze vereniging is een ANBI-instelling, bekend onder (fiscaal) nummer 8017.55.840. Eventuele giften kunnen in aanmerking komen voor belastingaftrek.

- Het bankrekening nummer is 3184522 t.n.v. vereniging Vrienden Yayasan Pa van der Steur

Mogen we u begroeten als adoptie-ouder???

14

14

UITNODIGING EN AGENDA Algemene Ledenvergadering Vereniging Vrienden van de Yayasan Pa van der Steur

Zaterdag, 22 juni 2013 om 12.00 uur Locatie : Van Buerenlaan 33, 2295 MA Kwintsheul (voorheen Slimpad 12)

Agenda : 1. Algemene informatie door de voorzitter

2. Verslag van de vorige jaarvergadering (in dit Bulletin)

3. financieel overzicht van de penningmeester (in dit Bulletin)

4. Verslag Kascommissie

5. Décharge Bestuur

6. Verkiezing Bestuur

De huidige secretaris mevrouw Nel de Borst zal veel meer dan voorheen naar

Jakarta afreizen om aldaar het werk van Pa van der Steur en van haar ouders Bram

en Tine Bernard voort te zetten. Daarom wil het bestuur graag het aantal leden met

één uitbreiden en daarmee het secretariaat versterken. Voorgesteld wordt als nieuw

lid van het bestuur mevrouw Marijke Kasten-van ’t Riet. De overige leden zijn

herkiesbaar

Het bestuur zal, na akkoordbevinding van de vergadering, alsvolgt samengesteld

zijn:

- Tom Jutte, voorzitter

- Marijke Kasten, secretaris

- Eveline Gerritsen, penningmeester

- Marijke Ross, lid

- Nel de Borst, lid

- Ed van Straten, lid.

7. Benoeming Kascommissie

De huidige leden van de kascommissie, mevrouw Joke van der Meer en de heren

Lanny Vleesenbeek en Jan Jaap van Rijn hebben zich bereid verklaard weer zitting

te nemen in de kascommissie. Niettemin is elk van hen ook bereid zijn plaats af te

staan aan een ander. Eventuele gegadigden kunnen zich tijdens de vergadering

melden.

8. Rondvraag

9. Sluiting

15

15

Verslag van de Algemene Leden vergadering van de Vereniging “Vrienden van de yayasan Pa van der Steur”,

gehouden te Kwintsheul op 30 juni 2012.

1. Opening door de voorzitter. Om 12.15uur opent de voorzitter Tom Jutte de vergadering, en heet de aanwezigen hartelijk welkom. Berichten van verhindering zijn binnengekomen van de heer Schipper en mevrouw van Herp, terwijl later is gebleken dat de heer Van Rijn (lid van de kascommissie) door ziekte eveneens niet aanwezig kan zijn. De heer Schipper had tevoren al wat vragen ingediend, die hierna worden behandeld. Een speciaal woord van welkom aan de vertegenwoordigers van het bestuur van “Stichting Pa van der Steur in Nederland”, waarmee de banden de laatste jaren weer uitstekend zijn. De voorzitter memoreert dat een week eerder in deze zelfde kas de 65e verjaardag is gevierd van onze secretaris Nel de Borst. Namens de vereniging overhandigt hij een bos bloemen. Nel is nu met pensioen en is zeker van plan nog meer tijd te besteden aan de yayasan.

2. Algemene informatie over de yayasan. In het Bulletin nr 36 van dit jaar hebt u al kunnen lezen, dat de wijzigingen in het mana-gement het afgelopen jaar niet geheel zonder problemen zijn verlopen. Met name de onder-linge communicatie tussen de managers verliep niet altijd even soepel. Tijdens gesprekken in december 2011 en januari van dit jaar hebben wij erop aangedrongen dat vanuit het bestuur meer toezicht moest worden gehouden. Het kwam in feite goed uit dat enkele bestuursleden door allerlei oorzaken wat meer tijd kregen om zich daadwerkelijk met de gang van zaken in het tehuis te bemoeien, en voor zover we nu kunnen nagaan, is de overall supervisie nu goed geregeld. De laatste paar maanden zijn er geen berichten meer binnen gekomen van nieuwe wrijvingen, zodat we kunnen stellen dat het management goed functioneert.

3. Verslag van de vergadering van 25 juni 2011 Mede naar aanleiding van het verslag komen de volgende onderwerpen aan de orde:

a) het graf in Magelang Er is nog steeds geen inzicht in wie nu feitelijk de sleutelbeheerder van het Steur-graf is. Enkele aanwezigen hebben enige tijd geleden voor een gesloten deur gestaan en het telefoonnummer op het bord gaf geen gehoor. Binnenkort vertrekt iemand die informatie uit het pupillenarchief heeft gekregen naar Indonesië, met name om Magelang te bezoeken, waar zijn vader in het Oranje Nassau Gesticht heeft gezeten. Op ons verzoek zal hij nagaan wat er aan de hand is met het graf.

b) het pupillenarchief Eind vorig jaar doken er plannen op om het Koninklijk Instituut voor Taal- Land- en Volkenkunde (KITLV) (dat het pupillenarchief beheert) op te doeken in verband met bezuinigingen. Gelukkig is het tij weer gekeerd en is het behoud van het KITLV weer verzekerd. Ons archief is daar in goede handen. In verband met privacy-aspecten is het een “gesloten” archief, maar via onze vereniging kan informatie worden verkregen.

c) het studiefonds De heer Schipper wil graag weten welke kinderen steun krijgen uit het Studiefonds. In de Nieuwsbrief van eind vorig jaar zijn deze al kort vermeld. Findy zit op de belastingacademie, Lady Arti volgt een verzekeringopleiding en Amy volgt een administratieve cursus. Over enkele weken zullen we weten hoe hun resultaten zijn. Zoals bekend is het studiefonds een gezamenlijk project van onze vereniging en de Stichting Pa van der Steur in Nederland.

16

16

d) schenkingen e.d. De heer Schipper heeft voorts enkele opmerkingen gemaakt over de voorwaarden bij schenkingen en donaties om in aanmerking te komen voor belastingvoordeel. De vergadering stelt naar aanleiding daarvan voor dat er in de Nieuwsbrief of in het Bulletin extra aandacht aan wordt besteed.

4. Financieel overzicht 2011 Er moet één wijziging worden aangebracht: bij Inkomsten moet “legaatkosten” vervangen worden door “schenkingskosten”. De penningmeester Eveline Gerritsen licht nog even toe, dat in het jaar 2011 de inkomsten en uitgaven vrijwel gelijk waren en dat meer dan € 13000 richting Jakarta is gegaan. Daarmee voldoen we ruimschoots aan de ANBI-eisen. Onze buffer is echter vrij groot en om te voorkomen dat we gaan “potten” is inmiddels besloten de renovatie en reparatie van het tehuis aan de jalan Matraman te financieren. De voorzitter vult nog aan dat het bestuur in Jakarta grootse plannen heeft met het pand aldaar, waarvoor echter eerst flinke investeringen moeten worden gedaan, alvorens kan worden gesproken van een voordelig eindsaldo. Of wij als vereniging (en wellicht het fonds dat door het bestuur wordt beheerd) daar nog een rol in kunnen spelen is nog zeer onduidelijk. Ten aanzien van de saldi-situatie wordt uiteengezet dat toevallig rond 31 december een bedrag dat eigenlijk “rentetrekkend” op de ABN Amro rekening had moeten staan, nog op de ING rekening stond. Het betrof een bedrag dat Eveline had voorgeschoten voor het door ons beheerde fonds en door dat fonds tijdig was terugbetaald, evenwel op de ING rekening. Eveline vertelt ook dat ze probeert de betalingen naar de yayasan zoveel mogelijk te bundelen, in verband met de bankkosten. Daardoor is ook het bedrag aan inkomsten adoptie niet altijd gelijk aan de uitgaven adoptie. Uit de vergadering wordt de suggestie gedaan een budget op te stellen voor het komende jaar. Het bestuur voelt daar niet veel voor, vooral omdat de verzoeken vanuit Jakarta om geldelijke steun vaak heel onverwacht binnenkomen en grote verschillen kennen. Ons ledenbestand is redelijk “op leeftijd” en om die reden werkt de acceptgiro nog steeds. Aan automatische incasso beginnen we niet vanwege de hoge kosten. Hooguit zouden we onze leden kunnen wijzen op automatische periodieke overschrijvingen. Na deze uitvoerige toelichting worden de cijfers goedgekeurd, onder voorbehoud van de bevindingen van de kascommissie.

5. Verslag kascommissie/décharge bestuur Het lid van de commissie Lanny Vleesenbeek neemt het woord. Alvorens de formele verklaring voor te lezen wil hij graag het bestuur en met name de penningmeester complimenteren met de open en informatieve manier waarop de kascommissie tijdens de bijeenkomst op 31 maart j.l. werd ingelicht. Daarna leest hij de verklaring van de kascommissie (voor die gelegenheid bestaande uit Lanny en Jan Jaap van Rijn) voor, eindigend met de aanbeveling de boeken goed te keuren en het bestuur décharge te verlenen. Die aanbeveling wordt overgenomen door de vergadering.

6. verkiezing bestuur. De vergadering gaat unaniem akkoord met de herbenoeming van alle leden van het bestuur.

7. Benoeming kascommissie. De huidige leden: Joke van der Meer, Jan Jaap van Rijn en Lanny Vleesenbeek zijn bereid hun werkzaamheden te prolongeren. Wel wijst Lanny erop dat het beter is als er regelmatig een nieuw lid de plaats van een bestaand lid zou overnemen. In de komende Nieuwsbrief zal een oproep worden gedaan.

8. Rondvraag Vooral komt uit de vergadering naar voren dat meer aandacht zou moeten worden besteed aan de moderne communicatiemiddelen zoals Linkedin, Facebook, etc. Ook de website zou

17

17

moeten worden aangepast. En geadviseerd wordt de emails van onze leden zoveel mogeljk te verzamelen, zodat Nieuwsbrief en Bulletin digitaal kunnen worden verstuurd. Dat scheelt aanmerkelijk in de kosten. De voorzitter twijfelt: sommige mensen lezen eerder een “hard copy” in de luie stoel dan een digitale versie op de computer. Niettemin zal e.e.a. worden besproken.

9. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering onder dankzegging voor de inbreng en nodigt iedereen uit voor de daarop volgende kumpulan.

STAAT VAN INKOMSTEN EN UITGAVEN, BOEKJAAR 2012

Saldi ultimo 2012 ultimo 2011

ING 7.480,76 19.120,83

Bestuursrek. ABN 784,06 1.691,66

Spaarrekening ABN * 14.375,34 5.533,41

Totaal 22.640,16 26.345,90

Inkomsten Uitgaven

Algemeen

Contributie 1.481,50 Adoptie 7.500,00

Adoptie 8.318,40 Verjaardagsfonds 1.000,00

Legaatkosten 0,00 Kerstviering 2.300,00

Weekendje uit kinderen 275,00 Weekendje uit 275,00

Giften 3.087,22 Studiefonds 1.070,00

Rente spaarrek. ABN 341,93 Renovatie Matraman 6.750,00

Studiefonds 2.624,00 Kosten ondersteuning

Kumpulan 133,87 Bulletin nieuwsbrief 551,68

Archiefbijdragen 135,00 Acceptgiro's 0,00

Bankkosten 244,50

Verzendkosten 314,80

Pr/website 72,60

Onttrokken aan reserve 3.705,74 KvK 24,08

Totaal 20.102,66 Totaal 20.102,66

*inclusief reservering studiefonds

19

19

TESTAMENTAIRE BESCHIKKING

Zij die de Yayasan Pa van der Steur in hun testament willen gedenken, kun-nen dit via onze vereniging doen. De officiële naam van onze vereniging is: Vereniging Vrienden van de Yayasan Pa van de Steur. Verenigingsakte verleden voor notaris G.W. Krabbe te 's-Gravenhage d.d. 17 juli 1991. Ingeschreven bij de kamer van Koophandel onder Nr. 404.127.28. ANBI-erkende instelling onder fiscaal nummer 8017.55.840

Steun het werk van Pa van der Steur, blijf lid, word lid, maak anderen lid door dit Bulletin niet weg te gooien maar het door te geven aan vrienden, familie of kennissen.

AANMELDINGSFORMULIER Ondergetekende:

Adres:

Postcode & Woonplaats:

wenst m.i.v lid / donateur/adoptie-ouder

te worden van de Vereniging Vrienden van de Yayasan Pa van der Steur

Hij/zij verbindt zich per jaar € te betalen met een minimum van €

19,-.

( Bij adoptie € 16,- per maand per kind, of € 192 per jaar) Postbankrekening: 31.84.522 t.n.v. Ver.Vrienden Yayasan Pa van der Steur Te Den Haag Datum: Handtekening: Zend dit formulier naar de Secretaris:

N. de Borst Van Buerenlaan 33

2295 MA Kwintsheul

20

20

Indien Onbestelbaar Gaarne Retour

Van Buerenlaan 33

2295 MA Kwintsheul

De Yayasan Pa van der Steur omvat:

1. Te Jakarta: Tehuis voor studerende meisjes

2. Te Pondok Melati: Meisjestehuis

3. Jongenstehuis

4. Christelijke Kleuterschool

5. Christelijke Basisschool

6. Christelijke Middelbare school

7. Bibliotheek

Om Pa’s werk te kunnen voortzetten is ons aller hulp, moreel en financieel, heel hard nodig! U

doet toch ook mee?! Giro 31.84.522 Ver.Vrienden v.d.Yayasan Pa v.d.Steur. Den Haag