20151021 giovanni palmieri nmbs 18de horta stadsregionaal netwerk voor openbaar vervoer
Trainingssessie · 2013-03-07 · Openbaar vervoer TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf...
Transcript of Trainingssessie · 2013-03-07 · Openbaar vervoer TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf...
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie1
Introductie 3
Oefeningen 7
→ Deel 1: IntakeOefening 1 A: De inleiding (op verplaatsing) 8
Oefening 1 B: Inleiding in de klas 9
Oefening 2: Voor- en nadelen van het OV 10
Oefening 3: Inleiding op het portfolio 11
Oefening 4: Verschillende OV-mogelijkheden 12
Oefening 5: Dagelijkse situaties op het OV (1) – OV-aankondigingen 13
Oefening 6: Dagelijkse situaties op het OV (2) – OV-gesprekken 14
Oefening 7: Samenvatting van de oefeningen – De OV-muur 15
→ Deel 2: TheorieOefening 8: Groepsverdeling 17
Oefening 9: Een reis plannen (Stap 1): Keuze van bestemming 18
Oefening 10: Een reis plannen (Stap 2): OV-maatschappij kiezen (of combineren) 19
Oefening 11: Een reis plannen (Stap 3): Online plannen 20
Oefening 12: Een reis plannen (Stap 3b): Dienstregelingen lezen 21
Oefening 13: Een reis plannen (Stap 3c): Prijzen en biljetten 22
Oefening 14: Een reis plannen (Stap 4a): Informatie opvragen via de telefoon (1) – Voorbereiding 23
Oefening 15: Een reis plannen (Stap 4b): Informatie opvragen via de telefoon (2) – Rollenspel 25
Oefening 16: Een reis plannen (Stap 4c): Informatie opvragen via de telefoon (3) –
Het echte telefoontje 26
Oefening 17: Afronding (met portfolio) 27
→ Deel 3: PraktijkOefening 18: Reizen met het OV (1) – Voorbereiding 28
Oefening 19: Reizen met het OV (2) – Borden en geschreven informatie 29
Oefening 20: Reizen met het OV (3) – Gesproken informatie in OV-stations 30
Oefening 21: Reizen met het OV (4) – Contact met anderen 31
→ Deel 4: AfrondingOefening 22: Ervaringen uitwisselen 32
Oefening 23: Samenvatting (met portfolio) 33
TrainingssessieReizen met het openbaar vervoer
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie2
Materiaal
→ Materiaal voor trainersHandleiding Het openbaar vervoer gebruiken
→ Materiaal voor cursisten
Werkbladen
Werkblad 1: De inleiding op verplaatsing
Werkblad 2: OV-pictogrammen verbinden
Werkblad 3: OV-aankondigingen
Werkblad 4: OV-gesprekken
Werkblad 5: Reisvoorbereiding
Werkblad 6: Dienstregelingen lezen
Werkblad 7: Hoeveel kost het?
Werkblad 8: Informatie opvragen via de telefoon (Voorbereiding)
Werkblad 9: Informatie opvragen via de telefoon (Rollenspel)
Werkblad 10: Informatie opvragen via de telefoon (Echt telefoontje)
Werkblad 11: Borden en geschreven informatie in OV-stations
Werkblad 12: Gesproken informatie in OV-stations
Werkblad 13: Sociale contacten op het OV
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie3
Algemene richtlijnen om met migranten te werken
Als je met migranten werkt, besteed dan voldoende aandacht aan taal- en cultuurproblemen. Je
moet niet alleen nadenken over de specifieke noden van de cursisten, maar ook over je aanpak
en het geslacht van je lesgevers. Hieronder vind je enkele aspecten waar je rekeningen moet mee
houden, afhankelijk van de cultuur van de deelnemers:
• Als je niet op de hoogte bent van de vaardigheden van je deelnemers, neem dan de tijd om
hen hierover te ondervragen.
• Vermijd situaties die gênant kunnen zijn voor deelnemers door hun cultuur, geslacht of religie.
• Soms is het beter om deelnemers op te splitsen in een vrouwen- en mannengroep.
• Als je de deelnemers opsplitst volgens geslacht, zorg er dan voor dat de lesgever ook het-
zelfde geslacht heeft.
((( Je vindt in de bijlage van deze opleidingsmodule een tabel terug over cultuurspecifieke
waarden voor het openbaar vervoer, waarin de houding t.o.v het openbaar vervoer in ver-
schillende landen vergeleken worden.
TrainingssessieReizen met het openbaar vervoer
Introductie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie4
Doel van de sessie
Het doel van deze sessie is om het openbaar vervoer voor te stellen als een waardevol transport-
middel dat comfortabel, veilig en handig is en bovendien de deelnemers kan helpen om meer be-
trokken te zijn in hun gemeenschap. De cursisten leren de voordelen en de basiswerking van het
openbaar vervoer kennen en proberen het openbaar vervoer in hun dagelijks leven te integreren.
Verder zullen de cursisten meer leren over:
» Welke diensten het openbaar vervoer aanbiedt.
» Hoe ze het openbaar vervoer moeten gebruiken.
» Hoe ze informatie moeten opzoeken over tarieven, kortingen en hoe ze het juiste biljet
moeten kiezen.
» Hoe ze een reis met het openbaar vervoer moeten plannen en uitvoeren.
Op het einde van de oefensessie zal iedereen, indien ze dat wensen, een persoonlijk portfolio
hebben.
Over het algemeen bestaat de training uit een combinatie van harde en zachte maatregelen.
Introductie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie5
&HARDE MAATREGELEN
ZACHTE MAATREGELEN
→ Leerdoelen van deze sessie zijn:
• Leren een rit met het openbaar vervoer plannen en uitvoeren.
• Prijzen, tarieven, dienstregelingen en routeplanners leren gebruiken.
• De juiste informatie terugvinden via de telefoon, het internet of door het te vragen aan anderen.
• Leren omgaan met verschillende situaties en zoekstrategieën verwerven.
• Taalvaardigheid verbeteren.
• Sociale integratie door meer betrokkenheid in de gemeenschap.
• Meer motivatie om het openbaar vervoer te gebruiken en hierin plezier scheppen.
• Meer begaan zijn met het openbaar vervoer en obstakels overwinnen.
• De lokale omgeving leren kennen en leren grotere afstanden afleggen.
• Het nodige zelfvertrouwen kweken om zelfstandig het openbaar vervoer te gebruiken.
((( Zie ook bij de algemene inleiding van deze module.
Introductie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie6
Opbouw van de sessie
Deze sessie beschrijft de OV-activiteit met je cursisten en bevat voorbereidende en aanvullende
oefeningen die in vier delen zijn opgesplitst:
» Deel 1 begint met een bezoek aan een station of halte. Dit is een ervaringsgerichte oefe-
ning waardoor de deelnemers in de praktijk de voor- en nadelen en de verschillende moge-
lijkheden van het openbaar vervoer (OV) leren kennen. Bovendien maken ze kennis met de
dagelijkse werking van het OV. Verder leren ze ook het portfolio gebruiken.
» Deel 2 bevat voorbeeldoefeningen om een OV-rit te plannen in drie verschillende stappen
(keuze van bestemming, keuze van OV-middel, online plannen, dienstregelingen lezen, prij-
zen en biljetten en informatie vragen).
» Deel 3 behandelt de praktische uitvoering van de OV-uitstap inclusief de bijkomende oefe-
ningen over geschreven en gesproken informatie in OV-stations en contact leggen met an-
deren.
» Deel 4 vat de ervaringen die de deelnemers hebben opgedaan tijdens de sessie.
Het is aanbevolen om alle oefeningen achter elkaar op te lossen, maar het is ook mogelijk om een
selectie te maken. Er is geen juiste of foute aanpak. Je kan de handleiding Het openbaar vervoer
gebruiken. Indien mogelijk, kan je ook de cursisten vragen om de werkbladen op te lossen na de
trainingssessies.
Specifieke vaardigheden en doelen (voor taalleerkrachten)
Tijdens de uitstap met het openbaar vervoer, werken de deelnemers (in (kleine) groepen). Ze
werken vanuit hun eigen noden, wensen en ervaringen. Deze oefensessie is erg ervaringsgericht.
Indien mogelijk, maken de cursisten de oefeningen binnen hun eigen gemeenschap. Zo leren ze
de belangrijkste informatie over het OV opzoeken, lezen en begrijpen, ontdekken ze het lokale
OV-aanbod en leren ze het OV gebruiken in hun vertrouwde omgeving.
Richtlijnen over het taalniveau en taalvaardigheid worden bij alle oefeningen aangeduid.
((( Je kan een lijst terugvinden van de gebruikelijke Europese taalniveaus in de bijlage van
deze module.
→ TaalvaardighedenH Horen
Z Zeggen
L Lezen
S Schrijven
Introductie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie7
Materialen in deze sessie
Het volgende materiaal wordt aangeraden voor de sessie:
» Balpennen
» Biljetten en biljetprijzen (voorbeelden)
» Buskaartjes
» Computer
» Dienstregelingen (van de belangrijkste lijnen in de regio)
» Flap-over
» Fotomateriaal van het OV (folders, foto’s, pictogrammen, logo’s, foto’s van verschillen OV-
voertuigen, enzovoort.) Fotomateriaal kan je verkrijgen in de lokale trein- en busstations en
in VVV-kantoren. Je kan bestellingen doorgeven via e-mail of online of je kan aan je cursis-
ten vragen om er enkele mee te brengen.
» Fototoestel
» Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
» Kaarten (van de lokale omgeving)
» Klemborden
» Notitieboek/papier
» Online reisplanner
» Overeenkomst
» Portfolio
» Prikbord
» Recorder
» Schoolbord
» Schrijfmateriaal
» Stiften
» Telefoon, telefoonboek
» Toegang tot internet
» Werkbladen voor de cursisten
Portfolio
Om ervoor te zorgen dat de informatie tijdens de oefensessie nuttig is en om het leerproces na de
cursus gaande te houden, wordt elke deelnemer gevraagd om een portfolio bij te houden over al-
les wat tijdens de oefensessie wordt gedaan. Het portfolio kan gebruikt worden om de persoon-
lijke vooruitgang van de cursist te beoordelen. Het kan foto’s bevatten, handige zinnen, tekenin-
gen, routes, dienstregelingen, enzovoort. De werkbladen en praktische oefeningen die de deelne-
mers tijdens de oefensessies krijgen, kunnen er in bewaard worden. Door zich op de persoonlijke
noden van de deelnemers te richten, kan het portfolio dienen als een gepersonaliseerde OV-
handleiding.
Introductie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie8
OefeningenDeel 1: Intake
In dit deel wordt nagegaan hoeveel basiskennis de deelnemers al hebben. De opleiding vertrekt
vanuit de noden, wensen en ervaringen van de deelnemers zelf. Op het ervaring- en probleemge-
richt leerproces volgt een inleidend bezoek naar een station. Zo worden de cursisten meteen ge-
confronteerd met de echte wereld en kunnen ze beter inschatten wat ze nog moeten leren over
het openbaar vervoer. Maar ook zonder praktisch voorbereidend bezoek zullen de cursisten ver-
trouwd raken met de belangrijkste aspecten van het openbaar vervoer.
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie9
OEFENING 1 A
Inhoud De inleiding (op verplaatsing)
Bij voorkeur gaat de klas op uitstap, maar als dat niet mo-
gelijk is kan de lesgever foto’s tonen van een trein- of bus-
station en dit met de klas bespreken.
De discussie zorgt ervoor dat de lesgever meer te weten
komt over:
• Wat ze opmerken?
• Wat ze al weten?
• Welke woordenschat/ taalvaardigheden ze missen?
• Welke informatie ze niet terugvinden of over het hoofd
zien?
Didactische tips Groepsoefening
De lesgever toont een afbeelding van een treinstation. De
cursisten worden aangespoord om luidop te vertellen over:
• Wat ze zien.
• Wat ze ervaren.
• Wat ze moeilijk vinden.
• Wat ze anders vinden dan in hun land van herkomst.
Verder worden de cursisten aangemoedigd om foto’s/op-
names te maken tijdens hun bezoek. De lesgever duidt aan
welke informatie de cursisten over het hoofd zien en/of
maakt hiervan foto’s/opnames om later in de les te gebrui-
ken.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
Algemene opmerkingen over inleidende activiteiten, p. 10
Werkblad 1
De inleiding op verplaatsing
Fototoestel, bandrecorder, buskaartjes
Duur ~ 1–3 u
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L, S)
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie10
OEFENING 1 B
Inhoud Inleiding in de klas
Bij voorkeur gaat de klas op uitstap om alles in het echt
mee te maken. Als dat niet mogelijk is, kan de docent wer-
ken met foto’s van stations en haltes. Hierover kan men
dan discussiëren. De docent leert bij over:
• Wat ze herkennen?
• Wat ze al weten?
• Welke woordenschat ze hebben/missen?
• Welke informatie ze over het hoofd zien?
Didactische tips Groepsoefening
De docent toont een afbeelding van een treinstation. De
cursisten worden aangemoedigd om luidop te vertellen
over:
• Wat ze zien.
• Wat hun ervaringen zijn.
• Wat ze moeilijk vinden.
• Wat ze anders vinden dan in hun thuisland.
De lesgever duidt aan welke informatie de cursisten over
het hoofd zien en/of maakt hiervan foto’s/opnames om la-
ter in de les te gebruiken.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
Algemene opmerkingen over inleidende activiteiten, p. 10
Werkblad 1
De inleiding op verplaatsing
Afbeelding van een treinstation
(minstens A3, bij voorkeur groter)
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L, S)
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie11
OEFENING 2
Inhoud Voor- en nadelen van het OV
Terug in de klas kan het verzameld materiaal gebruikt wor-
den om een groepsgesprek op gang te brengen.
Didactische tips Groepsgesprek
De cursisten bespreken hun ervaringen met het openbaar
vervoer in groepjes van 2-6 personen. Ze gebruiken werk-
blad 1 en delen het verzameld materiaal op in twee groe-
pen:
1. moeilijk/niet goed/nadeel
2. gemakkelijk/goed/voordeel
De groep probeert hierover een consensus te bereiken.
Als er geen bezoek geweest is, kan de lesgever een discus-
sie leiden over volgende vragen (Voorbeelden):
• Wie is er met de bus/trein/tram naar hier gekomen?
• Wie is er met een ander transportmiddel naar hier ge-
komen?
• Wat is het snelste vervoermiddel?
• Wat is het gemakkelijkste vervoermiddel?
• Wat verkiezen jullie?
• Welk vervoermiddel vinden jullie niet leuk?
Achteraf kunnen de voor- en nadelen neergepend worden
op een flap-over of een schoolbord. Gebruik foto’s en af-
beeldingen om de discussie te illustreren indien het taal-
niveau laag is.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De voordelen van het openbaar vervoer, p. 2 ev.
Werkblad 1
De inleiding op verplaatsing
Verzameld materiaal en foto’s van het bezoek
Flap-over/schoolbord, stiften
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L, S)
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie12
OEFENING 3
Inhoud Inleiding op het portfolio
Didactische tips De lesgever stelt het portfolio voor. Alle deelnemers formu-
leren drie vragen waarop ze een antwoord willen krijgen
tegen het einde van de oefensessie. Elke deelnemer stelt
de drie vragen individueel op.
Verklarende woordenlijst
U kunt de cursisten ook aanmoedigen om een eigen woor-
denlijst op te stellen met woorden die ze belangrijk of
moeilijk vinden.
Materiaal Portfolio’s voor alle deelnemers, schrijfgerief
Duur ~ 10 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, L, S
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie13
OEFENING 4
Inhoud Verschillende OV-mogelijkheden
Het doel van dit onderdeel is om kort te schetsen hoeveel
de deelnemers weten over het OV-systeem in hun buurt.
Didactische tips Individuele oefening
Verbind de pictogrammen met het juiste logo en de juiste
voertuigen (werkblad 2).
Maak een kort overzicht van de juiste antwoorden en nodig
de groep uit om zelf ook beeldmateriaal te verzamelen van
het OV in hun woonbuurt.
Bijvoorbeeld, voor groepen met een laag taalniveau: ver-
groot de pictogrammen, logo’s en foto’s en gebruik het
bord of smartbord.
Gebruik:
• Pictogrammen van de trein, metro, tram, bus, minibus-
jes, …
• Logo’s van vervoersmaatschappijen
• Foto’s van OV-voertuigen
Materiaal Werkblad 2
OV-pictogrammen verbinden
Fotomateriaal van het OV (pictogrammen, logo’s en foto’s
van OV-maatschappijen, voertuigen, enz.)
Duur ~ 15 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L (S)
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie14
OEFENING 5
Inhoud Dagelijkse situaties op het OV (1) - OV-aankondigingen
De groep luistert naar informatie die omgeroepen wordt
in het station, een situatie die zich heel waarschijnlijk zal
voordoen op de OV-uitstap.
Didactische tips Luisteroefening
Naast geschreven informatie, wordt veel OV-info ook mon-
deling doorgegeven.
Bij deze oefening luisteren de deelnemers naar een op-
name van een situatie op een trein en worden ze daarna
gevraagd om te vertellen wat ze gehoord hebben. Vanuit
een ervaringsgericht leerperspectief, is het beter om een
echte opname te gebruiken. Je kan makkelijk opnames ma-
ken door naar je lokaal treinstation te gaan en met een
bandrecorder een aankondiging op te nemen.
Indien er geen recorder beschikbaar is, kan de lesgever de
standaardzinnen voorlezen op werkblad 3. Lees ze voor zo-
als de omroeper dat zou doen en vraag aan de cursisten
om de lege gaatjes op te vullen. Je kan de informatie ook
altijd aanpassen.
Voor cursisten met een lage taalvaardigheid kan je meer-
keuzevragen stellen, zodat ze zelf niets hoeven neer te
schrijven. Een ander alternatief is een woordenlijst opstel-
len zodat de deelnemers het juiste woord kunnen opzoe-
ken en overschrijven.
Materiaal Werkblad 3
OV-aankondigingen
Duur ~ 20 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, L, S
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie15
OEFENING 6
Inhoud Dagelijkse situaties op het OV (2) - OV-gesprekken
De groep luistert naar gesprekken en situaties die ze waar-
schijnlijk zullen horen op een OV-uitstap.
Didactische tips Luisteroefening en groepsgesprek
Lesgever leest voorbeelden voor van gesprekken en situ-
aties die vaak voorkomen in een trein- of busstation. Ach-
teraf wordt aan de deelnemers gevraagd waarover de ge-
sprekken gingen en moeten ze de vragen op werkblad 4 op-
lossen.
Na elke luisterbeurt is er een groepsgesprek.
De vragen zijn:
• Herkent je deze situatie?
• Hoe zou je op deze situatie reageren?
• Kan je je reactie uitdrukken in een rollenspellen?
Materiaal Werkblad 4
OV-gesprekken
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H,Z, L (S)
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie16
OEFENING 7
Inhoud Samenvatting van de oefeningen – De OV-muur
Aan de hand van een groepsgesprek worden alle ervarin-
gen samengebracht in een brainstormschema op de OV-
muur. De bedoeling van dat schema is om een gemeen-
schappelijk referentiepunt te hebben tijdens de rest van de
oefensessie.
Didactische tips Samenvatting
De deelnemers stellen een OV-muur samen (op een flap-
over of een schoolbord) met foto’s, opvallende, leuke of in-
teressante reacties op de uitstap en luisteroefeningen. De
logo’s en pictogrammen worden ook op dit bord geplaatst.
Het schema blijft gedurende de volledige sessie in de klas
staan.
Hoe moet je een OV-muur maken (in je klas)?
De OV-muur is een simpele manier om de thema’s die in
klas worden besproken te visualiseren. Je kan zo’n muur
makkelijk maken met een flap-over, een schoolbord, een
whiteboard of simpelweg een groot blad ophangen aan de
muur.
Het idee erachter is dat de belangrijkste oefeningen, af-
beeldingen, citaten, biljetten, documenten, werkbladen,
enz. vastgepind worden op één OV-muur. Op die manier
kunnen alle thema’s gevisualiseerd worden en „aanwezig”
blijven (in de klas).
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie17
Op zich is alles mogelijk. Er zijn geen beperkingen over wat
wel en niet op de muur mag komen. Als iets het geheugen
van je cursisten prikkelt, mag het zeker op de muur komen.
Als leerkracht of docent kan je altijd naar de muur verwij-
zen als je leerstof wilt herhalen, ook al is het al lang gele-
den. De OV-muur geeft de deelnemers ook meer verant-
woordelijkheid. Ze zijn niet langer volledig afhankelijk van
wat in het klassieke oefenboek neergeschreven staat. De
cursist kan zelf beslissen wat zijn/haar geheugen prikkelt
of welke woorden en zinnen belangrijk zijn voor hem/haar.
Materiaal Flap-over, schoolboard, notitiemuur, plaklint, enz.
Duur ~ 15 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L, S)
Totale duur Deel 1 ~ 3 u 30 min – 5 u 30 min
Deel 1: Intake
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie18
Deel 2: Theorie
In dit deel wordt er kennis verworven over hoe je een OV-rit moet voorbereiden. Het is de bedoe-
ling om erg praktijkgericht de verschillende stappen van een routeplanning te doorlopen.
OEFENING 8
Inhoud Groepsverdeling
In dit deel wordt er kennis verworven over hoe u een OV-
rit moet voorbereiden. Het is de bedoeling om erg praktijk-
gericht de verschillende stappen van een routeplanning te
doorlopen.
Didactische tips De lesgever baseert de groepsverdeling op:
• Ervaring: Elke groep bevat een meer en minder ervaren
reiziger.
• Interesses: De groepsleden hebben ongeveer dezelfde
interesses. Bijvoorbeeld: mensen die een rit naar school
of de oppas willen plannen of mensen die dicht bij el-
kaar wonen of werken, …
Duur ~ 10 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie19
OEFENING 9
Inhoud Een reis plannen (Stap 1): Keuze van bestemming
De groep kiest een eindbestemming. Het is belangrijk dat
alle groepsleden zichzelf in de keuze kunnen terugvinden.
Didactische tips Klein groepsgesprek
• De groepsleden bespreken welke rit ze willen plannen.
Ze kunnen daarbij werkblad 5 gebruiken.
• Indien nodig, kan de leraar helpen door brochures, fo-
to’s, enzovoort te voorzien.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
Fotomateriaal van het OV (folders, brochures, afbeeldin-
gen, logo’s, foto’s van vervoersmaatschappijen, voertuigen,
… .)
Duur ~ 15 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie20
OEFENING 10
Inhoud Een reis plannen (Stap 2):
OV-maatschappij kiezen (of combineren)
De rit naar de gekozen eindbestemming wordt in ieder
groepje voorbereid. Ze kunnen hierbij de OV-muur gebrui-
ken (of deel 1) om te zien welke vervoersmaatschappij (of
combinatie van maatschappijen) ze moeten gebruiken.
Didactische tips Klein groepsgesprek
Afhankelijk van de afstand, frequentie, ... , kiezen de cursis-
ten (een aantal) verkeersmaatschappijen. De OV-muur kan
een hulp zijn bij de oefening. Het resultaat wordt ingevuld
op werkblad 5.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
OV-muur, OV-infomateriaal
Duur ~ 15 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie21
OEFENING 11
Inhoud Een reis plannen (Stap 3): Online plannen
Het is belangrijk om na te gaan of de groepsleden toe-
gang hebben tot het internet om hun reis te plannen. Als
de meeste deelnemers (thuis) over internet beschikken en
de vervoersmaatschappij een online planner heeft, plant
de groep hun uitstap online. Als ze geen internet hebben,
gaan ze meteen over naar de volgende stap.
Didactische tips Groepsoefening – Zoeken op het internet
Als er een deelnemer is die ervaring heeft met een on-
lineplanner van een OV-maatschappij, kan hij/zij die voor-
stellen aan de andere groepsleden. Als niemand voorken-
nis heeft, kan de lesgever helpen. De volgende informatie
moet aanwezig zijn:
• Dienstregeling
• Prijzen van de meest geschikte biljetten
• Hoe men naar het station of een halte moet raken?
• Hoe men van het station of de bushalte naar de eindbe-
stemming kan raken?
De uitkomst kan ingevuld worden op werkblad 5
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
Internettoegang
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie22
OEFENING 12
Inhoud Een reis plannen (Stap 3b): Dienstregelingen lezen
De groepsleden leren dienstregelingen lezen.
Didactische tips Groepsoefening
De lesgever voorziet voor elke groep dienstregelingen.
Meer ervaren cursisten leggen aan hun groepsleden uit
hoe ze de dienstregelingen moeten gebruiken. Heeft er nie-
mand ervaring, dan kan de lesgever bijkomende oefenin-
gen geven, zowel schriftelijke als mondelinge (werkblad 6).
Voor mensen met weinig of geen talenkennis bespreek je
beter maar een onderdeel van een dienstregeling. Zo is het
systeem achter de dienstregeling makkelijker te begrijpen.
Bijvoorbeeld:
Tom moet om 9u op het werk zijn. Wanneer kan hij een bus
nemen?
De deelnemers zoeken de juiste informatie op in de tabel.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
Werkblad 6
Dienstregelingen lezen
Dienstregelingen van de belangrijkste OV-lijnen in de buurt
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie23
OEFENING 13
Inhoud Een reis plannen (Stap 3c): Prijzen en biljetten
De groepjes zullen verschillende tarieven en biljetten met
elkaar vergelijken om te zien welk biljet ze het best kopen
om met hun groep op hun eindbestemming te raken.
Didactische tips Groepsoefening
Meer ervaren groepsleden kunnen aan de anderen uitleg
geven over de verschillende soorten biljetten. Heeft nie-
mand ervaring, dan is de lesgever er om ze te helpen. De
leerkracht kan ook extra schriftelijke en mondelinge oefe-
ningen (werkblad 7) geven. Voor deelnemers met ervaring
kan het een bijkomende uitdaging zijn om de tarieven en
biljetsoorten online op te zoeken.
Bijvoorbeeld:
Hoeveel kost een biljet heen-en-terug naar Brussel?
Deelnemers zoeken de juiste informatie op in een tarief-
en prijstabel.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
Werkblad 7
Hoeveel kost het?
Overzicht van prijzen en soorten biljetten
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie24
OEFENING 14
Inhoud Een reis plannen (Step 4a):
Informatie opvragen via de telefoon (1) – Voorbereiding
Iedere groep stelt een lijst op van zaken die ze aan de te-
lefoon moeten stellen als ze hun reis goed willen voorbe-
reiden.
Didactische tips Groepsoefening
Bereid vragen voor die meer uitleg vragen over de dienst-
regeling, prijzen, route, enzovoort (werkblad 8).
Voorbeeldvragen:
• Hoe laat is de bus naar...?
• Waar is de bushalte bij … ?
• Hoeveel kost een kaartje naar … ?
• Hoe laat vertrekt de trein terug naar huis?
• Hoe lang duurt de rit naar … ?
• Hoeveel kost de reis als we als groep reizen?
Telefoonsimulatie op verschillende niveaus
• De lesgever/docent leest samen met een andere moe-
dertaalspreker de gesprekken voor.
• De lesgever/docent telefoneert naar een collega in het
gebouw en zet de luidsprekerfunctie aan.
• De lesgever/docent telefoneert naar een informatie-
dienst van het OV en vraagt echte informatie op.
• Een van de deelnemers voert een telefoongesprek met
de docent/lesgever.
• Een van de deelnemers belt naar een lesgever/docent in
het gebouw met de luidsprekerfunctie aan.
• Een van de deelnemers telefoneert naar een informatie-
dienst van het OV en vraagt echte informatie op.
• Deelnemers bellen elkaar op (ze zitten rug aan rug) en
geven elkaar informatie.
Als schrijven te moeilijk is, kunnen deelnemers de ant-
woorden opschrijven in kernwoorden of de meerkeuzevak-
jes aanvinken.
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie25
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
Werkblad 8
Informatie opvragen via de telefoon (Voorbereiding)
Schrijfgerief
Duur ~ 15 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie26
OEFENING 15
Inhoud Een reis plannen (Stap 4b):
Informatie opvragen via de telefoon (2) – Rollenspel
Didactische tips Groepsoefening (Optie 1)
De groepsleden oefenen het telefoongesprek dmv een
rollenspel. Twee deelnemers telefoneren. Als een van de
twee het even niet meer weet, kan iemand anders invallen.
Groepsoefening (Optie 2)
De lesgever stelt een oefeningenblad op met antwoorden
waaraan men zich kan verwachten als men informatie op-
vraagt via de telefoon. Ofwel speelt de lesgever de rol van
iemand die op een informatiedienst werkt. Je kan daarbij
werkblad 9 gebruiken, waarop een rollenspel van een tele-
foongesprek terug te vinden is.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
Werkblad 8
Informatie opvragen via de telefoon (Voorbereiding)
Werkblad 9
Informatie opvragen via de telefoon (Rollenspel)
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L, S)
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie27
OEFENING 16
Inhoud Een reis plannen (Stap 4c):
Informatie opvragen (3) – Het echte telefoontje
Didactische tips Groepsoefening
Zoek het telefoonnummer op van de infobalie van de OV-
maatschappij. Daarna belt er iemand naar de maatschap-
pij en stelt hij/zij de vragen die de groep heeft voorbereid.
Door de luidsprekerfunctie aan te zetten, kunnen de ande-
ren meeluisteren en antwoorden noteren op werkblad 10.
Groepen met weinig talenkennis, kunnen deze oefening op-
lossen a.d.h.v. een rollenspel (zie oefening 15/werkblad 9).
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Werkblad 5
Reisvoorbereiding
Werkblad 8
Informatie opvragen via de telefoon (Voorbereiding)
Werkblad 9
Informatie opvragen via de telefoon (Rollenspel)
Werkblad 10
Informatie opvragen via de telefoon (Echt telefoontje)
Telefoon, telefoonboek (of internet)
Duur ~ 20 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L, S)
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie28
OEFENING 17
Inhoud Afronding (met portfolio)
Samenvatting van de voorbereidende fase van de
OV-uitstap.
Didactische tips Als men een portfolio gebruikt, kunnen de deelnemers alle
nodige informatie over hun uitstap in hun portfolio bewa-
ren. Ze schrijven ook neer hoe ze zich voelen over de uis-
tap, of ze ernaar uitkijken, of ze bang zijn, enzovoort.
Als men geen portfolio heeft, maakt men dezelfde oefening
maar dan luidop. De lesgever kan polsen hoe de deelne-
mers tegenover de uitstap staan.
Materiaal Portfolio’s, schrijfgerief
Duur ~ 10 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: (H, Z) L, S
Totale duur Deel 2 ~ 3 u 25 min
Deel 2: Theorie
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie29
Deel 3: Praktijk
De theorie wordt in de praktijk omgezet. Bij alle oefeningen en ook bij de uitstap zelf, worden
deelnemers aangemoedigd om hun portfolio (als men dat heeft) te gebruiken als ze een pro-
bleem of moeilijkheid hebben. Hierdoor zullen deelnemers zelfstandiger worden.
OEFENING 18
Inhoud Reizen met het OV (1) – Voorbereiding
De groep vertrekt goed voorbereid (vanuit de klas) en wan-
delt naar het OV-station/halte van hun keuze.
Didactische tips Groepsoefening
Voor de OV-uitstap zijn er twee mogelijkheden:
• De deelnemers maken in kleine groepjes korte ritten
met verschillende bestemmingen (de docent maakt
groepjes van twee of meer personen, er is telkens een
groepsleider).
• De deelnemers kiezen samen één bestemming en rei-
zen in groep.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Tips om activiteiten rond het openbaar vervoer te organi-
seren, p. 10 ev.
Portfolio’s, klembord, dienstregelingen, buskaartjes, rele-
vant OV-materiaal, schrijfgerief, andere benodigdheden,
enz.
Duur 30 min – 1 u (afhankelijk van de OV-bestemming)
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Deel 3: Praktijk
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie30
OEFENING 19
Inhoud Reizen met het OV(2) – Borden en geschreven informatie
Deelnemers leren over borden en geschreven informatie in
OV-stations.
Didactische tips Groepsoefening (Optie 1) - Uitstap in één groep
De docent neemt de tijd om borden en geschreven info
te overlopen. De cursisten vertellen wat zij denken dat de
borden en de informatie betekenen. Het is altijd beter dat
een van de deelnemers uitleg geeft aan zijn collega’s dan
dat de docent dat doet. Foto’s van moeilijke of belangrijke
borden krijgen een plaatsje op de OV-muur (whiteboard
schema) met daarbij de uitleg.
Groepsoefening (Optie 2) - Uitstap in kleine groepjes
De deelnemers krijgen de taak om foto’s te nemen van ge-
schreven informatie of borden die ze niet kennen. Als er
geen fototoestel ter beschikking is, kunnen ze de informa-
tie opschrijven. De cursisten kunnen werkblad 11 gebrui-
ken. De docent legt volgende termen uit, zodat de deelne-
mers ze zeker begrijpen:
• Uuraanduiding
• Bestemming
• Perron
• Aankomst
• Vertrek
Indien mogelijk, maakt de docent een overzicht van de
vaakst voorkomende woorden en foto’s.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Tips om activiteiten rond het openbaar vervoer te organi-
seren, p. 10 ev.
Werkblad 11
Borden en geschreven informatie in OV-stations
Portfolio’s, fototoestel, Klembord, OV-muur, schrijfgerief
Deel 3: Praktijk
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie31
OEFENING 20
Inhoud Reizen met het OV (3) – Gesproken informatie in OV-stations
In OV-station is er ook veel gesproken informatie aanwe-
zig. Die informatie is als niet-moedertaalspreker vaak heel
moeilijk om te begrijpen.
Didactische tips Groepsoefening (Optie 1) - Uitstap in één groep
Als er informatie wordt omgeroepen in het OV-station,
vraagt de docent aan de cursisten om uit te leggen wat er
net gezegd werd.
Groepsoefening (Optie 2) - Uitstap in kleine groepjes
De groepjes krijgen de opdracht om te luisteren naar wat
omgeroepen wordt en om te proberen het te begrijpen.
Indien mogelijk, kunnen ze de berichten opnemen. Als dat
niet kan, proberen ze om het bericht neer te schrijven zo-
dat ze het later in de les kunnen bespreken (werkblad 12).
Indien de cursisten de gesproken informatie niet begrijpen,
kan de docent achteraf enkele voorbeelden voorlezen en
uitleggen.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Tips om activiteiten rond het openbaar vervoer te organise-
ren, p. 10 ev.
Werkblad 12
Gesproken informatie in OV-stations
Portfolio’s, klembord, schrijfgerief
Duur 30 min – 1 u (afhankelijk van de OV-bestemming)
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L, S)
Deel 3: Praktijk
Duur 30 min – 1 u (afhankelijk van de OV-bestemming)
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L, S
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie32
OEFENING 21
Inhoud Reizen met het OV (4) – Contact met anderen
Als men met het openbaar vervoer reist, is sociaal contact
met anderen noodzakelijk.
Didactische tips Groepsoefening (Optie 1) – Uitstap in één groep
De lesgever moedigt de cursisten aan om contact te zoeken
met andere OV-passagiers. Hij/zij kan daarvoor eenvoudige
voorbeeldzinnen gebruiken (werkblad 13) zoals: Excuseer,
wilt je neerzitten op mijn plaats? / Excuseer, ik moet hier af-
stappen. / Kan ik je helpen met je tassen? / Excuseer, gaat
deze bus naar...? / ...
Het kan dat niet alle OV-passagiers willen meewerken aan
dit leerproces. Het is de taak van de lesgever om altijd een
positief contact met de OV-reizigers te behouden. Als dat
niet lukt, kan hij/zij meer uitleg geven over de opzet van de
trainingssessie. Het is niet erg als de cursisten moeten zoe-
ken naar woorden of een gepaste houding. Het moet uit-
eindelijk een positieve ervaring zijn voor alle partijen!
Groepsoefening (Optie 2) – Uitstap in kleine groepjes
Voor de groep vertrekt, geeft de docent nog een kort over-
zicht van eenvoudige voorbeeldzinnen en moedigt hij de deel-
nemers aan om contact te zoeken met andere OV-passagiers.
Materiaal Handleiding Het openbaar vervoer gebruiken
De basis vaardigheden om het openbaar vervoer te gebrui-
ken, p. 3 ev.
Tips om activiteiten rond het openbaar vervoer te organi-
seren, p. 10 ev.
Werkblad 13
Sociale contacten op het OV
Portfolio’s, klembord, schrijfgerief
Duur 30 min – 1 u (afhankelijk van de OV-bestemming)
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z (L)
Totale duur Deel 3 ~ 2 u – 4 u
Deel 3: Praktijk
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie33
Deel 4: Afronding
De bedoeling van dit deel is enerzijds om de trainingssessie af te sluiten, de groep wordt uitgeno-
digd om hun ervaringen met elkaar te delen. Anderzijds kan men tijdens dit deel de portfolio’s af-
werken en meenemen naar huis.
OEFENING 22
Inhoud Ervaringen uitwisselen
De deelnemers vertellen over hoe ze de OV-uitstap erva-
ren hebben.
Didactische tips Groepsgesprek - Uitstap in één groep
De deelnemers wisselen ervaringen uit. Als ze nog met vra-
gen zitten, kunnen ze erover discussiëren met de rest van
de groep. De OV-muur wordt afgewerkt en de cursisten
evalueren of hun ideeën en attitudes t.o.v. het OV veran-
derd zijn doorheen de trainingssessie.
Groepsgesprek - Uitstap in kleine groepjes
De deelnemers vertellen aan elkaar hoe hun uitstap is ver-
lopen en tonen eventueel foto’s of laten geluidsopnames
horen. Als ze nog met vragen zitten, kunnen ze erover dis-
cussiëren met de rest van de groep. De OV-muur wordt af-
gewerkt en de cursisten evalueren of hun ideeën en attitu-
des tov het OV veranderd zijn doorheen de trainingssessie.
Materiaal OV-muur, fotomateriaal van het OV, opnames
Duur ~ 30 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: H, Z, L
Deel 4: Afronding
Openbaar vervoer
TOGETHER_Openbaar vervoer_3_Trainingssessie.pdf
Trainingssessie34
OEFENING 23
Inhoud Samenvatting (met portfolio)
Alle informatie wordt samengevat in het portfolio.
Didactische tips De cursisten schrijven hun belangrijkste ervaringen neer. Ze
nemen hun portfolio door en beantwoorden de drie vra-
gen die zichzelf aan het begin van de trainingssessie heb-
ben gesteld.
Materiaal Portfolio’s, schrijfgerief
Duur ~ 15 min
Taal/CEFR-niveau
en vaardigheden
Niveau: alle
Vaardigheden: L, S
Totale duur van de
Trainingssessie
~ 9 u 40 min – 11 u 40 min
Totale duur Deel 4 ~ 45 min
Deel 4: Afronding