Zorgkader secundair onderwijs

Proeftuin Gemotiveerd! Scholengemeenschappen De Bron, Edith Stein en StromingVrij Secundair Onderwijs regio Gentwww.gemotiveerd.be

1

Inhoud

1. Zorg en missie van de katholieke school

2. Definitie van zorg

3. Criteria voor een goed zorgsysteem

4. Wie is wie?

5. Hoe verloopt de zorg?

6. Bronnen

2

1. Zorg en missie van de katholieke school

Opdrachtsverklaring van het katholiek onderwijs VSKO◦Totale vorming van de persoon◦Een gunstig klimaat scheppen◦Actief openstellen voor kansarmen◦ Iedereen is oprecht begaan met de jongeren

Visie op zorg VVKSOPedagogisch project van elke

school ◦Vertaald in acties rond zorg

3

2. Definitie van zorg (naar VVKSO)

Zorg = alle initiatieven die het

welbevinden van alle schoolbetrokkenen verhogen en

maximale ontplooiingskansen creëren voor alle leerlingen

4

3. Criteria voor een goed zorgsysteem

ZORG

verweven in de schoolcultuur

visie

dynamisch

de totale leerling

betreft iedereen

leerlingen met specifieke behoeften

preventie

een school doet het niet alleen

5

4. Wie is wie?

6

Partners

Schoolniveau

Klasniveau

Leerling

4.1 De leerling staat centraal

7

Partners

Schoolniveau

Klasniveau

Leerling

Zelfsturend vermogen van de jongere wordt belangrijker

Luisteren naar de jongeren zelf

Openheid en aanvaarding

Leefwereld van de jongere

Laagdrempelig en vlot toegankelijk

Discreet en vertrouwelijk

Communicatie met ouders

Psycho-educatie

Toenemend belang van de leeftijdsgenoten

8

De individuele leerling centraal in zorg

3 domeinen

LEREN KIEZENstudieloopbaanbegeleiding

LEREN LERENstudie- of leerprocesbegeleiding

LEREN LEVENsociaal-emotionele ontwikkeling

9

4.2 Klasniveau

10

Partners

Schoolniveau

Klasniveau

Leerling

Elke leraar als eerste aanspreekpunt

SAMEN LERENVakdeskundige

Begeleider van het hele leerproces

- Oog voor talent- Competentiegericht leren- Dialoog - Begeleid zelfstandig leren- Zelfvorming- Vakoverschrijdende

eindtermen (VOETen)- Vakoverschrijdende

ontwikkelingsdoelen (VOOD)

- …

SAMEN LEVENOpvoeder

Eerste aanspreekpunt

- Klasklimaat- Preventieve aanpak- Breed observeren- Inspraak- Stimuleren van alle

leerlingen- …

11

Klassenleraar / klastitularis

Naast zijn opdracht als vakleraar: Extra aandacht voor het functioneren van zijn klasgroep en van elk

individu Eerste aanspreekpunt voor de ouders Zorgt voor de rapporten en volgt de evolutie van de resultaten op Ouders kunnen verwachten dat hij / zij:

◦ er over waakt dat (nieuwe) leerlingen snel worden opgenomen in de klasgroep

◦ praktische informatie doorgeeft

◦ bereikbaar en beschikbaar is om te communiceren en besprekingen te voeren

◦ zorgt voor goede relaties12

Investeren in de leraar = investeren in zorg

Professionalisering van de leraar door:AanvangsbegeleidingPedagogische begeleiding Individuele nascholing VakgroepwerkingAllerhande werkgroepen

◦ Pastoraal◦ Taalbeleid◦ GOK-team◦ Gezondheidsbeleid◦ …

13

+Samen leren

Samen leven

4.3 Schoolniveau

14

Partners

Schoolniveau

Klasniveau

Leerling

Omkadering voor het schoolteamAmbten :

◦ Directeur◦ Adjunct-directeur◦ Technisch adviseur-coördinator (TAC), technisch adviseur (TA)◦ Coördinator DBSO◦ Internaatsbeheerder◦ Ondersteunend personeel

Middelen: ◦ Pakket uren – leraar◦ Extra middelen

15

Schoolniveau: schooleigen functies in het kader van zorg

Scholen kunnen personeelsleden vrijstellen voor functies ter extra begeleiding van leerlingen zoals leerlingenbegeleider, zorgcoördinator, graadcoördinator…

Zorgcoördinator is geen officieel ambt in het SOVan school tot school is afhankelijk hoeveel uren zij

genereren en besteden aan extra begeleiding voor de leerlingen (ASO/TSO/BSO/KSO)

Vanuit de overheid worden - voor scholen met leerlingen met GOK-indicatoren - ook extra middelen toegekend voor GOK-begeleiding

16

Accenten in zorgbeleidSamen met het schoolteam zoekt de directie naar

middelen om de zorggedachte bewust te integreren in de schoolorganisatie.

remediërend vs

preventief

persoonsgericht vs

structuurgericht

offensief vs

defensief

lange termijn vs

korte termijndoelstellingen

17

Rol van de scholengemeenschap

Decretaal verplicht: o.a. ondersteuning van de scholen bij leerlingenbegeleiding en –oriëntering

Dit kan door: ◦ Vrijmaken van middelen◦ Organiseren van nascholingen en intervisies met het

oog op professionalisering◦ Pedagogische ondersteuning van zorgbeleid◦ …

Proeftuin Gemotiveerd!◦ Brug BaSO◦ Studieloopbaanroosters◦ Gemotiveerd verslag◦ Uitstroomonderzoek◦ Oriënteringsportfolio

18

4.4 Partners

19

Partners

Schoolniveau

Klasniveau

Leerling

PartnersOuders/voogdInternaat/MPICLBPedagogische begeleidingsdiensten GON vanuit BuSOProfessionele hulpverleningNetwerken

20

preventie

volgen en signaleren

remediëren

doorverwijzen

compenseren en dispenseren

ACTIESZORGPIRAMIDE BASISONDERWIJS

5. Hoe verloopt de zorg?

21

Bijzondere zorg

Schooloverstijgende zorg

Speciale zorg

Extra zorg

Algemene zorg

Basisonderwijs

Secundair onderwijs

22

Externe zorg

Basiszorg

Individuele zorg

Bijzondere zorg

Schooloverstijgende zorg

Speciale zorg

Extra zorg

Algemene zorg

5.1 Basiszorg

ACTIES:Preventie

Volgen en signaleren

2323

Externe zorg

Basiszorg

Individuele zorg

Acties rond 3 hoofdthema’s

3 domeinen

LEREN KIEZENstudieloopbaanbegeleiding

LEREN LERENstudie- of leerprocesbegeleiding

LEREN LEVENsociaal-emotionele ontwikkeling

24

BA

SIS

ZO

RG

Basiszorg in het SO

Inschrijvingsbeleid van de schoolOuders/voogd als partnersBetrokkenheid van de leerlingenKlassenradenStreven naar een evenwichtig zorgbeleid

25

BA

SIS

ZO

RG

Inschrijvingsbeleid van de school = intake Informatie-uitwisseling:

◦ Getuigschrift / attest basisonderwijs◦ BaSO-fiche◦ Gemotiveerd verslag◦ Schoolreglement, leefregels◦ Informatie over het studieaanbod◦ Eventueel individuele zorgfiche◦ …

Spreken over zorg: aanbod gesprek met directie of leden van de ‘zorgwerkgroep’

BA

SIS

ZO

RG

26

Ouders/voogd als partners

Kennismaking met het schoolleven en de werking van het CLB

Rapporten als communicatiemiddelOudercontacten

◦ Tijdens een eerste trimester, na de eerste klassenraad ◦ Bespreking van de resultaten, het gedrag … ◦ Op vraag

Mogelijke participatie via de ouderraad

BA

SIS

ZO

RG

27

Betrokkenheid van de leerlingen

Welbevinden bevorderenMogelijke initiatieven voor participatie en

inspraakstructuren:o Klasverantwoordelijke, vertrouwensleerling,

peter/meter, leerlingenraad, inleefdagen, teambuilding …

Samen leren en samen leven als positieve leerschool

BA

SIS

ZO

RG

28

Klassenraden: samenstelling

Alle vakleerkrachten van één klasEventueel

◦Zorg- / graadcoördinator◦Directie◦CLB-medewerker◦GON-begeleider

BA

SIS

ZO

RG

29

Klassenraden: functies

Drie functies: o Toelatingsklassenraado Begeleidende klassenraado Delibererende klassenraad

Toelatingsklassenraad:◦ Leerlingen toelaten in bepaalde studierichtingen

BA

SIS

ZO

RG

30

Klassenraden: functies

Begeleidende klassenraad: ◦ Portretteren van leerlingen en

informatiedoorstroming van zorg ◦ Leerlingen opvolgen: kennis, vaardigheden en

attitudes m.b.t. het functioneren van de leerlingen in de les en op school

◦ Signaleren van extra zorg◦ Afspraken maken rond remediëren◦ Advies naar oriëntering

31

BA

SIS

ZO

RG

Klassenraden: functies

Delibererende klassenraad◦ Leerlingen attesteren (A-, B-, C-attesten)◦ Advies geven over de verdere schoolloopbaan

Ondersteuning: CLB, Stapper, studieloopbaanroosters van de SG

◦ Beslist hierover autonoom op basis van de voorhanden zijnde gegevens en motiveert de beslissing

32

BA

SIS

ZO

RG

Klassenraden: informatie delen binnen het leerkrachtenteamBeschikbaarheid van dossiers van de leerlingenCommunicatie over klassenradenDringende communicatie Leerlingenvolgsysteem

33

BA

SIS

ZO

RG

Streven naar een evenwichtig zorgbeleid

Samen met het schoolteam zoekt de directie naar middelen om de zorggedachte bewust te integreren in de schoolorganisatie.

remediërend vs

preventief

persoonsgericht vs

structuurgericht

offensief vs

defensief

lange termijn vs

korte termijndoelstellingen

34

BA

SIS

ZO

RG

RemediërendAanpak spijbelproblematiek bij een individuele leerlingOudergesprekken na incidenten(Her)orïenteringsgesprekken met klastitularis, CLB …

PreventiefOpvolging afwezighedenAnti-pestcampagneGepaste infrastructuurGrootte van de klasgroepEvenwichtige spreiding van de vakken en de leerstofAssertiviteitstraining aangeboden door CLB…

35

remediërend vs

preventief

persoonsgericht vs

structuurgericht

offensief vs

defensief

lange termijn vs

korte termijndoelstellingen

BA

SIS

ZO

RG

Persoonsgericht:Opvolgen van een gemotiveerd verslagBv. gebruik van een laptop in de lesBv. examenvragen groter afdrukken Bv. mondelinge toelichting van schriftelijke examens

Structuurgericht: Informatie over studiekeuzeRegelmatige oudercontactenSchoolagenda als communicatiemiddelKlassikaal ondersteunende maatregelenBv. klassikaal voorlezen van examenvragen Bv. affiches met schooltaalwoorden

36

remediërend vs

preventief

persoonsgericht vs

structuurgericht

offensief vs

defensief

lange termijn vs

korte termijndoelstellingen

BA

SIS

ZO

RG

Offensief: Het vak leefsleutels inrichtenMedisch schooltoezicht CLBVandalisme in de toiletten =>Leerlingenraad schildert de toilettenDe toiletten verfraaien Leerlingen sensibiliseren tot respect voor de toiletten

Defensief: Individuele studiebegeleiding Luizenactie op school Vandalisme in de toiletten =>Toezicht tijdens de pauzesToiletten sluiten tussen de pauzes

37

remediërend vs

preventief

persoonsgericht vs

structuurgericht

offensief vs

defensief

lange termijn vs

korte termijndoelstellingen

BA

SIS

ZO

RG

Lange termijn:GezondheidsbeleidMiddagsportAutomaten met gezonde voeding Nascholingsbeleid

Korte termijn:Projectweek rond gezonde voeding en beweging Pedagogische studiedag rond leerproblemen

38

remediërend vs

preventief

persoonsgericht vs

structuurgericht

offensief vs

defensief

lange termijn vs

korte termijndoelstellingen

BA

SIS

ZO

RG

5.2 Individuele zorg

ACTIES:Remediëren

Compenseren en dispenseren

393939

Externe zorg

Basiszorg

Individuele zorg

Individuele zorg

Input signalenZorgwerkgroepIndividuele zorg op school

IND

IVID

UE

LE Z

OR

G

40

Individuele zorg

Samen met het schoolteam zoekt de directie naar middelen om de zorggedachte bewust te integreren in de schoolorganisatie.

De ‘zorgwerkgroep’ gaat aan de slag met individuele zorgvragen.

IND

IVID

UE

LE Z

OR

G

41

Individuele zorg: input signalen

Zorgwerkgroep ontvangt signalen van◦ De leerling◦ De klassenraad◦ Individuele leerkracht, opvoeder, internaat◦ Ouders◦ CLB◦ Andere scholen (BaSO-fiche, gemotiveerd verslag …)◦ Leeftijdsgenoten◦ …

IND

IVID

UE

LE Z

OR

G

42

Individuele zorg: zorgwerkgroep

‘Zorgwerkgroep’ (cel leerlingenbegeleiding, pedagogisch team …)◦ Stelt een individueel zorgtraject op◦ Vraagt medewerking aan alle betrokkenen (leerling,

ouders, klassenleraar, klassenraad …)◦ Geeft feedback en info aan alle betrokkenen◦ Verwijst intern en extern door ◦ Volgt het zorgtraject op

IND

IVID

UE

LE Z

OR

G

43

Individuele zorg op school

GON-begeleiding vanuit BuSOSTICORDI-maatregelen (gemotiveerd verslag)RemediëringsklasHuiswerkklas, huiswerkbegeleidingOnderwijs aan huisStudiemogelijkhedenConsequent sanctioneringsbeleid (belonen en

straffen)Individuele handelingsplannen

IND

IVID

UE

LE Z

OR

G

44

Individuele zorg op school

Leerlingenvolgkaart, contracten Advies en begeleiding bij studiekeuzeBegeleiding door CLBInhaallessenTutoring…

IND

IVID

UE

LE Z

OR

G

45

5.3 Externe zorg

ACTIES:Doorverwijzen naar

gespecialiseerde hulpverlening

464646

Externe zorg

Basiszorg

Individuele zorg

Externe zorg: signalen

De ‘zorgwerkgroep’ overlegt met CLB over een advies voor doorverwijzing (impuls vanuit klassenraad / individuele leerkracht/…)

Op initiatief van de leerling of de ouders

EX

TE

RN

E Z

OR

G

47

Externe zorg: doorverwijzing

Door CLB Door externe organisaties:

◦Comité Bijzondere Jeugdzorg◦Jeugdrechtbank

48

E

XT

ER

NE

ZO

RG

Externe zorg

• Een overzicht van voorzieningen uit de welzijns- en gezondheidssector in Vlaanderenwww.desocialekaart.be

• Bijvoorbeeld specifiek voor SOo Time-outprojecten (On@break2)

EX

TE

RN

E Z

OR

G

49

Zorg: een continu proces

Handelingsgericht werkenLeerzorgkaderZorgcontinuüm

50

“We kunnen niet van alle leerlingen

dezelfde sterren maken, wel kunnen

we er voor zorgen dat ze allemaal schitteren.”

51

6. Bronnen

Mededeling Visie op zorg, Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs, 2004-10-20, ref.nr. M-VVKSO-2004-109

Algemene Pedagogische Reglementering nr. 3 - De delibererende klassenraad op het einde van het schooljaar (gewijzigd)2009-06-04, ref.nr.VKSO-2003-033

Zorgvademecum VVKBaO 52