Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek B.V. Postbus 174 6710 BD Ede

100% HMVT20 jaar in-situ bodemsaneringtechniek in woord en beeld

Colofon

Productie, (eind)redactie en ontwerpTeam PR & Communicatie Oranjewoud

Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek b.v.

Groot Haar + Orth

TekstGroot Haar + Orth

FotografieStudioKK, Arnhem

DrukwerkZalsman Kampen

UitgaveSeptember 2010

hmvt 05

hmvt 07

hmvt 19

hmvt 27

hmvt 39

hmvt 47

hmvt 56

Inhoud

Voorwoord

Tijdvak 1 1988 – 1993 Van pionieren tot zelfstandigheid

Tijdvak 2 1993 – 1997 Zelfstandigheid en groei

Thema Techniek en Innovatie

Tijdvak 3 1998 – 2001 Professionalisering en volwassenheid

Tijdvak 4 2002 – 2005 Internationalisering en innovatie

Tijdvak 5 2005 en verder Grenzen verleggen richting toekomst

hmvt 03

Wilfried ter Woerds

hmvt 05

Voorwoord

Twintig jaar Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek, twintig jaar in-situ saneringen; twee decennia waarin een

klein bedrijfje uitgroeide tot een middelgrote onderneming die nog altijd familiair voelt. Twintig jaar klinkt kort,

maar in de bodemwereld is het een hele tijd. Helemaal als je bedenkt dat het fenomeen bodemsanering pas sinds

1979 bekend is in onze samenleving. Kortom, een mooi moment om stil te staan bij het werk dat wij doen. Vanuit

deze gedachte groeide het idee om twee decennia HMVT in woord en beeld vast te leggen.

Een periode waarin veel is gebeurd. Zo zijn saneringsmethodes en-technieken nog altijd in beweging. Anno nu zijn ze niet

meer te vergelijken met die van twintig jaar geleden. Maar ook intern was verandering niet van de lucht. Zo werd HMVT in

2002 onderdeel van Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud. Inmiddels werken we in projectteams, hebben we een eigen

huisstijl en heeft de digitalisering doorgezet. Toch wisten we onze cultuur te bewaren en bleven we een onderdeel met een

eigen gezicht. Ook over de Nederlandse grenzen heeft HMVT een goede naam. Waar we ook actief zijn, we willen niet alleen

aannemer zijn. We willen meedenken en zinvolle dingen doen. Met oog voor milieu en samenleving.

Wat als een paal boven water staat, zijn de mensen van HMVT. Een mooie combinatie van milieukundigen en technici.

Waar die twee groepen elkaar ontmoeten, ontstaan prachtige projecten. Hard werken, dat wel. Soms in weer en wind. Met

je lieslaarzen in de stromende regen, storingen oplossen in een container die de hele dag in de volle zon heeft gestaan, het

vorstvrij houden van installaties. Als HMVT’er mag je niet bang zijn voor vrieskou of een spatje regen. En altijd inventief blij-

ven zoeken naar oplossingen wanneer een sanering niet meteen slaagt.

Inmiddels zijn er 45 medewerkers die vanuit Ede en het Vlaamse Sint-Lenaarts dag in dag uit dit prachtige werk doen.

De saamhorigheid en de ongedwongen sfeer vertalen zich in het lage verloop. Een HMVT’er is gemiddeld ruim zeven jaar

in dienst. Kortom, samen zijn we goed voor meer dan drie eeuwen jaar saneringservaring! Achter al die jaren schuilt een

verhaal. Graag hadden we al deze verhalen voor het voetlicht gebracht. Honderd pagina’s waren zo gevuld geweest. Maar

we moesten keuzes maken. Toch hopen we dat dit boek recht doet aan iedereen die zich inzet en heeft ingezet voor ons

bedrijf.

De tijd schrijdt voort. Over tien jaar ziet de werkelijkheid er weer anders uit. Maar wat er ook gebeurt, welke wegen ieder van

ons bewandelt; als je hier eenmaal thuis bent geweest, blijf je altijd HMVT’er.

Wilfried ter Woerds

hmvt 05

Personeelsuitje 1997

2,5 kilometer HDPE-leiding

In weer in wind

Rienk Geertsma: ‘Deze foto laat een sanering zien

in Nijmegen . Hier legden we bijna 2,5 kilometer

HDPE-leidingwerk aan. Het was hartje winter, de

kou maakte het werken erg moeilijk. Toch lukte

het ons met de mensen van onderaannemer Rose-

boom om de leidingen netjes naast elkaar te leg-

gen . Een knap en vooral koud staaltje werk.’

Op het vliegveldChristian de Soeter: ‘Een project waar ik erg trots op ben . Op Shell Airport Maastricht werken we sinds 2010 aan een complexe sanering. Wij ma-ken onder meer gebruik van bioven-ting en zetten hierbij een installatie in voor hoog vacuümextractie.’

100% HMVTShell Airport Maastricht

BBQ voor het hele gezinJack van Rossum: ‘Dat doen we ook binnen HMVT. Lekker met collega’s en

aanhang aan de barbecue. Heel gezellig én leerzaam. Op deze foto leg ik aan groot en klein uit hoe HMVT ‘vieze

grond’ en ‘vies grondwater’ schoonmaakt.’

Over de grenzen Klaas de Jong: ‘Ik ben

geïnteresseerd in andere culturen. Het is helemaal

leuk wanneer ik mensen

van de andere kant van

de wereld uit mag leggen

wat HMVT doet. Hier geef

ik uitleg aan een groep Chinezen.’

Over de grenzen

De wekker...

BBQ voor het hele gezin

100% HMVT

Jos Hullegie

‘Twee keer per jaar ging ik met een groep

ambtenaren en ondernemers in een busje

naar Duitsland. En dan goed eten en

drinken erbij. Nee, het bleef niet bij één

biertje.’

hmvt 08

Onder de vlag van verzekeringsconcern Hannover Insurance startten Jos

Hullegie en Michiel Hennink in de zomer van 1988 met bodemluchtextrac-

ties in Nederland. Jos Hullegie werkte destijds bij adviesbureau IGF en was

betrokken bij het saneringsproject De Weiert in Emmen.

Jos: “Bij de Weiert maakten we via Hannover Umwelt Techniek (HUT), een doch-

terbedrijf van verzekeraar Hannover Insurance, op kleine schaal gebruik van

bodemluchtextractie. In Duitsland werd die techniek al vijf jaar gebruikt, maar in

Nederland was dit onontgonnen gebied. Door mijn betrokkenheid bij het project

kwam ik in contact met de Duitsers. Zij zochten iemand die in Nederland deze nieu-

we techniek in de markt kon zetten. Daar had ik wel oren naar. In juni 1988 ben

ik hiermee onder de vlag van de HUT gestart. We opereerden vanuit Rotterdam.

Een maand later kwam Michiel Hennink daar ook bij.”

De techniek van bodemluchtextractie was weliswaar baanbrekend. In de praktijk

bleek het echter een moeizame missie om overheden, bedrijven en ingenieurs-

bureaus hiervan te overtuigen.

Jos: “Ik reisde stad en land af om over de techniek te vertellen. Maar ik stuitte

vaak op scepsis. Men wilde niet geloven dat je vluchtige stoffen door middel van

onttrekking van bodemlucht kon verwijderen. Het was nog nooit eerder gedaan,

laat staan op grote schaal. Ik hield lezingen, sprak op seminars. En ging ook met

geïnteresseerden naar De Weiert in Emmen om ze de techniek in de praktijk te

laten zien. Nee, die bodemluchtextractie was dat eerste half jaar geen vetpot.

Er moest zelfs geld bij.”

Toch kwamen er gaandeweg bedrijven die interesse hadden in het verhaal van Jos.

Eind 1989 hadden Jos en Michiel zo’n tien projecten onder handen.

Jos: “Toen heb ik de Duitsers warm gemaakt om een eigen BV in Nederland op te

richten. Ik ben meerdere keren op en neer naar Hannover geweest om dat voor

elkaar te krijgen. Uiteindelijk mocht ik een plan presenteren en verdedigen voor de

Raad van Commissarissen van Hannover Insurance. In 1990 kreeg ik groen licht om

een BV op te richten. Ik mocht mijn eigen begroting maken en kreeg budget om

mensen aan te nemen.”

Joop van de Wijngaard en Pia Dekkers waren de eerste mensen die het kersverse

HMVT kwamen versterken. Niet veel later werden in Ede voor duizend gulden per

maand een kantoor en opslagruimte gehuurd.

Tijdvak 1 1988 – 1993 Van pionieren tot zelfstandigheid

Jos controleert koppeling

hmvt 07

Jos: “We konden ons natuurlijk mooi spiegelen aan zusterbedrijf HUT. Veel

materiaal en apparatuur huurden we via hen. Maar we gingen ook eigen ma-

chines kopen en ontwikkelen. Als eerste schaften we voor 100.000 gulden

een katalysator aan, de Kat 1. Een tweedehandsje weliswaar, maar voor ons

een enorme investering. Gelukkig hadden we een verzekeraar als moederbe-

drijf achter de hand, dus konden we vrij eenvoudig geld lenen. Uiteindelijk

verdiende die katalysator z’n geld meer dan terug. De zaken liepen sowieso

beter dan in het eerste jaar. We maakten zelfs een bescheiden winst van

enkele tienduizenden guldens. Niet lang daarna konden we meer personeel

aannemen en verder uitbreiden.”

Hoewel het aantal projecten en aanvragen elk jaar steeg, bleef het mis-

sionariswerk van Hullegie nodig om de in-situ technieken aan de man te

brengen.

Jos: “Ik denk dat ik die eerste jaren zo’n ‘vijf ton’ met m’n Volkswagen Passat

heb gereden. Maar ik deed meer. Ik legde prospects flink in de watten. Twee

tot drie keer per jaar reed ik met een groep ambtenaren en ondernemers

in een busje naar Duitsland. Dan maakte we er een driedaagse trip van.

Zo hebben we in Wolfsburg de Volkswagenfabriek bezocht. Daar was HUT

bezig met een sanering. Natuurlijk met goed eten en drinken erbij. Het was

erg gezellig en ’s avonds bleef het zeker niet bij één biertje. Vandaag de dag

zouden dergelijke uitstapjes ondenkbaar zijn, maar het had z’n charme en

het was een uitstekend middel om zaken te doen.”

Begin jaren negentig was de orderportefeuille goed gevuld en begon HMVT

meer en meer als een zelfstandige onderneming te functioneren. Moeder-

bedrijf Hannover Insurance twijfelde of in-situ saneringen nog wel onder-

deel van de business moesten zijn.

Jos: “We hadden een man of tien aan het werk en we stonden op het punt

om een professioneel bedrijf te worden. Maar in Duitsland begonnen ze wat

te morren. Resultaat was dat ze mij een voorstel deden voor een ‘manage-

ment buy-out’. Ze verkochten het bedrijf natuurlijk niet voor een habbekrats.

Ik zeg niet hoeveel ik destijds ervoor betaald heb, maar ik heb wel mijn huis

als onderpand gegeven. Mijn vrouw was daar niet blij mee, maar ik wist ze-

ker dat we het zouden redden. Achteraf gezien een keuze waar ik nooit spijt

van heb gehad.”

Seminar: Ausbreitung van LHKWOp 23 oktober 1990 deed HMVT van zich spre-

ken met een seminar over ‘Bodemluchtextractie

en in-situ strippen. In de Reehorst in Ede sprak

een zevental specialisten uit Duitsland over het

thema ‘Ausbreitung von LHKW in der ungesät-

tigten und in der gesättigten Zone’. Het grootste

deel van het seminar was in het Duits. Evenals

de bijgevoegde documentatie. Jawohl, een lijvig

boekwerk van minstens 100 pagina’s.

Het begon met… PREén van de eerste acties die Jos Hullegie onder-

nam om bodemluchtextractie in Nederland aan

de man te brengen was een artikel schrijven

voor het blad ‘Land + Water’. Pure PR dus. “Aan

de hand van dit artikel kon ik aan een breed

publiek uitleggen wat de toepassingsmogelijk-

heden van bodemluchtextracties waren. Het

werkte. Dankzij dit artikel werd ik door meer-

dere bureaus en overheidsinstanties gevraagd

om onze saneringstechniek toe te lichten en te

demonstreren.”

hmvt 10

Anekdote: Voor alles is een eer-

ste keer. Ook voor het

moment dat je een

afzuigpomp uit elkaar

moet halen. Voor Michiel

Hennink was dat in de

winter van ‘88. “Het was

glad op de wegen en de

gemeente had in Emmen

flink met pekel gestrooid.

Juist op de plek waar een

filter stond, was zout van

de wagen gevallen dat via

het filter in de pomp was

gelopen. Je had in die tijd

natuurlijk geen alarme-

ringen en dergelijke. Pas

toen we een kijkje namen,

bleek die pomp stilgeval-

len. Toen moest dat ding

helemaal uit elkaar, iets

wat ik niet eerder had ge-

daan. Ik heb het met van

alles en nog wat schoon-

gemaakt, onder andere

met schuurpapier. Het was

even puzzelen, maar hij is

weer helemaal in elkaar

gekomen, ik ben met geen

enkel onderdeeltje blijven

zitten.”

Project: De Weiert, Emmen 1987Bijzonder: eerste bodemluchtextractie in Nederland

Het project De Weiert in Emmen zou vandaag de dag ‘business as usual’ zijn.

Ruim twintig jaar geleden was dat niet het geval. Op het terrein van een voormalige

chemische wasserij werd voor het eerst in Nederland gebruik gemaakt van bodem-

luchtextractie.

Michiel Hennink: “De grond was vervuild met Per en Tri, een hele traditionele ver-

ontreiniging dus. Ik weet nog goed dat we alleen maar bodemluchtextractie de-

den. Grondwateronttrekking werd door een andere partij gedaan. HMVT bestond

nog niet op papier, dus ons werk gebeurde onder de vlag van Hannover Umwelt

Technik (HUT), al de apparatuur kwam uit Duitsland. Het was een lastige vervui-

ling die deels onder de werkplaats doorliep. Daar konden we van buitenaf niet bij

komen, dus we hebben nog in het gebouw filters staan boren. Daarnaast kregen

we te maken met een bodem van keileem. Het was bijzonder lastig om met de

technieken van toen de juiste plek aan te boren. Dat moest echt op gevoel. Alhoe-

wel we in Emmen vorderingen hebben gemaakt, had er met de kennis van nu nog

meer ingezeten. “

hmvt 11

Project: sanering terreinen Philips in Oss en MaarhezeOpdrachtgever: PhilipsVervuiling: gechloreerde koolwaterstoffenTechniek: striptoren (oppompen, reinigen, strippen grondwater)

“Begin jaren ’90 werkte ik als bodemdeskundige bij Philips in Eindhoven. Net voor mijn

komst had Philips bodem- en grondwaterverontreiniging geconstateerd bij verschillende

bedrijfsterreinen. Het vaststellen van de omvang bleek een lastige klus. Het was onduide-

lijk hoe diep de vervuiling precies zat en hoe ver deze verspreid was. Verschillende bureaus

zijn toen betrokken bij het onderzoek naar de vervuiling. HMVT was één van deze bureaus

en heeft een belangrijke materialistische inbreng gehad. Wat mij erg opviel, was dat ze

opereerden als verlengstuk van ons bedrijf. In contacten met externen presenteerden ze

zich als vertegenwoordiger van ons probleem. Ze stelden zich niet op als partij die alle

wijsheid in pacht heeft; ze lieten ons actief meedenken over de oplossing. Dat hebben we

ook wel anders meegemaakt! Met de technische kennis die we toen hadden (jaren ’90), is

bij Oss en Maarheze gekozen voor de striptoren. Het grondwater werd opgepompt, in een

cascade belucht en uiteindelijk afgevoerd. De viezigheid die overbleef, werd verdampt. Zo

is de vervuilingsbron langzamerhand aangepakt. Op beide terreinen viel de vervuilings-

concentratie uiteindelijk binnen de norm. Uit later onderzoek bleek de aanwezigheid van

een pluim, de aanpak is hier toen op aangepast. HMVT was voor ons een goede samen-

werkingspartner. De medewerkers waren flexibel en noodzakelijke aanpassingen verlie-

pen soepel. Het was een mooi samenspel en dit heeft geleid tot een goed resultaat.”

René van Lierop, voormalig bodemdeskundige bij milieubureau Philips

klant aan het woord‘Het was een mooi samenspel met HMVT’

hmvt 12

Achtergrond: bodemsanering Na de eerste gifschandalen in Nederland kwam

er in de vroege jaren tachtig meer aandacht

voor onze bodem. Naar aanleiding van deze

verontreinigingen werd in 1986 de Wet Bodem-

sanering ingevoerd. Destijds ging men uit van

enkele honderden plekken die gesaneerd moes-

ten worden. Dit aantal is inmiddels gestegen tot

600.000. Overigens kwam daar in 1997 de Wet

op Bodemsanering bij. Hierin werd de overstap

gemaakt van multifunctioneel naar functioneel

saneren.

In-situ in Nederland In de jaren tachtig werden bodemsaneringen

voornamelijk door middel van ontgraving uit-

gevoerd. HUT voerde begin jaren ‘80 al in-situ

saneringen in Duitsland uit. Hierbij werd gebruik

gemaakt van bodemluchtafzuiging, grondwa-

teronttrekking en persluchtinjectie. Gedurende

de jaren ’90 werden in-situ saneringstechnieken

steeds meer erkend door de Nederlandse over-

heden. De technieken van HMVT werden hier-

door ook serieuzer genomen.

Zwoegen in de Zeeuwse kleiDe sanering van een voormalige chemische wasserij van de

firma Zeetex in hartje Goes, was geen eenvoudige. Niet al-

leen de stugge Zeeuwse klei maakte het werk lastig, ook

de diepere grondwaterlagen vormden een probleem. Na bo-

demluchtonderzoek, in opdracht van Witteveen-Bos, bleek

dat er een gigantische verontreinigingsvlek in de bodem zat.

De combinatie van brak water met de verontreiniging van Per

en Tri zorgde voor grote hoeveelheden Waterstofsulfide (H2S)

in het grondwater. Kortom, de lucht van rotte eieren ging door

de hele buurt. HMVT zette vanaf 1990 diverse technieken in

om de grond te saneren (waaronder een ouderwetse ijzerkist

om de H2S af te vangen). Voor de toplaag leverde dit goede

resultaten op. De diepere grondwaterlagen bleken echter een

stuk lastiger te behandelen.

NOB Bussum Bij het project NOB Bussum kreeg HMVT te maken met een

omvangrijke verontreiniging met gechloreerde koolwaterstof-

fen. Op de locatie liepen vlekken van diverse verontreinigingen

door elkaar heen. Jos Hullegie: “Wij behandelden een deel van

die vlekken. Markant bij dit project was de inzet van perslucht-

injectie (één van de eerste keren). Dat liep goed fout, op een

gegeven moment kwam een putdeksel in de rijbaan omhoog

en ontstond een enorme spuiter van wel tien meter hoog.

Het regende grondwater! Uiteraard hebben we dit netjes op-

gelost.”

hmvt 13

hmvt 14

Pia Dekkers HMVT’er van het eerste uur

Bijna twintig jaar ondersteunde ze het management van HMVT, maar in 2010 nam ze afscheid. Hoog

tijd voor een terugblik op twee decennia HMVT, techniek en het werken in een mannenwereld.

“Techniek is mij met de paplepel ingegoten. Mijn vader was automonteur en hij vond het belangrijk

dat ik ook leerde sleutelen. Aan mijn Puch Maxi bijvoorbeeld. Daar heb ik ook wel eens misbruik van

gemaakt. Als ik te laat was voor school bijvoorbeeld, draaide ik de bougie eruit. En dan met een engel-

achtig gezicht naar de decaan: ‘Tja meneer, hij hield er opeens mee op.’

Wat dat betreft was ik bij HMVT op de juiste plek. Niet alleen qua techniek, maar ook omdat ik in een

echte mannenwereld werk. Dat bevalt prima. Bij vrouwen onderling is er wel eens sprake van kift en

jaloezie, dat heb je bij mannen niet zo snel. Die zijn veel directer. Ja, af en toe moet je wel eens je oren

dicht doen. Ze zijn wel wat grover in de mond. Aan de andere kant heb ik onderhand wel geleerd om ook

scherp uit de hoek te komen.

Toen ik in 1990 bij HMVT aan de slag ging, was er praktisch nog niets. Een kantoortje met een bureau

en computer. Daarna was het afwachten wat ik precies op mijn bordje kreeg. Van in-situ saneringstech-

nieken had ik überhaupt niet gehoord. Tot die tijd dacht ik dat saneren een kwestie van graven was.

Niet dus! Wat het wel was, daar kwam ik snel genoeg achter. In die tijd werden alle rapporten, offertes

en brieven met de hand geschreven. Aan mij om ze via WordPerfect in de computer te zetten. Na een

rapport of tien wist je ongeveer hoe het werkte en welke oplossingen er waren voor diverse veront-

reinigingen.

Op het secretariaat kreeg je natuurlijk al het wel en wee mee van je collega’s. Als iemand net verkering

had, hoorde je dat als eerste. Jonge collega’s komen nog altijd bij me om bijvoorbeeld advies te vra-

gen over een hypotheek. Natuurlijk, het HMVT van twintig jaar geleden is niet meer het HMVT van nu.

We hebben ons enorm ontwikkeld. De technieken van nu zijn complexer dan de eerste projecten die

we deden. Maar in de basis is weinig veranderd. HMVT is een hechte club. De onderlinge betrokkenheid

maakte het werken bij HMVT bijzonder leuk. Een periode waar ik met veel genoegen op terug kijk.”

medewerker aan het woord

hmvt 15

HMVT-erwtensoep

Een HMVT-traditie van het eerste uur: erw-

tensoep met de kerst. In de jaren negentig

kookte Pia Dekkers op de dag voor kerst

vele liters erwtensoep. ’s Avonds kwamen de

collega’s die dan bij haar thuis opeten. Pia:

“Erg gezellig. We hadden het huis helemaal

vol en als het wat later werd, ging de polo-

naise er bij de voordeur uit en kwam die er

bij de achterdeur weer in. Ik heb het enkele

jaren volgehouden, maar toen werd de groep

te groot. Daarna deden we het op kantoor.

De soep kookte ik nog altijd zelf, maar dat

werd gaandeweg ook te veel. Tegenwoor-

dig moet je minimaal twintig liter hebben.

Gelukkig maakt de slager ook prima snert en

blijft de traditie bestaan.”

Nog een HMVT tradit

ie,

vrijdagmiddag Ch

inees

hmvt 16

Goed gevulde snert voor zes harde werkers

Benodigdheden:

- 400 gr spliterwten

- 750 gr varkensvlees (bijvoorbeeld krabbetjes of hamlappen)

- enkele speklappen zonder zwoerd (vers spek mag ook)

- 4 preien in ringen gesneden

- 1,5 winterwortel in blokjes

- 0,5 selderieknol in blokjes

- verse selderie gesneden (niet te fijn)

- zout

- peper

- 2 bouillonblokjes (rund)

- 1 hele grote rookworst

- 2,5 liter water

Pia: “Wees niet bang dat je er te veel in doet. Hoe meer hoe beter; de le-

pel moet er rechtop in blijven staan. De mannen die de hele dag buiten in

weer en wind aan het werk zijn geweest, waarderen dit als een volledige

maaltijd.”

Bereiding:

Doe op de rookworst en zout/peper na, alle ingrediënten in de pan, breng

deze aan de kook, zet de pan op een kleinere pit en laat het, onder af en

toe roeren, zo’n 2,5 à 3 uur zachtjes pruttelen. Haal de grote stukken vlees

uit de pan en snij deze fijn. Voeg tot slot zout/peper en de rookworst toe.

Serveer bijvoorbeeld met bruine bolletjes en kaas.

hmvt 17

Michiel HenninkJoop van de Wijngaarden Michiel Hennink

‘Het was de tijd van op de kleintjes letten.

Sober en doelmatig was in alles het uit-

gangspunt.’

hmvt 18

Eénmaal onder de vleugels van het moederbedrijf vandaan, ging HMVT in de

vijfde versnelling. Het was de tijd van de schouders eronder, kilometers ma-

ken en uren draaien. Projectleider Michiel Hennink en uitvoerder Joop van de

Wijngaard vertellen over hun ervaringen.

Joop: “Het was een prachtige tijd. We waren zo vrij als een vogeltje, kwamen in het

hele land. Van Limburg tot Friesland. Omdat je nog zo’n klein clubje was, mocht je

veel zelf doen. In die tijd was ik enorm veel van huis. Maandag weg, vrijdag terug.

Dagen van 13 tot 14 uur waren geen uitzondering. En in het weekend vaak nog even

een klusje doen. Om eerlijk te zijn, heb ik mijn gezin in die tijd weinig gezien. Maar

dat is ook het enige waar ik echt spijt van heb, de rest zou ik zo weer doen.”

Michiel: “De projecten werden steeds interessanter. In de beginjaren hield het op

met een bodemluchtonderzoekje of een kleine sanering. Maar vanaf begin jaren

negentig gingen we steeds grotere installaties bouwen. Dus compleet met bodem-

luchtextractie, grondwaterscheiding en onttrekkingen. We zaten bijvoorbeeld bij

DSM in Stein en Schoonebeek, en op de vliegbasis in Leeuwarden. Maar we kregen

ook contracten bij de grote industrieën en de Subat-regeling. Omdat we nog een

klein bedrijf waren, namen we eerst de projecten aan en zochten dan pas de men-

sen erbij. Dat betekende dat we keihard moesten werken om alles voor elkaar te

krijgen.”

Joop: “Het was de tijd van op de kleintjes letten. ‘Sober en doelmatig’ was bij het

saneringswerk altijd ons uitgangspunt. Maar ook na werktijd was dat het credo.

Als ik samen met Michiel op pad was, dan zaten ze we ’s avonds in ons hotel vaak

samen op een eenpersoonskamer. Gezellig hoor. Na een dag hard buffelen nog

even een biertje doen en de dag doornemen. Even slapen en daarna om 6 uur ‘s

ochtends weer op. Ja, we hebben ook wel eens samen in een tweepersoonsbed

geslapen. Daar deed je niet moeilijk over.”

Michiel: “De werkdagen zagen er sowieso heel anders uit dan nu. Neem alleen

Tijdvak 2 1993 – 1997 Zelfstandigheid en groei

hmvt 19

hmvt 20

Joop van de Wijngaarden Michiel Hennink

‘Michiel had rustig duizend kilo Filtergrind

achter z’n huis liggen.’

al de communicatie. Vooral in de beginjaren had je niet de beschikking over een

mobiele telefoon. Als er iets niet werkte in een installatie of als je een onderdeeltje

miste, moest je het op eigen houtje oplossen. We werkten in die eerste jaren veel

met de semafoon. Dan kreeg je een code door en kon je terugbellen. Verder stond

je er eigenlijk alleen voor. Pas als je ’s avonds thuis was, belde je elkaar nog een

keer.”

Joop: “Ook het vervoer was improviseren. Tegenwoordig ga je met een busje. Begin

jaren negentig deden we alles met eigen vervoer. Ik weet nog wel dat Michiel alles

in die Citroën BX van hem stopte. Van filters tot slangen. Ik heb meerdere keren

doodsangsten uitgestaan als we met die afgeladen auto de weg opgingen. In de

echte beginjaren diende de garagebox bij Michiels huis in Wageningen nog als op-

slag. Had ‘ie rustig duizend kilo filtergrind achter z’n huis liggen.”

Michiel: “Toen we begin jaren negentig naar de Lumièrestraat gingen was dat een

hele verbetering. We konden investeren in machines én mensen. In plaats van alle

installaties te huren, konden we onze eigen installaties bouwen en verder ontwik-

kelen. Dit is voor HMVT een belangrijk omslagpunt geweest. Vanuit deze basis heb-

ben we ons verder kunnen ontwikkelen.”

Tijdvak 2 1993 – 1997 Zelfstandigheid en groei

hmvt 21

De houten toverdoos van Michiel Het kistje waarmee Joop van de Wijngaard en

Michiel Hennink in de beginjaren bodemlucht-

onderzoek deden, zorgde destijds voor vragen-

de blikken. Want hoe kon je in vredesnaam met

een houten kistje vervuilde grond in kaart bren-

gen? En wat zat er eigenlijk in? Joop: ‘Op een dag

waren we ergens bij Dieren met dat kistje in de

weer toen een ingenieur dit wel heel erg interes-

sant vond. Hij kon het niet laten om in een on-

bewaakt ogenblik even te gluren. Het zal hem

ongetwijfeld tegengevallen zijn.” De inhoud van

deze ‘toverdoos’ bestond uit een membraam-

pompje en een accu van de Kijkshop. Joop had

er een houten bekisting omheen getimmerd.

Simpel, maar effectief.

Buntlaan Driebergen

SubatEind jaren zeventig telde Nederland meer dan tienduizend

benzinestations. In de jaren tachtig werd dit aantal fors te-

ruggebracht. Vele pompen in stads- en dorpcentra sloten de

deuren omdat ze niet meer rendabel waren en omdat ze niet

aan de strengere milieu-eisen konden voldoen. Rond de jaren

negentig werd een tweede saneringsronde in gang gezet. In

het kader van de milieuwetgeving waren alle pomphouders

verplicht om hun station voor 1 juli 1999 spic en span op te

leveren. De eigenaren konden in een groot aantal gevallen een

beroep doen op de Stichting Bodemsanering en Amovering

Tankstations (Subat). Tweeduizend pomphouders meldden

zich voor deze regeling aan. HMVT voerde namens de stich-

ting enkele tientallen saneringen uit in het midden van het

land. Over het algemeen kleinere projecten waarbij bodem-

luchtextractie en grondwateronttrekking uitstekend geschikt

waren. Momenteel saneert WeGroSan/HMVT in België ook

voormalige tankstations voor de stichting BOFAS.

Project: Buntlaan Driebergen, 1997Een sanering van olie-aromaten bij een metaalbedrijf. Eén van

de eerste ‘fixed price projecten’ die HMVT aannam. De in-situ

begon met meerfasenextractie en persluchtinjectie. Omdat

de spot behoorlijk was vervuild, moest de vrijkomende bo-

demlucht katalytisch worden gezuiverd. Ook werd er nog even

geëxperimenteerd met chemische oxidatie. Uiteindelijk bleek

deze combinatie van technieken niet afdoende en was er als-

nog een traditionele ontgraving nodig. Marco van den Brand:

“Een beetje tegen onze natuur in, maar op een bepaald

moment moet je jezelf de vraag stellen tot hoe ver je gaat. Een

kwestie van fingerspitzengefühl. In overleg met het bevoegd

gezag hebben we onze aanpak gewijzigd en de sanering met

een ontgraving afgerond.”

hmvt 22

Project: TTV Wierden 1993Bijzonder: HMVT ontdekt Multifase-extractie

In 1993 startte HMVT het saneringsproject bij TTV in Wierden. Op het terrein van

een textielfabrikant was een verontreiniging met gechloreerde koolwaterstoffen

aangetroffen. HMVT kreeg de opdracht om deze te saneren. Het project zou aan de

wieg staan van één van de eerste innovaties van HMVT.

Marco van den Brand “We gingen in eerste instantie aan de slag met bodemlucht-

afzuiging en grondwateronttrekking. Maar de resultaten vielen tegen. De grond

was zeer lemig. Hierdoor kwam tijdens het pompen veel lucht vrij, de filters vielen

droog en de sanering kwam keer op keer stil te liggen. We hebben het probleem

samen met studenten van Hogeschool Larenstein onderzocht. Uiteindelijk zijn we

met ‘grof geweld’ gaan pompen. Hierdoor haalden we lucht, product en water naar

boven dat we daarna weer gingen scheiden. Hiermee waren we zelf op het idee

van de Multifase-extractie gekomen. Weliswaar werd parallel aan ons op meerdere

plekken in de wereld dezelfde ontdekking gedaan, maar we hebben het wel op

eigen houtje gedaan. De studenten zijn afgestudeerd op het onderzoek dat ze bij

TTV Wierden hebben gedaan. Tot 2000 hebben we actief gesaneerd op deze loca-

tie. Nu doen we alleen nog monitoring. Mede door onze inspanning hebben ze een

bouwmarkt op het terrein kunnen bouwen.”

hmvt 23

Paul Verhaagen‘Bij HMVT stond je dicht bij de basis’

hmvt 24

Nog altijd denkt Paul Verhaagen met veel plezier terug aan zijn tijd bij HMVT. “Hier heb ik de

basis voor mijn carrière gelegd.” En als teamleider Bodemsanering & Stortplaatsen bij Grontmij

verlangt hij heel af en toe nog naar die tijd toen hij als projectleider gewoon nog met de knieën

in de klei lag. “Een beetje verromantiseerd natuurlijk, maar dat was destijds toch wel de charme

van het werk.”

Terug naar het begin. Na enkele jaren in de olie-industrie te hebben gewerkt, monsterde Paul Verhaagen

in de jaren negentig bij HMVT aan. “Ik wilde me met bodemsaneringen bezighouden, maar niet met de

traditionele. Waarom? In-situ saneringen vergen meer intellect dan de traditionele ontgravingen. In de

aannemerij praat je over kuubs, bij HMVT keek je ook naar de werking van stoffen in de bodem, nieuwe

technieken. Deze uitdaging zocht ik.”

Dichtbij de basis

Het werd een tijd waarin pionieren en verkennen centraal stond. Paul: “Het bedrijf bevond zich in een

‘embryonale fase’. We waren pioniers en moesten veel zelf uitvinden. Omdat we met een klein clubje

waren, mocht je veel zelf doen. Niet alleen een concept uitdenken en ontwerpen, maar ook zelf de fil-

ters plaatsen. Hierdoor stond je heel dichtbij de basis. Je zag meteen of jouw ideeën hun werk deden.

En deze ervaring komt in mijn huidige werk nog altijd goed van pas.”

Een project dat hem bijbleef, is een sanering bij de microchipfabriek van Mommers in Echt. “Omdat ik

in het veld bezig was, kwam je op de gekste plekken. In die tijd waren microchips nog niet gangbaar, je

kwam echt even in een heel andere wereld terecht.” Ook het project bij de sociale werkplaats Felua aan

de zuidkant van Apeldoorn staat hem bij. “Weer een heel andere onderneming waar je mocht werken.

Opvallend was de enorme betrokkenheid van de mensen.”

Na ruim zes jaar in Ede was Verhaagen toe aan een andere uitdaging. Hij vond deze bij Grontmij.

“Niet dat ik was uitgekeken op HMVT of in-situ saneringen. Maar het is een specialistische tak van sport,

ik had de behoefte om me in de breedte te ontwikkelen. Ik zit nu weliswaar meer achter het bureau en

aan vergadertafels, maar mede door mijn werk bij HMVT heb ik nog altijd een enorme voorsprong in de

beoordeling van wat wel en wat niet werkt.”

[ex]medewerker aan het woord

Project Felua

hmvt 25

100% Techniek en Innovatie

hmvt 26

Innovatie en vernieuwing; ze liggen verankerd in het

dna van HMVT. De vooruitstrevende bodemlucht-

extracties van de jaren tachtig behoren inmiddels

tot het rijtje ‘conventionele technieken’. Tegenwoor-

dig gaat het over ‘biosparging’, ‘modified Fentons’

en ‘Enna’.

Deze bijlage brengt niet alleen twintig jaar techniek in

beeld, maar laat ook vier HMVT’ers aan het woord over

innovatie en techniek.

100% Techniek en Innovatie

Eize Drenth:

‘Innovatie begint met een goede structuur’

Safet Iriksc:

‘Elke sanering is een puzzel’

SPECIAL

20 jaar in-situ technieken in vogelvlucht

Frank Pels:

Willy Wortel met een Excell-lijst vol ideeën

Manuel Tiehuis:

‘Ideeën omzetten in keiharde techniek’

hmvt 27

Account- en programma-manager Eize Drenth:

‘Innovatie begint met een goede structuur’

hmvt 28

Eén van de markten waarop HMVT zich richt

is Duitsland. Hoe ver zijn jullie?

“Ik heb meer dan 15 jaar in Duitsland gewerkt en

via mijn netwerk hebben we de afgelopen jaren

mooie projecten binnengehaald. Inmiddels zijn

we in de race voor een klus in het noorden van

Duitsland die wel eens de grootste kan worden

die HMVT ooit heeft gedaan. Hierbij zetten we

meerdere technieken in die we in de afgelopen

jaren in eigen huis hebben ontwikkeld.”

Met andere woorden, de cirkel is rond. In de ja-

ren tachtig veroverden de Duitse in-situ technie-

ken Nederland, nu gaat HMVT naar Duitsland.

“Ja, dat is inderdaad een aardig gegeven. Alhoe-

wel een aantal Duitse bedrijven ook al ver is.

Maar je ziet dat HMVT voorop loopt in de markt.

Dit is mede de verdienste van de ruimte die je bij

HMVT krijgt om te werken aan vernieuwing.”

Van bodemluchtextractie tot akoestisch saneren; in twintig jaar tijd

ontwikkelde HMVT diverse saneringstechnieken en extractiemethoden.

Account- en programmamanager Eize Drenth is één van de motoren die de

innovatie binnen HMVT gaande houdt.

Innovatie klinkt mooi, maar hoe brengt HMVT dit in de praktijk?

“Dat gaat op verschillende manieren. Ons uitgangspunt is dat elke sanering

uniek is en elke oplossing dus ook. Dit betekent dat je ervoor moet zorgen dat

die oplossingen ook intern van de grond komen. In mijn rol prikkel ik klanten en

prospects op nieuwe mogelijkheden die wij bieden.”

Hoe doen jullie dat?

“Bij HMVT werken mensen met een hoog opleidingsniveau. Zij hebben van zich-

zelf de wil om te vernieuwen. Aan mij de taak dit te structureren. Dit doe je

onder meer door ervoor te zorgen dat je kennis kunt delen. Daarnaast is het

zaak dat je ideeën en concepten ook kunt onderzoeken. We hebben bijvoor-

beeld een eigen R&D-centrum opgezet. In de afgelopen jaren hebben we hier al

meerdere nieuwe technieken ontwikkeld. We werken samen met hogescholen

zodat we de capaciteit hebben om met onderzoeksvragen aan de slag te gaan.

We beschikken over een eigen testruimte. Hierin kunnen we op kleine schaal

onderzoek doen.”

Trots op?

“Onlangs hebben we voor een grote energiemaatschappij in Nederland een

verontreiniging met ammonia aangepakt. Dit hebben we op een manier ge-

daan die nog niet eerder is toegepast in Europa. Door biologische en fysische

technieken te combineren, hebben we in korte tijd goede resultaten geboekt.

Aan de hand van dit project zijn we in beeld gekomen bij een chemie- en bio-

technologieconcern dat met hetzelfde probleem kampt.”

hmvt 29

Safet Iriskic over chemische oxidatie:

‘Elke sanering is een puzzel’

hmvt 30

Safet verricht metingen

Inmiddels is Safet als projectingenieur en uit-

voerder nauw betrokken bij saneringen waarbij

gebruik gemaakt wordt van chemische oxidaties

en biologische afbraak. Al deze saneringen vra-

gen om een verfijnde aanpak. Om verontreini-

gingen te laten oxideren, moet je de juiste voor-

waarden in de bodem scheppen. “Voordat je

met waterstofperoxide, persulfaat of permanga-

naat aan de slag gaat, moeten bodemcondities

zoals de zuurgraad goed zijn. Daarnaast moet je

ervoor zorgen dat een intermediair als twee- of

driewaardig ijzer z’n werk als katalysator goed

kan doen. Bij biologische oxidaties en/of reduc-

tie van afbraakprocessen is het van groot belang

om ook genoeg koolstofbron in het grondwater

ter beschikking te stellen.”

Safet: “Pas als je de bodem en de effecten van

stoffen in beeld hebt, kun je efficiënt saneren.

We beginnen een project op labschaal en bou-

wen dit via diverse pilots op. Zie een sanering

maar als een complexe legpuzzel. Bij elk project

is het de uitdaging om alle stukjes op de juiste

plek te krijgen.”

Het had weinig gescheeld of Safet Iriskic was gepromoveerd in de bodem-

scheikunde. Als jonge Bosniër reed hij drie keer per week van Sarajevo

naar de universiteit van Belgrado. “In de laatste jaren was dit een tocht

van checkpoint naar checkpoint.” Tot promotie kwam het niet. De oorlog

brak uit en Safet vluchtte met z’n gezin naar Nederland. Gelukkig bood de

Nederlandse bodem hem een nieuwe kans.

Safet: “Toen we naar Nederland gingen, wist ik meteen dat ik naar Wageningen

wilde. Voordat de oorlog uitbrak, had ik al contact gelegd met de landbouw-

universiteit voor een uitwisseling. Mijn eerste doel slaagde, we kwamen in Ede

terecht. Maar de tweede stap bleek lastig. Ook nadat ik in 1995 een perma-

nente status kreeg, was het moeilijk om bij de universiteit aan de slag te gaan.

Gelukkig kende een kennis van mij iemand die een bedrijf in bodemsaneringen

had. Niet lang daarna zat ik met Jos Hullegie om tafel.” Met de in-situ technie-

ken was hij nog niet bekend. “In Bosnië heb je veel mijnen. Dus, vooral veront-

reinigingen met zware metalen. Geen omstandigheden voor in-situ saneringen.

Maar van de bodem en bodemprocessen wist ik natuurlijk wel veel. Niet lang

daarna werd ik aangenomen.”

Chemie en bodem

In de eerste jaren hield hij zich bezig met de traditionele in-situ technieken.

Na enkele jaren begaf hij zich op het terrein dat hem het meeste lag: chemie

en bodem. Safet: “Begin deze eeuw begon HMVT zich serieus bezig te hou-

den met chemische oxidaties. Het eerste jaar op kleine schaal. Toen deden we

vooral restverontreinigingen bij tankstations, de zogenaamde Subat-projecten.

Maar daarna kwamen de grotere projecten.”

hmvt 31

Twintig jaar in-situ sanering in vogelvlucht

Extractieve technieken In de beginjaren richtte HMVT zich voornamelijk op de ex-

tractieve saneringstechnieken. Hiermee worden verontrei-

nigingen uit de bodem gehaald en bovengronds behandeld.

Inmiddels horen deze technieken tot de ‘klassieke’ in-situ

saneringen.

Bodemluchtextractie

Onttrekking en zuivering van bodemlucht. Hiermee worden

vluchtige verontreinigingen (chloor, bezine, oliën) uit de bodem

gehaald en verdampt.

Persluchtinjectie

Via persluchtinjectie wordt zuurstof in verontreinigd grondwa-

ter ingebracht. Dit stimuleert de natuurlijke en aërobe afbraak.

Deze techniek wordt tegenwoordig vaak ingezet in combinatie

met chemische oxidatie.

Grondwateronttrekking

Verontreinigd grondwater wordt aan de bodem onttrokken en

bovengronds behandeld.

ExtractiemethodenHMVT gebruikt diverse extractie-

methoden. Meerfasenextracties

komen tegenwoordig het meest

voor. Hierbij wordt een mengsel

van water, lucht en product aan

de bodem onttrokken en boven-

gronds behandeld. HMVT was

één van de eerste die begon met

de Twee Fasen Extractie en later

ook met Drie Fasen Extractie

(DFE). Deze methode is ontwik-

keld in de Verenigde Staten en

werd in de jaren negentig door

HMVT verfijnd.

hmvt 32

Twintig jaar in-situ sanering in vogelvlucht

Biologische saneringenNaast de extractieve technieken legde HMVT in de jaren negen-

tig de focus op de biologische saneringen. Dit gebeurt vooral bij

restverontreinigingen. Via airsparging, bioventing en injecties van

zuurstof, koolstofbronnen en nutriënten wordt de afbraak van

verontreiniging gestimuleerd.

ENNA-sanering

Een bijzondere vorm van biologische sanering is de ENNA-tech-

niek. Deze is in eigen huis ontwikkeld en wordt voornamelijk in-

gezet bij VOCl-verontreinigingen (Per en Tri). Bij ENNA wordt een-

malig een substraat in de bron geïnjecteerd. Het mengsel bestaat

onder meer uit plantaardige sojaolie.

Chemische saneringenEind jaren negentig past HMVT steeds vaker chemische technie-

ken toe om verontreinigingen aan te pakken. Eén van de technie-

ken is chemische oxidatie. Chemische stoffen zorgen ervoor dat

een verontreiniging wordt omgezet in CO2.

Deze techniek zorgt voor een hoog saneringsrendement in korte

tijd. Dit gebeurt onder meer met waterstofperoxide, perman-

ganaat en persulfaat. Daarnaast ontwikkelde HMVT FENNA.

Een techniek die chemische oxidatie combineert met de sojaop-

lossing van ENNA.

Corona Corona is een nieuwe methode van industriële luchtreiniging

waarbij verontreinigingen in een plasmaveld worden afgebroken

tot onschuldige eindproducten. Het plasmaveld wordt opgewekt

door middel van hoogspanning. HMVT ontwikkelde samen met

Oranjewoud en de Technische Universiteit Eindhoven een proto-

type installatie. De methode is geschikt voor een breed scala aan

verontreinigingen zoals vluchtige koolwaterstoffen en geuren,

maar ook de zuivering van tunnellucht.

hmvt 33

‘Willy Wortel’ en een Excell-lijst vol ideeën

‘Als kleine jongen was ik altijd bezig met uitvindingen .’

hmvt 34

‘Biomulator’

Dit betekent niet dat de ideeënmachine van

Frank Pels stil staat. Naast ENNA ontwikkelde

hij met studenten van Van Hall/Larenstein het

FENNA-concept. Hierin wordt het ENNA-sub-

straat gecombineerd met nanodeeltjes ijzer.

Verder wordt er gewerkt aan een ‘biomulator’,

een apparaat waarmee ENNA-substraat op

industriële schaal geïnjecteerd kan worden.

Overigens ook afkomstig uit het Excell-sheet

van Frank. “Maar”, haast Frank zich te zeggen,

“ontwikkelen en innoveren doe je niet alleen.

Op papier werkt alles, maar in de praktijk gaat

het altijd anders. Ik heb het geluk dat ik bij

HMVT met specialisten samenwerk met wie je

ideeën kunt realiseren. De één weet veel over

elektronica, een ander zit meer in de werktuig-

bouwkunde. Samen praat je over mogelijk-

heden, denk je oplossingen uit. En natuurlijk

moet het ook commercieel gezien aantrekkelijk

zijn. En als alles klopt, dan wordt innovatie een

typisch geval van 1 + 1 = 3. “

Nog altijd wordt hij schertsend ‘Willy Wortel’ genoemd. Een titel die vol-

gens Frank Pels wel een beetje klopt. “Als kleine jongen was ik al een ech-

te ‘knutselaar, altijd bezig met uitvindingen.” Nog altijd komen dit soort

ideetjes gewoon aanwaaien. “Standaard heb ik een blocnote bij me om ze

op te schrijven. Ik zet ze allemaal in een Excell-lijst. Goede blijven staan,

slechte schrap ik na een tijdje.”

Op deze manier ontstond de ENNA-techniek. Een innovatief saneringsconcept

dat HMVT sinds enkele jaren inzet bij VOCI-verontreinigingen. Frank: “Het princi-

pe van biologische sanering was al bekend. Het nadeel is alleen dat substraten

zoals methanol en melasse snel verbruikt worden. Biologische afbraak wordt

hierdoor kostbaar en intensief. Daarom liep ik al een tijdje met het idee om een

substraat te ontwikkelen dat je maar één keer hoeft te injecteren en dat daarna

over een lange periode zijn werk doet.”

Soja

Het werd een emulsie op basis van soja. “Een onschadelijk product dat veel wa-

terstofgas genereert. Daarnaast is soja in enorme hoeveelheden beschikbaar.

Ideaal om mee te werken.” Samen met studenten van Hogeschool Larenstein

verfijnde hij het idee tot een techniek die eenvoudig toepasbaar is in het veld.

Frank: “We hebben op uitgebreide schaal laboratorium- en praktijkproeven uit-

gevoerd. Daarnaast wisten we een opdrachtgever enthousiast te maken om

een pilot uit te voeren. Hij wilde op een voordelige manier saneren én had de

tijd voor een lange termijnaanpak. ENNA was hierin een uitgelezen oplossing.”

Na vijf jaar blijkt het ENNA-concept nog steeds z’n werk uitstekend te doen.

“Recentelijk is er een gebouw op die spot gezet. Voor de zekerheid hebben

we de bodem nog een extra ‘shot’ substraat gegeven, zodat de biologische

afbraak nog jaren door kan gaan. Uiteindelijk zal de bodem honderd procent

schoon worden.” Inmiddels is de ENNA-techniek op tientallen andere locaties

ingezet. In het najaar van 2010 start HMVT met een project waar minstens

300 kuub ENNA-substraat de bodem in gaat.

hmvt 35

‘Ideeën van de projectleiders omzetten in keiharde techniek’. Manuel Tiehuis

hmvt 36

Voor alle bodemsaneringen, lucht- en waterzuiveringen ontwerpt en

bouwt HMVT zelf de installaties. De werkvoorbereiders en de medewer-

kers van de werkplaats spelen hierin een belangrijke rol. Manuel Tiehuis is

één van hen. Als werkvoorbereider zet hij de ideeën van de projectleiders

om in ‘keiharde techniek.’

Techniek, geen dag hetzelfde?

“Klopt. Dat is ook het mooie aan ons werk. Voor elke verontreiniging bouwen

we een specifieke installatie. Er is geen opstelling gelijk. Als werkvoorbereider

moet je van alle markten thuis zijn. Je moet expertise hebben van installatie-

techniek, electro- en plc-technologie, maar je krijgt ook te maken met metaal-

en houtbewerking.”

Kortom, elke installatie kent zijn eigen uitdaging?

“Eigenlijk wel. Je krijgt altijd te maken met vernieuwingen. Zo hebben we

onlangs een installatie gebouwd waarin we gebruikmaken van UV-licht. En dan

niet zomaar een lampje, maar één van 2500 Watt. Zo’n project kan me echt

dagen bezighouden.Ook als je installaties met PLC’s of complex meetinstru-

mentarium moet bouwen, moet je puzzelen om tot het juiste resultaat te ko-

men.”

Techniek en creativiteit gaan dus prima samen?

“Dat mag je wel zeggen. Momenteel bouwen we een injectie-unit voor onze

ENNA-techniek. Nieuw is dat hier een emulsiepomp bij komt. We hebben er wel

eens één op kleine schaal gebouwd, maar deze moet 20 kuub per uur verstou-

wen. Dit betekent dat je hem echt helemaal zelf moet bedenken en bouwen.

Een gebruiksaanwijzing heb je niet, improvisatievermogen is dan wel handig.”

Trots op?

“De installatie die we in Rouen hebben gebouwd.

Technisch gezien niet heel complex, maar wel

qua omvang. Eigenlijk ging het in totaal om

zes kleinere installaties. Je kunt je voorstellen

dat het hier in de werkplaats stampvol was.

Een enorme operatie, helemaal toen we onder

tijdsdruk kwamen te staan. Uiteindelijk gingen

er zeven volle vrachtwagens richting Frankrijk.

Een mooi moment natuurlijk.”

hmvt 37

Rene Gielians:

‘Met zijn allen zorgden we ervoor dat we

met vlag en wimpel slaagden voor ons

KVGM-systeem.’

hmvt 38

Een decennium na de start van de eerste in-situ saneringen in Nederland

bevond HMVT zich op een tweesprong. De zaken gingen voorspoedig, de pro-

jecten werden groter. Dit had gevolgen voor de bedrijfsvoering. Niet alleen het

onderkomen aan de Lumièrestraat barstte uit zijn voegen, ook het bedrijfs-

proces moest onder de loep worden genomen. René Gielians stond mede aan

de wieg van de professionaliseringsslag die destijds werd gemaakt.

“Ja, er was een VCA-certificaat, een checklist en wat procedures. Maar omdat we

voor grote, petrochemische opdrachtgevers gingen werken, was er meer nodig”,

herinnert René Gielians zich. Als jongeman kwam hij via aannemersbedrijf Haze-

laar uit Coevorden in contact met HMVT. “Samen met HMVT deden we veel werk

voor de NAM. Deze samenwerking resulteerde later in de ‘project BV’ Hazelaar/

HMVT. In dit verband ging ik vanaf 1998 één dag per week aan de slag bij HMVT.”

Een opmerkelijke carrièrestap voor iemand die was afgestudeerd in de commer-

ciële economie. “Direct na mijn afstuderen vroeg mijn stagebedrijf mij om een

certificering voor asbestsaneringen op poten te zetten. Met deze ervaring kwam

ik bij Hazelaar terecht om ook voor hen een kwaliteitssysteem te ontwerpen. Dat ik

daarna bij HMVT met dezelfde opdracht aan de slag ging, was een logische stap.”

Geen standaardwerkje

Dit systeem voor kwaliteit en veiligheid werd geen standaardwerkje. “Integendeel”,

verzekert René, “iedere HMVT’er werkte mee om dit systeem op poten te zetten.

Een groot voordeel was dat ik bij het secretariaat op de kamer zat. Hier liep ieder-

een naar binnen, dus ik zat er vanaf dag één met mijn neus boven op.” Typisch was

dat iedereen binnen het bedrijf ook echt de wil had om mee te werken. “Of het nu

de projectleider, de monteur of de uitvoerder was; ze namen allemaal de tijd om

mij op weg te helpen zodat ik alle processen in beeld kon krijgen.”

Tijdvak 3 1998 – 2001 Professionalisering en volwassenheid

hmvt 39

Daarnaast dacht iedereen actief mee over hoe we konden omgaan met af-

wijkingen, gevaarlijke situaties, incidenten. “Omdat iedereen zo betrokken

was, werd ons systeem echt vanuit de praktijk opgezet. We slaagden met

vlag en wimpel voor ons KVGM-systeem. Natuurlijk kostte het tijd om ieder-

een er ook van bewust te maken. Maar daar sprak je elkaar op de binnenda-

gen wel op aan. ‘Goh doe die helm eens op of doe dat vest aan.’ En meteen

uitleggen waarom. Dat ging heel gemoedelijk.”

Commissie

De rode draad in het systeem was de KVGM-commissie. Deze werd in 2000

de opvolger van de VGM-commissie die een paar jaar eerder was opge-

richt. “Hierin zat een brede vertegenwoordiging van het bedrijf. We pakten

klachten, incidenten en verbeteringen heel gestructureerd aan.” Maar het

systeem had ook een preventieve werking. De toolboxmetingen onder het

personeel deden bijvoorbeeld hun intrede. Ook de interne oplevering van

systemen was een belangrijk aandachtspunt. René: “Voorheen sprongen vijf

man in een busje als er problemen op locatie waren. Nu zorgde je ervoor dat

je voor die tijd je zaken zo veel mogelijk op orde had.”

Anekdote: Procedure ChineesNaast een stevig kwalititeit- en veiligheidsys-

teem zorgde René Gielians voor een tweede be-

langrijke aanvulling op het bedrijfsproces. Vrij-

dagmiddag, Chinees. Al ruim tien jaar komt de

lokale Chinees met z’n bestelbus voorrijden om

een enorm pakket bami, nasi en loempia’s te be-

zorgen. “Ik heb ooit eens voorgesteld om dit te

doen en iedereen heeft het bijzonder goed op-

gepikt. Eigenlijk vind ik het na 12 jaar hoog tijd

worden dat we deze traditie ook in ons KVGM-

systeem vast gaan leggen”, lacht René. “Overi-

gens begrijp je nu waarom ik mijn afspraken in

Ede het liefst op de vrijdag plan.”

Samen eten,

vrijdagmiddag Chinees

hmvt 40

Project: PALL/Hoofdpompstation 1988 - 2010Bijzonder: eerste grootschalige Drie Fasen Extractie (DFE) in België

In de Antwerpse haven kreeg HMVT in 1998 te maken met de eerste grote klus in

Vlaanderen. Voor petrochemisch bedrijf PALL (Pijpleiding Antwerpen Luik Limburg)

ging HMVT een omvangrijke drijflaag te lijf.

Het werd een voor die tijd innovatieve sanering. Het was de eerste keer dat HMVT

op grote schaal gebruik maakte van Drie Fasen Extractie (DFE). Een techniek die

in België nog nagelnieuw was: “We kwamen op basis van het bestek met een

geheel eigen oplossing. We wisten de opdrachtgever hiervan te overtuigen. Het

was natuurlijk al fantastisch dat ze dat risico wilden nemen”, vertelt Jack van Ros-

sum die projectleider was. Het project was voor HMVT een technische uitdaging.

De grootte van de installatie noopte tot de aanschaf van een grotere katalysator.

Voor een hoop geld werd er één gekocht die 1.500 kuub bodemlucht per uur kon

verstouwen. Een ander novum was het gebruik van online sturing en monitoring

via telemetrie. Jack: “We hebben het project uiteindelijk in twee delen opgeknipt.

In eerste instantie hebben we de drijflaag (vrij product) volledig verwijderd. Vervol-

gens hebben we restverontreiniging aangepakt door middel van stimulatie van de

biologische afbraak. Hiermee hebben we de verontreinigingen voor meer dan 99%

kunnen weghalen.”

Anekdote: De verhuizing ‘In de winter zat je met

je snowboots aan, in

de zomer dreef je weg’,

het is een passende

samenvatting van het

eerste onderkomen

van HMVT. In de loods

aan de Lumièrestraat

werd weliswaar het

fundament gelegd voor

het HMVT van nu. Maar

met professionaliteit

had het pand weinig te

maken. Om in HMVT-

termen te spreken: ‘het

was houtje-touwtje-

werk’. In 1999 werd

daarom begonnen met

de bouw van een nieuw

pand aan de Maxwell-

straat. Een steenworp

verderop, maar een

wereld van verschil.

Het nieuwe kantoorge-

bouw met werkplaats

en opslag staat sym-

bool van de omslag die

het bedrijf maakte. De

pionier werd hiermee

zichtbaar professional.

hmvt 41

Project: sanering vervuilde grond in OostendeOpdrachtgever: Belgische onderneming, via ingenieursbureau TauwVervuiling: kerosine en benzineachtig product in de bodemTechniek: hoogvacuümextractie en biosparging

“In de periode 2000-2006 was ik coördinator van een groot saneringsproject in Oostende.

De bodem was verontreinigd met kerosine en een benzineachtig product, de verontrei-

niging lag erg gevoelig bij omwonenden. Tijdens de aanbesteding kwam HMVT met het

meest volledige aanbod en een goede prijs-kwaliteitverhouding. Ze brachten de nodige

technische kennis en ervaring mee. Dat was een absolute meerwaarde bij dit project.

We kozen na de ontgraving namelijk voor hoogvacuümextractie, dat was toen een vrij

nieuwe techniek in Vlaanderen. HMVT kon veel betekenen qua aansturing en inregeling.

De extractie is gecombineerd met biosparging en dit heeft gezorgd voor een extra sane-

ringsresultaat. Ik heb de samenwerking met HMVT als heel positief ervaren. De medewer-

kers toonden veel betrokkenheid en grepen snel in bij problemen. Op de saneringslocatie

werd heel verantwoord gewerkt, alles was goed georganiseerd en mensen liepen elkaar

niet voor de voeten. De actieve sanering is nu afgerond, de overheid is akkoord met de ge-

pleegde inspanningen en behaalde resultaten. We hebben een goede vuilvrachtreductie

behaald, ook al waren de initiële saneringsdoelstellingen strenger dan wat uiteindelijk is

bereikt. Tijdens het project was regelmatig contact met omwonenden, om dingen uit te

leggen en compromissen te zoeken. We moesten allemaal werken in een constant span-

ningsveld, dat hebben de HMVT’ers zeker ook gemerkt. Terugblikkend hebben we samen

een flinke inspanning geleverd. Ik kijk met een positief gevoel terug op de aanpak van dit

omvangrijke en spannende project.”

Dirk Paulus, senior adviseur bij ingenieursbureau Tauw

klant aan het woord‘We hebben samen een flinke inspanning geleverd’

hmvt 42

Grote sanering bij op- en overslagstation Antwerpse haven Het grootste project dat HMVT tot nu toe draai-

de. De installatie, die in de periode van augustus

2000 tot juli 2001 bij een op- en overslagtermi-

nal in de Antwerpse haven werd gebouwd, was

ongekend. Er kwamen ruim duizend onttrek-

kings- en injectiefilters en circa 34 kilometer lei-

dingwerk aan te pas. Daarnaast maakte HMVT

voor het eerst in West-Europa gebruik van een

incinerator waarmee de verontreiniging werd ver-

brand. Hiermee kon maximaal 2.500 kilo veront-

reiniging per dag worden behandeld. Overigens

vormde het project bij PALL/Hoofdpompstation

aan de andere kant van de haven de aanleiding

voor deze opdracht. Eén van de onderstations

van PALL bevond zich op het terrein van de op-

en overslagterminal. Hier kampte men met een

omvangrijke verontreiniging die overliep in de

drijflaag van de terminal. Beide bedrijven beslo-

ten om het probleem samen aan te pakken en

schakelden HMVT in. Omdat HMVT voor twee

opdrachtgevers werkte, vroeg dit project om

een omvangrijke veiligheidsstudie. De hele stu-

die, waaraan een jaar is gewerkt, vormden uit-

eindelijk een stapel documenten van ruim een

meter hoog.

Ermelo: kerosine in drijflaag Niet lang nadat het project in Antwerpen speelde,

ging HMVT aan de slag met een flinke kerosine-

vervuiling in de omgeving van Ermelo. Er was een

verontreiniging ontstaan bij het vullen van een op-

slagtank. Hierbij kwam ruim 6.000 kilo kerosine

in de grond terecht. Opdracht voor HMVT was om

de verontreiniging snel en adequaat te verwijde-

ren. Na een gedeeltelijke ontgraving van de grond

zette HMVT Drie Fasen Extractie in. Omdat de ver-

ontreiniging zich zo’n dertien meter beneden het

maaiveld bevond, was het een hele toer om de

drijflaag via DFE omhoog te ‘trekken’. Theoretisch

gezien was tien meter het maximum. Door een in-

ventieve oplossing van de technische mensen van

HMVT slaagde deze opzet toch. De restverontreini-

ging werd in drie rondes met chemische oxidatie

opgeruimd. Hoewel HMVT al op kleine schaal ge-

bruik had gemaakt van deze techniek, was dit één

van de eerste projecten waarbij op grotere schaal

chemische oxidatie werd ingezet. De totale sane-

ring nam één jaar in beslag.

hmvt 43

hmvt 44

Ronny Hilhorst‘De bouw van een schuurtje bracht mij op het

pad van de bodemsanering.’

HMVT is de eerste werkgever van Ronny Hilhorst. En hij heeft het er nog altijd naar zijn zin. ‘Het is de com-

binatie van fijne collega’s, het werken met techniek en de positieve bijdrage die je levert aan een schone

bodem.’

Bodemsaneringen, altijd al willen doen?

“Nee, het is toeval geweest. Begin jaren negentig kochten mijn ouders een boerderijtje. Toen ze er een schuur bij

wilden bouwen, bleek dat er een flinke verontreiniging in de grond zat. Dit had een behoorlijke nasleep. In diezelfde

tijd moest ik mijn studiekeuze maken. Na deze ervaring leek het mij wel interessant om iets met bodemsanering en

milieu te doen. Zodoende kwam ik op de Hogeschool Larenstein in Velp terecht.”

En dat beviel?

“Absoluut. In eerste instantie was ik betrokken bij de uitvoering en werd ik op locatie ingezet voor hand- en spandien-

sten. Dus bodembemonstering, aanleggen van het leidingwerk en het doen van controleboringen. Meteen na mijn

afstuderen belde Jos of ik bij HMVT wilde komen werken als assistent projectleider. Ik heb meteen ‘ja’ gezegd.”

Welke projecten kreeg je onder handen?

“In het begin vooral Subat-projecten (Stichting Uitvoering Bodemsanering Amovering Tankstations) voor de sanering

van voormalige benzinestations. Kleinschalige projecten, maar een uitstekende leerschool. Na een jaar of twee raak-

te ik betrokken bij het werk bij de op- en overslagterminal in de Antwerpse Haven. Voor HMVT het grootste project tot

dan toe. Samen met collega’s als Chris van Duin en Piet Mussé hebben we daar met veel plezier gewerkt. Afgezien van

de weekenden hebben we daar zeker vijf maanden op locatie gezeten.”

Klinkt als voer voor sterke verhalen

“Het merendeel van de tijd waren we gewoon hard aan het werk. Maar één verhaal is de moeite waard. Ook met de

kerstdagen zaten we in Antwerpen en onze schaftkeet had nog geen versiering. Op een avond gingen we stappen in

Bergen op Zoom. Toen hebben we zelf nog even wat kerstbomen ‘geregeld’ en nog diezelfde avond in een taxi gezet.

Hadden we de volgende dag tenminste wat kerstsfeer op het terrein.”

Ronny Hilhorst en HMVT anno nu?

“Inmiddels ben ik coördinator uitvoering bij HMVT en contractmanager bij WeGroSan/HMVT. Ik vind dat we nog altijd

die hechte club van weleer zijn, dat is ook de kracht van HMVT. Samen hebben we de drive om vooruit te gaan.”

medewerker aan het woord

hmvt 45

Klaas de Jong

‘De bodem is en blijft een black box.’

hmvt 46

Als stagiair monsterde Klaas de Jong in 1996 aan bij HMVT. Dat vond hij des-

tijds al ‘machtig mooi’. Het was daarom geen toeval dat de geboren Fries vier

jaar later weer in beeld kwam. “Ik zat na mijn afstuderen zonder werk toen ik

Marco tegen het lijf liep. Hij vond dat we de volgende dag maar eens een bak-

je koffie moesten doen. Een paar dagen later was ik al op weg naar België.”

Het voorval tekent HMVT in het nieuwe millennium. In de jaren negentig was de on-

derneming snel gegroeid en dit betaalde zich uit in grote saneringsprojecten in bin-

nen- en buitenland. Ook voor de bedrijfsvoering had dit gevolgen, bemerkte Klaas.

“In 1996 was HMVT nog een informeel clubje waarbij iedereen generalist was. Toen

ik vier jaar later weer kwam kijken, was de organisatie aan het veranderen. We gin-

gen meer in teams werken, er kwam meer structuur en in de projecten was meer

aandacht voor voorbereiding en overleg. Eigenlijk was dat ook wel nodig. De instal-

laties die we bouwden en ook de projecten werden omvangrijker en complexer.”

Oostende

Daarnaast ging HMVT meer en meer de grenzen over. “Een paar dagen nadat ik

was aangenomen, zat ik al in de bus naar België. Ik heb toen vijf weken in Oos-

tende gezeten. Hier draaiden we een groot project voor een olie- en gasbedrijf.

Een flinke klus, waarbij ik mij vooral bezig hield met de aansturing van onderaan-

nemers. Maar ook buiten het werk om vond ik het prima om op locatie te zitten.

Vooral als je in een stad mocht bivakkeren. Dan kon je na werktijd nog mooi wat

cultuur meenemen.”

Ook de techniek veranderde. Klaas: “Zo gingen we werken met telemetriesystemen.

Dat verliep nog heel primitief via de telefoonkabel, maar het was een flinke stap

vooruit. Hiermee konden we de aansturing en monitoring van installaties enorm

verfijnen. Verder maakten we de overgang van fysische technieken naar metho-

den die we chemische oxidatie combineerden met biologische omzetting. In België

waren we sowieso de eerste die met chemische oxidatie aan de slag ging.”

Tijdvak 4 2002 – 2005 Internationalisering en innovatie

Eerste project van Klaasin Oostende

hmvt 47

Sleutelen

Innovatie bleef hoog in het vaandel staan. Ondanks de groei van het bedrijf

bleef er altijd ruimte om te sleutelen aan techniek om verbeteringen door

te voeren. “Ik weet nog goed dat we bij een project in Vilvoorde bezig waren

met grondwaterzuivering. Alleen het rendement was beneden peil. Nadat

we monsters hadden genomen, bleek de oliewaterafscheider niet optimaal

te functioneren. Het idee ontstond om chemicaliën toe te voegen waarmee

de olie in de afscheider ging drijven. Enkele studievrienden hebben ons nog

geholpen om deze ideeën te onderzoeken en te testen.”

“De bodem is en blijft een black box”, vervolgt Klaas. “Je probeert de tech-

niek zo te polijsten dat je het resultaat optimaliseert. Het mooie is dat

iedereen aan dit soort innovaties meewerkt. Als ik met een schetsje kwam,

ging je samen brainstormen. En met de collega’s van de technische dienst

zag je ideeën ook werkelijkheid worden. Dat maakt het werk hier zo mooi.

Het is niet alleen heel tastbaar, de techniek is ook altijd in ontwikkeling. Ook

al denk je dat je er bent, er zijn altijd weer vernieuwingen mogelijk.”

Een voetafdruk in BelgiëOmdat HMVT steeds nadrukkelijker aanwezig

was in België, werd gezocht naar een geschikte

springplank. Deze werd gevonden in WeGro-

Sport. Een BV van ingenieursbureau Oranje-

woud die zich bezighield met civiel werk op

het gebied van wegen, sportinfrastructuur en

bodem. In 2002 ontstond een intensieve samen-

werking met HMVT. Toen in de jaren negentig de

milieukundige werken en ook in-situ saneringen

in België toenamen, werd de bedrijfsnaam om-

gedoopt tot WeGroSan. Sinds 2005 zijn HMVT

en WeGroSan organisatorisch met elkaar ver-

bonden. Sindsdien spreken we over Wegrosan/

HMVT. Vandaag de dag is het bedrijf actief in de

markt voor bodemsanering en complexe civiele

werken zoals containerparken (milieustraten),

renovatie van tankstations en bodembescher-

mende voorzieningen.

hmvt 48

Project: Dellen Wuyts Zwolle 2002Bijzonder: complexe sanering in hartje Zwolle op basis van prestatie-bestek

Het terrein van een voormalige chemische wasserij in de binnenstad Zwolle bleek

vervuild te zijn met de gechloreerde koolwaterstoffen Per en Tri. De verontreiniging

was uitgewaaierd onder omliggende huizen. HMVT tekende een prestatiecontract

met de gemeente om de bodem in vijf jaar tijd schoon te krijgen.

Marco van den Brand: “Deze klus pakte anders uit dan voorzien. Toen we de fil-

ters in de grond aanbrachten, bleek dat de concentraties product vele malen hoger

(factor 10 en meer) waren dan uit eerder onderzoek naar voren kwam. Achteraf

hebben we ons afgevraagd waarom er zoveel verschil zat tussen onze resultaten

en die van het onderzoek. Dit kwam omdat wij met hoogfrequente boormethodes

hadden gewerkt. We hadden toevallig die frequentie gebruikt die al die pakketjes

verontreiniging die in de bodem zaten bij elkaar bracht. Deze methode hebben we

later verder ontwikkeld met TNO. Overigens hebben we op deze locatie voor het

eerst chemische oxidatie ingezet in combinatie met de stimulering van biologische

afbraak om de verontreiniging op te ruimen (‘BISCO’). Al met al hebben we door

de inzet van deze technieken ruim 90 procent van de verontreiniging weggehaald

en zitten we nu op een stabiele eindsituatie. Dit was weliswaar niet conform de

resultaatsverplichting, maar omdat de vervuiling zo veel groter was dan verwacht,

hebben we toch een uitzonderlijke prestatie neergezet.”

hmvt 49

Project: sanering NAM-terrein BedumOpdrachtgever: NAMVervuiling: minerale oliën in de bodemTechniek: twee fasen extractie

“Meedenken. Dat werkwoord komt meteen bij me op als ik aan HMVT denk. Ze ver-

plaatsen zich echt in de opdrachtgever en denken actief mee over de aanpak en

oplossingen. De NAM heeft met verschillende partijen een overkoepelend con-

tract voor saneringsprojecten, HMVT is één van hen. Deze contractvorm is duidelijk,

efficiënt en tijdsbesparend. In 2003 was ik betrokken bij een sanering in Bedum. De bo-

dem was vervuild met minerale oliën. Vanwege geplande nieuwbouw was sanering op

korte termijn noodzakelijk. We kozen samen met HMVT voor de techniek ‘Twee Fasen Ex-

tractie’: het onttrekken van water en lucht aan de bodem. In 2008 konden we de sanering

afronden en onze doelstelling is behaald. Als ik terugkijk op dit proces, zie ik vooral een

positieve instelling bij alle HMVT’ers, ongeacht de persoon met wie je samenwerkt. Men

dúrft en komt met praktische en vernieuwende oplossingen. Onze samenwerking leidde

tot een ander interessant resultaat. We hebben een zogenoemde mobiele installatie voor

grondwateronttrekking ontwikkeld. Deze kleine installatie zit in twee verplaatsbare con-

tainers en staat nu bij Suawoude 200. Meestal bouw je eerst een opstelplaats bij de start

van een sanering, dat kost veel geld. Deze mobiele unit is efficiënt en bespaart tijd en

geld bij kleine saneringen. Kwaliteit leveren, vernieuwend werken, afspraken nakomen en

heldere open communicatie; het zijn voor ons belangrijke uitgangspunten in de samen-

werking met andere partijen. Ik zie dit zeker terug bij HMVT en dat leidt tot wederzijds

respect en goede resultaten.”

Geert Oostwoud, projectleider Bodem bij NAM

klant aan het woord‘Onze samenwerking leidt tot wederzijds respect en goede resultaten!’

hmvt 50

Saneren in de straten van AntwerpenSaneren in het stadscentrum staat vaak synoniem aan overlast. HMVT

bewees in 2005 met de sanering rondom de Alcatel Bell toren in hartje

Antwerpen dat dit ook anders kan. Door gebruik te maken van melasse

werd op een efficiënte, milieuvriendelijke manier korte metten gemaakt

met een verontreiniging door gechloreerde solventen. Het principe is

eenvoudig. Op de verontreinigde site waren al bacteriën aanwezig die

gechloreerde solventen op natuurlijke wijze afbreken. Suikeroplossing

melasse dient als koolstofbron voor deze bacteriën. De injectie van deze

substantie versnelt het proces van natuurlijke afbraak. Driemaandelijks,

werd in drie dagen tijd werd meer dan 120 kuub melasse in de grond

geïnjecteerd. De inhoud van meer dan 4 grote tankauto’s. Omdat de

biologische afbraak zich volledig ondergronds voltrok, bleef de sanering

nagenoeg onzichtbaar en was de overlast voor ondernemers en omwo-

nenden minimaal.

Een spoedje langs het spoorEen omgevallen hoogspanningsmast langs het spoor in het Limburgse

Beek veroorzaakte in 2004 een lekkage in een pijpleiding. Hierdoor

kwam een flinke hoeveelheid kerosine over een lengte van 750 meter

in een infiltratiesloot terecht. Deze sloot lag direct naast een spoorlijn.

In eerste instantie was Ingenieursbureau Oranjewoud betrokken bij

deze calamiteit. Het bureau nam contact op met HMVT voor de huur van

een mobiele omkleedruimte. Van het één kwam het ander. De veront-

reiniging en de omstandigheden leenden zich uitstekend voor een in-situ

sanering. Binnen 24 uur tijd bedacht HMVT een oplossing en presenteer-

de die ter plekke in een bouwkeet aan Prorail. De volgende dag werden

de plannen aan de overige betrokken partijen gepresenteerd. Iedereen

gaf groen licht. Binnen 1 week startten de werkzaamheden. Medewer-

kers kregen in sneltreinvaart een opleiding voor het werken langs het

spoor. Nadat 12.000 ton vervuilde grond was ontgraven, werden bijna

500 filters geplaatst om de ondergrond aan te pakken. Na een jaar bo-

demluchtextractie, werd gestart met de stimulatie van de biologische

afbraak. Anderhalf jaar later werd de actieve sanering afgerond.

Gas in de straat..? Wat borrelde daar toch uit de Antwerpse stra-

ten rondom de Alcatel Bell toren? Gas? Enkele

Antwerpenaren belden ‘s nachts in paniek met

de hulpdiensten. De werkelijkheid viel mee. Door

het injecteren van 120 kuub melasse, raakte de

ondergrond verzadigd en kwamen de deksels

van enkele injectiepunten samen met wat me-

lasse omhoog. En laat er nu net op deze deksels

het logo van het gasbedrijf staan. Christophe

De Ganseman: “We hadden de deksels van dit

gasbedrijf overgenomen. We hadden er niet bij

stil gestaan dat het verwarring zou kunnen zaai-

en onder de bewoners. Gelukkig konden we één

en ander snel rechtzetten.”

hmvt 51

Jack van Rossum‘Ik moet uitdaging hebben, die vind je hier.’

hmvt 52

Het is een lang gekoesterde wens om vanuit zijn woonplaats Mariahout te kunnen werken. Een mis-

sie die nog altijd niet geslaagd is. Jack van Rossum is er niet droevig om. ‘Het werk wat ik doe is

prachtig, de reistijd neem ik op de koop toe.’

“Ik werkte al een tijdje in de bodemsaneringen toen ik met HMVT in aanraking kwam. Met een compagnon

had ik een bedrijf dat civiele en milieuwerken deed. Eind jaren negentig deden we enkele projecten voor

HMVT. Niet lang daarna vroeg Jos mij of ik als projectleider bij HMVT wilde komen werken. Daar had ik wel

oren naar.

Ik woon in Noord Brabant en heb altijd de wens gehad om vanuit mijn eigen woonplaats te werken. Samen

met Jos vatte ik het plan op om in de regio Eindhoven te beginnen met een dependance van HMVT, noem

het maar ‘vestiging Zuid’. Van hieruit wilden we ook de Belgische markt bedienen. In 2000 was de kanto-

renmarkt nogal overspannen. Daarom heb ik in eerste instantie een kantoortje ingericht in mijn eigen huis.

Na de overname door Oranjewoud, was ‘vestiging Zuid’ definitief van de baan.

Toen ik bij HMVT kwam, was ik als ‘man van de civiele techniek’ nog niet helemaal ingevoerd in de in-situ

technieken. Gelukkig vertelde men mij al snel dat ik bij offertes niet elk filter tot in detail hoefde te bereke-

nen. Toen ik daarna betrokken raakte bij enkele grote projecten in België rolde ik er mooi in. We begaven

ons op onontgonnen gebied. Een mooi voorbeeld is dat we voor een project in de Antwerpse haven voor

een paar duizend euro’s aan veiligheidsstudies hadden ingeruimd. Dit werd uiteindelijk meer dan een ton.

Gelukkig sprong de opdrachtgever hier coulant mee om. Achteraf gezien naïef, maar als organisatie leer je

hier wel van.

In 2008 heb ik een uitstapje gemaakt naar een bedrijf in Den Bosch. Maar HMVT heeft mij nooit losgelaten

en sinds kort ben ik weer terug. Ik moet uitdaging hebben, die vind je hier. Dat ligt aan de open cultuur

en de vrijheid die je hier hebt en omdat hier mensen werken die echt over grenzen heen kunnen denken.

Een project waar ik echt trots op ben? Beek in Limburg. Na een calamiteit kwamen we binnen 24 uur met

een passende oplossing, een week later werd het systeem al aangelegd. Kortom, saneren in de vijfde ver-

snelling. Dat is mij op het lijf geschreven.”

medewerker aan het woord

Sanering voormalig tankstation in België

hmvt 53

Marco van den Brand

‘Een rechtgeaarde HMVT’er kijkt altijd

verder dan de horizon.’

hmvt 54

Tussen het houten kistje van Joop en Michiel en de hedendaagse sanerings-

installaties van HMVT zit slechts twintig jaar. Inmiddels behoort het bedrijf

tot de top 5 van in-situ saneerders in Nederland. Ruim veertig HMVT’ers wer-

ken aan meer dan honderd projecten in binnen- en buitenland. Maar in een

saneringswereld die constant in beweging is, liggen vele uitdagingen in het

verschiet, voorziet businessmanager Marco van den Brand.

Hij is naar eigen zeggen ‘vergroeid’ met HMVT. In 1992 kwam businessmanager

Marco van den Brand als student Milieutechniek voor een stage naar de Lumière-

straat in Ede. Sindsdien is hij niet meer uit beeld geweest. Na zijn stage werd hij

ingehuurd als vakantiewerker en in 1994 ging hij daadwerkelijk aan de slag als pro-

jectassistent. “Wat ik in 1992 aantrof? Een gezellige club die een ontzettende drive

had om de in-situ saneringstechniek op de kaart te zetten. Maar ook een bedrijf

dat niet meer te vergelijken is met nu. Toen ik binnenkwam werkten er zo’n 7 men-

sen en eigenlijk waren we alleen bezig met bodemluchtextractie, persluchtinjectie

en grondwaterontrekking.”

De markt

Ook de markt waarin we bezig waren, was in die tijd helemaal anders, verklaart

Marco. “Na de grote gifschandalen in de jaren tachtig stonden het milieu en onze

bodem torenhoog op de politieke agenda’s. Iedereen vond dat die bodem brand-

schoon moest zijn. Alhoewel er in het begin veel scepsis was, stonden veel bedrij-

ven gaandeweg open voor onze alternatieve in-situ technieken. Het was het enige

alternatief voor de traditionele ontgraving. Daarnaast was er nog weinig wet- en

regelgeving. Dit gaf vooral in het begin veel vrijheid richting het bevoegd gezag en

de manier waarop we bodemverontreinigingen aanpakten.”

Tijdvak 5 2005 en verder Grenzen verleggen richting toekomst

Een gezellige club

hmvt 55

Brede blik

Die tijden zijn niet meer. Er kwam niet alleen meer concurrentie, maar ook

de beschikbare technieken namen een vlucht. “In dat opzicht zijn we spe-

cialisten én generalisten geworden. Nu is ons uitgangspunt hoe we een

bodemprobleem het beste op kunnen lossen. Hierbij zitten we zeker niet

vast aan één kunstje. We hebben een brede blik en beheersen verschillende

saneringsmethoden waarmee we aan die klantvraag kunnen voldoen.”

Daarnaast is bodemsanering niet meer zo heet van de naald als in de

jaren tachtig. Marco: “Je ziet dat andere milieuthema’s, zoals luchtkwali-

teit en CO2-problematiek, de boventoon voeren. Neemt niet weg dat er in

Nederland voor de komende decennia nog genoeg bodemprojecten zijn.

Maar ook wij bewegen mee op de trend. Zo onderzoeken wij de mogelijkhe-

den om op het gebied van luchtkwaliteit een rol te gaan spelen.”

Buitenland

Waar de in-situ saneringstechnieken in Nederland en België gemeengoed

zijn geworden, valt in het buitenland nog veel te winnen. “Voor de komen-

de jaren richten wij onze pijlen ook op andere landen, zoals Frankrijk en

Duitsland. Vooral in Frankrijk is onze aanpak van bodemsanering niet van-

zelfsprekend. Daar beginnen ze pas. En in Duitsland past men vooral nog

de traditionele in-situ saneringstechnieken toe. Net zoals we in België met

WeGroSan hebben gedaan, willen we in deze landen een springplank vesti-

gen voor onze activiteiten.”

Mede door de internationale expansie van moederbedrijf Oranjewoud zie je

dat er meer internationale samenwerking plaatsvindt. “Met onze zusteror-

ganisatie Delta in de Verenigde Staten bijvoorbeeld. Ook zij hebben in-situ

experts in diens. We wisselen regelmatig kennis met elkaar uit. Aardig voor-

beeld is de Carbon Footprint Calculator die we hebben ontwikkeld. Delta

heeft deze rekentool verder geoptimaliseerd en is hiermee succesvol de

markt opgegaan.”

Internationalisatie, innovatie en schaalvergroting. Termen die iets vertellen

over de ambitie van een bedrijf. “Het zit in onze genen. Een rechtgeaarde

HMVT’er wil altijd verder kijken dan de horizon. Dat was toen al het geval en

dat zie je nu nog altijd. Dat is wat mij betreft 100% HMVT.”

Onderzoek en ontwikkeling In de beginjaren van HMVT stonden research en

development synoniem aan sleutelen in werk-

plaats of zolderkamer. Sinds enkele jaren heeft

HMVT een eigen R&D-team. Dit team onderzoekt

onder meer de reinigingsmogelijkheden van bo-

dem, grondwater en lucht. HMVT beschikt over

een professionele testruimte waarin medewer-

kers zuiveringstechnieken of oplossingen op

kleine schaal na kunnen bootsen. Naast het

laboratoriumwerk voert HMVT pilots uit op lo-

catie. Met een mobiele saneringsunit werden op

pilotschaal injecties uitgevoerd om bijvoorbeeld

chemische of biologische afbraak van verontrei-

nigingen te testen.

Duurzaamheid & HMVTDuurzaamheid is de laatste jaren een belangrijk

speerpunt binnen HMVT. Bijvoorbeeld als het

om de CO2-uitstoot van de eigen projecten gaat.

Daarom ontwikkelde HMVT de Carbon Footprint

Calculator. Met dit rekenmodel kan al in het ont-

werpproces een keuze worden gemaakt voor

de meest milieuvriendelijke saneringsvariant.

Verder is er aandacht voor energiebesparing

door de inzet van energiezuinige apparatuur

en onderzoekt HMVT de mogelijkheden van

alternatieve energiebronnen.

hmvt 56

Saneren bij farmaceutVoor een groot farmaceutisch bedrijf in België bouwde HMVT in 2009 twee com-

plexe proceszuiveringen. De kwaliteitsnormen waaraan de installatie moest vol-

doen, waren enorm hoog. Daarnaast moest het systeem gekoppeld worden aan

een complex onttrekkingsysteem. Een enorme uitdaging, vooral omdat HMVT met

een aantal bestekseisen geen aantoonbare ervaring had. Dankzij de gedrevenheid

van het projectteam, wist HMVT een product af te leveren dat voldeed aan alle nor-

men. Ook de planning werd gehaald. De opdrachtgever was zeer te spreken over

de aanpak en de werkwijze. HMVT kreeg in 2010 nog een opdracht voor de bouw

van een zuivering. Inmiddels is het bedrijf één van de preferred contractors van dit

bedrijf.

Grootschalig saneren in DuitslandHet eerste grootschalige project voor HMVT in Duitsland vindt plaats in Nordhorn.

Hier saneert HMVT het terrein van een voormalige textielfabriek. De locatie wordt

ontwikkeld tot een wetenschappelijk kenniscentrum. Het gaat om een verontreini-

ging met minerale olie en vluchtige aromaten (benzine en diesel). In het verleden

kon niet alle vervuiling weg worden gegraven. De restverontreiniging gaat HMVT te

lijf met verschillende saneringstechnieken, waaronder chemische oxidatie en air-

sparging. Eventueel wordt gebruikt gemaakt van een zuurstof leverend zout dat de

biologische afbraak verder stimuleert.

hmvt 57

Project: sanering Hamstraat in GraveOpdrachtgever: provincie Noord-BrabantVervuiling: vluchtige organische gehalogeneerde koolwaterstoffen (VOCL)Techniek: onttrekking en zuivering grondwater, aangevuld met biologische afbraak

“In de Hamstraat in Grave waren vroeger een wasserij en drukkerij gevestigd.

De bodem is door bedrijfsactiviteiten vervuild met gechloreerde koolwaterstoffen. In de

jaren ’90 is een eerste sanering uitgevoerd, maar de provincie was niet tevreden over het

resultaat. Daarom is de sanering in 2007 opnieuw aanbesteed en HMVT is geselecteerd

op basis van prijs en kwaliteit. Tegelijk presenteerde HMVT een alternatieve aanpak met

innovatieve technieken: biologische afbraak. Dat maakte ons heel enthousiast. We weten

al veel van conventionele saneringstechnieken, maar met nieuwe methodes kun je vaak

goedkoper een beter eindresultaat behalen. Hier zit ook de kracht van HMVT; ze zijn al-

tijd vernieuwend bezig en kijken hoe het beter kan. De ‘conventionele’ sanering van de

Hamstraat is inmiddels gestart. Er zijn filters in de grond geplaatst en de grondwaterzui-

veringsinstallatie is operationeel. Als we alleen doorgaan met deze methode, duurt de

sanering heel lang vanwege de bodemgesteldheid. Uit analyses van HMVT blijkt dat de

condities voor biologische afbraak gunstig zijn. Biologische sanering kan het eindresul-

taat perfectioneren en levert tijdwinst op. We moeten het systeem wel aanpassen en bio-

injectiepunten aanbrengen. De provincie bekijkt nu of deze aanpak financieel haalbaar is.

Ik merk dat de samenwerking met HMVT in dit project heel soepel verloopt. Het levert ook

nieuwe inzichten op. De medewerkers zijn proactief en komen met goede oplossingen.

Vernieuwend, open, objectief en professioneel; dat is mijn korte typering van HMVT.”

Peter Ramakers,

senior adviseur uitvoering bodemsanering provincie Noord-Brabant

klant aan het woord‘HMVT is altijd vernieuwend bezig, daar zit hun kracht’

hmvt 58

Grote sanering op Franse bodemHMVT startte in de zomer van 2009 met een grote in-situ sanering in het

Franse Rouen. Op het complex van petrochemisch bedrijf Petroplus sa-

neert HMVT in samenwerking met Sorange en WeGroSan zo’n 1000 ton

aan vervuilde grond. Het Franse ingenieursbureau Antea (onderdeel van

Oranjewoud) was nauw betrokken bij de voorbereiding van het project.

Zodoende kwam HMVT in beeld. Het terrein van de sanering, is ruim 220

hectare groot. In een pilot worden zes spots aangepakt. Als dit succesvol

verloopt, komt ook de rest van het terrein in beeld. Voor HMVT is dit één

van de grootste klussen op buitenlandse bodem ooit.

Saronix DoetinchemHMVT kreeg in 2007 de opdracht voor de bodemsanering van het voor-

malige Saronix-terrein in Doetinchem. Een halve eeuw lang produceerde

Saronix hier elektronische componenten. Bij de productie kwamen ge-

chloreerde koolwaterstoffen en olie-aromatische stoffen vrij in grond en

grondwater. De verontreiniging verspreidde zich langzaam in de richting

van de Oude IJssel. Doel van de sanering was reductie van de verontrei-

niging tot een stabiele eindsituatie. Hiervoor werd ruim 80 procent van

de verontreiniging uit de grond gehaald. Om de locatie geschikt te ma-

ken voor woningbouw is de leeflaag honderd procent schoongemaakt.

HMVT zette meerdere technieken in. Naast grondsaneringen in de bo-

vengrond werden de kerngebieden aangepakt met chemische oxidatie

en de pluimgebieden met biologische stimulatie. Het resultaat mocht

er zijn: in 2008 werd gestart met de bouw van een woonwijk op deze

locatie.

HMVT op internetBegin 2006 professionaliseerde HMVT de in-

ternetsite. Een groot deel van de website werd

opgezet door webbeheerder Roel Marcus. Op de

viertalige website is onder meer aandacht voor

actualiteiten, in-situ technieken en projecten

van HMVT. Tussen 2007 en 2010 trok de site en-

kele duizenden unieke bezoekers die goed wa-

ren voor ruim 11.000 bezochte pagina’s. Naast

Nederland kwamen de bezoekers voornamelijk

uit België, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië

en Duitsland. Ook vielen er bezoeken uit India,

Australië en Nieuw Zeeland te noteren. Eén van

de meest gezochte termen was grondwatersa-

nering. Naast HMVT is ook WeGroSan vertegen-

woordigd op het web.

www.hmvt.nl en www.wegrosan.be

hmvt 59

Christophe De Ganseman‘De Vlaming is wat rustiger en bescheidener.’

hmvt 60

Projectleider Christophe De Ganseman is Vlaming, maar voelt zich onderhand prima thuis in het

Nederlandse. Hij begon bij het toenmalige WeGroSport. Nadat deze werkmaatschappij opging in

WeGroSan, raakte hij nauw betrokken bij de saneringsprojecten van HMVT.

Hoe ben je bij HMVT terecht gekomen?

“Ik ben in Goes begonnen bij WeGroSport, een werkmaatschappij van Ingenieursbureau Oranjewoud.

Daarnaast was ik projectleider bij HMVT. In de beginjaren was dit een gekke dubbelrol. Beide functies

waren strikt gescheiden. Uit hoofde van WeGroSport was ik betrokken bij het civiele werk van de sane-

ringen. Als projectleider bij HMVT huurde ik mijzelf in bij WeGroSport. Dus ik stuurde soms mijn eigen

facturen naar mezelf. Na een tijdje is deze situatie wel rechtgetrokken hoor!”

Wat voor soort projecten heb je onder handen?

“Ik richt mij voornamelijk op saneringsprojecten in België. Mijn specialisatie is de Drie Fasen Extractie

(DFE). Een techniek die ik veel heb toegepast. Hier ligt mijn hart ook.”

De vraag ligt voor de hand, maar hij moet gesteld worden. Wat is het verschil tussen Belgen en

Hollanders?

“Daar merk ik weinig van. Ik werk al jaren met Nederlanders en ik heb een tijdje in Goes gewerkt, grote

verschillen zijn er niet. Ja, Nederlanders zijn luidruchtiger. Als ik op kantoor in Ede ben, dan gaat het er

heftiger aan toe dan op ons kantoor in Sint Lenaarts. Nederlanders communiceren directer, wij Vlamin-

gen zijn wat rustiger en bescheidener.”

En qua markt?

“Nederland loopt voor op België. In Nederland is tweederde van alle projecten al injecties. In België

moet dat nog komen. Maar je ziet wel dat de markt in beide landen wat verzadigd raakt. Het is daarom

ook goed dat we ons steeds nadrukkelijker in Frankrijk laten zien.”

Trots op?

“Meerdere projecten. Alcatel in Antwerpen bijvoorbeeld. Een lastige sanering in hartje Antwerpen. Maar

ook een project bij een groot farmaceutisch bedrijf dat wij onder handen hebben gehad. Projecten die

om creatieve oplossingen vragen en waarin je veel van je eigen ideeën kwijt kunt. Dat is het mooie van

ons werk, geen enkel project is hetzelfde. Routinewerk kennen we niet.”

medewerker aan het woord

hmvt 61

Project Univar

Colofon

Productie, (eind)redactie en ontwerpTeam PR & Communicatie Oranjewoud

Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek b.v.

Groot Haar + Orth

TekstGroot Haar + Orth

FotografieStudioKK, Arnhem

DrukwerkZalsman Kampen

UitgaveSeptember 2010

Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek B.V. Postbus 174 6710 BD Ede

100% HMVT20 jaar in-situ bodemsaneringtechniek in woord en beeld