1Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Taal in alle vakken

Voorbereiding van studenten op Lesgeven in een meertalige klas

Henriette de Bruijn & Dolly van EerdeVelon2008

2Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Project Taal in alle vakken

Tweedejaars Bachelor

Doelstellingen Bewustwording Theorie Praktijk

3Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Vorm van het project

4 EC Werken in groepen van 4-6 3 fasen

Inventarisatie deelproblemen Formuleren gezamenlijke visie op basis van fase 1 Eindproducten op basis van fase 1 en 2

Samenwerken is noodzakelijk

4Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Inhoud Taal in alle vakken

Onderwerpen van fase 1 Taalverwerving Talen en taalvarianten in het dagelijks leven Meertaligheid op school Leerganganalyse Taalgericht vakonderwijs Taalbeleid op andere scholen

5Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Werkwijze

Bewustwording: introductie in het Engels (leren in een tweede taal) opdrachten en discussies in het Engels

Theorie verplichte literatuur inventarisaties

Praktijk Kijkwijzer (gerichte kijkopdrachten video) de eigen werkplek lesmateriaal ontwikkelen

6Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Producten Taal in alle vakken Inventarisatieronde met producten Tussenproduct (fase 2)

Een notitie over taalbeleid (bv met als titel: Iedere docent een taaldocent)

Eindproducten fase 3 Twee studiedagen ontwerpen voor docententeam :

1. Taalsituatie in beeld (op de school, of algemeen)2. Taalgericht vakonderwijs en taalbeleid3. Elke docent een taaldocent4. Leerganganalyse

Eigen lesmateriaal ontwikkelen volgens richtlijnen Taalgericht Vakonderwijs

7Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Samengevat

Bewustwording Introductie in andere taal

Theorie Verplichte literatuur en inventarisatie uitmondend in producten

fase 1 en 2 Toepassen in de praktijk

Kijkwijzer, eigen werkplek, lesmateriaal ontwikkelen

8Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Aanscherping:vakdidactische blik

Van taal in alle vakken → taal in jouw vak

De taal van de vakken verschilt Het aantal concepten/woorden De relaties tussen de concepten /woorden De manier waarop we over het vak praten

9Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Taal in geschiedenisonderwijs

Standpuntgebondenheid/

Multiperspectiviteit Constantinopel 1453

De val van…? De verovering van …? De bevrijding van …?

Standpunten herkennen in (taal van) bronnen Als objectieve journalist/historicus verslag

doen

10Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Taal in Biologie onderwijs

Een zeer groot aantal concepten en woorden bij biologie meer nieuwe begrippen dan in andere vakken (Hajer, 1996) veel concepten hiërarchisch georganiseerd, maar niet steeds

(Boersma ea 2005, 2007) veel woorden uit dagelijkse taal maar met een iets andere

betekenis Heen en weer springen tussen verschillende

organisatieniveaus (Knippels, 2002) Gebruik van contexten

11Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Taal in wiskunde onderwijs

Weinig begrippen bij wiskunde: minder nieuwe begrippen dan in andere vakken

(Hajer, 1996) concepten zijn niet hiërarchisch georganiseerd woorden uit dagelijkse maar met een iets andere betekenis

Speciale instructie taal (‘los de vergelijking op’) Specifieke taal van wiskundige symbolen Grote informatie dichtheid in wiskundeboeken

(elk woord telt)

12Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Voorbeeld talige doelen rond grafieken

Vaktaal: x-as, y-as, assenstelsel, coördinaten, oorsprong, stijgen, dalen, schaalverdeling

Algemene schooltaal: verband, aflezen, hoe langer … des te …, naarmate…

Redeneren in taal: veronderstellingen onder woorden brengen: als … dan …-redeneringen

Speciale instructie taal: neem over, geef weer

13Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Opbrengsten onderzoek taalgericht wiskundeonderwijs in curriculum

Theorie: Taalgericht vakonderwijs (Hajer & Meestringa, 2004) Geïntegreerd taal en wiskundeonderwijs

(van Eerde & Hajer, 2005, 2006, 2008) Praktijk:

Voorbeelden taalgerichte lessen (Wisbaak 2005, FI- Taalgericht vooruit, 2007)

Video materiaal taalgerichte lessen (Kijkwijzer, 2006) Kijkwijzer (observatie instrument) ( Van Eerde cs, 2006)

14Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School

Taalgericht de vakken in!Landelijk platform taalgericht

vakonderwijs

Lessenseries voor diverse VO-leerjaren en vak- en vormingsgebieden

Door vakdocenten en taaldidactici ontwikkeld; versterkt door vakexperts

Uitvoering door het hele land Onderzoek naar cruciale interactiemomenten en

schrijfproducten OPROEP/UITNODIGING! O.a. voor

- Grafieken en verhalen, Wiskunde klas 1 - De beleggingsclub, Economie havo 3- Is dit toeval? Over hypothesetoetsing, WK tweede fase