Dia 1

Samuel van Houten en de VDB

Protestanten(5.3)1ste helft 19de eeuw ontstaat de anti-revolutionaire stroming olv Groen vanPrinstererDeze stroming keert zich tegen de Franserevolutie en de Verlichting-tegen secularisatie-tegen het humanisme-tegen scheiding kerk- staatLeuze tegen de revolutie het evangelievervolgKatholieke partij ontstaat laat(kerk al goed georganiseerd)in 1926 ontstaat de R.K.S.P. Grote leider in de 19de eeuw is SchaepmanHij gaat samenwerken met de protestantenIn 1888 eerste confessionele regeringKabinet McKaayKatholieken gaan uit van het subsidiariteits-beginsel-alles moet in 1ste instantie overgelaten worden aan de maatschappelijke krachten

vervolg-stichter van de V.U. (1880)-stichter van de Gereformeerde kerk(1892)In de 19de eeuw waren er in de protestantekerk 2 stromingen-rechtzinnigen (minderheid)-vrijzinnigen(meerderheid)Al 2 keer had een groep rechtzinnigen zichafgescheiden-1834 De Afscheiding-1886 De DoleantieKuyper voegt die 2 samen tot deGereformeerde kerkKatholieken1ste helft 19de eeuw protestant en katholiekvijandig tov elkaar-protestanten bang voor groeiend aantal katholieken(grote gezinnen)-protestanten bang voor verlies leidende positie -religieuze tegenstelling sinds de ReformatieTwee geloven op 1 kussen daar slaapt deduivel tussenvervolg-staat heeft aanvullende rol (als de maat- schappelijke krachten er niet uit komen)De samenleving is een organisch geheelKleinste eenheid is het gezin(hoeksteen van de samenleving)Socialisten (4.3)Het socialisme was in de 19de eeuwrevolutionair-positie van de armen/arbeiders was slecht-door het ontbreken van kiesrecht hadden ze geen politieke invloedDe ideen van Marx waren huninspiratiebronIn 18881 ontstond de S.D.B. (partij en vak-Bond) olv Domela Nieuwenhuisvervolg-de apostel van de arbeiders/de verlosser-hoofdredacteur van Recht voor allen-organiseert de massaIn 1886 in de gevangenis wegensmajesteitsschennis(artikel in Recht voorAllen-koning gorilla)In 1888 gekozen in de 2de Kamermislukt kamerlidmaatschapDomela wordt anarchistvervolgIn 1894 ontstaat de S.D.A.P. olv Troelstra-hoofdredacteur van Het Volk-reformist/revisionist-streeft naar algemeen kiesrecht parlementaire meerderheid via wetten sociale rechtvaardigheidDe 5 Ks-anti-kapitaal-anti-kerk (opium van het volk)-anti-koningshuis-anti-kazerne (pacifistisch)-anti-kroegvervolgIn 1909 splitst zich de S.D.P. af olv WijnkoopDat wordt later de CPH en na WO II de CPNZij houden vast aan de ideen van Marx-revolutie (middel)-alle macht naar de arbeiders gelijkheidLiberalenAls reactie op de partijvorming bij deandere stromingen ontstaat er ook eenliberale partij, de Liberale Unie (1885)Eind 19de eeuw splitst die zich in-oud liberalen nl Liberale Staatspartij-jong liberalen nl V.D.B.Oud liberalen houden vast aan hetoorspronkelijke liberalismeJong liberalen vinden dat een mens zich zooptimaal mogelijk moet kunnen ontplooienvervolgZij zijn daarom voor-algemeen kiesrecht (politieke invloed)-sociale wetgeving(beter bestaan)Groen van prinsterer

Abraham kuyper en de ARP

De Savornin Lohman en de CHU

Leo XIII en Rerum Novarum

Pius XI en de Syllabus errorum

Schaepman en de RKSP

Oprichting SDAP