Kom verder. Saxion.

Kijk op de prakti jk!

HSN- Brugge -15 november 2014

Maaike Vervoort

Kom verder. Saxion.

Ingrediënten workshop

• Context en aanleiding• Het ontwerp van VILMS• Casus: de T van Titia

Kom verder. Saxion.

Context en aanleiding

• Lerarenopleiding primair onderwijs (pabo)• Opleiden in de School

Studenten vinden het lastig om vernieuwende (vakdidactische) inzichten uit het pabocurriculum toe te passen in hun lespraktijk.

Kom verder. Saxion.

Theoretische kennisTheoretische kennis

HandelenHandelen

Kom verder. Saxion.

Probleemanalyse

Ontwerponderzoek in 4 stappen

Ontwerp

Uitvoering

Evaluatie

Kom verder. Saxion.

Rich media-cases

Videobeelden van onderwijssituaties verbonden met video, audio, tekst en ander achtergrondmateriaal

Kom verder. Saxion.

Ontwerpcriteria

• Gebruik exemplarische cases over vernieuwende vakdidactiek (Barnett-Clarke, 2001)

• Stimuleer een dialoog over de casusinhoud (Carter, 1999)

• Verbind cases aan een expliciete opdracht (Blijleven, 2005)

Kom verder. Saxion.

Ontwerp van VILMS

Video voor Interactieve Lesvoorbereiding door Mentor & Student

Kom verder. Saxion.

Onderwijseenheid

Collegespabo

Dialoog student & mentor

Les student

Video-portfolio student

Presentatie

video-portfolio

Rich media-cases

Vakdidactiek

Kom verder. Saxion.

Doel van VILMS

Vernieuwende vakdidactiek…

…toepassenin de praktijk

?

Kom verder. Saxion.

Praktijkkennis

• gebaseerd op (reflecties op) praktijkervaring• (gedeeltelijk) persoonsgebonden• vak- of zelfs onderwerpsgebonden• afhankelijk van de context • hoofdzakelijk ‘tacit’ (niet geëxpliciteerd)

(Meijer, Verloop & Beijaard, 1999)

Kom verder. Saxion.

Praktijkkennis

Leren van leerlingen

InstructieDoelen

Vakinhoud

Leerlijn

Materiaal

Pedagogiek en didactiek in het algemeen

Kom verder. Saxion.

Kijken met kennis

Kom verder. Saxion.

Kijken met kennis

Kom verder. Saxion.

Kijken met kennis

Kom verder. Saxion.

Kijken met kennis

Kom verder. Saxion.

Classroominteractions Selective

attentionKnowledgebasedreasoning

(Bron: Van Es & Sherin, 2008)

Learn to notice

Kom verder. Saxion.

Onderzoeksvragen

• Welke rol speelt de praktijkkennis van de mentor bij de bespreking van de inhoud van de rich media-cases en bij de totstandkoming van een lesontwerp?

• Wat zijn de opbrengsten van de dialoog voor het leren van de student?

• Analyse per koppel + vergelijkende analyse

Methode

Kom verder. Saxion.

Onderzoeksopzet• Meervoudige gevalsstudie (Yin, 2003)

• 5 mentor-student-koppels

• Data: video-opnames dialoog, interviews, videoportfolio’s

• Analyse per koppel + vergelijkende analyse

Methode

Koppel Mentor Student Groep

Opleiding Ervaring POa

Ervaring mentora

Opleiding Ervaring stageb

1 2 3

♀ ♀ ♀

Pabo Pabo Klos

4 5

29

3 4

11

♀ ♀ ♀

vwo havo vwo

8 10 10

1-2

2 4 ♀ Pabo 2 1 ♀ mbo 15 0-1-2 5 ♀ Klos 20 10 ♀ vwo 12 2

Kom verder. Saxion.

• Heb je al een lesidee?

Koppel 3: De T van Titia

Kom verder. Saxion.

Kom verder. Saxion.

• Bespreken van de cases

Koppel 3: De T van Titia

Kom verder. Saxion.

Analyse praktijkkennis

Dimensie Categorieën praktijkkennis Code

De inhoud van de uitingen van de mentor in de dialoog

Vakinhoud PK-V

Algemene didactiek en pedagogiek PK-A

Leerprocessen van leerlingen PK-Ls

Doelen PK-D

Instructie PK-I

Leerlijn PK-La

Materiaal PK-M

Kom verder. Saxion.

• Bespreken van het lesontwerp

Koppel 3: De T van Titia

Kom verder. Saxion.

Koppel 3: De T van Titia

• Bijdrage mentor aan lesontwerp– Advies voor lesdoel (1)– Advies/voorstel voor instructie (5)– Voorstel voor materiaal (1)

Gebeurtenis 8 Mentor doet voorstel voor instructie: letter ‘visueel’ maken, want het is belangrijk dat leerlingen de letter horen en zien. Mentor maakt voorstel specifieker: woorden opschrijven. Lesontwerp: 2 + 5

Kom verder. Saxion.

Tabel 11: Overzicht van aspecten doel, didactische aanpak en materiaal voor lesidee en lesontwerp koppel 3 Aspect Lesidee Lesontwerp Lesdoel

i. Herkennen van de letter T, zowel horen als zien. ii. Bedenken van woorden met beginletter T.

Didactische aanpak & leerling activiteit

1. LK bespreekt een beginletter 2. LLN bedenken woorden die met die

letter beginnen.

1. LK benoemt voorwerpen bij thema met beginletter T (zoals toverhoed, toverstaf). LLN luisteren (horen ze de /t/?)

2. LK schrijft woorden op en vraagt: ”wat valt jullie op?” 3. LK wijst de letter T aan en spreekt deze uit (/t/) 4. LK geeft opdracht: verzin woorden die met de /t/ beginnen.

LLN bedenken woorden met beginletter T. 5. LK schrijft woorden met beginletter T op. 6. LLN kunnen letter T tekenen of overtrekken op een werkblad.

Materiaal a. Voorwerpen met beginletter T b. Werkblad met letter T

Noot: LK = leerkracht; LLN = leerlingen

Koppel 3: De T van Titia

Kom verder. Saxion.

Videoportfolio student• Toelichting vanuit theorie:

Ik zorg voor een pakkende inleiding, zodat ik de nieuwsgierigheid van de leerlingen prikkel en hun aandacht heb. Ik laat de letter zien en horen, zodat ze de foneem-grafeem- koppeling kunnen maken (tussendoel 6.1)

Kom verder. Saxion.

• Toelichting vanuit praktijkkennis mentor:Het niveau van de leerlingen verschilt sterk. Sommigen kunnen al woorden lezen en schrijven, terwijl anderen alleen de eerste letter van hun naam kunnen herkennen. Daarom past het aanbieden van een enkele letter goed in deze groep.

Videoportfolio student

Kom verder. Saxion.

Bijdrage praktijkkennis mentor aan dialoog

• Interpreteren gebeurtenissen in casus

• Relateren casus aan de eigen groep

• Formuleren adviezen voor lesontwerp

Kom verder. Saxion.

Bijdrage dialoog aan leren student• Beredeneerd didactisch

handelen:– uitvoeren ideeën uit de

cases – verantwoorden van

handelen vanuit praktijkkennis mentor

• Leeropbrengsten voor lesontwerp en beeldvorming vakdidactiek

Kom verder. Saxion.

Theoretisch model

Kom verder. Saxion.

Opbrengst 1

Opbrengst 2

Kom verder. Saxion.

Aanbevelingen

• Geef praktijkkennis van mentoren een prominente plaats in het opleidingscurriculum

• Stem de rollen van mentoren en opleidingsdocenten beter op elkaar af, met name wat betreft hun specifieke kennisbijdrage aan het leren van studenten.

Kom verder. Saxion.

Kijk op de praktijkRich media-cases in de

lerarenopleiding

Contactgegevens

• Meer weten?m.vervoort@saxion.nl

• Proefschrift• Artikel Pedagogische Studiën• Artikel Tijdschrift voor

Lerarenopleiders