14 mei 1976

Het PvdA-VVD-wetsontwerp inzake abortus. Standpunt van de VVD-fractie en opinies van lezers over deze kwestie.

pagina 4t/m 7

Kamerlid Scher­penhuizen over de verstedelijkings­nota van de rege­ring: Centralisten aan de macht.

pagina 8 t/m 10

Onze parlementaire redacteur over het wetsontwerp Vermogensaanwas­deling

pagina 11

Ruim aandacht voor het bejaar­denbeleid. Arti"' kei van mej. Kappeyne van de Coppello en interview met Ch. Fokke

pagina 12 t/m 15

Hoofdschotel van het Kamerjournaal vormt deze keer het PvdA-verkie­zingsprogram in wording

pagina 16

Eerbetoon aan de grote Spaanse li­beraal Salvador de Madariaga, een artikel van A.W. Abspoel

pagina 18

Onze redacteur buitenland schenkt aandacht aan het verdeelde Libanon

pagina 21

De vrouwen in de WO hielden hun jaarlijkse Landdag. met inleidi.ngen van mevrouw Van Someren en de heerWaalkans

Interview met de nieuwe JOVD­voorzitter Rem­kes (foto) op pa­gina 27 en een af­scheidsartikel van Ben Verwaayen over VVD-jonge­renpolitiek op pa­gina29.

pagina22

In de Eerste Kamer hield ir. Louwes minister Pronk een lijst voor van alle linkse clubjes. die de regering bij het ontwikkelingswerk subsidieert.

Gastschrijver F.A. van Spanje voelde op het congres volksgezondheid de griezels in zijn hart sluipen

pagina 33

pagina31

0 m beroerd van te worden Ruim twee maanden geleden heeft KVP­Ieider Frans Andriessen in een interview met ons blad gezegd. dat hij in de komende kabinetsperiode samenwerking met de huidige WO niet zit zitten. Hij uitte kritiek op onze partij. die natuurlijk niet zo leuk was om te horen. maar die zeer gematigd was vergeleken met het commentaar dat dezelfde Andriessen nu gegeven heeft op het concept-verkiezingsprogram van de PvdA. Frans vindt dat een program .. om beroerd van te worden". En zijn partijge­noot minister Van Agt heeft laten weten dat er op basis van dat program niet met de PvdA te regeren valt. Duidelijke taal. die de hoop doet toenemen dat een tweede kabi­net-Den Uyl er niet inzit. Het is intussen wel de vraag wat er allemaal nog zal veranderen in het concept-program van de PvdA tegen de tijd dat de definitieve tekst moet worden vastgesteld. PvdA­minister Duisenberg heeft gewaarschuwd dat zijn partij zich buiten spel zou plaatsen. als men aan dit concept vasthoudt. De socialistische ministers Van der Stoel en Vredeling hebben eveneens ernstige bezwa­ren. Met andere woorden: er is binnen de PvdA een machtsstrijd aan de gang tussen de radikale achterban en een belangrijk deel van het partijkader en het partijbestuur enerzijds en een aantal verantwoordelijke bewindslieden anderzijds. Dat is al jaren zo. maar de zaak bereikt, naar mate der verkie­zingen naderen. een climax. De menings­verschillen binnen de PvdA lijken lang­zamerhand zó groot te worden. zó essen­tieel ook en ze worden bovendien zó duide­lijk ten toon gespreid, dat de bom wel moet barsten. Wie tracht de zaak objectief te analyseren. moet in ieder geval concluderen dat de PvdA ernstig verdeeld is en niet in staat om enige zin voor de werkelijkheid aan de dag te leggen. Getuige de absurditeit om een wenslijst op tafel te leggen zonder zich ook maar een ogenblik te verdiepen in de vraag hoe het allemaal betaald moet worden. Van zo'n partij kan een behoorlijk bestuur van het land niet verwacht worden.

Verdeeldheid is er niet alleen bij de socialis­ten. maar ook- en zeker niet minder ernstig - in het confessionele kamp. Nog steeds worden door de voorstanders verwoede pogingen gedaan om het CDA tot stand te

brengen. Misschien lukt het op papier ook nog wel, ondanks de acties tegen één CDA­lijst van kaderleden zowel van de ARP als van de CHU . Maar voor iedereen is duide­lijk dat een papieren CDA een zó broos geheel zal zijn. dat het geen machtsfactor van betekenis kan vormen. Het zou een sterk verdeelde club zijn. die op straffe van uit elkaar vallen geen duidelijke politieke keus kan maken. VVD-partijvoorzitter Korthals Altes heeft ruim een jaar geleden. toen hij zijn eerste rede als voorzitter hield. gezegd dat de totstandkoming van het CDA van groot belang zou zijn voor de nationale politiek. Dat is nog steeds waar. maar wel op voor­waarde dat zo'n CDA een hecht bouwsel is. Nu zeker lijkt dat men zand in plaats van cement moet gebruiken. lijkt het maar beter om van de bouw af te zien. Partijen die het land moeten besturen dienen in de eerste plaats zèlf te weten wat ze willen - en daar­van is bij het CDA helaas geen sprake. Een verdeelde PvdA, een verdeeld CDA. Wij kunnen ons daarover verheugen. omdat het in de verkiezingsstrijd winst kan op­leveren. Maar als je de zaak bekijkt met in de eerste plaats het landsbelang voor ogen. dan is het verontrustend dat er zo'n verdeeldheid heerst in de grote politieke groeperingen van socialisten en confessio­nelen. Als belangrijke partijen zich niet duidelijk weten te presenteren aan de kie­zers. dan is dat het begin van een gevaar­lijke politieke chaos. Het enige wat de WO daar tegenover kan stellen is een door de hele partij gedragen concreet en modern liberaal program. dat met het élan van een onverdeelde partij wordt gebracht. Het zal een program moe­ten zijn, dat de massa. die alle geharrewar beu is en daar net zoals Frans beroerd van wordt, aanspreekt. De voorwaarden om tot zo'n program te komen. zijn zeker aanwezig. De bouwstenen draagt men op tal van deel­congressen reeds aan.

Ph. C. la Chapelle. hoofdredacteur

Hoofdpunten uit het abortuswetsontwerp Op 6 mei hebben de VVD-kamerleden Geurtsen en me­vrouw Veder-Smit samen met de PvdA-kamerleden Lam­berts en Roethof een gezamenlijk abortuswetsontwerp gepresenteerd. Wie moeite heeft met dit n~et alled~ag~e politieke verbond, doet er goed aan om de fe1ten op z1ch m te laten werken en zijn of haar oordeel dan nog eens te bezien. Dit zijn de hoofdpunten uit het voorstel: . • De beslissing ligt uiteindelijk bij de vrouw, echter na Uit­voerig overleg met haar arts. • Het abortusverbod, zoals dat nu in de strafwet staat en in de praktijk al jaren niet meer wordt nageleefd, wordt ge­schrapt. Daarvoor in de plaats komt een nieuw strafwetar­tikel: .. Onder een ander van het leven beroven wordt begre­pen het doden van een vrucht die naar redelijke_rwijs ve_r­wacht mag worden in staat is buiten het moederlichaam m leven te blijven". Met andere woorden: abortus op levens­vatbare vruchten blijft verboden. Met het voortschrijden van dé ontwikkelingen in de medische wetenschap zal derhalve de grens waarboven geen abortus meer mag wor­den gepleegd steeds strengerkomen te liggen.

Toezicht • Een door de minister benoemde adviescommissie houdt toezicht op de gang van zaken in de ziekenhuizen en de klinieken, vooral op de zorgvulqigheid. • Er komt een anonieme registratie. • Afbreking van zwangerschap mag uitslui_tend d~or be­voegde artsen worden gepleegd in erkende ziekenhUlzen en erkende klinieken. • Abortus kan in het ziekenfondspakket worden opgeno­men, winstbejag is verboden. • Artsen die de voorschriften niet nakomen zullen voor het Medisch Tuchtcollege moeten verschijnen. Zij kunnen tot een boete van tienduizend gulden worden veroordeeld, en kunnen hun bevoegdheid zelfs verliezen. • Onbevoegden komen wel direkt voor de strafrechter, waarbij de straffen variëren van 4 1

/ 2 tot vijftien jaar. • Van wezenlijk belang voor de vraag .of een abortu~ m~g worden gepleegd is dat de arts met w1e een vrouw z1ch m verbinding stelt moet nagaan of de vrouw in vrijheid en verantwoordelijkheid (jegens zichzelf en jegens de onge­boren vrucht) tot haar besluit is gekomen. Daarbij wordt tevens gelet op de duur van de zwangersch_ap. Een termijn voor de duur van de zwangerschap wordt m het wetsont­werp niet genoemd. Daarvoor zijn verschillende re?~nen: de duur van een zwangerschap is buitengewoon moelliJk te be­wijzen. De bepaling dat abortus op levensvat?are vruc~ten verboden is, moet in de praktijk tot een med1sch en et1sch verantwoorde grens kunnen leiden.

Vergelijking

In NRC-Handelsblad van vrijdag 7 mei heeft een vergelijking gestaan tussen het nieuwe wetsvoorstel en de ingetrokken eigen wetsontwerpen van de PvdA en de VVD. Deze krant heeft vergeleken op tien hoofdpunten. Daaruit blijkt dat op negen punten het nieuwe ontwerp exact is ontleend aan het oorspronkelijk voorstel van mevrouw Veder-Smit en Geurtsen. Alleen de strafbepaling voor de arts is op een onderdeel iets beperkter dan in het oude ont-werp van de VVD-kamerleden. · Opmerkelijk detail: vergeleken met het voorstel van de KVP/ ARP is de straf voor onbevoegden in het nieuwe voorstel van VVD/PvdA veel zwaarder.

•

door onze parlementaire redacteur

Abortus: PvdA en. V De VVD en de PvdA hebben elkaar gevonden op een geza­menlijke wettelijke regeling van de abortuskwestie. Zij moesten elkaar wel vinden omdat het kabinet-Den Uyl voor deze problematiek geen oplossing wilde aandragen, en omdat pogingen van de VVD om samen met de christen­democratische partijen KVP, ARP en CHU een wettelijke regeling te maken door die laatsten zijn afgewezen.

Fractievoorz.itter Hans W1egel heeft dit vi-er weken geleden uitvoerig in dit partijblad toe­gelicht. Die noodzaak om samen met elkaar in zee te gaan blijkt ook uit de toelich­ting op het nieuwe wetsvoor­stel.

"itat "" .Twee citaten: 1.• .. De kans moest niet denk­beeldig worden geacht dat de voor begin mei aangekon­digde plenaire behandeling zou leiden tot de verwerping van alle drie de voorstellen.

De huidige, niemand werkelijk bevredigende impasse, zou dan blijven voortduren. De Kamer zou daarmee blijk ge­geven hebben van zijn on­macht voor dit vraagstuk een oplossing te vinden; een on­macht, die veroorzaakt zou zijn door de onwil om te zoe­ken naar een aanvaardbaar compromis. Het was en is onze gezamenlijke overtuiging dat wij het zover niet mochten laten komen" .

2. ..Na het bekend worden van het bereiken van mate­riële overeenstemming tussen ons vieren (de indieners Geurtsen en mevrouw Veder­Smit, en hun PvdA-collega's Lamberts en Roethof) is in een enkel commentaar ver­wondering te beluisteren ge-

KVP-minister VAN AGT, die het wetsontwerp straks zou moeten bekrachtigen.

weest over dat resultaat, ge­geven de politieke tegenstel ­lingen, die tussen ons be­staan. Het lijkt ons daarom goed er geen misverstand over te laten bestaan, dat wij er geen behoefte aan hebben die tegenstellingen te verbloe­men. Zij zijn duidelijk aanwe­zig en worden door het feit dat wij elkaar op een oplos­sing van het abortusvraag­stuk hebben kunnen vinden, niet opgeheven. Wij meenden slechts dat het bestaan van die tegenstellingen ons er niet van mocht weerhouden om samen te werken aan de op­lossing van het vraagstuk van de abortus, toen duidelijk was geworden dat wij het eens konden worden over de wijze waarop dat zou moeten ge­beuren. Hadden wij onder die omstandigheden ons stand­punt laten bepalen door de bestaande politieke tegenstel­lingen, dan zouden wij naar ons inzicht hebben verzaakt aan onze democntische ver­plichtingen" .

:VD moesten elkaar vvel viil.deil.

Oe vier indienera van h!lt initiatief-wetaontwerp. tijdens hun periConfe­rentie op 6 mei. V .l .n.r. Roethof en Lamberts (PvdAI. Veder-Smit en Geurtsen (VVO).

e rde t, 'd

Op de persconferentie waarop de vier indieners het nieuwe wetsontwerp hebben gepre­senteerd, hebben zij de ver­wachting uitgesproken dat dit voorstel in de Tweede Kamer een meerderheid zal halen. Zij verwachten dat de Kamer dit wetsontwerp in augustus of september zal behandelen.

Daarna gaat het naar de Eerste Kamer. Het is bekend dat het in dat deel van het parlement moeilijker zal zijn om een abortuswet aangeno­men te krijgen dan in de Tweede Kamer. De indieners zeiden hierover toch hoopvol gestemd te zijn. Pas daarna komt het probleem aan de orde van de ondertekening door ministerVan Agt.

POCKET FISHERMAN

de enige opvouwbare werphengel met ingebouwde molen. Opgevouwen r.lechts: 25 x 10.5 K 8.5 cm, gewicht 380 gram.

PRIJS : f79.50incf. BTW

Hand1g om altijd bij de hand te hebben b.v. voor tellers, kampeerders, vliegtuigvakantiegangers, past in het dashboardkastJe

Zendt miJ onde1 rembours voor f 79.&0. met recht van teruggaaf b1nnen 8 dagen 1 Pocket Fisherman :

Naam

Straal .

Plaats:

EFKA IMPORT· Lorentzstraat 152 · Zandvoort Telefoon 02507-2798 - telex 41606

no. 12

Tot nu toe is die KVP-minist!!r weinig genegen geweest om een !egalisering van abortus te bekrachtigen, hoewel ook hij er mede-verantwoordelijk voor is dat de bestaande straf­bepalingen niet worden nage­leefd. Van Agt erkent daar­mee dat die strafbepalingen verouderd zijn en niet kunnen worden nageleefd.

Direkt na het verschijnen van het nieuwe wetsvoorstel heeft de VVD-fractie in de Tweede Kamer een verklaring uitge­geven. Daarin staat dat .,de beginselen die ten grondslag liggen aan dit wetsontwerp ook het fundament vormden van het eerder door mevrouw Veder en de heer Geurtsen ingediende voorstel " . (Zie hiervoor het hierbij geplaatste artikel over de hoofdlijnen van het voorstel) .

noemt het .. van

wezenlijke betekenis" dat abortus niet is toegestaan op een vrucht die naar redelij­kerwijs verwacht mag worden in staat is buiten het moeder­lichaam · in leven te blijven.

Ook wordt benadrukt dat een arts zijn bevoegdheid kan verliezen als hij misslagen begaat, en in dat geval kan worden berecht als hij de geneeskunst toch blijft uit­oefenen.

De verklaring van de VVD­fractie besluit met: .. De uitge­werkte tekst van dit voorstel is zodanig dat lichtvaardige en onzorgvuldige zwanger­schapsonderbrekingen - een in de huidige praktijk voor ons onaanvaardbare realiteit door het aanvaarden van dit voorstel zullen kunnen wor­den vermeden".

Zelfoverwinnin

Tot slot: de KVP probeert de VVD nu zwart te maken door het nieuwe voorstel .,norm­loos" te noemen.

Wij willen hierbij twee dingen aantekenen:

e Wie het wetsvoorstel leest (zie de hoofdpunten) kan on­mogelijk volhouden dat dit normloos zou zijn.

e In een democratie is het gebruikelijk dat niet persoon­lijke opvattingen tot wet wor­den gemaakt, maar de opvat­tingen die door een meerder­heid van de samenleving als redelijk worden gevoeld, daar­bij rekening houdend met de meningen van de minderheid. Zeker bij een gevoelig vraag­stuk als dat van de abortus kost dat !!nige zelfoverwin­ning. zoals mevrouw Veder­Smit op de persconferentie het treffend heeft genoemd.

•

(J1H/t a/J~M

Mijn opinie is ••• Gods geboden

Als katholiek lid van de WD zou ik mijn mening willen zeg­gen over het wetsontwerp en het standpunt van de WD t.o.v. het legaliseren van abor­tus. Als partij. die de vrijheid van het individu voorstaat, vind ik het afschuwelijk, dat de meest onschuldige en weerloze on­der ons, de mens in de moe­derschoot, het recht wordt ontnomen het levenslicht te aanschouwen. Het is verschrikkelijk, dat een mens vermoord zou kunnen worden, zonder dat dit ge­straft wordt. Deze weerlozen zouden beschermd moeten worden. De heer Wiegel heeft enkele weken geleden op een bijeen­komst in Sittard gezegd, dat het 5 jaar geleden niet moge­lijk geweest zou zijn, dat zo­veel katholieken lid van de VVD waren, en nu is dat wél zo! Velen voelden zich niet meer thuis in de KVP en hebben 'n nieuw politiek tehuis gevon­den in de VVD. Laat men ons dan niet het leven in het nieuwe tehuis onmogelijk maken, door het ons voorge­houden gebod: Gij zult niet doden, met voeten te treden. Ik vraag onze afgevaardigden, tijdig te bedenken, dat het negeren van God's geboden niet ongestraft zal blijven. Ongetwijfeld zullen vele katholieke leden van de VVD dezelfde mening zijn toege-daan.

Depressie

J.JASPAR, U lestraten. Zuid-Limb.

Met respect voor hen die te goeder trouw de mogelijkhe­den voor abortus provocatus willen verruimen vraag ik mij

met beklemming af, of deze ingreep werkelijk de beoogde hulp aan in nood verkerende vrouwen zal kunnen bieden. Afgezien van theorieën inzake beschikkingsrecht over leven en dood meen ik dat mensen zo min mogelijk op hun eigen geweten dienen te worden teruggeworpen en zo min mogelijk psychisch moeten worden belast met de vraag of zij - elke rationalisering en justificatie ten spijt- toch niet onjuist hebben gehandeld. Ben ik van deskundige zijde goed ingelicht, dan zou abor­tus provocatus kunnen leiden tot de ,zg. ..maligne depres­sie", éen gemoedstoestand die zelfs met de beste psy­chiatrische hulp niet meer is te genezen en die vooral op latere leeftijd steeds kwellen­der vormen zou aannemen. In dit licht gezien zal .,liberali­sering" het tegendeel van werkelijke bevrijding zijn. Eerlijk gezegd weet ik niet, hoe men zal moeten hande­len ten aanzien van de bij aanranding, overspel of incest geschapen vrucht; toch zal men wellicht ook hier eerder moeten denken aan maat­schappelijke opvang en bege­leiding - hoe hoog wordt daarvan tegenwoordig niet opgegeven! - dan aan vernie­tiging. Hoe het ook zij. in geval van twijfel zal men zich het best van een beslissing kunnen onthouden. Persoonlijk hoop ik, dat de ingediende initia­tiefwetsontwerpen niet aan­genomen zullen worden. Ik zeg dit als VVD-lid met een agnostische achtergrond.

Mr. B. WAANDERS, Den Haag

Grondwet

Inderdaad, mijnheer La Cha­pelle, het is duidelijk dat een deel van onze bevolking het moeilijk heeft met wat u noemt ..!egalisering" van

abortus en dat de heer Van Riel niet de enige liberaal is, wiens geweten zich verzet tegen de aantasting van het ongeboren leven. Ook al is voor hem de abortus-kwestie wel de politieke halszaak ge­worden, zoals hij in Accent van 1 5 november 1975 (niet in Vrijheid en Democratie) zo treffend uiteenzet. En zo zijn er meer voorbeel­den te noemen, waarbij van ernstige verontrusting kan worden gesproken onder brede lagen van onze bevol­king, omdat ons geldend recht niet wordt gehandhaafd en er met het begrip rechtsstaat wel heel gemakkelijk wordt omgesprongen. Zelfs door ministers van justitie!

Ik wil mij nu beperken tot wat u zo duidelijk betitelt als ..!egalisering" van abortus. Dank voor deze duidelijkheid, want die hebben wij ten zeerste nodig. De VVD is namelijk gekomen met een compromis - initiatiefwets­voorstel dat de kool en de geit wil sparen en over dit com­promis is door de heer Geurt­sen en mevr. Veder-Smit onderhandeld met de indie­ners van het PvdA-ontwerp.

Nu deze besprekingen tot het door de initiatiefnemers ge­wenste resultaat hebben ge­leid, is er sprake van een nieuw compromis, waarbij beide partijen een deel van de eerst ingenomen standpunten dienen prijs te geven en ik ben bang dat de hand van de heer Wiegel dan niet zonder ernsti­ge brandwonden uit het vuur zal komen. Ik weet natuurlijk heel goed dat wat Wiegel be­doelt met een verantwoorde procedure in abortuskwesties een rekbaar begrip is, maar een verder tegemoetkomen aan de verlangens val) Lam­berts-Roethof brengt ons wel heel dicht bij de volkomen vrije abortus!

Ik kan mij indenken dat de politicus Wiegel teleurgesteld is dat het abortusvraagstuk nog altijd niet uit de partij­politieke sfeer is gehaald en dat hij verder verontwaardigd en bedroefd is. Mij spreekt echter meer aan wat verderop in de laatste kolom van pag. 9 van Vrijheid en Democratie van 16-4-'76 door dezelfde heer Wiegel wordt gezegd n.l. dat men bij de abortuspro­blematiek niet alleen moet kijken naar wat men zelf wil of wat een meerderheid wil.

Het gaat er om dat een ruime meerderheid van onze samen­leving, goed voorgelicht en na rijp beraad met een nieuwe wettelijke regeling niet alleen .,vrede kan hebben", maar deze ook juist acht. In onze grondwet heeft men de grond· slagen van ons staatsbestel vastgelegd en wel zodanig dat wijziging slechts mogelijk is met een versterkte of gekwali­ficeerde meerderheid van 2/3 van de in tweede lezing uitge­brachte stemmen. In die grondwet heeft men even­eens een aantal grondrechten van de burgers neergelegd, waarvan wijziging dus ook slechts met 2/3 meerderheid kan geschieden.

Een recht op leven wordt in onze grondwet niet met name genoemd, maar we kunnen veilig stellen dat onze hele wetgeving hiervan uitgaat en men het dus niet nodig heeft geoordeeld dit punt op te nemen. De universele vèrkla­ring van de rechten van de mens noemt in artikel 3 het recht op leven wel en artikel 2 van ons Burgerlijk Wetboek luidt: .,Het kind waarvan een vrouw zwanger is wordt als reeds geboren aangemerkt, zo dikwijls zijn belang dit vor­dert" . Een fictie, waarbij in de eerste plaats gedacht zal zijn aan vermogensrechtelijke be-

I • • - • --_- - - ~

I .

:a

langen van het kind, maar een recht op leven wordt hier al weer verondersteld.

En zou nu een ontnemen van dit leven met een gewone · meerderheid mogelijk ge­maakt kunnen worden, terwijl het briefgeheim en de on­schendbaarheid van de wo­ning slechts met 2/ 3 meerder­heid kunnen worden gewij­zigd? Dit standpunt lijkt mij voor een overtuigd aanhanger van de liberale beginselen moeilijk te verdedigen en ge­lukkig zijn er aanwijzingen dat onze Eerste Kamer het abor­tus-akkoord van de VVD en de PvdA niet zal nemen en als vaker in onze parlementaire geschiedenis zal optreden als een bolwerk tegen overijling.

Laat ons toch vooral niet onder de invloed van pressie­groepen bezwijken voor de waan van de dag. Want wat ons door pers, radio en tv wordt voorgehouden is toch al te bar. Zo b.v. het Dt en

Sien programma ván de NOS op zondag 25 april, waarin een overigens heel onschul­dig uitziende dame reclame komt maken voor de ,.zaag­methode" , alsof er met een figuurzaag plankjes triplex verzaagd worden, terwijl in werkelijkheid ongeboren kin­deren in de moederschoot in stukken gesneden wor.den en daarna in het afvalvat ge­gooid.

En dat alles omdat er ondanks alle moderne voorlichting door een aantal jongelui, die mekaar vaak nauwelijks ken­nen, .. gevrejen" wordt, om nogmaals een uitdrukking uit de Ot en Sien-uitzending te gebruiken.

Wie dergelijke toestanden wil gaan )egaliseren" begeeft zich toch wel op een hellend vlak en het wordt hoog tijd dat ook in de VVD de tegen­standers hun geluid eens la­ten horen en duidelijk uit laten komen dat een liberaal stand-

In het bosrijke Teteringen (N. Br.) werd deze fraaie villa jaren geledén met SURFAKOTE behandeld en ziet er nog voortreffelijk uit. Weer een bewijs dat Surfakote de schriftelijke garantie -10 jaren- waar maakt!

Sinds 1960 werden in ons land vele duizenden huizen, flats. kerken. kantoren en · industriële bouwwerken met Surfakote gespoten. SURFAKOTE MUURCOATING is 20 à 30 maal

punt dichter bij het .. neen, tenzij" van het confessionele ontwerp ligt · dan bij het ,.ja" van Lamberts-Roethof. Het is een droevige zaak dat de VVD wat betreft de be­scherming van het ongeboren leven, van oudsher een hoek­steen van onze rechtsorde, de confessionelen alleen laat staan en nu weer uit partij­politieke overwegingen met de PvdA in zee gaat. In de Volkskrant kon dan ook te­recht gesproken worden van onderhandelingen over de te volgen procedure óm dit com­promis door de Kamer ,.te loodsen". Bepaalde kringen willen blijk­baar zo snel mogelijk van dit hete hangijzer bevrijd worden, maar ze vergeten dat een dergelijke zaak los van alle partijpolitiek behandeld dient te worden door Kamerleden die weten waar ze over beslis­sen. En dat is met onze volks-vertegenwoordiging beslist niet het geval! ·

Mr.J. F. ENGELS, Den Haag

Liberaal?

Graag wil ik reageren op de brieven van M. de Lange­Burger en mej. G. W. Nieu­wenhuizen, in Vrijheid en De­mocratie van 30 april. Deze twee mensen zeggen dat het tegen de liberale principes is om abortus te laten plegen. Kunnen zij en vele anderen zich niet voorstellen wat er aan de hand is als er een ongewenst kind geboren word? De moeilijkheden als de moeder nog ongetrouwd is, hoe ze door vele anderen bekeken wordt. Ook het kind zal er later last van krijgen als het· weet dat het eigenlijk niet welkom was. Vaak wor­den de kinderen later verwij­ten gemaakt. Mijn vraag: is het liberaal als moeder en kind hun hele ver­dere leven hinder blijven on­dervinden als gevolg van een moment van onbedachtzaam­heid?

M. den OTTOLANDER, Spijkenisse

dikker dan een gewone verflaag en wordt in één keer aange­bracht. Grofkorrelig of fijn, in elke kleur, is weerbestendig, waterafstotend, brandwerend, helpt schimmel- en mosvorming te voorkomen.

Vraag vrijblijvend dokumentatie bij de Surfakote-fabriek, B.V. Schuytvlot, Provincialeweg 113, Montfoort (U.), telefoon 03484- 1587.

.. ua.at- gnrb·· BECK MAKELAARDIJ O.G.

Bemiddeling aan- en verkoop hypotheken- taxaties v. Zuylen v. N ijsveltstraat 11 0 Wassenaàr-01751 - 19205

WONINGEN

ONZE WONINGGIDS

is op aanvraag

verkrijgbaar

~ustig wonen in Heemstede"Bioemendaai-Aerdenhout of omgeving. rato s met tekst van te koop staande huizen zenden wij u op aanvraag.

Makelaarskantoor van Dormolen - Heemstede. Lid NBM. MCC en FOTOBEURS - tel. 023 - 280975 - 288628 (ook in het weekend en in de avonduren).

als hetoverwonen in west-brabantgaat makelaardij i.o.g.lid n.b.m. @ t 1 bergen op zoom 01640-42350 van ·= ps a roosendaai 01650-49054 ·

Geheel vrijstaande landhuizen aan het riviertj~ .. De Giessen" te Giessenburg op het eiland .. De Kloeve".

KIJkwoning geopend zat13rdags van 11 tot 15 uur.

Inlichtingen: NEDERLOF MAKELAARDIJ b.v. Boomgaardstraat 2, Papendrecht- Telefoon 078-50488

J.C.Brouwer bv Makelaardij o.g -

Hypotheken - alle Verzekeringen - Financienngen. Park Arenberg 17- De B11t- Telefoon· 030-760t32

Onroerend goed in Utrecht en omgeving 1

MAKELAARDIJ DE KEIZER Berkstraat 35- Nieuwegein-Vreeswijk

Telefoon 03402-1300/6300 Graag sturen wij u foto's van te koop zijnde huizen.

BEZOEKT ONZE FOTO-EXPO Foto's en beschrijvingen van alle te koop zijnde woningen

in en om Haarlem

Dag. geopend (na afspraak ook 's avonds en 's zaterdags)

Makelaarskantoor

RANDWIJK B.V.-023-24.12.24 Zandvoorterweg 67- Aardenhout

In februari van dit jaar heeft de regering de ,.verstedelij­kingsnota" ter discussie aan­geboden. Deze nota is het tweede deel van de derde nota over de Ruimtelijke Or­dening, welke werd aange­kondigd bij de regeringsver­klaring van 23 mei 1973. Het eerste deel was de Oriën­teringsnota, waarover in augustus 1975 uitgebreid door de Tweede Kamer is gediscussieerd. He~ nu ter dis­cussie staande stuk bevat de beleidsvoornemens van het kabinet over de spreiding van de bevolking over het land en de daarmede verband hou­dende verstedelijking en mo­biliteit.

De nota volgt de procedure van de planologische kernbe­slissing en zal dus uitgebreid in den lande besproken wor­den voordat de Kamer zijn mening erover zal uitspreken. In de afgelopen tijd is in het land een dertigtal bijeenkom­sten georganiseerd waarop men de bevolking heeft willen vertellen hoe goed en mooi het wel in ons land zou wor­den als men bereid was de gedachten van de nota te volgen.

De niet zo overvloedig be­zochte bijeenkomsten werden begeleid door middel van de ,.Verstedelijkingskrant". een informatieblad dat náást de algemene beleidslijnen voor de verschillende delen van het land, op de voor dit gebied gedachte oplossingen uitge­breid inging. Of met deze voorlichting over de verstede­lijkingsnota de burger en de inspraak een goede dienst be­wezen is, is de vraag, gezien de wijze waarop hier en daar de discussie gevoerd werd, danwel de boot afgehouden is. Maar ronduit pijnlijk lijkt mij als bijv. dagbladen in Noord-Holland signaleren dat de krant bol stond van de non­sens.

Beleid

Ik zal eerst trachten kort het beleid van de regering te be­schrijven alvorens op een aantal punten kritiek te leve­ren. De regering wil de ver­stedelijking vim ons land zo­veel mogelijk concentreren in bestaande en nieuw te vor­men stedelijke centra. In de nota wordên daartoe Gronin­gen, Zwolle, Breda en Hei­mond definitief aangewezen als groeisteden. Het beleid zal er op gericht worden de bestaande stedelijke functies te handhaven en te verster­ken.

Een van de instfumenten hier­toe is het stadsvernieuwings­beleid. De hieruit voort­vloeiende overloop moet zo­veel mogelijk worden beperkt en waar nodig plaatsvinden naar de officiële groeikernen. In de groeigemeenten zal ook werkgelegenheid moeten zijn en voor zover die niet aanwe­zig is danwel zal komen zullen goede openbaar vervoerver­bindingen zodanig moeten zijn dat men in korte tijd zijn werk­plaats kan bereiken. In dit geheel zijn groeikernen met een aflopende taakstel­ling in de jaren tachtig: Hoorn. Huizen, Nieuwegein, Capelle a.d. IJssel, Rotterdam-Oost, Zevenhuizen. Groeikernen met een nieuwe of verhoogde taakstelling zijn: Zoetermeer, Pijnacker-Nootdorp, Spijke­nisse, Barendrecht/Smits­hoek, Alkmaar, Purmerend, Almere, Lelystad, Houten, Duiven/Westervoort.

De centrale open ruimte, evenals andere nog weinig bebouwde gebieden zullen niet bij het verstedelijkings­praces van de grote stadsge­westen worden betrokken, miH uitzondering van het gebied langs de Hofplein­spoorlijn (Nootdorp, Pijnacker. Berkel). Dit gebied wordt ge­zien als noodzaak voor de uit-

De Centralisten aan de macht

Drs. J F Scherpenhuozen, Tweede Kamerlid van de VVD sonds 1973. gespeciali­seerd on ruomtelijke ordening en planologo , onderwerpt on dot artikel de Verstede­lijkongsnota van de regering Den U yl aan eon kritische beschouwong. In de hota geeft de ragerong de grote lijnen aan die gevolgd zul­len moeten worden om ons land on de toekomst het aan­zoen te geven dat welgeval­lig os aan dot kabinet.

breiding van de Haagse agglo­meratie.

Spreid"ng

In tal van opzichten is thans de idee van de bevolkings­spreiding verlaten. Niet alleen ten aanzien van het wonen buiten de steden, maar ook ten aanzien van de spreiding over de landsdelen.

Hoewel de nota nog steeds uitgaat van een versterking van de stad Groningen en het Eemsmondgebied, is toch een van de argumenten uit de tweede nota eraan ontvallen.

Ging men ervan uit dat een verplaatsing van de bevolking mede een goede zaak was om de druk op het Westen te verlichten, thans gaat men

ervan uit dat dit alles ook door een goed stedelijk inrich­tingsbeleid in het westen des lands opgevangen kan wor­den. De aandacht ééns gericht op Leeuwarden en Emmen, schijnt met alle nare konse­kwenties voor deze steden, nu voor een groot deel verlaten te zijn. Men noemt ze nog wel, maar een nadelig effect op de mo­gelijkheden voor deze ge­meenten lijkt bepaald niet uit­gesloten. De zorgen van de gemeentebesturen zijn dan ook zeer begrijpelijk, want het uit het beleid glijden kan slechts een nadelig effect hebben op dé aantrekkelijk­heid voor vestiging van in­dustrieën en diensten. Opvallend is hierbij eveneens dat de aandacht die bijv. Twente als zwaartepunt in de

Tweede Nota kreeg verdwe­nen is. Het minste wat men dan kan en mag verwachten is dat hiervoor duidelijke ar­gumenten aangevoerd wor­den. Maar de nota gaat er aan voorbij. Andere doelstellingen zijn : Vermindering van de te ver­wachten trek uit Noord- en Zuid-Holland en een vrlich­ting van de te verwachten druk op Noord-Brabant en Gelderland met uitzondering van West-Brabant. De zorg van de overheid voor het heil van de burger is ontroerend. Men maakt zich zorgen over de reistijd van forensen en hun deelname aal) het sociale leven. Men gaat ervan uit dat er reistijden beginnen voor te komen .. die teQ koste gaan van het gezinsreven van de forens en zijn deelname aan

het sociale leven in zijn woon­plaats". Men mag het zelf kennelijk niet meer bepalen. Maar de roerende zorg is slechts voor bepaalde groe­pen weggelegd uit de drift om ongelijkheid en achterstanden terug te dringen. Het is op­vallend dat in de nota slechts één keer aandacht geschon­ken wordt aan bijv. de mid­dengroepen om te consta­teren dat: .. met name de mid­dengroepen zor9en voor de toeneming van het aantal motorboten op het water".

Vrîjh H

Maar op het water ligt de vrij­heid die men kennelijk ten aanzien van het wonen niet

· meer aan zijn burgers wil geven. De nota zegt ,.Een waarde waarop meer dan voorheen nadruk wordt ge­legd is die van zelfontplooiing. Steeds meer geldt de norm, dat iedereen de kans moet krijgen om zich overeenkom­stig zijn eigen aard, aanleg en voorkeur te ontwikkelen". Dat zijn de woorden, daden zou­den zijn om dan ook een keuzevrijheid te geven in de beslissing waar men wil wo­nen. Dat heeft de Neder­lander reeds aangegeven, hij zoekt zijn eigen woonplaats. Maar in het groot-stedelijke denken van de minister is daarvoor geen plaats. De stad is alles, de burger daaraan ondergeschikt. In deze nota wordt aan het beleid de keuze van woon­plaats, de vrijheid tot de keuze van de arbeidsplaats enz. ondergeschikt gemaakt. Daar­mee zal de hemel op aarde nog niet neerdalen voor die groepen die in de stad zullen blijven wonen. In het maart­nummer van .. Provincie en Gemeente" signaleert Rontel­tap terecht: De uit het beleid voortvloeiende beperking van de keuzevrijheid van de lagere inkomensgroepen is voor de betrokkenen rampzalig (onder

L

andere gettovorming). De middeninkomens krijgen ver­velende hindernissen in de weg gelegd die zij echter na enige inspeeltijd wel zullen weten te omzeilen of te over­winnen" . De verhuisstromen naar Gel­derland en Brabant zijn een essentieel gegeven en een illustratie van de wensen naar beter wonen die kennelijk in de Randstad voor velen niet vervulbaar zijn. Een analyse van de inspraak rond het Streekplan Midden-Gelder­land toont duidelijk aan dat de bevolking afwijzend staat tegenover sterke concentratie . Men heeft op grond van erva­ring en aanschouwing kenne­lijk weinig vertrouwen en wenst niet samengeperst te worden in grote stedelijke ge­bieden.

Bouwe plo ie

Maar de nota wil in een be­perkt aantal plaatsen tot een bouwexplosie komen. Men wil teveel bouwen op te weinig plaatsen. De ervaringen met Zoetermeer tonen duidelijk aan welke moeilijkheden dan ontstaan met een achterblij­vende infrastructuur. Ook dat nu reeds een aanzienlijk aan­tal ,.overlopers" naar de ste­den in Noord-Holland, belang­stelling toont om eventueel in Almere te gaan wonen is een teken aan de wand.

Een van de belangrijkste ge­gevens uit de nota, bepalend voor het aantal woningen, dat men zal moeten bouwen is de gemiddelde woningbe­zetting. De nota komt met een gezinsgrootte, aanne­mend dat de huidige in de toekomst verder zal dalen, van 2. 7 personen per woning. Het riskante bij het aannemen van deze norm is dat een verschil van bijv. 0,15 inwo­ner per woning reeds betekent dat in de toekomst 300.000 woningen meer of minder ge­bouwd moeten worden. De behoefte van bijv. de provincie Zuid-Holland wordt in de nota geschat op 88.000 woningen tot 1 990, de provincie zelf komt op basis van een gemid­delde woningbezetting van

De Centralisten aan de macht

(vervolg van pagina 9)

2,4 personen per woning op schattingen van 11 5.000 tot 1 35.000 woningen. Ook an­dere publicaties geven aan dat de minister een hoge bezettingsgraad hanteert. Zonder hierbij diep in te gaan op de bebouwingsdichtheden die door de nota gesteld wor­den op 20 tot 30 woningen per ha., terwijl hogere dicht­heidscijfers o.a. door de prov. Zuid-Holland gehanteerd worden (35 à 45 w./ha) blijkt nu reeds duidelijk dat grote verschillen van inzicht be­staan.

Natte vinger

Alleen hierom reeds is het onbegrijpelijk dat de nota niet beter onderbouwd is. Dat niet aangegeven wordt hoe o.a. de gehanteerde gemiddelde wo­ningbezetting tot stand is gekomen. Dat er geen slui­tend cijfermatig overzicht wordt gegeven van het hui­dige en toekomstige grond­gebruik. Dit heeft alles veel weg van natte-vingerwerk.

' Als men hierbij betrekt, dat de minister de kernen kan aanwijzen, terwijl de provin­cies weinig of niets in de melk te brokkelen hebben, dat de nota zelfs plaatsen aanwijst tegen de zin van de provincie in, is het dan niet ten zeerste begrijpelijk dat men te hoop loopt? Met hetzelfde gemak evenwel waarmede zaken aangenomen worden, trekt men andere zaken in het voor­bijgaan de nota in.

Terwijl de discussie over de nationale landschapsparken nog bezig is, de Kamer zich nog niet uitgesproken heeft, heeft men in de verstedelij­kingsnota uit de losse hand wat potentiële landschapspar:. ken opgenomen. Aan de in de ,.groene nota 's" genoemde proefgebieden gaat men evenwel voorbij. Deze zijn kennelijk niet van belang voor de verstedelijking. Maar of

men op deze wijze bij hen die zich door de parken be­dreigd voelen, rust en ver­trouwen brengt, betwijfel ik. Andere belangrijke instrumen­ten, zoals de structuurschet­sen over het vervoer en de huisvesting ontbreken. Dit is een ernstig gemis omdat juist deze zaken uitermate belang­rijke instrumenten zijn bij het te voeren beleid.

Instrumenten

Om dit centralistisch beleid uit te voeren zal de regering de nodige instrumenten moe­ten hebben. Onder het hoofd­stuk "Het Instrumentarium" worden een aantal maatrege­len hiertoe voorgesteld. Hoe­wel de nota spreekt over .. slechts geringe uitbreiding van het instrumentarium" mag niet uit het oog verloren worden dat met enkele aan­passingen van het bestaande instrumentarium, gekoppeld aan de planologische kernbe­slissing en een ruimtelijke greep via de financiën de regering in staat gesteld wordt een strak centralistisch beleid te voeren. De minister wil de slagvaar­digheid van het beleid vergro­ten en stelt dat deze slag­vaardigheid in nauwe relatie staat tot een andere eis die aan het instrumentarium ge­steld moet worden, namelijk de eis van de rechtszeker­heid. De spanning tussen rechtszekerheid en slagvaar­digheid manifesteert zich met name in ·het bstemmings­plan. Maar als de minister nu van plan blijkt te zijn dat be­stemmingsplan te beïnvloe­den door een grotere aanwij­zingsbevoegdheid, waarbij de rechten tot verzet hiertegen van de burger verkleind en het recht op beroep bij de Kroon voor bepaalde groe­pen beperkt lijkt te worden, dan heeft dat weinig weg van handhaving van de rechtsze-

kerheid. Het is eerder een aantasting hiervan. Als de slagvaardigheid van de gemeenten vergroot moet worden door de positie van de gemeenten bij de verwer­ving van gronden te verster­ken, dan ware het beter ge­weest dat de gemeenten in het verleden, met het hun ter beschikking staand instru­mentarium, eens getoond hadden dat ze dat konden. Maar het is de regering ernst en men lijkt besloten ten na­dele van velen het beleid uit te voeren. De wijze waarop men dat denkt te doen blijkt het beste uit de nota zelf.

Bi stellen

,.Het realiseren van het in deze nota geformuleerde be­leid kan inhouden dat aan reeds goedgekeurde -te ruim opgezette - bestemmings­plannen geen uitvoering dient te worden gegeven. Het ver­dient aanbeveling dat de pro­vinciale besturen op grond van deze nota bij bedoelde gemeenten aandringen om reeds goedgekeurde, doch nog niet (geheel) gerealiseer­de plannen (alsmede evt. ont­werp-plannen) bij te stellen" . "Mochten de gemeenten hier­aan niet willen meewerken, dan kunnen Gedeputeerde Staten in voorkomend geval een aanwijzing geven om het plan te herzien. Gedeputeerde Staten kunnen hun beleid kracht bijzetten door hun toe­zicht op de begroting en op de gemeentelijke grondaan­kopen, ook al zijn deze in overstemming met het goed­gekeurde bestemmingsplan. Tot het algemeen belang, op grond waarvan goedkeuring kan worden onthouden, be­hoort mede het nationaal ver­stedelijkingsbeleid zoals dat in deze nota gestalte heeft gekregen" . De Partij van de Arbeid - ge­comitteerde van de Rijn­mondraad CM L Roozemond, heeft op een vergadering in Friesland gezegd dat de Ver­stedelijkingsnota een groot risico voor Friesland is. Ik ben dat men hem eens, met de uitbreiding: Het is een groot ri~covoorheeiNederland

door onze parlementaire redacteur

De VAD., nu niet! Het kabinet- Den Uyl heeft op 4 mei het wetsontwerp over de Vermogensaanwasdeling gepubliceerd. Dat wil in dit geval zeggen: er verscheen een persbericht van Sociale zaken dat in tien punten de hoofdpunten van het wets­voorstel vermeldde. Het ont­werp zelf verschijnt pas over enige weken wanneer de Raad van State advies heeft uitgebracht. Een wat zonder­linge gang van zaken. In het commentaar van de VVD-fractie, opgesteld door Joekes, wordt dit ten sterkste afgekeurd ... Volkomen in strijd met de juiste staatsrechtelijke verhoudingen" , aldus het

commentaar van de fractie, die hierover inmiddels vragen heeft gesteld aan de minister­president.

Hoo dpunten

De hoofdpunten uit het VAD­ontwerp zijn : - over 197 5 moet tien pro­cent van de overwinst in het VAD-fonds verdwijnen. Over dit jaar wil het kabinet dat percentage stellen op twaalf, en dat loopt in de komende jaren op tot achttien. Het per­centage wordt gekoppeld aan de loonkosten in vergelijking tot de produktiestijging. De winstafroming kan daardQor

·kunst rn autirk Unieke zilverkoliekties en gedegen Restauratie

Schoonhavens Silverhuys B.V. Haven 1-5 - SCHOONHOVEN - tel. 01823 - 2651

Fraaie huwelijksgeschenken in zilver Unieke geboortelepels in zilvér met handgravures.

GALERIE ZAGWIJN ROMANTIEK - HAAGSE SCHOOL - BARBIZON

(Verkoop onder garantie) DEN HAAG - SPUl 235 A - TELEFOON 070-46.32.42

twee procent lager uitvallen dan de vastgestelde percen­tages, maar ook drie procent hoger. - De vakbeweging krijgt een grote greep op het VAD-geld. Eenderde tot een kwart wordt bestemd voor de werknemers in het bedrijf zelf, de rest ver­dwijnt in een fonds dat door de vakbeweging wordt be­heerd. Dat gebeurt in de vorm van aandelen, certificaten van aandelen of schuldbrieven.

- De VAD heeft betrekking op alle naamloze en besloten vennootschappen die in één jaar minstens een kwart mil­joen gulden winst maken {vóór aftrek van vennoot­schapsbelasting). In de for­mule voor de berekening van het bedrag is rekening gehou­den met een vergoeding voor het eigen vermogen dat in de onderneming zit. - De uitvoering van de VAD­wet komt in handen van de belastingdienst.

Beheer

Volgens het commentaar van Joekes wijkt het VAD-ont­werp op de gepubliceerde hoofdpunten weinig af van hetgeen een jaar geleden al werd opgenomen in de Inte­rimnota Inkomensbeleid. Eén belangrijk verschil is dat het beheer van het fonds nu geheel in handen zal komen van de vakbeweging. De fractie wijst er verder op dat de VVD al sinds jaren voorstander van winstdelings­regelingen is, maar dat die dan in vrijheid door de betrok­ken partijen moeten worden overeengekomen . .. Zij moeten ten goede komen aan de indi­viduele werknemers, die dan ook zelf door ons mans ge­noeg geacht worden om hun aanspraken te beheren". In het commentaar wordt kri­tiek geuit op de koppeling tus­sen produkticiteit en loon­kosten enerzijds en het VAD­percentage anderzijds. De vakbeweging heeft al laten weten de loonontwikkeling geheel los te willen maken van het te delen winstpercen­tage. Mankementen zijn voorts dat het delingspercen­tage voor de jaren na 1979 in een afzonderlijke wet gere­geld moet worden en dat ook

f I I - 't • - ·, • •' - - ~

de pensioenregeling die op het VAD-fonds zal worden gebouwd, niet in deze VAD­wet wordt uitgewerkt.

Slecht

.. Nu het slecht gaat in onze economie en met name ook de buitenlandse investeringen in Nederland toch al praktisch zijn opgedroogd, vindt de VVD dit duidelijk het minst ge­schikte moment van de afge­lopen dertig jaar om een rege­ling die kapitaalverschaffers in een slechtere positie brengt dan voorheen, in te voeren. Het kabinet en äe vakbewe­ging willen de regeling nog steeds invoeren met terug­werkende kracht tot 1 januari 1975. Om twee redenen zal

VVO-KamerlidJOEKES

de VVD zich hiertegen krach­tig verzetten. Ten eerste heb­ben de meeste vennootschap­pen hun rekeningen en winst­bestemmingen voor 1975 nu al definitief afgesloten. De praktische moeilijkheden van een herberekening zouden vrijwel onoverkomelijk zijn. Ten tweede - en dat is het belangrijkste - zou het met alle regelen van behoorlijke wetgeving spotten als een zo ingrijpende en politiek be­langrijke maatregel met een terugwerkende kracht van circa twee jaar of meer werd ingevoerd", zo besluit het commentaar van de VVD­fractie op plannen van het kabinet-Den Uyl met de ver­mogensaanwasdeling.

0 -

11

.2 'i Q. Q. 0

(.) 4> 'tJ c: .. > 4> c: > 4> Q. Q. ..

:0.:

<i ·ar ~

4> ~ ~ 0

u.. .i (.)

De zure werkelijkheid van bejaardenbeleid:

Overheid moet inspringen «'aar faiD..ilie faalt

De regering heeft in een nota haar visie gegeven op het in ons land te voeren bejaardenbeleid. Naar aan­leiding daarvan heeft de re­dactie het VVD-Tweede Kamerlid mej. mr. A. Kap­peyne van de Coppello uit­genodigd een commentaar op dat voorgenomen be­jaardenbeleid voor ons blad te schrijven. Daarnaast had onze redacteur Victor Hafkamp een interview met een man uit de praktijk van het bejaardenwerk, de heer Ch. Fokke. Beide bijdragen treft men op deze pagina's aan.

De Nota Bejaardenbeleid 1 9 7 5 bouwt voort op de eer­ste bejaardennota die in 1970 verscheen en pas twee jaar later in de Kamer behandeld werd. Hield de vorige nota zich voornamelijk bezig met de meer kwetsbare groepen van bejaarden, de nieuwe nota probeert een ruimer beeld te geven van bejaarden in het algemeen. De nota is lezenswaard on­danks haar omvang en de verbrokkelde stijl omdat ver­schillende departementen elk een stuk hebben geschreven. Onderling afstemmen van be­leid wordt als hoog principe beleden, maar zelden in prak­tijk gebracht. De coördinatie gaat uit van CAM, als depar­tement waaronder de uitvoe­rig van de Wet op de Bejaar­denoorden · ressorteert. Dat verhindert niet dat Volksge­zondheid (wijkverpleging, ver-

pleeghuizen, ziekenhuizen) en Onderwijs (opleiding bejaar­denhelpenden, -verzorgenden, etc.) nogal eens langs CAM heenwerken.

Weinig concreets De nota bevat een inventari­satie van allerlei gegevens en verder een algemeen kader voor beleid; nadere uitwerking zal plaats vinden in deelnota's of wetten. Dat betekent dat er, op een enkele uitzondering na, heel wem1g concrete maatregelen in het vooruit­zicht worden gesteld. Kosten ze, in 1975 geformuleerd, voor de komende begrotings­jaren geld, dan zal de bezuini­gingsoperatie waarmee het kabinet-Den Uyl nu worstelt, ze niet onberoerd laten. En dan is er ook de VVD die de kam nog eens door de miljar­den wil halen.

Heel hard gezegd: op het ge­bied van het bejaardenbeleid valt er niets aantrekkelijks te beloven. In dat licht wordt de behandeling van een Be­jaardennota een bijna ont­moedigende zaak. Hoorzittin­gen worden gehouden, com­mentaren geschreven, in de kringen van bejaarden ver­wachtingen gewekt. En er komt weinig of niets uit. Jaren achtereen wordt er in het parlement over de bejaar­denproblematiek gezwegen -in de korte spreektijd bij de begroting van CAM is er nau­welijks gelegenheid om iets wezenlijks te zeggen - in het vooruitzicht dat er wel weer een nota zal komen. Als de nota verschijnt, wordt te veel hoop op mogelijke resultaten gevestigd.

Va te commissie Het bejaardenbeleid blijft nog

Nog miljoenen nodigvoor moderne oude dag Er zal in de toekomst - met name in de grote steden- nog voor miljoenen moeten worden geïnvesteerd om de bejaarden een verzorging te garanderen die aan de moderne eisen voldoet. Dat zegt de heer Ch. Fokke, voor­zitter van de VVD-gemeente­raadsfractie in 's Graveland (bij Hilversum) en oud-Sta­tenlid in Noord-Holland. Hij is ook bestuurslid van de Stich­ting ,.Zonnehof", die in de provincies Noord-Holland en Utrecht elf verzorgings­tehuizen voor bejaarden ex-

ploiteert met in totaal 650 bedden.

De heer Fokke (64) raakte jaren geleden als financieel deskundige in de raad van zijn gemeente bij dit werk be­trokken. ..Toen de stichting Zonnehof een vrij aanzienlijke hypotheek nodig had voor een van de tehuizen in 's Grave­land wilde het gemeentebe­stuur bij wijze van garantie een soort .. financiële waak­hond" vanuit de raad in het bestuur opgenomen zien. Dat ben ik toen geworden.

Maar ik mag rustig stellen dat die waakhondpositie snel op de achtergrond is geraakt. Het werk dat voor zo'n functie komt kijken, fascineerde me zó dat ik mij binnen de kortste keren ook voor de dagelijkse gang van zaken in dergelijke tehuizen ben gaan interesse­ren. Het wel en wee van de verzorgden gaat me erg aan het hart".

Zo'n financiële waakhond beschouwt hij overigens niet als een overbodige luxe.

. . . . . 12 .

te veel op de achtergrond. Eigenlijk zou het jaarlijks aan een grondige discussie, b.v. in een openbare commissiever­gadering moeten worden on­derworpen om te toetsen of er voortgang in zit, en wat er ge­beurt. Bij de voorbereiding van de behandeling van de Nota 197 5 genoot ik het

,.In de besturen van ver­zorgingstehuizen komt het nogal eens voor dat de sociale bewogenheid het wint van het financiële inzicht. Je kunt natuurlijk zeggen : wat maal ik om een miljoenentekort, omdat de bijstandswet toch in 90 van de 100 gevallen de pensionkosten van de ver­zorgden betaalt, maar zo simpel ligt dat toch niet. De provinciale en gemeentelijke inspecties buigen zich over de prijzen die de mensen moeten betalen en je moet binnen de begroting blijven".

voorrecht te mogen steunen op informatie en inzichten o.m. van een aantal deskun­digen die mij volstrekt infor­meel bijstaan. Ik ben de stel­ljge mening toegedaan dat de partij er goed aan zou doen voor de problematiek der be­jaarden een vaste commissie in het leven te roepen.

Verwarring

Het woord verzorgingstehuis wekt nogal eens verwarring, stelt Fokke. Ook gewone be­jaardentehuizen worden vaak zo betiteld. Maar de ver­zorgingstehuizen die hij be­doelt, liggen duidelijk in tus­sen de gewone bejaarden­centra of bejaardentehuizen en de regionale verpleegte­huizen, waar mensen op uit­sluitend medische indicatie en slechts tijdelijk onderdak krijgen. "De verzorgings­tehuizen, zoals wij die be-

De nota wekt ongewild de suggestie dat er een "modale bejaarde" bestaat op wie het beleid moet worden toege­sneden. Dat is natuurlijk niet zo. In werkelijkheid gaat het om groepen oudere mensen met een verschillend levens­patroon en uiteenlopende wensen. Wat zij gemeen heb-

heren, zijn op de eerste plaats bedoeld voor bejaarde echt­paren, waarvan een van de partners dement of minder valide is. Het verschil tussen deze categorieën tehuizen komt duidelijk tot uiting in de personeelsbezetting. Bij de verpleegtehuizen ligt de ver­houding verzorgden-verzor­gers één op één. Bij nor­male bejaardentehuizen is dat veelal één op 3 1/ 2 à vier.

Bij de verzorgingstehuizen, waar ik over spreek één op 2,2. Het aantal personeels-

ben is het ouder worden dat gepaard gaat met het afne­men van lichamelijke en gees­telijke vaardigheden en vaak ook met vereenzaming. Klei­nere behuizing, het niet meer in een gezinsverband leven met kinderen en kleinkinde­ren, de afweer van de maat­schappij om aandacht te heb­ben voor processen van men­selijke ontluistering als ziek zijn en sterven, kunnen oudere mensen in een isolement drin­gen - een hoek waar ze op­geborgen worden zodat nie­mand last van l;len heeft. Er gaan steeds meer stemmen op om alle facetten van het ouder worden sociaal. me­disch en psychisch te bestu­deren en in samenhang met elkaar te bezien. Zo is een behoefte aan een nieuwe wetenschap, de gerontologie, zich aan het ontwikkelen.

Gelijkwaardigheid Een belangrijk uitgangspunt van de nota dat mijn over­tuigde instemming heeft is het principe van de gelijk­waardigheid van de bejaarden aan anderen in de maatschap-pij, gekoppeld aan het streven om de bejaarden zo lang mo­gelijk zelfstandig te doen zijn ~

leden in zo'n tehuis is meer dan een derde van de ver­pleegden" .

Moeilijke kwestie Een van de grote problemen, waarmee dergelijke tehuizen kampen is het feit dat van de echtparen die worden opge­nomen altijd een van de part­ners eerder sterft. Daarbij blijft dan altijd een demente of minder valide over of een gezonde. Die laatste zou dan eigenlijk in een gewoon be­jaardentehuis moeten worden opgenomen. "Dat is een moeilijke kwestie" stelt Fokke .,omdat zo'n bejaarde zich sterk heeft ingeleefd in de gemeenschap, maar ook vaak door wijkgebondenheid niet bereid is zich te laten ver­kassen. En dat kun je zo iemand ook niet aandoen.

Het grootste probleem daarbij is dat je van een echtpaar dat

(vervolg van pag. 13)

(zie ons verkiezingsprogram 1971 ). De overheid wordt ge­acht met voorzieningen in te springen waar familieleden of omwonenden falen. Dat is een zure werkelijkheid. Niettemin is er een verheu­gende tendens te bespeuren dat vrijwillige hulp op grotere schaal wordt aangeboden. Soms wordt die hulp gecoör­dineerd via de bejaardendien­stencentra en in twee steden wordt geëxperimenteerd met een vrijwilligerscentrale. Om te weten wat er aan de hand is dient zo mogelijk een inven­tarisatie van al het georgani­seerde en ongeorganiseerde vrijwilligerswerk plaats te vin­den. Bundeling is goed, maar men moet er wel voor oppas­sen niet een te strak orga­nisatieschema op te dringen, of van overheidswege het volgen van te perfectionis­tische cursussen verplicht te stellen. Onder het kabinet-Biesheuvel is de bouw van bejaardenwo­ningen fors ingezet. Door stagnatie in de bouw is de si­tuatie op dit moment minder gunstig. De Regering poogt de bouw van bejaardenwo­ningen te stimuleren door een bijzondere jaarlijkse bijdrage te verstrekken in de stich-

(vervolg van pag . 13)

een tweepersoonsapparte­ment bewoont degeen die overblijft zou moeten verhui­zen naar de mogelijk niet in het tehuis bestaande één­persoonsappartementen. Uit financiële overwegingen kun je 9nmogelijk de ene overblij­vende mevrouw met een an­dere vrouw laten samenwo­nen. En mevrouw A. even­min met meneer B."

Uit de tijd Veel van de verzorgingste­huizen zijn wat uit de tijd ge­raakt. Ze zijn vaak gevestigd in oude landhuizen, waar de accommodatie niet meer vol­doet aan de moderne eisen: tweepersoonsappartementen , met eigen bad en eigen kitchenette. Bij nieuwbouw wordt met die moderne eisen uitvoerig rekening gehouden.

1A _

tingskosten. Het is jammer dat voor die bijdragen alleen in aanmerking komen niet­winstbeogende rechtsperso­nen, zodat beleggers, woning­bouwverenigingen en particu­liere eigenaars buiten spel blijven. Heel typerend voor de nota, wordt aan het eigen

In zo'n nieuw tehuis vinden de ouden van dagen allerlei fa­ciliteiten : ziekenkamers met medische staf, een grote re­creatieruimte, kapper, pedi­cure, fysiotherapeut enz. Ook de voedselvoorziening is de laatste jaren sterk gemoderni­seerd. De bewoners van te­huizen kunnen vaak kiezen tussen het restaurantsysteem of het serveren van maal­tijden op kamers. Keuze­menu's zijn daarbij sinds lang een aanvaard principe ... In de oudere tehuizen worden die maaltijden vaak no9. op een conventionele manier ter plaatse bereid" , vervolgt Fokke. Bij de nieuwere tehuizen worden de keukens alleen maar gebruikt voor het opwarmen van voorbereide maaltijden, die vanuit een centraal punt worden aange­voerd. Er zijn bepaalde stich­tingen die zich met het be­reiden van dergelijke uitste-

woningbezit geen aandacht besteed.

Verzorgingstehuizen Ten aanzien van de verzor­gingstehuizen worden wel zeer concrete en ingrijpende beleidsmaatregelen genomen.

kende maaltijden bezig hou­den en die ze op contract leveren. Zoals u ziet komt er nogal het een en ander kijken bij de organisatie van die ver­zorgingstehuizen", zegt hij. In het algemeen bestaat er een behoorlijk aanbod van gespecialiseerde krachten van directie tot verplegend en huishoudelijk personeel toe.

.. Veel verloopt als het ware gemechaniseerd. Sommige tehuizen zijn net een hotel, waar de bewoners tot in de puntjes worden verzorgd". Hij noemt vakanties, theater­bezoek en voorstellingen in het tehuis zelf. Vaak zijn het miljoenenbedrijven, stelt Fokke. ,.Een tweepersoons­kamer met aparte zit-, slaap­en badkamer en met in de zitkamer een kitchenette kost al gauw zo'n 3000 gulden per maand, maar dan inclusief de totale en optimale verzorging.

De wijziging van de Wet op de Bejaardenoorden in 1972 voorzag in twee nieuwighe­den : 1°. een procedu"re tot planning van de bouw van verzorgingstehuizen door de provinciale overheid ; 2°. het opnemingsbeleid laten bege­leiden door speciale opne­mingscommissies ter plaatse, die de bevoegdheid hebben tot een negatieve selectie: als de commissie afwijzend advi­seert, mag de bejaarde niet in een verzorgingstehuis worden opgenomen.

De provinciale planning is tot nog toe niet van de grond ge­komen. De wet geeft in dat geval het Rijk de macht te beslissen over de bouwaan­vrage. De algemene maat­regel van bestuur die o.m. de richtlijnen voor de opnemings­commissies moet uitwerken, is in een vergevorderd sta­dium van voorbereiding. Die richtlijnen geven nader aan de graden van hulpbehoevend­heid die de bejaarde bereikt moet hebben alvorens in een verzorgingstehuis te mogen worden opgenomen. Daar­naast wordt als vuistregel ge­steld dat de jaarlijkse uitbrei­ding van bejaardenoorden ge­bonden wordt aan een norm van 7 %. Die norm berust op een enkel onderzoek in Rot­terdam en wordt bij gebrek

De bejaarden zijn daar volko­men op zichzelf en kunnen toch van alle gewenste ge­meenschappelijke faciliteiten gebruik maken" . Hij wijst op een nieuwe trend: het huis­vesten van de bejaarden in aparte huisjes met centraal een dienstencentrum dat al­lerlei faciliteiten kan leveren. (In zijn gemeente is dat bij ­voorbeeld in aanbouw).

Fokke benadrukt nogmaals het fascinerende en dankbare, maar ook tijdrovende karak­ter van het werk van een stichtingsbestuurder van ver­zorgingstehuizen. Al die stich­tingsbestuurders in den lande doen hun werk overigens .. con amore" ... Het is prettig te zien dat er nog altijd mensen te vinden zijn die zich bereid tonen dit soort stich­tingen bestuurlijk te runnen", aldus Fokke. •

aan vergelijkingsmateriaal ge­hanteerd. Ik heb betwist dat de vuist­regel van 7 % anders dan een willekeurige zou zijn. Niette­min valt er, zeker in het hui­dige kader van beperking der overheidsuitgaven, niet aan te ontkomen dat de uitbreiding van plaatsen in de verzor­gingstehuizen in de hand wordt gehouden. Dat brengt beknotting mee van de vrij ­heden van de bejaardenoord-

houder en van de bejaarden zelf, maar ik geloof dat wij die moeten aanvaarden. Wel be­twijfel ik of het percentage van 7 juist is, vooral als het rigoureus per regio gaat toe­gepast worden met name in de streken, waar bejaarden graag willen wonen.

Bovendien is er verschil van opvatting omtrent de demo­grafische ontwikkelingen in de komende tientallen jaren. Als men de vraag naar plaatsen in bejaardenoorden, ook naar min of meer objectieve nor­men van hulpbehoevendheid, te krap berekent zullen in de toekomst snelle noodmaat­regelen getroffen moeten worden en dat zal dan wel uit­monden in de bouw van ka­zerneachtige complexen waar iedere individualiteit verloren gaat.

Discriminatie

Ook al zal niet van ieder be­jaardenoord gezegd kunnen worden dat het optimaal werkt, het is van belang dat ze alle op redelijk niveau (d.w.z. niet beneden de wettelijke eisen die aan een bejaarden­oord gesteld worden) blijven functioneren . Dat zal ook hard nodig zijn als nieuwbouw en opnemingsbeleid zullen wor­den ingekrompen. Gelet op de noodzaak te roeien met de riemen die er zijn, is het onbe­grijpelijk dat de nota welbe­wuste discriminatie toepast ten aanzien van een bepaalde vorm van verzorgingstehui­zen, n.l. de zogenaamde per­soonsgeleide tehuizen.

Persoonsgeleide tehuizen worden geleid door een per­soon in tegenstelling tot te­huizen met een directeur die in dienst staat van een stich­ting. Aanvankelijk werden de eenmanstehuizen door de Re­gering afgedaan als .. commer­ciële instellingen" belust op winst, terwijl in het prijzen­toezicht door de provincies precies het maximuminkomen van de bejaardenoordhouder die zelf zijn tehuis leidt, wordt berekend Nu legt de Rege­ring de verwijtbaarheid bij het gebrek aan continuïteit en geeft volmondig toe dat zij

Tuincentrum ESHUIS

• Alle materialen voor uw tuin . Aanleg en onderhoud van: Tuinen - Plantsoenen - Terreinen

ALMELO - Maardijk 15 Telefoon 05490-18743

TUINARCHITECTUUR PRONK en KAPITEIN

voor ontwerp, aanleg en onderhoud van alle soorten tuinen, door geheel naderland

kantoor: g. flinckstr. 143 amsterdam tel. 020 - 718277

wenst dat dergelijke tehuizen verdwijnen. Ik acht dat on­rechtvaardig tegenover zovele behartenswaardige individue­le initiatieven en ik vind het bovendien hoogst onverstan­dig. Verpleegtehuizen vallen, ook wat wijze van financiering be­treft, onder een ander regiem. Toch lijkt het mij gewenst nu het toekomstige verblijf van bejaarden meer gereguleerd gaat worden, dat er contac­ten en vormen van samen­werking tussen verpleegtehui­zen en verzorgingstehuizen worden gecreëerd, en dat het opnemingsbeleid op den duur ook op verpleegtehuizen ge­richtzal zijn. Er wordt van allerlei· zijden aandrang uitgeoefend om de verzorgingstehuizen op de­zelfde wijze te financieren als de verpleegtehuizen, n.l. door ze onder de werking van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten te brengen. De VVD voelt daar, hoewel zij er begrip voor heeft uit welke benardheid dergelijke sugges­ties voortkomen, niet voor om verschillende redenen. In de eerste plaats is de AWBZ bedoeld voor verzekering van ziektekosten en uitbreiding tot de verzorgingstehuizen zou het karakter van de wet volle­dig uitrekken. In de tweede

plaats wil de VVD streven naar een beperking van de stijging der volksverzekerin­gen. En in de derde plaats heeft de Regering voorgere­kend dat die AWBZ-financie­ring een half miljard extra kost.

Vqrschui 'ing

Misschien is er in het kader van een .. neutrale financie­ring" wel ruimte om een ver­schuiving in de AWBZ aan te brengen. Oudere mensen, van wie vast­staat dat er zich geen verbe­tering in hun situatie zal voor­doen, slijten hun laatste da­gen b.v. in een verzorgingste­huis waar aan de bijzondere eisen van hun situatie niet altijd kan worden voldaan, of in een verpleegtehuis waar allerlei vruchteloze activiteiten verricht worden om hen weer te revalideren. Hoe langer hoe meer wordt behoefte gevoeld aan een speciaal soort tehui­zen om deze mensen op te vangen, tot nog toe begelei­dingstahuizen genaamd. De voorzieningen in een derge­lijk tehuis kunnen minder duur zijn dan in een verpleegtehuis en als · men het aan een ver­pleegtehuis laat .. aanleunen"

(vervolg zie pag. 43)

Aanleg en onderhoud van tuinen

H.H.PUYK TUINARCHITEKTUUR

e Tuinadvlezen • Begroti.ngen • Tekeningen

Korte Molenweg 8 - Telefoon 02153- 15937 - BLARICUM

Tuin en landschaps­groenvoorzieningen

A. JAGER ir. Veldhof 16 AERDENHOUT Tel. 023- 244465

Kamerjournaal

PvdA-program: Volslagen Het nieuwe PvdA-verkiezings­program was de afgelopen weken het gesprek van de dag, binnen en buiten het Tweede Kamergebouw.

Even een paar punten uit dat program: drastische bezuinigingen op defensie, het navo-lidmaatschap op de tocht, een wettelijk maximum-inko­men, voor iedere werknemer een gelijk vakantiegeld, rente-aftrek wordt aan een maximum gebonden, de btw op luxe goederen

·(auto's enz.) wordt 27 pro­cent,

siebezuinigingen en de aan- , tasting van het navo­lidmaatschap. Ook PvdA-mi­nister Vredeling stelde zich op dat ·standpunt. Van PvdA-mi­nister Pronk, die de ontwik­kelingshulpdoelstelling (an­derhalf procent) te laag noem­de. Van KVP-Ieider Andries­sen, die dit program ondeug­delijk noemde en het typeerde als .,een regelzucht om be­roerd van te worden". Van KVP-minister Van Agt, die zei dat op basis van dit pro­gram niet opnieuw met de PvdA geregeerd kan worden. En van minister Duisenberg, die op zijn ministerie liet uit­rekenen dat het PvdA-pro­gram vier tot zes miljard gul -

De PvdA-minister VAN DER STOEL (links I en VREDELING ; niet eens met defensiebezuinigingen, die in het PvdA-program worden voorgesteld.

zwaardere lasten op het auto­gebruik, minder koopwoningen bou­wen, maxima in de persioenrege­lingen, ingrijpen in de ambtenaren­salarissen, enz., enz.

l~chten

Het program was nog maar nauwelijks verschenen, of het regende klachten. Van PvdA­minister Van der Stoel, die zich keerde tegen de defen-

den te duur is, zoals ook het CDA-program volgens zijn re­kenmeesters één tot twee miljard gulden te duur is.

Kluiven

Wiegel zei over de kluivenlijst van de socialisten : ,.Het zou onaanvaardbaar zijn wanneer er na de verkiezingen weer een kabinet met de PvdA zou komen. Nederland wordt een onleefbaar land als doorgaat wat de PvdA allemaal wil".

De PvdA is volgens Wiegel duidelijk ongeschikt om ons land te regeren en heeft van de drie jaar die ze nu aan de macht is niks geleerd. Hij he­kelde de lafheid van de PvdA om bij haar program niet te vertellen hoe dat allemaal moet worden betaald. Er worden wel reeksen lasten­verzwaringen in genoemd, maar een financiële verant­wo·ording ontbreekt. Kortom : de PvdA toont met haar nieuwe program dat het elke werkelijkheidszin mist. Klap~ stuk hiervan is dat in het pro­gram de bestrijding van de werkloosheid en de toestand van onze economie NI ET cen­traal is gesteld.

KVP-Ieider ANDRIESSEN: regel­zucht om beroerd van te worden

Bezuin"gingen

Op het Catshuis wordt de laatste hand gelegd aan de bezuinigingsoperatie tot 1 980, volgens de één-pro­centsnorm. Het kabinet heeft het er nogal moeilijk mee, want de werkelijke wil om de overheidsuitgaven te saneren ontbreekt in deze door links gedomineerde ministersclub.

De éèn-procentsoperatie is bij lange na niet voldoende om in

uitvoerbaar onze financiële huishouding wat meer evenwicht te bren­gen. Over de uitkomsten van het kabinetsberaad berichten wij u uitvoerig in het volgende nummer.

Wel is het voor de gedachten­bepaling aardig om te memo­reren wat professor Zijlstra van de Nederlandscha Bank in zijn jaarverslag heeft ge­schreven. De jaarlijkse stijging van de collectieve uitgaven moet volgens deze expert minder bedragen dan de één procent die dit kabinet voor ogen heeft. Anders komen we voorlopig niet uit het slop, aldus Zijlstra. De uitholling van de bedrijfswinsten moet

Fractievoorzitter WIEGEL: Neder­land wordt zo onleefbaar

volgens Zijlstra zo spoedig mogelijk tot staan worden ge­bracht, anders blijft de inves­teringsbereidheid onvoldoen­de en kan de economische opleving slechts kortstondig zijn. Hij waarschuwt dat we niet ziende blind en horende doof moeten zijn, want de vooruitzichten zijn niet be­moedigend.

Helaas hebben we van dit kabinet-Den Uyl tot nu toe vooral ervaren dat het ver­standige raad in de wind slaat.

Onderwijs

Er gaat. vrijwel geen week voorbij of er valt iets te ver­hapstukken met minister Van Kemenade (onderwijs). Nu botste hij in de Tweede Kamer met zijn plannen voor de wer­kende jongeren. Van Keme­nade wilde het onderwijs aan werkende jongeren van zes­tien tot achttien jaar ontwik­kelen in nauwe samenwerking met het beroepsbegeleidend onderwijs. Een meerderheid van de Ka­mer vond dit op dit moment niet zo'n goede oplossing omdat deze onderwijssoorten nog niet zo erg met elkaar

Bankpresident ZIJLSTRA: uithol­ling bedrijfsleven tot staan bren­gen

klikken. Het onderwijs aan werkende jongeren zou daar de dupe van kunnen worden, zodat het beter zou zijn om de mogelijkheid open te houden dat het vormingswerk met het lager beroepsonderwijs zou samenwerken.

Van Kemenade dreigde hierop zijn extra steun aan het vor­mingsonderwijs in te trekken. De KVP zwakte de motie waar het allemaal om draaide, onder de druk van Van Keme­nade af. Mevrouw Smit-

Kroes, die namens de VVD­fractie de oorspronkelijke KVP-motie had medè-onder­tekend, was het met die af­zwakking niet eens en hield vast aan de oorspronkelijke motie.

Van Kemenade won weer, maar met pijn en moeite en na een diepgaand menings­verschil. Het lijkt uitgesloten dat deze minister eindeloos

1 door kan gaan met het al

· maar doordrukken van zijn op­vattingen.

Zeevaart

De regering wil de zeescheep-

VVD-Kamerlid SMIT-KROES: niet eens met afzwakking van motie

vaart met allerlei premierege­lingen gaan steunen. Daar­mee is er weer een sector in onze economie die sterker in de greep van de overheid komt.

De meerderheid van de Ka­mer had een andere oplossing gewild: steun in de vorm van belastingfaciliteiten. Mi nister Lubbers verzette zich hierte­gen en de CDA-partijen lieten hun standpunt daarop varen.

Net als bij het hiervoor ge-

noemde onderwijshoofdstuk bleef mevrouw Smit-Kroes als enige overeind. "Het is geen bittere ernst van dit kabinet om de zeescheepvaart te hel­pen", zei zij. "Er wordt geen rekening gehouden met de gedachten die leven bij de meerderheid van de Tweede Kamer".

Zomertijd

Door de enorm grote hoeveel­heid van belangrijke onder-

, werpen in de afgelopen we­ken zijn we spijtig genoeg deze keer gedwongen tot een uiterste beknoptheid. Aan een reeks van onderwerpen kun-

VVD-Kamerlid BERKHOUWER: vragen over dreigende chaos zo­mertijd.

nen we helaas daarom geen aandacht schenken. De vra­gen van Berkhouwer over de chaos bij de invoering van de zomertijd in een aantal Euro­pese landen, zijn daarvan een voorbeeld. We noemen ook nog het wegslepen van voer­tuigen, de vervanging van korte vrijheidsstraffen door boetes, en de nieuwe rechts­positie van gedetineerden.

•

gast- urY4tià NOORDWIJK HOEVE RESTAURANT CLEYBURCH

Tel. 01719- 12966 Herenweg 225 Gastronomisch centrum. Restaurant met open cave. Stalzolder met bodega en vóórzolder voor uw receptie en be­sloten culinair festijn . Keuken geopend van 17-23 uur.

Rustiek Café "IN DE MATEN" Eind Bartje-route (N.O.-Drente bij Ter Apel). Bar en zaal voor 200 pers. Ge­schikt voor busgezelschappen en ver­gaderingen. Drentse koffietafel , eenv. maaltijden. Redelijke prijzen in overleg. Telefoon 05995-1574; privé 05280-64586

Internationaal Specialiteiten Restaurant Maître grillarctin des rotisseurs Dame maître de table

L. F. Berloth & M. C. Berloth-Smidt Kneuterdijk 16, 's-Gravenhage Telefoon 070-600522 ; b.g.g. 079-164967

Café-Restaurant "De BEURS-MODERN" Wij bieden U: Vijf zalen met eel) capaciteit van 20 tot 200 personen

(conferenties, recepties, dilllers). 'n plate servlee restaurant (snelle zakenlunches) - 'n Gespeciali­seerd restaurant (vis- en grill-gerechten)- 'n Biljartzaal met 6 billarts (even ontspannen) Grote Markt 6. Breda. Veemarktstraat 2- (Tel. 076-13n16-145987)

Oud van naam - Nieuw van karakter

.. KENNISMAKING BRABANT" Kort Weekendtarief

GOLDEN TU LIP HOTEL GRAND HOTEL ., DE COCAGNE" '

Voor reeds f 66,50, van zaterdag vóór het diner, welkomstdrankje in de bar .,Babylon", diner of smorgasbord dansant en 's-zondags, na een goede nachtrust, een uitgebreid brunch-ontbijt. Kinderen tot 12 jaar logeren gratis op de ouderkamer. Vestdijk4 7- Eindhoven - tel. 040-444 7 55

onze fameuze keuken en uitgebreide wijn· kelder staan voor U klaar, óók voor Uw zakenrelatie. tevens zijn sfeervolle vergaderzalen ter be­schikking.

ruime parkeergelegenheid.

Eerbetoon. voor Salvador de Ma

Een kort bericht in NRC/ Han­delsblad van 3 mei trok mijn aandacht. Aan de nu bijna 90-jarige Spaanse filosoof, historicus en schrijver prof. Salvador de Madariaga was daags tevoren bij diens intrede in de Koninklijke Academie van Taalwetenschappen ~e Madrid een ovatie gebracht. Na een ballingschap van veer­tig jaren was deze fijnzinnige liberale filosoof, die zich in het Spanje van Franco niet thuis voelde, kort geleden naar zijn vaderland teruggekeerd. In de bijeenkomst in de Madrileense Koninklijke Academie, waar De Madariaga een rede had gehouden over de ,.Schoon­heid in de wetenschap" , heeft de minister van Onderwijs, Robles Piquer, hem namens de Koning vervolgens een hoge onderscheiding uitge­reikt. Dit bericht herinnerde mij nog eens aan het nu bijna veertien jaar geleden (september '62)

Enige tijd heeft u weinig van ons gehoord, maar dat bete­kent niet dat er niets gebeurd is. Het bestuur van de LRTO heeft zich de laatste weken ingespannen plaatselijke be­sturen te vormen om zo de ledenwerving beter te coör­dineren (zo zijn ondermeer ge­vormd de afdelingen: Capelle aan de IJssel, het Gooi, Den Helder en omstreken, Haar­lem, Venlo en het districts­bestuurvan de Rijnmond). Op dit moment weinig specta­culair maar wel dankbaar werk omdat op deze manier de banden tussen de actieve leden en het bestuur versterkt worden. U weet de LRTO is een open organisatie d.w.z. liberalen, die hun handen uit de mou­wen willen steken voor de op­bouw van de omroep zijn van

in Den Haag gehouden 15de jaarlijkse Congres van de Libe­rale Internationale, waar De Madariaga als erevoorzitter van deze organisatie (waar­van hij mede-oprichter en voorzitter was geweest) als meest opvallende figuur aan­wezig was. In een openbare vergadering in de tuinzaal van de toenmalige Haagse Oieren­tuin, welke onder voorzitter­schap stond van de Italiaanse liberale politicus Giovanni Ma­lagodi, hield De Madariaga een korte, maar sprankelende redevoering over de grote be­tekenis en de vele facetten van het liberalisme. Don Salvador De Madariaga voelde zich hier kennelijk best thuis. Bij de ontvangst van het gezelschap op het Haagse Stadhuis door burgemeester Kolfschoten was hij het, die het dankwoord uitsprak. Tij­dens een ontvangst door de heer Sidney van den Bergh in Wassenaar kon de kunstlief-

harte welkom. Het bestuur heeft een initiatief genomen. Het is mede aan u het vuur in estafette door het land te dragen.

:J r tVI t ·dir g

Voor de duidelijkheid willen wij hier nog eens benadrukken dat wij het huidige omroep­bestel niet ideaal achten, doch het is een natuurlijke ontwikkeling dat wij als denk­richting de ons toehorende plaats in het bestel innemen.

Dit brengt met zich mee dat zij niet kleurloos zijn. Het brengt ook met zich mee dat de LRTO nooit zal uitgroeien tot een A-omroep of zelfs een super-omroep. Er bestaat dan ook in dit ver­band een tendens binnen het huidige omroepbestel dat de

• ria ga

hebber genieten van de schil ­derijen-verzameling van de heer Van den Bergh. En aan het diner in De Wittebrug waren het Oud en De Mada­riaga, die als tafelburen fun­geerden en als verwante zielen en kenners van de politieke historie samen geanimeerde gesprekken voerden. Het feit, dat prof. De Mada­riaga thans niet alleen in vrij­heid naar zijn vaderland heeft kunnen terugkeren, maar ook door de jonge Koning Juan Carlos onderscheiden werd, wettigt enige hoop, dat De Madariaga 's in 1962 nog uit­gesproken vrees, dat Franco wel eens de wegbereider voor het communisme zou kunnen blijken te zijn, door tijdige vrije verkiezingen in Spanje, zal worden gelogenstraft. Ook mr. Berkhouwer, oud-voorzitter en thans nog vice-voorzitter van het Europese Parlement, die enige tijd geleden door de Spaanse Koning werd ont-

z.g ... geprofileerde" omroepen zoals de VARA kleiner wor­den. Het feit dat de LRTO nooit een grote 'omroep. zal worden is echter geen belet­sel voor ons streven de libe­rale invloed op de NOS, de schoolradio, de schooltele­visie, de Open School uit te breiden. Immers de omroep zal de NOS mede besturen en zo méér en gerichter dan AVRO en TROS invloed uit­oefenen. Daarnaast is de om­roep een visitekaartje voor een heel groot publiek en kan dienen als discussieplat­form c.q. dienstencentrum van het liberalisme. Gehoed moet echter worden voor indoctrinatie doch naar mijn mening staat een liberaal beginsel , als de waardering voor de unieke individuele mens, zo'n taakopvatting in

vangen, liet zich trouwens in hoopvolle zin over de goede instelling en plannen van Koning Juan Carlos uit. Het is te hopen, dat vrije verkie­zingen inderdaad niet te lang worden uitgesteld en dat ook Spanje dan weer als een vol­waardige partner door het

- vrije en democratische Westen kan worden geaccepteerd. Het zou een ramp zijn, wanneer te groot ongeduld, politieke stakingen en revolutionair op­treden het communisme aan

de weg. Over veel zaken wordt door ons te genuan­ceerd gedacht om tot zoiets te vervallen. Maar dit laat onverlet, dat de tegen ons gerichte rode propaganda van het .. hebben, halen en hou­den" , doorgeprikt kan worden en dat serieus en welover-

de macht zouden brengen. Want ook De Madariaga heeft er nooit enige twijfel aan laten bestaan, dat voor hem en zijn aanhang iedere dictatuur verwerpelijk is, ook en niets minder die van het commu­nisme.

Don Salvador de Madariaga werd in 1 886 in Spanje ge­boren, was o.a. Spaans gezant in Washington en Parijs en in 1934 minister van Onderwijs in zijn land. Sinds de burger-

wogen, groepen gezocht wor­den die binnen het huidige bestel niet aan bod komen, zoals b.v. de vissers, de schip­pers: de marine, de landbou­wers, de middenstand e.d. Zo'n beleid vóorkomt ook gevaarlijke act1es als de schip­persblokkade.

m••oe1> Inikt <)IJ ~~eil C-st:.tt.t.I~ door M. M. van der Mey, secretaris van de stichting Libe­rale Radio en Televisie Omroep

Prof. Don Salvador de Madariaga (archieffoto uit 1962) .

oorlog woonde hij als balling in Engeland, waar hij in Ox­ford Spaanse letteren do­ceerde. Hij publiceerde een groot aantal literair-histo­rische en historische werken, romans en gedichten. De Madariaga heeft altijd grote belangstelling gehad voor de Europese samenwerking. Als voorzitter van de culturele afdeling van de Europese Be­weging was hij de voornaam­ste stuwkracht tot oprichting van het Europese College te Brugge, in oktober 1950. Ook fungeerde hij als voorzitter van de Spaanse Raad voor de Europese Beweging. In de­cember 1 963 werd hem in Bern de Europaprijs van de Stichting Hans Deutsch uitge­reikt, als schrijver en filosoof, die .. het denkbeeld van de culturele en politieke gemeen­schap van Europa" het beste tot uitdrukking had gebracht.

A.W. ABSPOEL e

Onze plannen lijken ons dan ook enerzijds een bijdrage tot het terugdraaien van de pola­risatie en anderszijds een wezenlijke bijdrage tot het vormen van een sterke libe­rale stroming binnen dit be­langrijke aspect van het maat­schappelijk leven. In de derde plaats kan de omroep gezien worden als een positief tegen­wicht tegen de betrekkelijke geneugten van de z.g. pro­gressieve denkbeelden. Met de komst van de LRTO zijn de meeste maatschappelijke stromingen in het omroep­bestel vertegenwoordigd ; ge­zien ook bijvoorbeeld de ont­kennmg van de AVRO (.,de AVRO en de liberalen", AVRO-bode d.d. 6 december 1975) dat zij geen liberale

(vervolg op pag. 43)

ermogens beheer.

Door de bank genomen een complexe zaak.

En daarom een specifieke taak voor een gespecialiseerde bank, die het beheer van Uw vermogens-

bestanddelen volledig van U kan overnemen.

De gespecialiseerde bank voor: • vermogensbeheer, ook voor onroerend

goed en verzekeringen • bewindvoering • executeur-testamentair • beleggingsvoorllchtlng

w KAS-ASSOCIATIE NV

Spuistraat 172, Amsterdam. Tel. 020- 21 25 21 .

ASSURANTIEKANTOOR A. H. F. ENDEMA voor

AL UW VERZEKERINGEN PERS. LENINGEN snel en discreet HYPOTHEKEN tot 125% v. d. executie-waarde

vraag vrijblijvend ons boekje met alle informaties over hypotheek.

Bel of schrijf als u iets wilt weten.

Bel 023- 317150* of schrijf naar ENDEMA, Wilhelminastraat 31, HAARLEM, Postbus 778. Na 18.00 uur 02520-16801.

Houd kamers en kantoren ROOK- en STOFVRIJ door toepassing van de voortreffelijk funktienerende

NOLTE BONAIR ELEKTROSTATISCHE LUCHTREINIGERS

Als u onderstaande coupon ingevuld aan ons inzendt ontvangt u uitvoerige dokumentatie.

---------------------------------, I Aan DELlATRADE HOLLAND B.V. 1

I Antwoordnr. 65-DO~DRECHT I I I I Tel.l078130855- Telex: 26766 I

I Zend mij prijs en dokumentatie inzake uw I 1 elektrostatische luchtreinigers. I I De afmetingen van de te reinigen ruimte zijn .. x .. , . m. I I Naam:.................... ......................... ....................... ...................... I I Adre"' ................................... ... ....... .. ................................. ... ... ......... I I I

L- ---------------------------- _j

Buitenlampen en lantaarnpalen

meer dan 50

modellen

leveringen recht­streeks vanaf de fabriek

gemaakt van gietijzer

en roestvrij­

staall

vraag gratis en geheel

vrijblijvend toezending piAKO 8 V RHENEN van geïllustr. folder met prijslijst aan: H • ,

Tel. 08376-9012.

EEN BRANDLADDER ONBETAALBAAR ? ? Nee! voor nog geen 10 °/0 van de

kosten van een conventionele brand­ladder leveren wij U de bekende

AMIGO UITWERPBARE BRANDLADDER. • geschikt voor ieder woonhuis of bedrijf

e zeer eenvoudig te monteren e geen hak-, breek- en metselwerk aan Uw gevel

e onbruikbaar voor inbrekers

Voor nadere documentatie: AMIGO SAFETY NEDERLAND Javastraat 47A - Den Haag - Telefoon 070-463388-656597

Tevens leveren wij alle soorten brandblusapparaten

ADVIESBUREAU BRUSSELERS & CO B.V. Directie: P.M. Brusselers H. Stenvers PENSIOENADVIEZEN

actuariële berekeningen, fiscaal-juridische begeleiding van pensioencontracten, als­mede bijbehorende bedrijfs-economische analyses.

Honorarium op basis van uren en over­headkosten.

Amsterdam - Nz. Voorburgwal 148 - Telefoon 248501

- .._ -- -- ..... \.• . .. -...... . - . ' . -

Aan de strijd in Libanon lijkt geen einde te komen. De beslandsovereenkomsten vol­gen elkaar sinds ruim een jaar met een gemiddelde van twee per week op, maar het aantal slachtoffers blijft stij­gen. De Syriërs, die zelfs van presi­dent Ford het groene Jicht hebben gekregen om de rust te herstellen, laten geen mid­del onbeproefd om een einde te maken aan de reeks ge­vechten, ook al behaalden de moslims, die in Syrië tot nu toe een bondgenoot zagen, een aantal duidelijke overwin­ningen op hun christelijke te­genstanders. Syrië wil echter voorkomen dat het tot een deling van het land komt in een christelijk en een islami­tisch gedeelte en daar zou een regelrechte overwinning van de " linkse" moslims wel eens op neer kunnen komen. Vol­gens het weekblad Time vre­zen de Syriërs, dat de aldus ontstane maronitische chris­ten-staat zwak zal zijn en voor buitenlandse steun bij Israël zou kunnen aankloppen en zo een basis voor anti-Arabische activiteiten zou kunnen vor­men.

Beiroet

Een probleem bij een even­tuele verdeling van het land, die door de maronieten hei­melijk wordt voorgestaan, is de vraag voor wie Beiroet, de hoofdstad met zijn mach­tige zakenleven en toeristen­industrie, zou zijn. De bevol­king in de hoofdstad is ge­mengd en omvat meer dan de helft van de totale Libanese bevolking. Voor de rest van het land is een scheiding gemakkelijker voorstelbaar, schrijft de Neue Zürcher Zei­tung. De christenen en de Druzen wonen in de bergen; de christenen benoorden de as Beiroet-Damascus, de Druzen ten zuiden daarvan.

De kustvlakte en de .vlakte van Bekaa tussen de beide Libanon-ketens zijn overwe­gend soennitische gebieden. Het verafgelegen zuiden be­hoort toe aan de sjiïten. iets van een deling is er in feite al ontstaan, nadat de ~t,ristenen zich hebben moe-

ten terugtrekken uit de hotel­wijk in Beiroet. Velen hebben zich ten noorden van de hoofdstad teruggetrokken rond de stad Joeniye en de jachthaven van Kaslik, van­waaruit honderden christenen voor veel geld naar Cyprus overvaren om daar bij hun maronitische geloofsgenoten een veil iger heenkomen te zoeken. Veel luchtvaartmaat­schappijen, die in Beiroet thuishoorden, vindt men nu in Joeniye terug.

Historisch

De verdeeldheid van Libanon is een historisch verschijn­sel. Onder het Turkse bewind werden delen van het land vrijwel autonoom bestuurd door de grote feodale families van christelijke, islamitische of D ruzische herkomst. In de 17e eeuw lukte het de Dru­zenvorst Fahr-ad-Din de ove­rige stamleiders , te onder­werpen. De hegemonie van de Druzen bleef ruim een eeuw lang in stand totdat onenigheid onder de leidende families hen zo­zeer verzwakte dat de maro­nietengemeente, die intussen in getal en rijkdom versterkt was, hen de strijd kon aan­zeggen. In de bergen namen leden van de Sihab-familie, waarvan één tak zich tot het christendom had bekeerd, de macht over. In 1788 be­noemde de pasja van Damas­cus, Gazzar, die dit deel van het Midden-Oosten voor de Turkse sultan bestuurde, een lid van de Sihab-familie, Bas­jier 11, tot emir van Libanon.

Na Gazzar's dood in 1804 bestond Basjiers politiek erin de feodale heren van de Dru­zen uit de weg te ruimen en de maronieten te begunsti­gen. Dankzij hun zijde-indus­trie hadden de maronieten zich een vermogen kunnen verwerven en nu begonnen zij relaties met Europa aan te knopen. Aanvankelijk wa­ren die verbindingen alleen van economische aard, maar toen zich later missionarissen in Libanonen vestigden en scholen openden, strekten deze zich ook uit op kultu­reel en onderwijs-terrein.

D ruzen opstc nde

Hun snellere groei in getal en rijkdom bracht de maronieten in conflict met de Druzen en daaraan kwam geen einde toen het land van Egypte uit dóor lbrahim Pasja werd ver­overd, omdat ook hij de maro­nieten begunstigde. Opstan­den van de Druzen waren daarbij een constant ver­schijnsel vooral toen Basjier 11 door de veel zwakkere Bas­jier 111 werd opgevolgd, in 1840. De Europese mogend­heden Frankrijk en Engeland rr.aakten intussen van de ge­legenheid gebruik om de twis­ten tussen de bevolkingsgroe­pen aan te wakkeren waarbij de Fransen de zijde van de

maronieten kozen, de En­gelsen die van de Druzen. De Turkse heersers trachtten het kwaad te bezweren door het gebied in twee aparte be­stuurszönes in te delen, waar­bij de maronitische zöne in het noorden door een maroni­tische gouverneur bestuurd zou moeten worden, het zui­den door een Druus. De be­volking was echter dusdanig vermengd dat ook toen een verdeling al niet zo eenvou­dig was. Toen de moslims na de Krim­oorlog (1853-1856) zagen hoe afhankelijk Turkije was geworden van zijn westerse (christelijke) bondgenoten slo­ten zij zich bij de Druzen aan in hun verzet tegen de chris­telijke minderheid die zij meer en meer als een soort vijfde colonne in het moslimgebied gingen zien, te meer daar deze dikwijls door de buitenlandse

vertegenwoordigers geprivile­geerd werd.

Nationalisme

Onder de christenen ontstond iets als een nieuw zelfbe­wustzijn dat als een voorloper van het nationalisme in het Midden-Oosten kan worden gezien. Hun kinderen gingen in het buitenland naar school en in allerlei belangrijke han­delscentra ontstonden maro­nitische koloniën. De mos­lims, meestal handarbeider van beroep, werden intussen steeds armer en weten dit aan de rijke christelijke hande­laren en importeurs. Deze tegenstellingen culmineerden in een burgeroorlog waarin de

ll

Druzen, heimelijk gesteund door de Turken, de overhand kregen en vele christenen afgeslacht werden ( 1860). Tenslotte greep Napoleon 111 in en liet Franse troepen in Beiroet aan land zetten. Daar­na kwam het tot een akkoord met Turkije waarbij het gebied autonomie werd verleend onder een door Istanboel be­noemde christelijke gouver­neur. Bij de opdeling van het Turkse rijk na de Eerste Wereldoorlog kwam Libanon onder frans mandaat en ook Parijs liet het land - in 1946 - achter met een staatsregeling die de een­heid op den duur niet kon garanderen, zoals bleek in 1958 toen de Amerikanen te hulp werden geroepen om de orde te herstellen, en in 197 5 toen de burgeroorlog uitbrak die tot op de dag van vandaag voortduurt. e

door mevr. Th. Blom-de Koek van Leeuwen

Vrou"'en -Op 3 mei j.l. kwamen de .,Vrouwen in de VVD" bijeen op de jaarlijkse landdag, dit­maal te 's-Hertogenbosch. Mevrouw Sengers-van Gijn heette, namens de provincie Noord-Brabant, alle aanwezi­gen van harte welkom in het nieuwe provinciehuis dat in 1972 gereed gekomen was. Mevrouw Dettmeyer-Lab­berton, de voorzitter van de Stichting .. Organisatie Vrou­wen in de VVD" verwelkomde in haar openingswoord spe­ciaal de Tweede Kamerleden mevr. Veder-Smit, mevrouw Smit-Kroes, mevr. Ginjaar­Maas (die wat later kwam), het Statenlid Van den Heuvel, de voorzitter van de K.C. 'Brabant', de heer Hermsen, en de beide sprekers van deze ochtend mevrouw Van Someren-Downer en de heer Waalkens. Mevr. Dettmeyer sprak haar erkentelijkheid uit jegens de Staten der provincie Noord­Brabant wegens hun gastvrij­heid en hun bereidheid de mooie Bois-le-Duc zaal ter beschikking te stellen. Na een korte inleiding gaf zij het woord aan de eerste spreker van deze ochtend mevrouw Van Someren-Downer, welke zou spreken over: .. Nederland nu". Het was geen vrolijk verhaal dat mevrouw Van Someren deze morgen kwam vertellen. Het ziet er in Nederland niet mooi uit. Hoe komt het dat het in Nederland slechter gaat dan in de rest van Europa?, vroeg mevrouw Van Someren zich af.

We hebben ons te lang ge­dragen als verwende kinde­ren. Het einde van de periode van dekolonisatie in de 60-er jaren betekende het einde van de wereldmacht van Europa. De grote conflicten in Europa - Hongarije, Tsjecho­slowakije enz. - hebben we over ons heen laten gaan. We hebben geen duidelijk stand-

- .

punt ingenomen. Europa heeft te lang vooral in geestelijk opzicht gesteund en geleund tegen de Verenigde Staten.

D 'tent

Nu in de post-Vietnam en bijna post-Angola periode is Europa nog te weinig bereid iets te doen. Dit versterkt de isolationistische krachten in de Verenigde Staten. Hier praat men over détente, en dát in een tijd waarin links en rechts de ogen van de burgers opengaan voor de enorme groei van de strijdkrachten in de USSR tot een niet meer defensief te noemen leger. Een opmerking in een Rus­sisch partijblad .. De Kommu­niest" als: .,Tengevolge van de economische cns1s in West-Europa en met name in Nederland worden de per­spectieven voor een wereld­revolutie gunstiger dan ooit" . . moet toch boekdelen spreken.

Het nieuwe programma .. Voorwaarts" van de PvdA noemde mevrouw Van Someren liever .,Voor-waarts-Bergafwaarts". Weer de collectieve voorzieningen voorop, weer economische groei teniet gedaan en dus geen herstel van de werk­loosheid. Als de overheid 1% meer pakt van de nationale koek, dan betekent dit een teruggang van 0.21% in de economische groei, haalde mevr. Van Someren aan uit het Economisch Dagblad.

Zij noemde de socialistische minister van Financiën, de heer Duisenberg, de meest beklagenswaardige man in het kabinet Den Uyl. Deze knappe econoom weet allang dat Keerpunt '72 onuitvoer­baar was en is. Hij diende een tegenprogramma in, maar daar wordt door het partij­bestuur nauwelijks aandacht aan geschonken.

. . . .

,, 22

On er •ïs

Hierna ging mevrouw Van Someren in op de problemen rond de Middenschool. De heer Van Kemenade heeft het ons makkelijk gemaakt, zo zei ze, want in de memorie van toelichting op de Contouren­nota werd gezegd dat het onderwijs een politiek doel is, dat het de maatschappij moet veranderen en dat het moet bijdragen tot funda­mentele wijzigingen. Deze

VVD-Kamerlid WAALKENS tijdens zijn inleiding

Geruchten over kandidaatstelling Berichten over de zgn. VVO-top die bepaalde Kamerleden of kandidaten voor het Kamerlidmaatschap niet meer op de kandidatenlijst zou willen plaatsen, kunt u - desgewenst ongelezen- naar de pruliemand verwijzen. Een bericht in enige kranten dat drs. G. M. V. van Aardenne bij de top in ongenade zou zijn gevallen en deswege door die top niet meer op de kandidatenlijst zou worden geplaatst, berust op een dezerzijds niet te achterhalen gerucht. waar­van door de betrokken kranten geen verificatie is gevraagd.

Voor zover de partijtop mocht bestaan uit de fractievoorzit­ters in de Staten-Generaal en de partijvoorzitter. kunnen deze verklaren over de kandidatuur van de heer Van Aarden­ne. noch over de kandidatuur van enige andere kandidaat, met elkaar van gedachten te hebben gewisseld.

De werkelijkheid in onze partij is deze: Het hoofdbestuur zal met inbegrip van de beide fractievoorzitters, die met advise­rende stem van het hoofdbestuur deel uitmaken, pas in november een gezamenlijk advies uitbrengen over de in te dienen kandidatenlijsten. Tot die tijd is het woord over de te stellen kandidaten uitsluitend aan de partijafdelingen en de kamercentrales. Voordat deze partijorganen hun voorstellen hebben gedaan. zal het hoofdbestuur zich niet uitlaten over de terugkeer van zittende Kamerleden en over nieuwe kandi-daat-Kamerleden. Nadat het advies van het hoofdbestuur in november is opgesteld. beslissen de Verkiezingsraad en de algemene vergadering van de partij over de definitieve kandi­datenlijsten op respectievelijk 11 december en 22 januari a.s.

Uiteraard wegen de adviezen van de beide fractievoorzitters. vooral die van de voorzitter van de Tweede-Kamerfractie. zwaar in deze beide vergaderingen. Van een gezamenlijke bevoegdheid van een zogeheten ,.partijtop" - een in onze partij niet bestaand orgaan - is echter in geen enkel stadium van de kandidaatstelling sprake.

F. KORTHALS ALTES, voorzitter VVD.

gin Den Bosch fundamentele wijzigingen ge­beuren dan via de Midden­school. Zij waarschuwde voor het fait accompli. De heer Van Kemenade tracht de Midden­school o.a. via de leraren­opleiding, en langs experi­mentele weg in te voeren, zodat er straks geen weg terug mogelijk meer is. Een van de doeleinden van de Middenschool is het kans­arme kind meer kansen te geven. Nu is bekend dat het

deze mensen, nog afgezien van hun recht op persoonlijke ontplooiings-mogelijkheden. Nivellering werkt verarmend! Mevrouw Van Someren be­sloot haar inleiding met er op te wijzen dat het behalve om herstel van de economie van ons land, vooral gaat om het herstel van de geeste­lijke kracht van ons volk. Wij hebben knappe technici nodig,

·mensen die hun talen spreken, organisatoren enzovoorts. Dat kan met goed onderwijs en

Mevrouw VAN SOMEREN tijdens haar inleiding op de Vrouwenlanddag

intelligente kind uit sociaal zwakkere milieus meer kans heeft op een kleine school en dus zeker niet op de zo mas­sale Middenschool. In plaats van de kansarme te steunen, probeert de heer Van Kemenade de ongelijk­heden weg te werken door de kanshebbers naar beneden te halen. Maar ons land heeft rec_ht op de intelligentie van

dat staat op het spel. Daarom zullen wij ook op de bres staan voor de vrijheid van onderwijs, bij de komende verkiezingen. De komende verkiezingen, zijn niet alleen de belangrijkste, maar vooral de meest hache­lijke en riskante sinds de oorlog. Niet allereerst voor de toekomst van de VVD, want die groeit en bloeit, maar de

toekomst van ons land staat I op het spel!

De discussie na de inleiding van mevrouw Van Someren ging voornamelijk over het onderwijs. Op een vraag naar mogelijke alternatieven van de VVD op de Middenschool, kon zij wijzen op het binnen­kort te verschijnen boek, geredigeerd door mevr. Ginjaar-Maas met ideeën over alternatieven voor de Midden­school.

Samenwerking De heer Waalkens sprak hier­na over Ontwikkelings Sa­menwerking. Ontwikkelings­Samenwerking is een onder­werp waarover in de VVD weinig gepubliçeerd wordt.

Dit lijkt op een ontbreken van belangstelling doch dit is niet juist, aldus de heer

Waalkens. De Ontwikkelings­Samenwerking beslaat echter een heel breed terrein, alles hangt met alles samen en men benadert deze ding_en niet graag fragmentarisch. Dit belemmert wel het publiceren. De demonstratieve bewogen­heid en de charitatieve bena­dering van de confessionele en linkse partijen ligt de VVD-er ook niet zo erg. Deze is meer geneigd tot een ratio­nele en economisch gerichte aanpak. De VVD is zich de ellende van de derde wereld zeer wel bewust en is zeker bereid daaraan veel te doen, maar vraagt zich veeleer af niet wat moet ik doen doch wat kán ik doen. Is de hulp die we geven zinnig te besteden.

De positieve instelling blijkt o.a. uit het feit dat de VVD voor de begroting van Minis­ter Pronk stemde. De bezwa­ren van de VVD golden niet het bedrag maar wel de wijze van besteden van dit bedrag. Bovendien verschijnt er begin juni van de Telders Stichting een rapport over Ontwikke­lingsSamenwerking.

Discussie Na een lopende lunch werd de zitting voortgezet met dis­cussie. Er werd in drie groe­pen gediscussieerd over de reeds gepubliceerde vragen. In de verslaggeving achteraf werd o.a. opgemerkt dat bij de normen voor hulpverlening aan landen in de derde wereld ook hoort een budgettaire ver­antwoordingsplicht voor de verkregen gelden.

Het inschakelen van het be­drijfsleven bij de ontwikkeling van de derde wereld werd positief beoordeeld. Men was van mening dat er tenminste sociale voorwaarden ge-steld moesten worden. I

•

Uw bungalow in · Sauerlana al. vanaf DM39.000,-v;o.n.

Op een afstand van 180 kilometer van de grensovergang bij Arnhem ligt in Sauerland, tussen Dortmund en Kassei, het fraaie bungalowpark "Bürenerland". Hierop staan 48 bungalows, in 6 typen, die in grootte variëren van 35 tot 55 m 2• Deze solide, stenen bungalows, die enige jaren geleden werden gebouwd en in goede staat van onderhoud verkeren, zijn nu te koop. Inklusief(!) meubilair, verwarming (ook op het overdekte terras), elektriciteit, warm en koud stromend water. De prijzen zijn vanaf DM 39.000, inklusief grond (dus geen erfpacht) en vrij op naam.

Wilt u meer informatie? Even een telefoontje naar Jnter-France B.V. en u krijgt alle inlichtingen.

inter-france b.v.~~· Maatschappij voor • • projektontwikkeling Akerdijk 150 Postbus 100

Badhoevedorp, Nederland Telefoon 02.968- 44 33* of 42. 30•

Deelcongres financiën economie en .energie:

Wie "'erkt zo con.sciën.tieu_s aan. program? Bij prachtig zomerweer verga­derde de VVD afgelopen zaterdag in Rotterdam. Het ging over belangrijke onder­werpen: financiën, economie en energie. Onderwerpen Rotterdam - één van de trek­paarden van onze economie -waardig. Een deelcongres dat door afdelingsvoorzitter Ver­beek met perfecte Rotter­damse zakelijkheid werd ge­leid. Na dit congres vragen wij de parlementaire pers: welke partij werkt zo consciëntieus aan zijn program? PvdA en CDA publiceerden hun door enkelingen gemaakte pro­gramma's. Ze zijn dan ook slecht gevallen. De stellingen werden ingeleid door v. Aardenne, Koning en Portheine. V. Aardenne zei dit: "Nu moet de basis gelegd worden voor een gezonde economie; ook voor nà 1980, wanneer de aardgaspot gaat teruglopen. Daarvoor is nodig een hoogwaardig productie­apparaat". Het kabinet-Den Uyl gaat daaraan voorbij.

0 mbuigingsoperatie V. Aardenne verraste de ver­gadering met een primeur. Hij presenteerde de grote lijnen van de ombuigingsoperatie, die de VVD-fractie wil. Be­langrijke doeleinden daarbij: • terugdringen van de werk­loosheid naar het peil van vóór Den Uyl, d.w.z. naar 125.000 in 1980 (i.p.v. 210.000). • de economische groei naar ca. 4% p. j. brengen (i.p.v. 31/2 %). • de inflatie verder omlaag drukken. • het aandeel van de col­lectieve sector op 55 à 56% van ons nationaal inkomen nouden. • de collectieve uitgaven met ca. 18 miljard (i.p.v. met de 10 miljard van deze regering) ombuigen en dit bedrag "fifty­fifty" over de sociale verzeke­ringen en overheidsuitgaven

verdelen. • de groei van het overheids­personeel terugbrengen tot de bevolkingsgroei (d.w.z. 0,75% p.j.). • de aldus vrijkomende finan­ciële ruimte ten goede laten komen aan het bedrijfsleven voor de broodnodige arbeids­plaatsen.

Een gruwel Dat de belasting en premie­druk hier gemiddeld 10% ho­ger is dan in de andere EEG­landen, is Koning terecht een gruwel. De mensen wentelen de te hoge collectieve druk af. Afwenteling geeft inflatie. Inflatie bevordert werkloos­heid. Maar hoe komen we met z'n allen van dit hellende vlak? "Laat iedere burger zich beter bewust worden wat hij voor de collectieve zaak be­taalt. Vervang de automatisch geïnde loonbelasting door een individuele aangifte". En Portheine: "Onze aardgas­bel is eindig. Aan de rege­ring de taak om de particu­liere bedrijven te stimuleren bij het ontwikkelen van alter­natieve energiebronnen, ook kernenergie. Onze naburen plannen zo'n tien kerncen­trales. Dat geeft te denken".

Stellingen Hierna splitste de vergadering zich in zeven groepen. De groep .. werkgelegenheid en groei" bevestigde dat herstel van groei nodig is om zoveel mogelijk mensen aan werk te helpen. Eén ding is zeker: volledige en volwaardige werkgelegenheid staat cen­traal in onze liberale doelstel­lingen. Werk is nodig voor ons levensonderhoud, voor zelf­respect, voor zelfverwerkelij­king. De rol van de particu­liere onderneming - een bron van productief werk - dient versterkt te worden. De groep .. overheidssteun" benadrukte het wegnemen

van drempels voor het parti­culier initiatief. Steun op korte termijn mag niet "discrimine­rend" zijn. Laat hulp aan het ene noodlijdende bedrijf nooit verworden tot het noodlijdend maken van sterkere broers! Maatstaf voor steun blijft de lange termijn winstgevend­heid. Juist met gemeen­schapsgeld moet zorgvuldig worden omgesprongen. Door internationale oorzaken zal de groei maar matig zijn, aldus de groep .. handhaving persoonlijke welvaart". Wil er ruimte komen voor de brood­nodige particuliere investerin­gen dan kan de collectieve sector eenvoudig niet sterker groeien dan onze nationale welvaart.

door dr. R. W. de Korte. lid van het dagelijks bestuur van de VVD

Nieuwelan

De groep .. terugdringing over­heidsuitgaven" vroeg om een nieuw élan. De VVD moet concreet zijn. Van Aardenne: .. begin juni zal de fractie con­creet zijn, vandaag kreeg u al een voorschot". De groep wees terecht op de conse­quenties van nieuwe wetten. Wat zal de financiële pijn worden voor toekomstige generaties als de provinciale herindeling er komt, als V. Kemenade z'n zin krijgt? Bij elke nieuwe wet hoort een .,middelenwet"! De groep .,inflatiebestrijding" zocht het vooral in bestrijding met monetaire recepten. Zijlstra werd vaak genoemd. Achter de suggestie tot ver­standige beheersing van

lonen, inkomens en prijzen als tweede medicijn werd door de plenaire vergadering een vraagteken gezet. Ingrijpen in acute situaties: ja! Voor een langere periode: neen! Bovendien is bevordering van concurrentie gezonder dan ingrijpen in prijzen. De belastingvrije voet in de vennootschapsbelasting vond geen ruim onthaal bij de fis­cale experts. De VAD voor­stellen van de regering zag deze groep als een nieuwe vorm van extra belastingen. Dit maal dan toevloeiend naar de beherende vakbonden.

Energie

De overheid moet de uitwer­king van het energiebeleid waar mogelijk delegeren aan het particuliere bedrijfsleven, aldus de .. energiegroep". Daar zit het organisatietalent en het vernuft om alternatieve energiebronnen te ontwik­kelen. Daaraan moet een gro­ter deel van de aardgasop­brengsten besteed worden. Het aardgas gebruiken voor overheidsconsumptie is pot­verteren ten koste van toe­komstige generaties. Dat is weinig progressief. Uit de plenaire discussie kwam voorts: "Vergeet de regionale politiek niet. zodra de nationale economie weer uit het slop is." En: .,Ook ar­beidstijdsverkorting en vrij­willige vervroegde pensio­nering passen in een libe­raal werkgelegenheidsbeleid". SEC-voorzitter Talsma tot slot: .. Het is als met het weer. ledereen praat erover, maar niemand doet er wat aan. De VVD heeft bij het terugdrin­gen van de overheidsuitgaven een massa-psychologische taak. Kortzichtig eigenbelang was vandaag geheel afwezig. Een goed voorteken voor ons in september uitkomende conceptverkiezingsprogram !"

•

creatie o recreatie D recreatie o recreatie o recreatie o recreatie o ree a

SKIPPER CLUB CHARTER

verhuurt in Friesla11d, het prachtige watersportgebied, waar vooral in vóór­en naseizoen de rust van het water u al uw zorgen doet vergeten, volledig uitgeruste, nieuwe dieselmotorkruisers.

Zo'n vakantie op uw eigen schip (waarvoor u overigens niet behoeft te kunnen varen, dat leren wij u wel!) is uniek en vergeét u nooit meer. Probeer het eens!!

Vraagt onze gratis kleurenfolder aan: Postbus 5, IJlst, tel. 051 55 - 599.

Voor een altijd te1ugkerend plezier voor weekend of vakantie

S.v.p. snel reserveren. Speciale voor- en naseizoen'­prijzen. Ideaal gelegen bungalows in magnifiek ruiter­sportcentrum. Gelegénheid tot caravanning en pension-stalling. Volgeb.van 3/7 t/m 1 717 . . "DE WITTE WIEVEN"b.v.

Wiltsangh 41 , Nunspeet. Tel. 03412 - 2642 b.g.g. 3163.

De nieuwste en geriefelijkste manier om het gehele jaar door, uw gezinsvakantie te besteden in eigen land. Sinds 1960 verhuren wij, als enige reisbureau een steeds groeiend aantal (thans 300)

LUXE PARTICULIERE VAKANTIEBUNGALOWS (Tweede Woningen) in de mooiste en ·nog rustige streken van ons land, 1000- 4000 m2 eigen terr. (kleuren) T.V., C.V. , open haard, aircond., tel. Ideaal voor uw gezinsvakantie. Verh·uur p.w., p.m., lange weekends. Voor- & naseizoen 40-60% huurred. 65 +-ers korting.

I nl. WOR LD TOURS- VOORBURG. Tel . 070-860644 (altijd bereikbaar) .

. (ii) \ '-..~"'--/l

"".S- ------· 6" Ooi·PEA'tt

post Akkrum tel. 05663-392

'bij

Leer goed zeilen

ZEILSCHOOL PEAN Volledig verzorgde weekkursussen. Speciale jeugdweken

VAKANTIEBOERDERIJ 'KLEIN OEVER'

Wij verzorgen voor uw kind een sfeervolle vakantie. Leeftijd 6 t/m 1 0 jaar en 11 t/m 1 5 jaar. Paard- en ponyrijden, sport en spel, eigen zwembad. Komt u ook eens een kijkje nemen, of vraagt inl. bij J. Maat. OudAvereest60, Balkbrug (Ov.)

Tel. 05230- 9204

Voor een onbezorgde zeilvakantie aan het IJssolmeer Nieuwe polyester kajuitzeiljachten Jaguar 22, Jaguar 25 en Jaguar 27 .. Zeer kompleet uitge­rust met als thuishaven Lemmer. Voor uitvoerige dokumentatie: Fun Sail Charter B.V. Hertogensingel 89, Oss. Tel . 04120-33271 . Telex 50570.

\

ExclusiefZeilinstituut'De Bird', Heeg -Friesland WEEKCURSUSSEN EN PRIVI':LESSEN met volledig pension, voor jeugd, jongeren, volw. w .o. echtp. Degelijke zeilinstructie (A + B brevet) met vakantie-ontspanning

Inl. en prospectus Egon B. P. Brenninkmeijer, 1 ste Stuurman th. G. H. V., postbus 2 , Heeg, Friesl. Tel. 05154-2412. Lid O.F.Z. (Org. Friesche Zeilscholen) lid Recron.

ziJilen! ZEILSCHOOL 'DE VIER WINDSTREKEN'

OUD-LOOSDRECHT Interne cursus, volledig verzorgd f 296,-. Ook extern. Cursus voor begin­ners, gevorderden en opleiding A-examen ANWB. Jeugdcursus v.a . 12 jaar.

Inl.: vraagvrijblijvend eenfolderaan of bel 021 58-3370.

Verhuur dieselmotorjachten

Jachtbouw en reparatie Scheepsbetimmeringen

Scheepsdieselmotoren

Jachtwerf DRIES HOF Industrieweg 2-3, lrnsum Frl., 05660-1910.

KINDERVAKANTIEBOERDERIJ PONYKAMP 'TWEEHEK'

Laat oak uw kinderen van 4 t/m 14 jaar genieten in de Zomer- of Herfstvakantie eens een week lang genieten op onze Kinderboerderij. Vele dieren aanwezig. gelegenheidvoor paard- en ponyrijden.

Erkenning veilig tehuis van de Ned. Kampeerraad.

Inl . en folder: tel. 05998 - 4541 H. Oosterveld, Schoenloërstr. 4, Westdorp, gem. Borger (Dr.)

ZEILSCHOOL NEPTUNUS, lOSKENHUIZEN

• Goed en gezellig. • Vraag folder.

Inlichtingen: 05134-603 b.g.g. 08385- 10429.

ZONNIG WALLIS ZWITSERLAND TONNON HOLIDAYS B.V.

chalets I appartementen o.a.: Anzère - Champex - Lac - Haute Nendaz - Les Collans Thyon - Montana ­

Verbier I Le Cháble e.v.a. Verhuur I Verkoop

Alle informaties: Eiklaan 1, Rijswijk (ZH). Tel. 070 - 908389 - telex 32330+

Nieuwe JOVD-voorzitter Remkes:

VVD is te bail.g voor vle1.1gels

" Officieel studeer ik econo­mie, maar ik ben eigenlijk de hele week bezig met politieke zaken". Johan Remkes, sinds november vorig jaar voorzitter van de JOVD, heeft in weerwil van zijn tamelijk jeugdige leef­tijd van vierentwintig jaar .al een behoorlijke hoeveelheid min of meer polit ieke functies bekleed. Remkes, ingeschre­ven aan de economische fa­culteit van de Groningse universiteit, is naast JOVD­voorzitter fractie-assistent van zowel de Groningse VVD-

Johan Remkes

raadsfractie als van die in Pro­vinciale Staten. Zijn bedrijvigheid komt voort, zegt hij, uit een grote belang­stelling voor het politieke- en bestuurlijke bedrijf. " Een heel interessante bezigheid" . Hoe ziet Remkes de taak van een jongerenorganisatie als deJOVD? " In de eerste plaats heeft een politieke jongerenorganisatie een vormende taak. We moe­ten proberen duidelijk te ma­ken dat het ook voor jongeren een belangrijke zaak is dat ze meedraaien in de politiek. Verder moeten we de jonge mensen laten zien hoe de liberale uitgangspunten in praktijk worden gebracht". " Een organisatie als de JOVD heeft ook een begeleidende functie. Het is juist dit bestuur dat dit punt wil oppeppen, omdat het in het verleden een

beetje is weggezakt. Oud heeft eens gezegd dat de JOVD het geweten van het liberalisme moet zijn". .. Onze onafhankelijke positie van de VVD speelt daarbij bepaald een rol, maar wij rich­ten ons wel op de VVD. Dat is een duidelijke en principiële keuze: we staan achter deze partij . Dit bestuur heeft dan ook niet de behoefte om zich in eerste instantie met schop­pen bezig te houden. Wat wij , willen is een constructieve bij­drage leveren aan de discus­sie in het liberale veld''.

Niettemin is JOVD- voorzit­ter Remkes van mening dat er binnen de VVD best wel het een en ander verbeterd zou kunnen worden . .,Ik geloof dat het zeer nuttig is als wij in de toekomst dui­delijk maken, vooral voor de jongeren, op welke bakens wij afkoersen. Dat moet geen blauwdruk voor de toekomst zijn, maar wel het aangeven van een richting. Daarover moet worden nagedacht. Er wordt op het ogenblik te wei­nig nadruk op gelegd. Dat brengt het risico met zich mee dat de partij de nieuwe kiezers weer verliest. Wij moeten in grotere mate de kiezers op de liberale titel bij de VVD hou­den" . .,Verder vinden wij dat het bestuur een initiërende en stimulerende rol moet gaan spelen naar de achterban. De liberalen moeten zichzelf be­trekken bij de informele pro­cessen van het openbare leven. Zich bezig gaan houden met bijvoorbeeld wijkwerk en met de jeugd. Er bestaan in deze kringen grote vooroor­delen tegen de liberalen, maar die zijn daar dan ook bijna r.~iet aanwezig. Dat is slecht voor het politieke evenwicht'' . Als er binnen de VVD zoiets bestaat als wat vagelijk wordt aangeduid als .,de lijn Von­hoff-Geertsema". wat denkt de JOVD daar dan over?

"Er bestaan in de VVD be­paalde vleugels. Ik geloof dat ze daar van hogerhand een beetje te bang voor zijn; ze moeten er toch mee leren leven. Ik vind het geen onge­zonde zaak, als de vleugels maar bereid zijn om zich loyaal bij genomen beslissin­gen neer te leggen. De ideeën van Vonhoff en Geertsema spreken mij in hoge mate aan. -Maar daarmee distan­tieëren we ons nog niet van de geluiden van Hans Wie­gel " .

Huivert Remkes bij de ge­dachte dat er mogelijk ooit nog eens zoiets zal ontstaan als een ' liberaal-socialistische samenwerking? .. Bepaald niet. De tijd is er nu niet rijp voor, de politieke verschillen zijn te groot. Maar op langere termijn zou ik het een gezonde zaak vinden als er een ontspanning zou ont­staan tussen beide politieke groepen. En dat zou niet al­leen consequenties voor de PvdA moeten hebben, maar ook voor de VVD".

De jeugd heeft de toekomst De JOVD: een naam die u als lid van de WD ongetwij­feld bekend is en die naar wij hopen, ook plezierig in de oren klinkt. Veel liberalen hebben in de onafhankelijke JOVD hun eerste schreden op het politieke pad gezet- we hoeven ze niet met name te noemen, de oud-JOVD'ers die nu in de frontlinies van de WD werkzaam zijn. Uitspraken van VVD-prominenten over de JOVD. die haar kader­vormende functie nu al bijna 30 jaar vervult, zijn: Staatsraad drs. H.A. Korthals: .. De JOVD is het geweten van het liberalisme". Partijvoorzitter mr. F. Korthals Altes: .. De JOVD is een van de motoren van de VVD". Fractievoorzitter Hans Wiegel: .. Een vereniging als de JOVD blijft nodig". W1jlen partijleider prof. mr. P. J. Oud: .,De JOVD is de veer in het liberale uurwerk" .

Een kenmerk van een jongerenorganisatie is, dat zij he­laas betrekkelijk wein:g eigen middelen heeft, en dus met een chronisch geldgebrek kampt. Als u het met deze uitspraken van liberale voorlieden eens bent en de JOVD een warm hart toedraagt (mis­schien omdat u zelf lid bent geweest!), dan doen wij als hoofdbestuur van de JOVD een beroep op u om ons te steunen. Maak de JOVD sterk en stort een gift op girorekening 953500, t.n.v. penningmeester JOVD te Groningen!

Tast in uw portemonnee voor de JOVD

'P" • I ' 0

•.._ ~ ~· • 1,. ' • - • ~ • I - I . . . . .' .· . . . -. .

Zagu weleens eenmiljoen flessen wijn bi. ?

!Jeeil·

In de kelders van Wijn Verlinden is u die imponeren­de aanblik graag gegund. Daar liggen ze, in haast

onafzienbare rijen, omringd door de allerbeste zorgen van de importeur zelf: zowel de hoge Franse

cru's als de plezierige tafelwijnen voor alle dag. De Verlinden Wijngids vermeldt er een 300 tal

soorten van, die rijp zijn voor aflevering. Alleen al om door te bladeren is de Wijngids een

informatief genoegen! Bel of schrijf voor franco toezending.

Postbus 296, 's-Hertogenbosch. Tel. (073) -125051. Telex: 50317. Kelders te "Zuiderbosch" Hintham.

Venneld bij aanvraag of bestelling s.v.p. titel van dit blad.

B.V. Makelaarskantoor "GEMAKO" o.g.

NASSAUPLEIN 33- 's-GRAVENHAGE- TEL. 6019(1,

Aan- en Verkoop Onroerende Goederen.

Beheer.

Alle verzekeringen.

WONEN OP MALLORCA Het is prettig wonen op Mallorca. Wilt u echter onprettige ervaringen vermijden, dan is betrouwbare voorlichtingeeneerste vereiste. U valt immers niet alleen onder een voor u vreemde wetgeving, maar ook onder bijzondere gewoonten, waar u moeilijk op verdacht kunt zijn. Wat mag u aan onroerend goed kopen en wat niet; wanneer bent u eigenaar van een onroerend goed; welke servituten bestaan er? enz. Daarom heeft een makelaar uit het noordelijke gedeelte van Mallorca, Mr. J. Baud, die daar elke meter grond kent, ook in Nedertand een ~(antoor opgericht, waar hij in samenwerking met een Neder-landse jurist, mr. H. N. van Slingerlandt deskundige adviezen verstrekt over het onroerend goed, dat via zijn bemiddeling ,Jidaar te koop wordt aangeboden. Wilt u nadere informatie over deze appartementen, huizen, villa's, terreinen in Formentor, Puerto de Pollensa, Puerto de Alcudia enz., dan kunt u vrijblijvend contact opnemen met het kantoor te Nw. Loosdracht Oude Molenmeent 4. telef. 02158-1890. b.g.g 02963-1294. of met het kantoor op Mallorca lnmobiliaria Bauzá, Calle Juan XXIII. no. 9, Puerto Pollensa, telef 5317 52.

Te koop ofte huur in Ede, Belvédère, Dennenlaan

DRIEKAMER ROYALE SERVICE-FLAT

met balkon, garage en berging, 5de etage met fraai panorama op het zuiden, geen verkeer. rustige ligging in eigen park. voor en achter onbe­bouwd. dichtbij bossen en station. Frontbreedte voorkamer 9 meter. ruime en kleinere slaapkamer, ligbad met douche, W.C., keuken (electr.), alles luxueus uitgevoerd. vast kleed en luxaflex.

Koopprijs I 145.000,-, huurprijs I 950,- p.m., 3 jaar fixed. service­kosten f 675,- p.m., w.o. warme maaltijd met keuze tussen 2 menu·s.

Te bevr.: Makelaardij A. 8. v.d. Bunt, Breelaan 1, Ede. Telefoon 08380 - 12670.

CADZAND-BAD Z.VI.

Luxe appartementen, 1oomvanzee.

gebouwd in 2 villa·s met elk 3 appartementen, garage of schuur. Zeer luxe en degelijk uitgevoerd en van alle comfort voorzien.

Zeer goede verhuur- en beleggingsmogelijkheden. Prijs : v.a. f 118.500,- tot/ 164.800,-v.o.n.

Inl.: G. Th. J. Vis, mak. o.g. Homdijk 10, Oud-Loosdrecht Telefoon 021 58 - 1661

••• Het politieke besef dat ook de groep van de jongste kiezers een belangrijk onderwerp dient te zijn van een partij­politieke aanpak is pas sinds kort eén algemeen gegeven. Met de veranderde maat­schappelijke opvattingen over leeftijd en mondigheid en vooral geïnspireerd door de stijgende opleidingscurve van de jongeren gerelateerd aan hun steeds luidruchtiger aan­wezigheid heeft de politiek zich meer en meer met de jongste kiezers bemoeid.

Dit bemoeien heeft lange tijd niet meer opgeleverd dan welwillend tolereren. Het is nog geen vijf jaar geleden dat het besto'ld dat er afdelingen van de VVD waren, waar zich roerende jonge leden ( !) de pas af werd gesneden met een : ,.jöh, je bent nog nat achter je oren, wat denk je wel , dat je zonder levenser­varing je hier een mening over kunt vormen" .

Bewustwar ing In 1972 werd op instigatie van het hoofdbestuur van de VVD de Nieuwe Kiezers Werkgroep opgericht. Een groep jongeren van 18-2 7 jaar kreeg de opdracht ,.het hoofdbestuur gevraagd een ongevraagd van advies te die­nen omtrent die zaken, die voor jongeren van belang zijn" .

Nu is niet de functionaliteit in de eerste plaats van zo'n werkgroep van belang, deze is om verschillende redenen gering, maar primair is dat de instelling van zo'n commissie op niveau van alle andere hoofdbestuurlijke commissies een bewustwordingsteken is. Zo formuleerde dr. R. W. de Korte het in de installatie­rede van de groep: ,.Wij zijn ons bewust van de onderver­tegenwoordiging in de groep jongste kiezers (dit was vóór

VVD jongerenpolitiek:

na • ••

mei '72) en daar móèt iets aan gebeuren".

Nu zijn de politieke partijen in hun huidige opzet eigenlijk niet goed ingesteld op snelle mentale aanpassingen. Wat dan ook duidelijk bleek. De partijtop had zich dan wel gerealiseerd dat jongeren een geschikt medium waren, de bestuurlijke achterban rea­geerde nogal gediverseerd. Want als één ding duidelijk moet zijn : de aanwas in de groep jeugdige kiezers is niet het gevolg van een goed ge­doceerde aanpak op plaatse­lijk of gewestelijk niveau ge­weest. Is niet het gevolg ge­weest van een gerichte lande­lijke campagne met aan­spreekbare items voor de groep jongeren. Neen, het is veeleer verklaar­baar uit een algehele .tendens vanuit onze samenleving : het uitbannen van het confessio­nalisme, het zich losweken

Ben J. M. Verwaayen neemt afscheid als voorzitter van de Nieuwe Kiezers Werk­groep, die de VVD in 1972 heeft ingesteld. Die gelegenheid grijpt hij aan om in dit artikel enige kant­tekeningen te plaatsen bij de VVD-politiek ten op­zichte van jongeren. Ben Verwaayen zal worden opgevolgd door M. W. Ker­remans.

van traditionalisme. Dat deze symptonen zich het duidelijkst manifesteren bij jongeren is voor de hand liggend. Daar­door is binnen de VVD een scheef beeld ontstaan over onze aantrekkelijkheid voor de jongste groep kiezers. Natuurlijk is er een positieve score: de laatste jaren wint het jongerenbeleid bij een steeds groter deel van de partij terrein. Er zijn zeer fun­damentele en belangwekken­de maatregelen genomen van de kant van het hóofdbestuur, zoals het instellen van een vast percentage jongeren bij kadercursussen.

Geintegr erde aanpak Het rapport dat begin 1975 door de NKW bij het hoofdbe­stuur is ingediend sprak over een ge'lntegreerde aanpak van het jongerenvraagstuk. Dat is ook gelijk de essentie van het probleem .

.. •· ·-·t#'O .;_ ~.,.., ~---:..o,.~.,-·~.,.,~~·~".'·ot·~~J.._·~?j,._'-rr,..~t ....... ::::.el;.;....., • ~ ', ,... .• • • • ... ,.... . -~- .. ·-

.. • ,.. ' ~ • • ''"' ,'· ' ; ' • • ' I , ' • • •'

Zolang onze politieke aantrek­kelijkheid voor de jongste kie­zers naar inhoud en uiting niet als een natuurlijk onderdeel van onze politieke belijdenis wordt ingepast, blijven wij vechten tegen beter geoutil­leerde partijen. Wanneer wij roepen om een beter ant­woord op problemen als onderwijs, drugsbeleid, jeugd­werkloosheid, dienstplicht etc., dan zien wij de voor de hand liggende mogelijkheden om tot resultaat te komen over het hoofd en zien toe hoe andere groeperingen in onze samenleving, vaak nu mmeriek verre bij ons achterblijvend, dankzij een goede organisatie en kennis van de groepsvor­mingstheorie (zie: Sociale Actie van P. Reckman), hun ideeën (te) ver verwezenlijkt zien.

Jongeren beheersen een aan­tal fundamentele probleem­gebieden in onze samenle­ving. Zij hebben daardoor de sleutel tot oplossing of onder­gang. Zij zijn genoeg hetero­geen van samenstelling om deze keuze nog positief te kunnen beïnvloeden; door niet te kiezen voor een ,.leuke" aanpak van de jongeren mid­dels aparte voor hen georga­niseerde uitlaatklep-avonden of door het instellen van fo­rums van en voor jongeren. laten wij de realiteit eindelijk beantwoorden en zorgen voor integratie.

laat de politiek de actie­groep vervangen, door flexibel open te staan ten aanzien van veranderde maatschappelijke opvattingen, vasthoudend aan principiële uitgangspunten. Deze integratie zou op ver­schillende manieren bevor­derd kunnen worden. Als, wil­lekeurige, voorbeelden zou­den daarvoor genoemd kun­nen worden : • Betere aanpak voor het wegwijs maken van nieuwe ~

op een fractie na

leden (dus ook jongeren) bin­nen de partij. • Instellen van een jongeren­partij-ombudsbureau. • Publiceren van vacatures voor partijcommissies, bestu­ren etc., zowel landelijk als regionaal in Vrijheid en De­mocratie, zodat de optiek voor nieuwe leden wordt vergroot en de partij een beter gebruik

kan maken van haar poten­tieel.

• Organiseren van een jonge­rengerichte Public-Relations in het kader van de totale partij PR .

• Organiseren van "pro­bleem-congressen" ter voor­bereiding van belangrijke poli­tieke gebeurtenissen.

AUTOMOBIELBEDRIJF J. v.d. KIEFT Montaubanstraat 1 9c

ZEIST Tel. 03404- 12872

BMW-dealer voor Zeist e.o.

~ BAKKER's AUTOBEDRIJVEN AMERSFOORT

'\6) B.A.B. b.v. Amersfoort - N ijverh.eidsweg-N. 83

Tel.: 033-14047

Dealer voor Den Haag en omstreken

ROSIER DEN HAAG B.V. Binckhorstlaan 255- tel. : 070-857500 DEN HAAG

ASMOCObv Mr. Treublaan 18, Amsterdam, tel. 020-94 72 52 Klaprozenweg 40, Amsterdam, tel. 020-27 22 25

De VVD slaat met haar jon­gerenbeleid in 1976 geen gek figuur; het begin is er onte­genzeggelijk·.

al zo'n eind op weg zijn , met een positief partijbestuur. een goede jongerenorganisatie (JOVD) en een groot poten­tieel.

Na vijf jaar lidmaatschap van de Nieuwe KiezersWerkgroep hoop ik echter dat de tijd van voorbereiding voorbij is, dat er nu wezenlijke maatregelen genomen worden. Omdat wij

Wij mogen de kansen niet la­ten liggen, zelfs niet op een fractie na .. . .

Autobedrijf

H. v. Poelgeesten Zn. B.V. AMSTELVEEN

Stationsstraat 7- 11 -tel. 020 - 410051 DEALER

& BMW AUTOBEDRIJF DUSSELDORP B.V .

~ - Kanaal - Noord 114- Apeldoorn - tel. 055 - 217 416

Showroom Deventerstraat 51 0- Apeldoorn - tel. 055 - 21 7 448

•

Kuijken bv Eindhovenseweg 11-15 Aalst Telefoon 04904-2200/2891

BREEMAN HOOFDDEALER BMW ROTTERDAM

Centrum : Oostzeedijk310 tel.010 - 11 .91.90

Zuid : Batterijstraat 23, tel. 010-8544 73

Louwes in Eerste Kamer

ronk is anti-ures ers Bij de behandeling van de be­groting voor Buitenlandse Za­ken heeft de VVD-senator Louwes een felle, maar goed gedocumenteerde, aanval op minister Pronk - voor ontwik­kelingssamenwerking - ge­daan. De heer Louwes ver­weet deze minister een sterke politieke vooringenomenheid met anti-Westerse accenten.

4 7 dollar hulp, het hoogste bedrag ter wereld, dat is 65 keer meer dan de Chinezen en 11 keer meer dan de Russen. Hij toonde zich geschokt door de diskwalificatie door Pronk van de V.S. die duidelijk bleek uit de schriftelijke toelichting bij de begroting. Ir. Louwes besteedde ook uitvoerig aandacht aan de rol

Minister PRONK (ontwikkelingssamenwerking)

Deze forse aanval ondertim­merde hij met letterlijke cita­ten uit de schriftelijke stukken. Hij verweet de minister niet alleen vooringenomenheid, maar ook een wezenlijk ge­brek aan begaanheid met het lot van de inwoners van de arme en zeer arme landen. Hij legde hiermee bloot het in wezen onmenselijke en kei­harde dogmatisme van wat zich eens "Nieuw Links" noemde. Echte bewogenheid mist men bij de heer Pronk. Ir. Louwes bewees met cijfers hoeveel meer de door Pronk gesmade .Verenigde Staten aan ontwikkelingssamenwer­king uitgeven dan welk ander land ter wereld ook. Een enkel cijfer: de V.S. gaven in 1974 per hoofd van de bevolking

I van het bedrijfsleven bij de ontwikkelingssamenwerking. Ook hierbij gaf hij cijfers: in

' 197 4 stuurden de overheden van de steun verlenende lan­den elf miljard en het bedrijfs­leven netto 16 miljard. Maar bij Pronk kan er geen erken­ning van dit harde cijfer over de lippen komen. Hij gaat door het bedrijfsleven ver­dacht te maken. Over de visie van de minister zei de heer Louwes dat die sterk theoretisch en links so­cialistisch is, gespeend van practische uitvoerbaarheid. Hij hekelde de bemoeizucht met anderen en noemde in dit verband Indonesië. Hij vroeg waarom juist bij Indo­nesië de hulp geëvalueerd zal worden, ongetwijfeld vanuit

de rode invalshoek. Helpt men met dit soort acties de politieke gevangenen in dat land en wat betekent het voor de persoonlijke betrekkingen tussen dit historisch met ons verbonden land en Neder­land?

Waar wil Pronk heen? Het zijn ·alweer de cijfers die de

VVD-Eerste Kamerlid LOUWES

waarheid spreken. De subsi­dies aan ultra linkse clubs rijzen de pot uit. Laat men objectief vergelijken:

Anti Apartheidsbeweging ver­leden jaar 45.000, voor '76 110.000 Angolacomité verleden jaar 44.000, voor '76 96.000. Angolacomité voor filmbe­stand 40.000, voor '76 70.000. Boycot Outspan gaat van 15.000 naar 59.000. '

Boerengroep Wageningen van 42.000 naar 1 08.000 en vol­gend jaar 236.000. Wereldwinkels van 330.000 naar 500.000. De stichting onderzoek multi­nationale ondernemingen gaat

• van 52.000 naar 1 30.000.

~-·.:··~1:::- ·:· .. ·::,.-·,~·.::':'\-:.'_'·~;, .·~' • .··-~ ·~.' • •' ~-~w. •';·I ••:•·-,·~-:··.-· .. ,.,.,.. ·~. ' . - .

' ' . ' . . ~

Voor ' 77 gaat dit bedrag naar 143.000.

Piet Reekman, die bij ons al­len bekendheid kreeg voor een film over Puertorico 63.000. "Gelukkig" is de film inmiddels af. Hij hoeft niet meer. Het werk is ge­daan. De heer Louwes kwam in to­taal op een verhoging van de subsidies tot B,5 mln. Cijfers bewijzen vaak meer dan woorden. Dat is de verdienste van het betoog van Louwes.

Natuurlijk hekelde hij even­als Waalkens de steun aan Cuba. Verschil met de behan­deling in de Tweede Kamer: nu was het hele CDA ook tegen de steun aan Cuba. In de Tweede Kamer kreeg Waalkens geen CDA-steun voor zijn motie tegen hulp aan Cuba. Liberalen krijgen uitein­delijk gelijk, het duurt helaas in dit land wel eens enkele maanden.

Debat Europese eenwording

•

De LSVA (liberatè Studenten Vereeniging Amsterdam) organi­seert op 2 juni in de Prins Barn­hardzaal van hotel Krasnapolsky aan de Dam om 20.00 uur een debat over de Europese eenwor­ding tussen de heren Harry van den Bergh (internationaal secre­taris van de PvdA) en Florus Wij­senbeek (secretaris-generaal van de Federatie van de Liberale en Democratische Partijen van de Europese Gemeenschap). De LSVA nodigt een ieder die in het onderwerp of het debat geïn­teresseerd is uit de gebeurtenis bij te wonen. Voor documentatie-materiaal : het secretariaat van de LSVA, Room­tuintjes 60, Amsterdam.

Deelcongres over vo Op 24 april j.l. kwam de VVD in Apeldoorn bijeen om zich te gaan bezinnen over één :van de belangrijkste zaken die de mens raakt, namelijk de gezondheid en vooral de zorg daaromtrent. In een daarvoor uitstekend geschikte accom­modatie werd het gezelschap om klokke half elf 'door de voorzitter van de KC Overijs­sel, de heer P. Roscam Abbing welkom geheten. Het was hem een vreugde te kunnen constateren dat onder de ± 1 00 deelnemers er verte­genwoordigers waren uit alle delen van het land. De stel­lingen werden tijdens het 1 e deel van het congres monde­ling toegelicht door mevrouw Veder-Smit, mevrouw Gin­jaar-M aas en de heer Dees.

Mevrouw Veder-Smit begon met te zeggen dat het wel aantrekkelijk zou zijn om,

Verslag door P. M Blauw hd van he dngehjk rbe tuur v n de WD, van het deel ongrés over volks gezondheid, dat onze partï op 24 ap 11 te Apeldoorn hieltil

inhakend op de actualiteit, te spreken over b.v. abortus,.prij­zen ziekenzorg enz., doch dat ha ars inziens de fundamentele zaken allereerst aan de orde behoorden te komen. In het krachtenveld in de gezond­heidszorg kan men spreken over een opwaartse kracht, veroorzaakt door patiënten, medici en andere medewer­kers. · Hier tegenover staan tegenkrachten in de maat­schappij wanneer het gaat om

het betaalbaar houden van de gezondheidszorg. Reeds nu al wordt meer dan 8% van het nationaal inko­men besteed aan volksge­zondheid, terwijl het plan­bureau een nota heeft gepu­bliceerd, waarin men stelt, dat als er geen verànderingen en aanpassingen plaatsvinden in 1980 11-12% van het nationaal inkomen bestemd zal zijn voor zaken de volks­gezondheid bet~effend.

Drie inleiders op het congres, v.l.n .. r. mevrouwVeder-Smit, mevrouw Ginjaar-Maas en de heer Dees

Inleidster pleitte dan ook voor een standpunt onzerzijds n.l. stabilisatie van krachten waardoor omvang en prijzen meer beheerst worden. Enkele opmerkingeQ_ in dit kader door haar gedaan waren : wordt het geen tijd voor een planbureau; wordt het geen tijd voor ver­antwoorde eigen bijdrage van de patiënt; wordt het geen tijd voor een duidelijke, glo­bale wet deze zaken betref­fende, terwijl als laatste ge­steld werd dat onder het huidige kabinet er te weinig aandacht is voor planning en prioriteiten.

Preventie Daarna werd stelling 11, welke de preventieve gezondheids­zorg behandelde, nader be­licht door mevrouw Ginjaar­Maas. Zij begon haar inleiding met de mededeling dat er op

I ~·~w- ,.&"l-.._,._. ... .. -"""1!!1,......,"~;'!.•;...;_•-·""'.,....- r""-.-., ""'L~•..:.._.--~.:· •. -.."~-~~··,,:j..,.tf," • .;::*o-;.._..;:v,,~.:.-f.o.o:~·~T"•-•'•-rt -~ .... ~~.' .~.. ,_' • "••,,,,.., •- •"'

' _3_2 . . -- . . . -

sgezondheid dit terrein historische ontwik­kelingen zijn, al reeds vanuit de middeleeuwen, doch dat eerst na de tweede wereld­oorlog een geweldige uitbrei­ding heeft plaats gevonden. Eén der belangrijkste facetten van de preventieve gezond­heidszorg is de taakafbake­ning.

Het is volgens inleidster een normale zaak dat de overheid zich bezighoudt met zaken als schoon water, zuivere lucht, besmettelijke ziekten enz. Een gezonde voeding en een gezonde leefwijze zijn echter voor verantwoording van de burger. ·

Op de vraag van de afge­vaardigde van de afdeling Haarlem wat we moeten ver­staan onder het begrip .. pa­tiënt" (is dat ook iemand die zich niet geheel wel bevindt, of is dat iemand die ziek is) antwoordde mevrouw Gin­jaar dat deze zaak wel ter discussie staat, doch dat het voor de eerste jaren nog wel terdege gewenst is dat het traditionele begrip gehand­haafd blijft.

De derde stelling die de rech­ten van de patiënt aan de orde stelde werd nader toe­gelicht door de heer De es. Inleider begon te zeggen, dat een nadere formulering van de rechJen en bescherming van de patiënt gewenst zou zijn . Immers de mondige mens wenst zelf een keuze te maken en verantwoording te dragen en dat geldt ook voor de patiënt. De heer Dees con­stateerde dat in de onlangs verschenen struktuurnota van de staatssecretaris de patiënt niet genoemd wordt. Rechten welke van belang moeten worden geacht zijn o.a.: medezeggenschap bij behan­deling en verpleging; recht op informatie ; erkenning per­soonlijke levenssfeer; moge­lijkheid tot beklag.

Laat ik het u maar meteen zeggen: ik ben met een onbe­vredigd gevoel huiswaarts gegaan. Misschien had ik, toen ik 's ochtends Orpheus in Apeldoorn binnenstapte te hoge verwachtingen. Mijn in­teresse was in ieder geval ge­wekt: hoe zou de VVD de volksgezondheid te lijf gaan. Om half elf werd geopend en al snel volgden hierna de in­leidingen. Er werd een strak tijdschema aangekondigd en dat is dan ook gerealiseeerd. De eerste stelling (het krach-

Discussie Na deze inleidingen ging het gezelschap uiteen in zes dis­cussiegroepen, per stelling twee. Het was een uitste­kende gedachte van de or­ganisatie om tijdens de lunch de woordvoerders van äe dis­cussiegroepen de gelegenheid te geven om gelijkluidende .opmerkingen te bundelen. Het tweede deel van het congres bestond uit een plenaire be­handeling van de zaken die via de verslaggevers van de discussiegroepen naar voren werden gebracht. Mede door de uitstekende lei­ding van voorzitter Hofman, die di.t deel van het congres voor zijn rekening nam, is het mogelijk geweest om in deze complexe materie gericht en zakelijk te discussiëren. Er

tenveld in de gezondszorg en bezuinigen) werd ingeleid door mevr. mr. Veder-Smit. Het is prettig naar haar te lui­steren; ze komt oprecht, lief, vriendelijk over. Als je haar hoort, krijg je het gevoel, dat daar iemand voor en namens jou staat te functionaren. Een epitheton ornans speciaal voor haar. Niet dat de andere inleiders hun best niet deden (Ginjaar-Maas: preventieve gezondheidszorg en Dees: rechten van de patient), maar zij komen op mij meer over als

werden door de discussie­groepen diverse essentiële zaken aan de orde gesteld. Zo vroeg de groep die stelling I behandelde o.m. aandacht voor onderzoek naar: kosten­besparende maatregelen en naar de relatie tussen behan­deling en terugkeer in de maatschappij . De groep rond stelling lil vond het instellen van een staats­commissie juist, deze com­missie zou zich bezig moeten houden met o.a.: de eigen verantwoordelijkheid van de participanten ; opleiding mo­derniseren van de dienstver­leners, rekening houdend met de menselijke aspecten; infor­matie geven over en voorbe­reiding op de behandeling door de medewerkers en be­tere organisatie om wacht­tijden te voorkomen.

mensen, die er voor zich zelf zitten. Na de inleidingen, via de koffie, splitste de deelnemers­schare zich op in discussie­groepen. Per stelling waren er twee geformeerd. Per groep twintig personen, die in drie kwartier de stelling moesten

becommentariseren en be­discussieren, terwijl het reste­rende kwartier voor de secre­taresse was om de conclusie te verwoorden. Twintig men­sen, die elkaar niet kennen, van wie er velen vanuit hun privé-setting details gaan aan­snijden. Gelukkig konden degenen die de zaak wat algemener en van boven af wilden aanvatten hun mening meer naar voren schuiven. Men kwam te­nauwernood aan de essentie van de stelling toe. Weinig rendement dus. Tijdens de lopende lunch trof ik enkele gelijkgerichte zielen en dat maakte mijn dag weer ==*

Geslaagd In de discussie is het forum er m.i. goed in geslaagd om de aangesneden onderwerpen te bespreken en van op- en aanmerkingen te voorzien.

Met de opmerking van een der congresgangers .,ieder mens moet betalen voor elk genot, ook gezondheid is een genot" kom ik tot de con­clusie, dat het een geslaagd congres was, waar de organi­satoren met voldoening op terug kunnen zien en waar tevens een nieuwe bouw­steen, die wat uw verslag­gever betreft als hoeksteen zou mogen fungeren, werd geformuleerd.

•

goed. Toen de belluidde voor de middagzitting, gingen we er dan ook vol verwachting heen.

t'::ri .. el

De rapportages van twee groepen per stelling waren bij elkaar gevoegd en deze mix­ture moest in drie minuten gebracht worden. Ik vond daarin mijn groep ( 1-b) nau­welijks terug. De zaal werd geconfronteerd met een negen-hoofdig forum. Men­sen, die zo zeker van zich zelf waren, die het allemaal zo goed wisten .te vertellen, dat ik de griezel in m'n hart voelde binnen sluipen Dit was dus de ploeg, die het voor de VVD gaat uitmal<en op volksgezondheidsgebied.

En ik moest denken aan een eerder in mij opgekomen me­ning, dat de politici de ge­zondheidszorg gaan benutten om de degens te gaan krui­sen. De politici gaan uit­maken, wat er alzo moet ge­beuren in de gezondheids­zorg. M.i. gaan we daarmee de verkeerde weg op. Men kan zich natuurlijk bedienen van goede deskundigen. Maar wat dan te denken van de stellingen (zie voor de stel­lingen Vrijheid en Democratie dd. 19 maart).

Ad Stelling I (krachtenveld -bezuinigingen). Alvorens met de hamer een aantal tikken uit te del~n en blindelings achter Hendriks c.s. aan te lopen, dient men zich eerst af te vragen: zijn

creatie o recreatie ., recreatie o recr

ZEILEN LEREN IN FRIESLAND 7 Zeilschool .. CHAR-ELS" geeft kursussen voor beginn. en gevord. in spec. leeftijdsgroepen. Gereduceerde voor- en naseizoen arrangementen. Les o.l.v. gedipl. instructeurs in Valken met 4 kursisten per boot. Vraag kleuren­folder: Buorren 31-V, Hemelum. Tel.05148-559.

JEUGDRUITERKAMPEN gedurende de zomervakantie in de prachtige, bosrijke omgeving. Paarden en ponies beschikbaar. Leeftijd t.e.m. 16 jaar. Deskundige leiding. De kinderen worden ondergebracht in een landhuis.

Manege .,SCHAARSBERGEN" (H. Janzen), Kamperbergerweg 725, Schaarsbergen b./ Arnhem. Tel. 085-420428 of 432405.

BELONING

Een onbezorgde vakantie omdat uw huis dag en nacht bewaakt is I

Studenten-bewaking MEES- BRUGGINK Tel. 071 - 124485 (toest. 002). Referenties bij aanvraag.

I • , o

3_4

de 8% van het nationale in­komen zuiver gezondheids­kosten, of valt er een gedeelte welzijnskosten onder? Laten we dan een kostenanalyse maken en er naar streven de beschikbare gelden zo effi­ciënt mogelijk te besteden. En als we zover zijn, moet men er eens aan gaan denken, dat de systematiek, die door de overheid gehanteerd wordt weleens een grotere kosten­veroorzaker kan zijn dan het ontbreken van een eigen bij­drage en niet adequaat kostenbesef van de mede­werkers om over een norme­ring van het medisch hande­len maar te zwijgen. Overi­gens, de systematiek, welke de overheid ons voorspiegelt in de structuurnota en de volksverzekering ziektekosten is eerder geldverslindend. Ik mis in de opsomming van " oplossingen": bevordering van een oprecht samenspel van overheid, maatschappe­lijke instanties (particulier initiatief) en individu. Immers de nadelen van dominantie van overheid of individu ken­nen we uit de historie. leder der drie heeft een eigen ver-antwoordelijkheid. ·

K1111aliteit Laten we voorts niet vergeten, dat er voor medici een vrije beroepsbeoefening moet blij­ven bestaan; dat de kwaliteit van de zorg niet omlaag moet maar eerder omhoog. En dan lijkt het mij. dat wettelijke capaciteitsbeheersing wel met inspraak van de beroeps­organisaties gepaard moet gaan, dat verder regionalisatie met budgettering om dezelf­de redenen als boven ge­noemd (politici-gezondheids­zorg) grote gevaren in ~ich houdt. Deze sector mag wel

.wat kosten, immers een goe­de volksgezondheid is preala­bel als een volk z'n problemen moet gaan oplossen.

Want soms krijg je de indruk, dat ons volk de weg naar degeneratie al ingeslagen is. Men kan de kleinste proble­men niet meer zelf oplossen; men kan z'n lot niet meer dragen. Vanuit het veld ko­men er signalen, dat de vraag naar medicijnen, naar specia­listische behandeling, naar opname toeneemt en de eigen verantwoordelijkheid af­neemt.

Ad Stelling 2 (preventieve gezondheidszorg). Hier blijkt, dat men het accent van het cureren naar de pre­ventie wil verleggen, met be­houd van het bereikte. Er wordt te veel nadruk gelegd op chemische stoffen als ziek­temakend agens. Dit komt wellicht omdat de inleidster chemica is. (Ofschoon vanuit de zaal een andere chemica (Leiden) juist het woord voer­de over niet chemische zaken. Jammer genoeg vond haar verhaal niet veel reactie.) Preventie is mooi en de over­heid moet aan de collectieve preventie de nodige aandacht besteden, maar ze moet niet worden gepropageerd mid­dels bevolkingsonderzoeken als recentelijk tegen baar­moederhalskanker. De fractie­leden sloegen zich achter de tafel op de borst: ,.wij hebben dit onderzoek geëntameerd". In juli 1975 was ik namens de huisartsen bij de staatssecre­taris. Toen bleek, dat de poli­tieke drang zo groot was, dat er geen tijd meer was zich af te vragen en na te checken hoe de wetenschappelijke waarde en of het zinnig, effi­ciënt was. Geld was er niet voor. Nu is er al 71/ 2 millioen op de plank. Waar vandaan ?

Fou

Tussentijdse rapportage leert, dat de sceptici hun mening destijds terecht geuit hebben. Tachtig procent van de "po-

Tijdens de koffiepauze van het congres

sitieve" zijn fout positief, d.w.z. zijn niet ziek. En wat te bedenken van de angst, pa­niek, die deze vrouwen be­ving. En voor de economen onder u: wat te denken van de ziekenhuisopnames van 4-1 0 dagen. En de ontreddering in het gezin is ook nog een punt. Reeds nu verschijnen er pa­tiënten op m'n spreekuur, die mij vragen of zij het onderzoek

mogen vergeten. Ik vraag mij af hebben onze politici des­kundigen geraadpleegd of wisten zij hetzelf zogoed? De gezondheidsvoorlichting (GVO) komt hier ook niet goed uit de verf. M.i. moet dit meer accent krijgen onder het hoofdstuk preventie. Terwijl men met stelling 1 wil bezui­nigen zal stelling 2 juist weer meer geld vragen.

Ad Stelling 3 (rechten van de patiënt). Ik moet zeggen, de inleider had hier een vondst;· een staatscommissie moet de zaak verder uitzoekén. Mis­schren is het voor sommigen wat moeilijk, als aan de ene kant gepleit wordt voor vrije artsenkeuze, aan de andere kant juist genoegdoening van klachten wordt opgeëist.

De zeggenschap bij behan­deling en verpleging lijkt een mooie slogan. Het werd niet zo goed duidelijk wat de inleider bedoelde. Er kle­ven m.i. vele haken en ogen aan. De mens kiest vrijwillig een arts, die hem gaat behandelen en natuurlijk heeft hij recht op informatie, maar op basis van vertrouwen laat de patiënt de behandeling over aan de deskundige. En hoe moet dit in de psychiatrie? Een chaos in de maatschappij zou een mogelijk gevolg kunnen zijn als zeggenschap bij psychisch gestoorde patiënten een feit werd. Verder miste ik de plichten van de patiënt, of moet ik die weer uit stelling 1 opdiepen: eigen bijdrage, kostenbewustwording en ont­wikkeling eigen verant­woordelijkheid? Ik hoop dat ik het hier mis heb.

Nietgerust Om twee minuten over vier werd het congres gesloten. Ik ben heengegaan met de ge­dachte, dat de zaal nog niet uit de problematiek was. Maar dat de fractieleden de indruk maakten het wel te zijn. Staat nu het onderdeel volksge­zondheid van het verkie­zingsprogram al vast? Of zal dat door de fractieleden ver­der afgedaan worden ? Ik ben er niet gerust op. Tot slot wil ik dit nog zeggen: Het congres ging over volks­gezondheid. De inleiders spraken echter over gezond­heidszorg. De discussie ging over gezondheidszorg. Volks­gezondheid is een situatie, die in stand gehouden wordt door een gezondheidszorg en een milieubeleid. Een opti­male volksgezondheid mag, wat mij betreft, gerust wat kosten, als we de vinger maar aan de pols houden. Bij onze gedachten dient de patiënt centraal te staan en niet het systeem.

Stellingen deelcong

Stelling 1: Personenvervoer

1. Particulier verkeer (auto, bromfiets, fiets) en openbaar ver­voer (trein, tram, bus, metro èn taxi) moeten elkaar overeen­komstig hun positieve mogelijk­heden aanvullen. Het is niet : óf- óf, maar èn- èn.

2. Zonder het recht op mobili­teit aan te tasten, moet de groei van de mobiliteitsbehoefte wor­den beperkt door middel van het ruimtelijke ordeningsbeleid. Aan­passing van verkeersvoorzienin­gen aan verkeersbehoeften blijft noodzakelijk. Ter bescherming van het milieu dient echter aan­passing van het wegennet zoveel mogelijk plaats te vinden door verbreding van bestaande wegen, door eliminering van knelpunten daarin, door aanleg van rond-

wegen die de verkeersdrukte in bebouwde kommen verminderen.

3. De totstandkoming van par­keergarages in steden en van parkeervoorzieningen ·bij halte­plaatsen van het openbaar ver­voer dient met doeltreffende sub­sidieregelingen te worden bevor­derd (steun aan partikulier ini­tiatief via bijdragen in aanloop­kosten). Overheidsheffingen op het parkeren dienen voor par­keervoorzieningen te worden be­stemd.

4. De hoogte van de belastin­gen en andere heffingen op het verkeer dient verband te houden met de door dit verkeer veroor­zaakte directe en indirecte kos­ten.

5. Het openbaar vervoer moet worden verbeterd. Voor alle vor­men van openbaar vervoer die­nen door de centrale overheid

normen t.a.v. kostenposten, ta­rieven en voorzieningenniveau te worden vastgesteld. Ter beperking van de exploitatie­tekorten van de opénbaar ver­voersbedrijven zou de taxi het lijndienstvervoer afhankelijk van tijd en plaats kunnen vervangen.

Stelling 2: Verkeersveiligheid

1. Verkeersveiligheid dient een centrale plaats te hebben in het verkeersbeleid van alle over­heidsinstanties. Verkeersplannen dienen te worden getoetst aan een door een centrale verkeers­veiligheidsdienst op te stellen pakket van veiligheidsnormen.

2. Voorrang moet worden ge­geven aan die maatregelen, die, gelet op de kosten, het hoogste rendement aan , veiligheid be­loven. De te treffen maatregelen

moeten in een prioriteitenschema voor meerdere jaren worden vastgesteld.

3. Alle maatregelen dienen zo­veel mogelijk in · internationaal kader te worden geplaatst.

4. Het veiligheidsbeleid moet worden begeleid door systema­tische voorlichting en politie­controle. Maatregelen blijven zonder het beoogde effect, in­dien de zin ervan niet wordt begrepen en overtreding bij ge­brek aan toezicht straffeloos kan plaatsvinden.

Stelling 3: Goederenvervoer

1. Door zijn unieke geografische ligging ten opzichte van één van de grootste consumptie- en pro­duktiecentra ter wereld, heeft Nederland zich ontwikkeld tot transportland bij uitnemend­heid. De dienstverlenende in­dustrie, die dankzij deze draai­schijf-functie en goed onder­nemerschap is ontstaan, is voor de werkgelegenheid en de Neder­landse economie van uitzonder­lijk belang. Het behoort tot de taak van de overheid eraan mede te werken, dat de Nederlandse transportindustrie haar specifieke taak kan blijven vervullen in het veld van de internationale con­currentie.

2. In Nederland geldt in het goederenvervoer de vrije keuze van de verlader; zowèl wanneer het gaat om inschakeling van weg-, rail-, water- of luchtver­voer. àls van beroeps- of eigen vervoer. Een voorwaarde hierbij is echter, dat de concurrentie­verhoudingen binnen het ver­voer worden rechtgetrokken. 3. De sterke internationale oriëntatie van het Nederlandse vervoer maakt het eens te meer noodzakelijk het Nederlandse verveersbeleid (inclusief de aan­pak van zee- en luchthaven­problemen en veiligheidsvraag­stukken) zoveel mogelijk af te stemmen op het Europese.

4. De Nederlandse zee- en luchthavens moeten zódanig zijn gestruc~ureerd, dat de goederen­stromen - ook bij steeds wijzi-.

~s verkeer en vervoer gende verschijningsvorm van de lading - doelmatig en snel kun­nen worden verwerkt. Samen­werking tussen overheid en be­drijfsleven is daarbij onontbeer­lijk. De overheid dient er zorg voor te dragen, dat het infra­structurele aanbod. waarvoor zij verantwoordelijkheid draagt, op langere termijn is afgestemd op de behoefte. Ondercapaciteit zowel als overcapaciteit van de infrastructurele voorzieningen dienen. in dat licht bezien te worden voorkomen .

5. Ten aanzien van een tweede nationale luchthaven betekent dit, dat een beslissing over aan­leg pas kan worden genomen. in­dien de thans in uitvoering zijnde studies aantonen, dat de verge­lijking van maatschappelijke lasten en baten duidelijk positief uitvalt.

6. Steunverlening elders in de wereld, alsmede de hoogte van

de Nederlandse kostprijs, hebben de concurrentiekracht van de Nederlandse koopvaardij ver­zwakt. De overheid dient doel­treffender stimuleringsmaatrege­len te nemen om de vlucht uit de Nederlandse vlag om te zetten in een groei , die in overeen­stemming is met onze behoeften en belangen.

7. Overeenkomstig het EEG­streven dient ordening in het be­roepsgoederenvervoer over de weg in sterkere mate te worden nagestreefd door aanpassing van de eisen voor toelating tot de markt. Zulke eisen (vooral betrek­king hebbend op vakbekwaam­heid en kredietwaardigheid) moe­ten kunnen variëren naar bedrijfs­omvang en soort vervoer. Naar­mate langs die weg het onder­nemerschap beter wordt afge­stemd op daaraan te stellen eisen, kan terzake van prijs­vorming en capaciteitsbeheer-

Het deelcongres verkeer en vervoer ter voorbereiding van het partijprogramma zal worden gehouden op zaterdag-12 juni 1976 in het Opleidingscentrum Bondsspaarbanken. Postweg 9 (grote weg tussen Doorn en Leersum) te Doorn. De organi­satie is in handen van de Kamercentrale Utrecht.

Het Opleidingscentrum is per bus bereikbaar vanaf het station Driebergen (lijn 50 busbedrijf Centraal Nederland. lijn 50 vertrekt ook vanuit Utrecht en Arnhem).

De stellingen voor het congres zijn op deze pagina's afgedrukt.

Het dagprogramma luidt als volgt:

10.30 uur Opening voorzitter Kamercentrale Utrecht 10.45 uur Toelichting op de stellingen 11.30 uur Discussie in groepen 12.45 uur Lunch 14.00 uur Afronding discussiegroepen 14.30 uur Rapportering discussiegroepen 15.00 uur Pauze 15.15 uur Samenvatting rapportering + conclusies 16.00 uur Afsluiting voorzitter Kamercentrale Utrecht.

De kosten voor deelneming bedragen I 22.50 per persoon. Hierbij zijn koffie. thee en lunch inbegrepen. Deelnemers worden verzocht zich door middel van de hierbij afgedrukte bon voor 1 juni 1976 op te geven bij: Secretariaat Kamercentrale Utrecht VVD. Sophialaan 54, Baarn en tege­lijkertijd de deelnemerskosten ad I 22.50 over te maken naar rekening nummer 55.87.31.805 ten name van penning­meester Kamercentrale Utrecht WD bij de ABN in ZEIST.

sing méér worden overgelaten aan de eigen verantwoordelijk­heid van de bedrijfsgenoten.

8. Voor een gelijktrekking van concurrentievoorwaarden moe­ten bij de Europese spoorweg­maatschappijen de exploitatie­rekeningen van personen- en goederenvervoer worden ge­scheiden en openbaar gemaakt; moeten voorts de aan het goe­derenvervoer toe te rekenen kosten van de (spoor)weg wor­den vastgesteld en gepubliceerd; moet tenslotte aan dit vervoer de eis worden gesteld, dat het aantoonbaar zijn kosten dekt. 9. Om het arbeidsveld van de in­ternationaal opererende Neder­landse binnenvaart. die groten­deels voor buitenlandse op­drachtgevers vaart, te behouden. is handhaving van de vrijheid van prijsvorming een gebiedende eis. Teneinde te voorkomen. dat een vrije prijsvorming bij de inter-

I

nationale binnenvaart een ruï­neus karakter krijgt, dienen doel­treffende maatregelen ter be­heersing van de transportcapaci­teit te worden genomen:

a. maatregelen. die ten doel heb­ben een tijdelijk overschot aan capaciteit uit de markt te nemen (vrijwillige stillegging);

b. maatregelen die ten doel heb­ben structurele overcapaci­teit weg te werken. respec­tievelijk te vermijden (sloop­regeling, maatregelen voor toelating tot de markt en voortdurende observatie van de marktsituatie).

Nadat met deze maatregelen een redelijk evenwicht in de markt tot stand is gebracht, zou ook in het binnenlands vervoer te water vrijheid van prijsvorming moeten worden ingevoerd en zou het toerbeurtsysteem moeten ver­vallen. •

JaiJikkom! Ondergetekende:

Naam

Adres

Woonplaats

zal het deelcongres Verkeer en Vervoer op 12 juni 1976 te Doorn bijwonen en heeft de deelnemerskos­ten ad I 22.50 overgemaakt op rekening nummer 55.87.31.805 ten name van Penningmeester Kamer­centrale Utrecht VVD bij de ABN in Zeist.

Voor de samenstelling van de discussiegroepen gaat zijn/haar belangstelling uit naar de onderwerp,en:

0 Personenvervoer

0 Goederenvervoer

0 Verkeersveiligheid (s.v.p. het gewenste aankruisen)

(Handtekening)

. .-.... i.'-.-.= . ........ ·,~"'-11. ~r--: ~~. ~~~- ·~-, ... ··,.· ''f~-~· ~, .;r .,._.:_, ... _... ... •• \..: ."'. • • , , ....

. - . ~ \ - . . ./ . ' - .. I •, 1 • o , • • •

De minister kan on De huidige minister van on­derwijs en wetenschappen, de socialist Van Kemenade, heeft in de drie jaar dat hij op het rood fluweel zit een enorme produktiviteit aan de dag ge­legd. Van de nota's door mi­nisters uit het kabinet-Den Uyl geproduceerd, blijken er talrijke afkomstig te zijn van zijn ministerie. Overigens niet

door Nelie Smit-Kroes, lid van de VVD fractie in de Tweede Kamer

alleen voor wat betreft de aantallen, maar vooral voor wat betreft de vergaande kon­sekwenties van zijn gedach­ten neergelegd in die nota's, valt deze bewindsman op. Het boekwerk dat tot nu toe het meest de aandacht 'heeft getrokken en de meeste stof heeft doen opwaaien is de in een toepasselijk rood jasje gestoken Contourennota. Een soort "rood"druk voor het Nederlandse onderwijs rond

de komende eeuwwisseling. In dit geschrift wordt het toekomstige beleid door de minister van onderwijs en wetenschappen, . met een conscientieuse opvatting van zijn politieke taak, uitgewerkt. Onze kinderen en kleinkinde­ren zullen de gevolgen aan den lijve ondervinden. De door de minister voorge­stelde aanpak zal grote ge­volgen hebben. En niet alleen politieke! Redenen te over voor nog meer Nederlanders om zich bezig te houden met de gedachten van minister Van Kemenade.

Ook, beter gezegd juist ook, liberalen zullen zich moeten buigen over de onderwijs­denkbeelden uit deze nota.

Er is een aantal leesbare samenvattingen in de handel van de officiële nota. De pocketuitgave van de Con­tourennota van het ministerie van onderwijs en weten­schappen, alsmede de in de A + 0 reeks verschenen uit­gave "Op weg naar het onder­wijs in 2000", geven een dui­delijk inzicht in de uitgezette koers. Beslist teksten, waar men doorheen kan komen. Leesbaar ook voor diegenen die niet zelf werkzaam zijn in het onderwijs, maar wel be­langstelling ervoor hebben. Kortom mensen die - nu zo'n gigantische operatie in het Nederlandse onderwijs boven ons hoofd hangt - zeggen: "daar wil ik dan in ieder ge­val meervan weten". Mijn suggestie zou zijn: lees eerst de pocket of de brochure "Op weg naar het onderwijs in 2000", en ga dan met eeh aantal mensen om tafel zitten. Om de discussie aan te moe­digen in de afdelingen van onze partij en tegemoet te komen aan de vele vragen die zowel de eerste als de tweede kamer fractieleden van de VVD krijgen, hierbij een aantal vragen.

Discussievragen ove

1. Wat vindt u van de uitgangspunten van de contourennota? Wat vindt u het belang van de Contourennota en in hoeverre beïnvloedt deze uw functioneren als ouder. als onderwijsgevende, als bestuurder?

2. In de Contourennota wordt van een ruimere doelstelling van het onderwijs uitgegaan dan in het verleden (aanvankelijk- bijvoorbeeld via leerplicht - bescherming van de zwaksten; later behoefte aan vakman­schap; nog later ook persoonlijke ontplooiing). Vindt u die constatering juist. herkent u dat ook bij de leerlingen/uw kinderen? Vindt u dat het element persoonlijke ontplooiing voldoende of nog onvoldoende ruimte in ons onderwijs krijgt? Heeft dit extra/speciale consequenties voor onderwijs op confessionele grondslag?

3. In de Contourennota wordt er van uitgegaan dat de voorgestelde structuur voor ons onderwijs bijdraagt aan het scheppen van meer gelijke kansen voor iedereen. Daarop is o.a. de invoering van de middenschool gericht. Nu wordt er in het huidige lager onderwijs ge­werkt met zg. niveau-groepen. Vindt u dat het systeem van niveau-groepen wel of niet in strijd is met ideeën die ten grondslag liggen aan bijv. de middenschoolgedachte 7 Vindt u wel of niet dat daardoor zelfs in de basisschool al sprake is van enige selectie? · In hoeverre merken ouders aan hun kinderen of zij in bepaalde ni­veaugroepen zitten? Als dat zo is, is die ervaring dan positief of nega­tief?

4. De Contourennota gaat uit van het streven naar een bepaalde inrich­ting van de maatschappij en tekent als 't ware daarvoor de gewenste onderwijsstructuur (contouren). Er zijn mensen die in deze zin daarop kritiek hebben, dat zij menen dat onvoldoende met het opvoedings­gedrag van het kind wordt rekening gehouden. Zo iemand is prof. dr. J. M.F. Jaspars. In de NRC van 17-10-1975 stelde hij : "Recent onder­zoek van opvoedingsgedrag laat echter zien dat de omgeving die bepa­lend is voor de ontwikkeling van een kind in belangrijke mate door het kind zelf wordt opgeroepen" . En ook dit: .. Het scheppen van gelijke kansen in de opvoeding en onderwijs houdt dan ook niet in, zoals men de laatste tijd steeds meer beseft, dat men ook gelijke kansen op ont­plooiingsmogelijkheden realiseert". Als prof. Jaspars gelijk heeft, wat blijft er dan van het beleid in de Contourennota over? Of waarom vindt u eventueel dat hij geen gelijk heeft?

5. Van de huidige minister van Onderwijs wordt wel gesteld dat hij een gevaar is voor de onderwijsvrijheid en dat hij onderwijs voorstaat dat als 't ware kan worden gebruikt om veranderingen in de maat­schappij te bewerkstelligen. Vindt u dat ook, of ziet u dat gevaar niet? Sommigen zeggen dat juist in het confessionele onderwijs wordt geïndoctrineerd. Heeft dat soms ook kernen van waarheid?

6. Bij een discussie over de Contourennota in Leiden kortgelegen was het volgende discussiepunt geformuleerd: "In hoeverre worden de erva­ringen en de deskundigheid van de mensen uit het onderwijsveld gehanteerd bij de belaidsvernieuwingen die in de Contourennota wor­den voorgesteld?" .. Ja" , zei ministerVan Kemenade, "dat gebeurt".

og Illeer vertelle

e contourennota

Hij onderbouwde dit als volgt. De Contourennota is geen verhaal van ambtenaren, maar deze is gegroeid vanuit het veld. Daarnaast is men in de praktijk ook bezig met allerlei vernieuwingen, waarvan inspec­eurs kennis nemen.

Vraag aan u: Vindt u dat er in het nationale onderwijsbeleid voldoende met de vrouw en man in het veld rekening wordt gehouden? Als u dat niet vindt, heeft u dan suggesties voor verbetering? De minister zei ook, dat naar zijn mening veel nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden zonder dat collega's in de (naaste) buurt er (voldoende) van weten. Heeft hij daar gelijk in en als dat zo is, is daar in uw woonplaats dan wat aan te doen?

Bij deze vragen moet u niet alleen denken aan het onderwijsproces alleen. U zou ook in uw overwegingen kunnen betrekken de ouder­participatie en de rol ván het bestuur.

7. De minister pleit voor een leerplicht tot het 18e jaar. Tegen die opvatting bestaat ook veel verzet. , Hoe reageert u hierop vanuit uw eigen ervaring, hetzij met kinderen in die leeftijdscategorie, hetzij vanuit andere ervaringen?

B. U kent de plannen t.a.v. de middenschool. Wat vindt u ervan? U zou daarbij de volgende punten kunnen overwegen: Bent u het wel of niet eens met de uitgangspunten van de minister zoals: uitstel van schoolkeuze, de leerlingen langer bijeenhouden, uit~ sluitend één schooltype etc. De Contourennota laat nog in het midden of de middenschool 4 jaar of 3 jaar moet zijn. Heeft u daarover een mening? Vindt u dat wel of niet beroepsvoorbereidende elementen in de midden­school mogen of moeten voorkomen? Sommigen zeggen dat ook in de middenschool onvermijdelijk selectie zal voorkomen, omdat aangesloten moet worden op de bovenschooL Bent u het daarmee eens of oneens? Soms wordt gepleit voor de zg. smalle middenschool (LBO + MAVO). Wat vindt u van die gedachte?

9. De overgang van basisschool naar vervolg-onderwijs levert voor veel leerlingen nog al eens een probleem op. Sommigen menen dat daar wat aan te doen is door het laatste jaar van het basisonderwijs meer te laten aansluiten op het vervolg-onderwijs. Dat zou bijv. kunnen gebeu­ren door de leerlingen dan al te confronteren met meer dan één docent. Andere aspecten zijn ook dankbaar. Voelt u iets voor dergelijke gedachten en als u dat doet, ziet u dan andere practische mogelijkheden voor de realisering hiervan? Hoe denkt u überhaupt over de aansluitingsproblematiek? Moet het op­volgende onderwijs aansluiten op het voorgaande of juist andersom? De aansluitingsproblematiek geldt niet alleen voor de basisschool en het vervolgonderwijs, maar bijvoorbeeld ook voor kleuterschool en lagere school. Wat deze categorieën betreft zou u bij deze vraag ook uw mening kunnen geven over de wenselijkheid/mogelijkheid al in de kleuterschoolperiode te doen aan voorbereidend lezen. Moet het daar­bij dan ook al gaan om het leerdoel "lezen" of mag het alleen nog maar een voorbereidende oriëntatie zijn?

10. Wat vindt u van de plannen m.b.t. de bovenschool? U zou hierbij de volgende aspecten kunnen betrekken: • de drie stromen ( 1 theoretische, 2 beroepsgerichte) • de zes maatschappelijke sectoren

• de duur van de verschillende stromen • de vrij forse selectie die in de bovenscholen zal voorkomen. Het ligt in de bedoeling in het najaar met toegespitste vragen over de middenschoolproblematiek in het blad te komen. Die vragen zullen dan in samenwerking door Eerste en Tweede Kamerleden mevr. Van Someren en mevr. Ginjaar worden geformuleerd.

Onder het motto .. voorkomen is beter dan genezen" ook in onderwijspolitiek, hoop ik dat nog meer liberalen zich in het onderwijs gaan verdiepen. Want één ding heeft Minister van Kemenade goed gezien: onderwijs is de sleutel voor de toekomst. Ik wens u veel succes in de discussie.

• I

Litteratuur

CONTOURENNOTA (ook in pocketuitgave), te verkrijgen bij de Staatsuit­geverij. afd. verkoop. Chr. Plantijnstraat, Den Haag (tel. 070 - 834508). HANDELINGEN EERSTE KAMER (13-14 april 1976. begroting onder­wijs- mevrouw Van Someren-Downer). OP WEG NAAR HET ONDERWIJS IN 2000. uitgave in de A + 0 reeks (15 aug . 1975). postbus 37, Lelystad. LEREN LANGS LANGE LIJNEN. onder redactie van J. G. M. van Spaan­doek. uitgave van Samson te Alphen a.d. Rijn. Voor de zomervakantie verschijnt bovendien in de bekende reeks blauwe boekjes van de VVD een uitgave over het voortgezet onderwijs. onder redactievan mevrouw Ginjaar-Maas.

Vereniging van Staten- en Raadsleden Het bestuur van de Vereniging van Staten- en Raadsleden kwam op 28 april te Amersfoort bijeen. Hoofdpunten van de agenda vormden een bespreking van het in november te houden jaarcongres alsmede de financiën van de Ver-eniging. Het bestuur heeft besloten het congres aan de ruimtelijke ordening te wijden; de commissie ruimtelijke ordening van de partij heeft reeds toegezegd medewerking te zullen verlenen. Voorts ziet het bestuur. gezien de financiële situatie, zich gedwongen op de jaarvergadering met een voorstel tot verhoging van de contributie te komen. Tenslotte beraadde het bestuur zich over de organisatie van het bureau Provincie- en Gemeentepolitiek en over het secretariaat. De toenemende werkzaamheden maken het noodzakelijk op enigerlei wijze in een uitbreiding van betaalde mankracht te voorzien.

~ -- --- " . • .. ~ ,• -.... . - .~ ~~: .. :--.~;~ .. ~- ~~1~:""-..,.--.--.-----. ... ,p;~" ~~-....... >Jo .. -

. ". . _- - . \ . '. \._, ,-\ \ .. . .-.:;- .-- -

. ..;._;g.g·_- ' • • ;=---< •

Kinderbijslag

Met aandacht heb ik het be­toog van de heer Faasse uit Ede gelezen (Vrijh. en Dem. 16 april). Daaruit maak ik op dat de veelgeprezen sociale rechtvaardigheid hem geen lor kan schelen. Ik ben sterk voor de eigen verantwoorde­lijkheid t.o.v. het aantal kin­deren dat men op de wereld wenst te zetten doch waarom moet de één wel tot de geze­gende ontvangers van kinder­bijslag behoren en de ander niet? Eén mijner kennissen, directeur, hoog salaris, 5 kin­deren die allen studeren en waarvan een paar op kamers wonen, ontvangt voor 12 kin­deren bijslag en betaalt ca. f 3800,- AOW premie, zijn­de het maximum voor een werknemer.

De zelfstandige met kinderen krijgt niets. Heeft hij het geluk om plm. 35 mille te verdienen en dat is echt geen direc­teurssalaris te noemen, dan mag hij ook nog f 5400,­AOW premie voldoen. De heer F. realiseert zich niet dat bovengeschetste onreçhtvaar­dige verschillen via de belas­tingen, dus mede uit zijn zak, worden betaald. Hij schijnt zijn offers heel normaal te vinden, erger nog, hij be­schouwt KB voor zelfstandi­gen als onzin.

Wat de activiteiten van de politieke partijen in de loop der jaren betreft: hierin moet ik de heer F. gelijk geven. Be­houdens een enkeling geloven de zetelbezetters in de Twee­de Kamer het wel: ze zitten immers zelf op rozen? Slechts de laatste tijd, nu faillisse­menten dagelijkse kost zijn geworden (mede omdat de lakse en actieloze midden­stand geen vuist kan maken tegen het oprukkende groot-

winkel/cash-dumpbedrijf) nu worden sommige politici

wakker en heeft men de z.g. AAW in elkaar gedraaid. Over een half jaar zullen al­thans de allerzwaksten onder ons een karige minimum­uitkering krijgen. Na inwer­kingtreden van de nieuwe wet moet men echter, om er aanspraak op te maken, eerst keurig netjes 52 weken ziek zijn (lees zonder inkomsten). Over discriminatie gesproken, ik dacht dat dit in onze. socia­listische heilstaat niet be­stond! Politieke partijen geloven slechts in getallen, daarom moet de heer Faasse en zeer velen met hem, eindelijk be­grijpen dat alleen een hechte, actieve organisatie kan leiden tot het hebben van een stem waarnaar men luistert.

Onderwijs

H.BOS, H.l.Ambacht

Nu het onderwijs in het alge­meen misbruikt dreigt te gaan worden voor indektrinatie van de jeugd met zogenaamd pro­gressieve denkbeelden en nu "openbare school " steeds meer schijnt te betekenen "socialistische school'' lijkt het tijd te worden ruimte te gaan scheppen voor een libe­raal onderwijssysteem. Voor een warm voorstander van het openbaar onderwijs, zoals ik steeds ben geweest, is dit een radikale omme­zwaai. Ik meen echter op-

Mijn opinit: recht, dat er thans een initia­tief moet worden genomen om een werkelijk liberaal onderwijssysteem te gaan kreëeren naast het christelijke en het zogenaamd openbare, maar in werkelijkheid socia­listische onderwijs. Het libe­rale onderwijs zou geken­merkt moeten worden door eerbied voor feiten, eerbied voor opvattingen, eerbied voor kennis en ervaring. Het liberale onderwijs zou sterk de nadruk moeten leg­gen op kwaliteit : een uitste­kende timmerman is gelukki­ger en meer waard dan een slechte advokaat, op presta­tie , op kennis, op kreativiteit, op kunde. Ik zal het waar­deren, indien allen" die be­langstelling hebben voor de vorming van een vereniging voor liberaal onderwijs zich met mij in verbinding willen stellen.

J. P. C. TEN HOVE. Weidedreef 126,

Langbroek

Oostersehelde

Sinds het verschijnen van het artikel "Afsluiting Oester­schelde, doel of middel" is de strijd tussen "afsluiters" en .,openhouders" onverminderd voortgezet. Vooral het ver­schijnen van het rapport over de studie, die door het gerenarmeerde ingenieurs­bureau Dwars. Heederik en

Verhey b.v. over de Ooster­schelde is gemaakt, heeft alom grote- en verdiende- be­langstelling gekregen. Persoonlijk heb ik, o.a. op ons partijcongres veel bijval voor mijn artikel gekregen, ook van een aantal onbekenden. Het is duidelijk dat velen in de VVD tegen afsluiting zijn. Het starre standpunt, dat de Tweede Kamerfractie over dit onderwerp nog steeds in­neemt, wordt niet algemeen ondersteund. In de na 5 maart verschenen nummers van .. Vrijheid en Democratie is een aantal kritische reacties op mijn artikel verschenen.

Wat betre.ft de min of meer persoonlijke aanval over het feit dat voorstanders van openhouden vooral buiten Zeeland wonen, kan ik slechts antwoorden, dat ik mij. als be­woner van het eiland IJssel­monde, slechts beschermd door één waterkering, niet bedreigd voel , hoewel ik be­neden de zeespiegel woon, en dat ik geen actie voor afslui­ting vandeN ie uwe Waterweg zal gaanvoeren. Als het om economische belangen gaat, blijkt dijkverhoging een .. wa ­terdichte" oplossing. Natuurlijk heeft dijkverhoging een aantal nadelige gevolgen voor het landschap, dat valt niet te ontkennen. Deze scha­de zal echter na verloop van tijd steeds minder voelbaar worden, terwijl de schade door afsluiting onherroepelijk

In dezerubriek publiceren wij brieven ven lezers. De redactie behoudtzich daarbij het rechtvoorredactionele wijzigingen aan te brengen of stukken te bekorten, uiteraard zonder de kern van het betoog aan te tasten. Wij streven ernaarzoveel mogelijk lezers aan hetwoord te laten. Dit betekent dat korte helder geformuleerde brieven (maximaal300woorden en vooral duidelijk geschreven of getypt II het meest kans maken vlot en integraal te worden opgenomen. Publikatie betekent niet datwij instemmen met het betoog. Beroept.a.v.geweigerde of bekorte artikelen is mogelijk bij de Redactieraad. p/a Koninginnegrecht 57. Den Haag.

• s ...

enonherstelbaar zal zijn. Of de zeer grote meerderheid van de Zeeuwen nu nog steeds voor afsluiting is, is evenmin aantoonbaar als het tegendeel. Dat drs. A. Locke­feer, voorzitter van de Zeeuw­se Vereniging voor Visserij­belangen op 1 mei in Arne­muiden het afsluiten van de Oostersehelde de "Blunder van de Eeuw" heeft genoemd, is echter een feit. Ik wil het iets anders zeggen. De af­sluiting van de Oostersehelde is een stuk kapitaalvernie­tiging zonder weerga. Er zal grote schade worden toege­bracht aan de Noordzeevis­seriL niet alleen aan oester­en mosselteelt. De heer Van Leeuwen heeft volkomen gelijk, als hij in Vrijh. en Dem. van 2 apr. stelt, dat het bijzonder milieu in de Oostersehelde o.m. te danken is aan menselijk in­grijpen. Zijn veronderstelling dat in de toekomst de even­tuele verhoogde dijken niet goed onderhouden zouden worden, lijkt mij elke grond te missen; wanneer hij gelijk heeft, geldt dat evenzeer voor de afsluitdam, die immers oo~ onderhouden dient te worden.

Afsluiting leidt tot zekerheid op korte termijn, dat zal nie­mand ontkennen. Dijkver­hoging kan, op iets langere termijn, ongeveer 5 jaar later, tot dezelfde zekerheid leiden, zo luidt één van de conclusies uit het rapport van DHV. Ik moet helaas toegeven, dat de door mij op 5 maart genoem­de schatting over de duur van de dijkverhoging te optimis­tisch was. Bekijken we echter de ge­volgen op langere termijn, enige tientallen jaren, dan valt te verwachten, dat afsluiting in feite de gevaarlijkste op­lossing is. In een artikel in Trouw van 24 april wordt een door de Belgische ingenieur Stael verrichte studie ver­meld, die tot de zelfde con-

clusie komt als ik in mijn arti­kel van 5 maart. In de jaren na afsluiting van de Oostersehel­de zullen de nu bestaande on­dE~rwaterdelta's worden afge­broken, zodat de getijdestro­mingen dichter bij de kust ko­men, wat op den duur tot ernstige aantasting van de koppen van de eilanden zal leiden. De veiligheid op korte termijn zal de Zeeuwen dan duur te staan komen. De aanval van de zee komt dan niet via de Oosterschelde, maar regelrecht uit het westen. Voorstanders van af­sluiting op Walcheren en Schouwen zullen op langere termijn dus de ene gevaarlijke situatie voor de ander ver­wisselen. Oplossingen hier­voor zijn reeds door ir. Stael aangedragen, grote dammen, die vanuit de koppen van de eilanden enige kilometers in zee uitsteken, of een dam in zee evenwijzig aan de kust tussen Walcheren en Goeree.

Wie de miljarden daarvoor moet opbrengen .... ? Volgens ir. Stael heeft ook Rijkswaterstaat al plannen in die richting.

Het is op deze plaats niet nodig alle argumenten uit mijn artikel van 5 maart te herhalen, evenmin om het rapport van DHV uitgebreid te citeren. Wanneer echter een onafhankelijk ingenieursbu­reau, dat een goede naam te verliezen heeft, tot de con­clusie komt dat openhouden van de Oosterschelde, tech­nisch en organisatorisch tot de mogelijkheden behoort en in 1985 tot de zelfde vei­ligheid zal leiden als af­sluiting zoals in de Deltawet is vastgesteld, dan kan geen kamerlid daar omheen. Vernietiging van één van de beste beschermers van onze kust, de sterke getijde­stroming van de Oosterschel­de, is onverantwoord.

De toekomst van Zeeland staat op het spel.

DRS. H.H. POORTMAN, IJsselmonde

Volksgazon he1d

Het congres over de volksge­zondheid is achter de rug. Er zijn veel dure woorden en fraaie volzinnen aan gewijd. De volksverzekering is even genoemd, er schijnt nog aan gestudeerd te worden. Wij zullen het dus voorlopig nog met ziekenfonds en parti­culiere patiënten moeten doen, zeer grote ramp. Dç oude koe van eigen bijdrage van ziekenfondsleden is uit de sloot gehaald, eehter niet om begraven te worden. Nog steeds is de beklagens­waardige figuur van de huis­arts, die bij ieder consult en ieder bezoek om klinkende munt of een bonnetje moet vragen (een onwaardige si­tuatie voor een medicus) niet tot ons hoofdbestuur doorge­drongen, zeer tel) nadele van de "image" van de WD. Ver­wacht men er bezuiniging van? Mogelijk wanneer de huisartsen dan met minder honorarium genoegen zullen nemen, maar 't zou naïef zijn zulks te geloven. Wat een wonder met zo'n dreigend denigrerend per­spectief. Maar mogelijk zal het ge­zonde verstand zegevieren.

A. WESTENBERG, Markelo (huisarts in ruste)

liberale omroep

Met wat de heer J. van der Lek in een van de vorige num­mers schreef ben ik het volko­men eens. Steeds meer pro­beren de linkse, radicale heren te infiltreren in de bestaande omroepen. Hoewel ieder re­delijk denkend mens misselijk zou moeten worden van ra­dioprogramma's als .. Boeme­rang", "De Rooie Haan" enzo­voort, zijn er nog ontzettend veel mensen die alles wat de VARA, IKON of KRO zeggen voor zoete koek slikken.

Bovendien hoeft de LRTO helemaal niet aan partij poli­tiek te doen zoals bovenge­noemende omroepen. Het gaat immers om feiten, die spreken · voor zichzelf en het Nederlandse volk heeft recht op neutrale voorlichting. Op dit moment wordt het immers aan alle kanten geïndoctri­neerd en probeert men aan alle kanten de VVD op de meest gemene wijze de grond in te boren. · Daarom heeft de heerVan der Lek gelijk wanneer hij stelt dat het heel nuttig zou zijn het gironummer en adres van de LRiO te plaatsen. Ik ben er van overtuigd dat alsnog veel nederlandars het lidmaat­schap zullen aanvragen.

MEVR. A. MAZAN, Heiloo

(zie pag. 19 -Redactie)

• radio

en tv Radio-uitzendingen van de VVD: vrijdag 14 april en vrij­dag 28 mei van 18.19-18.29 uur, over de zender Hilver­sum I (298 m.).

-

VVD van A tot Z

AALBURG -Op 22 maart werd het definitieve bestuur van de nieuwe afdeling Aalburg geformeerd. Voor­zitter werd J. J. Schouten, secretaris mevr. 0. van Bergeijk-Eigenbrood (De Vlijt 2, Wijk en Aalburg) en penningmeester J. van Bergeijk.

APELDOORN -Op 31 mei spreekt mevr. drs. N. J. Ginjaar-Maas (lid Tw. K.) voor de afdeling Apeldoorn over onderwijs. Aanvang 20.00 uur, Hotel Bloemink.

ARNHEM - Op 1B mei is er een openbare alg. vergadering van de kamercentrale Gelderland, gewijd aan het contact met de Statenfractie. Op deze vergadering zullen 3 inleidingen worden gehouden door mevr. L. nes­sens-Gorzeman, J. de Bondten R. D. de Lang over resp ... Cultuurbeleid van de provincie", ,.Welzijnsbeleid in Gelderland"" en ,.Dr.. Geld. ontwikke­lingsmaatschappij en de econo­mische problematiek". Café-rest. ,.Rotonde"', Velperplein, Arnhem. Aanvang 20.00 uur. Wegens vakantie van de secretaris organisatie, de heer R. P. Mees, zal het secretariaat van de kamercen­trale Gelderland van 6 mei t/m 31 mei gesloten zijn. Mevrouw M. J. A. Kombrink-Boot, Elzenoord 6, Vaas­sen. Tel.: 05788 - 2750 zal in die periode het .secretariaat waarnemen.

Op 14 juni spreekt tijdens het WO­café van de afdeling Arnhem mr. J. G. Rietkerk (lid. Tw. K.). Aanvang vang 17.00 uur, hotel Haarhuis.

BAFLO - Secretaris van de afdeling 8 aflo is geworden: C. J. van der Tweel, Tjarda van Starkenborghweg 16, Tinallinga (gem. Baflo).

BORGER - De naam van de afde­ling Borger-Nieuw Buioen is veran­derd in afdeling gem. Borger.

BUNNIK -Op 24 mei spreekt mevr. mr. E. Veder-Srnit (lid Tw. K.) voor de afdeling Bunnik over ,.Gezondheids­zorg"'. Foyer van de Churchill-hal. aanvang 20.30 uur.

BUSSUM -Op 20 mei belegt de af­deling Bussum een openbare bijeen­komst, waarop de WO-raadsfractie de gemeentepolitiek zal behandelen en vragen zal beantwoorden. Aan­vang 20.15 uur in de Gooischa Boer.

CASTRICUM-LIMMEN - Secreta­ris van de afdeling Castricum-Limmen is geworden: drs. J. A. Bekkering, Henri Dunanisingel 40, Castricum. Tei.:02518-51823.

DOKKUM -Op 19 mei spreekt mr. dr. C. Berkhouwer (lid Tw. K.) voor de statencentrale Dokkum. Hotel Pop-

ma, Veenwouden. Aanvang 20.00 uur.

DRIEBERGEN-RIJSENBURG- Op 1 7 mei spreekt mr. A. Geurtsen (lid Tw. K.) voor de afdeling Driebergen­Rijsenburg. IV A, Buntlaan 2, Drieber­gen. Aanvang 20.00 uur.

GASSELTE - Secretaris van de afdeling Gasselte is geworden: B. Ho­gen Esch, Gasselterboerveensche­mond 8. post Stadskanaal.

GROESBEEK- Het secretariaat van de afdeling Groesbeek wordt tijdelijk waargenomen door de vice-voor­zitter van de afdeling. de heer L. P. L. Pascal, Moses en Aäronlaan 1 3, H. Landstichting.

Spreekbeurten Wiegel

Hans Wiegel. voorzitter van de VVD-fractie in de Tweede Kamer spreekt: • Op 24 mei ter gelegenheid van de ,verkiezingen voor de adviesraad van het openbaar lichaam zuidelijke IJsseJmeer­polders in De Meerkoet te Lelystad. aanvang 20.00 uur.

• Op 31 mei voor de kamer­centrale Utrecht, in een grote tent op een terrein gelegen aan de Groene Zoóm te Leus­den. Aanvang 20.00 uur.

•

HAARLEM-VELSEN- Op 18 mei is er een discussie-avond van de staten­centrale Haarlem-Velsen. Spreker: H. H. Jacobse (fractie-voorzitter in de gemeenteraad in Amsterdam) . Onderwerp: Liberalisme en socia­lisme. Hotel Lion d"Or, Kruisweg 36, Haarlem. Aanvang 20.15 uur.

HAARLEMMERMEER- Op 14 mei spreekt drs. Th. H. Joekas (lid Tw. K.) over inkomenspolitiek. Cultureel Cen­trum de Olm, Olmerlaan 141, Zwa­nenburg. Aanvang 20.00 uur.

HENGELO (Gld.)- Secretaris van de afdeling Hengelo (Gld.) is geworden: E. W. Harmsen. Kramersdijk 1, Hen­gelo(Gid).

HELMOND e.o. - Op 20 mei is er een bijeenkomst voor leden van de afdeling Helmond. Op deze bijeen-

komst zal mr. H. P. Talsma (onder­voorzitter van de WO) een causerie houden over het onderwerp: Liberale Filosofie, vertaald in deze tijd. Hotel West-End te Helmond, Steenweg 1. aanvang 20.00 uur.

IJSSELSTEIN -De secretaris van de afdeling IJsselstein, mevr. C. Stasse­van Os. is verhuisd naar J. van Ruys­daellaan 18, IJsselstein (U). Tel.: 03408- 5065.

KRIMPEN A/D IJSSEL- Op 18 mei houdt drs. Th. H. Joekes (lid Tw. K.) een spreekbeurt voor de afdeling Krimpen a/d IJssel in De Kelder van het Gemeentehuis. Aanvang 20.30 uur.

LEIDEN -Op 14 mei is er voor de afdeling Leiden een debat met G. W. Keja (lid Tw. K.) over jeugdwerkloos­heid. Hotel Nieuw Minerva, Vrou­wensteeg, aanvang 20.00 uur.

NUNSPEET - Op 31 mei spreekt voor de afdeling Nunspeet. de heer G. W Keja (lid Tw. K.).

NUTH • Voorlopig secretaris van de afdeling Nuth is geworden: mevr. mr. A. Habers- de Bruijn, Hellebroek 54, Nuth. Tei.:04447-2187.

OLDEHOVE - Secretaris van de af­deling Oldehove is geworden: mevr. G. S. Groenendai-Frankes, Englum straat 19, Oldehove.

OUO-BEJJERLAND- Secretaris van de afdeling Oud-Be1jerland is gewor· den: mevr. E. J. C. Littooy-Bryan, Van Speykstraat 49, Oud-8eijerland.

OUDER-AMSTEL - Op 17 mei spreekt mevr. drs. N Smit-Kroes (lid Tw K.l in een openbare bijeen· komst voor de afdeling Ouder-Amstel over .. Onderwijsperikelen van het huidige kabinet". Dienstencentrum. Vondelstraat 3, Ouderkerk a/ct Am· stel. Aanvang 20.1 5 uur.

PIJNACKER - Op 24 mei spreekt drs. Th. H. Joekas (lid Tw. K.) voor de afdeling Pijnacker over actuele politiek. Gebouw de Rank, aanvang 20.00uur.

RIDDERKERK- Op 10 juni houdt mevr. mr. E. Veder-Smit (lid Tw. K.) een inleiding tijdens het politiek café van de afdeling Ridderkerk. Café-rest. ,.De Postiljon". Slikkerveer. Aanvang "20.00 uur.

ROERSTREEK - Op 28 mei is er voor de afdeling Roerstreek een debat tussen mr. F. Korthals Altes (partij-

Berichten voor de rubriek De WD van A tot Z dienen niet gezonden te worden aan de redactie van Vrij­heid en Democratie, maar uitslui­tend aan het Algemeen Secreta­riaat van de VVD, Koninginna­gracht 57 te Den Haag.

Het Algemeen Secretariaat bepaalt welke berich­ten in ons landelijke blad opgenomen zullen worden. In het algemeen zal het Secretariaat zich daarbij beperken tot aankondiging van openbare bijeen­komsten. waarvan aangenomen mag worden dat zij een wat meer dan strikt plaatselijk belang hebben. Wat bestuursmutaties etc. betreft zal in de landelijke berichtgeving ook een beperking moeten gelden: het Secretariaat neemt het Hand­boek van de WO als leidraad.

De rubriek die in ons volgende blad verschijnt wordt door het Algemeen Secretariaat afgesloten op dinsdag 1 8 mei. Kopy moet dus uiterlijk op 18 mei in het bezit van het Alge­meen Secretariaat zijn.

rzitter van de VVD), mevr. I. van Heuvel (partij-voorzitter van de

dA) en W. Vergeer (partij-voor­er van de KVP). Discussie-leider is R. Haverschmidt. Aanvang 20.00 . Gemeenschapshuis, Melick.

kestein (WO) over Landbouwpoli­tiek en wat daarmee samenhangt. Aanvang 20.00 uur, cafè "t Molentje, Molenweg 3, Silvolde.

NMOND - De districtcentrale nmond organiseert op 20 mei een enkomst in de Sociëteitszaal van

t Groothandelsgebouw te Rotter-. Inleiding door mevr. mr. E. Ve­

·Smit (lid Tw. K.) over .. Het Milieu­eid in Rijnmond"'. Aanvang 20.00

EN - Er wordt een introduotie­nd gehouden in Boekel, op 31 i. Spreker op deze avond is de

er G. v. d. Vlies over het onder­rp: .. Waarom wo··. Aanvang . 15 uur, gebouw .. De Beurs te kei.

- Op 1 7 mei discussiëren r de afdeling Wisch de heren

J. Voortman (PvdA) en mr. F. Bol·

WORMER-In het nummer van 16 april is de naam van de secretaris van de afdeling Warmer foutief ver­meld. Dit moet zijn: mevr. H. M. Schallig-Meulenbroek.

ZOETERWOUDE - Secretaris van de afdeling Zoeterwoude is gewor­den: mr. W. Bosman. Loethe 3, Zoe­terwoude. Tei.:01715 -2432.

ZUTPHEN -Op 17 mei spreekt L. M. de Beer (lid Tw. K.) voor de afdeling Zutphen. Onderwerp: .. Liberalisme in de praktische politiek"". Aanvang 20.00 uur, hotel 's-Gravenhof te Zutphen.

•

blijft men van een goede me­dische controle verzekerd. On­der de werking van de AWBZ brengen van deze · nieuwe soort tehuizen behoeft geen stijging van de uitgaven met zich mee te brengen, omdat vele verpleegtehuizen dien­overeenkomstig zullen wor­den ontlast.

Inkomenspositie

In de nota wordt ook een hoofdstuk gewijd aan de inko­menspositie van bejaarden. Dat onderwerp is nauw ver­weven met het inkomensbe­leid in het algemeen. Een wer­kelijke gedachtenwisseling moet wachten tot de Rege­ring een standpunt heeft be­paald over het al dan niet ontkoppelen van minimum­loon, normering van de bij­stand en de AOW. Intussen kan ik niet voorbij­gaan aan de klacht van vele bejaarden in verzorgingstehui-

zen dat zij eerst hun vaak met grote inspanning bijeenge­spaarde vermogen moeten opsouperen alvorens voor bij­stand in aanmerking te ko­men, terwijl bejaarden in ver­pleegtehuizen dat niet behoe­ven te doen. Zoals ik reeds hierboven uiteenzette is finan­ciering van de verzorgingste­huizen via de AWBZ geen reële mogelijkheid. Ik heb bij de Regering bepleit te zoeken naar een systeem, waarmee het opsouperen van het eigen vermogen over een grotere periode wordt gespreid en vanaf een eerder tijdstip gelei­delijk opklimmende bijstand wordt verleend. Mij is gezegd dat er naar wordt gekeken. Verwezenlijking kan psycholo­gisch een troost zijn, mate­riële verbetering zit er voorlo­pig niet in. Wij gaan een schrale tijd tegemoet.

Annelien Kappeyne

• ~- -_ ·~, ~ : ... ;... ,· • ';:• ~ .,·-:-.';-: ~-::, • .-.. , ~- ;r.':~ -~~.' • ~ '

' ... 4' 0 • \ ,

1

1• ' : -I [ • ·~ ~ , ..1" • ' • ,_. '"'

.'···· vervolg vari ~ pag. • 19 ·. · ··, ·. ·- ·-· •• · - · .: - Jo \ - , :~ o 0 - : o 0 ;.--... .. : 0 0 I ...... ; 0 ": L o .. o ,· - .: o 0 0 ;1

omroep is en wil zijn en ge­zien onze principiële opstel­ling kan de LRTO niet afge­daan worden met .. alweer een omroep" .

De VVD en de LRTO

Het lijkt ons goed bepaalde misverstanden te corrigeren. De liberale o"mroep heeft altijd gesteld dat zij onafhankelijk van een bepaalde politieke partij (de VVD) moet blijven, zij het dat de omroep steun in en rond de VVD probeert te vinden. Een strikt partijpolitieke omroep wijzen wij af (zie b.v. Hengelo's Dagblad, d.d. 6 jan . 1976). Als dit voor sommige partijleden anders is overge­komen dan betreuren wij dat. Het is dan ook om deze reden dat wij ons volkomen in de

aangenomen motie op het jongste partijcongres konden vinden; de motie stelde dat: de VVD positief staat jegens allen die de liberale gedachten willen uitdragen. In dat op­zicht wenst zij de LRTO veel succes. Maar de VVD wenst uitdrukkelijk te verklaren dat de liberale omroep geen par­tijgebonden organisatie kan of mag zijn. In het licht'van deze motie moet u dit artikeltje dan ook zien. Het hoofdbe­stuur van de VVD c.q. de redactie van Vrijheid en De­mocratie draagt dan ook geen verantwoordelijkheid voor dit artikel. De LRTO is onafhan­kelijk en is in deze een beetje vergelijkbaar met de JOVD. Indien u wilt reageren kunt u dat doen op ons adres: LRTO, postbus 788, Hilversum. •

Is beleggen in diamant nog zinvol,

ja of nee?

Zes onafhankelijke financiële adviseurs geven hun mening.

De cijfers van De Beersen van de grote diamant­beurzen over de hele we~eld tonen aan, dat er een konstante vraag is naar diamanten van beleggings­kwaliteit. Beleggers hebben dus duidelijk vertrouwen in diamant Wat is de basis van dat vertrouwen?

Met emotionele argumenten- pro of contra- willen we voorzichtig zijn. We kunnen alleen konstatereQ dat diamant een schaarse grondstof is, ·waarvan de winningskasten steeds hoger worden. En dat De Beers de prijzen van ruwe diamant in de laatste kwart eeuw éénentwin tig keer heeft verhoogd, doch nimmer ver­laagd.

Dat desondanks op de -vrije- markt van geslepen diamanten zich soms sterke prijsschommelingen voordoen, hoeft dè echte belegger geen zorgen te baren. Wij vinden diamant uitsluitend verantwoord voor belegging op lange termijn (tenminste vijf jaar), zodat men zeker kan zijn dat een eventuele verkoop

Selectieve Beleggingsanalyses Partnership van Economen

Drs. R. M. Westerhof & Partners Moerbeilaan 84

Hilversum Tel. 020-79 9615,010-12 25 70

Kooijman Financiële Diensten Hoge Rijndijk 264

Leiden Tel. 071 -13 40 52

Assurantiekantoor Barsboom BV Dorpstraat 4

Oisterwijk Tel. 04242 - 40 38

kan geschieden in een gunstige markt en via de juiste kanalen.

Evenmin hoeft de aankoop een onzekere zaak te zijn. Wij beschikken over bronnen waarvan de be­trouwbaarheid zo volledig vast staat, dat Lloyds of London bereid is tegen een zeer geringe premie elk risiko van een onjuiste kwaliteitsbeschrijving te ver­zekeren.

Diamant heeft bewezen bestand te zijn tegen in­flatie. Het is niet gebonden aan valuta, gemakkelijk transportabel en overal verhandelbaar. Op die gron­den blijft diamant, naar onze mening, de belegging die de koopkracht van kapitaal in onzekere tijden kan beschermen. Een aspekt dat in elk zorgvuldig beleg­gingsplan aandacht hoort te krijgen.

Elk van ons is ga-arne bereid u in een vrijblijvend gesprek nader over deze materie te informeren.

Bureau G. Bosman Tafelbergdreef 30 Utrecht Tel. 030-6128 08

Bureau Beijer BeleggingsAdviseurs Heemstede Dreef287 Heemstede Tel. 023-28 95 50

Mr. G. de KerfC.V. Assurantiebedrijf Noordstraat 6 Axel Tel. 01155-184711750

De nieuwstefotozet-apparatuur, een up-to-date ingerichte repro-qfdeling, . een met de modernste persen uitgeruste vellendrukkerij, een razendsnelle offsetrotatie-drukkerij en eenformidabele qfwerk- en verzendqfdeling zorgen voor een eigentijdse productie met een maximum aan kwaliteit en een minimum aan levertijd.

Moderne apparatuur en traditioneel vakmanschap: dat kan bij elke drukwerkproductie een slok op een bon-el schelen!

Dat alles tegen aantrekkelijke prijzen.

offset I offset-rotatie I boekdruk I ten brink meppel b.v.

industrieweg 12 meppel postbus 64 telefoon 05220 • 54646*

U WILT GELD LENEN?

opnieuw verlaagde tarieven I Venlo, Koninginnesingel 70, tel. on-19n5. Hoensbroek (Heerlen), Aker­straat 210a, tel. 045-218218. \7enray, Oude Oostrumseweg 6, tel. 04700-5870

netto bedrag in handen

2.000 3.000 4.000 5.000 7.000 8.000

10.000 15.000 18.000 20.000 25.000 :m.ooo

~ _e_u_Ro __ v_o_o_R ____________ ___

V PRAKTIJKFINANCIERING

PENSIOENVOORZIENINGEN

Staalmeesterslaan 81 Telefoon 020-183024 Amsterdam

Kometenstraat 13 Telefoon 050-713710

Groningen

24 mnd

96 144 192 238 330 375 469 703 843 937

1176 1412

---------------~-------------1111 1111

Drs. J. A. UDING & PARTNERS Onafhankelijke financiële Adviseurs en Vastgoed Consultants

tot 140 °/o hypotheek en vestigingskrediet (totaal) . Normale rente. Gé'ér'l afsluitprovisie. · ALLE VERZEKERINGEN. Pers. LENINGEN-AUTOFINANCIERING-Zeer snelle afwerkingf Adv. en Bemiddel. onr. goed huizen te koop gevraagd en aangeboden In Nederland. Snelle afwerki ng. Aankoopkeuringen en taxatie. Concurrerende offerte's (vrijblijvend). Gratis deskundig advies.

Van Maertlanll.an 7, Amersfoort - telefoon 033 • 17647

KIES UW HUIS I BEMIN UW KEU%E in de zuidoosthoek van Drenthe

Heeft U belangstelling? Wij sturen· U gaarne een overzicht van onze aanbiedingen.

G. H. Beekenkamp, makelaar-taxateur o.g. Parallelweg 9 - Emmen - Telefoon 05910-16016

Lid Makelaars Computer Centrum - NBM

36 mnd

72 101 135 168 232 264 328 493 592 658 830 996

48 60 Deze aantrekkelijke tarieven zün inkl. kwijt-schelding bij overlijden tot f 25.000,- bruto

mnd mnd verstrek~ krediet.yerder géén kosten. Woning-verbeterongskred~eten nu ook zonder eigen huis, looptijden 72, 84 en 96 maanden. Vraag vrijblü~.end onze folder. Vervroegde aflossing mogeliJk . Overname bestaande leningen, mits

110 93 zonder achterstand, meestal geen bezwaar. 130 115 Wij bemiddelen voor 5 financieringsmaat-182 153 schappijen met verschillende acceptatiemoge-

208 175 lijk heden.

260 218 Tarief 2e hypotheek. Jooptijd 120 of 388 325 466 391 180 maanden:

518 435 15.000 is 120 x 224,47 of 180 x 194,75

658 556 20.000 is 120 x 294,66 of 180 x 259.66 790 667 25.000 is 120 x 364,86 of 180 x 324.58

30.000 is 120 x 436.06 of 180 x 389.49

LEMAIRE EN BEUMER BV

ALLEEN GOEDE PERZISCHE T APljTEN

LEIDSESTRAAT 28 AMSTERDAM - TEL. 020-232735

INKOOP - VERKOOP - TAXATIE - REPARATIE

bescherm uw huis; druk uw onderhoudskosten

met

PALLADOX'RJ muurcoating;

12 heldere fris-blijvende kleuren , waaronder spierwit e vuilafstotend en kleurechteverfraait en beschermlegeen onderhoud e voor elk bouw­werk e op elke ondergrond e 10 jaar garantie DOCUMENTATIE : zend deze advertentie in een openongefrankeerde enveloppe. voorzien van uw naam en adres aan · Bouw-Chemie Zijlstra ~ .V ..

Machtiging 68. Doorn Tel. 03430- 26 9B.vd

abee parket, is houteerliik parket. Kies een vloer die alle andere (Net· En allemaal ZIJll ze praktlsch vnJ leeft: een puur ambachteliJke Abee van onderhood. parketvloer. Vraag de folder aan.

Abee heeft talloze typen waar· Daann leest u ook alles (Net de van u er vele zelf kunt leggen. unieke vemwsgaranbe van Abee.

abee pprket, onvenNoestbaardoorde iaren heen.

EerliJk ISeerf~k: als u binnen twee jaar na aankoop verfluiSt ZIJn de leg· ol verlegkosten voor onze rel<e11Jng

Van aoetzelaerlaan 90. Den Haag, Teleloon 070 55 55 64 FiJialen en toonkamers: Amsterdam. Com Scruytstradt 7. Rotl('(dam, Pannel<oekstra.JI 29.>. Ulrecht. Korte Jansstraat 1 7

,

Onderlinge Ziektekostenverzekering Maatschappij

,,Het Noorden" w.a. KANTOOR: HOORNSEDIEP WZ 131 -GRONINGEN

POSTADRES: POSTBUS 8020 - GRONINGEN

TELEFOON: 050- 260410 (4 LIJNEN)- b.g.g. 050-772766

Inderdaad, een zeer unieke en aantrekkelijke vorm van Ziekte­kostenverzekering (uiteraard voor onverplicht verzekerden) met een dekking op basis van 100 procent van:

* Huisartsenhulp en Apothekerskosten

* Specialistische hulp, waaronder begrepen kaakchirurgische ingrepen

* Bevalling en kraamzorg volgens de algemene richtlijnen en tarieven van de K.L.O.Z.

* Ziekenhuisverpleging (inclusief alle bijkomende kosten) laagste 3e klasse of klasse 28

* Sanatoriumverpleging

* Verpleging in Psychiatrische Inrichtingen, Revalidatie-inrichtingen en In-richtingen voor Epileptici

* Ziekenvervoer per taxi of ambulance

* Ni\'lrdialyse thuis en polikliniek in Ziekenhuis

* Uitwendige geneeswijzen, zoals massage, heilgymnastiek, hoogtezon­behandeling, bestralingen enz.

* Fysische therapeutische hulp

* ProtheS\'ln ter vervanging van ledematen (naar normen en tarieven Vereni­ging Orthobanda)

* Spraaklessen n.a.v. operaties aan keel en stembanden

ONZE JARENLANGE SPECIALISATIE IS UW GARANTIE.

KIES HET NOORDEN VOOR EEN VEILIGE ZEKERHEID.

Leeftijdsgrens bij toetreding 55 jaar.

Verzekeringsgebied : Neder­land en Europa.

Groepsverzekeringen, op Col­lectieve Basis mogelijk.

Aantrekkelijke en redelijke premies. Berekening naar omslag (winstoogmerk uitge­sloten). Omslag voor kinde­ren Vm 21 jaar: i van de omslag voor volwassenen. Omslag voor studerende kin­deren van 22 tot 27 jaar: 5 van de omslag voor volwas­senen. Geen omslag vanaf

' het 4e kind beneden de 22 jaar. Toeslag voor verzeke· ring met 2e kl. ziekenhuis­verpleging 25 Ofo.

Het Noorden opent voor U haar grenzen. U kunt onge· frankeerd volledige inlichtin­gen aanvragen als U adres­seert: Antwoordmachtiging 1039 - Groningen. Schrijf s.v.p. onder ref.: Vrijheid en Democratie

Schrijf!

Informeer!

en

Overtuig U!

-- -- - ... : :· 4-~~7·:: ..

I I '~ "".l• ·-- • ...

., :

Geef ze eenduurtje Natuurlijk heeft u ze ook in uw kennissenkring. De mensen die al een tijd van plan zijn lid te worden van de WD, maar die er nog niet toe zijn gekomen zich even te melden. Of de menaen die aarzelen en aan een klein duwtje genoeg hebben. Geef ze dat duwtje! De WD heeft ook hun steun nodig I Het is voor u een kleine moeite om de namen en adressen op te geven van mensen die misschien wel lid van de WD willen worden. En we maken het u nog gemakkelijker: vul de strook hieronder in en zend die naar algemeen secretariaat WD. Koninginnegracht 57. Den Haag. Daar zorgt men voor de rest.

De volgende mensen willen misschien wellid worden van de VVD.

Stuur ze daarom eens wat propaganda-materiaal:

naam: ................................................................................................................................ .

adres: .................................................. .............................................................................. .

naam: ................................................................................................................................ .

adres: ................................................................................................................................ .

naam: ................................................................................................................................ .

adres: ................................................................................................................................ .

naam: .... .. ......................................................................................................................... ..

adres: ................................................................................................................................ .

Deze strook zenden aan:Aigemeen secretariaat VVD, Koninginnegracht 57, Den Haag.