1378 De Zorg Voor Een Kind Begint Al Voor De Zwangerschap
2
diversen 161 zorg & financiering > 10-2007 motivatie van het personeel, informatie over de behandeling, rekening houden met wensen patiënt), en de kwaliteit van de procedure (ma- ken van afspraak, wachttijd in de wachtkamer en andere niet-medische aspecten). Ouderen zijn over alle aspecten van de ziekenhuiszorg positiever, plattelanders vooral over de zorgver- lening en de procedures dan andere bevolkings- groepen. De kritiek van niet-westerse alloch- tonen en alleenstaande ouders van jonge kinde- ren blijkt vooral gericht op de zorgverlening. Bron: ZN Journaal, 2007, nr. 38< 1378 de zorg voor een kind begint al voor de zwangerschap Wie een kind hoopt te gaan krijgen, kan vóór de zwangerschap veel doen voor een goede eigen gezondheid en die van het toekomstige kind. Aanstaande ouders krijgen nu prenatale voor- lichting, maar dan is het kind al verwekt. Er is meer winst te boeken als ze zich al voor de con- ceptie op de zwangerschap zouden gaan voor- bereiden en waar nodig hun leefwijze aan- passen. De Gezondheidsraad pleit in een advies aan de minister voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor een algemeen programma voor pre- conceptiezorg. De wetenschap heeft inmiddels voldoende bewijzen geleverd op basis waarvan zo’n programma kan worden ingericht. Preconceptiezorg is een verzamelterm voor alle maatregelen ter bevordering van de gezondheid van aanstaande moeders en hun kinderen, die – willen ze effectief zijn – vóór de conceptie moe- ten worden genomen. Preconceptiezorg is mul- tidisciplinair, met aandacht voor onder meer voeding en genotmiddelen, arbeidsomstandig- heden, ziekten, geneesmiddelengebruik en genetische factoren. Bewijzen De Gezondheidsraad inventariseert in dit advies factoren die al voor de conceptie hun invloed doen gelden op de latere gezondheid van moe- der en kind. Voor de volgende conclusies heeft de wetenschap inmiddels bewijzen geleverd: a. Vrouwen met een tekort aan foliumzuur of vitamine D vóór de bevruchting hebben meer kans op een miskraam of aangeboren afwij- kingen bij hun kind. b. Tabak en alcohol hebben nadelige effecten op zowel de vruchtbaarheid als op het onge- boren kind. c. Aanstaande moeders en vaders kunnen op hun werk beter niet worden blootgesteld aan te hoge concentraties van chemische stoffen. Veel stress voor de conceptie bij de vrouw kan ook nadelige gevolgen hebben voor het ver- loop van de zwangerschap. Voor blootstel- ling aan lage doses ioniserende straling en lawaai, en het werken in ploegendiensten zijn vooralsnog geen aanwijzingen dat er voor de bevruchting al extra maatregelen moeten worden genomen. Arboregels bieden bij naleving in het algemeen voldoende bescherming. d. Ziekten bij aanstaande ouders kunnen de gezondheid van een ongeboren kind scha- den. Andersom kan een zwangerschap een bestaande chronische ziekte verergeren. Vóór een zwangerschap kunnen aanstaande moeders laten bepalen of ze genoeg antistof- fen hebben tegen rodehond, en zich laten behandelen bij eventuele seksueel overdraag- bare aandoeningen. Voor diabetespatiënten is een goede controle van de bloedsuiker- spiegel altijd belangrijk, maar zeker voor de vrouwen onder hen die zwanger willen wor- den. In het algemeen zal een paar waarvan een of beide partners een chronische aan- doening hebben er goed aan doen hun kin- derwens met de behandelend specialist te bespreken. ZenF-1007 cyaan.qxd 29-11-07 12:18 Pagina 161
Transcript of 1378 De Zorg Voor Een Kind Begint Al Voor De Zwangerschap
diversen
161zorg & financiering > 10-2007
motivatie van het personeel, informatie over debehandeling, rekening houden met wensenpatiënt), en de kwaliteit van de procedure (ma-ken van afspraak, wachttijd in de wachtkameren andere niet-medische aspecten). Ouderenzijn over alle aspecten van de ziekenhuiszorg
positiever, plattelanders vooral over de zorgver-lening en de procedures dan andere bevolkings-groepen. De kritiek van niet-westerse alloch-tonen en alleenstaande ouders van jonge kinde-ren blijkt vooral gericht op de zorgverlening.Bron: ZN Journaal, 2007, nr. 38<
1378 de zorg voor een kind begint al voor de zwangerschap
Wie een kind hoopt te gaan krijgen, kan vóór dezwangerschap veel doen voor een goede eigengezondheid en die van het toekomstige kind.Aanstaande ouders krijgen nu prenatale voor-lichting, maar dan is het kind al verwekt. Er ismeer winst te boeken als ze zich al voor de con-ceptie op de zwangerschap zouden gaan voor-bereiden en waar nodig hun leefwijze aan-passen.
De Gezondheidsraad pleit in een advies aan deminister voor Volksgezondheid, Welzijn enSport voor een algemeen programma voor pre-conceptiezorg. De wetenschap heeft inmiddelsvoldoende bewijzen geleverd op basis waarvanzo’n programma kan worden ingericht.Preconceptiezorg is een verzamelterm voor allemaatregelen ter bevordering van de gezondheidvan aanstaande moeders en hun kinderen, die –willen ze effectief zijn – vóór de conceptie moe-ten worden genomen. Preconceptiezorg is mul-tidisciplinair, met aandacht voor onder meervoeding en genotmiddelen, arbeidsomstandig-heden, ziekten, geneesmiddelengebruik engenetische factoren.
Bewijzen
De Gezondheidsraad inventariseert in dit adviesfactoren die al voor de conceptie hun invloeddoen gelden op de latere gezondheid van moe-der en kind. Voor de volgende conclusies heeftde wetenschap inmiddels bewijzen geleverd:a. Vrouwen met een tekort aan foliumzuur of
vitamine D vóór de bevruchting hebben meer
kans op een miskraam of aangeboren afwij-kingen bij hun kind.
b. Tabak en alcohol hebben nadelige effectenop zowel de vruchtbaarheid als op het onge-boren kind.
c. Aanstaande moeders en vaders kunnen ophun werk beter niet worden blootgesteld aante hoge concentraties van chemische stoffen.Veel stress voor de conceptie bij de vrouw kanook nadelige gevolgen hebben voor het ver-loop van de zwangerschap. Voor blootstel-ling aan lage doses ioniserende straling enlawaai, en het werken in ploegendienstenzijn vooralsnog geen aanwijzingen dat ervoor de bevruchting al extra maatregelenmoeten worden genomen. Arboregels biedenbij naleving in het algemeen voldoendebescherming.
d. Ziekten bij aanstaande ouders kunnen degezondheid van een ongeboren kind scha-den. Andersom kan een zwangerschap eenbestaande chronische ziekte verergeren.Vóór een zwangerschap kunnen aanstaandemoeders laten bepalen of ze genoeg antistof-fen hebben tegen rodehond, en zich latenbehandelen bij eventuele seksueel overdraag-bare aandoeningen. Voor diabetespatiëntenis een goede controle van de bloedsuiker-spiegel altijd belangrijk, maar zeker voor devrouwen onder hen die zwanger willen wor-den. In het algemeen zal een paar waarvaneen of beide partners een chronische aan-doening hebben er goed aan doen hun kin-derwens met de behandelend specialist tebespreken.
ZenF-1007 cyaan.qxd 29-11-07 12:18 Pagina 161
patiëntenbeleid
162 10-2007 > zorg & financiering
e. Geneesmiddelen kunnen een nadeligeinvloed hebben op het ongeboren kind. Hetmedicijnengebruik van de aanstaandeouder(s) zal met de huisarts, specialist enapotheker besproken moeten worden enwaar mogelijk aangepast of afgebouwd.
f. Genetische factoren kunnen de kans op mis-kramen of aangeboren afwijkingen vergro-ten. Op basis van een goede persoonlijke enfamilieanamnese kan een huisarts of verlos-kundige cliënten doorverwijzen naar een kli-nisch genetisch centrum. Ouders in spe meteen belaste genetische achtergrond krijgendoor preconceptionele advisering meer tijdom na te denken over (consequenties van)dragerschaponderzoek en/of prenataalonderzoek en over het al dan niet afzien vaneen zwangerschap.
Er zijn verschillende vormen van preconceptie-zorg die elkaar aanvullen. Soms worden allevrouwen in de vruchtbare leeftijd collectief aan-gesproken, bijvoorbeeld met een campagne voorhet slikken van foliumzuur. Andere vormen zijnop individuele ouders in spe gericht. Zoals hetpreconceptieconsult, waarbij vrouwen/paren dieeen kind zouden willen krijgen hierover eenhuisarts of verloskundige raadplegen. Deze kan,
als daar aanleiding toe lijkt, de aanstaandeouders doorverwijzen naar een specialist, zoalseen gynaecoloog of een klinisch geneticus.
Programma
In het advies pleit de Gezondheidsraad er bij deminister voor om een algemeen programmavoor preconceptiezorg op te laten zetten waarinmaatregelen en vormen die los van elkaar zijnontstaan centraal gecoördineerd worden. Zo’nprogramma is bestemd voor alle aanstaandeouders. Op sommige onderwerpen kunnenzorgverleners volgens de Gezondheidsraadgerust directief zijn, bijvoorbeeld bij het aan-moedigen om te stoppen met roken. Bij andereonderwerpen – zoals genetisch onderzoek –kunnen ze volgens de raad beter terughoudendzijn met advies maar wel zo goed mogelijk infor-meren zodat ouders betere keuzen kunnenmaken over het kinderen krijgen. Als zo’n pre-conceptieprogramma er komt, vragen de medi-sche richtlijnen om bijstelling en hebben deberoepsgroepen bijscholing nodig. Ook pleit de raad voor een goede gegevens-verzameling, zodat het programma steedsonderbouwd kan worden bijgesteld.Bron: Gezondheidsraad, 20 september 2007<
ZenF-1007 cyaan.qxd 29-11-07 12:18 Pagina 162
