Centraal Planbureau

10 jaar Zvw

Operatie Cure geslaagd ?

Centraal Planbureau

10 jaar Zvw:

• Resultaten in grote lijnen

• Werkt het zoals beoogd?

• Hoe nu verder ?

Centraal Planbureau

Ontwikkeling uitgaven in de curatieve zorg

0

3

6

9

6

7

8

9

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014Bron: CBS Zorgrekeningen

Volumegroei curatieve zorg in % (rechteras)

Uitgaven curatieve zorg in % bbp (linkeras)

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Levensverwachting bij de geboorte

70

75

80

85

1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

leeftijd in jaren

mannen vrouwen

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Nederland on top in Euro Health Consumer Index

Nederland

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Gereguleerde marktwerking

Overheid

Zorgverzekeraars

Zorggebruikers

Zorginkoopmarkt

Zorgverzekeringsmarkt Zorgverleningsmarkt

Zorgaanbieders

20 mei 2015

Centraal Planbureau

De overheid

Overheid

Zorgverzekeraars

Zorggebruikers

Zorginkoopmarkt

Zorgverzekeringsmarkt Zorgverleningsmarkt

Zorgaanbieders

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Eigen betalingen in de zorg nemen toe

0

2

4

6

8

10

0

100

200

300

400

500

2006 *) 2007 *) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015*) no claim

Eigen risico Zvw (linkeras)

Eigen betalingen in % zorguitgaven Zvw (rechteras)

euros %

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Eigen betalingen in internationaal perspectief

%

0

5

10

15

20

25

Bel

giu

m

Fran

ce

Ger

man

y

Net

her

lan

ds

Swed

en

Un

ited

Kin

gdo

m

Un

ited

Sta

tes

Can

ada

Jap

an

OEC

D a

vera

ge

ER NL % total exp. on health 2011

% total exp. on health 2011, OECD

Household out-of-pocket health expenditure as % of total health expenditure in 2011, OECD

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Pakket Zvw: op zoek naar de optimale afbakening?

op

leid

ings

fon

ds

naa

r b

egro

tin

g

ggz

naa

r Zv

w

op

leid

ings

fon

ds,

re

valid

atie

zorg

naa

r Zv

w

wijk

verp

legi

ng

naa

r Zv

w,

jeu

gd g

gz n

aar

gem

een

te

-2

-1

0

1

2

3

4

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

mld euro

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Pakketbeheer Zvw: kleine maatregelen jaar maatregel mln euro

2008 jeugd tandzorg (naar 22 jaar) 100

anticonceptie (vanaf 21 jaar) 70

kraamzorg (van 44 naar 49 uur) 34

2009 slaapmiddelen -70

cholesterolverlagers -97*

hulpmiddelen -22

2010 dyslexie -28

2011 antidepressiva -21

jeugd tandzorg (naar 18 jaar) -100

anticonceptie (tot 21 jaar) -32

fysiotherapie (12 behandelingen) -30

stoppen met roken 20

2012 fysiotherapie (20 behandelingen) -80

fysiotherapie (chronische lijst) -30

maagzuurremmers -58*

stoppen met roken -20

dieetadvisering -42

aanpassingsstoornissen -83

2013 stoppen met roken 20

dieetadvisering 44

mobiliteitshulpmiddelen -20

IVF vruchtbaarheidsbehandelingen -30

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Hoofdlijnenakkoorden (met MBI)

• Herverdelingsinstrument

– Voordeel

› Commitment van het veld via hoofdlijnenakkoord

› Meer controle op totale zorguitgaven

– Nadeel

› Kortingen bij overschrijding niet altijd eerlijk

› Prikkelt aanbieders juist tot meer volume, hogere prijzen

20 mei 2015

Centraal Planbureau

De zorgverzekeringsmarkt

Overheid

Zorgverzekeraars

Zorggebruikers

Zorginkoopmarkt

Zorgverzekeringsmarkt

Zorgverleningsmarkt

Zorgaanbieders

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Steeds meer polissen op de markt

30

40

50

60

70

80

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Budgetpolissen

Overige polissen

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Verbetering risicoverevening Zvw

Verbetering ex-ante verevening

• 2008 sociaal economische status (SES)

• 2012 meerjarige hoge kosten

• 2012 afschaffing macronacalculatie

Zorgenkindje: GGZ

Afbouw ex-post verevening vanaf 2012

• toename risicodragendheid verzekeraars

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Risicoverevevening <-> Risicoselectie

Probleem: gezonden worden overbetaald

• potentie voor risicoselectie

• bv studenten minder compensatie in 2013

-> geen reclame ZEKUR-polis meer

Nieuw onderzoek VWS

• Betaal andere categorieën over, zoals (chronisch) zieken

– Risicoselectie op (chronisch) zieken?

– Vergroot prikkels voor efficiency chronische zorg

– Vergroot prikkels om chronisch zieken, chronisch ziek te houden….

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Concentratie Zorgverzekeringmarkt

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000

Mikkers and Ryan BMC Health Services Research 2014

HHI

20 mei 2015

Centraal Planbureau

De zorginkoopmarkt

Overheid

Zorgverzekeraars

Zorggebruikers

Zorginkoopmarkt

Zorgverzekeringsmarkt Zorgverleningsmarkt

Zorgaanbieders

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Successen zorgverzekeraars

• Preferentiebeleid

• Hulp en verbruiksmiddelen

– Typisch twee markten waar transparantie groot is

Successen nog te behalen (toekomstmuziek):

• Vergroten transparantie

– op andere meer complex markten (ziekenhuizen, ggz etc.)

• Nieuwe contractvormen

– Nieuwe betalingssystemen die kwaliteit, coordinatie en efficiency stimuleren

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Opbrengst preferentiebeleid geneesmiddelen

20 mei 2015

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

2008 2009 2010 2011 2012 2013

mld euro opbrengst preferentiebeleid

Centraal Planbureau

De zorgverlenersmarkt

Overheid

Zorgverzekeraars

Zorggebruikers

Zorginkoopmarkt

Zorgverzekeringsmarkt Zorgverlenersmarkt

Zorgaanbieders

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Effectieve Zorg? Aanbodgeïnduceerde zorg

1.1-1.7 keer gemiddeld

ongeveer gemiddeld 0.1-0.9 keer gemiddeld

1.2-1.8 keer gemiddeld

ongeveer gemiddeld 0.1-0.8 keer gemiddeld

Gecorrigeerde vraag: Aantal KNO artsen:

Douven, Mocking, Mosca, International Journal of Health Economics and Management, 2015

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Douven, Remmerswaal, Mosca, Journal of Health Economics, 2015

Financieringsprikkels belangrijk: voorbeeld GGZ

behandelduur (50 minuten intervals)

aantal behandelingen

hoogte vergoeding voor ggz-aanbieder

6400 euro

3700 euro

2000 euro

1000 euro

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Marktaandelen Ziekenhuizen

Ziekenhuizen geordend op grootte marktaandeel

Mikkers and Ryan BMC Health Services Research 2014

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Totale zorguitgaven in %bbp

6

7

8

9

10

11

12

13

1972 1977 1982 1987 1992 1997 2002 2007 2012

% bbp

Constant als % bbp

Idem met demografische factoren

Zorguitgaven, realisatie cf OESO

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Solidariteit hoge-lage inkomens (% levensinkomen)

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Solidariteit onder druk bij trendmatige groei zorguitgaven

Stijging lasten (% bruto levensinkomen)

Opleidingsniveau

VMBO MBO/ HAVO/

VWO

HBO/ WO

Niveau 2011 23,1 22,7 20,5

Zorglasten in 2040

- hogere nominale premie 39,3 34,7 28,5

- hogere inkomensafhankelijke premie 33,7 33,3 31,1

- huidige 50/50 premiemix 34,5 33,5 30,5

Ter Rele, van der Horst, 2013, CPB Achtergronddocument bij CPB Policy Brief 2013/01

20 mei 2015

Centraal Planbureau

Enkele aanknopingspunten voor beter zorgstelsel

• Gestandaardiseerde kwaliteitsinformatie is nodig voor betere keuzes.

• Centraal gestuurde platforms om jaarlijks keuzeproces voor polissen te verbeteren

• Curatieve GGZ uit de Zvw?

• Experimenteren met verschillende vormen van contractvrijheden tussen zorgaanbieders en verzekeraars voor een betere zorginkoop.

• Beoordeel fusieverzoeken op de ziekenhuismarkt strenger

20 mei 2015