10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook ... · 10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten....
Transcript of 10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook ... · 10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten....
10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook geschikt voor meten kwaliteit van je leefomgeving? Jan SchoppersMeetnetcoördinator MUS
Netwerk Ecologische Monitoring
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• MUS• Resultaten landelijk• Huismus en Gierzwaluw• Benchmark• Conclusies en hoe verder
Inhoud
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Meetnet Urbane Soorten• Een langjarig monitoring-programma voor alle
(algemene) vogelsoorten in bebouwde gebieden
Doelstellingen:• Het monitoren van trends, de aantallen en verspreiding
van alle broedvogelsoorten• Uitvoering door ervaren vogeltellers en door beginners
MUS
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• We weten te weinig van vogels in bebouwd gebied• Stadsvogelen niet populair• Stadsvogels wel populair• 16% van Nederland is reeds verstedelijkt• Typische stadsvogels gaan hard achteruit.
Zoals Huismus op de Rode Lijst, Gierzwaluw en Spreeuw. Kuifleeuwerik (bijna) uitgestorven
Waarom een nationaal stads- en dorpsvogelmeetnet?
Martien van Dooren waarneming.nl
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Waarnemers kiezen zelf een (4cijfer) postcodegebied• 12 willekeurige telpunten• 5 minuten alle vogels met
terreinbinding tellen• 3 telrondes:
1e: 1-30 april (bij zonsop) 1=>122e: 15 mei-15 juni (bij zonsop) 12=>13e: 15 juni-15 juli (zomeravondtelling,
speciaal voor Gierzwaluwen)
Telmethode MUS is eenvoudig
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Waar wordt er geteld?
• woonwijken• winkelcentra• industrieterrein & havens• begraafplaatsen• sportvelden• golfterreinen• parken & vijvers• infrastructuur & kassen• steden, dorpen en gehuchten• nieuwbouw & braak
Random aangewezen telpunten
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Dynamisch en ….
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Dynamisch en veranderlijk
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Alle vogels met terreinbinding (jagende Sperwer en foeragerende meeuwen wel)
• Geen onderscheid maken tussen zang, foerageren, geslacht of leeftijd
• Bij Gierzwaluw niet alleen de laag vliegende vogels maar ook die hoog vliegen;
wordt dezelfde hoog vliegende groep op meerdere telpunten gezien, noteer
deze dan slechts één keer.
Niet noteren
• Overtrekkende vogels (bv. overtrekkende Sperwer, ganzen, Graspiepers niet)
• Slaaptrek (bv. bij meeuwen, kraaien en Spreeuw).
Welke vogels tellen mee?
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Alle vogels met terreinbinding (jagende Sperwer en foeragerende meeuwen wel)
• Geen onderscheid maken tussen zang, foerageren, geslacht of leeftijd
• Bij Gierzwaluw niet alleen de laag vliegende vogels maar ook die hoog vliegen;
wordt dezelfde hoog vliegende groep op meerdere telpunten gezien, noteer
deze dan slechts één keer.
Niet noteren
• Overtrekkende vogels (bv. overtrekkende Sperwer, ganzen, Graspiepers niet)
• Slaaptrek (bv. bij meeuwen, kraaien en Spreeuw).
Welke vogels tellen mee?
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Deelnemers
50% nieuwe tellers
30% vrouwen
770 postcodegebiedengeclaimd
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• 165 vogelsoorten samen 399.000 ex.• 19 zoogdieren samen 4.690 ex.
Resultaten
Sovon Vogelonderzoek Nederland
veranderingen
Bron: De Levende Natuur 117, nr 4 (2016).
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Halsbandparkiet & Huismus
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Huismus: Opmerkelijk verschil tussen wijken
0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00
BedrijventerreinParkOud
Vooroorlogs - geslotenVooroorlogs - open
Naoorlogs - geslotenNaoorlogs - open
Nieuwbouw - geslotenNieuwbouw - open
Huismus
laag hoog
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Huismus: Opmerkelijk verschil tussen Amsterdam & Almere? Oude & nieuwe stad.
0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00
BedrijventerreinParkOud
Vooroorlogs - geslotenVooroorlogs - open
Naoorlogs - geslotenNaoorlogs - open
Nieuwbouw - geslotenNieuwbouw - open
Huismus
laag hoog
Sovon Vogelonderzoek Nederland
HuismusOok grote verschillen tussen Den Haag en Arnhem.
Arnhem (kleine groene stad) springt er uit, net als Almere, een nieuwe en groene stad!
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Gierzwaluw in Arnhem & Groningen in MUS.Vooral in oude wijken en in centrum.
Ecologisch advies- & projectbureau NatuurInclusief
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Benchmark met MUS huizenbroeders geteld aantal per punt
Voorbeeld Stadsvogelindicator Zoetermeer
Weergegeven is het aantal/punt per soortgroep hier de huizenbroeders zoals Huismus, Gierzwaluw, Spreeuw en Kauw.
Soortgroepen naar broedplek, habitat of voedsel geven een beter beeld van de kwaliteit van de leefomgeving, dan bij één soort.
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Score/index t.o.v. vergelijkbarewijken in NLrood en roze: onder gemiddeld, geel: gemiddeld en blauw boven gemiddeld
In de Stadsvogelindicator wordt een vergelijk gemaakt per punt met dezelfde (bouwjaar, type) wijken/buurten in de rest van NL.
Er komt een score of index uit in 5 klassen.
De vergelijking kan ook gemaakt worden alleen van de wijken in de stad zelf.
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Benchmark per buurthuizenbroedersAlle punten per buurt (CBS-indeling) of wijk krijgen dan samen een score voor de soortgroep.
Blauw & geel is boven & gemiddeld en roze & rood onder gemiddeld.
Extra voorzieningen en beheer gericht op huizenbroeders moet vooral gedaan worden in de rode en roze wijken.
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Maatregelen voor huizenbroeders
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Andere soortgroepenbosvogels water- en moerasvogels
struikvogels pioniervogels
In 2017 verschijnt de Stadsvogelindicator
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• MUS is een eenvoudig meetnet voor gevorderden en voor beginners
• MUS levert belangrijke gegevens op over de vele vogelsvan het stedelijk gebied
• De ervaringen van de tellers zijn positief, de telresultaten zien er goed uit en zijn verrassend.
Samenvatting
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Publiceren
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Publiceren
https://www.sovon.nl/vogelbalans
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• MUS-tellers!!• Sovon-medewerkers• Foto’s meest Harvey van Diek en JS
DankwoordNetwerk
Ecologische Monitoring