1

Normalisatie maakt innovatie onmogelijk

Jaap Zijp, NEN, Elektrische Installaties

2 en 3 oktober 2012

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 1

2Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 2

Wat is normalisatie?

- vastleggen afspraken tussen partijen in een norm

- door een normcommissie leden zijn belanghebbenden: - koepelorganisaties - consumenten - fabrikanten - inspectiebedrijven - (overheid) evenwichtige samenstelling

- consensus: geen principiële bezwaren

3Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 3

Wat is het doel van normalisatie?

- voorkomen onnodige verscheidenheid- zorgen voor afstemming- stimuleren van onderscheidend vermogen- bevorderen van efficiency- bevorderen markttoegang (EU en wereld)

Bestaat normalisatie al lang?

Paus Gregorius I (r.590 - 614) stuurde vanuit Rome reisden hele hordes zangmeesters langs alle kloosters en kerken …(Klinkende klei – Everhard Huizing en Jankees Braaksma, 2012)

4Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 4

Welke normen zijn er?

- 30.000 stuks in Nederland toegepast (waarvan 14.000 Europese, 1.000 Nederlandse, 15.000 mondiaal)

- Voorbeelden: voedselveiligheid berekeningsmethoden voor houten trappen brandveiligheid van tenten alarmtransmissie over IP organisatie van verkiezingen maatschappelijk verantwoord ondernemen informatievoorziening in de zorg uitleners en (onder)aannemers

5Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 5

Wat zijn normen?

- vrijwillige afspraken (géén wet)- voor algemeen herhaald gebruik- tussen belanghebbende partijen- over producten, diensten of processen- open, transparant proces (openbare commentaarronde) - gebaseerd op consensus- goedgekeurd door een erkende instantie (NEN / CENELEC / IEC ) (NEN / CEN / ISO)

6Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 6

Normen / NTA’s en NPR’s - Norm (neutraal)

NEN xxxx / NEN-EN xxxxx / NEN-EN-IEC xxxxx / NEN-IEC xxxxx

- Nederlandse Praktijkrichtlijn (neutraal)

NPR xxxx informatief praktische uitwerking van de bepalingen van een norm toelichting / constructieve mogelijkheden / werkmethoden / fabricagegegevens

- Nederlandse Technische Afspraken NTA xxxx snelle manier om tot een afspraak te komen twee of meer partijen geen consensus korte doorlooptijd

7Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 7

Welke normcommissies zijn er?

- NC 345040 - Schepen en maritieme techniek Scheepsbouw, scheepvaart, beveiliging logistieke keten i.s.m IMO

- NC 330044 - Pleziervaartuigen Veiligheid, beproevingsmethoden, materialen, ‘man over boord’

- NC 363018 (NEC 18) - Elektrische installaties op schepen en op verplaatsbare en vaste eenheden te water

Elektrische veiligheid, kabels, ander materieel

- NC 365080 (NEC 80) – Maritime navigation and radio communication equipment and systems

Communicatie op schepen, tussen wal en schip, materieel, systemen

8Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 8

Welke elektro- en ICT-normen zijn voor u?

Gebieden: - elektrische installaties - geintegreerde systemen - navigatie apparatuur - radio communicatie apparatuur HF VHF UHF - digital selectieve oproepsystemen - algemene eisen aan interfaces, displays and behuizingen - sateliet communicatie

Normenwijzer op aanvraagverkrijgbaar

9Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 9

Voordelen van normen toepassen

- duidelijkheid overeenkomsten (levering van een hoogspanningswalaansluiting volgens NEN-ISO/IEC/IEEE 80005-1:2012)- gebruiksgemak (alle havens dezelfde walaansluiting)

- duidelijke ketenverantwoordelijkheid (kwaliteitsmanagement volgens ISO 9000-serie)

- kostenbesparing (minder kwaliteitscontrole toegeleverde producten, minder verschillende gereedschappen)

- minder voorraad (alleen metrische bouten en moeren worden gebruikt)

- gebruik van standaard software (DIL behuizingen van IC’s in PCB-ontwerpprogramma’s)

- hogere marktacceptatie (… met USB: klant weet dat hij het product kan aansluiten op z’n laptop)

- onderscheidend in de markt (… werken volgens norm: klant weet dat een dienst aan bepaalde eisen voldoet)

10

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 10

Wat is de rol van NEN?

NEN is géén overheidsinstantie

- bewaakt het normalisatieproces- maakt normen beschikbaar- communicatie:

Nederland

NEN (en NEC)

Wereld

ISO en IEC

Europa

(CEN en CENELEC)

11

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 11

Normen, wetgeving en overeenkomsten

- wet: algemeen verbindend, gratis beschikbaar wetgever: … moet voldoen aan de stand der techniek

- norm: legt stand der techniek vast volgens de norm: vermoeden van overeenstemming met de wet (mag ook anders)

- norm levert een oplossing andere oplossing mag maar: aantonen dat het even veilig is als volgens de norm

- norm kan geëist worden in overeenkomst brandverzekering: elektrische installatie moet voldoen aan NEN 1010 bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering: werken volgens …

12

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 12

Normalisatie in de tijd

- nieuwe oplossing hergebruiken → nieuwe norm norm loopt achter de oplossing

- eerst norm → markt gaat oplossingen ontwikkelen bijv: Open Systems Interconnection-model (geeft structuur voor normen voor onderling verbinden van computers); ISDN; telefax

- synthetiserende normalisatie: er zijn oplossingen, maar de markt wacht af wat de norm wordt

13

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 13

Misverstanden: Het moet van NEN

- normen worden niet door NEN gemaakt → door marktpartijen

- uit een discussie op internet (2011): ….De hoge heren van de Normalisatiecommissie richten zich helaas niet naar de praktijk…

- evenwichtige samenstelling normcommissie (NEN bewaakt)

Meedoen? + vergroot uw kennis + invloed op de inhoud (NL → EU → Wereld) + inzicht in toekomstige ontwikkelingen → voorsprong op concurrentie

+ nuttige invulling aan persoonlijke ontwikkeling/scholing (cao)

- kost tijd - vergoeding

14

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 14

Innovatie

- Innovatie = vernieuwing + commercieel resultaat - andere (nieuwe) materialen - nieuwe componenten - nieuwe processen - nieuwe markten - organisatorische vernieuwingen - innovatie moet haalbaar - principieel haalbaar (natuurwetten) - technisch haalbaar (bijv kernfusie) - technologisch haalbaar (productieprocessen beheersbaar) - economisch haalbaar (wind-/zonne-energie) - maatschappelijk haalbaar (windmolens)

15

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 15

Herkomst van innovaties

- oud idee wordt haalbaar (draagbare telefoon)- gebruik van iets storends (radar, bimetaalschakelaar, kleefkruid)- systematisch zoeken naar leemte

kaasmes aardappelschilmes kaasschaaf dunschiller

- combineren van bestaande zaken/functies (wekkerradio, zeecontainer)- serendipiteit (Post-It ®)- geniale inval (fuzzy logic)

16

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 16

Kent u een innovatie die niet is voortgebouwd op bestaande techniek/technologie/processen?

17

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 17

Normalisatie en innovatie

- innovator gebruikt standaard(genormaliseerde)-producten → meer tijd voor échte innovatie

- bestaande techniek → snellere marktacceptatie (vaste interfaces)

- normalisatie-inbreng bij procesinnovatie - procedures: wie doet wat, wie is verantwoordelijk - fabricagevoorschriften: hoe moet iets geproduceerd worden - specificaties: onderdelen van het productieproces, halffabrikaten - meetmethoden: op gestandaardiseerde manier meten - kalibratie: juiste instelling meetapparatuur - procesregistratie: prestatie indicatoren → verbeteracties

18

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 18

Normen en innovatie

- norm is bestaande oplossing voor een probleem

- innovatie is een nieuwe oplossing voor een probleem standaard oplossingen voor andere problemen (die daardoor geen probleem meer zijn)

Voorbeeld- innovatie: besturing voor … standaard: 5.2 V voeding 5 volt TTL aansturing DIL 20-voet compiler in C developmentkit met USB aansluiting

19

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 19

Verantwoording

Standaard of maatwerk - CAJ Simons en HJ de Vries (2002)

Jaarverslag NEN 2011

www.nen.nl

20

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 20

Waarom zijn contactstoppen (stekkers) niet overal ter wereld gelijk?

Om u te herinneren aan het belang van normalisatie

21

Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 21