Advokatenkollektief Utrecht – www.advokatenkollektief.nl - 030-2520900

Loe SprengersCvA-tweedaagse 16 april 2012

Normalisatie rechtspositie ambtenaren:

een logische keuze

Ik wil reizen zonder doelIk wil zeilen zonder haven’k Wil een gracht zonder te gravenIk wil vissen zonder vangstIk wil oud zonder bedervenIk wil dood zonder te stervenIk wil leven, ik wil levenIk wil leven zonder angst Brigitte Kaandorp, Leven zonder angst 1997

Onderwerpen

1. Waarom is normalisatie een logische keuze?

2. Kenmerken w.o. Normalisatie 3. Een bijzondere status: een bijzondere

discussie 4. Normalisatie: wat kan het gaan

betekenen?

1. Een logische keuze

Gaat een geschiedenis aan vooraf: Ambtenarenrecht was er eerder dan

arbeidsovereenkomstenrecht Keuze tussen rechtsvorm:

vb. Rijk: arbeidsovereenkomstenbesluit ingetrokken 1995

CAR/UWO: nu alleen nog voor oproepkrachten (Art. 2:5)

1. Een logische keuze

Geregeld debat over aparte ambtelijke status: 1958: Staatscommissie Kranenburg

Welke redenen hebben geleid tot bijzondere status? Is er nog behoefte aan bijzondere reglementering? Meerderheid: overheid hoedster algemeen belang

vergt dat arbeidsvoorwaarden eenzijdig, publiekrechtelijk vastgesteld blijven worden

Minderheid: ambtenaar primair in ondergeschiktheid presterend mens, zoals iedere werknemer

1. Een logische keuze

Vereniging voor arbeidsrecht en Vereniging voor Administratief recht 1960 Pre-adviseurs Jeukens en Mannoury Mannoury:

Status dignitatis: optreden als vertegenwoordiger openbaar gezag

Status iuris: rechtspositie ambtenaren strijd met moderne democratie om

maatschappelijke verschillen tot uiting te brengen in een geprivilegieerde rechtspositie

1. Een logische keuze

Nederlandse Juristenvereniging 1982 Pre-adviseur de Jong:

Rechtspositionele verschillen niet langer handhaven Voor kleine groep ambtenaren: eigen

bevoegdheden hebben geattribueerd, zoals belastingambtenaar: werknemer in overheidsdienst

Pre-adviseur Niessen: Per element rechtspositie nagaan of bijzondere rol

overheid bijzondere regeling vergt

1. Een logische keuze

Jaren ‘80 vorige eeuw start Normaliseringsproces

Uitgangspunt: Marktconform, tenzij….. Deelgebieden:

Pensioenen: privatisering ABP Sociale zekerheid

Wetgeving ook van toepassing bij overheid Eigen risicodragerschap gehandhaafd.

1. Een logische keuze

Medezeggenschap Wet op de ondernemingsraden van toepassing Bijzondere bepaling t.a.v primaat van de politiek

Arbeidsvoorwaardenoverleg Sectorenmodel Per sector aparte “CAO”

Arbeidsrechtelijke wetten zoveel mogelijk gelijkelijk van toepassing

bijv. ATW, WAA, WGB

1. Een logische keuze

MOTIE VAN LID ZIJLSTRA C.S. (1997)De Kamer,gehoord de beraadslaging,overwegende, dat met de privatisering van het ABP en de invoering van de OOW de normalisering van de arbeidsvoorwaarden behoorlijk gevorderd is;voorts overwegende, dat een verdergaande normalisering gewenst is;verzoekt de regering na te gaan onder welke voorwaarden de ambtelijke status afgeschaft kan worden,

1. Een logische keuze

MOTIE VAN LID ZIJLSTRA C.S.

‘en gaat over tot de orde van de dag’

1. Een logische keuze

De vraag die boven dit onderwerp altijd gehangen heeft is: wat is het einddoel?

Het ingediende wetsontwerp Normalisatie rechtspositie ambtenaren is wat dat betreft een logische keuze

2. w.o. Normalisatie

Nieuwe Ambtenarenwet. Wetgever regelt bijzondere kenmerken

ambtenaarschap Sociale partners gaan over

arbeidsvoorwaarden

2. w.o. Normalisatie Definitie Ambtenaar: (art. 1)

Degene die krachtens aok met overheidswerkgever werkzaam is

Betekent uitbreiding van ambtenarenbegrip Geen ambtenaar: politici, rechters, militairen

(art. 3 Aw). Later uitgebreid met politie, OM Voor overige worden aspecten die te

maken hebben met specifieke kenmerken ambtenaarschap geregeld

2. w.o. Normalisatie

Arbeidsovereenkomsten recht uit Burgerlijk Wetboek gaat gelden

Preventieve ontslagtoets: Toestemming UWV-werkbedrijf

Na opzegging: kennelijk onredelijk ontslag Ontbinding arbeidsovereenkomst door

kantonrechter

2. w.o. normalisatie

Overgangsrecht: Art 12

Van rechtswege wordt aanstelling omgezet in aok

Art. 14: Van de arbeidsovereenkomst maken deel uit op tijdstip

overgang bestaande beslissingen, afspraken en toezeggingen inzake arbeidsvoorwaarden, waaronder in ieder geval begrepen: bezoldiging, werktijden, rooster, verlof, faciliteiten voor de uitoefening van de functie en studiefaciliteiten.

2. w.o. normalisatie

Art. 17: Zolang werkgever geen partij bij (nieuwe)

CAO, blijft ‘ambtelijke’ regeling van toepassing als ware het een CAO voor zover niet inn strijd met

3. Bijzondere status, bijzondere discussie

Voorbeeld 1 ‘Als dit wetsontwerp wordt aangenomen

zet dit de deur wijd open voor ontslag op basis van (politieke) willekeur, bijvoorbeeld wegens het hebben van een dubbele nationaliteit, het dragen van een hoofddoekje of andere dubieuze gronden’ Ron Niessen, NRC 28 maart 2012

3. Bijzondere status, bijzondere discussie

Voorbeeld 2 of een tweezijdige arbeidsovereenkomst zich

verdraagt met het normatieve uitgangspunt dat werkgever en werknemer bij de overheid ondergeschikt zijn aan het algemeen belang?

kan er met wat wordt voorgesteld wel gesproken worden van een tweezijdige overeenkomst, wanneer één van de partijen de mogelijkheid heeft om eenzijdig daarop een inbreuk te maken?

Advies Raad van State

4. Normalisatie: wat kan het gaan betekenen? Meer eenheid in arbeidsrecht

In wetgeving: (formele) regels arbeidsrecht In CAO: arbeidsvoorwaardelijke regelingen en

bijzonderheden Ontbindingsprocedure: snellere

eindbeslissing in ‘probleemgevallen’ Formele kader Awb komt te vervallen

Juridiserende werking besluitbegrip Rol kantonrechter als arbeidsrechter

4. Wat zal het niet gaan betekenen

Een rechtspositie zonder rechtsbescherming

Ontslag zonder dossier Zie recent onderzoek Onderwijssector

Eenvoudige regelgeving

4. Wat kan het gaan betekenen?

Discussie over handhaven preventieve ontslagtoets in civiele recht

Discussie over griffierechten

Rechtsbescherming zal per sector een prominenter onderwerp gaan worden

Ambtenaar wordt werknemer bij overheidswerkgever en blijft ambtenaar

Een logisch einddoel van een reis van jaren