1 Enquête : met voeding verbonden gedragingen en levensstijlen Juni 2005 CPSO CPSO - Centre de...

1

Enquête : met voeding verbonden gedragingen en Enquête : met voeding verbonden gedragingen en levensstijlenlevensstijlen

Juni 2005

CPSOCPSO - Centre de Psychosociologie de l’Opinion

Brutoresultaten Brutoresultaten (geanalyseerd uit het oogpunt (geanalyseerd uit het oogpunt

van de BMI)van de BMI)

(DRAFT)(DRAFT)

Comportements et style de vie associés à l’alimentation - René PATESSON - DRAFT12/6/05 - N=610 p.2

MethodologieMethodologie

Populatie : alle Belgen van 18 tot 55 jaar Steekproef : 610 personen Methode waarop de steekproef werd genomen : door quota’s (op basis NIS

« Samenstelling van de gezinnen en familiale kernen op 1 januari 2004 ») • Hoofdquota’s: leeftijd, geslacht, gezinsgrootte, taal (Gewest),

• Secundaire quota’s: beroepsactiviteit, grootte van de gemeenten.

Interviewmethode: persoonlijk interview door beroepsenquêteurs (14 Nederlandstalige, 9 Franstalige). Gemiddelde duur van het interview : 50 minuten (tussen 35 en 70 minuten)

Periode van de enquête : van 27 april tot 29 mei 2005 Foutenmarge: statistische betrouwbaarheid met zekerheidscoëfficiënt van 95,45%

• Marge in % op percentages van de antwoorden: - 50%/50% = 4,05 % (maximale marge)

- 25%/75% = 3,51%

- 10%/90% = 2,43%

Gegevensverwerking: SPSS versie 11.0


WaarschuwingWaarschuwing

Wat deze enquête niet is > een studie van de oorzaken van overgewicht en obesitas.

Wat ze wel is > een studie:

• van de standpunten van het publiek over overgewicht, obesitas en voeding;

• een onderzoek van de levensstijl (foto) in samenhang met de voeding, vergelijkend volgens een klassering van het gewicht van de personen (BMI).

Dit voorlopig en voorbereidend rapport bevat de brutoresultaten volgens de BMI (zonder verbetering)


Structuur van de steekproef (leeftijd)Structuur van de steekproef (leeftijd)

4,5

12,1 12,213,7

14,8 15,214,2

13,1

4,6

11,5 12,1

13,9

15,714,3

15,6

12,3

18-19 20-24 jaar 25-29 jaar 30-34 jaar 35-39 jaar 40-44 jaar 45-49 jaar 50-54 jaar

NIS2004

FEVIA-ULB 2005


Structuur van de steekproef (geslacht)Structuur van de steekproef (geslacht)

50,5 49,546,9

52,8

0

10

20

30

40

50

mannen vrouwen

NIS2004

FEVIA-ULB2005


Samenstelling van de enquête en van de vragenlijstSamenstelling van de enquête en van de vragenlijst

Wetenschappelijke literatuur over de problematiek Onderzoek van recente enquêtes:

• gezondheidsenquêtes (België, Frankrijk, Nederland, Canada, Engeland,…)

• WGO-enquêtes

Uitwerking van de vragenlijst• 6 herhalingen

• 74 hoofdvragen uitgesplitst in 269 subvragen (325 gecodeerde of variabele gegevenseenheden per vragenlijst)

• Pretest op 8 personen

• Vertaling en controe van de vertaling

Terrein• Berekening van de quota’s

• Routebladen

• Briefing enquêteurs- Kaarten, instructies, steekkaarten

• Inzameling van de vragenlijsten

• Controles en coderingen

Analyse van de gegevens


Principes van de vragenlijstPrincipes van de vragenlijst

Onderscheid tussen psychosociologische enquête en epidemiologische studie Behandelde thema’s:

• Voedingsgewoonten en –stijlen, waaronder- Verbruikte voeding

- Vorm, tijdstip, duur en plaats waar de maaltijden in de loop van de dag worden genomen

- Bereiding van de maaltijden

- Andere vormen van voedingsverbruik (knabbeltjes, fastfood,…)

- Context van het nemen van de maaltijden

- Gegevens (overgewicht, …)

- Vormen van aankoop van de voeding (boodschappen, bereide schotels, take-home, -away, …)

- Bereiding van de maaltijden (tijd,…)

• Toestand en kenmerken van de persoon, waaronder- Lengte, gewicht

- Slaap, gezondheid, stress, gewichtstoename, dieet

- Verslaving (tabak, alcohol, …)

- Zelfperceptie en algemene perceptie van het gewicht van de persoon

• Levensstijlen- Sport

- Lopen, wandelen en andere dagelijkse lichaamsactiviteiten

- Vrijetijdsbesteding en hobby’s

- Televisie, internet, spelconsoles en daarmee verbonden voedingsgedrag

• Standpunten- Over voeding en de daarmee samenhangende ideeën

- Over verdeelautomaten

- Over de oorzaken van overgewicht en obesitas

- Over de remedies voor overgewicht en obesitas

• Sociaal-cultureel, demografisch, economisch,… profiel van de persoon


BMI (Quetelet-index - 1835).BMI (Quetelet-index - 1835).

Lichaamsmassa-index of Body Mass Index : overgenomen door de WGO

De BMI is de verhouding van het gewicht (kg) over de lengte in het kwadraat (m2)

BMI = gewicht (kg) / lengte2 (m)

• Maar ook:

- Formule van Lorenz : ideaal gewicht = (lengte in cm -100) - (lengte - 150/2 (vrouw) of 150/4 (man)

- WHR « waist-hip ratio »

Gewichtsstatus Classificatie BMI

Ondervoeding

Graad V < 10

Graad IV 10,0-12,9

Graad III 13,0-15,9

Graad II 16-16,9

Graad I of te laag gewicht 17,0-18,5

Referentiewaarden 18,5-24,9

Overgewicht 25,0-29,9

Obesitas ≥ 30

Graad I 30,0-34,9

Graad II 35,0-39,9

Graad iii 40,0


BMI - steekproef – in aanmerking genomen categorieënBMI - steekproef – in aanmerking genomen categorieën

7

55,7

28

9,2

37,2

≤18.5 18.5 - 24.9 25-30 ≥30 Overgewicht +zwaarlijvig

≤18.5

18.5 - 24.9

25-30

≥30

Overgewicht +zwaarlijvig


BMI - steekproef - vergelijking FEVIA-ULB / ISP 2001BMI - steekproef - vergelijking FEVIA-ULB / ISP 2001

1,9

7,5

46,3

17,1 15,611,7

1,3

9,8

51,6

15,212,8

9,2

<18 18 à 20 20 à 25 25 à 27 27 à 29,9 > 30

ISP 2001

FEVIA-ULB 2005

Enquête ISP : < 18 jaar Enquête FEVIA-ULB : 18-55 jaarGedeeld gevoel bij de enquêteurs dat sommige personen hun gewicht (bewust?) onderschatten


Referentiemodel dat het gewicht bepaalt op een tijdstip « t »Referentiemodel dat het gewicht bepaalt op een tijdstip « t »

Terrein

GewichtContext

Voeding

Gedrag

Houdingen

Genetica, erfelijkheid, ziekten, leeftijd, ….

Onderwijs, familiecultuur, …Tegenover voeding (hedonisme,…)Tegenover gewichtstoename,…

Problemen met familie,beroep, …

Levensstijl, sedentariteit, lichaamsbeweging, vrijetijdsbesteding,…

Voedingskeuzes, middelen, gewoonten, smaken,..

laag

gemid

deld

hoog

Potentiële mogelijkheid van veranderingen


Voornaamste resultaten van de enquêteVoornaamste resultaten van de enquête

1) Volgens de geïnterviewden zijn overgewicht en obesitas gevolgen van persoonlijk gedrag, zowel op gebied van voeding als van levensstijl. Personen met overgewicht en zwaarlijvige personen zijn zich daarvan bewust en geven toe dat ze te veel eten.

2) Volgens de geïnterviewden liggen de voornaamste oorzaken van overgewicht en obesitas in onze maatschappij (volgens de enquête) ook voornamelijk in een « slechte voeding », te veel eten en sedentair leven.

3) In het algemeen wordt vastgesteld dat vele voedingsgedragingen en levensstijlen volgens het gewicht van de personen op dezelfde wijze verspreid zijn. Andere zouden specifiek kunnen zijn.

4) Volgens onderzoek van de levensstijlen zou overgewicht niet de wachtkamer van obesitas zijn. Er zou geen lineaire evolutie zijn van de gedragingen en houdingen die een toename van de BMI met zich meebrengen: personen met overgewicht onderscheiden zich duidelijk van zwaarlijvige personen.


Resultaat (pt1)Resultaat (pt1)

Algemene standpunten Algemene standpunten

over overgewicht, obesitas over overgewicht, obesitas

en voedingen voeding


Oorzaken toegekend aan obesitas en overgewicht : open vraag Oorzaken toegekend aan obesitas en overgewicht : open vraag = top of mind (Q62)= top of mind (Q62)

De voornaamste redenen die door 50% van de ondervraagden spontaan worden opgegeven als oorzaken van overgewicht en obesitas zijn:

• 1) Slechte voedingsgewoontes, ongezonde voeding (gebrek aan afwisseling) en onevenwichtige voeding, voeding die te rijk is aan vetten of suikers (overmatig gebruik van…), te veel (hoeveelheid).

• 2) Het gebrek aan beweging, sedentariteit, gebrek aan sport, te veel televisie kijken

• 3) Verkeerde « opvoeding » mbt voeding, gebrek aan informatie en gebrek aan kennis over de gevaren van obesitas, gebrek aan respect voor het eigen lichaam.

• 4) Levensstijl, problemen en stress (met inbegrip van de gezondheidstoestand, erfelijkheid en ziekte).


Oorzaken waaraan obesitas en overgewicht worden Oorzaken waaraan obesitas en overgewicht worden toegeschreven (Q63)toegeschreven (Q63)

Een onevenwichtige, te rijke voeding 96,7 Te veel vet en vette producten eten 95,7 Te weinig lichaamsbeweging 93,6 Te veel gesuikerde producten eten 88,0 Een slechte opvoeding op het vlak van eten in het gezin 81,2 De reclame 72,2 Genetische problemen, een voorbestemdheid voor obesitas 70,8 Gezondheidsproblemen, hormonale problemen,… 69,8 Te veel mogelijkheden om overal en altijd te eten 66,2 Te weinig actie en informatie op school of tijdens de schooljaren 61,9 Zorgen, persoonlijke, familiale, financiële problemen,… 60,4 Een gebrek aan kennis van de gevolgen van overgewicht 54,6 Een persoonlijke levenskeuze 51,6 De stress op het werk 50,4 Te veel vlees eten 36,1 Geen concrete acties van de overheid om voor te lichten of te controleren 34,1 Geen wetgeving inzake de samenstelling van de voeding 32,1 Te grote porties in de restaurants, 29,8 Het verlangen om er gezond en sterk uit te zien 18,4


Algemene standpunten betreffende voeding (Q60) : Algemene standpunten betreffende voeding (Q60) : % akkoord% akkoord

De consumenten zijn verantwoordelijk voor hun voeding en voor hun levensstijl

91,8

De reclame zet kinderen aan dingen te eten die niet altijd goed voor hun gezondheid zijn, ongeacht wat de ouders doen

89,0

Overgewicht en obesitas zijn een probleem voor de toekomst van onze maatschappij

88,9

De toename van het aanbod van voedingsproducten in de winkels stelt ons in staat een gevarieerde en evenwichtige voeding samen te stellen

88,3

De keuze van onze voeding en van onze voedingslevensstijl moet vrij blijven, en de overheid moet niet proberen die te beïnvloeden

81,6

Vetten en vette producten zijn slecht voor de gezondheid 76,1

De fastfoodrestaurants zijn de oorzaak van de toename van obesitas 75,1

De toename van het voedingsaanbod heeft ons ertoe aangezet meer te eten dan in het verleden

72,6

De reclame voor voeding zet ons aan meer dan nodig te eten 64,1

Het is de voedingsindustrie die verantwoordelijk is voor de toename van obesitas in onze maatschappij

64,0

Drankenverdeelautomaten en automaten met tussendoortjes zetten ons aan overal en altijd te eten en te drinken

63,9

Suiker is slecht voor de gezondheid 56,1

Voedingsmiddelen die niet verdikken, zijn duurder 51,4

Lightproducten zijn goed voor de gezondheid 38,2

Als de belastingen op energierijke producten zouden stijgen, zouden de mensen minder verdikken

16,3


« Voedingslevensstijlen »« Voedingslevensstijlen »

volgens de BMIvolgens de BMI


Aantal maaltijden per dag (Q2)Aantal maaltijden per dag (Q2)

134,7

14,4 10,718,2

38,3

32,6

35,6 46,4 34,5

30

25,6

32,925,6 29,1

18,6

37,2

17,1 17,3 18,2

TOTAAL BMI < 18,5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

5 et+

4

3

1 à 2

Chi2 sign. P=.02


Ontbijt (Q1)Ontbijt (Q1)

79,6 83,7 79,3 81,971,4

20,4 16,3 20,7 18,128,6

TOTAAL BMI < 18.5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

Elke dag of regelmatig Onregelmatig of nooitChi2 total NS

Sign. P=.08 (BMI>30 / Rest)


Verbruikte voedingsproducten (Q1)Verbruikte voedingsproducten (Q1)

Elke dag of bijna elke dag

Een dag op twee

Een dag per week

Nooit

Eet u rauwe of bereide groenten 77,8 18,4 3,4 0,3

Eet u fruit 47,2 31,1 18,7 3,0

Eet u volwaardige voedingsmiddelen (rijst, tarwe, pasta, brood,…)

65,3 18,9 10,9 4,8

Eet u vis of zeevruchten 4,1 25,3 64,4 6,2

Eet u fijne vleeswaren 34,9 33,6 21,7 9,9

Drinkt u dranken met toegevoegde suiker (frisdrank, thee met suiker, koffie met suiker,…)

47,0 13,8 15,9 23,3

Drinkt u « light » dranken 23,6 11,9 13,2 51,3

Verbruikt u nog andere « light » producten dan dranken 18,8 14,0 17,9 49,3

Gebruikt u kunstmatige zoetstoffen 12,9 3,0 7,9 76,3

Drinkt u alcoholhoudende dranken (bier, wijn, sterke drank,…)

27,5 23,0 34,5 15,0

Eet u andere zuivelproducten (yoghurt, platte kaas, actimel,…) dan kaas

44,1 27,2 20,8 7,9

Eet u kaas 45,9 35,0 15,8 3,3

Eet u gefrituurde voedingsmiddelen (frieten, kroketten, gepaneerde vis, …)

6,6 25,0 64,8 3,6

Verbruikt u chocolade of gechocolateerde producten 28,7 27,4 34,7 9,2

Verbruikt u chips en andere snacks, zoals pindanootjes, enz.

6,4 18,4 56,4 18,6

Verbruikt u snoepgoed en pralines 12,2 19,4 41,8 26,5

Verbruikt u koekjes, wafeltjes, peperkoek, enz…. 22,7 28,9 35,7 12,7

Eet u vlees 63,8 28,1 5,9 2,1

Voegt u zout toe aan uw eten 42,6 9,9 8,6 39,0


Voedingsproducten (Q1) - kenmerken BMI ≥ 30Voedingsproducten (Q1) - kenmerken BMI ≥ 30

Minder Meer

fruit fijne vleeswaren

volwaardige voedingsmiddelen light dranken

groenten iedere dag light producten

gefrituurde voedingsmiddelen iedere dag

kunstmatige zoetstoffen

chips alcoholhoudende dranken

koekjes, wafeltjes,.. chocolade

dranken met toegevoegde suiker

snoepgoed

vlees

zout


Knabbelen (Q9)Knabbelen (Q9)

28,4

20,9

3026,9

28,6

51,8

55,8

49,4

53,857,1

17 16,3 17,4 18,1

12,5

2,87

3,21,2 1,8

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Niet ZeldenFrequent Altijd

CHI2 non sign.


Tijd besteed aan de bereiding van de maaltijden in het gezin Tijd besteed aan de bereiding van de maaltijden in het gezin (Q50)(Q50)

20,3 18,6 22,616,5 19,6

37,3 44,2 39,8

35,323,2

42,4 37,2 37,748,2

57,1

TOTAAL BMI < 20 20 à 25 25 à 30 > 30

1/2 u en minder van 1/2 u tot 1u Meer dan 1uCHI2 sign. P=.05


Ongeduld bij hongergevoel voor de maaltijden (Q10)Ongeduld bij hongergevoel voor de maaltijden (Q10)

37,434,9 35,6

44,4

28,6

34,4 34,937,1

29,2

33,9

23,6

30,2

22,9 21,6

28,6

4,6

0

4,4 4,7

8,9

TOTAAL BMI < 18,5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

Wacht tot de maaltijd Wacht soms, soms niet Wacht niet Andere gevallen

CHI2 niet sign.


Gevoelens met betrekking tot de opgenomen hoeveelheden Gevoelens met betrekking tot de opgenomen hoeveelheden voedsel (Q11) voedsel (Q11)

55,2 53,5

62,1

49,7

32,1

16,9

2,3

9,7

27,5

39,3

3,8

18,6

2,9 2,90

24,1 25,6 25,3

19,9

28,6

TOTAAL BMI < 18,5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

Eet voldoende

Eet te veel

Eet te weinig

Eet soms te veel, te weinig

CHI2 sign. P < 001


Persoonlijke en sociale controle van de opname van voedsel Persoonlijke en sociale controle van de opname van voedsel (H° Birch) : vragen(H° Birch) : vragen

1. Als ik in gezelschap ben, heb ik de neiging minder goed te controleren wat ik eet en laat ik me gemakkelijker gaan

2. Ik eet alleen als ik echt honger heb, zelfs bij de maaltijden

3. Ik heb de neiging om altijd mijn bord leeg te eten, ongeacht de opgediende hoeveelheid

4. Ik weiger nooit een dessert, zelfs niet na een overvloedige maaltijd

5. Als ik voedingsmiddelen ter beschikking heb waarvan ik houd, heb ik de neiging ze te verbruiken, zelfs al heb ik geen honger meer

6. Als ik voel dat ik geen honger meer heb, stop ik met eten, zelfs als ik nog kan eten of men mij andere schotels aanbiedt

7. Als het etenstijd is, eet ik, ongeacht mijn eetlust of mijn honger


Persoonlijke en sociale controle (Q17)Persoonlijke en sociale controle (Q17)

56,4

72,1

60,6

46,250

43,6

27,9

39,4

53,850

TOTAAL BMI < 20 20 à 25 25 à 30 > 30

Index < 4 Index ≥ 4

CHI2 sign. P = 002


‘‘s Avonds laat of na televisie-uitzending eten (Q16)s Avonds laat of na televisie-uitzending eten (Q16)

14,420,9

16,5

8,814,3

85,6

79,183,5

91,2

85,7

TOTAAL BMI < 18.5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

Vaak/soms Zelden/nooit

CHI2 sign. P = .07

BMI 25/30 sign.P=.008


Toevlucht tot « take home » of « take away » (Q15)Toevlucht tot « take home » of « take away » (Q15)

29,226,2

2932,7

22,2

70,873,8 71

67,3

77,8

TOTAAL BMI < 20 20 à 25 25 à 30 > 30

Ja

Nee

CHI2 Non sign.


Aankoop van kant-en-klare gerechten voor thuis (Q48)Aankoop van kant-en-klare gerechten voor thuis (Q48)

61,4

54,8

60,764,3 62,5

38,6 39,335,7 37,5

45,2

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee

CHI2 Niet sign.


Bezoek aan fastfoodrestaurants (Q14)Bezoek aan fastfoodrestaurants (Q14)

58,255,8

59,7 57,9

51,8

41,844,2

40,342,1

48,2

TOTAAL BMI < 18,5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee

CHI2 Niet sign.


Met de levensstijlen verbonden Met de levensstijlen verbonden contexten contexten

(geanalyseerd volgens de BMI)(geanalyseerd volgens de BMI)


Slaap, gezondheid en stress (Q22, Q23 en Q24)Slaap, gezondheid en stress (Q22, Q23 en Q24)

Belangrijke effecten:

• Slaap:

- Zwaarlijvige personen hebben de neiging minder te slapen dan anderen, vooral minder vaak meer dan 8 uur per nacht. Dit resultaat toont en bevestigt het verband tussen zwaarlijvigheid en het gebrek aan slaap, alsook tussen het « goede gewicht » en de evenwichtige slaap (CHI2 sign p=.03).

• Gezondheid:

- Personen met een te laag gewicht of met overgewicht en vooral zwaarlijvige personen vinden dat ze in minder goede (uitstekende of zeer goede) gezondheid zijn dan de anderen (BMI 18,5-24,9) (CHI2 sign < .001).

• Stress :

- Personen met een te laag lichaamsgewicht zijn het meest gestresseerd. Daarna die met overgewicht. De zwaarlijvige personen zijn het minst gestresseerd (CHI2

sign. P= .10)


Actueel gebruik van tabak (Q27)Actueel gebruik van tabak (Q27)

33,2

44,2

35,6

26

32,1

66,864,4

74

67,9

55,8

TOTAAL BMI < 18,5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee

CHI2 sign. P=.05


Alcoholverbruik (Q28)Alcoholverbruik (Q28)

74,1

67,4

74,778

64,3

25,9 25,322

35,732,6

TOTAAL BMI < 18,5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee

CHI2 Niet sign.


Alcoholverbruik – gemiddeld aantal glazen per week bij de Alcoholverbruik – gemiddeld aantal glazen per week bij de verbruikersverbruikers

10,873

4,909

9,377

13,244

17,96

TOTAAL BMI < 18,5 18,5 à 25 25 à 30 > 30

ANOVA F. Sign P=.002


Zelfperceptie en algemene perceptie van het gewicht van de Zelfperceptie en algemene perceptie van het gewicht van de persoon (Q37, Q38)persoon (Q37, Q38)

Zelfperceptie (CHI2 sign. P= < .001)

• « Zwaarlijvige personen » : slechte perceptie van eigen gewicht- 5,4 % van de zwaarlijvigen denken dat ze een normaal gewicht hebben

- 69,6 % dat ze « enkel » overgewicht hebben

- 21,4 % dat ze zwaarlijvig zijn

- 3,6 % weten het niet en maken er zich geen zorgen over

• « Magere » personen of personen met een te laag gewicht: slechte perceptie - 60,5 % denken dat ze een normaal gewicht hebben (ongetwijfeld effect van de reclame)

- 2,3 % dat ze « overgewicht hebben »

- 32,6% dat ze een gewicht onder het normale hebben

- 4,7% maken er zich geen zorgen over

• Personen met « overgewicht » : goede perceptie van eigen gewicht- 30,8 % denken dat ze een normaal gewicht hebben

- 62,7 % dat ze overgewicht hebben

- 1,8 % dat ze zwaarlijvig zijn

- 3,6 % maken er zich geen zorgen over


Zelfperceptie en algemene perceptie van het gewicht van de Zelfperceptie en algemene perceptie van het gewicht van de persoon (Q37, Q38)persoon (Q37, Q38)

Algemene perceptie

• Zwaarlijvige personen (CHI2 sign. P= < .001) :

- 25% denken dat de anderen hen dik vinden.

- 66,1% denken dat de anderen hen een beetje dik, een beetje struis vinden.

• Magere personen of personen met een te laag lichaamsgewicht (CHI2 sign. P= < .001) :

- 30,2 % denken dat de anderen hen dik noch mager vinden

- 46,5 % een beetje mager

- 11,6 % zeer mager

• Personen met « overgewicht » (CHI2 sign. P= < .001) :

- 55,0 % denken dat de anderen hen een beetje dik, een beetje struis vinden

- 39,2 % denken dat de anderen hen dik noch mager vinden


Gebeurtenissen die een invloed hebben op het gewicht (Q25)Gebeurtenissen die een invloed hebben op het gewicht (Q25)

25,2

4,8

19,4

35,1

45,4

19 20,9

13,5

3,6

56,1

47,6

60

51,4 52,7

47,6

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Ja, verdikken

Ja, vermageren

Nee

CHI2 sign. P < .001


Voedingsdieet om gewicht te verliezen (Q35)Voedingsdieet om gewicht te verliezen (Q35)

31

18,6

26

36,1

56,4

6974

63,9

43,6

16,1

5,39,3

25,3 23,8

81,4

TOTAAL BMI <18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Ja, reeds

Nee

Momenteel (om gewicht teverliezen)

CHI2 sign. P<.001


Activiteiten, vrijetijdsbesteding, Activiteiten, vrijetijdsbesteding, lichamelijke inspanningenlichamelijke inspanningen

(geanalyseerd volgens de BMI)(geanalyseerd volgens de BMI)


Sportbeoefening (Q39)Sportbeoefening (Q39)

44,4

48,846,9

41,8

33,9

55,653,1

58,2

66,1

51,2

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee

BMI >30 vs anderen : CHI2 sign. P=.05


Wandelen (Q41)Wandelen (Q41)

68,2

81,4

69,3 67,3

53,7

31,8 30,7 32,7

46,3

18,6

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee

CHI2 sign. P=.03


Zoveel mogelijk de trap gebruiken (Q42)Zoveel mogelijk de trap gebruiken (Q42)

48,151,2 52,5

44,4

28,8

5247,4

55,6

71,2

48,8

TOTAAL BMI <18,5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee of andergeval

CHI2 sign. P=.05


Hobby’s (Q44)Hobby’s (Q44)

78,4

88,4

81,3

73,267,9

21,618,7

26,832,1

11,6

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Ja Nee

CHI2 sign. P=.02


Vrijetijdsbesteding buitenshuis (Q45)Vrijetijdsbesteding buitenshuis (Q45)

79,3

4,7

10,58,9

26,4

22,1

34,5 35,733,1

30,2

33,831,6

35,733,4

44,2

39,4

23,4

19,616,3

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Geen vrijetijdsbestedingbuitenshuiszelden

vaak

zeer vaak

CHI2 sign. P < .001


Tijd doorgebracht voor de televisie (uitzendingen, DVD, enz.) Tijd doorgebracht voor de televisie (uitzendingen, DVD, enz.) (Q52)(Q52)

51,7 51,3

57,6

44,8

38,2

48,3

42,4

55,2

61,8

48,7

TOTAAL BMI < 18.5 18.5 à 25 25 à 30 > 30

Minder dan 2 uur Meer dan 2 uur

CHI2 sign. P = .01


Andere resultaten in verband met het gebruik van de televisie²Andere resultaten in verband met het gebruik van de televisie²

Een steeds groter aandeel van mensen die televisie kijken in de slaapkamer of in bed vertoont minder problemen van overgewicht en zwaarlijvigheid (CHI2 sign. P= .02). De nabijheid van de koelkast of het gemak om te consumeren, speelt hier ongetwijfeld een rol.

De maaltijden genomen op een dienblad in de woonkamer of in de slaapkamer vertonen geen correlatie met het overgewicht of de zwaarlijvigheid (CHI2 niet sign). Even veel « magere » mensen als mensen met een normaal gewicht of zwaarlijvige personen doen dit. De praktijk lijkt wat minder verspreid bij zwaarlijvige personen.

De snacks en tussendoortjes die voor de televisie worden verbruikt, worden vooral verbruikt door de « magere personen » (75,6%) en de zwaarlijvige personen (67,9%) (CHI2 sign. P= .09). De personen met een normaal gewicht (63,9%) en vooral met overgewicht (56,4%) (CHI2 sign. P= .02) gaan er minder vlug toe over.

De waarnemingen zijn dezelfde voor wat de dranken betreft, maar de verschillen (%) zijn kleiner.

Betreffende de spelconsoles: te klein aantal om geldige conclusies te trekken. Ongetwijfeld verbonden met de geïnterviewde leeftijdsgroepen.


Internet (Q59)Internet (Q59)

64,7% hebben thuis toegang tot het internet.

74,9 % besteden er minder dan een uur per dag aan.

9,5% nemen een of meer maaltijden terwijl ze « op het internet » zijn.

• Minder zwaarlijvige personen nemen in dit geval een maaltijd (5,9%).

• Meestal zijn het personen met een normaal gewicht (11,7%).

• Tussen de twee, de « magere personen» (8,0%) en de «personen met overgewicht » (6,8%).

23,0% eten snacks als ze «op het internet» zijn.

• Volgens de BMI geen belangrijke verschillen (CHI2 non sign) :

- 30,0 % van de magere mensen

- 24,0% van de mensen met een normaal gewicht

- 19,4% van de mensen met overgewicht

- 23,3% van de zwaarlijvigen.

De helft van de personen nemen dranken, zonder opvallend verschil volgens de BMI.


Maatregelen om overgewicht en obesitas te vermijden (Q65)Maatregelen om overgewicht en obesitas te vermijden (Q65)

Voorlichting van het grote publiek 77,6

Meer sport op school 89,8

Bevordering van sport en lichaamsbeweging 84,3

Voorlichting van de kinderen op school door affiche, folder of conferentie 81,8 .10

Dieetlessen in alle onderwijsvormen 77,9

De ontwikkeling van lichaamsactiviteit en sportieve activiteiten in het beroepsmilieu (bijvoorbeeld tijdens de pauzes)

72,7 .01

Een gedeeltelijke terugbetaling door de sociale zekerheid van de kosten van sportactiviteiten

65,4

Door de werkgever uitgereikte sportcheques 62,6 .04

Een wetgeving die publiciteit voor calorierijke producten of producten die doen verdikken, verbiedt (zoals voor tabak)

58,9

Een vermindering van de belastingen op energiearme producten (zoals fruit, groenten, mineraal water, …)

55,5

Een wetgeving inzake de samenstelling van de voedingsmiddelen 51,3

Een betere etikettering van de voedingsproducten 50,0

Een gedeeltelijke terugbetaling door de sociale zekerheid van de prijs van functionele voedingsmiddelen

43,6

Een premie of financieel voordeel toegekend voor het behoud van een normaal gewicht

32,1

Een vermindering van de belastingen op light producten 30,0

Een verhoging van de belastingen op calorierijke producten 25,1

Een belasting of benadeling (zoals de hospitalisatieverzekering, enz.) van overgewicht

24,1


Eerste conclusies (DRAFT)Eerste conclusies (DRAFT)

De oorzaken van obesitas zijn individueel: behalve genetische en gezondheidsproblemen, zijn volgens de respondenten, individuen zelf verantwoordelijk voor hun overgewicht en hun zwaarlijvigheid.

Als er maatregelen moeten worden genomen, gaan die in de zin van voorlichting, opvoeding en responsabilisering van de mensen.

Vervolgens en in laatste instantie komen politieke of reglementaire maatregelen. • Geen enkel reglement zal iemand verhinderen te veel voeding te verbruiken.

Er worden verschillende gedragingen waargenomen tussen personen met overgewicht en zwaarlijvige personen (niet noodzakelijk samenhangend met de BMI). • Personen met overgewicht zouden « oplettender » zijn dan berustende « zwaarlijvige personen ».

Eerstgenoemden ontwikkelen strategieën om te vermijden dat ze de grens naderen, laatstgenoemden zijn niet meer « in de buurt van de grens ». Bijvoorbeeld, wachten tot de maaltijd om te eten; niet ‘s avonds laat eten. Zwaarlijvigheid = « stabiele » toestand; overgewicht = « onstabiele» toestand. Zwaarlijvigen zouden minder verschillen in hun voedingsgedrag van personen zonder problemen dan de personen met overgewicht.

Overgewicht is niet noodzakelijk de wachtkamer van zwaarlijvigheid. • Voor sommige mensen « wel », voor anderen « niet », omdat het voor deze laatsten een « alarm »

is. Voor anderen tenslotte, is overgewicht een indicator van (sociaal) welzijn, obesitas « niet ».



Dezelfde kritieke gedragingen die in het algemeen worden toegeschreven aan zwaarlijvige personen en personen met overgewicht zijn met dezelfde (of een hogere) frequentie terug te vinden bij de anderen. Deze gedragingen kunnen dan versterkende factoren zijn, maar geen uitlokkende of causale factoren. • Knabbelen is niet noodzakelijk een zwaarlijvigheidsfactor. In sommige gevallen hebben magere

personen of personen met een te laag gewicht de neiging de hele tijd te knabbelen, wat hun voeding bij de maaltijden kan beperken. Zwaarlijvige personen knabbelen niet de hele tijd.

De personen zijn zich bewust van de hoeveelheid voedsel die wordt opgenomen volgens hun gewicht. • Dat gewicht zou dus niet hoofdzakelijk een gevolg zijn van « verborgen calorieën », maar wel van

een totale opgenomen hoeveelheid voedsel.

Het effect van beleefde en « moeilijke » gebeurtenissen is zeer belangrijk in termen van de gevolgen voor het gewicht, en zou door de personen geassocieerd worden met een groot gedeelte van het « overgewicht » of het « te laag gewicht » (ongetwijfeld volgens de somatische natuur van de persoon).



Factoren van overgewicht en zwaarlijvigheid volgens de enquête• De regelmaat in het tijdstip waarop de hoofdmaaltijden worden genomen en de tijd die eraan

besteed wordt, vormen factoren die een aangepast gewicht bevorderen.

• Het gebrek aan « persoonlijke en/of sociale controle van de personen met overgewicht en de zwaarlijvige personen, en de ermee verbonden gedragingen (bord leeg eten, een voedingsmiddel of een dessert niet weigeren, eten wanneer het etenstijd is ongeacht de eetlust, meer eten of zich niet kunnen controleren als men in gezelschap is,…)

• De verbruikte hoeveelheid alcohol is een zeer belangrijke factor van zwaarlijvigheid.

• Daarentegen is het verbruik van tabak groter bij de personen met een te laag gewicht en/of met een normaal gewicht.

• Bewegen: lichaamsbeweging (waaronder wandelen, gebruik van trappen, gebruik van de fiets voor bepaalde verplaatsingen…) en sportbeoefening zijn sterk verbonden met een normaal gewicht. Zwaarlijvige personen hebben een beperkte activiteit op dit gebied.

• Zich ontspannen: vrijetijdsbesteding buitenshuis draagt ook bij tot een beter aangepast gewicht. Met andere woorden, personen met overgewicht en zwaarlijvige personen leiden een meer « sedentair leven » wat het aspect vrijetijdsbesteding buitenshuis betreft.

• De televisie is een factor die het gewicht negatief beïnvloedt. Televisiekijken vanuit het bed daarentegen zou minder kritiek zijn, omdat het minder gemakkelijk is om in bed te knabbelen of omdat de situatie minder aangepast is.



• Het feit van voor de televisie te eten (dienblad, snacks,…) en te drinken volstaat niet om overgewicht en obesitas te verklaren. Deze praktijken zijn verspreid onder alle categorieën van BMI, iets minder bij personen met overgewicht, die beter zouden opletten.

• Internet is geen factor die overgewicht bevordert. De voedingspraktijken (snacks, maaltijden,…) verbonden met het gebruik van internet zouden een tegengesteld effect aantonen: het zouden de personen zijn met de laagste BMI die meer zouden verbruiken. Met andere woorden, het internet zou gunstig kunnen zijn voor het lager verbruik van snacks en tussendoortjes bij personen met overgewicht en obesitas. De vereiste concentratie en de motivatie zouden een gunstig effect bij deze personen verklaren.

1 Enquête : met voeding verbonden gedragingen en levensstijlen Juni 2005 CPSO CPSO - Centre de...

Documents

Transcript of 1 Enquête : met voeding verbonden gedragingen en levensstijlen Juni 2005 CPSO CPSO - Centre de...