Kadastraal minuutplan 1811 - 1832

Atlas Eekhoff 1849 - 1859

Topografische Militaire Kaart 1830 - 1850

Topografische Militaire Kaart 1850 - 1864

EPEMA STATE

Type Park S/M

Adres Epemawij 8, IJsbrechtum

Architect huis -

Architect park L.P. Roodbaard

Jaar 1825

Opdrachtgever Bernard Walraad van Welderen baron Rengers

Uitvoering -

Betaling Roodbaard ontving voor zijn concept Fl 10,- (R.M.R.)

Reconstructie 1990 (N0.0RDPEIL landschap.stedenbouw)

Tekening geen

Literatuur - Aa, van der, A.J., Het aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden

- Eekhoff, W., Friesland. Handboekje voor reizenden door de steden en

voornaamste oorden, 1840

- Hove, ten, S., Epemastate en de kerk te Ysbrechtum, 1989

- Mulder-Radetzky, R.L.P., Epemastate te Ysbrechtum, 1990

- Mulder-Radetzky, R.L.P., L.P. Roodbaard (1782-1851). Een tuinarchitect

met schildersogen, 1999

- Mulder-Radetzky, R.L.P., L.P. Roodbaard. Tuinen van de Friese adel,

1992

- Oldenburger-Ebbers, C.S, ‘De geschiedenis van tuinen, parken en

buitenplaatsen in Drenthe’, in: ons waardeel, (91/6), 1991

- Oldenburger-Ebbers, C.S., De tuinengids van Nederland. Bezoekers

gids en vademecum voor tuinen en tuinarchitectuur in Nederland,

1989

- Oldenburger-Ebbers, C.S., Backer, A.M., Blok, E., Gids voor de Neder

landse tuin- en landschapsarchitectuur, deel Noord, 1995

- Tromp, H., Henry-Buitenhuis, T., Historische buitenplaatsen in particu

lier bezit, 1991

- Wielinga, R.J., Langs stinsen, states en andere voorname huizen in

Friesland, 1979

- N0.0RDPEIL landschap.stedenbouw, reconstructieplan, 1990

Lijst van Afbeeldingen - Tresoar: 27715, 1878

- Tresoar: 27717, 1878

- Tresoar: 27720, 1878

- Tresoar: 27726, 1878

- Tresoar: 27728, 1878

- Tresoar: 27730, 1878

Historie

De Epemastate kent een lange geschiedenis die teruggaat tot in de middeleeuwen. In het midden

van de achttiende eeuw komt de state in handen van de familie Rengers. Bernard Walraad van

Welderen baron Rengers liet in 1825 het pand drastisch verbouwen. Niet alleen het huis, maar ook

de tuin diende aan de huidige smaakopvatting worden aangepast.

De bestaande formele aanleg werd gewijzigd in de landschapsstijl. Van dit ontwerp is geen

tekening bewaard gebleven. Wel kunnen elementen aan de hand van historisch kaartmateriaal

herkend worden.

Aan het einde van de negentiende eeuw werd het karakter van het park sterk gewijzigd. Het

geheel raakte flink bebost. Dit is aan het einde van de twintigste eeuw weer gewijzigd. Het park is

gerestaureerd met de landschappelijke aanleg.

Dat Roodbaard hier werkzaam is geweest, weten we door de betalingsgegevens. De hoogte

van het bedrag geeft inzicht in het soort werkzaamheden. Voor een betaling van 10 gulden heeft

Roodbaard namelijk niet de hele aanleg getekend en vergraven. Zijn invloed op het geheel is dus

wellicht beperkt geweest, tenzij een grotere betaling niet geregistreed is.

Reconstructieplan N0.0RDPEIL

Interpretatie ontwerp

Het kadastraal minuutplan geeft ons een duidelijk beeld van de situatie rond Epemastate in de

eerste decennia van de negentiende eeuw. Dit kaartbeeld laat zien dat de aanleg uit twee delen

bestaat. Het gebied direct om het huis wordt afgesloten door een grachtenstelsel. Dit grachtenstelsel

staat in verbinding met het tweede deel. Deze tuin heeft een veel groter oppervlak. Het meest

opvallende element in dit deel is de waterpartij. Het bestaat uit een langgerekte kronkelende

waterloop die uitmondt in een bocht. Afgaande op het historisch kaartmateriaal roept dit het beeld

van een vraagteken op.

Roodbaard invloed heeft - vermoedelijk - betrekking gehad op het grotere terrein buiten de grachten.

Dit heeft een grootschalig karakter, waarbinnen de grote waterpartij domineert. Over een zijarm van

de vijverpartij werd een brug geplaatst.

Binnen beide delen wordt het nuttige met het aangename gecombineerd. In de grote tuinaanleg

is zowel aan de linkerzijde van de waterpartij, als in de rechterbovenhoek van het perceel een

boomgaard geplaatst. In de tuin bij het huis is een moestuin geplaatst. Dit zien we terug op

historisch beeldmateriaal uit de tweede helft van de negentiende eeuw.

Vergroting kadastraal minuutplan