PPP-NIEUWSBRIEF

Juni 2010/6 Jaargang 4

Inleiding Het schijnt dat er dit jaar minder mensen naar het buitenland op vakantie gaan. Bij het schrijven van deze tekst loopt buiten de temperatuur op naar 30 graden. De lucht is hardblauw, zoals dat alleen in het Noorden kan. Waarom zou u ook weg willen? Er is al een verzekering voor mensen die thuis de finale van het WK willen zien en eigenlijk op vakantie zouden naar verre oorden. Als Nederland zover komt (of moeten we dit morgen pas schrijven of volgende week) kunnen zij hun reis annuleren. Intussen in de NRC:

Ouderen, gehandicapten en psychiatrische patinten moeten binnenkort minimaal 400 euro per maand bijdragen aan hun verblijf in een instelling. Met een laag inkomen betalen deze mensen nu niets of heel weinig.

Demissionair minister Klink bezuinigt, ook intussen, op de meest kwetsbaren in de samenleving. Een beperkt aantal mensen heeft boven de werkelijkheid geleefd, teveel verdiend, teveel lucht als geld gecreerd, te grote zeepbellen geblazen en nu die is geklapt moet dat verhaald worden op de AWBZ. Bij voorkeur ook bij groepen mensen die zich toch niet verweren. Op de website ( http://www.pppgroningen.nl / ) zullen we deze ontwikkelingen nauwgezet volgen.

NICE XII

U leest de maandelijkse nieuwsbrief van de Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (kortweg: PPP). De programmagroep is een

samenwerkingsverband tussen Lentis/Linis, UMCG/UCP

en het RGOC. Deze samenwerking heeft als

doel een gezamenlijk zorgprogramma te

implementeren en te komen tot een clintvolgsysteem voor

mensen met een psychotische stoornis.

Programma Psychotische Stoornissen

Programmaleider: Rob Versteden

Voorzitter Provinciale Programmagroep: Rikus Knegtering Secretariaat: Ellen Klein Adres:

Laan Corpus den Hoorn 102 9728 JR Groningen tel. 050 522 35 83

www.pppgroningen.nl

Leden van de Provinciale Programmagroep Psychotische

stoornissen: Wim Bloemers

Ineke Koopmans Henny ten Hove

Hein Bokern Anita Jonkers Astrid Kuster Anne Miedema

Pieter Jan Mulder Janneke Nieuwland

Nynke de Boer Harald Schneider

Ellen Siegert Gosse Venema Bertil Bakker

Peter Reuvekamp Harma Peetsma Frank van Es Gert Wolters Hans Pompe

Jacqeline Cambier

E-mail: Programma Psychose/GGZGRN

ppp@lentis.nl Redactie:

Rob Versteden Janneke Nieuwland

Ellen Klein

Zoals u in het logo kunt lezen staat NICE, de instelling die verantwoordelijk is voor de richtlijnen, voor National Institute for Health and Clinical Excellence. Het NICE is een onderdeel van de National Health Service (NHS). We bespreken onderdelen uit de richtlijn Schizophrenia die in maart vorig jaar uitkwam. Dit is de laatste aflevering uit deze serie.

Mogelijk oorzaken van schizofrenie

Het stress-kwetsbaarheid model uit de tachtiger jaren lijkt niet te verliezen aan betekenis. In de onderzoeken die de NICE heeft aangehaald komt een voortdurende mix van biologische, sociale en psychologische oorzaken naar voren in verschillende gewichten. Dit gewicht is natuurlijk mede afhankelijk van de gerichtheid van het onderzoek, maar lijkt ook per individu te verschillen. Een lichte biologische kwetsbaarheid behoeft meer sociale stress om in schizofrenie tot uitdrukking te komen. Een ernstige biologische kwetsbaarheid heeft andersom minder stress nodig. Wat is nu de aard van die kwetsbaarheid? Veel research is gaande op zoek naar bepalende genen die kwetsbaarheden zouden kunnen genereren. Daarnaast blijkt op biochemisch vlak de oude dopamine hypothese het nog goed te doen. Telkens weer wijzen onderzoeken dopamine aan als de neurotransmitter die slecht wordt gereguleerd, met name in de prefrontale cortex . Psychologische factoren die in de NICE worden vermeld zijn leren, aandacht, geheugen, planvermogen en vervormingen in emotionele en denkprocessen, wat wij noemen: cognitieve functies. Deze functies vormen een brug tussen de sociale en de biologische theorien. Na 2000 zijn ook andere ziektebeelden toegevoegd aan de lijst van veroorzakers van schizofrenie: depressiviteit en angst. De zoektocht naar bepalende sociale factoren is de laatste tijd gegroeid. Zo werd wetenschappelijk bewijs gevonden dat aangeeft dat in een stedelijke omgeving worden geboren en opgevoed ongunstig is bij psychotische kwetsbaarheid. Datzelfde geldt voor sociale achterstand, traumatische ervaringen, zwaar cannabis gebruik en migratie. Migratie als oorzaak mag zich vanzelfsprekend in en groeiende belangstelling verheugen. Als mogelijke oorzaken worden twee, zeer verschillende achtergronden geschetst, te weten het uiteenvallen van de familiebanden en als tweede de sociale achterstand die veel migratiegezinnen op hun nieuwe bestemming ervaren. Richtlijnen In deze paragraaf van de NICE wordt aan publicaties van Krabbendam en Van Os gerefereerd. Richtlijnen zijn taalgevoelig, hetgeen blijkt uit de referenties achter in de nota. Een handjevol Nederlanders (Wiersma, Linszen, Slooff) een handjevol Scandinaviers en Duitsers komen in het stuk voor. Niet in de laatste plaats omdat ze in het Engels verslag hebben gedaan. Precies n Franstalige referentie is in de lijst te vinden en dan nog uit Quebec.

VERWIJZERTJES

SAMENWERKING

Lentis Linis UMCG

Universitair Centrum Psychiatrie Rob Giel Onderzoekcentrum

KENNISCENTRA

www.kenniscentrumphrenos.nl

CLINTEN, PATINTEN EN NAASTBETROKKENEN

Ypsilon Anoiksis

labyrint/in perspectief Tien sleutelfactoren voor herstel Stichting Recovery Nederland Meer weten over psychosen en

schizofrenie? Kinderen van ouders met psychiatrische problemen

Stichting Nieuw Nabuurschap Maatjesproject van Humanitas

ALGEMENE INFO

Netwerk Vroege Psychose Pandora

ONDERZOEK EN WETENSCHAP

medscape Richtlijn schizofrenie

ZORGPROGRAMMA PSYCHOTISCHE STOORNISSEN Klik hier voor het rapport

www.phamous.nl

Zo zal de Nederlandstalige update van de richtlijn Schizofrenie meer ruimte bieden aan recente, typisch Nederlandse ontwikkelingen, ook al zijn ook die vaak in het Engels gepubliceerd. Naast taal speelt dus mogelijk ook het netwerk rond de opstellers van een richtlijn een rol. De beste oplossing is alle richtlijnen te lezen die er zijn en om die reden hebben we deze op de website verzameld.

Anoiksis

Ypsilon Hoe ga ik om met mijn psychotische naaste? RINO-groep organiseert Summercourse speciaal voor familieleden Omgaan met iemand met een psychose in de directe omgeving is een kunst. Familieleden merken dat de omgang met iemand van wie de realiteit zo anders is, andere vaardigheden vereist. In deze cursus geeft psychiater Jules Tielens, vanuit zijn professionele ervaring in het omgaan met psychotische mensen, familie en betrokkenen, tips en adviezen en wijst op valkuilen. Dit alles vanuit het adagium: 'Kennis is macht. Ypsilonvoorzitter Marja Hasert verzorgt de inleiding, waarin zij vertelt over familie- en ervaringsdeskundigheid. Datum: Dinsdag 24 augustus 2010 van 10.00 tot 15.00 uur. Plaats: RINO Groep, St.Jacobsstraat 12 -14-III, 3511 BS Utrecht, 030 2308400 Maximaal aantal deelnemers: 25 Doelgroep: Deze workshop is speciaal voor familieleden en naasten van psychotische mensen. Prijs 95,-, inclusief koffie, thee en lunch n het boek Bemoeizorg van Jules Tielens (besproken in Ypsilon Nieuws 2-2010, red.) Inschrijven: www.rinogroep.nl/D1027 Congressen Groepen

Mannen onder elkaar

De afdeling FACT-Veendam organiseert een lotgenotencontact voor mannen die begeleiding krijgen van een van de medewerkers van het

Klik op deze link voor meer informatie over Anoiksis Klik op deze link voor meer informatie over Ypsilon

team, maar mannen uit andere regio

s zijn ook welkom.De bijeenkomsten zijn voor mannen die ervaringen willen delen en met elkaar in contact willen komen. In aanwezigheid van 2 teamleden kunnen jullie elkaar ontmoeten en in gesprek gaan over zaken die jullie bezig houden. Je kunt op deze manier dus sociale contacten opdoen, ervaringen, herkenning, steun en informatie delen met elkaar. Iedereen kan op zijn manier meedoen. Als je vooral wilt luisteren of je wilt iets vertellen, alles is mogelijk. Waar het in de bijeenkomsten over gaat word in gezamenlijk overleg bepaald. Onderwerpen die aan de orde kunnen komen zijn bijv: - Dag en nachtritme - Wie zijn belangrijk voor je en waarom - Ontspanning - Wat vind je leuk om te doen - Wel of geen medicatie - Waar en wanneer: Iedere week op dinsdagmiddag van 14.30 tot 15.30 uur op de Locatie van Lentis aan de Nassaustraat 171 te Veendam. Als het een probleem is om te komen is er een mogelijkheid dat we je ophalen. Henk Tiegelaar en Conny Kochx. Lotgenotengroep De afdeling Psychosen van het UCP organiseert lotgenotencontact voor patinten die een psychose hebben meegemaakt en die graag in contact willen komen met anderen. Lotgenotencontact is voor veel patinten een bron van herkenning, erkenning, steun en informatie. Het kan ondersteuning bieden bij het verwerken van een psychotische stoornis en bij het leren leven met een deze stoornis. Bijeenkomsten In aanwezigheid van een hulpverlener wordt tijdens acht of meer bijeenkomsten in een ontspannen sfeer gesproken over onderwerpen die door de groep worden ingebracht. Iedereen kan op zijn eigen manier meedoen. Als u vooral veel wilt luisteren of juist vertellen, is dat mogelijk. Als u het moeilijk vindt om in een groep te praten, dan wordt daar rekening mee gehouden. Waar en wanneer Eens per twee weken is er op dinsdag van 17.00 tot 18.30 uur een bijeenkomst. De bijeenkomsten vinden plaats in het UCP

Klik op deze link voor meer informatie over de lotgenotengroep

Libermanmodules

Eind augustus start de Libermantraining: "omgaan met sociale relaties De cursus is bedoeld voor mensen die er in hun dagelijks leven tegenaan lopen dat ze moeilijk in contact komen met anderen en/of het moeilijk vinden dit contact te behouden. Het is een vaardigheidstraining, dus er wordt veel geoefend. De volgende vaardigheden komen aan bod: 1.Communicatievaardigheden Hoe kunt u een gesprek beginnen, voortzetten en afsluiten. Hoe kunt u inschatten of een ander contact met u wil. Waar let u dan op? Welke signalen kunt u als een uitnodiging voor verder contact opvatten en hoe gaat u om met een afwijzing? 2.het aangaan van sociale relaties, ontmoeten hoe kunt u contact met een ander aangaan; hoe een afspraak maken en een gezamenlijke activiteit plannen en ondernemen; bij welke situatie hoort welk gedrag? 3.het onderhouden van sociale relaties, "bel jij mij of bel ik jou"? Hoe kunt u relaties onderhouden; hoe uit u positieve en negatieve gevoelens ten opzichte van een ander en accepteert u deze? 4. beslissingen nemen, kiezen of verliezen Hoe vindt u dat uw relatie verloopt en wilt u ermee doorgaan of de relatie juist verbreken ? De cursus is op vrijdagmiddag van 14-15.30 uur bij LINIS/FACT, en duurt plusminus 20 weken. Training Liberman: leren omgaan met verslaving Doelstelling: " Nee zeggen tegen alcohol/drugs en "ja" tegen gezonde genoegens. Doelgroep: De training is bedoeld voor mensen met een psychiatrische handicap en afhankelijkheid van alcohol en/of drugs. Frequentie: Je 1 keer per week naar een groepstraining. De training bestaat uit een basistraining van zestien bijeenkomsten van 2 uur incl. pauze Start: September 2010

Informatie/aanmelden: Manuela Veenstra Linis FACT team 3 Telefoonnummer: 050-5223534 E-mail: mk.veenstra@lentis.nl

Er zijn 6 Libermanmodules namelijk: Module 1: Omgaan met antipsychotische medicatie. Module 2: Omgaan met psychotische symptomen. Module 3: Omgaan met vrije tijd. Module 4: Omgaan met verslaving. Module 5: Omgaan met werk. Module 6: Omgaan met sociale relaties en intimiteit: Deel 1: het aangaan en onderhouden van sociale relaties. Deel 2: het aangaan en onderhouden van een intieme relatie. Health 4U Health 4U: voor wie is het? Health 4U is speciaal ontwikkeld voor mensen die medicatie gebruiken omdat ze last hebben van psychische klachten. Vaak leiden deze klachten, in combinatie met medicatie, tot een ongezonde levensstijl waardoor mensen zwaarder worden en de lichamelijke conditie kan verslechteren. Deze training is ontwikkeld om hier wat aan te doen. Health 4U: wat is het? Health 4U is een unieke combinatie van verschillende trainingen die kunnen helpen om ongezonde gewoonten te veranderen, overgewicht te bestrijden en uw conditie te verbeteren. Het uitgangspunt is dat overgewicht en de kans op ziekte, ook als deze ontstaan door bijwerkingen van medicatie, vooral samenhangen met eenzaamheid, negatieve gevoelens en vervelende gedachten. Deze leiden vaak tot ongezonde gewoonten zoals veel roken, teveel eten en onvoldoende beweging. Familieavonden De afdeling Psychosen van het UCP organiseert regelmatig informatie-bijeenkomsten voor familieleden van patinten die psychotisch zijn of zijn geweest. U vindt hier meer informatie over deze bijeenkomsten. Voor wie en waarom Psychotische klachten benvloeden niet alleen het leven van de patint, maar ook dat van de mensen uit zijn omgeving. De psychotische klachten kunnen bij de partner, kinderen, ouders, broers en zussen bijvoorbeeld leiden tot zorg, onzekerheid, spanning en angst. Voorlichting over psychosen en het uitwisselen van ervaringen met anderen, kunnen dan nuttig zijn en steun bieden. De familieavonden kunnen helpen beter met eventuele problemen om te gaan. Tijdens de familieavonden zijn er leden van Ypsilon aanwezig. Dit is de patintenvereniging voor familieleden van psychotische patinten. De leden houden voordrachten en beantwoorden vragen vanuit hun eigen ervaringen. Ook vertellen zij welke activiteiten de vereniging organiseert.

Meer weten over Health 4U, klik op deze link Informatie bij: Secretariaat Linis FACT team 5 Marian Kanon Telefoon: 050-5223349 E.mail: m.kanon@lentis.nl Klik op deze link voor meer informatie over de familieavonden

Psycho-educatie De afdeling Psychosen van het UCP organiseert wekelijks voorlichtings-bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt u informatie over de oorzaken, de behandeling en de preventie van psychosen. Voor wie De voorlichtingsbijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen die mogelijk psychotische verschijnselen hebben of hebben gehad. De gegeven informatie helpt bij het uitzoeken of er psychotische symptomen zijn of zijn geweest. Ook helpt de informatie beter met psychische klachten om te gaan en te weten wat er aan te doen is. De bijeenkomsten zijn vrij toegankelijk voor patinten van het UCP en daarbuiten. Waar en wanneer De bijeenkomsten zijn elke vrijdagmiddag (m.u.v. van feestdagen) van 13.30 tot 14.30 in het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG. Goldstein sociale vaardigheden Er zijn 8 verschillende trainingen namelijk: 1. Een praatje maken; 2. Luisteren; 3. Iets bespreken; 4. Opkomen voor je mening; 5. Uiten van waardering en genegenheid; 6. Reageren op waardering en genegenheid; 7. Uiten van boosheid en irritatie; 8. Reageren op boosheid en irritatie.

Omgaan met schizofrenie Met enige regelmaat wordt de cursus 'Omgaan met schizofrenie' voor directbetrokkenen aangeboden (minimaal 8, maximaal 12 deelnemers). Schizofrenie ontwricht het leven van degene bij wie de diagnose is gesteld n van directbetrokkenen. Uit onderzoek naar de cursus blijkt dat deelnemers zowel op de korte als langere termijn minder belasting ervaren en beter in hun vel zitten. De cursus De volgende onderwerpen komen in de cursus aan bod: Informatie over ziekte en behandelingsmogelijkheden, probleemoplossende vaardigheden, noodplan/crisiskaart, sociale steun, praten over de ziekte met de buitenwereld, zorg voor uzelf, omgaan met de hulpverlening.

Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Klik op deze link voor meer informatie over de voorlichtingsbijeenkomsten Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Informatie/opgave bij: Secretariaat Linis FACT team 4 Alda Arts Telefoon: 050-5223213

E.mailad.arts@lentis.nl

Praktische informatie - De cursus bestaat uit elf bijeenkomsten van twee uur. - Er wordt gewerkt met een cursistenwerkboek en het boek Leven met een psychotische stoornis van Martin Appelo (2004). - De deelnamekosten zijn 36,- (voor cursusmateriaal).

Overzicht PMT groepen

Maandag 11.00 11.50 Tennisgroep Sionskerk Patrick 11.00 12.00 Nordic Walking Wisselende

vertrekpunten Peter

12.00 13.15 Fitnessgroep Stichting Kelderwerk (Hamburgerstraat)

Patrick

13.30 14.30 Voetbalgroep Sionskerk Korreweg Peter 13.30 14.15 Fitnessgroep Hereweg Patrick 14.30 16.00 Badmintongroep

gevorderd Sionskerk Korreweg Peter

14.30 15.30 Wandelgroep Stadspark Patrick 16.00 17.00 Sport/ spelgroep

H4Y Hereweg Patrick

Dinsdag 9.45-11.00 Zwemmen Scharlakenhof

Haren Peter

13.00 14.00 Sport/ spelgroep Sionskerk Korreweg

Peter

14.30 15.30 Badminton Sionskerk Korreweg

Peter

16.00 16.45 Eugeria Sport-Spel Sporthal Chopinlaan

Peter

Woensdag 10.30 12.00

Zwemmen (gemengd)

De Parrel Eikenlaan

Peter

13.00 15.00

Nordic Walking Wisselende vertrek punten

Peter

Donderdag 12.00 12.45 Fitnessgroep Hereweg Patrick 13.00 14.00 Fitnessgroep Stichting Kelderwerk

(Hamburgerstraat) Patrick

14.15 15.15 Sport/spelgroep (dames)

Sionskerk Korreweg

Patrick

meer info en aanmelden: Welnis Preventie, telefoon (050) 522 32 98 of mail naar preventie@lentis.nl

Informatie bij: Patrick Jeras: 06-12188245 aanwezig op maandag en donderdag E- mail: ap.jeras@lentis.nl Peter v/d Berg: 06-12189342 aanwezig maandag t/m woensdag E-mail: pj.vandenberg@lentis.nl

Naast de groeps-PMT is er ruimte voor individuele PMT De aanmelding gaat via de casemanager of persoonlijk begeleider. Wanneer iemand is aangemeld hebben wij een kennismakingsgesprek waar wensen en doelen besproken worden.

PPP-NIEUWSBRIEFMannen onder elkaarDe afdeling FACT-Veendam organiseert een lotgenotencontact voor mannen die begeleiding krijgen van een van de medewerkers van Waar en wanneer:Training Liberman: leren omgaan met verslaving

Overzicht PMT groepenMaandagWoensdagDonderdag