Opbrengsten activiteiten Week van Kinderen Veilig 2013

rond melden en de meldcode in het onderwijs

Deze opbrengsten zijn naar voren gekomen in een workshop op het congres Huiselijk geweld van MOVISIE, NJi en VNG op 18 november, een discussie met vertegenwoordigers van onderwijs en AMKs op 19 november en een workshop op de landelijke dag van de zorgcordinator op 21 november.

Wat is binnen het onderwijs nodig om het signaleren van kindermishandeling en huiselijk geweld te versterken?

Toerusten en coachen van leerkrachten/docenten/IBers/zorgcordinatoren, maar ook ander schoolpersoneel, zoals concirges, onderwijsassistenten, studiehuisbeheerders, enzovoort.) met betrekking tot signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Toerusten en coachen van leerkrachten/IBers/mentoren/zorgcordinatoren/teamleiders in het voeren van gesprekken met leerlingen en ouders over opvallend gedrag / vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling (o.a. via the Next Page). Scholen beslissen zelf wie bij hen die gesprekken aangaat.

Scholen zijn nog vrijwel niet toegerust om signalen van huiselijk geweld te zien en die te delen. En denken vaak (of krijgen dat van het AMK te horen) dat zij met feiten moeten komen. Het verhaal van een kind dat getuige is geweest van huiselijk geweld moet voldoende reden zijn voor melding.

Sommige scholen hebben behoefte aan scholing van het gehele team. (b.v. via Safe You, Safe me).

Verbinden met expertise binnen en buiten school wanneer er zorgen zijn over huiselijk geweld en kindermishandeling, om geadviseerd te worden over de juiste aanpak.

Aandacht hebben voor de stress die handelen rond dit thema bij collegas oproept. Intern een discussie aangaan over de gewetensnood indien melding plaatsvindt bij vermoedens van mishandeling in relatie tot schending van vertrouwen. Met name aandacht voor het grijze gebied van wel of niet melden.

De meldcode een plaats geven in zorgplannen/zorgstructuur; opleiden van een aandachtsfunctionaris, wanneer dat nodig/zinvol is naast IBer/zorgcordinator of schoolmaatschappelijk werker.

Kennis over wat AMKs en andere ketenpartners te bieden hebben, waaronder de mogelijkheid om aan te sluiten bij gesprek met ouders (al zal dat niet makkelijk zijn om ouders te zeggen dat AMK erbij zit). Maar ook kennis van de onmogelijkheden/beperkingen van AMKs.

De verplichte Meldcode gebruiken om dit thema te agenderen daar waar het nog onvoldoende op de agenda staat; besturen doordringen van hun verantwoordelijkheid hierin. Ook de samenwerkingsverbanden passend onderwijs benaderen.

Heldere antwoorden van het AMK op veel gehoorde bezwaren, zoals rond anoniem melden, niet zelf op naam melden als leerkracht, melding alleen door eerste signaleerder, enz.

Hoe kunnen het AMK en andere (keten)partners hierbij ondersteunen?

AMK:

Voorlichting geven (en blijven geven) over hun werkwijze en (on)mogelijkheden, o.a. op het niveau van de samenwerkingsverbanden Passend onderwijs PO en VO (netwerken van IBers / zorgcordinatoren)

Voorlichting geven over signaleren, en /of verwijzen naar ketenpartners of scholingsmateriaal als de e-learning modules van The Next Page

Gevraagd en ongevraagd advies geven: AMKs realiseren zich vaak niet dat scholen vragen hebben over hoe na het melden wel of niet in contact te blijven met leerling en ouders en verwachten hierover handelingsadviezen, waar het AMK zich vaak concentreert op zijn onderzoekstaak

In ieder geval uitleg en advies/ondersteuning wanneer een school een melding doet en AMK geen gronden ziet voor een traject.

Anderen:

SMW en andere jeugdhulppartners kunnen de school helpen de signaleringskracht te versterken, o.a. door in team- en multidisciplinaire overleggen over leerlingen hier aandacht voor te vragen

Ook kunnen professionals in de school getraind worden in gespreksvoering of de schoolmaatschappelijk werker of jeugdarts kan samen met de leerkracht het gesprek met ouders aangaan.

De verbinding van onderwijs met de politie ( die vanuit meldingen huiselijk geweld, en meldingen vanuit overlast in wijkenvaak veel informatie heeft en die niet kwijt kan) kan bijdragen aan een snellere en adequate aanpak. Relatie onderwijs veiligheidshuis vraagt dan ook om aandacht.

Hoe kunnen AMK en onderwijs beter samenwerken rond meldingen?

Veel meer de focus op samenwerken rond een kind/gezin dan onderwijs meldt en AMK pakt aan. Communiceren met de school m.b.t. uitgevoerde acties dan/wel te nemen acties. Blijf in contact met elkaar!

Toewerken naar vaste contactpersonen bij het AMK voor scholen.

Goed begrip hebben van de (kwetsbare maar cruciale) vertrouwensrelatie van het onderwijs met kind en ouders.

Zicht hebben op de ondersteuningsstructuur van de scholen waar zij mee samenwerken, om te weten wat daar al aan hulp geboden kan worden aan kind en gezin.

Waar nodig/zinvol aansluiten bij besprekingen in zorgteam of ZAT.

Betere afstemming over verzamelen van gegevens en inzetten ondersteunende aanpak,

Waar logisch al tijdens de onderzoeksfase ronde tafel AMK-ouders-school

Gezamenlijke afsluiting traject met AMK-ouders-school, zowel bij bevestigde signalen als bij niet bevestigde; hoe nu verder met oog op veiligheid kind en behoud relatie met ouders.

Goede handelingsadviezen voor het bespreken met / informeren van ouders over een melding! Eventueel het AMK vragen aan te sluiten bij het gesprek.

Rapportage aan het eind van het traject standaard ook naar de school sturen.

Wat zou er op regionaal niveau moeten gebeuren?

Bijeenkomsten IBers/zorgcordinatoren en AMK, uitwisselingen zoals in deze week. In netwerken van IBers / zorgcordinatoren of samenwerkingsverbanden Passend onderwijs. En vergeet vooral het (V)SO niet!

Veelgestelde vragen(FAQs) en zinnige antwoorden over onderwijs en melden op de AMK sites en de sites van samenwerkingsverbanden, LBBO, NVS-NVL zetten

Wat zou er op landelijk niveau moeten gebeuren?

Onderwijs(organisaties) actief bij het beleid en de uitvoering betrekken!

Luisteren naar de vragen vanuit het onderwijs; wat heeft het onderwijs nodig om beter te signaleren en aanpakken.

Signaleren en aanpakken moeten centraal staan en niet alleen melden.

Verbinding onderwijs-AMK agenderen in het LAKA en toewerken naar minder regionale verschillen in aanpak

Aanpak KMHW van VWS, Ven J, SoZA en VNG verbinden met OCW, PO-Raad en VO-raad

Bundeling en verspreiding van beschikbare kennis en expertise op dit thema, goede voorbeelden in de schijnwerpers zetten.

Het NJi zou een tekst kunnen maken voor de schoolgids van scholen over de meldcode.

Naast deze opbrengsten is in de Week van Kinderen Veilig door het tijdschrift Speziaal een themanummer gewijd aan Huiselijk geweld en kindermishandeling en het onderwijs, waaraan het NJi heeft meegewerkt.

De organisaties die voor de Week van Kinderen Veilig hebben samengewerkt rond het onderwerp Huiselijk geweld en kindermishandeling en het onderwijs zijn in gesprek over mogelijkheden om een vervolg te geven aan de versterking van de samenwerking tussen onderwijs en AMK en andere partners. Suggesties daarvoor zijn van harte welkom bij Chaja Deen: c.deen@nji.nl