Annelies Verbeke, ‘Lola’

- relatie loopt op de klippen, maar Lola wil er niets aan doen

- ze is niet geïnteresseerd in een baan, sport, geld, aanzien…

Maatschappelijke structuren worden in twijfel getrokken

- “‘Een os groeit minder hard dan een stier, maar krijgt mooier en smakelijker vlees.’ Dat had hij niet moeten zeggen. Een dag later brandde zijn boerderij af en werd een van zijn ossen gestolen.”

vaste waarden en normen verdwijnen

- ‘Lola’ werd verteld vanuit Lola’s standpunt (personele verteller)

een alwetende verteller bestaat niet; de verteller is per definitie een ‘persoon’, het standpunt is relatief

Annelies Verbeke, ‘Lola’

- Lola (de vrouw) wordt niet begrepen door haar omgeving (net zoals Lola (de os))

- haar passieve houding wordt niet geapprecieerd

Lola moet meedraaien in de samenleving volgens opgelegde sociale normen. Verbeke gaat hiertegen in en staat dus kritisch tegenover de vanzelfsprekendheden uit de maatschappij.

- “Soms liepen Lola en Lola samen wild heen en weer door de wei en het gebeurde dat ze daar beiden wat bij loeiden.”

grenzen en normen vallen weg

Het postmodernisme1980-…

Het postmodernisme||na het modernismereactie tegen het modernismebij filosofen, schilders, architecten...

1- Filosofisch-historisch18de eeuw: verlichting ratio!

opkomst exacte wetenschappen / er is één ideale wereld mogelijk

20ste eeuw: twee wereldoorlogen zorgen voor crisissen

vanaf 1945: heropbouw Europese steden

jaren ’60 - …:1. Koude Oorlog, oliecrisis…2. de wereld wordt kleiner, andere culturen zijn niet langer

onbekendniet langer geloof in ‘grote verhalen’ (Jean-François Lyotard, 1979):

- is democratie de beste staatsvorm?

- welke ideologie is de juiste: kapitalisme/communisme?

- het christendom is niet langer de enige godsdienst in Europa

- …

stelling: In onze hedendaagse maatschappij vind je geen grote ideeën, geen grote waarden meer. Integendeel, alles is verbrokkeld en er is geen eenheid meer te vinden.

(Nietzsche verkondigde al eind 19de eeuw dat er geen waarheid bestaat.)

stelling: We leven meer en meer in een cyberwereld / een virtuele wereld en we verliezen daardoor onze voeling met de realiteit.

In onze hedendaagse maatschappij vind je geen grote ideeën, geen grote waarden meer. Integendeel, alles is verbrokkeld en er is geen eenheid meer te vinden,

Alles is al eens ‘gezegd’, alles is al eens geweest. Originaliteit en authenticiteit zijn onmogelijk geworden.

We leven meer en meer in een cyberwereld, een virtuele wereld. We verliezen daardoor onze voeling met de realiteit.

‘The Simpsons zijn succesvol door het cynisme tegenover menselijke natuur en de samenleving; door de dreiging van het consumentisme dat bekritiseerd wordt en doordat ook de helden zelf etters zijn en verantwoordelijk zijn voor wat er fout loopt.’

Fragmenten Banksy / Mapple / Steve Mobs

Ironie/cynisme is een ideaal hulpmiddel om grote ideologieën en waarheden te bekritiseren.

Parodiëring is vandaag ongetwijfeld één van de meest voorkomende en meest opvallende vormen van postmodernisme.

De helden zijn vaak onduidelijk en middelmatig.

‘The Simpsons: cynisme op kindermaat’

2- Schilderkunst

Moderne schilderkunst: impressionisme

Moderne schilderkunst: impressionisme

Moderne schilderkunst: kubisme

Moderne schilderkunst

Moderne schilderkunst: abstracte kunst

?

Postmoderne schilderkunst: CoBrA

Postmoderne schilderkunst: dadaïsme (anti-kunst)

Postmoderne schilderkunst: surrealisme

Postmoderne schilderkunst: popart

3- Religie1900: christendom enige godsdienst in West-Europa

Nu:- Wie kan zichzelf katholiek noemen?- Wie gaat wekelijks/dagelijks naar de kerk?- Wie kan zich vinden in katholieke waarden als vergeving,

broederschap…- Wie is atheïst?- Wie gelooft in een leven na de dood?- Wie gelooft dat het leven meer is dan een biologische brok cellen?- … Tegenwoordig krijgen oosterse en andere religies ook een kans in West-

Europa: boeddhisme, wicca, zen, new age, religieus humanisme…

Dit samenstellen van een persoonlijke religie wordt ook wel eens ‘bricoleren’ genoemd.

4- Architectuur

Eenvoudige, duidelijke, eenvormige structuren.

Moderne architectuur

Eenvoudige, duidelijke, eenvormige structuren.

Moderne architectuur

Eenvoudige, duidelijke, eenvormige structuren.

Moderne architectuur

Postmoderne architectuur

Postmoderne architectuur

Is het een boekenplank? Is het een gebouw?

de normale gang van zaken wordt omgekeerd zonder dat het doel ervan verloren gaat

er is dus niet één ‘juiste’ werkwijze of waarheid in het leven

Postmoderne architectuur

Postmoderne architectuur

De realiteit op zijn kop.

Postmoderne architectuur

Is het een augurk? Is het een gebouw?Is het een fabriek? Is het een kantoorgebouw?

Postmoderne architectuur

Postmoderne architectuur

Stijlen worden probleemloos vermengd.

(kerkramen in wolkenkrabber)

Postmoderne architectuur

Postmoderne architectuur

Stijlen worden probleemloos vermengd.

Postmoderne architectuur

Postmoderne architectuur

Postmoderne architectuur

Postmoderne architectuur

Marcel Duchamp, ‘Fountain’

6- Beeldende kunst

Kitsch = Kunst

Kitsch = Kunst

KenmerkenMODERNISME POSTMODERNISME

historiserend, teleologischconstructie

socialistisch, collectief gerichtinternationaal

idealistisch, utopisch, ideologischduidelijke grenzen en afbakeningen

(anti-)christelijkrationeel

streng, ernstighiërarchisch

op zoek naar het universelecentrumgericht

op zoek naar de waarheidgericht op eenheid

Kunst kitscheenvormigorigineel

gericht op het nudeconstructie

individualistisch, emancipatoirlokaal

cynisch, sceptisch, parodiëringgrenzen en regels vallen weg

agnostisch, gericht op ‘spiritualiteit’gevoel, ervaring

ironisch, dubbelzinnig, campyanarchistischrelativistisch

contextgerichtop zoek naar de leugen

pluralistischkunst

eclectischintertekstualiteit, sampling

‘Pulp Fiction’

Bijbelfragmenten vergoelijken geweld

‘Inglourious Basterds’

alternatief einde voor de Tweede Wereldoorlog

‘Het eiland’

satirische kijk op het kantoorleven

5- Film en televisie

Camp en kitschzijn ook voor ‘alternatieve’ artiesten niet langer not done.

Eclecticisme

Eclecticisme

Kitsch wordt kunst:Michael Jackson & Bubbles als twee meter lang beeld

Tom Naegels, ‘Los’Eclectische vertelstijl: wisselend vertelstandpunt

Grenzen vervagen:

onduidelijkheid over leven en dood in een gedicht

Wisselend vertelperspectief

Intertekstualiteit

Ja

Ik heb je lief zoals je somsgelijk een gouden zomerdag bentnee nee neeik heb je lief zoals je bentnee neeik heb je lief zoalsneeik heb je lief

(K. Schippers)

Shall I Compare Thee To A Summer's Day?

Shall I compare thee to a summer's day? Thou art more lovely and more temperate. Rough winds do shake the darling buds of May, And summer's lease hath all too short a date. Sometime too hot the eye of heaven shines, And often is his gold complexion dimm'd;

And every fair from fair sometime declines, By chance or nature's changing course untrimm'd; But thy eternal summer shall not fade Nor lose possession of that fair thou ow'st; Nor shall Death brag thou wander'st in his shade, When in eternal lines to time thou grow'st: So long as men can breathe or eyes can see, So long lives this, and this gives life to thee.

(William Shakespeare)

Kitsch wordt kunst:Michael Jackson & Bubbles als twee meter lang beeld

Kunstenaar William Burge pronkt met zijn ‘Phantoms’-auto. Het kunstwerkje zal te zien zijn op de Essen Motor Show 2007, een van de grootste autobeurzen ter wereld, die plaatsvindt van 1 tot 9 december in het Duitse Essen. ‘Phantoms’ is gebaseerd op de Volkswagen Beetle uit 1968.

(bron: Metro, 27/11/07)

Hybride toestellen, apparaten, ontwerpen… zijn typisch postmodernism.

Sampling

KrantenartikelNieuwe heldenJongeren laten zich in de eerste plaats leiden door de mening van hun vrienden (61 procent) om te weten of iets cool is. Daarnaast volgen ze hun eigen opinie, tv-programma’s, tijdschriften en reclame.Opvallend is dat sportlui de kleinste impact hebben (4 procent). Twee jaar geleden golden sporters als Tom Boonen of Kim Clijsters nog als belangrijke rolmodellen voor de jeugd. MTV Networks ziet een verklaring in het verdwijnen van een paar grote lokale namen enerzijds en dopingschandalen anderzijds.Universele helden blijken niet meer van deze tijd. De ondervraagde jongeren noemden 128 verschillende ‘coole’ personen op. Vrienden (23 procent) worden meer geciteerd dan muziekartiesten (20 procent). Acteurs komen op de derde plaats, terwijl politici of vrijheidsstrijders nauwelijks in het lijstje voorkomen. Ook leraars en ouders scoren slecht.

(bron: De Standaard, 27/11/07)

Niet langer een hiërarchische wereld voor jongeren,maar eerder anarchistisch en individualistisch

Deconstructie

11 september 2001

Zelfs de grootste natie op economisch, politiek en militair vlak bleek niet onschendbaar.

Er is niet langer één hiërarchie, één waarheid, één realiteit.