dietermesker.files.wordpress.com … · Web viewWehrmacht aan het Oostfront hadden Schopenhauer...

Visies op geschiedenis (onderwijs)

…en de geschiedenis

1

InhoudsopgaveHenk te Velde.........................................................................................................................................3

Frank Dikötter.........................................................................................................................................4

Andrea Vreede.......................................................................................................................................5

Sybe Schaap...........................................................................................................................................6

Willem Melching....................................................................................................................................7

Perry Pierik.............................................................................................................................................8

Ruurd Halbertsma..................................................................................................................................9

Maas van Egdom..................................................................................................................................10

Jan Terlouw..........................................................................................................................................11

Hans Pols..............................................................................................................................................12

Frank Westerman.................................................................................................................................13

Wilfred Scholten...................................................................................................................................14

Arie Wilschut........................................................................................................................................15

Els Kloek...............................................................................................................................................16

Chris van de Heijden.............................................................................................................................18

Ad van Liempt......................................................................................................................................19

Jan Marijnissen.....................................................................................................................................20

Anton van Hooff...................................................................................................................................21

2

Henk te Velde hoogleraar vaderlandse geschiedenis in Leiden.

Interview KLEIO februari 2014 blz. 12 - 13

Wat is volgens u het belangrijkste in het geschiedenisonderwijs?

Voor gevorderde leerlingen en studenten is het belangrijkstedat zij zich het verleden toe-eigenen, dat wil zeggendat ze leren dat ze er zelf iets van kunnen vinden en vankunnen maken, het verleden zien als iets van henzelf enniet iets officieels of formeels.

Hoe vindt u dat geschiedenisonderwijs aan een m iddelbare school moet worden gedoceerd ?

Een combinatie van een canon-achtig overzicht met uitlokkentot zelf nadenken en eigen positie bepalen, vooralvoor de oudere leerlingen. En bezoek plaatsen waar degeschiedenis te voelen is: maak het verleden tastbaar.

Welk nut heeft geschiedenis volgens u?

Geschiedenis helpt bij de vorming van burgers door op een‘relativerende’ manier (de ‘relaties’ tussen heden en verleden) na te denken over (de maatschappij waarin we leven en de herkomst daarvan. Het vak biedt ook een (relativerend) vocabulaire voor maatschappelijke discussie.

3

Frank DikötterHoogleraar humanistiek aan de Universiteit van Hongkong en Hoogleraar moderne Chinese geschiedenis aan de Universiteit van Londen.

Interview KLEIO November 2013 blz. 10 – 11


Wanneer je over het verleden nadenkt, zet je het hedenin een bepaald perspectief. Maar geschiedenis is ook eenpakhuis van ervaringen Het laat ons zien wat het betekentom mens en menselijk te zijn. Daarnaast is geschiedenisgewoon leuk en we ontdekken zaken over onszelf doorover het verleden te lezen.


Aan de ene kant kritisch lerend denken, aan de andere kantverbeelding. Want laten we eerlijk zijn, we hebben niet alhet bewijs uit het verleden voorhanden. Dus we moetende hiaten opvullen en dat doen we met onze verbeelding.Empathie s volgens mij ook belangrijk. Empathie is demogelijkheid om te voelen en zien wat anderen hebbenmeegemaakt. Maar het belangrijkste van geschiedenisonderwijsis het gebruik van primaire bronnen. Studentenraken volledig geobsedeerd bij het aanschouwen van eenprimaire bron, terwijl ze deze pas aangereikt krijgen in hetlaatste jaar van hun studie. Als ik het voor het zeggen heb,zou ik ermee beginnen op de basisschool.

Hoe vindt u dat het vak geschiedenis aan een middelbare school moet worden gedoceerd ?

Zorg ervoor dat je de leerlingen primaire bronnenvoorschotelt. lk koop soms oude, vergeelde politiedocumentenof andere persoonlijke bestanden op vlooienmarkten in China en geef ze aan míjnstudenten zodat zij een directe link hebben met hetverleden. Er is volgens mij geen betere manier om zeecht verslaafd te krijgen aan (het vak) geschiedenis.

4

Andrea VreedeVaticaandeskundige voor de NOS en schreef enkele boeken over Rome.

Interview KLEI Oktober 2013 blz. 10 – 11


Wie het verleden niet kent of probeert te begrijpen snaptniets van het heden en kan ook de toekomst slecht bevroeden.Het leuke is dat naarmate je dieper in de geschiedenisduikt, je steeds beter beseft hoe vaak historische processenzich herhalen, ook al is dat uiteraard nooit precies opdezelfde manier. Dat inzicht helpt ieder mens van nu omzijn eigen plaats te bepalen in de wereld.

Wat is volgen u het belangrijkste in het geschiedenisonderwijs?

Kennis en inzicht kweken bij jonge mensen. Hun nieuwsgierigheidprikkelen en ze aansporen tot zelfstudie.Geschiedenis is een essentieel vak om te begrijpen wie jebent en waar je vandaan komt. lk erger me aan het gebrekaan geschiedkundige kennis van veel jongeren en aan hunluiheid als het gaat om kennis verbreden en verdiepen.Alsof de wereld begonnen is bij de uitvinding van desmart Phone en de iPad.

Denkt u dat de historische canon nut heeft voor hetgeschiedenisonderwijs?

Als het maar om een reeks thema's gaat waar docentenandere onderwerpen die zij belangrijk vinden aan mogentoevoegen. Het idee dat iedere leerling een gedegenbasispakket krijgt onderwezen, vind ik niet verkeerd. Maardie canon moet wel een suggestie zijn en geen verplichtnummer en aan regelmatiger revisies onderhevig zijn.

Hoe vindt u dat geschiedenisonderwijs aan eenmiddelbare school moet worden gedoceerd?

Met een flink aantal uren, veel passie en goed lesmateriaal.lk ben een groot voorstander van zo breed mogelijkgeschiedenisonderwijs. Vanuit di e breedte kunnen leerlingendan gestimuleerd worden om zelf de diepte in te gaan.Veel verhalen vertellen en inzicht bieden. En vooral de leerlingenerg veel zelf laten lezen. Verplicht! Het rendementvan goed onderwijs is niet uit te drukken in puntensystemenen kan niet afgerekend worden in economischetermen. Goed onderwijs levert bedachtzame, kritische enmondige burgers op. Slecht onderwijs oppervlakkigheiden, erger nog, domheid.

5

Sybe SchaapLid van de Eerste Kamerfractie van de VVD en daarnaast buitengewoon hoogleraar Water Policy and Governance.

Interview KLEIO juli 2012 blz. 12-13


lk weet niet of 'nut' het beste criterium is, wellicht is 'zin'beter. Voor mij is het een combinatie van een aantal zaken.Enerzijds het begrijpen van het verleden als herkomst vanhet heden. Anderzijds een respecteren van de dieper liggendelagen en patronen van onze cultuur en instituties,zodat we beseffen wat zorgvuldig moet worden gekoesterd:een conservatieve houding dus.


Zoveel feiten en dieper liggende verbanden leren kennenen verstaan, dat de doorwerking van de geschiedenis in deeigen tijd duidelijk wordt.

Denkt u dat de historische canon nut heeft voor geschiedenisonderwijs?

Het is mij te veel gestuurd, te veel top-down; het laat te weinig verantwoordelijkheid aan de docent.

Hoe vind u dat geschiedenisonderwijs aan een middelbare school moet worden gedoceerd?

Uiteraard met inhoudelijke feiten, maar dan meegenomenin beeldende verhalen (dus wel het tegendeel van depostmodernistische verhalen). Deze blijven de leerling bijen hebben een doorwerking in het verdere leven. Geschiedenisonderwijsmoet in ieder geval niet te sterk moraliserendzijn, die neiging heeft iedereen van nature al genoeg:historisch inzicht (inzicht een beetje Letterlijk bedoeld) moetop deze natuur corrigerend en verdiepend inwerken.

6

Willem MelchingDuitsland-deskundige en als zodanig verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Interview KLEIO juni 2012 blz. 30-31

Wat is volgens u het belangrijkste in geschiedenisonderwijs?

Dat de leraar de kinderen bij kan brengen dat de geschiedeniszich nooit herhaalt, maar dat het wel geregeld heelverkeerd is afgelopen. Hopelijk leren de kinderen datzaken als democratie en welvaart niet uit de lucht zijnkomen vallen, maar telkens moeten worden veroverd enverdedigd.


Strikt genomen heeft geschiedenis natuurlijk geen enkelnut. Het praktisch nut van geschiedenis is vergelijkbaarmet de invloed van de analyses van Johan Cruijff op deuitslag van een reeds gespeelde wedstrijd. Maar dat is tegelijkertijdook de charme van geschiedschrijving: je geeftje rekenschap van wat er gebeurd is.

Denkt u dat de historische canon nut heeft voor het geschiedenisonderwijs?

Ja, die heeft nut, want alleen degene die de tijdbalk vande geschiedenis in zijn hoofd heeft kan ordelijk denken.Het gaat niet om specifieke feiten, maar om de ordeningvan de chaos. Daarom was het plan voor het HistorischMuseum ook postmoderne kletskoek.

Hoe vind u dat geschiedenisonderwijs aan een middelbare school moet worden gedoceerd?

Sinds Socrates is er weinig aan de onderwijsmethodesverbeterd. Je zorgt dat iemand wat weet van een vak endie laat je daar dan over vertellen aan mensen die er watminder vanaf weten. Mensen die geloven in de wonderlijkewerking van bepaalde 'methoden' of hulpmiddelen zoalsPowerPoint kunnen geen les geven. Een krijtje en eenbord is het enige wat je echt nodig hebt. Inhoudelijk zouik willen pleiten voor meer aandacht voor het politiekedenken en minder aandacht voor de 'zieligheidsfactor'.Dat mensen geen iPad hadden maakt ze niet per se zielig,een kleitablet was ook een rijk bezit.

7

Perry PierikIs auteur van verschillende boeken over de tweede wereldoorlog: Van Leningrad tot Berlijn en Friedrich Knolle, bekentenissen van een SD-officier. Daarnaast geniet Pierik bekendheid als uitgever bij uitgeverij Aspekt.

Interview KLEIO mei 2012 blz. 10-11


Geschiedenis werkt zowel relativerend (je bent onderdeelvan het groter geheel) als wel oriënterend (je beseft dat ereen geheel is, hoe divers ook).Dat draagt bij aan een stukje'liberal education' dat je iedereen zou gunnen en dat hetleven aangenamer maakt.

Hoe vind u dat geschiedenis aan een middelbare school moet worden gedoceerd?

De anekdote helpt denk ik, maar reik een waslijn aanwaarlangs het verhaal gesitueerd kan worden. Houvast enplaatsbepaling zijn essentieel. Als ik iets uitleg aan iemandover geschiedenis dan teken ik vaak eerst de rivierlopenen bergen in op de kaart. Sta ook stil bij dat andere uit degeschiedenis : de irrationele mens en het momentum in degeschiedenis . Daarnaast de diepere onderstromen die alsoeroude wegen hun weg door de geschiedenis banen endie de humus vormen waarop alles plaatsvindt. Laat degeschiedenisles ook domweg interessant zijn. ‘De Ieeswolfmoet je grijpen', zeg ik als uitgever.

Denkt u dat de canon van Nederland nut heeft voor het geschiedenisonderwijs?

Het is beschamend wanneer je merkt dat een Indonesiërje meer kan vertellen dan wat we zelf weten over onze 300jaar overzee. Een stukje canon kan echt geen kwaad. Maarje krijgt niks cadeau, je moet er voor werken en de tijdgeestmoet het toelaten.

8

Ruurd HalbertsmaIs conservator Klassieke Wereld in het Rijksmuseum van Oudheden. Daarnaast is hijals bijzonder hoogleraar verbonden aan de faculteit archeologie van de Universiteit Leiden.

Interview KLEIO februari 2012 blz. 12-13


Nederland, Europa en de rest van de wereld zijn het productvan vele millennia geschiedenis. Niemand kan zich inzijn eentje een samenhangende voorstelling maken vandie enorme hoeveelheid gebeurtenissen uit het verleden.Maar het helpt als mensen stukjes van de puzzel wél voorogen hebben. Het geeft je letterlijk grip op het heden, wantje begrijpt beter waarom de dingen zijn zoals ze zijn.


lk zou willen pleiten voor cultuurgeschiedenis- een zocompleet mogelijke blik op samenlevingen in het verleden.Betrek ook de musea en kunsten bij de behandeling vanverschillende perioden. De middeleeuwen worden veeltastbaarder wanneer leerlingen ook muziek uit die tijdhoren.


Met passie. En met aandacht voor alle, of in elk geval veelAspecten van het verleden: muziek, film, theater, musea- laat maar zien. Beeld en geluid zeggen vaak meer danduizend woorden.

9

Maas van EgdomNeemt dit jaar afscheid als voorzitter van de Vereniging van Geschiedenisdocenten in Nederland . Hij is zelf al jarenlang werkzaam in het middelbaar onderwijs.

Interview KLEIO oktober 2012 blz. 8-9


Bij mij werkt geschiedenis op verschillende niveaus verdiepend.Wanneer je tijdens een vakantieverblijf een andereOmgeving verkeert, maakt het dat je niet achteloos langsbepaalde gebouwen of monumenten loopt. Het maaktje nieuwsgierig en tegelijk kritisch. Kritisch wat betreft dewaan van de dag, de oppervlakkigheid van de media. Jehebt geleerd dat er meer aan de hand is dan een eersteaanblik doet vermoeden en het leert je gebeurtenissen ineen breder perspectief te zien.


Zo algemeen gesteld kan ik alleen maar zeggen: 'enthousiasme'!Maar dat zal zich niet beperken tot geschiedenisonderwijs.Het doet mij goed als ik bij mijn leerlingen iets vandat enthousiasme terugzie. Als het gaat om belangrijk inde zin van iets bereiken met het vak, dan is dat toch vooralleren iets vanuit een ander perspectief te zien, zoals datonder andere door de vakdidactici van 'Actief HistorischDenken' wordt gepropageerd.


Toen de canon verscheen was ik redelijke enthousiast,ondanks de soms wel terechte kritiek die erop werd geuit.Maar nu, jaren later, moet ik bekennen dat ik er in mijnonderwijspraktijk erg weinig mee doe. Een aantal 'vensters'gebruikte ik toch al en er is zoveel ander interessantmateriaal voorhanden waar ík voortdurend uit kanputten, waardoor ik moet concluderend at wat mij betreftde canon toch een wat marginale rol heeft gekregen.De aandacht die de canon genereerde was in ieder gevalnuttig.

10

Jan TerlouwIs fysicus en geniet bekendheid als schrijver van historische (jeugd) romans. Ook heeft hij jarenlang politieke functies voor D66 bekleed. Hij was onder andere fractieleider, minister van Economische zaken in het kabinet-Van Agt en lid van de Eerste kamer.

Interview KLEIO november 2012 blz. 8-9


Kennis van de geschiedenis geeft een mens wortels. Kennisvan de geschiedenis geeft inzicht in het menselijk handelen. Kennis van de geschiedenis is een onmisbaar deel vanAlgemene ontwikkeling. Kennis van de geschiedenis kanfouten in de toekomst helpen voorkomen.


Het doorgeven van feiten en van hoe die toen en nu werdenbeoordeeld en gewaardeerd door zoveel mogelijk volkenen personen, vanuit zoveel mogelijk gezichtspunten.


Voor mij is het belangrijk om bij iedere eeuw (vanaf 1500voor Christus) een beeld te hebben van de situatie in dewereld. Wat konden de mensen, hoe dachten ze, welkeontwikkelingen vonden er plaats? Hoe lagen de machtsverhoudingen,hoe liep de strijd af die werd gevoerd omveranderingen tegen te houden? Welke nieuwe inzichtenwerden verworven, of was er wellicht een terugval?De eigen omgeving moet misschien een beetje extra wordenbelicht, omdat dat aanspreekt en verhelderend kanwerken, met name voor het begrip van het vak zelf. Maarwel steeds in de context van de situatie in de wereld. En ermoet streng voor worden gewaakt dat geschiedenis nietchauvinistisch en eenzijdig wordt gepresenteerd.Mij helpt het zeer dat ik een aantal jaartallen stevig inhet hoofd heb. Dat geeft houvast. En vanzelfsprekend wilik dat geschiedenisonderwijs objectief wordt gegeven,waarbij ik me ervan bewust ben dat daar hoogstens naarkan worden gestreefd. Z elf heb ik op een christelijke Iagereschool gezeten en daar leerde ik iets over het ontstaan vande islam op een zo eenzijdige manier dat het me tot diepin mijn adolescentie in de weg heeft gezeten.Maar ik matig me niet aan echt verstand te hebben van demanier waarop geschiedenis - dat prachtige en belangrijkevak - het beste onderwezen kan worden.

11

Hans PolsDe afgelopen vijftien jaar was Hans Pols redacteur en secretaris van Kleio.

Interview KLEIO december 2012 blz. 16-17


Nut in de betekenis dat we zouden kunnen leren vanHistorische kennis heeft geschiedenis niet. Als dat zo zouzijn dan zouden historici hele wijze en verstandige mensenzijn. Je hoeft maar een paar geschiedkundigen te kennenom te weten dat zoiets onzin is. Het enige wat je echt vangeschiedenis kunt leren is relativeren. Verder is geschiedenis aardig als je geïnteresseerd bent in onze cultuur, haarverleden en de relatie tussen die twee. Maar zonder dieinteresse en kennis kun je best leven. Er zijn ontelbaar veelmensen die nooit een goed boek lezen, een behoorlijkefilm zien of in een museum komen en toch deugdzaamen gelukkig zijn. Daarnaast zijn er mensen die zich naof tijdens een studie geschiedenis ontwikkelen tot heelonfrisse types. Je komt ze nog wel eens ín de politiek tegen.Lets anders is of ik zonder geschiedenis zou kunnen ofwillen leven. Het antwoord is: nee. Voor mij is geschiedenishet ordeningsprincipe in mijn leven geworden.lk bekijk alles vanuit een historisch perspectief , ook als kind al. lk zouwillen dat onze samenleving dat ook meer zou doen. Maardat is net zoiets als willen dat mijn leerlingen ook vanBeethoven , Mahler, Dickens of Couperus gaan houden.


Wat wij van waarde vinden in onze cultuur moeten weDoorgeven aan de volgende generatie. We moeten leerlingenmogelijkheden geven aan de samenleving deel tenemen en het bestaan te begrijpen . Bildung. Maar dat isgeen eenvoudige opgave. Bovendien is een goede vorminggeen enkele garantie tegen beestachtigheid. De Duitseofficieren die leiding gaven aan de gruweldaden van deWehrmacht aan het Oostfront hadden Schopenhauer inhun bagage zitten. Toch zit er niets anders op dan op hoopvan zegen door te gaan met ons werk.

12

Frank WestermanSchrijver van historische non-fictie boeken, zoals De Graanrepubliek, Ingenieurs van de ziel en Stikvallei.

Interview KLEIO 12-2013 blz. 20-21


'Lering trekking van de fouten uit het verleden' zou te veelEer zijn. Het zou al mooi zijn als de geschiedenis ons doetinzien in welke valkuilen we stappen. Sinds ik over de oorlogop de Balkan heb geschreven, ben ik erachter gekomenhoe merkwaardig onze mentale blik staat afgesteld op:de toekomst! Die treden we vrolijk naïef tegemoet, in deonbezorgde waan dat we de dag van morgen al kunnenzien, of op zijn minst: overzien. Hoe dom. Vooruitkijkengaat niet, we kunnen alleen kijken en terugkijken. Dit isonze tragiek: met de blik op het verleden marcheren weruggelings de toekomst tegemoet.


Vertelkunst. Als je onderwerp dood en afgestorven is, moetje het eerst opnieuw tot leven wekken.

13

Wilfred ScholtenHistoricus en documentairemaker bij de NCRV. Won in 2012 de M.J. Brusseprijs voor beste journalistieke boek van dat afgelopen jaar.



lk heb niet de illusie dat we van de geschiedenis leren,maar je steekt er altijd wel wat van op. Bovendien is hetleuk om te weten waardoor iets ontstaan is en waaromwe bepaalde dingen doen of uit welke tijd een bepaaldgebouw komt. Kwestie van nieuwsgierigheid.


Door een enthousiaste leraar, die kan vertellen en verbanden Tussen gebeurtenissen kleurrijk kan uitleggen.Behandeld e gebeurtenissen chronologisch en hou opmet dat modieuze thematische onderwijs (zoals 'Vrouwendoor de eeuwen heen'). Het verhaal is de basis voor hetvak, blijf dat vertellen.


Uitleggen wat gebeurtenissen betekenen: waar komt ietsvandaan en wat zijn de achtergronden en wat betekenthet voor de toekomst? Gewoon feiten kennen en analysesmaken - kortom: wat je eigenlijk elke dag zelf ook doet.


De canon is altijd een keuze en dus arbitrair. Maar eenopsomming van feiten en gebeurtenissen die iedereenzou moeten weten is in deze geïndividualiseerde tijd geenluxe: het geeft naast binding bovendien wat relativeringaan alle waan van de dag, waar veel mensen door socialemedia wel erg in blijven hangen.

14

Arie WilschutLector Didaktiek van Maatschappijvakken. Hij promoveerde in 2012 op het proefschrift beelden van tijd.

Interview KLEIO juni 2013 blz. 14-15


Dat leerlingen leren inzien hoe bepaalde episodes uit hetverleden, en met name de verhalen daarover, voor ons nuvan betekenis kunnen zijn. Het onderwijs houdt zich helaasveel te veel bezig met het reproduceren van feitelijke kenniswaarvan iedere leraar eigenlijk wel weet dat die op termijnbeslist weer zal worden vergeten. Onderwijs zou meerprobleemgericht moeten zijn. Bijvoorbeeld: hoe komt hetdat in alle culturen van de wereld godsdienstige gebouwencentraal staan in de omgeving, terwijl dat in de modernewesterse samenleving kantoortorens en andere statussymbolenzijn? Door die vraag te beantwoorden, leer je veel overgeschiedenis, maar ook over het betrekkelijke van onze huidigewesterse cultuur. Dat is de betekenis van geschiedenis


Geschiedenisles leidt tot horizonverruiming in de tijd. Wieandere tijden kent, vindt de omstandigheden in zijn eigentijd minder vanzelfsprekend, niet alleen omdat hij weetdat het ooit heel anders geweest is, maar ook omdat hijzich realiseert dat het heden zoals het is, grotendeels doortoevallige ontwikkelingen is bepaald. Daar kun je grote enkleine voorbeelden van geven. Het bestaan van Nederlandbinnen de huidige grenzen heeft te maken met de toevallige afloop van krijgshandelingen tijden s de TachtigjarigeOorlog, waardoor Vlaanderen, Brabant en Limburg tussentwee mogendheden opgedeeld raakten. Ook de niet zobedoelde stichting van België die voortvloeide uit deopstand van 1830, heeft ermee te maken. Toch denken demeeste mensen dat het vanzelfsprekend is dat Nederlander is en dat er Nederlanders zijn zoals ze er tegenwoordigzijn. De arrogantie van het heden als zijnde de maat vanalle dingen wordt door geschiedenis als het goed is -fundamenteel ter discussie gesteld. Echte geschiedenis kanalleen bestaan in een democratie, maar een echte democratiekan ook alleen bestaan dankzij historisch denken.

15

Els KloekHistorica heeft een aantal spraakmakende publicaties geschreven, waaronder Vrouw des huizes, een cultuurgeschiedenis van de Nederlandse huisvrouw.

Interview KLEIO april 2013 blz. 16-17


Zonder kennis van het verleden blijft de mens een kind;met kennis van het verleden krijgt de mens een machtsmiddelin handen (zeg ik vrij naar Cicero). lk zie geschiedenisals een vorm van culturele bagage; zonder die bagagewordt het leven schraal.


Het is een cliché, ik weet het, maar geschiedenis is als reizendoor de tijd. Dat gevoel doorgeven aan de leerlingen:dat is het belangrijkste. Zo leren ze dat je altijd zelf vragenaan het verleden kunt stellen. Basiskennis is daarbij weleen voorwaarde.


Ja. Het verleden an sich is een grote chaos. Om daarmee om te kunnen gaan, moet er een zekere ordening ingeschapen worden. Als iedereen uit het verleden pikt wathem of haar zoal van pas komt, blijft het verleden eenchaos. Het is daarom goed om te proberen het onderlingeens te worden over de belangrijkste gebeurtenissen,personen, jaartallen, ontwikkelingen. Ik vind dat Nederlanderg krampachtig heeft gereageerd op de canon. Wehebben hem zo open mogelijk geformuleerd, met allerleimogelijkheden voor uitbouw, zijpaden, dwarsverbanden.Verder ben ik voor het aanleren van chronologie. Niet doorhet stampen van jaartallen uiteraard, maar inzicht in dejuiste volgorde van dingen helpt enorm bij het begrijpenvan geschiedenis.


Zorg dat leerlingen op een interessante manier kennis nemenvan het verleden, zonder de leerlingen naar de mondte praten of te willen behagen. Leer dat je vragen aan hetverleden kunt stellen, en ga niet meteen bij alles zeggendat ze er een mening over moeten hebben. Daarvoorschiet hun kennis tekort en dat weten ze zelf het beste.

16

Chris van de HeijdenHistoricus, publicist en programmamaker. Onder andere bekend van zijn boek grijs verleden en de zwarte canon van de Nederlandse geschiedenis.

Interview KLEIO december 2011 blz. 24-25


Wij hebben geen toekomst en geen heden, alleen eenverleden. Het verleden is ons oriëntatiepunt.


Zorg voor herkenning: probeer actualiteit aan te brengenin de lessen over het verleden. Link het verleden met herheden.

17

Ad van LiemptTv-maker en publicist. Hij bedacht onder andere de tv-programma’s ‘Andere Tijden’ en ‘De Oorlog’

Interview KLEIO november 2011 blz. 12-13


Geschiedenis zie ik als een eindeloze serie verhalen diemensen elkaar vertellen. En verhalen vertellen beschouwik als de belangrijkste vorm van menselijk contact: vertellen,luisteren, open staan voor elkaars belevenissen enkennis. De verhalen kunnen alle denkbare vormen hebben,dat maakt ze alleen maar spannender en intrigerender.


Dat leerlingen enthousiast worden gemaakt voor geschiedenis;dat kan op allerlei manieren, maar vooral door hetvertellen van verhalen die de leerlingen boeien.


Ik vind de canon nuttig, zeker voor het onderwijs. Hijbrengt enige ordening aan en vestigt de aandacht opwezenlijke gebeurtenissen en belangrijke personen. Er zijnmooie verhalen omheen te vertellen. Maar de keuze is nietdwingend: docenten kunnen rond de canonvensters huneigen keuzes bepalen en hun eigen verhalen vertellen.


Niet zoals mijn eerdergenoemde geschiedenisleraar hetdeed. lk ben er, eerlijk gezegd, trots op dat veel geschiedenisleraren voor hun lessen gebruikmaken van afleveringenvan 'Andere Tijden', he t programma waarvan ik deeerste eindredacteur mocht zijn. Veel afleveringen zijn erheel geschikt voor, ik heb geregeld enthousiaste reactiesvan docenten gekregen over dit visuele lesmateriaal.

18

Jan MarijnissenJarenlang fractievoorzitter van de SP in de tweede kamer en is groot voorstander voor meer aandacht voor de Nederlandse geschiedenis.

Interview KLEIO september 2011 blz. 38-39


Het 'nut' van geschiedenis is moeilijk aan te geven. Van eenDirect nut is geen sprake. Je mag slechts de hoop koesterendat historisch besef mensen wat bescheidener maakt, stabieleren rustiger. Historische kennis kan bijdragen aan eenbeter begrip van de samenhang der dingen en de notiedat alles in beweging is.


De canon heeft zeker nut. Een van de grote problemenvoor leken in de geschiedenis is het plaatsen van gebeurtenissen inde tijd. Daardoor verdwijnt kennis weer even snelals ze is gekomen, bestaat er geen chronologisch inzichten al helemaal geen besef van causaliteit.


Tsja, hier past bescheidenheid. Het liefst zou ik de beantwoordingoverlaten aan de mensen die het vak verstaanEén suggestie wil ik wel doen: haal mensen met eenverhaal in de klas, en laat hen vertellen over hun wederwaardigheden.


Het belangrijkste is de oefening in bescheidenheid,ingegeven door ver- en bewondering over en voor deprestaties van onze voorouders.

19

Anton van HooffTot 2008 hoofddocent klassieke geschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij publiceerde veel historische boeken.



lk kan me erg vinden in de oude kreet van Joop Toebes:bestaansverheldering. In het verleden duiken verklaartsoms waarom de dingen zijn zoals ze zijn en stelt anderzijds het vanzelfsprekende 'in vraag' zoals de Vlamingenfraai zeggen. Leren doe je niets van geschiedenis, maar jewordt er welwijzer van.


Vensters openen op de historische dimensie van alles. DusNiks met structuurbegrippen en allerlei andere abstracta,gewoon jonge mensen lekker maken voor het verleden.


Ja, als skelet en niet als minimum; in het onderwijs wordthet minimum altijd het maximum. Dat wordt gevraagd,dus dat zal je leren.

Hoe vind u dat geschiedenis moet worden gedoceerd?

Nog meer dan zijn/haar collega's moet de leraar geschiedeniseen belezen, ontwikkeld mens zijn die 'over alles' kanmeepraten: geschiedenis moet immers- zie mijn eerdereantwoord - het bestaan verhelderen.

20

dietermesker.files.wordpress.com … · Web viewWehrmacht aan het Oostfront hadden Schopenhauer...

Documents

Transcript of dietermesker.files.wordpress.com … · Web viewWehrmacht aan het Oostfront hadden Schopenhauer...