IM Jaarbericht 2016

Voorwoord

Onze Minister van Infrastructuur en Milieu heeft aan de Tweede Kamer laten weten dat we tot 2021 moeten rekenen op een toename van de filedruk. De filedruk zal met bijna 40% procent toenemen ten opzichte van 2015. Voor Rijkswaterstaat een serieuze

uitdaging om de filedruk zoveel mogelijk te minimaliseren.

Incident Management kan een belangrijke bijdrage leveren om de toenemende filedruk te beperken. Incidenten op onze wegen zijn verantwoordelijk voor 25% van de filedruk. Dus als we extra inzetten op het verder optimaliseren van de afhandeling van die incidenten, dan oefenen we rechtstreeks een positieve invloed uit op de filedruk.

FileverlichtingDaarom zou ik in het kader van Incident Management eerder willen spreken van fileverlichting. De vraag is dan wat kunnen we hieraan doen? Er wordt onder andere hard gewerkt aan systemen die ons kunnen helpen verkeersincidenten sneller af te handelen. Daarmee ondersteunen we de multidisciplinaire bestrijding van incidenten. Én daar kunnen we als weggebruikers en BV Nederland alleen maar blij mee zijn. Doorstroming is één van de pijlers van ons beleid. In het kader van het geheel aan maatregelen en afspraken binnen Incident Management is het een prima streven om door nog efficiëntere incidentaf-handeling de file te verlichten.

Karin VisserHoofdingenieur-directeur Rijkswaterstaat Verkeer- en Watermanagement (VWM)

Ten geleide

In het IM Jaarbericht 2016 wordt weer aandacht besteed aan ontwikkelingen bij de verschillende hulpverlenende diensten. Daarnaast komen mensen aan het woord die dagelijks bij de uitvoering van Incident Management betrokken zijn.

De politie geeft een inkijk in de meldkamer-procedures. Het is goed om te lezen dat de mensen in de meldkamer het ook tot hun taken rekenen om Incident Management naar de teams op straat uit te dragen.

Regionale Ambulancezorg Haaglanden komt met een primeur. De ambulance-chauffeurs gaan examen doen in de eerste veiligheids-maatregelen bij verkeersincidenten.

Brandweer Haaglanden verdiept zich in de details van de elektrische voertuigen en wat dat betekent voor de hulpverlening.

In onze landelijke verkeerscentrale in Utrecht staat een zogenaamde Snipper Wall. Wat is dat?

Een provinciale weginspecteur legt uit waarom je sommige incidenten niet meer uit je hoofd krijgt.

Een berger en een ANWB Wegenwacht vertellen wat ze zoal meemaken op en langs de weg.

Het beheersen van verkeersstromen is een middel om het verkeer in beweging te houden. Daarover vertelt iemand van het Team Verkeersgeleiding in de Regio-nale Verkeerscentrale Noordwest Nederland.

Verder kijken we nog even terug naar de eRic vak-beurs 2016 op het vliegveld Twenthe en we laten een IT ontwikkelaar aan het woord over het project IM in de Cloud.

Eeltje HoekstraProgrammamanager Incident Management

Eindredactie E. Hoekstra Verkeerscentrum NederlandRedactie L. van Hengel, A. Doesburg Words at Work Bedrijfscommunicatie

april 2017

Verkeerscentrum Nederland – en degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt – hebben de in deze uitgave opgeno-men gegevens zorgvuldig verzameld naar de laatste stand van kennis en techniek. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Het Rijk sluit, mede ten behoeve van degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt, iedere aanspra-kelijkheid uit voor schade die uit het gebruik van de hierin opgenomen gegevens mocht voortvloeien. De deelnemende auteurs spreken namens de eigen organisatie.

kijk voor meer informatie op www.incidentmanagement.nl

Rijkswaterstaat, Verkeerscentrum Nederland, Incident Management

Harald Ertman, Politiemeldkamer Hengelo: ‘Zeker negentig procent van de incident-meldingen komt bij de politie binnen.’

Senior van DienstAls Senior van Dienst luister je mee naar de aanname van een melding en de uitgifte door de uitgifte-centralist. Je houdt als ‘achtervang’ in de gaten of de meldingen goed worden doorgezet. Verkeersincidenten worden tegen-woordig voor zowel de Rijkswegen als de Provinciale wegen doorgezet naar de Regionale Verkeerscentrale van Rijkswaterstaat in Wolfheze. Dat is dus nu één druk op de knop. Als het een IM-melding betreft, dan bellen we ook het Landelijk Centraal Meldpunt (LCM), dat de bergers aanstuurt. Dat zit nu nog onder een andere knop, maar komt straks ook onder dezelfde knop te zitten.

VerwarrendEnige verwarring is er nog wel als we een melding krijgen van een incident op een provinciale weg. Veel provin-ciale wegen vallen maar gedeeltelijk onder Incident Management. Aan de hand van het wegnummer krijgen we altijd een pop-up op het scherm met wat we moeten doen, maar we kunnen helaas nog niet zien of het een IM-gedeelte van de weg betreft of niet, dus of we het LCM moeten bellen of niet.

Directe hulpverlening onmogelijkEn dan zijn er van die complicaties die je niet kunt voor-komen. Zo hadden we laatst een dag dat de meldingen ’s morgens om 7 uur binnenstroomden, maar dat de directe hulpverlening in eerste instantie onmogelijk was. Wat was er aan de hand? Door plotselinge gladheid raak-ten er veel voertuigen van de weg op de A1 in de buurt van Oldenzaal. Dat werd dus een plotselinge opeenvol-ging van incidenten. Alleen, hoe konden onze mensen ter plaatse komen? Ook zij hadden last van de plotselinge gladheid. En strooien helpt niet als het verkeer niet meer kan rijden. Uiteindelijk is alles met veel vertraging weer opgelost, maar dat was zo’n bijzondere complicatie waar we onverwacht mee werden geconfronteerd.

InformatieverspreidingVanuit de meldkamer verzorgen wij ook de informa-tieverspreiding onder de collega’s op straat. Wij geven bijvoorbeeld instructie over Incident Management aan de ‘robuuste teams’ die buiten opereren. Wij vertellen ze over de veiligheidsmaatregelen die in het belang van de hulpverleners en de weggebruikers moeten worden genomen bij verkeersincidenten. Dat herhalen we overi-gens regelmatig, want herhaling is de kracht van commu-nicatie. Maar het is ook zo dat onze mensen in de teams ineens een jaar op een andere plek in de organisatie nodig zijn en daarna weer terugkomen. Verkeersinciden-ten, vooral die op de snelweg, zijn toch al niet zo frequent voor veel collega’s, en na een jaar zijn ze er zeker hele-maal uit. Daarom zijn wij van mening dat je moet blijven investeren in veiligheid.

IM-platformDus vinden wij de uitwisseling van informatie die in het kader van Incident Management plaatsvindt heel belang-rijk. Het is bijzonder nuttig om met de andere partijen in contact te zijn en te overleggen en evalueren. We kennen elkaar regionaal nu veel beter dan voorheen. En dat heeft voordelen op de plaats incident. Overigens is de samen-werking ook doorgesijpeld in onze procedures. Zo gaat er bijvoorbeeld tegenwoordig altijd politie mee met de ambulance bij een onwelwording op de openbare weg. Dus ook naar de vluchtstrook op de snelweg. En dat is dan weer conform de Richtlijn eerste veiligheidsmaatrege-len bij verkeersincidenten. Dus ik durf wel te zeggen dat Incident Management in deze regio inmiddels goed is ingeburgerd.

‘De meldingen van verkeersincidenten komen bijna allemaal bij ons binnen, meestal via 112, maar ook via 0900-8844’, zegt Harald Ertman, Se-nior van Dienst in de Politiemeldkamer Hengelo. ‘De 112 meldingen komen in Driebergen bin-nen en daar vragen ze uit. En bij incidenten op A-wegen is het altijd prio 1. Alle meldingen uit onze regio worden vanuit Driebergen naar deze meldkamer doorgezet.‘

Mark-Jan Videler, Regionale Ambulancezorg Haaglanden:

‘Onze chauffeurs kennen de eerste veiligheidsmaatregelenbij verkeersincidenten.’

‘Binnenkort kennen al onze chauffeurs de Richt-lijn eerste veiligheidsmaatregelen bij verkeersin-cidenten beter dan ze ooit hebben gedaan. Dit gaan we bereiken door training en examinering in de eerste helft van 2017. Dat is uniek voor de Ambulancezorg in Nederland.’

Hoog opleidingsniveau‘Eigenlijk is het een logisch gevolg van ons streven naar een hoog opleidingsniveau voor zowel onze verpleegkun-digen als onze chauffeurs. Wij vinden dat, net zo goed als we onze verpleegkundigen opleiden in Medisch assiste-ren, we de chauffeurs moeten opleiden in Rijvaardighe-den. En daar hoort kennis van Incident Management en de Eerste veiligheidsmaatregelen natuurlijk bij.’

Aftrap‘Dit is een initiatief van de chauffeurs zelf’, verduidelijkt Mark-Jan, opleidingscoördinator bij RAV Haaglanden. ‘Vorig jaar kwam een chauffeur met het idee om de ANWB training aan alle chauffeurs aan te bieden. We hebben er samen naar gekeken en het bleek al snel dat we met de E-learning module Veiligheidsmaatregelen, die online beschikbaar is, prima een eerste stap konden maken. Toen besloten we contact te zoeken met de ANWB, die oplei-dingen verzorgt en examens afneemt, om de mogelijkhe-den verder te onderzoeken. Dat was dus de aftrap.’

DoorgepaktMark-Jan: ‘Met Michel Straathof van de ANWB, die on-der andere de opleiding van de ANWB-wegenwachten verzorgt, kwamen we al snel tot een idee hoe we het aan gingen pakken. We waren eigenlijk allemaal zo enthousi-ast geworden over de mogelijkheden om de training van onze chauffeurs een stap verder te brengen, dat we met-een maar hebben doorgepakt. Dat was halverwege 2016.’

Enthousiasme‘Ons enthousiasme straalde kennelijk van ons af’, vervolgt Mark-Jan, ‘want toen we RAV Zeeland benaderden met het idee en vroegen of zij ook geïnteresseerd waren, had-den ze niet lang nodig om Ja te zeggen. Dus nu hebben we een combi gemaakt, waardoor een groep van zo’n 160 medewerkers meedoet aan de AMBU certificering.’

Opzet‘Het is een getrapt programma. We werken met groepen van 10 tot 12 mensen die eerst het online E-learning pro-gramma gaan volgen en het online examen gaan doen. Als ze dit hebben gehaald, dan hebben ze voldoende theo retische bagage om een trainingsdag bij de ANWB bij te wonen. Een dagdeel gaat dan over Incident Ma-nagement in het algemeen en een dagdeel over de eerste veiligheidsmaatregelen bij verkeersincidenten. Verder is er nog een onderdeel elektrische voertuigen.’

AMBU certificering‘Aan het eind van deze trainingsdag maken de chauf-feurs het gecertificeerde REVI examen. Het Programma-bureau Incident Management van Rijkswaterstaat was zo enthousiast over ons initiatief, dat ze speciaal voor de ambulancezorg een examen hebben laten ontwikkelen. Dit examen is gelijkwaardig aan het examen dat bijvoor-beeld de bergers en de wegenwachten krijgen, alleen het is enigszins aangepast. Vragen over hoe je een voertuig van de vluchtstrook moet halen, bijvoorbeeld, zijn voor de ambulancezorg-chauffeurs niet echt relevant. Daar krijgen zij andere vragen voor in de plaats.’

Positieve resultaten‘Het programma is bij de deelnemers aan de training en certificering enthousiast ontvangen. Ze kennen nu de rollen van de andere hulpverleners en passen naadloos in het gezamenlijke optreden van de hulpverleners op de Nederlandse wegen dat Incident Management heet. De RAV Haaglanden is in samenwerking met de RAV Zeeland hiermee gestart. En wie weet krijgt het wel landelijke navolging’, zegt Mark-Jan tot besluit.

Peter van Moorsel, Brandweer Haaglanden: ‘Elektrische voertuigen gevaarlijk?’

‘Zeker na de berichtgeving in de pers over recente incidenten is het algemene idee, dat elektrische voertuigen een groot gevaar vormen voor de hulpverlening’, zegt Peter van Moorsel, instructeur technische hulpver-lening bij Brandweer Haaglanden. ‘Maar dat is gebaseerd op gebrek aan kennis over de specifieke gevaren ervan. Auto’s op benzine zijn ook gevaarlijk, maar daar hebben we al 100 jaar ervaring mee. Elektrische voertuigen zijn weliswaar ook al honderd jaar oud, maar die zijn voor veel hulpverleners zo ongewoon, dat ze ermee moeten leren omgaan.’

USAHet land waar op dit moment een voorsprong bestaat in de kennis over elektrische voertuigen is zonder twijfel Amerika. Als je daar gaat kijken, en dat hebben wij ge-daan, dan ontdek je dat zij met name ook met kennisover-dracht al een stap verder zijn. Zij hebben bijvoorbeeld online trainingsprogramma’s voor hulpverleners. Daar maken wij natuurlijk gretig gebruik van om onze kennis te vergroten en actueel te houden, zodat we dat over kun-nen brengen op de andere hulpverleners in Nederland. Want kennis van de gevaren neemt een groot deel van de angst weg. Zolang je maar weet waar je mee bezig bent, gaat het goed.

NederlandWe zien nu in Nederland bij incidenten waar elektrische voertuigen bij betrokken zijn een bepaalde terughou-dendheid bij de hulpverleners. Welk risico loop ik als ik het voertuig benader? Waar moet ik op letten om mezelf te beschermen? Wat moet ik doen als het voertuig in brand staat? Afhankelijk van de aanwezige of afwezige ken-nis, verschilt de aanpak van incidenten met elektrische voertuigen. In onze regio Haaglanden hadden we al een brainbox-training ontwikkeld met voertuigen op alter-natieve energiebronnen. Daarna hebben wij, Peter van Moorsel, René Verboom en Frank Gardien, de krachten gebundeld om de kennis van Brandweer Nederland over elektrische voertuigen naar een hoger niveau te tillen.

WaterEen van de problemen bij het blussen van elektrische voertuigen is dat er extreem veel water voor nodig is. Dat

is er, zeker in eerste instantie, meestal niet. Onderdom-peling is dan een goed alternatief. Wij hebben dan ook al enige jaren terug het idee gelanceerd om een wa-terbak te ontwikkelen waarin voertuigen voor een ge-deelte kunnen worden ondergedompeld. Daarna kan het voertuig dan in de bak worden afgevoerd. Verder is er een blusstof ontwikkeld, gebaseerd op Nanotechno-logie, die geschikt is om lithium-ion batterijbranden te blussen. Het is ook een multiple-class blusmiddel dat geschikt is voor meerdere doeleinden. Het toevoegen van een kwart liter van deze stof aan 100 liter water zorgt ervoor dat de blus-effectiviteit gelijk is aan 1000 liter water.

ToenameDe voorspelling is dat het aantal elektrische voertuigen tussen nu en 2030 zal stijgen van zo’n 50.000 nu, naar zo’n 2.000.000 in 2030. De vraag is dan ook: Zijn wij er klaar voor? Ik denk dat ik rustig kan zeggen dat het op Nationaal niveau nog niet zo ver is. In Haaglanden verdiepen wij ons, zoals gezegd, al jaren specifiek in de gevaren en de aanpak van elektrische voertuigen.

KennisoverdrachtEr is binnen hulpverlenend Nederland grote behoefte aan meer kennis over de specifieke gevaren van elektri-sche voertuigen. En wij zijn graag bereid om onze door de jaren heen opgedane kennis te delen met andere hulpverlenende instanties. Wij zijn van mening dat hulpverleners met één dag opleiding klaar zijn voor hulpverlening aan elektrische voertuigen. Het vraagt een andere procedure en een andere inzet, maar dat is allemaal vlot over te brengen. Neem gerust contact met ons op, want wij helpen graag bij het klaarstomen van de hulpverlenende diensten voor de elektrische toekomst.

Mark-Jan en het online E-learning programma

Mark van der Pligt en Marcel Pot, Landelijke Verkeerscentrale Utrecht: ‘Snipper is een super hulpmiddel voor ber-gers, weginspecteurs en wegverkeersleiders.’

‘In 2016 is een pilot gestart met Snipper en de ontwikkeling van dit hulpmiddel zal in 2017 als landelijk project worden voortgezet. Hoewel de term Snipper inmiddels wel bekend begint te worden, weten veel mensen in ons werkveld nog niet precies wat Snipper is en wat de meerwaarde ervan is. We merken dat de mensen die vanuit de pilot met het hulpmiddel kennis hebben gemaakt nu de grootste gebruikers zijn. Dat is op zich logisch, maar het is wel de bedoeling dat onze collega’s in de andere verkeerscentrales en ook hun collega’s op de weg snel aansluiten bij het project. Mark: ‘Met Snipper worden verschillende digitale infor-matietechnieken handig gecombineerd om zo bruikbare informatie te genereren voor de centrales/meldkamers en de bergers en weginspecteurs op de weg. Aan de ene kant worden de sociale media constant afgezocht op berichten die betrekking hebben op incidenten en aan de andere kant worden er korte video’s van hulpverleners ter plaatse verzameld en getoond.’

Marcel: ‘Het is niet zozeer de eerste melding van inci-denten die hiermee wordt verbeterd, maar het is meer de vervolginformatie die tijdens de afhandeling van een incident vanaf de weg wordt gegenereerd, zowel door de hulpverleners als de weggebruikers. Ik geef een voor-beeld. Er is een ongeluk gebeurd op de A4 ter hoogte van Leidschendam. De eerste melding komt via 112. Maar dan volgt er een stroom aan digitaal verkeer vanuit de file die ontstaat vanaf de incidentlocatie. Die berichten worden op een slimme manier gescand en daaruit kun je weer informatie afleiden die belangrijk is voor de afhandeling.’

Mark: ‘Ja, en hulpverleners sturen ook informatie vanaf de incidentlocatie in de vorm van een kort videobericht van 1 minuut. Deze opnamen worden met een mobiele telefoon gemaakt en daarna automatisch verstuurd naar Snipper. Hierdoor worden details zichtbaar in de verkeerscentrales en meldkamers die niet met de vaste camera’s zichtbaar zijn. Als die er al zijn natuurlijk op de plaats incident, want tweederde van de snelwegen is niet voorzien van camera’s.’

Mark vervolgt: ‘En deze combinatie van informatiestro-men maakt zoveel meer duidelijk in de verkeerscentrale/meldkamer. De verkeerscentrale kan daardoor beter beoordelen of er voldoende verkeersmaatregelen zijn getroffen. Moet er gezien de situatie niet nog een rij-strook worden afgekruist? Of andersom, kan er niet een rijstrook open voor het verkeer?’

Marcel: ‘Maar de beelden spelen ook een rol bij het snel-ler en beter inschatten van de schade aan voertuigen en materieel. Op basis daarvan kunnen bergers in een aan-tal gevallen ook beter bepalen met hoeveel materieel ze ter plaatse moeten gaan en de wegbeheerder kan vroeg-tijdig inschatten of er een aannemer ter plaatse moet ko-men om schade aan asfalt of geleiderail te herstellen. En er kan, als de omstandigheden het toelaten, ook aan een weginspecteur of berger worden gevraagd om bepaalde details even met de telefoon vast te leggen. Die beelden komen dan weer automatisch bij degenen die meekijken en meebepalen over de aanpak en de afhandeling van met name vrachtwagenincidenten.’

Mark: ‘Wij zijn behoorlijk enthousiast over de toename van bruikbare informatie in onze verkeerscentrale door Snipper. En we verwachten dat onze collega’s in de Regi-onale verkeerscentrales ook enthousiast zullen worden als ze eenmaal zien wat Snipper toevoegt.’

Frank Krijgsman, Provincie Noord-Holland: ‘Op het onderliggend wegennet is IM vaak lastiger dan op de snelweg.’

Zijn de verkeersongevallen bij de provincie minder ernstig dan op het hoofdwegennet?Ja en nee. De snelheden kunnen wel lager zijn, maar je hebt wel te maken met tegengesteld verkeer. En er wordt natuurlijk ook regelmatig te hard gereden op de provin-ciale wegen. Als er dan iets misgaat, staan er veel objec-ten langs de weg, waardoor de gevolgen zeer ernstig kunnen zijn. Twee heel zware, eenzijdige incidenten staan om heel verschillende redenen diep in mijn geheugen gegrift.

Het eerste incident vergeet ik nooit meer omdat het plot-seling heel dichtbij kwam. In de nacht van zaterdag op zondag werd ik opgeroepen voor een ongeval met een Audi met twee jonge jongens erin die tegen een boom was gereden. Toen ik aankwam, dacht ik een slachtoffer te herkennen als de zoon van mijn tweelingbroer, die altijd met een vriend meerijdt in een Audi. De brandweer vroeg mij mijn tweelingbroer te bellen en mijn neef lag in zijn bed. Hoe vreselijk ook voor de slachtoffers en hun families, voor mij was het op dat moment een opluchting. Maar als het ineens zo persoonlijk wordt, dan heeft het veel meer impact en krijg je die beelden niet meer uit je gedachten.

‘Laatst reed er een weginspecteur van Rijkswaterstaat een dag met mij mee, ‘zegt Frank Krijgsman, weginspecteur bij de Pro-vincie Noord-Holland, ‘en bij het afscheid zei hij dat Incident Management op het onderliggend wegennet toch wel een stuk lastiger was, dan hij had gedacht. Hij bedoelde dat wij bijna nooit signalering hebben om ons te helpen en dat het verkeer op kruispunten, waar de meeste incidenten plaatsvinden, van alle kanten komt.’ ‘Maar bij jullie rijdt het verkeer veel harder’ zei ik. ‘Ja, maar het komt gelukkig van één kant, meestal.’

Het tweede incident betrof een auto die met een geschatte snelheid van 150 tot 190 km over een 80 km weg reed. Bij de Aalsmeerderbrug ging het mis en verloor het voertuig contact met de weg. Toen wij kwamen, lag het voertuig op z’n kop op de brugleunin-gen. Je kon nog net zien dat het een auto was geweest. De klap moet enorm zijn geweest, want de slagboom-kast van de brug lag meer dan 100 meter verderop. De ravage was groot.

De reden dat ik dit laatste tragische incident zal ont-houden, geloof het of niet, is dat het onenigheid met persfotografen opleverde. Ik twitterde over het ongeval met onderstaande foto. Binnen drie minuten stond de foto op de site van de Telegraaf. En dat leverde behoor-lijk veel commotie op onder persfotografen. Ik was kennelijk aan hun broodwinning gekomen. Kortom, ook op het onderliggend wegennet gebeuren heel ernstige ongevallen. En of je nu op het hoofdwegennet of op het onderliggend wegennet werkt, de impact van dat soort ongevallen is altijd heel groot. En als het heel dichtbij komt nog veel heftiger.

Marcel Pot en Mark vd Pligt voor de Snipperwall in de Landelijke Verkeerscentrale in Utrecht

De foto die veel commotie teweeg bracht. Rechts op de brugleuningen de resten van het verongelukte voertuig.

Ben Heiltjes, IM Berger: ‘Gelukkig groeien we nog steeds.’

‘Ons familiebedrijf is de afgelopen 20 jaar verachtvoudigd, zou je kunnen zeggen. In 1998 hadden wij twee bergingsvoer-tuigen, Nu hebben we er zestien’, vertelt Ben Heiltjes, van het gelijknamige bergingsbedrijf in Cuijk. ‘Ik zeg wel eens tegen mijn vrouw, we groeien tegen de verdrukking in. Want het gaat niet goed in de bergerswereld. En de Stichting In-cident Management maakt het ons ook niet altijd even makkelijk. ‘

AanrijdtijdAls simpel voorbeeld neem ik de aanrijdtijd. Omdat het steeds drukker wordt op de weg, zoals op de A73 die hier langs Cuijk komt, wordt het voor ons steeds lastiger om de aanrijdtijd te halen. Je komt er vaak niet doorheen als het vaststaat. En als we over de vluchtstrook rijden, krijgen we ook te maken met hufterig gedrag van de weggebruikers. Ze laten je er vaak niet langs, want voor geel zwaailicht gaan ze niet aan de kant. Daarom vind ik dat je niet de aanrijdtijd als maatstaf moet nemen voor de beoordeling van de bergers. Een veel eerlijker maatstaf is binnen welke tijd de berger kan vertrekken. Met de hui-dige track & trace systemen is dat prima te zien. Als een berger binnen bijvoorbeeld 3 minuten na de melding op pad is, dan is dat een eerlijk uitgangspunt. Wat je onder-weg allemaal tegenkomt ligt buiten onze macht.

Hond kwijtAls berger hebben we zo ongeveer wel alles meegemaakt. Laatst stond er een personenauto op de vluchtstrook. Ik ging ervan uit dat het ging om een achtergelaten voer-tuig, dus ik meldde dat aan het LCM. Terwijl ik bezig ben, steekt er een man over van de andere kant van de snel-weg. Hij vraagt mij wat ik aan het doen ben. Ik leg uit dat ik de auto mee ga nemen. Zegt hij, ‘dat is mijn auto’. ‘Maar waarom zet u die dan op de vluchtstrook?’ ‘Nou, mijn hond is ontsnapt en ik ben hem aan het vangen.’

Weg kwijtOf die keer dat we bij een meisje met een lekke band kwa-men. Wij nemen haar mee naar de afslag en verwisselen de band. Als we afscheid willen nemen zegt ze, ‘Wilt u me terug naar huis brengen, dan kan ik opnieuw vertrekken, want anders weet ik de weg niet’.

Verstand kwijtEn we hebben ook meegemaakt dat er een melkveehou-der ons terrein opkwam met de mededeling ‘Ik kom hier werken.’ ‘Oh’, zeiden wij. ‘Ja, want tussen het melken van de koeien door kan ik prima voor jullie rijden’. ‘Nou dan heb je zeker wel de papieren om dit werk te doen: groot rijbewijs, vakdiploma’s?’ ‘Nee, dat nog niet. Maar als ik voor jullie kom werken, dan betalen jullie dat toch allemaal voor mij.’ Het kostte nog behoorlijk wat moeite om de man ervan te overtuigen dat het zo niet werkt.

Weggebruikers informerenEn wat ook vaak gebeurt, is dat mensen met pech op de vluchtstrook een familielid of kennis bellen om ze op te komen halen. Dan staan ze soms levensgevaarlijke toeren uit te halen als wij erbij komen. Ze willen in eerste instan-tie ook niet door ons geholpen worden, want ze zijn bang dat het geld kost. De meeste mensen weten namelijk niet dat ze bij pech op de vluchtstrook gratis naar de eerstvol-gende veilige plaats worden gebracht. En dat ze daar dan verdere hulp kunnen regelen. Het zou zeker bevorderlijk zijn voor de veiligheid en de doorstroming als dit eens aan de mensen zou worden verteld.

Wouter de Graaff, ANWB Wegenwacht: ‘Het is heel bijzonder, iedere dag weer.’

‘Je moet alert blijven natuurlijk, want het gevaar ligt altijd op de loer. Maar dat lukt goed, want het werk is erg afwisselend’, zegt Wouter de Graaff, we-genwacht in Brabant. En ik heb het erg naar mijn zin bij de ANWB. Je krijgt alle mogelijkheden en midde-len, je wordt goed getraind en gecoacht en je krijgt veel verantwoording. En als je je verantwoording neemt, dan heb je nooit problemen. ‘

SlaaptreinHet is werken met mensen. Dat is zo bijzonder. Neem bijvoorbeeld een paar jaar geleden op de A2, op de brug bij Zaltbommel. Staat een auto op de vlucht-strook, dus ik stop ervoor en zeg tegen de dame achter het stuur dat ik zo terugkom, want dat ik eerst mijn kegels ga uitzetten. Blijkt dat het een dame op leeftijd is. Zo tegen de tachtig, denk ik. Ze wilde omdraaien omdat ze de tuinstoelen was vergeten. Ze was namelijk op weg naar ’s-Hertogenbosch, naar de slaaptrein.

Zuid-FrankrijkIk ben met haar naar de eerstvolgende afslag gereden en heb met haar gepraat. Ze neemt elk jaar met de auto de slaaptrein naar Zuid-Frankrijk, waar ze altijd op dezelfde camping verblijft. Ik zeg tegen haar, ze hebben daar vast wel een paar tuinstoelen voor u. Ach ja, zegt ze, dat is ook zo. Uiteindelijk ben ik met haar meegereden naar de slaaptrein en heb ik aan haar voorgesteld om volgend jaar gewoon de auto thuis te laten. Dat vond ze zelf ook een goed idee.

Kopje koffieOf een man op leeftijd die stilstaat op de vluchtstrook. Zijn auto stopte ermee. Blijkt dat zijn vrouw net is overleden. Ik ben met hem naar zijn huis gereden en we hebben een tijdje zitten praten met een kopje koffie. Daar krijg je bij ons de ruimte voor. Het is niet altijd maar zo snel mogelijk afhandelen en hup naar de volgende. Dat vind ik geweldig. Want je doet het voor de mensen, onze leden.

UitleggenMaar je mag nooit vergeten dat het werk gevaarlijk kan zijn. De Richtlijn eerste veiligheidsmaatregelen bij verkeersincidenten geeft een goede structuur, vind ik, een goede basis. Maar je moet altijd zelf blijven nadenken. De maatregelen zijn duidelijk, maar soms kom je in situaties dat je moet afwijken, omdat het niet

Ben Heiltjes met zijn nieuwste aanwinst

anders kan. Als je erover hebt nagedacht en je kunt uitleggen waarom je het anders hebt gedaan, dan is er niets aan de hand. Maar je moet nooit blind handelen. Je moet altijd de tijd nemen. Ook om de mensen aan te spreken en uit te leggen wat er gaat gebeuren en wat zij moeten doen. Want zij zijn het niet gewend om daar te staan. Ze stappen zo de weg op als je niet oppast.

SamenwerkingIncident Management wordt terecht omschreven als de samenwerking tussen de hulpverleners. Wij werken bij incidenten prima samen met de weg inspecteurs van Rijkswaterstaat en de Pro-vincie. En vanuit de verkeerscentrale worden we prima ondersteund bij ons werk door de snel-heidsbeperkingen en de kruisen die zij voor ons plaatsen. Zo is IM in 20 jaar tijd uitgegroeid tot een goed-geoliede machine die de meeste incidenten afhandelt zonder dat de weggebruiker er veel last of oponthoud van heeft. Dat geldt natuurlijk niet voor grotere incidenten, maar ook daar is door samenwerking veel bereikt. Er is nu heel veel aan-dacht voor veiligheid én we streven ernaar om de hinder voor de weggebruiker te minimaliseren.

CombinerenIk ben ooit begonnen in een garage, dus met puur techniek, maar daar zou ik echt niet meer naar terug kunnen. Ik vind het juist fantastisch dat ik in dit werk veel met mensen te maken heb. Er is geen ander werk, volgens mij, waar je techniek zo mooi kan combineren met het omgaan met mensen.

Als we terugkijken naar 2016 en de ontwikke-lingen in Incident Management, dan kunnen we niet om de vakbeurs expoRIC heen. Voor het eerst sinds 2009 was er weer een grote vakbeurs in Nederland op het gebied van Rampenbestrijding, Incident Management en Crisisbeheersing. Samen met Sander Hesseling, de onvermoeibare initiator en realisator van dit soort evenementen, kijken we terug (en een beetje vooruit).

Sander: ‘Deze driedaagse beurs had weer de omvang en de intensiteit van weleer en dat was voor de meeste bezoekers een grote verrassing’, zegt Sander, ‘en uit alles is gebleken dat Nederland weer toe was aan een evenement van deze omvang. Dat blijkt uit alle reacties die we hebben gekregen van zowel de bezoekers als de standhouders en exposanten. Het werd tijd dat na best wel turbulente jaren voor velen in het werkveld weer een moment werd gecre-eerd waarop iedereen met positieve energie kon deelne-men aan een gezamenlijk event. Dat was dan ook mijn insteek toen ik besloot de grote vakbeurs, die wij al een aantal keren eerder hadden georganiseerd tussen 2000 en 2009, weer nieuw leven in te blazen.’

Sander: ‘Als organisator van de vakbeurs expoRIC 2016 is het natuurlijk enorm spannend om te zien of het idee waar je zelf bijna twee jaar aan hebt gewerkt ook werkelijkheid wordt. Maar op de eerste dag viel de spanning al van mij af. Dankzij de enthousiaste inzet van zeer veel mensen stond er een vakbeurs van internationale allure. En de reacties van de bezoekers waren overweldigend positief.’

‘Misschien wel het beste voorbeeld van het enthousiasme van de standhouders was het feest dat op de eerste avond voor ze was georganiseerd’ vervolgt Sander. ‘Zo’n 450 men-sen hebben er een geweldige avond van gemaakt. En dat is volgens mij een goede indicator voor de stemming die er tijdens de beursdagen heerste: ongedwongen, ontspan-nen en met een hoog reünie-gehalte.’

Sander Hesseling, organisator vakbeurs eRIC: ‘De omvang van de beurs was voor de meeste bezoekers een grote verrassing.’

Sander: ‘Maar ik denk dat het beter is om anderen over de beurs te laten oordelen, daarom laat ik graag twee mensen uit het werkveld aan het woord over de Vakbeurs expoRIC 2016’.

Chris Addiers, voorzitter Federation of the European Union Fire Officer Associations: ‘De expoRIC vakbeurs was een prachtig initiatief. Het sterke punt van de beurs was de interactie tussen product-innovatie en operationele praktijk. Ik kijk nu al uit naar de volgende editie van expoRIC, waarop in mijn ogen schoon werken, databeheer en wetenschappelijk onderzoek be-langrijke thema’s kunnen zijn.’

Stephan Wevers, voorzitter Brandweer Nederland: ‘De vakbeurs expoRIC heeft indruk op mij gemaakt. Vooral het buitenprogramma met demonstraties was erg leer-zaam. Het was voor het eerst sinds jaren dat weer zo’n omvangrijke beurs op ons vakgebied plaatsvond en het evenement lijkt in een duidelijke behoefte te voorzien. Als brandweer hebben we baat bij een goede vakbeurs als platform voor kennisdeling en innovatie van de hulpverle-ningspraktijk en het bedrijfsleven. We kunnen er nog meer uithalen. Brandweer Nederland participeert dan ook graag in de voorbereidingen voor de volgende beurs in 2018.’

‘Natuurlijk waren er ook leermomenten en die zullen we zeker meenemen naar de volgende grote expoRIC vak-beurs’, zegt Sander tot slot, ‘want die komt er: 18 en 19 april 2018’.

John Feddouli, Regionale Verkeerscentrale Noordwest-Nederland: ‘Als de ene kraan iets meer opengaat, moet de andere iets dicht.’

‘Wij hebben nu vijf tunnels in beheer en volgend jaar met de Gaasperdammer-tunnel zes, zegt John Feddouli, team verkeersgeleiding in Verkeerscentrale Noordwest-Nederland. ‘Maar er zijn er geen twee hetzelfde. De inrichting, het aantal rijstroken, vluchttunnels, alles is bij elke tunnel anders. Dat maakt het complex. Voor elke tunnel moesten we dus aparte beheerplannen en protocol-len opstellen. En wegverkeersleiders moeten hiermee kunnen werken. Hun kennis en kunde wordt iedere dag weer op de proef gesteld in dit economisch belangrijke en bedrijvige gebied, met zijn complexe infrastructuur.’

Bewegende infrastructuurHet optimaal benutten van de infrastructuur rond Amsterdam vraagt veel van de wegverkeersleiders in de verkeerscentrale. En dan hebben ze ook nog te maken met zeer grootschalige projecten, zoals het SAA project, het Schiphol-Amsterdam-Almere project. Dat is een project van vele jaren, waarbij naast het verkeer ook de infrastructuur zelf voortdurend in beweging is. Tijdens het project worden rijstroken en rijbanen verlegd, de signalering wordt voortdurend aangepast en de wegverkeersleiders moeten toch in staat zijn vanuit de verkeerscentrale hun werk te doen. Het is gezien de complexe beheersituatie rond Amsterdam dan ook niet verwonderlijk dat de wegverkeersleiders een intensieve training krijgen en elk jaar op herhaling gaan.

PrioriteitIn het belang van de economische centra Amsterdam en Schiphol worden keuzes gemaakt en krijgen bepaalde verkeersstromen priori-teit, om de infrastructuur zo goed mogelijk te benutten en om het verkeer op de ring A10 zo lang mogelijk in beweging te houden. Daarvoor wordt bijvoorbeeld het verkeer dat vanaf de A1 richting Zeeburgertunnel rijdt soms iets beperkt en krijgt het verkeer dat op de A10 zuid richting Zeeburgertun-nel rijdt prioriteit.

TerugslagEen ander voorbeeld: in de avondspits rijdt veel verkeer vanaf de A10 west en de A10 noord de A8 op. Daar ontstaan al snel files. En om te zorgen dat de terug-slag van de file niet in de Coentunnel komt te staan, krijgt deze verkeersstroom prioriteit ten opzichte van het verkeer op de A10 noord. Dit zijn nog maar twee van de vele voorbeelden van regelen en faciliteren, die het werk in de verkeers-centrale complex maken. En incidenten hebben uiteraard de neiging om precies op het verkeerde, want drukste, moment de zaak alsnog in het honderd te gooien. Dan is er veel stressbestendigheid nodig om de noodzakelijke ondersteuning te bieden aan de hulpverleners, die in het kader van Incident Management ook hun steentje weer bijdragen om het verkeer in beweging te houden.

AfwisselingAan de wegverkeersleiders worden dus hoge eisen gesteld. Ze moeten zeer uitvoerige kennis hebben van de in-frastructuur, ook als die infrastructuur voortdurend verandert. En tijdens de grootschalige verbouwingen moeten ze ook nog faciliteren bij werk in uitvoering en incident management. Maar dat zorgt voor veel afwisseling in de verkeerscen-trale en het houdt ons alert.

A9

A6A1

A2

A4

A10

A7

A8

A27

A5

A9

o

o

c

oz

s

owov

og

V-VelsertunnelW-Wijkertunnel

S-SchipholtunnelC Coentunnel

Z-ZeeburgertunnelG-Gaasperdammertunnel

‘In 2016 hebben we al een tool gerealiseerd waar-mee we geautomatiseerd en up-to-date IM manage-mentinformatie kunnen genereren’, vertelt Leo van den Berg van IT & ITS consultancy. ‘Dat betekent bijvoorbeeld dat een maandrapportage over de afgelopen maand al op de 1e dag van de volgende maand beschikbaar is. Zo blijven managers op de hoogte en kunnen ze tijdig ingrijpen.’

Wat staat er dan zoal in zo’n door jullie ontwikkelde manage-mentrapportage? ‘In de rapportage van 1 maart 2017 staat de volgende infor-matie over de maand februari:> Het aantal incidenten dat de afgelopen maand heeft

plaatsgevonden, uitgesplitst naar ongeval, pechgeval, vrachtwagenincident en nog een aantal minder omvang-rijke categorieēn.

> De top 25 van de wegsegmenten (1km weglengte) waar de meeste ongevallen hebben plaatsgevonden. Dit is met name het soort informatie dat kan leiden tot onmiddel-lijke actie om wegsegmenten met (tijdelijke) maatregelen veiliger te maken.

> De top 25 van de wegdelen met de hoogste filezwaarte van de afgelopen maand. Filezwaarte is de lengte maal de duur van de file.

> De geschatte economische waarde van de files van de afgelopen maand. Deze waarde is gebaseerd op het ge-hanteerde bedrag van 2000,- euro per uur per kilometer rijstrook.

> De top 25 van de omleidingen (naar aanleiding van een incident) met de langste tijdsduur.

> De top 25 van de incidentele wegwerkzaamheden met de langste tijdsduur. Dit betreft vaak (nood-)reparaties aan asfalt of geleiderail.

> Een overzicht van meldingen van spookrijders, met da-tum en tijdstip van de melding.’

Leo vd Berg, ITS-consultant: ‘Heb je tijdens de incidentafhandeling al een goed beeld, dan kun je gaan sturen op afstand.’

Hoelang duurde het tot nu toe, voordat deze manage-mentinformatie beschikbaar was?‘Dat weet ik niet precies, maar ik denk dat we wel uit kunnen gaan van een vertraging variërend van twee weken tot soms misschien wel twee maanden. Zo gaat dat met informatie die uit allerlei bronnen gro-tendeels handmatig moet worden samengesteld. Het hangt er helemaal vanaf hoeveel prioriteit zoiets op dat moment krijgt. Terwijl onze managementrappor-tage iedere maand weer op de 1e van de volgende maand kan worden geleverd. Of iedere maandagoch-tend over de afgelopen week, bijvoorbeeld. Dat kan natuurlijk ook.’

Hoever staat het nu met de ontwikkeling van deze tool?‘Deze tool hebben we inmiddels IM in de Cloud gedoopt. En om te laten weten dat het bestaat én om aan te tonen dat het werkt, hebben we de eerste demo-rapportage over de maand februari 2017 op 1 maart 2017 gemaild aan een aantal lijnmanagers/beleidsmedewerkers binnen Rijkswaterstaat. Het is dus nu beschikbaar voor belanghebbenden.’

En de tool die incidentafhandeling ‘in beeld’ brengt?‘Daarmee zijn we al zover, dat je achteraf een aantal zaken goed kan reconstrueren en evalueren. Wat dat betreft is het nu zeker al een nuttige tool. Wij werken er hard aan om een real-time versie te realiseren.’