© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

TECHNIEK Motorfiets met tweewielaandrijving

Grofweg valt de geschiedenis van de tweewielaangedreven motorfietsen in te delen in diemet een mechanische en die met een hydrauli-sche aandrijving van het voorwiel. De mechani-sche uitvoeringen maken gebruik van kettingenen/of aandrijfassen. Dat is niet eenvoudig wanthet stuur met het wiel moet kunnen draaienom een balhoofdlijn en het wiel veert in en uit.Rijdbare uitvoeringen zijn bekend van Rex uit1935, Rokon uit 1965 en Savard uit 1990.De gebroeders Savard vervingen de telescoop-vork door een geduwde schommelarmconstruc-tie. Zo kan het voorwiel met een gewone ket-ting- en kettingwielconstructie als van eenachterwiel worden aangedreven. Het was eenzware constructie met nogal wat vermogensver-lies die niet de resultaten opleverde die debroers verwachtten. Het leidde echter tot eenaantal Two Wheel Drive ontwerpen. Suzukikwam in 1991 zowel met een geduwde schom-melarmuitvoering als met een telescoopvorkmet evenwijdig geplaatste aandrijfas.Wat de hydraulische aandrijvingen betreft, ishet Suzuki geweest dat in 1987 een futuristischetweewieler, de Nuda, liet zien met hydromoto-ren in het voor- en achterwiel. In 1991 was hetHonda met de Mantis die een elektronisch gere-gelde 2WD presenteerde met een hydraulischeaandrijving op beide wielen.

Veel experimentenDe Savards gebruikten een centrifugaalkoppe-ling om het voorwiel aan te drijven. Zodra hetachterwiel gaat slippen, ontstaat er een 2WD-uitvoering. Tijdens het remmen blokkeert hetvoorwiel niet, de centrifugaalkoppeling ontkop-pelt de voorwielaandrijving als het achterwiellangzamer gaat draaien. Suzuki koos een vaste40/60 verdeling tussen het voor- en achterwiel.

Dat is gevaarlijk want er kan zowel over- alsonderstuur ontstaan, hetgeen niet het geval ismet de Savard-constructie. Bij de Suzuki-crossermet aandrijfas is een variabele koppelverhou-ding toegepast. Dat heeft Honda ook gedaan.Zo’n idee lijkt mooi, want dan kan elk wiel pre-cies zoveel aandrijfkracht overbrengen als ergrip beschikbaar is. Stel je voor dat je plat ineen bocht ligt en de elektronica beslist dat nueens het voorwiel dan weer het achterwiel ietsmeer vermogen krijgt. Beslist geen prettige

De hydropomp wordt door een in oliebad lopendeketting vanaf het voorkettingwiel aangedreven.Dat betekent dat het pomptoerental recht evenre-dig is met het toerental van het achterwiel. In hetoliecircuit zit een goudkleurig expansievat.

Het voorwiel wordt aangedreven door een hydro-motor. Het kleine tandwiel ervan grijpt in eengroot tandwiel met inwendige vertanding dat aande naaf vast zit. De hydromotor is op een soortremankerplaat geplaatst die stevig aan de vork-poot is bevestigd. De hydraulische leidingen zijngoed beschermd tegen beschadiging.

Meer grip met Yamaha 2-Trac

Two Wheel DriveHeel veel liefhebbers

keken met verwondering

naar de verrichtingen van

de motorfietsen tijdens de

jongste Parijs-Dakar rally.

Hun bijzondere aandacht

trok de op twee wielen

aangedreven Yamaha. Hij

ploegde onverstoorbaar

door het mulste zand.

1 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

de extra kosten. Omdat er een speciale voorvorknodig is, lopen de ombouwkosten op tot onge-veer € 4500,-. In Italië worden de WR450F-cros-smotoren omgebouwd tot WR450F 2-Tracmachines.

Ook voor wegmotorenTot nu toe hebben we het over off-road moto-ren. Dat het 2-Trac systeem in het terreinwerkt, is bewezen tijdens de Parijs-Dakar rally.Maar hoe gedraagt een snelle wegmotorfietszich als het voorwiel wordt aangedreven? Omdat te weten te komen, is een Yamaha R1 met126 kW van het 2-Trac systeem voorzien. Er gaathooguit 22 kW, dat is 17,5%, van het vermogennaar het voorwiel. Dat heeft in bochten tochmerkbare invloed op het stuurgedrag, demotorfiets volgt het voorwiel beter. Het kandus zijn dat Yamaha besluit om straks ook weg-motoren te voorzien van het 2-Trac systeem endat is na 100 jaar achterwielaandrijving heelbijzonder. ●

Paul Klaver

ervaring. Het werd uiteindelijk stil op het 2WD-aandrijffront.Lars Jansson van Öhlins AB heeft deze ontwer-pen nauwkeurig bestudeerd en kreeg de steunvan Yamaha (dat Öhlins heeft overgenomen)voor de ontwikkeling van een 2WD met eenhydromotor in het voorwiel. In 1998 verscheener een prototype op basis van de 250 cm3

motorcrossfiets. Toen kwam de 600 cm3 vier-takt 2WD die net als de tweetakt door Yamahamet 2-Trac wordt aangeduid. In dat jaar werd ereen enduro gewonnen en in 1999 de Sardiniërally. Vervolgens werd de 426 cm3 viertakt cros-smotor van het 2-Trac systeem voorzien.Daarmee werden zowel in 2001 als in 2002 suc-cessen behaald in mul zand.Het extra gewicht bedroeg ongeveer 7 kg en datis niet veel. Eén van de verklaringen voor hetgeringe gewicht van de hydromotor en dehydropomp is dat er drukken tot 300 bar wor-den toegepast. Dat stelt hoge eisen aan de flexi-bele leidingen die dan ook zorgvuldig over hetframe worden geleid vlak achter het stuur. Bijal deze motoren gaat er hooguit 10 tot 20% vanhet vermogen naar het voorwiel. De begrenzingvan de maximale druk in het systeem is bepa-lend voor het vermogen dat de hydromotor inhet voorwiel ontwikkelt.

Snel en stabielDe hydropomp wordt aangedreven vanaf hetvoorkettingwiel en loopt in toeren mee met hetachterwiel. De hydromotor is mechanischgekoppeld en loopt dus mee met het voorwiel.De olie in het systeem wordt vrijwel drukloosrondgepompt als de beide wielen onbelastdraaien. Zodra er wat vermogen naar hetachterwiel gaat, treedt er een beetje wielslipop. Op een gewoon wegdek zal de wielslipbeperkt blijven tot 1 à 2%, maar het betekentwel dat er wat druk in het hydraulischesysteem wordt opgebouwd. Dat heeft weer totgevolg dat het voorwiel wordt aangedreven. Demotorfiets voelt daardoor stabiel aan. Zodra ermeer slip optreedt van het achterwiel wordt ermeer druk opgebouwd in het hydraulischesysteem en gaat er dus meer vermogen naar hetvoorwiel. Het gevolg is dat de 2-Trac uitvoerigin mul zand een circa 10% hogere topsnelheidhaalt dan de standaard motorfiets. Bedenkdaarbij dat de hydrauliek zo’n 5% vermogens-verlies teweegbrengt.Het is een zelfregelend systeem dat het rijge-drag van de tweewieler niet nadelig beïnvloedt.Zelfs als er een ‘wheelie’ gemaakt wordt, heefthet 2-Trac systeem een voordeel. Het voorwielwordt aangedreven, dat verhoogt de stabiliteit

vanwege het gyroscopisch effect. Het voorwielwordt nooit overbelast want als de gripafneemt, gaat het sneller draaien. Daardoorneemt de aandrijfkracht af, want de hydromo-tor levert een bepaald vermogen. Is het ideaalbereikt? Afgezien van het extra gewicht zijn er

Yamaha past tweewielaandrijving met succes toebij de WR450F 2-Trac. Zodra er meer slip optreedtvan het achterwiel gaat er meer vermogen naarhet voorwiel. Het gevolg is een 10% hogere top-snelheid in mul zand.

Foto’s: Yamaha

De hydromotor is com-pact en de aandrijvingis robuust. Het toeren-tal van de hydromotoris recht evenredig methet toerental van hetvoorwiel.

Let op de ongewone vorm van de remschijf. Hethydraulische systeem voor de voorwielaandrijvingvalt nauwelijks op. Alle onderdelen van het 2WDsysteem worden achteraf op de motorfiets gemon-teerd.

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 2