Zintuigen (1)

• Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels uit het milieu

• Zintuigen– Horen De oren– Zien Het oog– Voelen De huid– Ruiken– Proeven

Zintuigen (2)

• Drempelwaarde = de kleinste prikkelsterkte die een impuls veroorzaakt

- vb. Zacht geluid

• Adequate prikkel = type prikkel waar een zintuigcel speciaal gevoelig voor is– Vb. Licht (oog)

Slechtziendheid door niet afgeplakt oog

Kinderen die hun goede oog te weinig afplakken bij een lui oog, lopen een twee keer zo hoog risico om later slechtziend te worden. Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam.

Oogartsen keken de gezondheidsdossiers door van meer dan vijfduizend ouderen. Het blijkt dat achttien procent van de ouderen met een slecht afgeplakt oog nu slechtziend zijn. Van de ouderen die vroeger geen oogproblemen hadden, is slechts tien procent slechtziend.

Een lui oog is de meest voorkomende oogaandoening bij kinderen. Volgens de Rotterdamse oogartsen is de kwaal vóór het zesde levensjaar goed te behandelen door het andere oog enkele uren per dag af te plakken met een oogpleister.

Bron: Volkskrant

Bouw van het oog

http://www.bioplek.org/animaties/oog/oogonderbouw.html

http://www.biodesk.nl/zintuigen/

puzzel_traanklier.php

http://www.biodesk.nl/zintuigen/puzzel-oog.php

Pupilreflex

• Fel licht op netvlies kans op beschadiging van zintuigcellen

• Te voorkomen door:– Wimpers– Pupilreflex

• Pupilreflex = het groter of kleiner worden van de pupil zodat er meer of minder licht in het oog kan vallen

Werking pupilreflex

VraagAls binnenshuis een foto wordt gemaakt met behulp van flitslicht hebben de mensen op de afdruk vaak rode ogen. Waardoor wordt deze rode kleur veroorzaakt?

AntwoordEen ‘rode-ogen-foto’ is meestal gemaakt met flitslicht in een donkere ruimte. De pupillen, de zwarte rondjes in je ogen, staan dan wijd open om zoveel mogelijk licht door te laten. Op het moment dat de foto wordt gemaakt valt het felle licht op het netvlies. Het netvlies zit vol met kleine bloedvaatjes, en die zijn rood!

Beeld op het netvlies

• Beeldvorming is ondersteboven en verkleind

Accommoderen

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20101029_bollelens01

Lichtbreking in het oog gebeurt door de ooglens

• Straalvormig lichaam ligt rondom de lens

• In SVL liggen kringspieren die zich kunnen samentrekken

• De lens hangt aan lensbandjes in het SVL

Kringspieren Kringspieren

Zien in de verte (meer dan 5 meter) Ogen in rusttoestand Lens is plat

Zien van dichtbij (5 meter of minder) Lens is bol Lens is geaccommodeerd

Neem de tabel over en vul deze verder in. Kies uit:

1. Ontspannen – samengetrokken

2. Strak gespannen – minder strak gespannen

3. Boller – zo plat mogelijk

4. Geaccommodeerd – in rusttoestand

Bij het zien in de verte Bij het zien van dichtbij

1.De kringspieren in de straalvormige lichamen zijn

2.De lensbandjes zijn

3.De lenzen zijn

4.De ogen zijn

Neem de tabel over en vul deze verder in. Kies uit:

1. Ontspannen – samengetrokken

2. Strak gespannen – minder strak gespannen

3. Boller – zo plat mogelijk

4. Geaccommodeerd – in rusttoestandBij het zien in de verte Bij het zien van dichtbij

1.De kringspieren in de straalvormige lichamen zijn

Ontspannen Samengetrokken

2.De lensbandjes zijn Strak gespannen Minder strak gespannen

3.De lenzen zijn Zo plat mogelijk Boller

4.De ogen zijn In rusttoestand Geaccommodeerd

Netvlies; Kegeltjes & Staafjes (1)

• Netvlies bestaat uit 2 lagen:– Een laag van zintuigcellen– Een laag van zenuwcellen

• Laag van zintuigcellen:– Kegeltjes = kleuren zien– Staafjes = zwart-grijs-wit zien

• Laag van zenuwcellen– Geleiden impulsen van staafjes en kegeltjes

naar de hersenen

Netvlies; Kegeltjes & Staafjes (2)

• Staafjes– Lage drempelwaarde voor licht gebruik in

schemering/donker– Liggen niet in gele vlek en blinde vlek

• Kegeltjes– Hogere drempelwaarde alleen bij voldoende licht– Vooral in de gele vlek– Liggen niet in de rand van het netvlies– Hiermee kun je het scherpst zien

Huiswerk

• Zie It’s Learning; klik op

• Practicum oog (huiswerkdeel)

Opdracht

• Maak, met behulp van je stencil een schema met de onderdelen van het oog en daarnaast de functie (zowel inwendig als uitwendig). Stel het zo op:

Deel van het oog Functie/plaats

AntwoordenDeel van het oog Functie/plaatsHarde oogvlies Witte gedeelte. Geeft bescherming

Iris/ regenboogvlies Gekleurde gedeelte van het oog

Hoornvlies Doorzichtig. Hierdoor kan licht in het oog vallen

Traanklieren en traanvocht Produceren van traanvocht. Traanvocht reinigt en voorkomt uitdroging

Oogspieren Aan de harde oogvliezen. Hierdoor kan het oog in verschillende richtingen draaien

Glasachtig lichaam Geleiachtige massa; houdt netvlies op zijn plaats

Vaatvlies Middelste laag. Veel bloedvaten. Voeding van het oog

Pupil Opening in iris. Het licht kan hierdoor verder het oog binnengaan.

Antwoorden

Deel van het oog Functie/plaatsNetvlies Binnenste laag. Bevat

zintuigcellen

Oogzenuw Geleidt impulsen (afkomstig van prikkel van licht) naar hersenen

Gele vlek In centrum van netvlies. Bevat zintuigcellen waarmee je scherp kunt zien

Blinde vlek Plaats van netvlies waar oogzenuw het oog verlaat

Lens en straalvormig lichaam Achter iris en pupil zit lens. Rondom de lens zit SVL. Zorgen voor scherp zicht