WillemvanBeierenvanSchagen,dejongstezoonInleidingDejongstezoonvanWillemvanBeieren,debastaardvanHollandeneersteheervanSchagen,heetnaarzijnvader,Willem.DeoudstezoonAlbrechtisvernoemdnaarzijngrootvaderAelbrechtvanBeieren,endemiddelstezoonJan(Johan)isvernoemdnaarzijngrootvadervanmoederskant,JanvanAvesnesvanHodenpijl.Dedriebroershebbentweezussen,JohannaenBarbara.ZijzijnmethunvijvendewettigekinderenvanWillemvanBeieren,bastaardvanHolland,enJohannavanHodenpijl.Zehebbennogeenzusuiteenandereverbintenisvanhunvader,Belye,hunbastaardzus.EndaarnaastisernogAntonius,eenzoonuiteeneerdercontactvanWillemvanBeierenenduseveneenseenbastaardbroer.OverhemverscheeninhetvorigenummervandeKakeleposteenartikel.IetsovergegevensenbronnenGegevensoverdezemensenzijntevindenopeenaantalwebsites,ineenpaarboeken,enindearchieven.Debronnenechterwaarnaardezewebsitesenboekenverwijzenzijnspaarzaam.Indeloopvande15e,16een17eeeuwhebbenenkelingendemoeitegenomenomteverzamelenentenoterenwatzekondenvindenaangegevensovermensendieindedaaraanvoorafgaandeofdezelfdeeeuweneenrolgespeeldhebben.Hetgaatommensendietotdeadelbehoorden,totdegeestelijkheidoftotdeburgerij,inclusiefhetlangzaamgroeiendeambtenarenapparaatindienstvandebeideeerstgenoemdegroepen.Allenahenkomendeauteurs-geschiedschrijversverwijzennaardezebronnenofsteuneneropzonderzetenoemen.HetaantaltijdgenotenvanWillemvanBeieren,bastaardvanHolland(±1387–1473)datverslagdoetvanzijnbelevenisseniszeergering.Hetmeestemoetkomenuitambtelijkestukkenwaarineenenanderstaatopgetekendbetreffendeuitgaveneninkomstenvaneenvorst,eengraaf,eenhertog,eenbisschop,eenstad.Verderzijnerregisters,leenkamersgenoemd,waarinmenoptekendewiewatwanneeraanwie‘leende’,zegmaarlangdurigverhuurde.Ennatuurlijkzijnerdekoopakten,schuldbekentenissen,opgetekendehuwelijksevoorwaarden,reisverslagen,waarinwevelemensenvanadel,vandegeestelijkheidenburgerstegenkomen.Driebelangrijkeverzamelaarsvangegevenszijn-CornelisAureliusmetzijnboekdatbekendstaatalsdeDivisiekroniek,eenkroniekoverHollandZeelanden(West-)Friesland,-W.vanGouthoven,D’oudeChronijckeendeHistorienvanHolland(metWest-Vriesland)vanZeelandendevanUtrecht,’s-Graven-Hage1636(bijHillebrantvanWouw),201,202.-SimonvanLeeuwen,Bataviaillustrata,ofteVerhandelingevandenoorspronk,voortgank,zeden,eere,staatengodtsdienstvanOudBatavien,mitsgadersvandenadelenregeringevanHollandt,Deel1(‘s–Gravenhage1685),1077.-DirkBurgervanSchoorel,ChronykvandegantscheoudeheerlykheidvanhetdorpSchagen(Hoorn,1710,uitgave1767,Schagen,1999)Delaatsteontleentalweerhetmeesteaandebeidehiervoorgenoemde.Eenhedendaagseonderzoeker,verzamelaarenbewerkervangegevensbetreffendehistorischevooraladellijkepersonenisAntheunJansemetzijnboekRidderschap.Behalvehemzijnernogveleandere,maarookzijsteunenopdebekendeensomsdoorhenopgedokenoudebronnen.Geboortedataen–jarenHetwasheellanggeengewoontedegeboortedataof-jarentenoteren.Intallozedocumentenkomenmensenvooralsgetuigen,vanwiedanvermeldwordtdatzeomtrent50of45of70jaaroudzijn.Velenwistennietinwelkjaarzewarengeboren.Hetdeedernietzoveeltoe,ongeveerwaspreciesgenoeg.Datgoldookvoorkinderenvanadellijkeafkomst.Alswehetalweten,danisdat

meertoevaldannauwkeurigheidvanoudersofomgeving.Ofhetismogelijkgeblekendoorterugrekenen–omdatdeleeftijdineenbepaaldjaardooromstandighedenwel(ongeveer)bekendwas–hetgeboortejaarredelijknauwkeurigtebepalen.VangeenvandekinderenvanWillemvanBeierenbastaardvanHollandstaatvastwanneerzezijngeboren.DoorallerleidocumentenwetenwedatAlbrechtdeoudstezoonisenWillemdejongste.DusmoetJandemiddelstezoonzijngeweest.WanneerdebeidedochtersJohannaenBarbarazijngeborenisnietbekend.Welkkinddeeerstgeboreneis,eenzoonofeendochter,wordtnergensvermeld.Daarstaattegenoverdaterwelietsbekendis.EriseendocumentbewaardgeblevenwaarindehuwelijksevoorwaardenstaanopgetekenddiezijnopgemaaktbijhethuwelijkvanWillemvanBeierenenJohannavanHodenpijl1).Datdocumentdateertvan16april1430.WillemvanBeierenisdanplusminus43jaaroud,Johannaisdanmogelijkeenjaarof20.DemoedervanJohanna,ElisabethvanHaemstede,legtsamenmetWillemvanBeiereneenenandervast.Bezitengeld,datwilzeggenlevensonderhoudenzekerheidvanbestaaningevalvanoverlijden,speelteenbelangrijkerol.Kortom,watbrengenbeidehuwelijkspartnersinaanbezittingen?DezoonAntoniusisvoordietijdgeboren,ookalwordtermetgeenwoordoverhemgereptindezehuwelijksevoorwaarden.In1444,14jaarnadehuwelijksvoltrekking,verzoektWillemvanBeierenaanzijnneefenvorstFilipsdeGoede(zieafbeeldinghieronder)toestemmingzijnkinderenjaarlijkseenbedraguittekerenuitdeinkomstenvandeheerlijkheidSchagenendevisserijvandeSchagerenNiedorperKogge,zodatzeinstaatzijneenadellijkestatustevoeren.

Dietoestemmingkrijgthij.FilipsdeGoedevermeldtinzijnbrief2)aanWillemvanBeieren,dathijdietoestemmingverleentvoorzijnkinderen,zijnzonenenzijndochtersenmogelijktoekomstigekinderen.WillemvanBeierenisdanplusminus57jaaroud,zijnvrouwtussende30ende40.Tochlijkthetnietonaannemlijkdathetechtpaarervanuitgaatdathetgezinnietgroterzalworden.WanneeroverigensdebastaarddochterBelyeisgeboren,isnietbekend.DatblijktooknietuitdehuwelijksevoorwaardenbijhaarhuwelijkmetAerstCreytsin1459opgemaakt.3)OokBelyezalgeborenzijnvoor1444,ookalisindietijdeenhuwelijkopeenleeftijdtussende12en15jaarvooreenmeisjenogsteedsmogelijk.DeconclusiezalmoetenzijndatdewettigekinderenvanWillemvanBeierenenJohannavanHodenpijlallengeborenzijntussen1430en1444.DeleeftijdvanWillem,dejongstezoonWillemisdejongstezoon.Alsweervanuitgaandatdekinderenmetenigeregelmaatenmeteengezondetussenpooswordenverwektenzijngeboren,danzalWillemopzijnvroegstgeborenzijnin1435.Voorwaardeisdatdedriezonendirectnaelkaarzijngeborenendemeisjesdaarna.Zitereen

meisjetussen,danwordthetalgauw1437,enzittenertweemeisjestussen,danwordthet1439.Alsdevaderin1444degenoemdetoestemmingvraagt,danishetnietonwaarschijnlijkdathetjongstekindisgeborenin1443ofmogelijk1444.ConclusiezoumoetenzijndatWillem,dejongstezoon,isgeborentussenruwweg1435en1444.Kanhetnauwkeuriger?Mogelijk.HeervanBurghornWillemvanBeierenvanSchagen,bastaardvanHollandvraagtenkrijgttoestemmingomdeBurghorn,eenhoekslijksindeZijpetussendekerktorenvanSintMaartenendeBurghorntebedijkenenintepolderen.Datwerkneemteenaantaljareninbeslagenisklaarinhetbeginvan1461.4)WillemwordtheervanBurghorn,dateenzelfstandigeheerlijkheidwordtmetdehogemiddelenlagerechtspraak.DatwilzeggendatdeheervanBurghornenzijnschoutallevormenvanmisdaaddooralleinwoners,vanadeltotkleinsteburgerbegaan,kunnenbestraffenentotenmetdedoodstrafkunnenopleggen.WillemvanBeierenvanSchagenkrijgtgedaandatzijnjongstezoonWillemheervanBurghornwordt.Datgebeurtpermissivevan22februari14635),tweejaarnadatdeBurghorn‘ingebruik’wasgenomen.Wieheervaneenheerlijkheidwordtenallevormenvanrechtspraakmaguitoefenenwordtookindietijdalshandelingsbekwaambeschouwd.6)Tegenwoordigmoetjedaarvoor21jaaroudzijn.Datwastotvoorkort23jaarendeeeuwendaarvoor25jaar.ToenKarelV,keizer,koning,graafvanHollandenZeeland,heervanWest-Vrieslandop4oktober1540hetzogenaamdEeuwigEdictuitvaardigde,steldehijdeleeftijdwaaropeenmanhandelingsbekwaamgeachtwerd,op25jaar.Devrouwmoest20jaarzijnwildezezondertoestemmingvandevaderinhethuwelijktreden.Zewasniethandelingsbekwaamenhadaltijdeenvoogdnodig.Alleenalsweduwekonzerechtshandelingenverrichten.Deleeftijdvan25jaarkanaleentijdjehebbengegoldenengebruikelijkzijngeweestindejarendaarvoor,maarhoelangisonzeker.Halverwegede15eeeuw,indetijddatWillemvanBeierenop-groeide,wasdieleeftijdmogelijknog12of14jaar.Datverschildeperstreekenperstad.Indeloopvande15eeeuwisdeleeftijdverhoogd.Dathingsamenmetdeverstedelijkingendegroeivandebevolking.Hetisnietonaannemelijkdatin1463dieleeftijdalwasopgeklommentot20jaar.Alsweuitgaanvandejuistheiddaarvan,danzouvaderWillemvanBeierenaanFilipsdeGoedekunnenhebbenverzochtzijnjongstezoontergelegenheidvanzijn20everjaardagtebelenenmetdeheerlijkheidBurghorn.Datzouinhoudendatdejongstezoonisgeborenin1443.Alsdeleeftijdvan25jaaralzouhebbengegoldenin1463,danzoudezejongstezoongeborenzijnin1438.Mogelijkisernogeenanderaanvullendgegevenbetreffendezijnleeftijd,doordatzijnvadervanPhilipsdeGoedetoestemmingkrijgtomaanzijnjongstezoonjaarlijkszijnmoederlijkerfdeelindevormvandetiendenvandeNes(honderdPhilippusBourgonseschilden)tegeven.7)Dietoestemmingdateertvan13juli1450.Zijnmoeder,JohannavanHodenpijl,iswaarschijnlijkindatjaar,ofkortdaarvoor,overleden.WaaromvaderWillemvanBeierendezezoondatmoederlijkeerfdeelwildoentoekomenopdatmoment,isnietduidelijk.Hetkanzijndathetsamenhangtmethetbereikenvande12-jarigeleeftijddoordezejongstezoon.Hijzoudangeborenzijnin1438.Ookditisnietmeerdaneenmogelijkheid.ConclusiezoumoetenzijndatdejongstezoonvanWillemvanBeierenvanSchagen,bastaardvanHollandenJohannavanHodenpijlisgeborenineenvandejarentussen1438en1443.Hetjaar1475IndatjaarisAlbrechtalweergeruimetijdheervanSchagenmetdeverplichtingjaarlijksaanzijnbroersenzussendetoelageuittekerendiehunvaderheeftvastgesteld.Albrechtblijftechteringebrekeendatlevertdenodigespanningenop.Hijwordtwelriddergeslagen,datgebeurtbijdeslagomLuikin1467.ZijnbroerJanneemtdeelaandeslagbijMontlhéryin1465enwordtdaarriddergeslagen.JanheeftdanalcontactenmetHaarlem,uiteraarddoorzijnvaderdiedefamilieVanBerckenrodekent.JanzaltrouwenmetAvevanBerckenrode.Hijzalinlaterejarenzowelschoutalsschepenzijnindiestad.

Delaatstedieridderwordtgeslagen–wantuiteraardmoetenalledriedezonenvanWillemvanBeierenvanSchagenridderworden–isWillem.Datgebeurtin1475bijdebelegeringvanNeuss.VoordietijdheeftookWillemalcontactenmetHaarlem,hetzijomdathijdaarzijnvrouwheeftontmoetvoordietijd,hetzijdoordecontactendiezijnbroerJandaaralhad.Hoedatookzij,alsin1474deinnamevanNeussdoorKareldeStoutenietzovlotverlooptalshijhadgehoopt,roepthijzijnriddersopommetsoldatennaarNeusstetrekken.WillemgaataanhethoofdvaneencontingentHaarlemmersnaarNeuss.KareldeStoutezietzichgenoodzaaktnabijnaeenjaarinjuni1475hetbelegvanNeussaftebrekenenzijntroepenterugtetrekken,omdatdeDuitsekeizerzichermeebemoeitenKarelgenoodzaaktismetdekeizertoteenakkoordtekomen.Willemkeertalsridderterugnaar…Haarlem.BurghornkrijgteenandereheerVoordatWillemmethetcontingentHaarlemmersnaarNeusstrekt,wordtgeregelddatzijnbroerJandeheerlijkheidBurghorntijdelijkinleenkrijgt.KareldeStoutegaatdaarmeeakkoord.DitzalgeregeldzijnvoordatWillemnaarNeussvertrekt.WaaromWillemaandeoproepvanKareldeStoutegehoorgeeftennaarNeussgaatennietJan,zouweleenstemakenkunnenhebbenmethetfeitdatWillemnoggeenridderisenJanalwel.DemogelijkheidbestondbovendiendatWillemzousneuvelenenookdatzaleenredengeweestzijnvoordewisselingvandewacht.HetfeitdatWillemalsenigevandriezonennoggeenridderwaskanechterzwaargewogenhebben.Erkannogeentweederedenzijngeweest.DeVanBeierenshaddenbandenmetHaarlemgekregen,vermoedelijkdoordegoederelatiemetdeVanBerckenrode’s,dieeenvoornamerolspeeldenindiestad.WillemvanBeierenhadaltijdalgoedecontactenmetDenHaag,zijnhuisstonddaar,zijnkinderenzijnervermoedelijkallemaalgeboren.ZijnschoonmoederwoondeerenWillemenzijnvrouwzoudenhethuiswaarinzijnschoonmoederwoonde,bijhaardooderven.Datisookgebeurd.Datwilzeggen,Willemheefthethuisgeërfd,wantzijnvrouwJohannaisvoordedoodvanhaarmoeder,diestierfin1456,overleden.Deandere,tweederedenwaaromWillemzichvoeldeaangetrokkentotHaarlemkantemakenhebbenmeteenvrouw.ZijnHelenawoondemogelijkinofbijHaarlemenzeheetteDuveJacobsdrRaats/Raidt/Raedt.Wanneerzezijngetrouwdisonbekend,maarhetzalgebeurdzijnindezeventigerjarenvande15eeeuw.DekinderenvanWillemIIUithethuwelijkvanWillem(detweede,dejongstezoon)enDuve/Duifke/DouvenJacobsdrRaatswerdenvierkinderengeboren.Ookvanhenzijndegeboortedatanietovergeleverd.Hetgaatomtweezonen,JacobenWillem,entweedochters,AechteenJanne(Johanna).InderegistersvandeleenkamervanWassenaar1226-1744staatdezeaantekening:JonkvrouweDuveJacobsdochter,weduwevanWillemvanScaghen,huldedoorhaarzoonJacobvanScagen,bijdodevanAechteJanPieterszoonsdochter(datum31januari1502)IndeleenkamervanGraafvanHollandIIIRijnland1222-1650staathetvolgende:HendrikvanAlkemadebijoverdrachtdoorFlorisvandeBoekhorstvoorDuveRaats,weduweWillemvanSchagen,Floris’schoonmoederenHendriksnicht,dieaankwamvanHeilwig,dochtervanHendrikvanAlkemade,haargrootmoeder(datum15februari1502).HieruitblijktdatWillemvanBeierenvanSchagenisoverleden,vermoedelijkaanheteindvan1501ofhetbeginvan1502.Dataindeleenkamerskunnenweinigtotveel‘achterlopen’,omdathandelingenwelopdiedatumwordeningeschreven,maardaarvoorensomsruimvoordiedatumwordenverricht.VerderisduidelijkdatzijnvrouwJonkvrouwDuveJacobsdochterRaatsheet.Zijhebbeniniedergevaleenzoon:JacobDemoedervanDuveJacobsdocheriswaarschijnlijkAechteJanPietersdochter.IndeleenkamerGraafvanHollandVIIIFriesland1254-1649vindenweopdedatumvan15juni1500:JanvanSchagenvoorJacobvanSchagen,zijnneef,bijdodevanWillem,diensvader.JanvanSchagen

isdezoonvanJanvanSchagen,dekleinzoondusvanWillemvanBeieren,bastaardvanHolland.DezeJanheefteenneefJacob(ziehierboven)vanwiedevaderWillemisoverleden.DezeWillemisdusnietoverledenin1501of1502,maaralvoor15juni1500.Indezelfdeleenkamerstaatbijdedatum21augustus1508:JoostvanBrederodevoorWillemvanSchagen,zijnneef,bijdodevanJacob,diensbroer.HieruitblijktdatdegenoemdeJacob,zoonvanWillemIIisoverleden,maareveneensdatdezeJacobeenbroerheeft:Willem,diedusnaarzijngrootvaderWillemvanBeierendebastaardvanHolllandisvernoemd.Datblijktookuithetvolgende.IndeleenkamerWassenaar1226-1744wordtop10december1508aangetekend:WillemvanScagen,onmondig,huldedoorFlorisvanderBoechorst,bijdodevanzijnbroerJacobvanScagen.FlorisvanBoekhorstisdemanvanhunzusterJanne,hunzwagerdus.Willemisnogonmondigin1508,noggeen25jaarouddus.In1518leefthijnietmeer.Getuigedeaantekeningindezelfdeleenkamerop4februari1518:JonkvrouweJannevanSchagen,huldedoorEvertdeGras,bijdodevanhaarbroerWillemvanSchagen.IndeleenkamerPolanen1290-1650(1)tenslottestaatop26september1525genoteerd:AechtevanSchagenWillemsdochternaoverdrachtop28-7-1525doorYsbrantvanScoten.(IJsbrantvanSchotenisdebroervanhaarzwager)Op11mei1541staatdevolgendeaantekening:AechtevanSchagenenhaarzusterJannevanSchagen,weduwevanGhijsbrechtvanSchaghen(moetzijn:Schoten),verklarendatderenteisafgelost,welkeverklaringdoorClaesvanMatenesseisovergelegd.AechteWillemsdochterkanin1525dedochterzijnvanmaaréénWillemendatisWillemII,dievoor15juni1500isoverleden.AlleandereVanBeierensvanSchagendieWillemheten,zijnoverledenofnogtejong.AechteheefteenzusdieJanneheet.DezeJanneiseerstgetrouwdmetFlorisvanBoekhorstennadiensoverlijdenmetGijsbrechtvanSchoten.DevierkinderenvanWillemIIvanBeierenvanSchagenenDuveJacobsdochterRaatszijnderhalve:Jacob,Willem,AechteenJanne(Johanna).JacobenWillemzijnbeidevrijjongeniniedergevalongehuwdoverleden.HaarlemIndelijstvanburgemeestersvanHaarlem,komenweWillemvanSchagentegenin1494enalsschepenin1489,1493en1497.8)JanvanSchagen,zijnbroer,isschoutinHaarlemin1478,1482en1499enschepenin1499,hijisburgemeestervanHaarlemin1479en1514.DezoonvanJanvanSchagen,dekleinzoonvanWillemvanBeierenvanSchagen,bastaardvanHolland,JanvanSchagenJansz,isschepeninHaarlemin1510enburgemeestervandiestadtussen1527en1531,tussen1534en1536entussen1536en1540,datwilzeggenbijna14jaarlangmeteenonderbrekingvan3jaar.DeoudstezoonvanWillemvanBeierenvanSchagen,Albrecht,tweedeheervanSchagen,isschepenvandestadHaarlemindejaren1567totenmet1571,5jaarlang.HijisdanookalofficieelzijnvaderopgevolgdalsheervanSchagen.WatWillemvanBeierenvanSchagenverderinenvoorHaarlemheeftgedaanindejarentussen1475enzijndoodvoor15juni1500blijftduister.DefamilievanBeierenvanSchagenheeftgewoondinHaarlem,zijhebbendaareenhuisgebouwddatnunogbekendisalshetHuisvanSchagen,hetstaatindeKoningsstraat.OokJozijna,dedochtervanAlbrechtvanSchagen,envrouwvanSchagen,heeftgewoondinHaarlem.ZijhadeenhuisindeSmeetstraat,waarzijhaartestamentenheeftopgemaaktindejaren1530tot1543.

WillemkrijgtgeldvanzijnnichtJozijnavanSchagenDathetWillemvanSchagendaarinHaarlemtenslottenietechtvoordewindgingblijktuithetonderstaande.Datistevenshetlaatstewatweoverhemvernemen.Op20februari14969)gaatFilipsdeSchoneermeeakkoorddatdeVrouwevanSchagen,JozijnavanSchagen,getrouwdmetJoostvanBorsselen,eenjaarlijksbedragvanhonderdkronentoekentaanWillemvanSchagen,haaroom.Indezebrieflezenwedatzijhaaroomenzijnkindereneenwarmharttoedraagt:‘…endeomsonderlinghelieffdenengunstendiesijheeftendragendeistotWillemvanSchagenhaerenoomendesijnekinderenendebijsonderomdatdenselvenWillemvanSchagennijetsooveelversienisvangoedenbijwijlensijnenheervaderWillemHeerevanSchagenendevadervandevoorscrevenVrouwevanSchagen(zijnbroerAelbrecht),alsJanvanSchagen,sijnenoutstenbroer(inmiddelsishaarvaderAelbrechtoverleden;zijndeoudstevandedriebroers,waardoorJannudeoudtseis).HieruitblijktdatzijvindtdatWillemdebastaardnietzogoedgezorgdheeftvoorWillem,zijnjongstezoon.Dewerkelijkheidwasanders.WaardoorhetWillemnunietzogoedgaat,isonbekend.DoordezebriefwetenweookdatWillemisoverledentussen20februari1496en15juni1500.FilipsdeGoedelaatindezebriefwetendathijdehandelwijzevanJozijnavanSchagenonmiddellijkenvanhartegoedkeurt,omdatWillem‘gedecendeertis(afstamtvan)vandeEdelenbloedevanwsijlenhertogeAelbrechtvanBeijerenGravevanHenegouwen,vanHollantetc.waerzijnvadereenzonewasvandevoorschrevenAelbrecht…’ Geraadpleegd:1)AktevanhuwelijksvoorwaardenvanWillemvanSchagenenJohannavanHodenpijl,1430,authetiekafschrift,1655(RijksarchiefNoord-Holland,RANH,toegangsnummer133,inventarisnummer16).2)AktevanoctrooivanPhilipsvanBourgondiëvoorWillemvanbastaardvanHollandomzijnkinderenjaarlijkseenrenteuitdehelftvandetienden,visserijengoederenvandeSchagerkoggeteschenken,1444,ath.Afschfit1656(RANH,toeg.nr.133,inv.nr.51)3)HuwelijksvoorwaardentussenBelye,natuurlijkedochtervanWillem,bastaardvanHolland,heervanSchagenenEerst(Aerst)Creyts,zoonvanzijnzwagerGerytCreyts.14591charter(NationaalArchiefinDenHaag,NL-NaNA,toegangsnummer1.10.01,inventarisnummer361)4)AktevanoctrooivanPhilipsvanBourgondiëvoorWillemdebastaardvanHolland,totbedijkingvandeZijpe,waardoordeheerlijkheidBurghornontstaat,1456,authentiekextract1650;meteenaktevanlegalisatiedoorschout,burgemeesterenenschepenenvan‘s–Gravenhage1651,metweeafschriften,z.j.(19eeeuw)(RANH,toeg.nr.133,inv.nr.25)5)RANH,toegangsnummer133,inventarisnummer132.6)H.Ankum,Lacessationndelaminorité.TijdschriftvoorRechtsgeleerdheid44,(1976),291-335;S.J.FockemaAndreae,DeMeerderjarigheids-termijnenDevervroegdemeerderjarigheid,BijdragentotdeNederlandscheRechtsgeschiedenis,1ebundel,(Haarlem1888);EeuwigedictvanKeizerKarelV;http://de-wit.net/bronnen/histo/eeuwig_edict_keizer-karel-1540.htm.7)NL-HaNA,toegangsnummer1.10.01,inventarisnummer359.8)D.GuldewagenenP.Steyn,Naam-RegistervandeHeerenvandeRegeeringderstadHaarlem,vandeMinistersvandien;envanderzelvercommissien;alsmedevaneenigeamptenenemployenbinnendezelve(Haarlem1732).9)RANH,toegangsnummer133,inventarisnummer48

Afbeelding1.WillemvanBeierenbastaardvanHolland,eersteheervanSchagen,1387/1389-1473

Afbeelding2.HethuisvanSchagen,KoningstraatinHaarlem(fotoGoogle-earth)

Afbeelding3.FilipsdeSchone,devorstmetwieWillemtemakenhadindelaatstejarentussen1494en1500

Afbeelding3.GezichtopHaarlemuithetnoordwesten,metdeblekerijenopdevoorgrond,JacobIsaaksz.vanRuisdael,ca.1650–ca.1682(RijksmuseumAmsterdam)

Afbeelding4.SlagbijNeuss(29 juli 1474 – eind mei 1475),waarWillemtotridderwerdgeslagendoorKareldeStoute

Afbeelding5.SchagenenhetslotSchagenzoalsWillemIIbeidegekendzalhebben.DezeplattegrondisweliswaargemaaktalsonderdeelvanhetprocestussendefamiliesVanNijenrodeenVanBeiereninhetderdekwartvande16eeeuw,maarergveelzalernietveranderdzijntussen1499(hetmogelijkesterfjaarvanWillemII)en1560à1570.