Werknemer 2.0, CAO 2.0 en de rol van de OR daarbij

Henk Stratingwww.hsarbeidsvoorwaarden.nl

Slim, snel en sociaal

12-04-23 2HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Werknemer 2.0

• Babyboomers of protestgeneratie: 1940-1955

• ‘Verloren’ generatie: 1955-1970

• Pragmatische generatie: 1970-1985

• Einstein-generatie of screenagers: 1985-2000

12-04-23 3HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Wie is werknemer 2.0

• Samenwerken, communiceren, netwerken• Bereid kennis te delen!!• Schakelen en multi-tasken, multi-inzetbaar• Autonoom, zelfsturend, dynamisch• Vervagende grens tussen werk en privé• Vervagende grens tussen reëel en virtueel

(Bron: NCSI-brochure Werknemer 2punt0)

12-04-23 4HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

..., maar ook ...

• Snel verveeld en concentratieverlies• Hoge eisen en verwachtingen• Losjes en slordig in omgang• Wars van hiërarchische lagen• Snel van baan verwisselen

90% van de starters heeft binnen jaar 2e baan53,3% tussen 15 en 24 jaar 2 tot 5 werkgevers(Bronnen: onderzoeken uit 2007 en 2008)

12-04-23 5HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Boeien en verbinden

• Niet binden, maar boeien en verbinden• Bepaal het ‘wat’ en laat het ‘hoe’ over• Investeer in ontwikkeling en employability• Zorg voor goede randvoorwaarden• Geef vrijheid en stuur op vertrouwen• Bied identiteit, authenticiteit en waarde• We’re the leaders, wait for us - Don’t do evil

12-04-23 6HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Ontwikkeling van zzp’ers

• 2008: ‘naar een verdubbeling in 2010’• 2010: 1 miljoen-grens bereikt??• Wilthagen: 30% van de arbeidsmarkt zzp’er• TNO: flexibele schil naar 30% in 2015• ‘Laat zzp’er delen in scholing, sociale

zekerheid en pensioenregelingen’• Voorzitter ZBO: naar een CAO voor zzp’ers• SER-advies is in de maak12-04-23 7HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en

onderhandelingen

Ondernemende werknemer

• Ruimte voor ondernemen en innoveren

• Archetype Artur Fry – M3 post-it-notes

• Meedelen in succes en falen

• CAO en arbeidsvoorwaarden aanpassen!!

12-04-23 8HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

CAO 2.0 (concept HS Arbeidsvoorwaarden)

• Flexibel: ruimtegevend en stimulerend (in plaats van voorschrijvend en regelend)

• Budgetten in geld en/of vrije tijd• Keuzevrijheid en keuzemogelijkheden• Zelfroosteren en thuiswerken (werk en privé)• Goede randvoorwaarden op het werk en thuis• Persoonlijke ontwikkeling en inzetbaarheid• Variabele en resultaatgerelateerde beloning• Duurzaamheid: mobiliteit, vitaliteit, langer

doorwerken (ook in zware beroepen!)

12-04-23 9HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Voorbeelden van innovatieve CAO’s

• ABNAMRO (2007)• KPN• Water- en energiebedrijven• Schiphol, ANWB, Reclassering, Particuliere

beveiliging, Schoonmaak, MijnStudent• Zorg en welzijn: kinderopvang, De Opvoedpoli• Caesar Group e.a., Movares (oud NS)• NCSI: Battle CAO 2.0 voor de toekomst12-04-23 10HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en

onderhandelingen

Voordelen van CAO 2.0?

• Management: minder ‘probleemoplosser’, meer stimulator, capaciteiten medewerkers beter benutten, boeien in plaats van binden

• Medewerkers: regie in eigen handen, baas over eigen geld en vrije tijd, levenfasebeleid, combinatie werk en privé, keuzevrijheid voor nu en/of later, investeren in jezelf

12-04-23 11HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Weerstanden?

• Management blijft regelen en voorschrijven• Management weigert ruimte te geven of het

gebruik ervan te stimuleren• Medewerkers willen oude zekerheden behouden• Medewerkers weigeren de ruimte te benutten

@HenkStrating Zo'n flexibel budget is voor veel mensen toch primair iets afschrikwekkends/engs/onbekends. Schone taak voor de bonden!

12-04-23 12HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Moderne arbeidsverhoudingen

• ‘Van touwtrekken naar samen puzzelen’• Onderhandelen op basis van vertrouwen• X-stra: andere kijk op CAO-conflicten• Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie• NCSI Wasstraat CAO’s, Battle of CAO-concepts• Baliemanifest 11-11-2009, CAO 2.0• Nieuwe impulsen ‘na de crisis’?!

12-04-23 13HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Professioneel CAO-onderhandelen

• IVA: Wie is de NL CAO-onderhandelaar?• Technologische ondersteuning:

- rekenkundige ondersteuning met F3- CAO-Navigator- digitaal employability portfolio- programmatuur zelfroosteren

• CAO-procesondersteuning

12-04-23 14HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Rol voor de OR?

• CAO = traditioneel domein vakorganisaties

• Organisatiegraad vakbonden daalt

• Complexiteit/diversiteit CAO’s neemt toe

• Medezeggenschap zoekt nieuwe impulsen

12-04-23 15HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Zwaktes van de OR

• Gebrek aan specifieke expertise

• Ongelijkwaardige machtsbalans

• Ontbreken van continuïteit

12-04-23 16HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Kracht van de OR

• Betrokkenheid bij het bedrijf

• Representativiteit werknemers

• Samenhang CAO met bedrijfs- en HRM-beleid

12-04-23 17HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Praktijkcasus: woningcorporaties

12-04-23 18HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Praktijkvoorbeelden

• Technische groothandel: 2-zijdige consultatie

• Schiphol Group: driehoeksoverleg

• Farmaceutische bedrijven: driepartijenoverleg

• Atos Origin Nederland: OR als CAO-partner

12-04-23 19HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen

Plan van aanpak

• Bepaal de eigen doelen

• Onderzoek draagvlak bij de achterban

• Overleg met directie en vakbonden

• Met kleine stappen naar grote doelen

12-04-23 20HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen