Post on 08-Aug-2015
description
Cognitieve ontwikkeling: Vygotsky’s theorie Dorian de Haan
Overzicht: Persoon Vygotsky Theoretische begrippen Toepassing: educatie
Literatuur Usha Goswami (2008), Cognitive
Development pp. 389-398 Artikelen in International Journal of
Behavioral Develpment 205, vol. 29, 3, pp. 1-10; Cole, Karpov, Correa-
Chávez & Rogoff.
Vygotsky 1896-1934 : waarom populair ? Belangstelling voor de rol
van de sociale context voor de ontwikkeling
Thema’s & Toepassingen Relatie theorie-praktijk
– Educatie: motivatie, interactie, zelfregulatie, vakken als wiskunde, lezen en schrijven
– Volwassenenonderwijs, werk, organisaties
– Psychotherapie
Davidov 1930-1998
Galperin 1902-1988 Elkonin 1904-1984
Alexander Luria 1902-1977
1e generatie
2e generatie ‘Russen’
3e generatie internationaal
Leontiev 1903-1979
Lev Semenovich Vygotsky, de persoon
Google: Ongeveer 2.160.000 resultaten
Studie rechten en medicijnen aan Universiteit van Moskou Psychologie, filosofie, literatuur aan officieuze Shanyavskii Volksuniversiteit
Leraar pedagogische academie in Gomel Psychologisch laboratorium Universiteit Moskou
Op 38 jarige leeftijd overleden aan tubercolose Werk door Stalin besmet verklaard 1956 eerste samenvatting gepubliceerd, tussen 1982-1984 compleet http://www.youtube.com/watch?v=7J195QMny_4
CHAT: cultuur-historische activiteits theorie
1. Sociale processen
Agrarische samenleving
– Arbeid en socialisatie van kinderen niet gescheiden
– Informele onderwijssetting: routines
– Kennis ingebed in alledaags leven
– Leren door middel van observatie, imitatie, participatie
– Kinderen passen zich aan aan omgeving
– Opvatting van leren: rijping
Industriële/ informatie samenleving – Arbeid en socialisatie van
kinderen gescheiden – Formele onderwijssetting:
instructie – Kennis abstraheert van de
situatie – Leren door middel van taal
en andere symboolsystemen – Omgeving wordt aangepast
aan het kind – Opvatting van leren:
Sociaal-constructivisme
Sociaal-historische context
Sylvia Scribner & Michael Cole, 1981 (Cole,2005, p.3)
Onderzoek naar relatie tussen scholing en literacy Vai schrift in Liberia • Functie in handel en persoonlijke communicatie • Geen relatie met schoolprestaties • Literacy als sociaal georganiseerde praktijk : leren van procedures verbonden met psychologisch gereedschap (Karpov, 2005,4-7)
VAI tekst
2. Gemedieerde cognitie �
Semiotische activiteit, als psychologisch gereedschap voor de ontwikkeling van het intermentaal functioneren op het sociale niveau naar intramentaal functioneren op het psychologische niveau (Goswami, p. 391)
Mediatie en ontwikkeling van reflectief bewustzijn
Ervaring is gesocialiseerd en gesymboliseerd: Alledaagse interactie:
fysieke, materiële wereld sociale wereld (onderwijs: de Vreedzame school opsteker / afbreker) wereld van emoties (stout handje)
Schoolse interactie: wetenschappelijke begrippen (Goswami, p. 393)
Tekensystemen: het schrift, de wiskunde, de plattegrond, de compositie, choreografie, schema’s en grafieken ..
(Cole, 2005,p.3 voorbeelden Nepal, Nieuw Guinea, Mexico)
Taal als gereedschap
Spontane begrippen Mentaal model geworteld in
gebeurtenis: betekenis verworven door ervaring:
episodisch betekenissysteem concept
interne reorganisatie
structuur
metalinguïstisch bewustzijn
Wetenschappelijke begrippen Mentaal model verworven via taal :
semantisch systeem Concepten: vaktaal, theorie,
perspectief Reflectie over begrippen
Bewustzijn van inwendige structuur
Onderwijzen van wetenschappelijke begrippen en procedures: theoretisch leren
Activiteitstheorie
Leontiev: ontwikkeling is leren deelnemen aan samenleving Perspectief van de historische bepaaldheid van arbeid en
kondities van cultuur, cognitie en leren o activiteiten worden gedefinieerd door een maatschappelijk doel
(spel, werk etc) en vinden hun oorsprong in motivatie (het waarom) o activiteiten worden gerealiseerd door doelgericht handelen (‘action’)
(het wat) o activiteiten worden uitgevoerd (operation) op een bepaalde wijze
(eventueel m.b.v. gereedschap) (het hoe) (Karpov 2005, p. 72-73)
Holistische, dialectische benadering: leren als onderdeel van een activiteit, waarin elementen elkaar wederzijds beïnvloeden
Object van handelen bv. Kennis
Activity = zich ontwikkelende complexe structuur van gemedieerd en gezamenlijk menselijk handelen
Artefacten van de cultuur, bv. grafieken, computer
Resultaat, bv. Tekst, tentoonstelling
Samenwerken Leergemeenschap Klas, buurt ..
Gedragsregels, interactie
Ontwikkeling en onderwijs
Van inter- naar intrapsychologische processen o Zone van de naaste ontwikkeling (Goswami, p. 392)
o Scaffolding o Internalisatie
o School: symbolisch spel (Goswami, p. 395)
theoretisch leren (Goswami, p.394)
ZPD: afstand tussen het
actuele niveau van zelfstandig probleem oplossen en de potentiële ontwikkeling onder begeleiding (Goshami:392)
Scaffolding Hetondersteunings systeem van ouders, leerkrachten en
‘peers’ dat bijdraagt aan de ontwikkeling van het kind (Goshami:393-394)
ZPD & scaffolding�uitwerking 1
Barbara Rogoff: ZPD: ‘dynamic region of sensitivity to learning the skills of culture in
which children develop through participation (..)’ Scaffolding: op afstand ‘verborgen’ arrangementen ‘apprenticeship’ ‘guided participation’ ‘community of learners’
Belang non-verbale communicatie en observatie actieve rol van kinderen in structureren van eigen ontwikkeling http://www.intentcommunityparticipation.net/videos-interviews
Learning through intent community participation
http://www.intentcommunityparticipation.net/
ZPD & scaffolding uitwerking 2
James Wertsch Onderzoek interactie constructietaak: Braziliaanse moeders
met weinig scholing en leerkrachten Kader: activiteitstheorie verschil in situatiedefinitie en doelen: ‘taak’ om op een efficiënte manier uit te voeren versus focus op leerproces van het kind: educatieve situatie
Relatie met onderwijservaring als sociale praktijk
ZPD & scaffolding uitwerking 3 Jean Lave & E.Wenger Collectivistisch perspectief
nieuwkomers: steeds betere deelname & lid van gemeenschap
Definitie: het proces waarin kennis, die wordt aangeboden of ontdekt in interactie, geincorporeerd wordt in het eigen mentaal funktioneren van een kind. Het gaat om de transitie, het opnemen, eigen maken van kennis (Goswami: 391). – Psychologisch gereedschap wordt ‘interne
mediator van cognitieve ontwikkeling’ Empirische evidentie?
Empirische evidentie
Scaffolding: Onzichtbare kinderen: vooral aandacht voor de ondersteuning van de volwassene Theoretische onderbouwing, positieve uitkomsten maar beperkte statistiek
Maar: hoe leert het kind in interactie? Internalisatie als ‘magische formule’
Ontwikkeling en onderwijs
Van inter- naar intrapsychologische processen o Zone van de naaste ontwikkeling (Goswami, p. 392)
o Scaffolding o Internalisatie
o School: symbolisch spel (Goswami, p. 395)
theoretisch leren (Goswami, p.394)
ZPD & scafolding
Ontwikkelingstheorie Piaget & Vygotsky
Piaget: 1896-1980 Het actieve kind zelfontdekkend leren cognitief conflict:
assimilatie en accomodatie in interactie met
leeftijdgenoten
Constructivisme Materieel rijke leeromgeving
Vygotsky: 1896-1934 Het participerende kind Belang van de historische
en sociaal- culturele omgeving
interactie met een meer ervaren persoon
Sociaal-constructivisme Sociale context
Toepassing Piaget in onderwijs
Organiseren van zelfontdekkingen Cognitief conflict
Observatie door Leerkracht
Interacties klasgenoten
Toepassing Vygotsky:
De ‘bemiddelende’ volwassene
Belang van psychologisch gereedschap
‘Leidende’ activiteit; Baby’s emotionele interactie Peuters objectgerichte
gezamelijke aandacht Kleuters: spel Vanaf 6 jaar: leren &
instructie Adolescentie: interactie met
peers
Symbolisch spel & abstract denken
Vygotsky: In play “action arises from ideas rather than from things”(..) operating with the meaning of things leads to abstract thought” (Goswami, p. 396)
Theoretisch leren: Schrijven
Van Engen A.(1994). Schrijven in de basisschool. Groningen:Dijkstra
Theoretisch leren: rekenen/wiskunde
‘Systeem-theoretisch’ leren Begin bij het abstracte, het
wetenschappelijke begrip/ de centrale conceptuele structuur: belang van het invoeren van een maat als teleenheid, als vergelijkingseenheid.
1 = wat gelijk is aan de maat Belang van getalbegrip (Goswami p.
363) versus tellen als talige routine.
Vygotsky, 1986 p. 188 “Instruction (..) must be aimed not
so much at the ripe as at the ripening functions”
Voorbeeld reken-/wiskundelessen
1. Orientatie: ervaring buiten en in school – dagelijks meten en wegen, activiteiten in de
klas – relatie tussen object en te meten eigenschap
(lengte, volume, gewicht) – verschillende maten: een exacte basis voor
kwantiteit 2. Generalisatie: inzicht in functie van materialen
als maat 3. Introductie van getal in relatie tot maat
Vygotskiaanse principes in Nederlands ‘Realistisch rekenonderwijs’
Orientatie op wiskundige aspecten van de realiteit
Contextrijke probleemsituaties Werken met verschillende
symbolische representaties (materialen en schema's)
Groepswerk en interactie Structurende rol van de
leerkracht Integratie van onderdelen
rekenen/wiskunde
ZPD: niveau bepaling
ZPD: “a prospective rather than retrospective characterization of cognitive development” (Goswami: 392)
Meten van intelligentie: observatie van leerpotentieel - vooruitgang na bepaalde hoeveelheid hulp : ‘Dynamic assessment”
http://chloe01.edublogs.org/2010/09/12/ict-based-dynamic-assessment-to-reveal-special-education-students-potential-in-mathematics/
Onderzoek Scaffolding in de dagelijkse ‘informele’ praktijk van het gezin
Hoogsteder, M. (1995) Theorie componenten * Gemeenschappelijke
activiteit * Dyade novice - expert * Taak probleem-oplossen * Op het kind gerichte
activiteit
Praktijk: culturele context van dagelijkse interactie * ‘conversationeel’
Ecologische representativiteit van stapsgewijze instruktie in ‘informeel’ leren?
Onderzoekssituatie – prototypisch setting van VVE - is niet goed te vergelijken met dagelijks informeel leren
Onderzoek Scaffolding op school Interactie leerkracht-
leerling Tharp & Gallimore (1988) ‘Activity centers’
basis is voorkennis van leerlingen actieve participatie
Newman e.a. (1989) problemen situatie-definitie, vaststellen ‘actuele ontwikkeling’ & intersubjectiviteit
Samenwerking tussen leerlingen
Palincsar &Brown (1984) Reciprocal teaching’ (G:394)
Van ‘other’ naar ‘self-regulation’
Siegler & Alibali (2005) Verschillende uitkomsten
(verschil in niveau, aard van de taak, verschil in ideeën)
Rogoff e.a. (1982, 1986,1989) Planmatige aanpak,doelgericht, Educatieve interactie
Motivatie, imitatie Leren om samenwerkend te leren Voorwaarde: denken over elkaars ideeën (Mercer e.a., 1999)
Vygotskiaanse principes in Nederlands ‘Ontwikkelingsgericht Onderwijs’
Leren in betekenisvolle contexten: sociaal-culturele activiteiten
Structurerende rol en participatie van de leerkracht
Taal als cognitief gereedschap Groepswerk en interactie Brede ontwikkeling: holistische benadering Uitgaan van de ‘leidende activiteit’ in
verschillende levensfasen
De drijvende tuin vanYuppopolus�Ontwikkelingsgericht Onderwijs
Leerkracht en Leerlingen van Groep 4
Behoud van drijvende tuin
Bewoners IJburg
Bedoeling: Natuuronderwijs, lezen informatieve tekst, strategisch schrijven
Betekenis: een tuin van de wijk en de school
Keuze onderwerpen,rollen tijdens presentatie
Medewerkers afd. Groen- voorziening Informateve boeken tuingereedschap
Afspraken,taken