Visie op Onderwijs en Onderzoek:Van ‘strangers in the night’ naar

een gelukkig huwelijk?

Sanneke BolhuisLector Fontys Lerarenopleiding Tilburg

(www.fontys.nl/lectoraten/leerstrategieen)

Conferentie ‘Lessen uit onderzoek’Utrecht 28 januari 2010

Een gelukkig huwelijk?

o Elkaar kennen, wederzijds op de hoogte zijno Waardering + begrip voor wat ander doet en is

In elkaar ‘toegevoegde waarde’ zieno Gemeenschappelijk doel/streven/opvatting

over waar het eigenlijk om gaato Erkenning elkaars bijdrage hieraan en

gezamenlijke activiteiten

Kennismaking?

Strangers in the night,Exchanging glances,Wondering in the night,What were the chances,……….Something in your eyes was so inviting,Something in your smile was so exciting,Something in my heart told me I must have you.

ONDERZOEK ONDERWIJS

MAATSCHAPPIJ

?

ONDERZOEK ONDERWIJS

MAATSCHAPPIJ

?

Gezamenlijk doelOnderzoek: beter begrijpen hoe zij zich ontwikkelen en lerenOnderwijs: bijdragen aan hun ontwikkeling en leren

WAAR GAAT DIT OVER?

ONDERZOEK

ONDERWIJS

ONDERZOEK ONDERWIJS

Hoe komen onderzoek en onderwijs bij elkaar?

Onderzoek? Onderwijs?

Welke stappen van onderzoek richting onderwijs?

Welke stappen van onderwijs richting onderzoek?

Van onderzoek naar onderwijs? (1/2)

Niet blijven steken in ‘ver weg’ onderzoek, maar:1.Verworven inzichten toegankelijk maken

(samenvatten, vanuit praktijkvragen beschrijven, in normaal Nederlands; niet alleen schriftelijke media – ook film, internet; vertalen in methoden)

2.Praktijkrelevant onderzoek; beleidsonderzoek, ontwerponderzoek. Scholen bij nodig.

Praktijk:

GeordendAbstractHelder Contextloos

Wetenschappelijke informatie:Onduidelijk

Veel tegelijkWat betekent dit?

Wat moet ik doen?

PRAKTIJK < HANDELEN < KENNIS < INFORMATIE

Van onderzoek naar onderwijs? (3/5)

3. Onderzoek in opdracht van groep scholen, één school of deel van een school (locatie, team)

4. Onderzoek samen met deelnemers uit groep scholen één school of deel van een school (locatie, team). Deelnemers: sl e/o leraren.

5. Schoolleiding en/of leraren leren om zelf (praktijk)onderzoek te doen

ONDERZOEK:Wie zet welke stappen?

… individuele onderzoekers

… hoogleraren … onderzoeksgroepen

Onderzoeksbeleidsmakers- uit onderzoekswereld zelf-bij overheid e.a. financiers Criteria voor financiering en benoemingen.

Van onderwijs naar onderzoek? (1/3)

Niet blijven steken in routinematig handelen, maar1.Op de hoogte blijven wat er speelt: bij

leerlingen, in de samenleving, in het vak, enz.2. Informatie op waarde voor eigen onderwijs

selecteren, beoordelen en gebruiken3. In bijzonder resultaten uit onderzoek,

wetenschappelijk verantwoorde informatie

Maar … gaat om het gebruik in de praktijk

Van onderwijs naar onderzoek? (4/7)

4. Gebruiken bij het vinden van oplossingen voor problemen en ontwerpen van innovatie;

5. én bij evalueren van oplossingen en innovaties:6. onderzoekers in de school halen + opdracht tot

onderzoek geven

7. met onderzoekers samenwerken

Van onderwijs naar onderzoek? (8/10)

8. Leraren (en schoolleiding) leren om zelf praktijkonderzoek in de school te doen (onderzoekers als begeleiders)

9. Praktijkonderzoek door leraren en schoolleiding toegepast als professionele leerstrategie

10. Kwaliteitszorg in handen van leraren zelf: teamwerk voor professioneel onderwijs

Onderzoek naar de eigen lespraktijkVoorbeeld

(Rogers et al., 2007):

– Docent onderzoekt multiple-choice vragen– Twee typen data/gegevens:

• Eén klas open vragen; andere klas multiple choice;

• Leerlingen vragen naar hoe ze tot een keuze voor een antwoordalternatief komen

– Conclusie: antwoorden van leerlingen op multiple-choice vragen doen geen recht aan inzicht van leerlingen

Onderzoek naar de eigen lespraktijk, wat levert het op? Voorbeelden

Professionele ontwikkeling op het gebied van bijv.:• Docenten gaan anders gaan denken over de

bruikbaarheid van middelen (Calhoun, 2002)• Docenten stemmen hun instructie af op ‘nieuwe’

kennis over hun leerlingen (Calhoun, 2002)• Docenten ontwikkelen een betere persoonlijke

relatie met leerlingen (Rogers et al., 2007)

De cyclus van praktijkonderzoek in de school

(2)REFLECTIE

Kennis gebruiken Onderzoeksvragen formuleren. Hoe

deze te beantwoorden?

(4)(HER)ONTWERP

voor praktijk(1a)

HANDELEN & signaleren van problemen en/ofwensen verbetering

(3) ONDERZOEK uitvoeren: Gegevens verzamelen en analyseren. Conclusies trekken voor praktijk

(1b) vervolg HANDELEN volgens herontwerp

Hoe maak je praktijkonderzoek door docenten succesvol?

1. Docenten formuleren eigen vragen2. Kan individueel, maar … met collega’s meer

effect (bijv. team als opdrachtgever; etc.)3. Gelegenheid en tijd om te leren onderzoeken

en onderzoek te doen: faciliteren!4. Continuïteit. Dus geduld, niet opgeven bij

tegenvallers maar ervan leren. Onderzoek verschilt in tempo van onderwijs.

Hoe maak je praktijkonderzoek door docenten succesvol?

5. Resultaten delen: communicatie in de school 6. Communicatie met andere belanghebbenden

(ouders, buurt, maatschappelijk werk, politie)7. Als onderdeel van kwaliteitszorg benutten8. Inpassen in IPB9. Schoolleiding: betrokkenheid! Bij dagelijks werk

betrekken, tot schoolcultuur maken

Kwaliteitszorg zonder praktijkonderzoek

(2)Geen of weinig (gezamenlijke )

REFLECTIE

(4) Misschien infonaar praktijk (bv.

OR, ouders) (1a)HANDELEN

(3) Kwaliteitszorg = ONDERZOEK voor bestuurlijk en extern gebruik (verantwoording)

(1b) zelfde HANDELEN: ev. bijstelling of nieuwe actie in opdracht, ‘omdat het moet’

Leraren & onderzoek = veelvormig

• Leerlingonderzoek begeleiden• Resultaten onderzoek in eigen vakgebied

bijhouden en vertalen voor onderwijs• Resultaten vakdidactisch en onderwijskundig

onderzoek bijhouden en vertalen• Zelf onderzoek naar eigen praktijk doenPROFESSIONEEL onderwijs vereist FACILITEREN

ONDERWIJS: Wie zet welke stappen?

… individuele leraren

… teams

… schoolleiding

Onderwijsbeleidsmakers- uit onderwijs zelf: besturen, beroepsverenigingen- overheid

… lerarenopleiders

… lerarenopleidingen

ONDERZOEK ONDERWIJS

MAATSCHAPPIJ

BELEID NODIG!

Meer over lezen?

• Onderzoek de school in!? Artikelen n.a.v. conferentie 25 september 2008, VO-Raad, Utrecht.

• Bolhuis, S. (2008). Onderzoek in de school. Meso Magazine 28(160), 25-26.

• Dat zoeken we zelf wel uit. Over onderzoek in de school door docenten, teamleiders en (midden)management. Themanummer Mesofocus 2009 (73) Deventer: Kluwer

• Bolhuis, S. (2009). Hoe kan onderzoek bijdragen aan goed onderwijs? Meso Magazine 29, 168, 16-18

Onderwijs en onderzoek:een gelukkige relatie gewenst!

And ever since that night,We've been together,Lovers at first sight,In love forever,It turned out so right,For strangers in the night.

DANK VOOR UW AANDACHT