1 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw Prof.dr.ir. Marleen Hermans

Leerstoel Publiek opdrachtgeverschap in de bouw, TU Delft

Managing Partner, Brink Management & Advies

2 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Publiek opdrachtgeverschap in de bouw

De wijze waarop een organisatie in de publieke sector ten

aanzien van haar verantwoordelijkheden in de gebouwde

omgeving haar interactie met de markt intern en extern

vormgeeft en ten uitvoer brengt.

Leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap wil een bijdrage leveren

aan de professionalisering van opdrachtgevers binnen dit

specifieke domein.

Wat speelt er?

• Complexere projecten

• Verantwoording dominanter

• Middelen beperkter

• Opdrachtgever: regieorganisatie

• Opdrachtnemer: integrale dienstverlening

Overheid Overheid

Markt Markt

Overheid Overheid

Markt Markt

Van… Naar…

Krimpende overheid Meer focus op kerntaak Meer standaardisatie Meer behoefte aan flexibiliteit

Impact op primair proces Onderscheid generiek / specifiek en courant / incourant Low impact = Standaard producten & processen Individu vs. geheel

De markt levert Inkoop op eindresultaat LCC / TCO Risicobeheersing / -premie

Klant / gebruiker Klant /

gebruiker

Klant / gebruiker Klant /

gebruiker

Veranderingen in de keten

Bron: Brink Management & Advies

5 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Samenwerking Prestatiebeloning

Kwaliteit

eindresultaat

Risicobeheersing

Levenscyclus-

kosten

Toekomstwaarde

Verander

opgave

Innovatie

Verantwoordelijk-

heid Grip en sturing

Duurzaamheid

Foto © Marja van Bochove, 2009

Ontzorgen

Bestaande

voorraad

Integrale

werkplekken

6 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Grote veranderbewegingen

• Naar een regieorganisatie: sturen op afstand

• Nieuwe samenwerkingsvormen: sturen op prestatie

• Meebewegen met veranderend gebruik: adaptiviteit = sturen

op toekomstwaarde

• Van nieuwbouw naar bestaande voorraad

7 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

1. Regisserend opdrachtgeverschap

• Kerntaken

• Sturing markt bedrijfsdoelen & eindresultaat

• Laagste kosten -> TCO & LCC

• Inspanningsgericht -> beloning naar prestatie

• Innovatie & kennis markt

• Risico’s (ver)delen

• Financiering (deels) bij marktpartijen

• Maar ook:

Onderling samenwerken

vanwege schaalgrootte, kennis

& vaardigheden

8 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Manieren van uitbesteden

Geïntegreerd Managing agent Verzelfstandigd Coöperatie

Traditioneel

product eisen proces gedrag

Inspanning,

laagste prijs

Resultaat,

Prijs-kwaliteitverhouding

Lange termijn

Bestek & tekeningen

‘Aannemers’

Functionele specs

‘integrale dienstverleners’

Volgtijdelijk & gefragmenteerd

Samenhang,

risicobeheersing,

innovatie

‘Wij -Zij’

Samenwerking,

dialoog, partnership

VA

N

NA

AR

2. Nieuwe samenwerkingsvormen

Bron: Brink Management & Advies

Typen

samenwerkingsvormen

Bron: Brink Management & Advies

11 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

‘Nieuwe’ samenwerkingsvormen

Type Doel

VRAAGGESTUURD

Geïntegreerde contracten, maincontracts

Sturen op eindresultaat, ‘huisvesting als dienst’

ESCO’s, DBFMO’s TCO / LCC, financiering en financiële prikkel bij markt

Raamcontracten / Inkoopsamenwerkings-verbanden

Benutten van schaalvoordelen en bundelen van expertise

Partnerships / allianties / ketensamenwerking

Stroomlijnen van belangen, samen ontwikkelen, procesoptimalisatie

Managing agent ‘Tussenpartij’ voor coördinatie & kennis

AANBODGESTUURD

Conceptontwikkeling Gestandaardiseerd integraal product, lean keten, gezamenlijke ontwikkeling

12 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Toekomstwaarde = zorgen dat gebouw in gebruik is en blijft: Adaptief Vermogen

3. Meebewegen met

veranderend gebruik

13 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Gebruiksdynamiek

14 Challenge the future mede mogelijk gemaakt door

Herbestemmings-dynamiek

Woningbouw nieuwbouw

Utiliteitsbouw nieuwbouw

GWW nieuwbouw en

herstel

Onderhoud gebouwen

GWW onderhoud

Utiliteitsbouw herstel en verbouw

Woningbouw herstel en verbouw

€ 9,7 mld

€ 7,1 mld

€ 8,5 mld

4. Van nieuwbouw naar bestaande voorraad Bouwproductie per sector

€ 5,9 mld

€ 9,1 mld

€ 5,7 mld

€ 4,3 mld

Beheer en onderhoud € 25,1 mld

Nieuwbouw € 25,4 mld

Onderscheid B&O t.o.v. PM

• Lange termijn / structureel karakter

• Continue interactie met gebruikers

• Diffuse regelgeving bestaande bouw

• Matige informatievoorziening voorraad

• Beperkte strategische & tactische aandacht

• Sterk technische oriëntatie (niet op functionele aspecten gericht)

• Specifieke zeer gefragmenteerde leveranciersmarkt met beperkt coördinatievermogen

Foto © Morpheus, 2010

17

Huisvestingscyclus en

informatiebehoefte

Initiatief Definitie Ontwerp Voorbereiding Realisatie Exploitatie Sloop /

herontwikkeling / renovatie

Informatievoorziening door de keten

• Specificeren

• Ontwerpen

• Verifiëren

• Integreren

• Valideren / rechtvaardigen

• Monitoring

In alle fasen van huisvestingproces werken vanuit & toetsen aan programma van eisen

Foto © Marina Noordegraaf, 2009 19

Veranderende opgave infovoorziening

- Veranderende sturingsprincipes (b.v. in prestatiecontracten) betekenen veranderende infobehoefte

- Veranderende rollen (b.v. in nieuwe contracten) betekenen overdracht van verantwoordelijkheid voor infovoorziening – t.b.v. verantwoording, control, controle

- Adequate én efficiënte aanpassing informatievoorziening vergt samenwerking tussen partijen

Uitgangspunten

• Redeneren vanuit informatiebehoefte in de exploitatiefase; niet vanuit ‘beschikbare’ informatie in bouwproject;

• Informatiebehoefte gerelateerd aan eisen aan en risico’s voor gebruiker en eigenaar.

• Informatievoorziening passend bij verschillende ‘ontwikkelingsstadia’ beheerorganisatie (traditioneel – functionele maincontracts)

Relatie informatievoorziening

BIM • Koppeling functionele specificatie – BIM

• Onafhankelijke Certificering van BIM-modellen (betrouwbaarheid, rijkdom)

• Simulatie / scenario’s

• Document management

• Clashdetectie

• Planning

• Configuratiemanagement

• Koppeling kostenraming

• Decision management

• BIM als kennisdrager voor totale levenscylcus (kennisbehoefte vanuit exploitatiefase)