Recenteonderzoeksliteratuur

Therapie bij angst: pillen of praten? Ouderenkiezen in ruime meerderheid voorpsychotherapie

Mohlman, J. A community based survey of older adults’preferences for treatment of anxiety. Psychology andAging, 2012; 27, 1182–1190.

Conclusie van het artikel

Oudere volwassenen die zich voorstelden telijden aan een angststoornis, kozen in ruimemeerderheid voor een psychologischeinterventie, en veel minder vaak voor medicatieof een gecombineerde behandeling.

Bespreking van de studie

Deelnemers, woonachtig in de Amerikaanse staatNew Jersey, kregen een beschrijving te lezen vaneen angststoornis, serieus genoeg om hetdagelijks functioneren te belemmeren (‘grotenervositeit, vrees voor de toekomst, u slaaptslecht, bent prikkelbaar, kunt zich niet goedconcentreren, uw spieren voelen gespannen aan,uw maag speelt op en u bent steeds aan hetpiekeren. Uw angstsymptomen zijn ook uwnaasten en vrienden al opgevallen, uw huisartsdringt erop aan dat u specialistische hulp zoekt.Dat wilt u nu ook’). Vervolgens konden dedeelnemers hun voorkeur kenbaar maken voordrie nader omschreven interventies:medicamenteus, psychologisch of een combinatievan beide. Deelnemers die een voorkeuruitspraken voor een psychologische interventie,al dan niet in combinatie met medicatie, kondenvervolgens aangeven welke van zes vormen vanpsychotherapie hen het meest aansprak:ondersteunend, cognitief-gedragstherapeutisch,gericht op stress management, psychoanalytisch,mindfulness/acceptance and commitmenttherapy, en pastorale/religieuze begeleiding. Ookwerd gevraagd naar een eventuele voorkeur voorindividuele behandeling of groepstherapie.Potentiële deelnemers werden gerekruteerd dooradvertenties in huis-aan-huisbladen, openbarebibliotheken, wijkcentra en via folders diewerden uitgereikt door medewerkers vantafeltje-dekje. Vanwege mogelijke verschillen

tussen generaties in kennis en opvattingen overgeestelijke gezondheidszorg en psychotherapiemaakte de onderzoeker onderscheid tussen drieleeftijdsgroepen: 65–74 (n0177), 75–84 (n0152) en85+ (n054). Vrouwen waren in de oudste groepoververtegenwoordigd (83% tegenover 57% in degroep tot 74 jaar).

Resultaten

Van de 383 deelnemers gaf 76% de voorkeur aaneen psychologische behandeling, zou 13% kiezenvoor een medicamenteuze behandeling en 11%voor de combinatie ‘pillen en praten’. Tegen deverwachting in, hing leeftijd nauwelijks samenmet deze voorkeur. Ook bij de alleroudstedeelnemers zouden de meesten (twee van de drie)voor een psychologische behandeling kiezen.Kijkend naar verschillen in opleiding zagen deonderzoekers dat hoger opgeleide deelnemersvaker zouden kiezen voor een psychologischebehandeling dan lager opgeleide deelnemers.Met elk jaar extra scholing verdubbelde devoorkeur voor een psychologische behandeling.De veronderstelling dat mannen misschien vakervoor medicatie zouden kiezen, en vrouwen voorpsychotherapie, vond geen steun in deuitkomsten van dit onderzoek. Van de 333deelnemers die de voorkeur gaven aan eenpsychologische interventie, al dan niet incombinatie met medicijnen, kozen de meesten(29%) voor cognitieve gedragstherapie. Voor derelatief jonge ouderen had deze behandeling dehoogste prioriteit (47%), vergeleken met 15% bijvolwassenen van 75–84, en 10% bij de nog ouderedeelnemers. Twee andere vaak gekozen vormenvan psychotherapie waren ondersteunendetherapie (27%) en behandeling gericht ophantering van stress (19%). Op grond vaneerder verricht onderzoek werd veronderstelddat leden van de ‘jongere’ generatiesoverwegend voor individuele therapie zoudenkiezen, en oudere deelnemers, met een kleinersociaal netwerk, eerder voor groepstherapie.Deze verwachting werd bevestigd: 42% koosvoor groepstherapie, en onder hen waren deoudste deelnemers sterker vertegenwoordigddan de jongere.

Commentaar

Mother’s little helpers lijken hun voorkeurspositiete moeten prijsgeven wanneer moeder op leeftijdgekomen is. De uitgesproken voorkeur voor

Published Online: 9 August 2013

Tijdschr Gerontol Geriatr 2013; 44

psychologische interventies bij angst is iets waarbehandelaars rekening mee moeten houden. Alser al bij voorbaat een sterke motivatie is voor eenbepaalde vorm van behandeling, zal dat detherapietrouw bevorderen. Behandelaars doen ergoed aan om niet alleen hun kennis over de

werkzaamheid van een behandeling in deafweging te betrekken maar ook de kennis envoorkeur van de patiënt.

Han Diesfeldt

Recente onderzoeksliteratuur 229