SubjectieveAtlas van Nederland

SubjectieveAtlas van Nederland

Samenstelling Annelys de VetVerbeelding Maja Bialon, Emiel van Boekel, Merel Boers, Anieke Branderhorst, Lars Breitenfeldt, Pim van der Burgt, Friso Dijkstra, Moniek Driesse, Ine van Elsen, Ruben Esser, Jeanine Essink, Chester Griët, Christie Haalboom, Kim Hemmes, Sofie Hoenselaars, Gijs Huijgen, Esseline Keeven, Nancy Kennis, Jean-Philppe Klein, Max Kortsmit, Janneke Laarakkers, Itay Lahav, Anouk Meeren, Rop van Mierlo, Melissa Peen, Liselotte Pepping, Marije Riesewijk, Jochem Ruijgrok, Marlon van Schellebeek, David Schocken, Solvi Sigurdsson, Janneke Smale, Stephan Velema, Robin Verweij, Michiel Vlaanderen, Carline Vrielink, Jeroen Weijering, Simone van Wijk, Frank Winnubst, Naomi Yasuda

BIS Publishers

Inhoud4

1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Annelys de Vet 9 Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Annelys de Vet 10 Slechte Tijden, Goede Tijden of ons Platte Land . . . . . . . . . . . . . . . . Lidewij Edelkoort 11 Slechte Tijden, Goede Tijden of ons Platte Land . . . . . . . . . . . . . . . . Lidewij Edelkoort 12 Slechte Tijden, Goede Tijden of ons Platte Land . . . . . . . . . . . . . . . . Lidewij Edelkoort 13 Slechte Tijden, Goede Tijden of ons Platte Land . . . . . . . . . . . . . . . . Lidewij Edelkoort 14 Nederland door Nederlanders . . . . . . . Ine van de Elsen 15 Nederland door Nederlanders . . . . . . . Ine van de Elsen 16 Nederland door Nederlanders . . . . . . . Ine van de Elsen 17 Nederland door Nederlanders . . . . . . . Ine van de Elsen 18 Denkend aan Holland . . . . . . . . . . . . . Kim Hemmes 19 Denkend aan Holland . . . . . . . . . . . . . Kim Hemmes 20 The Dutch Dream . . . . . . . . . . . . . . . . Moniek Driesse 21 The Dutch Dream . . . . . . . . . . . . . . . . Moniek Driesse 22 Stukje Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . Marlon van Schellebeek 23 Stukje Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . Marlon van Schellebeek 24 Wie ziet wat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nancy Kennis, Jean-Philppe Klein 25 Wie ziet wat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nancy Kennis, Jean-Philppe Klein 26 Hoogstepunten van Nederland . . . . . Frank Winnubst 27 Hoogstepunten van Nederland . . . . . Frank Winnubst 28 Van kikvors tot vogelvlucht . . . . . . . . . Sofie Hoenselaars 29 Van kikvors tot vogelvlucht . . . . . . . . . Sofie Hoenselaars 30 Weer verkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ruben Esser 31 Weer verkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ruben Esser 32 Wachtwijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ruben Esser 33 Wachtwijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ruben Esser 34 Privacy = Loneliness . . . . . . . . . . . . . . David Shocken 35 Privacy = Loneliness . . . . . . . . . . . . . . David Shocken 36 Fietsen en fietsers . . . . . . . . . . . . . . . . Maja Bialon 37 Fietsen en fietsers . . . . . . . . . . . . . . . . Maja Bialon 38 Fietsen en fietsers . . . . . . . . . . . . . . . . Maja Bialon 39 Fietsen en fietsers . . . . . . . . . . . . . . . . Maja Bialon 40 Nederland 72dpi . . . . . . . . . . . . . . . . . Michiel Vlaanderen

5Inhoud

41 Nederland 72dpi . . . . . . . . . . . . . . . . . Michiel Vlaanderen 42 Nederland 72dpi . . . . . . . . . . . . . . . . . Michiel Vlaanderen 43 Nederland 72dpi . . . . . . . . . . . . . . . . . Michiel Vlaanderen 44 What if? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Itay Lahav 45 What if? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Itay Lahav 46 Dutch Arms Trade . . . . . . . . . . . . . . . . Max Kortsmit 47 Dutch Arms Trade . . . . . . . . . . . . . . . . Max Kortsmit 48 Dutch Arms Trade . . . . . . . . . . . . . . . . Max Kortsmit 49 Dutch Arms Trade . . . . . . . . . . . . . . . . Max Kortsmit 50 Actualitijdelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ruben Esser 51 Actualitijdelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ruben Esser 52 Vrees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maja Bialon, Pim van der Burgt, Friso Dijkstra, Jeanine Essink, Christie Haalboom, Kim Hemmes, Janneke Laarakkers, Itay Lahav, Anouk Meeren, Liselotte Pepping, Marije Riesewijk, Stephan Velema, Michiel Vlaanderen, Carline Vrielink, Simone van Wijk 53 Mediacratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Emiel van Boekel 54 EU-Grondwet stratego . . . . . . . . . . . . . Robin Verweij 55 EU-Grondwet stratego . . . . . . . . . . . . . Robin Verweij 56 Nederland ver-lons-deelt . . . . . . . . . . . Rop van Mierlo 57 Nederland ver-lons-deelt . . . . . . . . . . . Rop van Mierlo 58 Dutch Design(ers) 2004/2005 . . . . . . Michiel Vlaanderen 59 Dutch Design(ers) 2004/2005 . . . . . . Michiel Vlaanderen 60 Festivalland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Janneke Laarakkers 61 Festivalland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Janneke Laarakkers 62 Geef ons heden ons dagelijks brood . . Jeanine Essink 63 Geef ons heden ons dagelijks brood . . Jeanine Essink 64 Maal-tijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moniek Driesse 65 Maal-tijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moniek Driesse 66 Maal-tijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moniek Driesse 67 Maal-tijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moniek Driesse 68 Superland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pim van der Burgt 69 Superland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pim van der Burgt 70 Superland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pim van der Burgt 71 Superland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pim van der Burgt 72 Superland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pim van der Burgt 73 Superland . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . Pim van der Burgt 74 Eerste links en tweede pad rechts . . . . Esseline Keeven 75 Eerste links en tweede pad rechts . . . . Esseline Keeven 76 Eerste links en tweede pad rechts . . . . Esseline Keeven 77 Eerste links en tweede pad rechts . . . . Esseline Keeven

6 Inhoud

78 Hoe Nederlands is mijn dag? . . . . . . . Janneke Smale 79 Hoe Nederlands is mijn dag? . . . . . . . Janneke Smale 80 Hoe Nederlands is mijn dag? . . . . . . . Janneke Smale 81 Hoe Nederlands is mijn dag? . . . . . . . Janneke Smale 82 Vergeten geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anieke Branderhorst 83 Vergeten geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anieke Branderhorst 84 Vergeten geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anieke Branderhorst 85 Vergeten geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anieke Branderhorst 86 Blijf kijken, we zijn zo weer bij u terug Simone van Wijk 87 Blijf kijken, we zijn zo weer bij u terug Simone van Wijk 88 Image shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . Ine van de Elsen, Melissa Peen, Frank Winnubst, Naomi Yasuda 89 Image shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . Ine van de Elsen, Melissa Peen, Frank Winnubst, Naomi Yasuda 90 Kenmerk Delano Westerink . . . . . . . . . . Merel Boers, Chester Griët 91 Kenmerk Janneke Brouwer . . . . . . . . . . Merel Boers, Chester Griët 92 Kenmerk Jacques Habets . . . . . . . . . . . Merel Boers, Chester Griët 93 Kenmerk Tina de Bruin . . . . . . . . . . . . Merel Boers, Chester Griët 94 Nederland in opstand . . . . . . . . . . . . . Stephan Velema 95 Nederland in opstand . . . . . . . . . . . . . Stephan Velema 96 Pasoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stephan Velema 97 Pasoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stephan Velema 98 Gemengd goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gijs Huijgen 99 Gemengd goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gijs Huijgen100 Gemengd goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gijs Huijgen101 Gemengd goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gijs Huijgen102 Tattataal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jochem Ruijgrok103 Tattataal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jochem Ruijgrok104 Populairste Nederlandse en Vlaamse schilders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lars Breitenfeldt106 Populairste Duitsers . . . . . . . . . . . . . . Lars Breitenfeldt107 Populairste Duitsers . . . . . . . . . . . . . . Lars Breitenfeldt108 Populairste Duitse steden . . . . . . . . . . Lars Breitenfeldt109 Populairste Nederlandse steden . . . . . Lars Breitenfeldt110 Holland in Amerika . . . . . . . . . . . . . . Naomi Yasuda111 Holland in Amerika . . . . . . . . . . . . . . Naomi Yasuda112 Over Nederland gesproken . . . . . . . . . Melissa Peen113 Over Nederland gesproken . . . . . . . . . Melissa Peen114 Over Nederland gesproken . . . . . . . . . Melissa Peen115 Over Nederland gesproken . . . . . . . . . Melissa Peen116 Kleine verschillen . . . . . . . . . . . . . . . . Maja Bialon117 Kleine verschillen . . . . . . . . . . . . . . . . Lars Breitenfeldt, Solvi Sigurdsson118 Index Door studenten bezochte landen . Janneke Smale, Michiel Vlaanderen119 Index Door studenten bezochte landen . Janneke Smale, Michiel Vlaanderen

7Inhoud

120 Index Geboorteplaatsen studenten . . . . Janneke Smale121 Index Studenten in deze atlas . . . . . . . .122 Index Studenten in deze atlas . . . . . . . .123 Index Studenten in deze atlas . . . . . . . .124 Bijlage Nieuwe vlaggen voor Nederland Anieke Branderhorst, Pim van der Burgt, Esseline Keeven, Max Kortsmit, Itay Lahav, Anouk Meeren, Janneke Smale, Jeroen Weijering, Simone van Wijk125 Bijlage Nieuwe vlaggen voor Nederland Maja Bialon, Merel Boers, Jeanine Essink, Chester Griët, Esseline Keeven, Jean- Philppe Klein, Robin Verweij, Michiel Vlaanderen126 Bibliografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127 Bibliografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .128 Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 Voorwoord

9Voorwoord

Het beeld van Nederland draait om zijn as. Oude beelden dekken niet langer de lading en naar nieuwe wordt ongericht gezocht. In dit zo warrige tijdsbestek doet de globalisering de behoefte aan plaatsbepaling groeien. Waar veel zaken op elkaar gaan lijken zoekt het individu naar houvast. De magnetische beelden van de massamedia lijken te doen geloven dat Nederland zich in crisis bevindt. Vanuit de behoefte om dit beeld bij te stellen – of minstens te relativeren – is deze ‘Subjectieve Atlas van Nederland’ ontstaan. Ruim drie dozijn studenten van de Design Academy Eindhoven hebben hun persoonlijke observaties van ons land grafisch en beeldend in kaart gebracht. Individuele betrokkenheid was uitgangspunt om vanuit steeds andere perspectieven te kunnen kijken. Eindeloos veel lijnen, verbanden en hoogtepunten; van verliefde gemengde koppels en het eten van ons dagelijks brood, tot het zappen van merk naar merk en het mijmeren over zacht vergeten guldens. Er ontstond inzicht in de mateloze wapenexport en hoe de krantenkoppen een zo onbestemde vrees voeden. Denkend aan Holland sneuvelden clichés, vielen vermeen-de waarden. Zoals het klokje thuis tikte, tikt het niet langer. En in dat vacuüm schetste een ieder zijn eigen grenzen. De onconventionele beelden die hieruit ontstonden en in deze atlas zijn gebundeld geven een verrassend inzicht in wat ons, inwoners van Nederland, op dit moment bindt en onderscheidt.

Annelys de Vet,ontwerper en docent Design Academy Eindhoven

10

Slechte Tijden, Goede Tijden of ons Platte Land

11

Och arm Nederland. Klein, lief, kleinburgerlijk en haat-dragend Nederland. In strijd om niet alles te verliezen. In onmin met zichzelf. In onmacht om z’n identiteit op-nieuw te formuleren. Beroemd en berucht land; zeevarend, strijdvaardig, handelsgeestig en vooruitziend, saamhorig in de strijd tegen de gemeenschappelijke vijand, het water. Beroemd om z’n schilders, z’n voetbal en z’n vermeende vrijheid, berucht om zijn vooruitstrevendheid. Steek je hoofd niet boven het maaiveld want iedereen is al iemand. Steek je kop niet in de klei want doemdenken wordt niet gedoogd. Zorg dat je gewoon doet, dan ben je immers al gek. Wandel op het midden van de weg en geef vooral niet te gulzig geld uit. Tel uit je winst. Het land van de perfecte middelmaat. Dan wordt het staatje opgeschrikt door twee violente moor-den, branden, agressie, hooligans, terreur en de dreiging van terrorisme. Door deel uit te maken van een steeds groeiend gebied wordt het één van de velen, één van de kleinere ook. Plotseling wordt de middelmatigheid een gevaar. Het land houdt op uitgesproken te zijn en gaat zijn gouden oude naam als vooruitstrevend en opinieleidend land verliezen aan andere lidstaten als Denemarken en Spanje. Het voelt als een land zonder toekomst, zonder talent, zonder uitzicht op vernieuwing. Stuurloos (want onbestuurd) dobbert het landje op de heftige golven van emotie. Slechts te verenigen door Marco Borsato, slechts te motiveren door dood en geboorte binnen het Huis van Oranje.

12

Pistoletto Paultje en tante Truus zijn uit hun doen, de eeuw is slecht begonnen en de belofte van de volgende nieuwe eeuw zo ver weg dat alle perspectief uit het huidige is verdwenen. Het lijkt alsof de toekomst is ingeslikt (en in het verkeerde keelgat geschoten), verteerd en verworden tot het heden of zelfs al verleden. Op zoek naar identiteit en nieuwe en creatieve energie is het blijkbaar tijd om alles plat te leggen, zo plat als ons eigen land. Om perspectief uit de tekening halen; alle gegevens worden even belangrijk. Voorgrondobject en achtergrondmuziek worden één in een perfect platte print van het perfect platte land. Het platleggen van de situatie en het in kaart brengen van de gegevens helpt om het hui-dige te verwerken en te begrijpen, schept tijd voor reflectie en ruimte voor het ontwerpen van een nieuwe dimensie. Een tweedimensionale schets om het gebied z’n derde dimensie terug te geven, een inventarisatie van de status-quo om van daaruit eigenaardig en uitdagend te bouwen aan het archetypische Holland van de eenentwinstigste eeuw. Door middel van geheugenschetsen, dromen en idealen, boterhammen, spelletjes en krantenkoppen, pixels en privacy hebben de studenten van de Design Academy Eindhoven hun visie op Nederland in kaart gebracht. Een zeer eigen en creatieve vorm van cartografisch denken waarmee we onze blik kunnen verruimen en onze zinnen kunnen verzetten op zoek naar antwoorden om de eigen grenzen opnieuw te bepalen of te overschrijden.

13

Eigenlijk houden we juist zo veel van dit kleine land waar iedereen kans op geluk maakt zonder het te zien. Het is namelijk zo’n schitterend land met statige waterwegen en kleine kanaaltjes, met machtige waterwerken en door de mens bediende sluisjes, met bruisende metropolen en ingeslapen dikke dorpen. Met een berg in Wageningen en een dal in Bloemendaal, met één van de oudste uni-versiteiten van Europa en een wereldberoemde universiteit begaan met groene energie en biomaterie en dan natuur-lijk de beste academie voor design. We hebben zo veel dat we het niet meer kunnen zien. Daarom heeft Annelys de Vet met haar studenten van de afdeling Mens en Communicatie een boek samen-gesteld als een discussiestuk om ideeën uit te putten. De studenten laten zien dat dit een land is met talent en verregaande energie dat de uitdaging aan wil gaan. De jonge ontwerpers en de nog jongere bachelors van Holland tonen aan dat onze toekomst wel degelijk bestaat en dat onze creativiteit het verse water, het nieuwe geld, de laatste tulp, de onontdekte specerij en het bijzondere tapijt is van morgen. Dat het Holland van Thonik, Stoom, Mooi, Droog en Proef ons leidt naar een maatschappij waar creatief zijn en conceptueel denken voorop komen te staan. Lidewij Edelkoort,trendforecaster en voorzitter college van bestuur Design Academy Eindhoven

Bert 1950, LaarbeekFriedus 1952, De MortelHelma 1952, De Mortel

Emma 1958, LeidenJohan 1960, KapellePetra 1960, Helmond

Leon 1963, LieshoutMarjo 1963, KapellePeter 1965, Waalwijk

Nederland door Nederlanders14

Ine van de Elsen

Angela 1973, BredaAnnelys 1974, AmsterdamSanne 1976, ’s-Hertogenbosch

Stijn 1977, NijmegenCindy 1978, LaarbeekJan Willem 1979, Gouda

Kristel 1968, ArnhemAnne 1970, VeendamMejda 1972, Rotterdam

Marrik 1980, HeerlenFrank 1981, DoornYvonne 1982, Eindhoven

Nederland door Nederlanders 15

Diana 1983, RipsRoy 1983, SomerenGijs 1984, Weert

Melissa 1984, AmsterdamStephan 1984, EindhovenNaomi 1985, Assen

Marrik 1980, HeerlenFrank 1981, DoornYvonne 1982, Eindhoven

Nederland door Nederlanders16

Rientje 1985, GemertCor 1986, UtrechtTim 1987, Buchten

Saima 1988, LaarbeekWilleke 1989, DeldenSietse 1990, Makkum

Bloem 1991, EmmeloordLonneke 1992, LieshoutAafke 1995, Bergen

Nederland door Nederlanders 17

Denkend aan Holland18

Kim Hemmes

Denkend aan Holland 19

The Dutch Dream20

...Oud worden,

maar bij de tijd blijven.

...Vrijheid.

Ruimte geven en nemen.

...Geen blad voor

de mond. De vrijheid om een mening te kunnen uiten.

...Alles onder

controle. Ook emoties.

...“Doe maar normaal,

dan doe je al gek genoeg.”

...Vooruit denken.

Plannen. Ordenen.

Organiseren. Efficiëntie.

...Overleggen.

Urenlang overleggen. Alles kan

opgelost worden met praten.

Iedereen mag zijn zegje doen.

...Discussie,

geen conflict. Compromis.

...De gulden

middenweg. ...

Kinderen, maar

niet te vroeg. Allebei

parttime werken. ...

Hard werken, maar

niet té hard. Precies

voldoende. ...

Geld hebben is niet erg belangrijk. Genoeg om het gezin te

onderhouden en af en toe

leuke dingen te kunnen doen.

Of om een enkele droom na te kunnen leven.

Moniek Driesse

The Dutch Dream 21

...Ambitie.

...Met pensioen op 56-jarige leeftijd.

...Rijkdom

etaleer je niet. ...

Uitverkoop.Functionaliteit.

In eten, drinken, huizen, kleding,

alles....

Een rijtjeshuis is goed genoeg.

...Iedereen mag naar binnen

kijken, maar liever niet binnenkomen.

...

Integratie. ...

Iedereen moet in gelijke mate deel kunnen nemen aan

de maatschappij Participatie.

...Internationaal.

Reizen. Grenzen

verleggen. Nieuwe dingen

ontdekken. We zijn

tenslotte een handelsvolk.

...

Een huisje ergens in het buitenland waar we na

ons pensioen kunnen

gaan wonen. Genieten.

...Geen files.

...Eindeloos

formulieren invullen.

...Het Nederlands

elftal wereldkampioen.

...Als het koud is, warm weer en als het warm is

koud weer....

Deze visie op het Nederlandse ideaal is een selectie van persoonlijke observaties.

Een leefgebied beperkt zich tot een aantal stukken Nederland, zoals geboorte, woon- en werkplaats. Mijn leven beweegt zich tussen Ede, Eindhoven en de Randstad. Binnen deze driehoek ligt mijn Nederland.

Stukje Nederland22

Marlon van Schellebeek

Stukje Nederland 23

Wie ziet wat?

Percentage studenten en toeristen per bezochte bezienswaardigheid in Nederland. Percentages links betreffenstudenten Design Academy Eindhoven en rechts bezoekers van jeugdhostels in Amsterdam en Eindhoven.

24

Nancy Kennis, Jean-Philppe Klein

Informatie is verkregen uit eigen enquête-onderzoek.

Wie ziet wat? 25

Hoogstepunten van Nederland26

Deze grafiek is gebaseerd op de NAP-hoogte* (blauw) plus de hoogte van de gebouwen.

Frank Winnubst

Hoogstepunten van Nederland 27

* NAP-hoogte is gebaseerd op het Amsterdams peil, dat overeenkomt met het gemiddelde zeeniveau gedurende een bepaalde periode. Het werd in 1684 vastgelegd door het aanbrengen van marmeren platen met een horizon-tale groef in een aantal Amsterdamse sluizen.

Van kikvors tot vogelvlucht28

Sofie Hoenselaars

De

Ned

erla

nds

e op

perv

lakt

e is

op

z’n

vla

kst,

als

de v

laks

te v

akke

n tr

ansf

orm

eren

in v

akke

n

Van kikvors tot vogelvlucht 29

Weer verkeer30

Ruben Esser

Weer verkeer 31

Wachtwijzer32

Dit schema is gebaseerd op de diverse wachttijden van één persoon in één week.

Ruben Esser

Wachtwijzer 33

csloo

h cilpotsnet

h

assak

elif

niert

njieh trebla

taamot

uanip

tenret

ni

noofelet

retaw

mraw

ces 73 ni

m 311

ces 53 ni

m 04

ces 9

0 ni

m 73

ces 05

nim 82

ces 65

nim

62

ces 81 ni

m 8

ces 75 ni

m 5

ces 40

nim 4

ces 85 ni

m 3

ces 30

nim 3

Privacy = Loneliness34

David Schocken

Privacy = Loneliness 35

NWW. VOOW ORBUOO URGWWU WALWW

WWWATERWW RLOORRR PLEINNNNN

LEINLEIDDDSEPLLDD

CENTRAAL STATION

JJORDJJ AANAA

NIEUUUWMAUU ARKTAA

AMSTEL STATION

woede

wanhoop

berusting

ergernis

wens tot wraak

BIJLMER

INDISCHE BUURT

PLANNTAGN E

PIJPPP

SPPPUIPP

PR. HHENDHH DRIKKKD ADEAKA

Gevoel na diefstal

MUNTPLLEINL

Risico-niveau in het gebied

laag risico

hoog risico

Gegevens gebaseerd op email-antwoorden van 35 Amsterdammers

een gestolen fiets in het gebied

Plattegrond van fietsdiefstal in Amsterdam, gebaseerd op email-onderzoeksresultaten

Fietsen en fietsers36

Maja Bialon

NWW. VOOW ORBUOO URGWWU WALWW

WWWATERWW RLOORRR PLEINNNNN

LEINLEIDDDSEPLLDD

CENTRAAL STATION

JJORDJJ AANAA

NIEUUUWMAUU ARKTAA

AMSTEL STATION

woede

wanhoop

berusting

ergernis

wens tot wraak

BIJLMER

INDISCHE BUURT

PLANNTAGN E

PIJPPP

SPPPUIPP

PR. HHENDHH DRIKKKD ADEAKA

Gevoel na diefstal

MUNTPLLEINL

Risico-niveau in het gebied

laag risico

hoog risico

Gegevens gebaseerd op email-antwoorden van 35 Amsterdammers

een gestolen fiets in het gebied

Plattegrond van fietsdiefstal in Amsterdam, gebaseerd op email-onderzoeksresultaten

Fietsen en fietsers 37

David Ik was bij een vriend eten en toen ik wegging was mijn voorwiel gestolen. Het vreemde was dat iemand anders in de buurt een veel beter wiel had achtergelaten.

Verena Ik woonde in een huis op de eerste verdieping en op de derde verdieping leefden drie mannen. Zij waren handelaren in gestolen goederen. De goederen werden opgeslagen in het trapportaal. Op een avond kwam ik terug van een avond stappen en ontdekte ik mijn fiets tussen de gestolen goederen. De mannen hadden mijn fiets van de straat gestolen en in mijn eigen huis opgeslagen!

David Er leefde een heel klein spinnetje op een van mijn fietsen. ’s Nachts maakte hij een webje onder mijn zadel. Als ik overdag ging fietsen, werd dat weer helemaal omvergeblazen. Dit was tijdens een bijzonder warme zomer met veel insecten. Dus als ik aan het fietsen was en er vloog een vliegje op mijn t-shirt, dan pakte ik hem op en voerde ik mijn spinnetje.

Sanne Ik was met een Franse vriend door de stad langs het centraal station aan het wandelen. Toen hij de rijen en rijen fietsen zag staan vroeg hij me wat voor een kunstwerk dat was.

Samuel Een vriend van mij zette zijn fiets op slot bij het kanaal. Hij maakte een verkeerde beweging, en blub… weg fiets!

JelmerToen ik vijftien was had ik een ontzettend mooie mountainbike. Ik was een keer te laat voor mijn training en vergat hem op slot te doen. Natuurlijk was hij gestolen. Toen ik naar huis liep, zag ik de broer van een vriend op mijn mountainbike fietsen. Ik vroeg hem wat hij op mijn fiets deed, en hij zei dat hij de fiets geleend had van een bekende uit het café, voor een testritje. Iemand was zo stom om zijn fiets niet op slot te doen!

LauraOp een dag, toen ik van mijn middelbare school naar huis wilde, ontdekte ik dat iemand anders zijn fiets aan mijn fiets had vastge-maakt. Ik was boos, maar kon niets anders doen dan wachten. Na een half uur kwam er een jongen aangelopen. Ik stond op, was woedend op hem. Vanaf dat moment…. slapen we nog steeds in hetzelfde bed.

JaninaIk was naar een demonstratie tegen de milieuvervuiling, waar het de bedoeling was dat men naakt op de fiets ging demonstreren. Het zou beginnen bij het centraal station. De media was aanwezig maar er was niemand naakt! Pas in het Westerpark deden de demon-stranten hun kleren uit.

SuncicaOp een zondagmorgen in februari besloot ik naar het Java-eiland te fietsen. Volgens de plattegrond zou ik onder een viaduct door moeten. Ik zag iets dat erop leek, dat moest het zijn. Op het moment dat ik eronder door ging, realiseerde ik me dat ik me in een eenrichtingstunnel bevond, zonder fiets-strook! Mijn fiets reed steeds sneller en sneller, en ik was bang om ook maar even op mijn rem te gaan staan. Tegen de tijd dat ik aan de andere kant was, stond een politieauto mij op te wachten. Ze kwamen er echter al snel achter dat ik de zoveelste verdwaalde toerist was, die pretendeert te kunnen fietsen in Amsterdam.

PaulIk wilde indruk maken op een meisje door precies vóór haar een sliding te maken met mijn fiets, maar in plaats van in de achterrem te knijpen, kneep ik in de voorrem en vloog ik over het stuur.

KatellIk houd ervan om na een feest midden in de nacht door de schaars verlichte straten van Amsterdam naar huis te fietsen, vooral op een hete zomeravond. Het is misschien geen spannend verhaal, maar wel een heel bijzon-der gevoel!

in bezit gestolen sloten vervoert besteedt afstand weer in 10 jaar per jaar per dag tolerantie

Evert

Verena

Sanne

David

Vincent

Srdjan

Janelle

Samuel

Victor

Pui San

Daan

Emili

Hilde

Laura

Paul

0 - 10 km

2 - 5 km

2 - 5 km

0 - 2 km -

-

0 - 2 km

0 - 2 km

2 - 5 km

> 20 km

2 - 5 km

2 - 5 km

2 - 5 km

5 - 10 km

5 - 10 km

5 - 10 km

10 - 20 km

€=€100,–

Fietsen en fietsers38

David Ik was bij een vriend eten en toen ik wegging was mijn voorwiel gestolen. Het vreemde was dat iemand anders in de buurt een veel beter wiel had achtergelaten.

Verena Ik woonde in een huis op de eerste verdieping en op de derde verdieping leefden drie mannen. Zij waren handelaren in gestolen goederen. De goederen werden opgeslagen in het trapportaal. Op een avond kwam ik terug van een avond stappen en ontdekte ik mijn fiets tussen de gestolen goederen. De mannen hadden mijn fiets van de straat gestolen en in mijn eigen huis opgeslagen!

David Er leefde een heel klein spinnetje op een van mijn fietsen. ’s Nachts maakte hij een webje onder mijn zadel. Als ik overdag ging fietsen, werd dat weer helemaal omvergeblazen. Dit was tijdens een bijzonder warme zomer met veel insecten. Dus als ik aan het fietsen was en er vloog een vliegje op mijn t-shirt, dan pakte ik hem op en voerde ik mijn spinnetje.

Sanne Ik was met een Franse vriend door de stad langs het centraal station aan het wandelen. Toen hij de rijen en rijen fietsen zag staan vroeg hij me wat voor een kunstwerk dat was.

Samuel Een vriend van mij zette zijn fiets op slot bij het kanaal. Hij maakte een verkeerde beweging, en blub… weg fiets!

JelmerToen ik vijftien was had ik een ontzettend mooie mountainbike. Ik was een keer te laat voor mijn training en vergat hem op slot te doen. Natuurlijk was hij gestolen. Toen ik naar huis liep, zag ik de broer van een vriend op mijn mountainbike fietsen. Ik vroeg hem wat hij op mijn fiets deed, en hij zei dat hij de fiets geleend had van een bekende uit het café, voor een testritje. Iemand was zo stom om zijn fiets niet op slot te doen!

LauraOp een dag, toen ik van mijn middelbare school naar huis wilde, ontdekte ik dat iemand anders zijn fiets aan mijn fiets had vastge-maakt. Ik was boos, maar kon niets anders doen dan wachten. Na een half uur kwam er een jongen aangelopen. Ik stond op, was woedend op hem. Vanaf dat moment…. slapen we nog steeds in hetzelfde bed.

JaninaIk was naar een demonstratie tegen de milieuvervuiling, waar het de bedoeling was dat men naakt op de fiets ging demonstreren. Het zou beginnen bij het centraal station. De media was aanwezig maar er was niemand naakt! Pas in het Westerpark deden de demon-stranten hun kleren uit.

SuncicaOp een zondagmorgen in februari besloot ik naar het Java-eiland te fietsen. Volgens de plattegrond zou ik onder een viaduct door moeten. Ik zag iets dat erop leek, dat moest het zijn. Op het moment dat ik eronder door ging, realiseerde ik me dat ik me in een eenrichtingstunnel bevond, zonder fiets-strook! Mijn fiets reed steeds sneller en sneller, en ik was bang om ook maar even op mijn rem te gaan staan. Tegen de tijd dat ik aan de andere kant was, stond een politieauto mij op te wachten. Ze kwamen er echter al snel achter dat ik de zoveelste verdwaalde toerist was, die pretendeert te kunnen fietsen in Amsterdam.

PaulIk wilde indruk maken op een meisje door precies vóór haar een sliding te maken met mijn fiets, maar in plaats van in de achterrem te knijpen, kneep ik in de voorrem en vloog ik over het stuur.

KatellIk houd ervan om na een feest midden in de nacht door de schaars verlichte straten van Amsterdam naar huis te fietsen, vooral op een hete zomeravond. Het is misschien geen spannend verhaal, maar wel een heel bijzon-der gevoel!

in bezit gestolen sloten vervoert besteedt afstand weer in 10 jaar per jaar per dag tolerantie

Evert

Verena

Sanne

David

Vincent

Srdjan

Janelle

Samuel

Victor

Pui San

Daan

Emili

Hilde

Laura

Paul

0 - 10 km

2 - 5 km

2 - 5 km

0 - 2 km -

-

0 - 2 km

0 - 2 km

2 - 5 km

> 20 km

2 - 5 km

2 - 5 km

2 - 5 km

5 - 10 km

5 - 10 km

5 - 10 km

10 - 20 km

€=€100,–

Fietsen en fietsers 39

72 dpi = 72 pixels per inch

1 inch2 = 72 x 72 pixels = 5.184 pixels

Nederland = 41.526 km2

333.670.383.000.000.000 pixels

Nederland 72dpi40

Michiel Vlaanderen, naar een idee van Niels Schrader

72 dpi = 72 pixels per inch

1 inch2 = 72 x 72 pixels = 5.184 pixels

Nederland = 41.526 km2

333.670.383.000.000.000 pixels

Nederland 72dpi 41

Gelderland = 5.136 km2

41.268.869.700.000.000 pixels

Overijssel = 3.423 km2

27.504.544.600.000.000 pixels

Noord-Brabant = 5.081 km2

40.826.932.900.000.000 pixels

Limburg = 2.109 km2

16.946.270.700.000.000 pixels

Zeeland = 2.934 km2

23.575.324.000.000.000 pixels

Zuid-Holland = 3.403 km2

27.343.840.300.000.000 pixels

Noord-Holland = 4.091 km2

32.872.068.900.000.000 pixels

Friesland = 5.741 km2

46.130.175.500.000.000 pixels

Groningen = 2.968 km2

23.848.521.300.000.000 pixels

Drenthe = 2.670 km2

21.454.026.900.000.000 pixels

Utrecht = 1.449 km2

11.643.028.100.000.000 pixels

Flevoland = 2.412 km2

19.380.941.200.000.000 pixels

Nederland 72dpi42

Gelderland = 5.136 km2

41.268.869.700.000.000 pixels

Overijssel = 3.423 km2

27.504.544.600.000.000 pixels

Noord-Brabant = 5.081 km2

40.826.932.900.000.000 pixels

Limburg = 2.109 km2

16.946.270.700.000.000 pixels

Zeeland = 2.934 km2

23.575.324.000.000.000 pixels

Zuid-Holland = 3.403 km2

27.343.840.300.000.000 pixels

Noord-Holland = 4.091 km2

32.872.068.900.000.000 pixels

Friesland = 5.741 km2

46.130.175.500.000.000 pixels

Groningen = 2.968 km2

23.848.521.300.000.000 pixels

Drenthe = 2.670 km2

21.454.026.900.000.000 pixels

Utrecht = 1.449 km2

11.643.028.100.000.000 pixels

Flevoland = 2.412 km2

19.380.941.200.000.000 pixels

Nederland 72dpi 43

What if ?44

As an Israeli living in Holland I try to bring my background and its conflict closer to the Dutch public. This map is an attempt to simulate this conflict on Dutch ground and thus make it clearer for the Dutch to relate and react to it: What if Holland was about to give the total area of Gaza and the West Bank (about 6,000 km2 of occupied territory) back to the Palestinians?

7,643

ISRAELAREA (km2) :

Total:

Land:

Water:

POPULATION:

NETHERLANDS

20,770

20,330

440

6,276,883

41,526

33,883

16,407,491

Itay Lahav

What if ? 45

conflict area

non-conflict area

SHIPPING ROUTES DUTCH ARMS TRADE

100-500

20-100

5-20

0-5

The Netherlands

Dutch Arms Trade46

Max Kortsmit

conflict area

non-conflict area

SHIPPING ROUTES DUTCH ARMS TRADE

100-500

20-100

5-20

0-5

The Netherlands

Dutch Arms Trade 47

ArgentinaAustraliaAustriaBahrainBangladeshBrazilBruneiCanadaChileCzech RepublicDenmarkFinlandFranceGermanyGreeceHong KongHungaryIcelandIndiaIndonesiaIsraelItalyJapanJordanMalaysiaMoroccoNorwayPakistanPolandPortugalQatarSaudi ArabiaSingaporeSlovakiaSouth AfricaSouth KoreaSpainSwedenSwitzerlandTaiwanThailandTurkeyUnited Arab EmiratesUnited KingdomUnited States ofAmericaYemenZambiaMiscellaneous NATO countries

Countries accounting for exportvalues below EUR 10,000:Ecuador, Namibia, New Zealand, Paraguay, Sudan, Surinam

Country of final destination Cat. A Specification Cat. B Specification TOTAL

Value of licences issued for the definitive export ofmilitary goods in 2003 by country of final destination2003 (total) EUR million

0.001.214.082.320.000.430.002.300.500.021.721.393.31

23.5044.48

0.000.001.920.225.020.012.621.21

15.101.500.003.040.001.210.710.000.780.000.110.170.023.672.461.257.190.005.710.00

12.39197.90

0.000.001.13

0.01

350.65

0.100.050.006.352.660.000.210.030.020.001.820.009.10

60.79387.18

0.030.020.008.500.000.001.600.320.101.300.542.230.63

87.861.761.090.000.020.000.32

99.900.741.612.440.000.45

69.700.259.30

39.310.970.260.56

0.01

800.15

0.101.264.088.672.660.430.212.320.520.023.541.39

12.4284.29

431.660.030.021.928.725.020.014.221.53

15.202.800.545.270.63

89.072.471.090.780.020.110.49

99.934.414.073.687.190.45

75.420.25

21.69237.21

0.970.261.69

0.03

1150.80

A10A8 A9 A10 A10

A10

A8 A10 A9 A10A8A8 A10A8 A10A8 A10 A9 A10

A10 A10 A10 A10A8 A10 A10

A10

A8 A9 A10

A10 A10

A10 A9A8 A9 A10A8 A9 A10A8 A9 A10 A10

A10

A8 A9 A10A8 A9 A10 A10A8 A9 A10

A10

A8 A9 A10

B10 B10

B10

B10 B10 B10 B10

B8 B9 B10 B9 B10 B9 B10

B10

B10

B9 B10 B9 B10

B10 B10 B10 B10 B10 B10 B10

B9 B9 B10 B9 B10 B10 B10

B10 B9 B10 B10 B9 B10B8 B9 B10 B10B8 B9 B10

B10

A2 A6

A3

B2 B4

B4 B4 B4 B4

B4

B1 B4

B4

B4

B4

B4 B4 B4

B4 B4 B4B6 B7

TOTAL

*

***

**

*

**

****

***

Main Category A, “Arms and Munition”1.2.3.

4.5.6.7.8.

9.10.

0.004.80

15.10

0.000.00

35.340.000.67

17.06277.68

TanksArmoured VehiclesLarge calibre weapons (>12.7 mm)Combat aircraftCombat HelicoptersWarshipsGuided MissilesSmall-calibre weapons (< 12.7 mm)Ammunition and explosivesParts and components for “Arms and Munitions”

EUR million

Total Cat. A 350.65

Main Category B, “Other military goods”1.2.

3.4.5.6.7.

8.

9.10.

6.450.11

0.00569.63

0.001.670.01

1.79

6.73213.76

Other military vehiclesOther military aircraft and helicoptersOther military vesselsMilitary electronicsABC substances for military useMilitary exercise equipmentArmour-plating and protec-tive productsMilitary auxiliary and pro-duction equipmentMilitary technology and softwareParts and components for “Other military goods”

EUR million

Total Cat. B 800.15

Total Cat. A + B 1,150.80

* Country : Countries that according to Amnesty International violated human-rights in the past, and continue to do so today.

29 59926 198

6 3725 2404 2042 195

USARussiaFranceGermanyUKUkraine

123456

123456

1999-2003

1998-2002

78910

79813

ItalyChinaNetherlandsCanada

1 6481 528

1 2261 184

TOP -TEN OF WEAPONS EXPORTING COUNTRIES

source:http://www.sipri.orghttp://www.exportcontrole.ez.nl

0-5

DOLLAR Million

Dutch Arms Trade48

ArgentinaAustraliaAustriaBahrainBangladeshBrazilBruneiCanadaChileCzech RepublicDenmarkFinlandFranceGermanyGreeceHong KongHungaryIcelandIndiaIndonesiaIsraelItalyJapanJordanMalaysiaMoroccoNorwayPakistanPolandPortugalQatarSaudi ArabiaSingaporeSlovakiaSouth AfricaSouth KoreaSpainSwedenSwitzerlandTaiwanThailandTurkeyUnited Arab EmiratesUnited KingdomUnited States ofAmericaYemenZambiaMiscellaneous NATO countries

Countries accounting for exportvalues below EUR 10,000:Ecuador, Namibia, New Zealand, Paraguay, Sudan, Surinam

Country of final destination Cat. A Specification Cat. B Specification TOTAL

Value of licences issued for the definitive export ofmilitary goods in 2003 by country of final destination2003 (total) EUR million

0.001.214.082.320.000.430.002.300.500.021.721.393.31

23.5044.48

0.000.001.920.225.020.012.621.21

15.101.500.003.040.001.210.710.000.780.000.110.170.023.672.461.257.190.005.710.00

12.39197.90

0.000.001.13

0.01

350.65

0.100.050.006.352.660.000.210.030.020.001.820.009.10

60.79387.18

0.030.020.008.500.000.001.600.320.101.300.542.230.63

87.861.761.090.000.020.000.32

99.900.741.612.440.000.45

69.700.259.30

39.310.970.260.56

0.01

800.15

0.101.264.088.672.660.430.212.320.520.023.541.39

12.4284.29

431.660.030.021.928.725.020.014.221.53

15.202.800.545.270.63

89.072.471.090.780.020.110.49

99.934.414.073.687.190.45

75.420.25

21.69237.21

0.970.261.69

0.03

1150.80

A10A8 A9 A10 A10

A10

A8 A10 A9 A10A8A8 A10A8 A10A8 A10 A9 A10

A10 A10 A10 A10A8 A10 A10

A10

A8 A9 A10

A10 A10

A10 A9A8 A9 A10A8 A9 A10A8 A9 A10 A10

A10

A8 A9 A10A8 A9 A10 A10A8 A9 A10

A10

A8 A9 A10

B10 B10

B10

B10 B10 B10 B10

B8 B9 B10 B9 B10 B9 B10

B10

B10

B9 B10 B9 B10

B10 B10 B10 B10 B10 B10 B10

B9 B9 B10 B9 B10 B10 B10

B10 B9 B10 B10 B9 B10B8 B9 B10 B10B8 B9 B10

B10

A2 A6

A3

B2 B4

B4 B4 B4 B4

B4

B1 B4

B4

B4

B4

B4 B4 B4

B4 B4 B4B6 B7

TOTAL

*

***

**

*

**

****

***

Main Category A, “Arms and Munition”1.2.3.

4.5.6.7.8.

9.10.

0.004.80

15.10

0.000.00

35.340.000.67

17.06277.68

TanksArmoured VehiclesLarge calibre weapons (>12.7 mm)Combat aircraftCombat HelicoptersWarshipsGuided MissilesSmall-calibre weapons (< 12.7 mm)Ammunition and explosivesParts and components for “Arms and Munitions”

EUR million

Total Cat. A 350.65

Main Category B, “Other military goods”1.2.

3.4.5.6.7.

8.

9.10.

6.450.11

0.00569.63

0.001.670.01

1.79

6.73213.76

Other military vehiclesOther military aircraft and helicoptersOther military vesselsMilitary electronicsABC substances for military useMilitary exercise equipmentArmour-plating and protec-tive productsMilitary auxiliary and pro-duction equipmentMilitary technology and softwareParts and components for “Other military goods”

EUR million

Total Cat. B 800.15

Total Cat. A + B 1,150.80

* Country : Countries that according to Amnesty International violated human-rights in the past, and continue to do so today.

29 59926 198

6 3725 2404 2042 195

USARussiaFranceGermanyUKUkraine

123456

123456

1999-2003

1998-2002

78910

79813

ItalyChinaNetherlandsCanada

1 6481 528

1 2261 184

TOP -TEN OF WEAPONS EXPORTING COUNTRIES

source:http://www.sipri.orghttp://www.exportcontrole.ez.nl

0-5

DOLLAR Million

Dutch Arms T rade 49

Actualitijdelijk50

Ruben Esser

ActualitijdelijkRuben

Actualitijdelijk 51

15 Dagen krantenkoppen, mei 2005

Ik ben niet snel bang te krijgen. Nu er overal bommen afgaan, zit dat me niet lekker. Ik snap gewoon niet precies waarom het gedaan wordt en dat maakt me bang. Ik kan in blinde pa-niek raken van het geluid van straaljagers en van heel heftige onweersbuien. Carline Vrielink

Bij elke regenbui ben ik weer bang dat mijn huis opnieuw gaat lekken en dat de schade van de vorige lekkage door ons betaald moet worden (een paar duizend euro). Daarnaast ben ik bang dat ik de afgelopen vijf jaar heb zitten zwoegen op de verkeerde studie. Christie Haal-boom

Het machteloos toekijken hoe individuele acties van terreur de samenhang van de mens-heid bedreigen en wellicht tot ondergang brengen. Dat is mijn grootste angst, en uiteraard het doodenge afstuderen op de De-sign Academy. Marije Riesewijk

Dat zelfmoordaanslagen in Ne-derland normaal gaan worden. Ik vind het vreselijk om te den-ken dat in mijn omgeving of de omgeving waar dierbaren zitten, aanslagen zouden zijn. Ik ben bang dat wij een land worden dat in angst gaat leven. Simone van Wijk

We hebben angst angst te heb-ben, daarom praten we er zoveel over. Friso Dijkstra

Ik ben bang dat Nederland vast-roest in haar ideeën en dat we door kortzichtigheid zullen ach-terblijven in alle opzichten. De bureaucratie zal Nederlands on-dergang betekenen. Daarnaast hoop ik dat er geen bomaanslag zal plaatsvinden en er niks ge-

beurt met dierbaren uit mijn directe omgeving. Verder speel ik altijd met de vraag of het ver-standig en haalbaar is om voor mijzelf te beginnen als ontwer-per. Michiel Vlaanderen

One of my nightmares is to find my mailbox everyday stuffed with all kinds of bills and forms. As I am getting older there is more and more bureaucracy to deal with and I am afraid to end up spending all my time doing this. Maja Bialon

Mijn grootste angst is om jong te sterven. Ik zou nog zoveel willen doen en mee willen ma-ken. Bang dat mijn leven vroeg-tijdig ophoudt. Een nog grotere angst is dat ik vroeg sterf aan kanker, zodat ik besef dat hét gaat gebeuren, beetje bij beetje. Liselotte Pepping

Ik ben bang dat één van mijn beste vrienden een ongeluk krijgt als oorzaak van zijn de-structieve levenstijl. Stephan Velema

Met betrekking tot Nederland ben ik bang voor nog veel meer moord en doodslag, gewoon zo voor je ogen, midden op straat. Iedereen voor zich, eigen rech-ter spelend. Kim Hemmes

Mijn grootste angst van dit moment is de onbegrijpelijke macht van religie, maar soms moet je maar denken: hoe min-der angst, hoe meer vreugd. Jeanine Essink

Het is op het moment zeer actu-eel; ik ben bang voor een even-tuele terroristische aanslag. Ho-pelijk gaat dat niet gebeuren en blijft Utrecht Centraal Station heel. Verder hoop ik niet dat

de kloof tussen autochtonen en allochtonen (vooral met Islami-tische achtergrond) nog groter wordt. Janneke Laarakkers

Het terrorisme komt ook onze kant op. Ik weet zeker dat Ne-derland binnenkort nog een keer aan de beurt is. Een heilige oorlog is eng, maakt me bang. Ik denk nu al na over openbaar vervoer, tunnels, locaties met veel bezoekers. Kortom wat doelwitten zouden kunnen zijn. Zeker na de bomaanslagen in Groot-Brittanië. Ik ben ook bang dat de aarde naar de klote gaat door het broeikaseffect dat zich de laat-ste tijd steeds meer vertoont in allerlei verschijnselen. Zorg-wekkend. De waterspiegel zal sneller stijgen dan verwacht, de gletsjers smelten harder dan ooit tevoren. Droogte en hitte over geheel Zuid-Europa met als gevolg dat een Renesse of Sche-veningen over 80 jaar het Salou wordt van nu. Anouk Meeren

Ik ben bang dat terrorisme iets gewoons wordt. Iets dat ieder-een die vindt dat hij of zij iets te melden heeft, gebruikt om aandacht te krijgen. Angst dat het escaleert en de wereld één groot Midden-Oosten wordt. Wraak op wraak op wraak. Pim van der Burgt

Here in Israel things are a bit tight, as you probably heard. Israel is getting ready for the seperation from the Gaza strip, and not everybody agrees with this idea. Other than that I came back Friday from Sinai (Egypt) where there was a big bomb attack in Sharm Al Sheikh on Saturday, just a day after I came back. Itay Lahav

Vrees52

Zeeland

Zuid-Holland

Noord-Holland

Utrecht

Hilversum Mediapark

Limburg

Flevoland

Brabant

Gelderland

Friesland Groningen

Drenthe

Overijssel

Mediacratie 53

Emiel van Boekel

EU-Grondwet stratego54

Robin Verweij

55EU-Grondwet stratego 55

Nederland ver-lons-deelt56

Rop van Mierlo

Nederland ver-lons-deelt 57

Dutch Design(ers) 2004/200558

Michiel Vlaanderen

Dutch Design(ers) 2004/2005 59

Festivalland60

Janneke Laarakkers

Dance Valley05 AugustusSpaarnwoude

Festival deBeschaving13 AugustusLeidsche Rijn, Utrecht

Paaspop26-27 MaartSchijndel

Extrema Outdoor16 JuliAquabest, Best

FFWD Festival13 AugustusRotterdam

Solar weekend festival13-14 AugustusRoermond

Indian Summer Festival17 JuniBroek op Langedijk

Novalectra14 Meiklokgebouw, Eindhoven

Space is the Place12 MaartGashouder, Amsterdam

SuperNatural Festival31 JuliVleuterweide, Utrecht

Bevrijdings festival05 MeiGriftpark, Utrecht

Zinin27 AugustusUtrecht

Festivals die ik heb bezocht of nog ga bezoeken in 2005

Ticket for Tibet28 AugustusAquabest, Best

Zomerfeesten16-22 JuliNijmegen

Lowlands19-21 AugustusBiddinghuizen

de Parade15-24 Julipark Nieuweroord, Utrecht

Festival aan de Werf26 MeiNeude, Utrecht Met Hart en Ziel

13 MeiBunnik

Alle Nederlandse festivals met: een eigen website, een eigen logo/beeldmerk, met muziek als grootste aandeel in de pro-grammering en met kaartverkoop buiten eigen stad of dorp. Foto: Extrema Outdoor 16 juli 2005

Dance Valley05 AugustusSpaarnwouden

Festival deBeschaving13 AugustusLeidsche Rijn, Utrecht

Paaspop26-27 MaartSchijndel

Extrema Outdoor16 JuliAquabest, Best

FFWD Festival13 AugustusRotterdam

Solar weekend festival13-14 AugustuaRoermond

Indian Summer Festival17 JuniBroek op Langedijk

Novalectra14 Meiklokgebouw, Eindhoven

Space is the Place12 MaartGashouder, Amsterdam

SuperNatural Festival31 JuliVleuterweide, Utrecht

Bevrijdings festival05 MeiGriftpark, Utrecht

Zinin27 AugustusUtrecht

Festivals die ik heb bezocht of nog ga bezoeken in 2005

Ticket for Tibet28 AugustusAquabest, Best

Zomerfeesten16-22 JuliNijmegen

Lowlands19-21 AugustusBiddinghuizen

de Parade15-24 Julipark Nieuweroord, Utrecht

Festival aan de Werf26 MeiNeude, Utrecht Met Hart en Ziel

13 MeiBunnik

Alle Nederlandse festivals met: een eigen website, een eigen logo/beeldmerk, met muziek als grootste aandeel in de pro-grammering en met kaartverkoop buiten eigen stad of dorp. Foto: Extrema Outdoor 16 juli 2005

Festivalland 61

Geef ons heden ons dagelijks brood62

Jeanine Essink

Geef ons heden ons dagelijks brood 63

Maal-tijden64

Moniek Driesse

Maal-tijden 65

Maal-tijden66

Maal-tijden 67

kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk

DirDirkk

Albert Hein

C1000

COOP

Dirk van den Broek

Edah

Konmar

Plus markt

Spar

Super de Boer

4900

5100

6100

6300

6600

7100

7600

7700

7800

7850

8000

9200

9600

14200

14700

0005

00001

00051

GroningenLeeuwarden

EindhovenAssen

MiddelburgLelystad

MaastrichtUtrecht

ArnhemAmsterdam

ZwolleRotterdamDen BoschDen Haag

Haarlem

GroningenLelystadEindhovenAmsterdamLeeuwardenUtrechtArnhemDen HaagAssenMaastrichtHaarlemRotterdamDen BoschZwolleMiddelburg

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

11300

13900

14300

176002040021000244002450024800268002800046000

15300

11800

14000

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

Superland68

Pim van der Burgt

kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk

DirDirkk

Albert Hein

C1000

COOP

Dirk van den Broek

Edah

Konmar

Plus markt

Spar

Super de Boer

4900

5100

6100

6300

6600

7100

7600

7700

7800

7850

8000

9200

9600

14200

14700

0005

00001

00051

GroningenLeeuwarden

EindhovenAssen

MiddelburgLelystad

MaastrichtUtrecht

ArnhemAmsterdam

ZwolleRotterdamDen BoschDen Haag

Haarlem

GroningenLelystadEindhovenAmsterdamLeeuwardenUtrechtArnhemDen HaagAssenMaastrichtHaarlemRotterdamDen BoschZwolleMiddelburg

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

11300

13900

14300

176002040021000244002450024800268002800046000

15300

11800

14000

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

Superland 69

21500315004600052300662007100092300112000122000134000

170000234500

276000

23500147000

184500276000

469000600000

61500276000

2430026100305003350049700

630007100086900

56000

141300148000

468700

LeeuwardenAssenMiddelburgEindhovenRotterdamLelystadAmsterdamZwolleMaastrichtDen BoschGroningenDen HaagUtrecht

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

GroningenEindhovenMaastrichtDen BoschRotterdamZwolleAssenLelystadLeeuwardenArnhemAmsterdamDen Haag

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

ArnhemHaarlemAmsterdamUtrechtDen HaagRotterdam

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

AmsterdamUtrecht

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

Superland70

21500315004600052300662007100092300112000122000134000

170000234500

276000

23500147000

184500276000

469000600000

61500276000

2430026100305003350049700

630007100086900

56000

141300148000

468700

LeeuwardenAssenMiddelburgEindhovenRotterdamLelystadAmsterdamZwolleMaastrichtDen BoschGroningenDen HaagUtrecht

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

GroningenEindhovenMaastrichtDen BoschRotterdamZwolleAssenLelystadLeeuwardenArnhemAmsterdamDen Haag

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

ArnhemHaarlemAmsterdamUtrechtDen HaagRotterdam

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

AmsterdamUtrecht

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

Superland 71

15800172001890037300

44700460004600047000610007100074500

147800

41800

ZwolleMiddelburgDen HaagLeeuwardenGroningenEindhovenUtrechtRotterdam

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

MaastrichtLelystadDen BoschHaarlemRotterdamEindhovenUtrechtAmsterdamDen Haag

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

MaastrichtMiddelburgUtrechtGroningenRotterdamZwolleAmsterdamDen Haag

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

AssenLeeuwardenGroningenZwolleEindhovenDen BoschMiddelburgUtrechtArnhemMaastrichtLelystadRotterdamAmsterdan

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

37300460007820086000

170000

298000276000

209000

6100071000

134000147000

469000

198700209000

276000369000

305004600069000

9930085000

112000123000

469000

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

Superland72

15800172001890037300

44700460004600047000610007100074500

147800

41800

ZwolleMiddelburgDen HaagLeeuwardenGroningenEindhovenUtrechtRotterdam

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

MaastrichtLelystadDen BoschHaarlemRotterdamEindhovenUtrechtAmsterdamDen Haag

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

MaastrichtMiddelburgUtrechtGroningenRotterdamZwolleAmsterdamDen Haag

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

AssenLeeuwardenGroningenZwolleEindhovenDen BoschMiddelburgUtrechtArnhemMaastrichtLelystadRotterdamAmsterdan

000.001

000.002

000.003

000.004

000.005

000.006

37300460007820086000

170000

298000276000

209000

6100071000

134000147000

469000

198700209000

276000369000

305004600069000

9930085000

112000123000

469000

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

aantal inwoners per supermarkt per stad(aantal inwoners per stad / aantal supermarkten per stad)

Superland 73

Eerste links en tweede pad rechts74

Esseline Keeven

Eerste links en tweede pad rechts 75

Fotos genomen op 13 tot 17 Juli 2005; volkstuinen Genderdal en Limbeek te Eindhoven.Zag daar werkende mannen die trots zijn op hun tuintje, en ook sociaal met hun buren zijn; de volkstuin is in deze tijd een recreatietuin geworden.

Eerste links en tweede pad rechts76

Fotos genomen op 13 tot 17 Juli 2005; volkstuinen Genderdal en Limbeek te Eindhoven.Zag daar werkende mannen die trots zijn op hun tuintje, en ook sociaal met hun buren zijn; de volkstuin is in deze tijd een recreatietuin geworden.

Eerste links en tweede pad rechts 77

Foto’s genomen tussen 13 en 17 juli 2005, volkstuinen Genderdal en Limbeek te Eindhoven. Ik zag daar werkende mannen die trots zijn op hun tuintje en sociaal zijn met de buren; de volkstuin is in deze tijd een recreatietuin geworden.

Hoe Nederlands is mijn dag?78

Janneke Smale

Hoe Nederlands is mijn dag? 79

Nederlan

dZ

weden

Du

itsland

FrankrijkU

SAU

KSpan

jeItalië

JapanE

UF

inlan

dM

onaco

Den

emarkenC

hin

aB

angladesh

Portu

galP

olenR

oemen

iëTu

rkijeC

ambodja

Th

ailand

Tun

esiëK

oreaIerlan

dB

elgiëC

anada

32121099532211110000000000000 totaal hoofdkantoren

150000010000000000000000000 hoofdkantoren food

17121099522211110000000000000 hoofdkantoren non food

productie food

productie non food

totaal productielanden

90000011000000000000000010

50341011151104222111111101

140341022151104222111111111

Landen waar food hoofdkantoren gevestigd zijn

Productielanden van food producten

Kaart van het totaal van de landen waar de food hoofdkantoren gevestigd zijn en de productielanden van etenswaren.

Hoe Nederlands is mijn dag?80

Nederlan

dZ

weden

Du

itsland

FrankrijkU

SAU

KSpan

jeItalië

JapanE

UF

inlan

dM

onaco

Den

emarkenC

hin

aB

angladesh

Portu

galP

olenR

oemen

iëTu

rkijeC

ambodja

Th

ailand

Tun

esiëK

oreaIerlan

dB

elgiëC

anada

totaal hoofdkantorentotaal productielanden

Landen waar non food hoofdkantoren gevestigd zijn

Productielanden van non food producten

Kaart van het totaal van de landen waar de non food hoofdkantoren gevestigd zijn en de productielanden van non food producten.

Hoe Nederlands is mijn dag? 81

Vergeten geld82

Anieke Branderhorst

Vergeten geld 83

Vergeten geld84

Vergeten geld 85

Blijf kijken, we zijn zo weer bij u terug86

Simone van Wijk

Blijf kijken, we zijn zo weer bij u terug 87

Image shopping88

Ine van de Elsen, Melissa Peen, Frank Winnubst, Naomi Yasuda

ArnhemAmsterdam Eindhoven Utrecht

Wegens drukte geen medewerking.

Wegens drukte geen medewerking.

MEN AT WORK

SCAPINO

BRITAIN

COOL CAT Wegens drukte geen medewerking.

INVITO

SPORTWINKELS

Image shopping 89

ArnhemAmsterdam Eindhoven Utrecht

Wegens drukte geen medewerking.

Wegens drukte geen medewerking.

MEN AT WORK

SCAPINO

BRITAIN

COOL CAT Wegens drukte geen medewerking.

INVITO

SPORTWINKELS

Ver

gelij

ken

d w

aren

onde

rzoe

k on

der

verk

oper

s

Lust

Handel

Concentratie

Dorstig

Droom

Brandstof

Vermogen

Hulp

Beweging

Hebberig

IJdelheid

Vermaak

Beloning

Reinheid

Genot

Smakelijk

Gezondheid

Delano Westerink - 8 - groep 6 van de basisschoolKenmerk Delano Westerink (8), groep zes basisschool90

Merel Boers, Chester Griët

Inspiratie

Concentratie

Vermogen

Lust

Brandstof

Gaan

Boodschapper

Genot

Bereik

Schoonheid

Hebberig

Kruidig

Traditioneel

IJdelheid

Creëren

Reinheid

Ontspanning

Snacken

Ontvluchten

Janneke Brouwer - 24 - derde jaar HBO Communicatie

Kenmerk Janneke Brouwer (24), derde jaar HBO Communicatie 91

Creëren

Verplaatsen

Ontvluchten

IJdelheid

Vermogen

Bereik

Genot

Bereiden

Schoonheid

Ideaal

Reinheid

Verzorging

Vinden

Boodschapper

Lust

Geluid

Afspelen

Gekenmerkt - Jaque Habets - 45 - Directeur woningbouwvereniging.

Kenmerk Jacques Habets (45), directeur woningbouwvereniging92

Gekenmerkt - Tineke de Bruin - 57 - ziekenverzorgster Merel Boers & Chester Griët

Verplaatsen

Inslaan

Energie

Gaan

Hulp

IJdelheid

Vermogen

Bezichtigen

Reinheid

Boodschapper

Bereiden

Ontspanning

Zorg

Brandstof

Waarnemen

Kenmerk Tina de Bruin (57), ziekenverzorgster 93

Nederland in opstand 94

Stephan Velema

Nederland in opstand 95

Het is mij niet precies duidelijk op welk moment de angst die mensen hadden, is omgezet naar haat. Als geadopteerde Colombiaan zit ik eigenlijk tussen twee vuren; gevoelsmatig begrijp ik heel goed de gemiddelde allochtoon, die zich elke dag moet bewijzen. Maar met m’n verstand begrijp ik ook veel geklaag over ‘kutmarokkanen’ en andere olieën op het etnische vuur. Als kind is het duidelijk wat je plaats is binnen de maatschappij, omdat je een kind bent. Iedereen dan min of meer nog gelijk. Pas als tiener – juist als tiener – zijn de ogen op je getinte persoonlijkheid gericht. De realiteit wordt pijnlijk duidelijk als ik bijvoorbeeld ’s avonds mijn hond uitlaat. Volledig naar de norm van beleefdheid groet ik een passerend ouder echtpaar. In respons blijft het hoofd star en geluidsloos naar beneden gebogen. Zij lopen met een boog om mij heen. Wanneer ditzelfde tafereel zich nu ook bij daglicht voordoet, midden in de drukte van de stad, signaleer ik een zeer onaangename ontwikkeling.

Een ander voorbeeld is dat ik niet zo lang geleden een keer de verkeerde trein nam. Verkeerd omdat er een zakkenrolster voor mij instapte, zij betrapt werd en ik erachter liep. Men vond dat ik erbij hoorde. Met als enige overeenkomst onze getinte huid. Geen ongelukkig misverstand, gewoon een excuusloos vooroordeel. Onzekerheid heiligt immers de middelen. Ook al heb je geen vreemd accent, een OV en een

tekenmap met schoolspullen bij je. Ook het feit dat ik een halve wagon achter haar liep en haar tegen had gehouden toen ze mijn kant op vluchtte, telde niet mee.

Ik zou onze multiculturele samenleving willen hernoemen tot ‘gedwongen gedeelde omgeving’. Samenleving mag hierbij vol ledig weg worden gelaten wegens de grote verdeeldheid tussen eigenlijk iedereen. Dit zorgt voor een grote anonimiteit en hier komt ook onze ‘tolerantie’ uit voort. Een stoïcijnse houding die niks van niemand wil weten. Ieder voor zich, in voor- en tegenspoed.

Ik vind het moeilijk positief te blijven wanneer mensen steeds opnieuw de dialoog aan willen gaan, maar niet de interesse of beleefdheid hebben te luisteren. Bij debatten heeft iedereen wel een vinger te wijzen naar iemand en een mening hoe het beter kan. Ondertussen wordt er meer geluld dan gepoetst. En de smet die Nederland nu kent in de vorm van discriminatie moet nodig gezuiverd worden. Wanneer iedereen elkaar blijft discrimineren is het op een bepaald moment geen onterecht onderscheid meer. Het wordt dan een omgangsnorm. En omdat ik weet dat er velen zijn met mij die dat niet willen, moeten we juist nu een nieuw probleem onderkennen: onze samenleving is misschien nog helemaal niet klaar voor integratie met elkaar. Stephan Velema

Pasoord96

Stephan Velema

Pasoord 97

Gemengd goed98

Gijs Huijgen

Gemengd goed 99

Gemengd goed100

Gemengd goed 101

Tattataal102

���������������������������������

������������������������������������������������������������������

�������������������������������

������������

����������������������������������

��������������������������������������������

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

����������

�������������������������

�����������������������������

����������������������������������������������������

�������������������������������������������������������

������������������������ ���������������

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������

��������������������

������������������������������������������

���������

Blauwe woorden zijn van Engelse afkomst.Rode woorden zijn van Marokkaanse afkomst.Groene woorden zijn van Surinaamse afkomst.Oranje woorden zijn nieuwe Nederlandse woorden of al bestaande woorden waaraan

nieuwe betekenis is gegeven.

Verklarende woordenlijst

Bakra blanke, kaaskopBarki briefje van 100Check KijkChick (mooie) vrouwDoekoe geldDonnie een tientjeDope tofFatoe grap, mopFawaka? Alles goed?Faya erg, schandaligFesa feestFittie GevechtFloes geldGruwelijk heel mooi, goed

Kapot heel (bijvoegelijk voornaamwoord)

Lauw relaks, of ook: verve-lend, suf

Lebes? Alles goed? of: het gaat goed

Moeilijk stoer, tofNep niet oprecht, slechtNoh najaOso huisPatta schoenPokoe muziekRocken dragen, doenSafi Klaar, mooi zo

Scotoe politieShit ding, zooi, slecht, vloekSlema doeiSponseren geven, lenenTantu erg, heelTatta NederlanderThe bomb helemaal te gek Tjappie jongen, manTozz naja, poe héVet tofWhullah Ik zweer hetZagbeh vriendZemal homoZiek gek, leip

Jochem Ruijgrok

Tattataal 103

���������������������������������

������������������������������������������������������������������

�������������������������������

������������

����������������������������������

��������������������������������������������

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

����������

�������������������������

�����������������������������

����������������������������������������������������

�������������������������������������������������������

������������������������ ���������������

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������

��������������������

������������������������������������������

���������

Blauwe woorden zijn van Engelse afkomst.Rode woorden zijn van Marokkaanse afkomst.Groene woorden zijn van Surinaamse afkomst.Oranje woorden zijn nieuwe Nederlandse woorden of al bestaande woorden waaraan

nieuwe betekenis is gegeven.

Verklarende woordenlijst

Bakra blanke, kaaskopBarki briefje van 100Check KijkChick (mooie) vrouwDoekoe geldDonnie een tientjeDope tofFatoe grap, mopFawaka? Alles goed?Faya erg, schandaligFesa feestFittie GevechtFloes geldGruwelijk heel mooi, goed

Kapot heel (bijvoegelijk voornaamwoord)

Lauw relaks, of ook: verve-lend, suf

Lebes? Alles goed? of: het gaat goed

Moeilijk stoer, tofNep niet oprecht, slechtNoh najaOso huisPatta schoenPokoe muziekRocken dragen, doenSafi Klaar, mooi zo

Scotoe politieShit ding, zooi, slecht, vloekSlema doeiSponseren geven, lenenTantu erg, heelTatta NederlanderThe bomb helemaal te gek Tjappie jongen, manTozz naja, poe héVet tofWhullah Ik zweer hetZagbeh vriendZemal homoZiek gek, leip

??????? ??????????????????????????

????????????????????????????????? ?????????????????????????????????

????????????????????????? ??????

????????????

?????????? ??????????????????????? ?

???????????????? ???????????????????? ??????? ?

?????????? ????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????? ????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????? ???????????????? ?

????????? ?

?????????????????????????

???? ?????? ?????????????? ?????

???????????????????? ???????????????? ????????????????

???????????????????????????????????????????????????????

???? ??????????? ???????? ? ????? ??????????

?????????????????????????? ??????????????? ????????????????????? ??????????????????????????? ????????? ??????? ??????????????????????? ??

???? ?????????????????? ??

????? ?????????? ?????

????????????? ????? ????????????????????????

??? ???? ? ?

Blauwe woorden zijn van Engelse afkomst.Rode woorden zijn van Marokkaanse afkomst.Groene woorden zijn van Surinaamse afkomst.Oranje woorden zijn nieuwe Nederlandse woorden of al bestaande woorden waaraan

nieuwe betekenis is gegeven.

Verklarende woordenlijst

Bakra blanke, kaaskopBarki briefje van 100Check kijkChick (mooie) vrouwDoekoe geldDonnie een tientjeDope tofFatoe grap, mopFawaka? alles goed?Faya erg, schandaligFesa feestFittie gevechtFloes geldGruwelijk heel mooi, goed

Kapot heel (bijvoegelijk voornaamwoord)

Lauw relaxed, of ook: verve-lend, suf

Lebes? alles goed? of: het gaat goed

Moeilijk stoer, tofNep niet oprecht, slechtNoh najaOso huisPatta schoenPokoe muziekRocken dragen, doenSafi klaar, mooi zo

Scotoe politieShit ding, zooi, slecht, vloekSlema doeiSponseren geven, lenenTantu erg, heelTatta NederlanderThe bomb helemaal te gek Tjappie jongen, manTozz naja, poe héVet tofWhullah ik zweer hetZagbeh vriendZemal homoZiek gek, leip

ALBLASSERDAMALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARLOBAARN

BEEK EN DONKBENSCHOPBERGEN 2x

BERGSCHENHOEKBERINGE

BERKEL-ENSCHOTBEST

BLEISWIJKBOSCH EN DUIN

BOXMEERBREDABUDEL

CAPELLE A.D. IJSSELCLINGE

COEVORDENDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDONGENDOORN

DORDRECHTDRUNENDUIVEN

EDEEINDHOVENENSCHEDE

ETTEN-LEURFLESSINGUE

GELEENGOES

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHAARLEM

HAZERSWOUDE-D.HEERENVEEN

HEERHUGOWAARDHEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHELVOIRT 2x

HENGELOHILLEGOM

HILVERSUMHOLSLOOT

HOOGEVEENHOORN

HORSTIJSSELSTEINKERKRADEKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLEKKERKERK

LICHTENVOORDELIENDEN

LISSEMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMAESTRICH

MEPPELMILLINGEN A.D. RIJN

MONSTERMUIDERBERG

MUSSELKANAALNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIJKERK

NIJMEGENNIJVERDALNUENEN 2xNUNSPEET

OEGSTGEESTOISTERWIJK

OOSTERHOUTOUD-BEIJERLAND

PAPENDRECHTRAAMSDONKSVEER

REEUWIJK-BRUGREUVER

RIJENRIJSSEN

ROELOFARENDSVEENROOSENDAAL

ROSMALENROTTERDAM 2x

ROZENBURGSASSENHEIM

SCHAGENSCHERPENZEELSCHOONDIJKE

SINT MAARTENSVSITTARD

SLIEDRECHTSON

SPAUBEEKSPIJKENISSE

SPRANGSTEENWIJK

TERNEUZENTIEL

TILBURGTUBBERGEN

TWELLOUTRECHT

VEENOORDVEGHELVENLOVINKEL

VLEUTENVLIJMEN

VLISTVOLENDAMVOORHOUT

VOORTHUIZENVUGHTWAALRE

WAALWIJKWEERTWEESP

WINSCHOTENWOERDENWOLVEGEA

WOUDENBERGZAANDAM

ZALTBOMMELZELHEM

ZEVENAARZOETERMEER* ZUNDERT 2xZWIJNDRECHT

ALBLASSERDAMALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORT* AMSTERDAM† AMSTERDAM

APELDOORNARNHEIM

AXELBERGEN

BERKELLANDBILTHOVEN

BOSCH EN DUINBOXMEER

CAPELLE A.D. IJSSELCOEVORDEN

CREILDEN HAAGDEN HAAGDEVENTERDONGEN

DORDRECHTDRONRYPDRUNENDUIVEN

EDEEELDE

EERBEEKEINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGELEEN

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HARDINXVELD-G.HAZERSWOUDE-D.

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHELMONDHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIS TER HEIDEIJSSELMUIDEN

IJSSELSTEINKAATSHEUVEL

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

LOCHEMMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMEPPEL

MIDDELHARNISMUIDERBERG

NEDERHORST D.BERGNIEUWEGEIN

NIJMEGENOISTERWIJKOLDENZAAL

OMMENOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDPAPENDRECHTRIDDERKERK

RIJSSENROOSENDAALROTTERDAM

SCHAGENSCHIEDAM

SLIEDRECHTSOEST

SPIJKENISSESPRANG

STOLWIJKTERNEUZEN

TILBURGTWELLO

UTRECHTVEENENDAAL

VELPWAALWIJK

WEESPWOERDENWOLVEGEAZAANDAM

ZANDVOORTZELHEM

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

ALBLASSERDAMALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORT† AMSTERDAM

APELDOORNARNHEIM

ASSENAXEL

BAARLOBAARN

BERGENBERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERINGEBEST

BILTHOVENBOXMEER

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

BUSSUMCAPELLE A.D. IJSSEL

COEVORDENCREIL

DEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDOKKUMDONGENDOORN

DRUNENDUIVEN

EDEEELDE

EINDHOVENELSLOO

* ENKHUIZENENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEENGOOR

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHARDENBERG

HARDINXVELD-G.HAZERSWOUDE-D.

HEEMSTEDEHEERHUGOWAARD

HEERLENHEEZE

HELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HORSTHUIS TER HEIDE

IJMUIDENIJSSELSTEIN

KAATSHEUVELKERKRADE

KRIMPEN AAN DE LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLICHTENVOORDE

LIENDENLISSELOPIK

MAARSSEN-DORPMAASLAND

MAASSLUIS 2xMEPPEL

MIDDELHARNISMILLINGEN A.D. RIJN

MUIDERBERGMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NEERKANT 2xNIETAP

NIEUWE PEKELANIEUWEGEIN

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

OLDENZAALOMMEN

OOSTBURGOUD-BEIJERLAND

OUD-LOOSDRECHTPAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREUVER

RIDDERKERKRIJNSBURG

RIJSSENRIJSWIJK

ROOSENDAALROTTERDAM

RUCPHENSCHAGEN

SCHERPENZEELSCHIEDAM

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSON

SPAUBEEKSPIJKENISSE

SPRANGTIEL

TILBURGTWELLO

UTRECHT 2xVEENENDAAL

VEGHELVENLOVINKEL

VLIJMENVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALWIJKWEERT

WOERDENWOLVEGEA

WOUDENBERGZAANDAMZELHEM

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHT

ALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORTAPELDOORN

AXELBAARLOBAARN

BERGENBERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BESTBILTHOVENBLEISWIJK

BRUNSSUMBUNSCHOTENCOEVORDEN

CREILDE LIER

DEN BOSCHDEN HAAGDEVENTER

DOORNDRUNEN

EDEEELDE

EINDHOVENELSLOO

FIJNAARTFLESSINGUE

GELEENGOES

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGEN† HAARLEM

HARDENBERGHARDINXVELD-G.

HAZERSWOUDE-D.HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHENGELOHEUSDEN

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HUIS TER HEIDEHUIZEN

KAATSHEUVELKERKRADEKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLICHTENVOORDE

LIENDENLISSE

LOCHEMLOPIK

MAARSSEN-DORPMAASSLUIS

MEPPELMIDDELHARNIS

MONSTERMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWEGEIN

NIJKERKNIJVERDAL

OEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAALOOSTBURG

OOSTERHOUTOUD-LOOSDRECHT

PAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREUVER

RIDDERKERKRIJEN

RIJNSBURGRIJSSEN

ROOSENDAALROTTERDAM 2x

RUCPHENSCHAGEN

SCHIEDAMSCHOONDIJKE

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSPIJKENISSE

SPRANGSTEENWIJKSTOLWIJK

TERNEUZENTIEL

TILBURGVEENENDAAL

VEGHELVELP

VELSENVINKEL

VLAARDINGENVLIJMEN

VOLENDAMVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALWIJKWARMOND

WEERTWINTERSWIJK

WOERDENWORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZANDVOORT

ZELHEMZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

AKERSLOOTALBLASSERDAM

ALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORT

AMSTELVEEN 2x† AMSTERDAM 2xANNA PAULOWNA

APELDOORNARNHEIM

ASSENAXEL

BAARLOBAARN

BEEK EN DONKBERGEN

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERINGEBERKEL-ENSCHOT

BESTBILTHOVEN 2x

BLEISWIJKBOXMEER

BREDABRUNSSUM

BUDELBUNSCHOTEN

CAPELLE A.D. IJSSELCLINGE

COEVORDENCUIJK

DE LIERDELFT

DEN BOSCHDEN HAAG

DEN HELDERDEURNE

DEVENTERDOETINCHEM

DONGENDOORN

DORDRECHTDRUNENDUIVEN

EDEEELDE

EERBEEKEINDHOVEN

ELSLOOENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEEN

GOESGOOR

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHARDENBERG 2x

HARDINXVELD-G. 2xHAZERSWOUDE-D.

HEEMSTEDEHEERENVEEN

HEERHUGOWAARDHEERLENHEESCHHEEZE

HEINKENSZANDHELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEEN

HOOGEZAND 2xHOORNHORST

HUIS TER HEIDE H.HULSBERGIJMUIDEN

IJSSELMUIDENIJSSELSTEIN

KAATSHEUVELKERKRADE

KESSELKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDEN 2x* LEIDEN 3x

LICHTENVOORDELIENDEN

LISSELOCHEMLOPIK 2x

MAARSSEN-DORPMAASSLUISMAESTRICH

MARUMMEPPEL

MIDDELHARNISMILLINGEN A.D. RIJN

MONSTERMUIDERBERG

MUSSELKANAALNAALDWIJKNAARDEN

NEDERHORST D.BERGNIETAP

NIEUWE PEKELANIEUWEGEIN

NIJEVEENNIJKERK

NIJMEGENNIJVERDAL

NOORDWIJKOEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAAL

OMMENOOSTBURG

OOSTERHOUTOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDOUDE WETERING O.OUD-LOOSDRECHT

PAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREEUWIJK-BRUG

REUVERRIDDERKERK

RIJENRIJNSBURG

RIJSSENRIJSWIJK

ROELOFARENDSVEENROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

RUCPHENSASSENHEIM

SCHAGENSCHERPENZEEL

SCHIEDAMSCHOONDIJKE

SINT ANNESINT MAARTENSV.

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSON

SPAUBEEKSPIJKENISSE

SPRANGSTEENWIJKSTOLWIJK

TERNEUZENTIEL

TILBURGTUBBERGEN

TWELLOUTRECHTVEENDAM

VEENENDAALVEENENDAAL

VEGHELVELP

VENLOVINKEL

VLAARDINGENVLEUTENVLIJMEN

VOLENDAMVOORBURGVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZENVRIEZENVEEN

VUGHT 2xWAALRE

WAALWIJKWEERTWEESP

WINSCHOTENWINTERSWIJK

WOERDENWOLVEGEA

WORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZALTBOMMEL

ZELHEMZEVENAAR

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

AKERSLOOTALBLASSERDAM

ALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTELVEENAMSTERDAM

ANNA PAULOWNAAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBERGEN

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BESTBILTHOVENBLEISWIJKBOXMEER

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

CAPELLE A.D. IJSSELCLINGE

COEVORDENCUIJK

DEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTER

DIRKSLANDDOETINCHEM

DONGENDOORN

DORDRECHTDRUNEN

EDEEERBEEK

EINDHOVENELSLOO

ENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEEN

GOEDEREEDEGOESGOOR

GROENLOGROESBEEK

HAAKSBERGEN† HAARLEM 2xHARDENBERG

HARDINXVELD-G.HAZERSWOUDE-D.

HEEMSKERKHEERHUGOWAARD

HEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HOORNHORST

HUIZENIJMUIDEN

KAATSHEUVELKERKRADE

KESSELKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLICHTENVOORDE

LISSELOCHEM

LOPIKMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMAESTRICHMELISSANT

MEPPELMIDDELHARNIS

MILLINGEN A.D. RIJNMONSTER

MUIDERBERGMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWDORP

NIEUWE PEKELANIEUWEGEIN

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

OEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAAL

OOSTERHOUTOUD-BEIJERLAND

OUD-LOOSDRECHTPAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREUVER

RIDDERKERKRIJNSBURG

RIJSSENRIJSWIJK

ROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

RUCPHENSCHAGEN

SCHERPENZEELSCHIEDAM

SCHOONDIJKESINT MAARTENSV.

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSON

SPIJKENISSESPRANG

STEENWIJKSTELLENDAM

STOLWIJKTERNEUZEN

TIELTILBURGTWELLO

UTRECHTVEENDAM

VEENENDAALVEGHELVENLOVINKEL

VLIJMENVOLENDAMVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

VUGHTWAALWIJK

WEERTWEESP

WINTERSWIJKWOERDENWOLVEGEA

WORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZALTBOMMEL

ZELHEMZEVENAAR

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

AKERSLOOTALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORT

AMSTERDAM 2xANNA PAULOWNA

APELDOORNARNHEIM

AXELBAARLOBAARN

BERGENBERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BESTBILTHOVEN 2x

BLEISWIJKBOXMEER

BREDABRUNSSUM

BUNSCHOTENCLINGE

COEVORDENDE LIER

*† DELFTDEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDONGENDOORN

DORDRECHTDRUNEN

EDEEELDE

EERBEEKEINDHOVEN

ELSLOOENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEEN

GOESGOOR

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHAARLEMMERMEER

HARDENBERGHARDINXVELD-G.

HAZERSWOUDE-D.HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERENVEENHEERHUGOWAARD

HEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HOORNHORST

HUIZENIJSSELMUIDENKAATSHEUVEL

KERKRADEKRIMPEN A.D. LEK

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

LICHTENVOORDELISSELOPIK

MAARSSEN-DORPMAASSLUIS

MEPPELMIDDELHARNIS

MONSTERMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWE PEKELA

NIEUWEGEINNIJKERK

NIJMEGENOEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAAL

OMMENOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDOUD-LOOSDRECHT

PAPENDRECHTREUVER

RIDDERKERKRIJNSBURG

RIJSSENROOSENDAALROTTERDAM

RUCPHENSCHAGEN

SCHERPENZEELSCHIEDAM

SINT MAARTENSV.SITTARD

SLIEDRECHTSOEST

SONSPAUBEEK

SPIJKENISSESPRANG

STEENWIJKTERNEUZEN

TIELTWELLO 2xUTRECHTVEENDAM

VEENENDAALVEGHELVENLO

VLEUTENVLIJMEN

VOLENDAMVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALWIJKWEERTWEESP

WINTERSWIJKWOERDEN

WORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZALTBOMMEL

ZELHEMZEVENAAR

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

215 167 151 150 144 132 94

ALKMAARAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

AXELBAARLO

BEEK EN DONKBERGSCHENHOEK

BERINGEBILTHOVENBOXMEER

BREDABUDEL

CAPELLE A.D. IJSSELCOEVORDENDEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDONGENDRUNENDUIVEN

EDEEINDHOVEN

ELSLOOFIJNAARTGELEEN

GOESGOOR

GROENLOGRONINGEN

HAZERSWOUDE-D.HEERHUGOWAARDHEERHUGOWAARD

HEERLENHEESCH

HELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HOOGEVEENHORSTHULST

KAATSHEUVELKESSEL

KRIMPEN A.D. IJSSELLICHTENVOORDE

LOPIKMIDDELHARNIS

MILLINGEN A.D. RIJNMONSTER

MUSSELKANAALNAARDEN

NIEUWE PEKELANIJKERK

OISTERWIJKOOSTERHOUTPAPENDRECHT

RAAMSDONKSVEERRIJEN

RIJNSBURGROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

RUCPHENSCHERPENZEEL

SCHIEDAMSCHIEDAM

SITTARDSLIEDRECHT

SLUISSOEST

SONSPAUBEEK

TERNEUZENTILBURGTWELLO

UTRECHTVEENENDAAL

VENLOVLEUTEN

VOORTHUIZENWAALWIJK

WEERTWOERDENWOLVEGEA

WOUDENBERGZELHEM

ALBLASSERDAMALKMAARALMELO

AMERSFOORTAMSTELVEENAMSTELVEENAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BERGENBOXMEER

† DEN HAAGDEURNE

DOMBURGDONGENDRUNENDUIVEN

EDEEINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGROESBEEK

HAZERSWOUDE-D.HEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHEERLEN

HEEZEHELMONDHENGELOKATWIJK

KESTERENLEEUWARDEN

MAASSLUISMEPPEL

MONSTERMUSSELKANAAL

NIEUWEGEINNIJMEGEN

OISTERWIJKOMMEN

OOSTERHOUTOUD-BEIJERLAND

RENKUMRIJNSBURG

RIJSWIJKROELOFARENDSVEEN

ROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

SCHOONDIJKESITTARD

SONSPIJKENISSE

SPRANGTERNEUZEN

TIELTILBURG

VEENDAMVLIJMEN

VOORHOUTWAALWIJK

WEERTWEESP

WINTERSWIJKWOERDENZEVENAAR

ZWIJNDRECHTZWOLLE

ALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTERDAMAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBERGEN

BERGSCHENHOEKBERINGEBERINGEBOXMEER

* DEN HAAGDEURNEDONGEN

DORDRECHTDORDRECHT

DRUNENDUIVEN

EINDHOVENFLESSINGUE

GELEENGRASHOEKGRASHOEKGRASHOEKGROESBEEK

HAAKSBERGENHAZERSWOUDE-D.

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHELDEN

HELMONDHENGELOHILLEGOM

HOOGEVEENIJSSELSTEIN

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

LEIDENLICHTENVOORDE

MEPPELMONSTER

MUSSELKANAALNIEUWEGEINNIEUWKOOP

NIJKERKNUNSPEET

OMMENOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDPAPENDRECHT

ROELOFARENDSVEENROOSENDAALROTTERDAM

SCHAGENSCHIEDAM

SLIEDRECHTSON

SPIJKENISSESPRANG

TERNEUZENUTRECHT

VLAARDINGENVLEUTEN

WEERTWEESP

WOLVEGEAZANDVOORT

ZIERIKZEEZOETERMEER

ZWIJNDRECHT

ALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

BAARNBEST

BLOEMENDAALBOSCH EN DUIN

BOXMEERBUSSUM

COEVORDEN† DEN HAAGDEN HAAGDEVENTER

DORDRECHTDORDRECHT

DRUNENDUIVEN

EINDHOVENFLESSINGUE

GELEENGOES

GROESBEEK* GRONINGENGRONINGENHARDERWIJK

HAZERSWOUDE-D.HEEMSTEDE

HEERLENHENGELOHILLEGOMKATWIJK

LEEUWARDENMAASSLUIS

MUSSELKANAALNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWE PEKELA

NIEUWEGEINNIJKERK

NIJMEGENNUNSPEET

OISTERWIJKOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDPAPENDRECHT

RIJSWIJKSCHAGEN

SCHIEDAMSITTARD

SPIJKENISSESPRANGTILBURGUTRECHT

VLAARDINGENWAALWIJK

WEESPWOUDENBERG

ZELHEMZWIJNDRECHT

ALKMAARALMELOALMERE

AMSTELVEENAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMBERGEN

BESTBILTHOVENBRUNSSUM

CREILDORDRECHT

DUIVENEDE

EINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGELEEN

GRONINGENHEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHELMOND

HILVERSUMHOORN

IJSSELSTEINKERKRADE

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

* LEIDENLEYDE

LICHTENVOORDEMEPPEL

NIEUWEGEINNIJMEGEN

OMMENOUD-BEIJERLAND

ROZENBURGSOEST

SPIJKENISSESPRANG

VEENENDAALVOORSCHOTEN

WAALWIJKWOERDENZAANDAM

ALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTELVEEN

† AMSTERDAMAPELDOORN

BAARNBERGEN OP ZOOMBERKEL-ENSCHOT

BOXMEERBRUNSSUMDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDRUNEN

EINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGELEENGOOR

GROENLOHAAKSBERGEN

HARDINXVELD-G.HEERHUGOWAARD

HEERLENHELMONDHENGELO

HILVERSUMKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLISSE

MAASSLUISMEPPEL

NIEUWEGEINOEGSTGEESTOLDENZAAL

OMMENOUD-BEIJERLAND

PAPENDRECHTRIDDERKERKROOSENDAALVEENENDAAL

VOORSCHOTENWAALWIJKWOLVEGEAZAANDAM

ZOETERMEERZUTPHENZWOLLE

ALKMAARALMELO

† AMSTERDAMAPELDOORN

BOXMEERDEN HAAGDEVENTER

EDEEINDHOVENENSCHEDE

HILVERSUMHOOGEZAND

KERKRADELEEUWARDEN

* LEIDENOUD-BEIJERLAND

UTRECHTVEENENDAAL

WOERDEN

88 75 70 62 49 47 19

Rembra

ndt va

n Rijn

Schild

er 16

06—1669

Frans

Hals

Schild

er 15

82—1666

Jan Ve

rmeer

Schild

er 16

32—1675

Vincent

van G

ogh

Schild

er 18

53—1890

Paulus

Potter

Schild

er 16

25—1654

Jan Stee

n

Schild

er 16

25—1679

Meinder

t Hobbem

a

Schild

er 16

38—1709

Paul Pete

r Rube

ns

Schild

er 15

77—16

40

Jacob

Maris

Schild

er 18

38—1899

Jan Too

rop

Schild

er 18

58—1928

Jozef I

sraëls

Schild

er 18

24—19

11

Govert F

linck

Schild

er 16

15—16

60

Jan va

n Goye

n

Schild

er 15

96—1656

Gabriel

Metsu

Schild

er 16

29—1667

ALBLASSERDAMALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARLOBAARN

BEEK EN DONKBENSCHOPBERGEN 2x

BERGSCHENHOEKBERINGE

BERKEL-ENSCHOTBEST

BLEISWIJKBOSCH EN DUIN

BOXMEERBREDABUDEL

CAPELLE A.D. IJSSELCLINGE

COEVORDENDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDONGENDOORN

DORDRECHTDRUNENDUIVEN

EDEEINDHOVENENSCHEDE

ETTEN-LEURFLESSINGUE

GELEENGOES

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHAARLEM

HAZERSWOUDE-D.HEERENVEEN

HEERHUGOWAARDHEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHELVOIRT 2x

HENGELOHILLEGOM

HILVERSUMHOLSLOOT

HOOGEVEENHOORN

HORSTIJSSELSTEINKERKRADEKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLEKKERKERK

LICHTENVOORDELIENDEN

LISSEMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMAESTRICH

MEPPELMILLINGEN A.D. RIJN

MONSTERMUIDERBERG

MUSSELKANAALNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIJKERK

NIJMEGENNIJVERDALNUENEN 2xNUNSPEET

OEGSTGEESTOISTERWIJK

OOSTERHOUTOUD-BEIJERLAND

PAPENDRECHTRAAMSDONKSVEER

REEUWIJK-BRUGREUVER

RIJENRIJSSEN

ROELOFARENDSVEENROOSENDAAL

ROSMALENROTTERDAM 2x

ROZENBURGSASSENHEIM

SCHAGENSCHERPENZEELSCHOONDIJKE

SINT MAARTENSVSITTARD

SLIEDRECHTSON

SPAUBEEKSPIJKENISSE

SPRANGSTEENWIJK

TERNEUZENTIEL

TILBURGTUBBERGEN

TWELLOUTRECHT

VEENOORDVEGHELVENLOVINKEL

VLEUTENVLIJMEN

VLISTVOLENDAMVOORHOUT

VOORTHUIZENVUGHTWAALRE

WAALWIJKWEERTWEESP

WINSCHOTENWOERDENWOLVEGEA

WOUDENBERGZAANDAM

ZALTBOMMELZELHEM

ZEVENAARZOETERMEER* ZUNDERT 2xZWIJNDRECHT

ALBLASSERDAMALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORT* AMSTERDAM† AMSTERDAM

APELDOORNARNHEIM

AXELBERGEN

BERKELLANDBILTHOVEN

BOSCH EN DUINBOXMEER

CAPELLE A.D. IJSSELCOEVORDEN

CREILDEN HAAGDEN HAAGDEVENTERDONGEN

DORDRECHTDRONRYPDRUNENDUIVEN

EDEEELDE

EERBEEKEINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGELEEN

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HARDINXVELD-G.HAZERSWOUDE-D.

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHELMONDHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIS TER HEIDEIJSSELMUIDEN

IJSSELSTEINKAATSHEUVEL

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

LOCHEMMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMEPPEL

MIDDELHARNISMUIDERBERG

NEDERHORST D.BERGNIEUWEGEIN

NIJMEGENOISTERWIJKOLDENZAAL

OMMENOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDPAPENDRECHTRIDDERKERK

RIJSSENROOSENDAALROTTERDAM

SCHAGENSCHIEDAM

SLIEDRECHTSOEST

SPIJKENISSESPRANG

STOLWIJKTERNEUZEN

TILBURGTWELLO

UTRECHTVEENENDAAL

VELPWAALWIJK

WEESPWOERDENWOLVEGEAZAANDAM

ZANDVOORTZELHEM

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

ALBLASSERDAMALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORT† AMSTERDAM

APELDOORNARNHEIM

ASSENAXEL

BAARLOBAARN

BERGENBERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERINGEBEST

BILTHOVENBOXMEER

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

BUSSUMCAPELLE A.D. IJSSEL

COEVORDENCREIL

DEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDOKKUMDONGENDOORN

DRUNENDUIVEN

EDEEELDE

EINDHOVENELSLOO

* ENKHUIZENENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEENGOOR

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHARDENBERG

HARDINXVELD-G.HAZERSWOUDE-D.

HEEMSTEDEHEERHUGOWAARD

HEERLENHEEZE

HELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HORSTHUIS TER HEIDE

IJMUIDENIJSSELSTEIN

KAATSHEUVELKERKRADE

KRIMPEN AAN DE LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLICHTENVOORDE

LIENDENLISSELOPIK

MAARSSEN-DORPMAASLAND

MAASSLUIS 2xMEPPEL

MIDDELHARNISMILLINGEN A.D. RIJN

MUIDERBERGMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NEERKANT 2xNIETAP

NIEUWE PEKELANIEUWEGEIN

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

OLDENZAALOMMEN

OOSTBURGOUD-BEIJERLAND

OUD-LOOSDRECHTPAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREUVER

RIDDERKERKRIJNSBURG

RIJSSENRIJSWIJK

ROOSENDAALROTTERDAM

RUCPHENSCHAGEN

SCHERPENZEELSCHIEDAM

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSON

SPAUBEEKSPIJKENISSE

SPRANGTIEL

TILBURGTWELLO

UTRECHT 2xVEENENDAAL

VEGHELVENLOVINKEL

VLIJMENVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALWIJKWEERT

WOERDENWOLVEGEA

WOUDENBERGZAANDAMZELHEM

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHT

ALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORTAPELDOORN

AXELBAARLOBAARN

BERGENBERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BESTBILTHOVENBLEISWIJK

BRUNSSUMBUNSCHOTENCOEVORDEN

CREILDE LIER

DEN BOSCHDEN HAAGDEVENTER

DOORNDRUNEN

EDEEELDE

EINDHOVENELSLOO

FIJNAARTFLESSINGUE

GELEENGOES

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGEN† HAARLEM

HARDENBERGHARDINXVELD-G.

HAZERSWOUDE-D.HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHENGELOHEUSDEN

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HUIS TER HEIDEHUIZEN

KAATSHEUVELKERKRADEKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLICHTENVOORDE

LIENDENLISSE

LOCHEMLOPIK

MAARSSEN-DORPMAASSLUIS

MEPPELMIDDELHARNIS

MONSTERMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWEGEIN

NIJKERKNIJVERDAL

OEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAALOOSTBURG

OOSTERHOUTOUD-LOOSDRECHT

PAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREUVER

RIDDERKERKRIJEN

RIJNSBURGRIJSSEN

ROOSENDAALROTTERDAM 2x

RUCPHENSCHAGEN

SCHIEDAMSCHOONDIJKE

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSPIJKENISSE

SPRANGSTEENWIJKSTOLWIJK

TERNEUZENTIEL

TILBURGVEENENDAAL

VEGHELVELP

VELSENVINKEL

VLAARDINGENVLIJMEN

VOLENDAMVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALWIJKWARMOND

WEERTWINTERSWIJK

WOERDENWORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZANDVOORT

ZELHEMZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

AKERSLOOTALBLASSERDAM

ALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORT

AMSTELVEEN 2x† AMSTERDAM 2xANNA PAULOWNA

APELDOORNARNHEIM

ASSENAXEL

BAARLOBAARN

BEEK EN DONKBERGEN

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERINGEBERKEL-ENSCHOT

BESTBILTHOVEN 2x

BLEISWIJKBOXMEER

BREDABRUNSSUM

BUDELBUNSCHOTEN

CAPELLE A.D. IJSSELCLINGE

COEVORDENCUIJK

DE LIERDELFT

DEN BOSCHDEN HAAG

DEN HELDERDEURNE

DEVENTERDOETINCHEM

DONGENDOORN

DORDRECHTDRUNENDUIVEN

EDEEELDE

EERBEEKEINDHOVEN

ELSLOOENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEEN

GOESGOOR

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHARDENBERG 2x

HARDINXVELD-G. 2xHAZERSWOUDE-D.

HEEMSTEDEHEERENVEEN

HEERHUGOWAARDHEERLENHEESCHHEEZE

HEINKENSZANDHELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEEN

HOOGEZAND 2xHOORNHORST

HUIS TER HEIDE H.HULSBERGIJMUIDEN

IJSSELMUIDENIJSSELSTEIN

KAATSHEUVELKERKRADE

KESSELKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDEN 2x* LEIDEN 3x

LICHTENVOORDELIENDEN

LISSELOCHEMLOPIK 2x

MAARSSEN-DORPMAASSLUISMAESTRICH

MARUMMEPPEL

MIDDELHARNISMILLINGEN A.D. RIJN

MONSTERMUIDERBERG

MUSSELKANAALNAALDWIJKNAARDEN

NEDERHORST D.BERGNIETAP

NIEUWE PEKELANIEUWEGEIN

NIJEVEENNIJKERK

NIJMEGENNIJVERDAL

NOORDWIJKOEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAAL

OMMENOOSTBURG

OOSTERHOUTOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDOUDE WETERING O.OUD-LOOSDRECHT

PAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREEUWIJK-BRUG

REUVERRIDDERKERK

RIJENRIJNSBURG

RIJSSENRIJSWIJK

ROELOFARENDSVEENROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

RUCPHENSASSENHEIM

SCHAGENSCHERPENZEEL

SCHIEDAMSCHOONDIJKE

SINT ANNESINT MAARTENSV.

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSON

SPAUBEEKSPIJKENISSE

SPRANGSTEENWIJKSTOLWIJK

TERNEUZENTIEL

TILBURGTUBBERGEN

TWELLOUTRECHTVEENDAM

VEENENDAALVEENENDAAL

VEGHELVELP

VENLOVINKEL

VLAARDINGENVLEUTENVLIJMEN

VOLENDAMVOORBURGVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZENVRIEZENVEEN

VUGHT 2xWAALRE

WAALWIJKWEERTWEESP

WINSCHOTENWINTERSWIJK

WOERDENWOLVEGEA

WORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZALTBOMMEL

ZELHEMZEVENAAR

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

AKERSLOOTALBLASSERDAM

ALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTELVEENAMSTERDAM

ANNA PAULOWNAAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBERGEN

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BESTBILTHOVENBLEISWIJKBOXMEER

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

CAPELLE A.D. IJSSELCLINGE

COEVORDENCUIJK

DEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTER

DIRKSLANDDOETINCHEM

DONGENDOORN

DORDRECHTDRUNEN

EDEEERBEEK

EINDHOVENELSLOO

ENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEEN

GOEDEREEDEGOESGOOR

GROENLOGROESBEEK

HAAKSBERGEN† HAARLEM 2xHARDENBERG

HARDINXVELD-G.HAZERSWOUDE-D.

HEEMSKERKHEERHUGOWAARD

HEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HOORNHORST

HUIZENIJMUIDEN

KAATSHEUVELKERKRADE

KESSELKESTEREN

KRIMPEN A.D. LEKKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLICHTENVOORDE

LISSELOCHEM

LOPIKMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMAESTRICHMELISSANT

MEPPELMIDDELHARNIS

MILLINGEN A.D. RIJNMONSTER

MUIDERBERGMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWDORP

NIEUWE PEKELANIEUWEGEIN

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

OEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAAL

OOSTERHOUTOUD-BEIJERLAND

OUD-LOOSDRECHTPAPENDRECHTPUTTERSHOEK

RAAMSDONKSVEERREUVER

RIDDERKERKRIJNSBURG

RIJSSENRIJSWIJK

ROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

RUCPHENSCHAGEN

SCHERPENZEELSCHIEDAM

SCHOONDIJKESINT MAARTENSV.

SITTARDSLIEDRECHT

SOESTSON

SPIJKENISSESPRANG

STEENWIJKSTELLENDAM

STOLWIJKTERNEUZEN

TIELTILBURGTWELLO

UTRECHTVEENDAM

VEENENDAALVEGHELVENLOVINKEL

VLIJMENVOLENDAMVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

VUGHTWAALWIJK

WEERTWEESP

WINTERSWIJKWOERDENWOLVEGEA

WORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZALTBOMMEL

ZELHEMZEVENAAR

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

AKERSLOOTALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORT

AMSTERDAM 2xANNA PAULOWNA

APELDOORNARNHEIM

AXELBAARLOBAARN

BERGENBERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BESTBILTHOVEN 2x

BLEISWIJKBOXMEER

BREDABRUNSSUM

BUNSCHOTENCLINGE

COEVORDENDE LIER

*† DELFTDEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDONGENDOORN

DORDRECHTDRUNEN

EDEEELDE

EERBEEKEINDHOVEN

ELSLOOENSCHEDEFIJNAART

FLESSINGUEGELEEN

GOESGOOR

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHAARLEMMERMEER

HARDENBERGHARDINXVELD-G.

HAZERSWOUDE-D.HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERENVEENHEERHUGOWAARD

HEERLENHEESCHHEEZE

HELMONDHEUSDENHILLEGOM

HILVERSUMHOOGEVEENHOOGEZAND

HOORNHORST

HUIZENIJSSELMUIDENKAATSHEUVEL

KERKRADEKRIMPEN A.D. LEK

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

LICHTENVOORDELISSELOPIK

MAARSSEN-DORPMAASSLUIS

MEPPELMIDDELHARNIS

MONSTERMUSSELKANAAL

NAARDENNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWE PEKELA

NIEUWEGEINNIJKERK

NIJMEGENOEGSTGEESTOISTERWIJKOLDENZAAL

OMMENOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDOUD-LOOSDRECHT

PAPENDRECHTREUVER

RIDDERKERKRIJNSBURG

RIJSSENROOSENDAALROTTERDAM

RUCPHENSCHAGEN

SCHERPENZEELSCHIEDAM

SINT MAARTENSV.SITTARD

SLIEDRECHTSOEST

SONSPAUBEEK

SPIJKENISSESPRANG

STEENWIJKTERNEUZEN

TIELTWELLO 2xUTRECHTVEENDAM

VEENENDAALVEGHELVENLO

VLEUTENVLIJMEN

VOLENDAMVOORHOUT

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALWIJKWEERTWEESP

WINTERSWIJKWOERDEN

WORMERVEERWOUDENBERG

ZAANDAMZALTBOMMEL

ZELHEMZEVENAAR

ZOETERMEERZUTPHEN

ZWIJNDRECHTZWOLLE

215 167 151 150 144 132 94

ALKMAARAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

AXELBAARLO

BEEK EN DONKBERGSCHENHOEK

BERINGEBILTHOVENBOXMEER

BREDABUDEL

CAPELLE A.D. IJSSELCOEVORDENDEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDONGENDRUNENDUIVEN

EDEEINDHOVEN

ELSLOOFIJNAARTGELEEN

GOESGOOR

GROENLOGRONINGEN

HAZERSWOUDE-D.HEERHUGOWAARDHEERHUGOWAARD

HEERLENHEESCH

HELMONDHENGELOHEUSDENHILLEGOM

HOOGEVEENHORSTHULST

KAATSHEUVELKESSEL

KRIMPEN A.D. IJSSELLICHTENVOORDE

LOPIKMIDDELHARNIS

MILLINGEN A.D. RIJNMONSTER

MUSSELKANAALNAARDEN

NIEUWE PEKELANIJKERK

OISTERWIJKOOSTERHOUTPAPENDRECHT

RAAMSDONKSVEERRIJEN

RIJNSBURGROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

RUCPHENSCHERPENZEEL

SCHIEDAMSCHIEDAM

SITTARDSLIEDRECHT

SLUISSOEST

SONSPAUBEEK

TERNEUZENTILBURGTWELLO

UTRECHTVEENENDAAL

VENLOVLEUTEN

VOORTHUIZENWAALWIJK

WEERTWOERDENWOLVEGEA

WOUDENBERGZELHEM

ALBLASSERDAMALKMAARALMELO

AMERSFOORTAMSTELVEENAMSTELVEENAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BERGENBOXMEER

† DEN HAAGDEURNE

DOMBURGDONGENDRUNENDUIVEN

EDEEINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGROESBEEK

HAZERSWOUDE-D.HEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHEERLEN

HEEZEHELMONDHENGELOKATWIJK

KESTERENLEEUWARDEN

MAASSLUISMEPPEL

MONSTERMUSSELKANAAL

NIEUWEGEINNIJMEGEN

OISTERWIJKOMMEN

OOSTERHOUTOUD-BEIJERLAND

RENKUMRIJNSBURG

RIJSWIJKROELOFARENDSVEEN

ROOSENDAALROTTERDAMROZENBURG

SCHOONDIJKESITTARD

SONSPIJKENISSE

SPRANGTERNEUZEN

TIELTILBURG

VEENDAMVLIJMEN

VOORHOUTWAALWIJK

WEERTWEESP

WINTERSWIJKWOERDENZEVENAAR

ZWIJNDRECHTZWOLLE

ALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTERDAMAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBERGEN

BERGSCHENHOEKBERINGEBERINGEBOXMEER

* DEN HAAGDEURNEDONGEN

DORDRECHTDORDRECHT

DRUNENDUIVEN

EINDHOVENFLESSINGUE

GELEENGRASHOEKGRASHOEKGRASHOEKGROESBEEK

HAAKSBERGENHAZERSWOUDE-D.

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHELDEN

HELMONDHENGELOHILLEGOM

HOOGEVEENIJSSELSTEIN

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

LEIDENLICHTENVOORDE

MEPPELMONSTER

MUSSELKANAALNIEUWEGEINNIEUWKOOP

NIJKERKNUNSPEET

OMMENOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDPAPENDRECHT

ROELOFARENDSVEENROOSENDAALROTTERDAM

SCHAGENSCHIEDAM

SLIEDRECHTSON

SPIJKENISSESPRANG

TERNEUZENUTRECHT

VLAARDINGENVLEUTEN

WEERTWEESP

WOLVEGEAZANDVOORT

ZIERIKZEEZOETERMEER

ZWIJNDRECHT

ALKMAARALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

BAARNBEST

BLOEMENDAALBOSCH EN DUIN

BOXMEERBUSSUM

COEVORDEN† DEN HAAGDEN HAAGDEVENTER

DORDRECHTDORDRECHT

DRUNENDUIVEN

EINDHOVENFLESSINGUE

GELEENGOES

GROESBEEK* GRONINGENGRONINGENHARDERWIJK

HAZERSWOUDE-D.HEEMSTEDE

HEERLENHENGELOHILLEGOMKATWIJK

LEEUWARDENMAASSLUIS

MUSSELKANAALNEDERHORST D.BERG

NIETAPNIEUWE PEKELA

NIEUWEGEINNIJKERK

NIJMEGENNUNSPEET

OISTERWIJKOOSTERHOUT

OUD-BEIJERLANDPAPENDRECHT

RIJSWIJKSCHAGEN

SCHIEDAMSITTARD

SPIJKENISSESPRANGTILBURGUTRECHT

VLAARDINGENWAALWIJK

WEESPWOUDENBERG

ZELHEMZWIJNDRECHT

ALKMAARALMELOALMERE

AMSTELVEENAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMBERGEN

BESTBILTHOVENBRUNSSUM

CREILDORDRECHT

DUIVENEDE

EINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGELEEN

GRONINGENHEEMSKERKHEEMSTEDE

HEERHUGOWAARDHELMOND

HILVERSUMHOORN

IJSSELSTEINKERKRADE

KRIMPEN A.D. IJSSELLEEUWARDEN

* LEIDENLEYDE

LICHTENVOORDEMEPPEL

NIEUWEGEINNIJMEGEN

OMMENOUD-BEIJERLAND

ROZENBURGSOEST

SPIJKENISSESPRANG

VEENENDAALVOORSCHOTEN

WAALWIJKWOERDENZAANDAM

ALMELOALMERE

AMERSFOORTAMSTELVEEN

† AMSTERDAMAPELDOORN

BAARNBERGEN OP ZOOMBERKEL-ENSCHOT

BOXMEERBRUNSSUMDEN HAAG

DEURNEDEVENTERDRUNEN

EINDHOVENENSCHEDE

FLESSINGUEGELEENGOOR

GROENLOHAAKSBERGEN

HARDINXVELD-G.HEERHUGOWAARD

HEERLENHELMONDHENGELO

HILVERSUMKRIMPEN A.D. IJSSEL

LEEUWARDENLISSE

MAASSLUISMEPPEL

NIEUWEGEINOEGSTGEESTOLDENZAAL

OMMENOUD-BEIJERLAND

PAPENDRECHTRIDDERKERKROOSENDAALVEENENDAAL

VOORSCHOTENWAALWIJKWOLVEGEAZAANDAM

ZOETERMEERZUTPHENZWOLLE

ALKMAARALMELO

† AMSTERDAMAPELDOORN

BOXMEERDEN HAAGDEVENTER

EDEEINDHOVENENSCHEDE

HILVERSUMHOOGEZAND

KERKRADELEEUWARDEN

* LEIDENOUD-BEIJERLAND

UTRECHTVEENENDAAL

WOERDEN

88 75 70 62 49 47 19

Rembra

ndt va

n Rijn

Schild

er 16

06—1669

Frans

Hals

Schild

er 15

82—1666

Jan Ve

rmeer

Schild

er 16

32—1675

Vincent

van G

ogh

Schild

er 18

53—1890

Paulus

Potter

Schild

er 16

25—1654

Jan Stee

n

Schild

er 16

25—1679

Meinder

t Hobbem

a

Schild

er 16

38—1709

Paul Pete

r Rube

ns

Schild

er 15

77—16

40

Jacob

Maris

Schild

er 18

38—1899

Jan Too

rop

Schild

er 18

58—1928

Jozef I

sraëls

Schild

er 18

24—19

11

Govert F

linck

Schild

er 16

15—16

60

Jan va

n Goye

n

Schild

er 15

96—1656

Gabriel

Metsu

Schild

er 16

29—1667

Populairste Nederlandse en Vlaamse schilders in Nederlandse straatnamen 105

Populairste Nederlandse en Vlaamse schilders in Nederlandse straatnamen gebaseerd op 583 namen van schilders van de 13e tot the 20ste eeuw.

* † plaats van geboorte en overlijden

Lars Breitenfeldt

BARENDRECHTEDE

HAARENKERKRADE

LANDGRAAFOSS

SINT JOOST

HAARLEM DEN HAAGKERKR

NUTHEDE

DOETINCHEM

ALPHEN CHAAM MAASTRICHT OLST WIJHE

UTRECHTVENLO

BEVERWIJK DEN BOSCH HELMOND

HOOGEVEEN

ARNHEIMPUTTEN

WOUDENBERG

HUIZENUTRECHT

VENLO

HUNSELUTRECHT

VENLOZOETERMEER

UTRECHT DE BILT

ARNHEMROTTERDAM

ARNHEMHAARLEM

HAELENROTTERDAM

AMSTERDAMAPELDOORNROTTERDAM

AMSTERDAMEDE

UTRECHTVENLO

ZOETERMEER

AALSMEER AMSTELVEEN

ARNHEM BAARN

BARENDRECHT BRUNSSUM CASTRICUM

DE BILT DEN HAAG

DEURNE DIDAM DIEMEN DONGEN

EINDHOVEN GOIRLE GOUDA

GROESBEEK GRONINGEN

HAARLEM HAARLEMMERMEER

HELLEVOETSLUIS HENGELO

HILVERSUM HOOGEVEEN

HORST AAN DE MAAS KERKRADE

KRIMPEN A.D. IJSSEL LAREN

LEEUWARDEN LICHTENVOORDE

LOCHEM MARGRATEN

MEERSSEN MIDDELBURG OVERBETUWE

PAPENDRECHT PIJNACKER NOOTDORP

PURMERENDREEUWIJK

REIMERSWAAL RIJSWIJK

‘S-GRAVENZANDESCHOONHOVEN

SINT MICHIELSGESTEL THOLEN

VLIST ZAANSTAD

AALSMEERAKERSLOOTALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMSTERDAMAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBARENDRECHT

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERKEL EN RODENRIJSBILTHOVEN

BOXTELBRUNSSUM

BUNSCHOTENCAPELLE AAN DEN IJSSEL

CASTRICUMCULEMBORG

DEDEMSVAARTDELFT

DEN BOSCHDEN HAAGDIRKSLAND

DOETINCHEMDOORWERTH

DRUNENEERBEEK

EINDHOVENELST

ENSCHEDEFLESSINGUE

GELEENGOES

GORINCHEMGOUDA

GROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHALSTEREN

HARDERWIJKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSTEDE

HEESCHHELLEVOETSLUIS

HELMONDHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIZENHULST

KAATSHEUVELKERKRADE

LANDGRAAFLEEUWARDEN

LEIDENLICHTENVOORDE

LISSELOSSER

MAARSSEN-DORPMILLINGEN AAN DE RIJN

MOLENHOEKMONSTER

NAALDWIJKNAARDEN

NIEUWEGEINNIEUWERKERK A.D. IJSSEL

NIEUWKOOPNIEUW-VENNEP

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

NUMANSDORPNUNSPEET

NUTHOIRSBEEK

OOSTERHOUTOSS

OUD-BEIJERLANDPURMEREND

RAAMSDONKSVEERRHOON

RIDDERKERKROOSENDAALROTTERDAMRUREMONDE

SCHAGENSCHIEDAMSCHIJNDEL

‘S-HEERENBERGSINT WILLEBRORDSINT-OEDENRODE

SITTARDSPIJKENISSETERNEUZEN

TIELTILBURGTILBURG

TUBBERGENTWELLO

VEENENDAALVELP

VENLOVENRAY

VLAARDINGENVLIJMEN

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

WASPIKWOLVEGEAZAANDAM

ZALTBOMMELZEIST

ZEVENAARZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

ZWOLLE

AALSMEERAKERSLOOTALKMAARALMELOALMEREALMEREALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBARENDRECHT

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERKEL EN RODENRIJSBILTHOVENBORCULO

BOXTELBREDA

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

CAPELLE AAN DEN IJSSELCASTRICUMCULEMBORG

DEDEMSVAARTDELFTDELFT

DEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDIRKSLAND

DOETINCHEMDONGEN

DOORWERTHDRUNEN

EELDEEERBEEKEIJSDEN

EINDHOVENELST

ENSCHEDEETTEN

FLESSINGUEGELEEN

GOESGORINCHEM

GOUDAGROENLO

GROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHALSTEREN

HARDERWIJKHAZERSWOUDE-RIJNDIJK

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEESCHHELLENDOORN

HELLEVOETSLUISHELMONDHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIZENHULST

KAATSHEUVELKERKRADE

LANDGRAAFLEEUWARDEN

LEIDENLEIDSCHENDAM

LICHTENVOORDELISSE

LOSSERMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMILLINGEN AAN DE RIJN

MOLENHOEKMONSTER

NAALDWIJKNAARDEN

NIEUWEGEINNIEUWERKERK A.D. IJSSEL

NIEUWKOOPNIEUW-VENNEP

NIJMEGENNUMANSDORP

NUNSPEETNUTH

OIRSBEEKOSS

OUD-BEIJERLANDRAAMSDONKSVEER

RHOONRIDDERKERKROOSENDAAL

ROSMALENROTTERDAMRUREMONDE

SCHAGENSCHIEDAMSCHIJNDELSCHIJNDEL

SINT WILLEBRORDSINT-OEDENRODE

SITTARDSPIJKENISSETERNEUZEN

TIELTILBURGTILBURG

TUBBERGENTWELLO

UTRECHTUTRECHT

VEENENDAALVELP (RHEDEN)

VENLOVENRAY

VLAARDINGENVLIJMEN

VOORHOUTVOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

WADDINXVEENWASPIK

WOLVEGEAZAANDAM

ZALTBOMMELZEIST

ZEVENAARZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

ZWOLLE

AKERSLOOTALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMSTERDAM

ASSENAXEL

BARENDRECHTBERKEL EN RODENRIJS

BILTHOVENBOXTELBREDA

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

CAPELLE AAN DEN IJSSELCASTRICUMCULEMBORG

DELFTDEN BOSCHDEN HAAG

DRUNENEERBEEK

EINDHOVENELST

ENSCHEDEGROESBEEKHALSTERENHEEMSKERKHEEMSTEDE

HELLEVOETSLUISHENGELOHUIZENHULST

KAATSHEUVELLEEUWARDEN

LEIDENLICHTENVOORDE

LISSENAALDWIJKNAARDEN

NIEUW-VENNEPNUMANSDORP

RHOONRIDDERKERKROTTERDAM

SINT WILLEBRORDTIEL

TWELLOUTRECHT

VEENENDAALVENRAY

VLAARDINGENVOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

ZOETERMEERZWIJNDRECHT

ZWOLLE

AALSMEERAKERSLOOTALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBARENDRECHT

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERKEL EN RODENRIJSBILTHOVENBORCULO

BOXTELBREDA

BUNSCHOTENCAPELLE A.D. IJSSEL

CASTRICUMCULEMBORG

DEDEMSVAARTDELFT

DEN BOSCHDEN HAAGDEN HAAG

DEURNEDOETINCHEM

DONGENDOORWERTH

DRUNENEELDE

EERBEEKEIJSDEN

EINDHOVENELST

ENSCHEDEETTEN

FLESSINGUEGOES

GORINCHEMGOUDA

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHALSTEREN

HARDERWIJKHAZERSWOUDE-RIJNDIJK

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEESCHHELLEVOETSLUIS

HELMONDHENGELOHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIZENHULST

KAATSHEUVELKERKRADE

LANDGRAAFLEEUWARDENLEEUWARDEN

LEIDENLEIDSCHENDAM

LICHTENVOORDELISSE

LOSSERMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMILLINGEN AAN DE RIJN

MOLENHOEKNAALDWIJKNAARDEN

NIEUWEGEINNIEUWERKERK A.D. IJSSEL

NIEUWKOOPNIEUW-VENNEP

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

NOORDWIJKNUMANSDORP

NUNSPEETNUTH

OIRSBEEKOOSTERHOUT

OSSOUD-BEIJERLAND

PURMERENDRAAMSDONKSVEER

RHOONRIDDERKERKROOSENDAAL

ROSMALENROTTERDAMROTTERDAMRUREMONDE

SCHAGENSCHIEDAMSCHIEDAMSCHIJNDEL

SINT WILLEBRORDSINT-OEDENRODE

SITTARDSPIJKENISSETERNEUZENTERNEUZEN

TIELTILBURG

TUBBERGENTWELLO

UTRECHTUTRECHT

VEENENDAALVELP

VENLOVENRAY

VLAARDINGENVLIJMEN

VOORHOUTVOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

WADDINXVEENWASPIK

WOLVEGEAZAANDAM

ZALTBOMMELZEIST

ZEVENAARZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

ZWOLLE

ALKMAARALMELO

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ASSENBADHOEVEDORP

BERLICUMBOXTEL

BUITENPOSTBUNSCHOTENCOEVORDEN

DE BILTDE JOUWER

DELFTDODEWAARDDORDRECHT

DRUNENEDE

EINDHOVENELST

GOIRLEHAARLEMHAARLEM

HARDERWIJKHEERHUGOWAARDHELLEVOETSLUIS

HENDRIK-IDO-AMBACHTHILLEGOM

HOENSBROEKHOOGEVEENIJSSELSTEIN

KRUININGENKUDELSTAART

LANDGRAAFLEEUWARDEN

LEIDENLELYSTAD

LICHTENVOORDEMAASSLUISMAESTRICH

MIDDELHARNISNIEUWEGEIN

NIJMEGENNIJVERDAL

NUMANSDORPOUD-BEIJERLAND

PAPENDRECHTPIJNACKER

PURMERENDREEUWIJK-BRUG

RIJSWIJKROTTERDAMRUREMONDE

SCHOONHOVEN‘S-GRAVENZANDE

SITTARDSLUISSNITS

SPIJKENISSEUTRECHT

VEENENDAALVLIERDENVLIJMENWIJCHEN

ZEVENAARZOETERMEERZOETERMEER

ZWIJNDRECHT

ALPHEN AAN DEN RIJNAMERSFOORTAMSTERDAM

ASSENBADHOEVEDORP

BARNEVELDBERGEN OP ZOOM

BERKEL EN RODENRIJSBUNSCHOTEN

DELFTDEN BOSCH

DIDAMDORDRECHT

ECHTEDE

EINDHOVENGELEEN

HEERLENHENGELO

HILVERSUMHOOGEVEEN

IJMUIDENLANDGRAAF

LEEUWARDENMAASSLUISMAESTRICH

OUD-BEIJERLANDPIJNACKER

SONSPIJKENISSE

TER APELTILBURGUTRECHT

VENLOVLAARDINGEN

VLIJMENVOLENDAM

ZOETERMEER

37 19 15 11 9 812

AMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ASSENBADHOEVEDORP

BENNEKOMBERGEN OP ZOOM

BLIJHAMBRUNSSUM

DE BILTDEURNE

DEVENTEREINDHOVEN

GELEENGRONINGEN

HAARLEMHEERLENHENGELO

HOOGERHEIDEHOOGEVEEN

IJSSELMUIDENKROMMENIELANDGRAAFLANDGRAAF

LEEUWARDENLEIDEN

MAESTRICHMUIDERBERGROTTERDAM

SCHOONHOVENSTADSKANAAL

TER APELUTRECHT

VENLOVLEUTEN

ZANDVOORTZOELMOND

AMSTERDAMBERGEN OP ZOOM

BUNSCHOTENCULEMBORG

DELFTDENEKAMPVOLENDAM

EDELICHTENVOORDE

NIJVERDALHENGELO

HOOGEVEENKAMPEN

NIEUWEGEINOMMEN

SCHIEDAMUTRECHT

VENLOZWOLLE

BRUNSSUMDELFT

DOETINCHEMEDE

GOESGRONINGENHEEMSKERK

HEERLENHERTEN

ROTTERDAMUTRECHT

VLAARDINGENVLIJMEN

WOERDENZEVENAAR

ALKMAARAMSTERDAM

ARNHEIMDIDAMMEIJEL

ROTTERDAMUTRECHTZAANDIJK

ARNHEIMBERGENDIEMENGELEENGOUDA

HAARLEMROTTERDAM

VLAARDINGENZEVENAAR

ALBLASSERDAMAMERSFOORTAMSTERDAM

EDEFLESSINGUE

HEERHUGOWAARDHILVERSUM

MIDDELBURGPURMERENDROTTERDAM

SMALLINGERLAND

AMERSFOORTAMSTERDAM

BOXTELDORDRECHT

EDEHEERLENLEIDEN

MAESTRICHROTTERDAM

SLENAKENVEENENDAALZANDVOORT

142 141 126 70 59 3847 3 2 2 2 2 23

5 5 4 4 3 37

Ludwig v

on Beet

hoven

Musicu

s 177

0—1827

Wolfgang

Amadeus

Mozart

Musicu

s 175

6—1791

Johann

Sebastia

n Bach

Musicu

s 1665—17

50

Albert E

instein

Fysic

us 18

79—19

55

Georg F

riedrich

Händel

Musicu

s 1685—17

59

Albert S

chweitz

er

Filoso

of 18

75—19

65

Wilhelm Conr

ad Rönt

gen

Fysic

us 18

45—1923

Robert K

och

Fysic

us 18

43—1910

Rudolf D

iesel

Ingen

ieur 1

858—1913

Konrad

Adenaue

r

Politicu

s 1876

—1967

Max Plan

ck

Fysic

us 18

58—1947

Gustav

Hertz

Fysic

us 18

87—19

75

Gustav

Stresem

ann

Politicu

s 1878

—1929

Karl Marx

Filoso

of 18

18—18

83

Gotthold

Ephra

im Lessi

ng

Schrij

ver 1

727—

1781

Arthur

Schopen

hauer

Filoso

of 17

88—1860

Heinrich

Böll

Schrij

ver 1

917—19

85

Otto Hahn

sche

ikund

ige 1879

—1968

Friedri

ch Hege

l

Filoso

of 17

70—18

31

Paul vo

n Heys

e

Schrij

ver 1

830—1914

Thomas

Mann

Schrij

ver 1

975—19

55

Emanu

el Kant

Filoso

of 17

24—18

04

Heinrich

von K

leist

Schrij

ver 1

777—

1811

Willy Bran

dt

Politicu

s 1913

—1992

Friedri

ch von

Schiller

Schrij

ver 1

759—18

05

Graf Fe

rdinan

d von

Zeppel

in

Ingen

ieur

1838—19

17

Johann

Wolfgang

von G

oethe

Schrij

ver 1

749—18

32

Heinrich

Heine

Schrij

ver 1

797—

1856

BARENDRECHTEDE

HAARENKERKRADE

LANDGRAAFOSS

SINT JOOST

HAARLEM DEN HAAGKERKR

NUTHEDE

DOETINCHEM

ALPHEN CHAAM MAASTRICHT OLST WIJHE

UTRECHTVENLO

BEVERWIJK DEN BOSCH HELMOND

HOOGEVEEN

ARNHEIMPUTTEN

WOUDENBERG

HUIZENUTRECHT

VENLO

HUNSELUTRECHT

VENLOZOETERMEER

UTRECHT DE BILT

ARNHEMROTTERDAM

ARNHEMHAARLEM

HAELENROTTERDAM

AMSTERDAMAPELDOORNROTTERDAM

AMSTERDAMEDE

UTRECHTVENLO

ZOETERMEER

AALSMEER AMSTELVEEN

ARNHEM BAARN

BARENDRECHT BRUNSSUM CASTRICUM

DE BILT DEN HAAG

DEURNE DIDAM DIEMEN DONGEN

EINDHOVEN GOIRLE GOUDA

GROESBEEK GRONINGEN

HAARLEM HAARLEMMERMEER

HELLEVOETSLUIS HENGELO

HILVERSUM HOOGEVEEN

HORST AAN DE MAAS KERKRADE

KRIMPEN A.D. IJSSEL LAREN

LEEUWARDEN LICHTENVOORDE

LOCHEM MARGRATEN

MEERSSEN MIDDELBURG OVERBETUWE

PAPENDRECHT PIJNACKER NOOTDORP

PURMERENDREEUWIJK

REIMERSWAAL RIJSWIJK

‘S-GRAVENZANDESCHOONHOVEN

SINT MICHIELSGESTEL THOLEN

VLIST ZAANSTAD

AALSMEERAKERSLOOTALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMSTERDAMAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBARENDRECHT

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERKEL EN RODENRIJSBILTHOVEN

BOXTELBRUNSSUM

BUNSCHOTENCAPELLE AAN DEN IJSSEL

CASTRICUMCULEMBORG

DEDEMSVAARTDELFT

DEN BOSCHDEN HAAGDIRKSLAND

DOETINCHEMDOORWERTH

DRUNENEERBEEK

EINDHOVENELST

ENSCHEDEFLESSINGUE

GELEENGOES

GORINCHEMGOUDA

GROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHALSTEREN

HARDERWIJKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSTEDE

HEESCHHELLEVOETSLUIS

HELMONDHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIZENHULST

KAATSHEUVELKERKRADE

LANDGRAAFLEEUWARDEN

LEIDENLICHTENVOORDE

LISSELOSSER

MAARSSEN-DORPMILLINGEN AAN DE RIJN

MOLENHOEKMONSTER

NAALDWIJKNAARDEN

NIEUWEGEINNIEUWERKERK A.D. IJSSEL

NIEUWKOOPNIEUW-VENNEP

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

NUMANSDORPNUNSPEET

NUTHOIRSBEEK

OOSTERHOUTOSS

OUD-BEIJERLANDPURMEREND

RAAMSDONKSVEERRHOON

RIDDERKERKROOSENDAALROTTERDAMRUREMONDE

SCHAGENSCHIEDAMSCHIJNDEL

‘S-HEERENBERGSINT WILLEBRORDSINT-OEDENRODE

SITTARDSPIJKENISSETERNEUZEN

TIELTILBURGTILBURG

TUBBERGENTWELLO

VEENENDAALVELP

VENLOVENRAY

VLAARDINGENVLIJMEN

VOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

WASPIKWOLVEGEAZAANDAM

ZALTBOMMELZEIST

ZEVENAARZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

ZWOLLE

AALSMEERAKERSLOOTALKMAARALMELOALMEREALMEREALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBARENDRECHT

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERKEL EN RODENRIJSBILTHOVENBORCULO

BOXTELBREDA

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

CAPELLE AAN DEN IJSSELCASTRICUMCULEMBORG

DEDEMSVAARTDELFTDELFT

DEN BOSCHDEN HAAG

DEURNEDIRKSLAND

DOETINCHEMDONGEN

DOORWERTHDRUNEN

EELDEEERBEEKEIJSDEN

EINDHOVENELST

ENSCHEDEETTEN

FLESSINGUEGELEEN

GOESGORINCHEM

GOUDAGROENLO

GROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHALSTEREN

HARDERWIJKHAZERSWOUDE-RIJNDIJK

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEESCHHELLENDOORN

HELLEVOETSLUISHELMONDHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIZENHULST

KAATSHEUVELKERKRADE

LANDGRAAFLEEUWARDEN

LEIDENLEIDSCHENDAM

LICHTENVOORDELISSE

LOSSERMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMILLINGEN AAN DE RIJN

MOLENHOEKMONSTER

NAALDWIJKNAARDEN

NIEUWEGEINNIEUWERKERK A.D. IJSSEL

NIEUWKOOPNIEUW-VENNEP

NIJMEGENNUMANSDORP

NUNSPEETNUTH

OIRSBEEKOSS

OUD-BEIJERLANDRAAMSDONKSVEER

RHOONRIDDERKERKROOSENDAAL

ROSMALENROTTERDAMRUREMONDE

SCHAGENSCHIEDAMSCHIJNDELSCHIJNDEL

SINT WILLEBRORDSINT-OEDENRODE

SITTARDSPIJKENISSETERNEUZEN

TIELTILBURGTILBURG

TUBBERGENTWELLO

UTRECHTUTRECHT

VEENENDAALVELP (RHEDEN)

VENLOVENRAY

VLAARDINGENVLIJMEN

VOORHOUTVOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

WADDINXVEENWASPIK

WOLVEGEAZAANDAM

ZALTBOMMELZEIST

ZEVENAARZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

ZWOLLE

AKERSLOOTALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMSTERDAM

ASSENAXEL

BARENDRECHTBERKEL EN RODENRIJS

BILTHOVENBOXTELBREDA

BRUNSSUMBUNSCHOTEN

CAPELLE AAN DEN IJSSELCASTRICUMCULEMBORG

DELFTDEN BOSCHDEN HAAG

DRUNENEERBEEK

EINDHOVENELST

ENSCHEDEGROESBEEKHALSTERENHEEMSKERKHEEMSTEDE

HELLEVOETSLUISHENGELOHUIZENHULST

KAATSHEUVELLEEUWARDEN

LEIDENLICHTENVOORDE

LISSENAALDWIJKNAARDEN

NIEUW-VENNEPNUMANSDORP

RHOONRIDDERKERKROTTERDAM

SINT WILLEBRORDTIEL

TWELLOUTRECHT

VEENENDAALVENRAY

VLAARDINGENVOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

ZOETERMEERZWIJNDRECHT

ZWOLLE

AALSMEERAKERSLOOTALKMAARALMELOALMERE

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ARNHEIMASSENAXEL

BAARNBARENDRECHT

BERGEN OP ZOOMBERGSCHENHOEK

BERKEL EN RODENRIJSBILTHOVENBORCULO

BOXTELBREDA

BUNSCHOTENCAPELLE A.D. IJSSEL

CASTRICUMCULEMBORG

DEDEMSVAARTDELFT

DEN BOSCHDEN HAAGDEN HAAG

DEURNEDOETINCHEM

DONGENDOORWERTH

DRUNENEELDE

EERBEEKEIJSDEN

EINDHOVENELST

ENSCHEDEETTEN

FLESSINGUEGOES

GORINCHEMGOUDA

GROENLOGROESBEEKGRONINGEN

HAAKSBERGENHALSTEREN

HARDERWIJKHAZERSWOUDE-RIJNDIJK

HEEMSKERKHEEMSTEDE

HEESCHHELLEVOETSLUIS

HELMONDHENGELOHENGELO

HILVERSUMHOOGEZAND

HUIZENHULST

KAATSHEUVELKERKRADE

LANDGRAAFLEEUWARDENLEEUWARDEN

LEIDENLEIDSCHENDAM

LICHTENVOORDELISSE

LOSSERMAARSSEN-DORP

MAASSLUISMILLINGEN AAN DE RIJN

MOLENHOEKNAALDWIJKNAARDEN

NIEUWEGEINNIEUWERKERK A.D. IJSSEL

NIEUWKOOPNIEUW-VENNEP

NIJKERKNIJMEGENNIJVERDAL

NOORDWIJKNUMANSDORP

NUNSPEETNUTH

OIRSBEEKOOSTERHOUT

OSSOUD-BEIJERLAND

PURMERENDRAAMSDONKSVEER

RHOONRIDDERKERKROOSENDAAL

ROSMALENROTTERDAMROTTERDAMRUREMONDE

SCHAGENSCHIEDAMSCHIEDAMSCHIJNDEL

SINT WILLEBRORDSINT-OEDENRODE

SITTARDSPIJKENISSETERNEUZENTERNEUZEN

TIELTILBURG

TUBBERGENTWELLO

UTRECHTUTRECHT

VEENENDAALVELP

VENLOVENRAY

VLAARDINGENVLIJMEN

VOORHOUTVOORSCHOTENVOORTHUIZEN

WAALREWAALWIJK

WADDINXVEENWASPIK

WOLVEGEAZAANDAM

ZALTBOMMELZEIST

ZEVENAARZOETERMEER

ZUTPHENZWIJNDRECHT

ZWOLLE

ALKMAARALMELO

ALPHEN A.D. RIJNAMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ASSENBADHOEVEDORP

BERLICUMBOXTEL

BUITENPOSTBUNSCHOTENCOEVORDEN

DE BILTDE JOUWER

DELFTDODEWAARDDORDRECHT

DRUNENEDE

EINDHOVENELST

GOIRLEHAARLEMHAARLEM

HARDERWIJKHEERHUGOWAARDHELLEVOETSLUIS

HENDRIK-IDO-AMBACHTHILLEGOM

HOENSBROEKHOOGEVEENIJSSELSTEIN

KRUININGENKUDELSTAART

LANDGRAAFLEEUWARDEN

LEIDENLELYSTAD

LICHTENVOORDEMAASSLUISMAESTRICH

MIDDELHARNISNIEUWEGEIN

NIJMEGENNIJVERDAL

NUMANSDORPOUD-BEIJERLAND

PAPENDRECHTPIJNACKER

PURMERENDREEUWIJK-BRUG

RIJSWIJKROTTERDAMRUREMONDE

SCHOONHOVEN‘S-GRAVENZANDE

SITTARDSLUISSNITS

SPIJKENISSEUTRECHT

VEENENDAALVLIERDENVLIJMENWIJCHEN

ZEVENAARZOETERMEERZOETERMEER

ZWIJNDRECHT

ALPHEN AAN DEN RIJNAMERSFOORTAMSTERDAM

ASSENBADHOEVEDORP

BARNEVELDBERGEN OP ZOOM

BERKEL EN RODENRIJSBUNSCHOTEN

DELFTDEN BOSCH

DIDAMDORDRECHT

ECHTEDE

EINDHOVENGELEEN

HEERLENHENGELO

HILVERSUMHOOGEVEEN

IJMUIDENLANDGRAAF

LEEUWARDENMAASSLUISMAESTRICH

OUD-BEIJERLANDPIJNACKER

SONSPIJKENISSE

TER APELTILBURGUTRECHT

VENLOVLAARDINGEN

VLIJMENVOLENDAM

ZOETERMEER

37 19 15 11 9 812

AMERSFOORTAMSTERDAMAPELDOORN

ASSENBADHOEVEDORP

BENNEKOMBERGEN OP ZOOM

BLIJHAMBRUNSSUM

DE BILTDEURNE

DEVENTEREINDHOVEN

GELEENGRONINGEN

HAARLEMHEERLENHENGELO

HOOGERHEIDEHOOGEVEEN

IJSSELMUIDENKROMMENIELANDGRAAFLANDGRAAF

LEEUWARDENLEIDEN

MAESTRICHMUIDERBERGROTTERDAM

SCHOONHOVENSTADSKANAAL

TER APELUTRECHT

VENLOVLEUTEN

ZANDVOORTZOELMOND

AMSTERDAMBERGEN OP ZOOM

BUNSCHOTENCULEMBORG

DELFTDENEKAMPVOLENDAM

EDELICHTENVOORDE

NIJVERDALHENGELO

HOOGEVEENKAMPEN

NIEUWEGEINOMMEN

SCHIEDAMUTRECHT

VENLOZWOLLE

BRUNSSUMDELFT

DOETINCHEMEDE

GOESGRONINGENHEEMSKERK

HEERLENHERTEN

ROTTERDAMUTRECHT

VLAARDINGENVLIJMEN

WOERDENZEVENAAR

ALKMAARAMSTERDAM

ARNHEIMDIDAMMEIJEL

ROTTERDAMUTRECHTZAANDIJK

ARNHEIMBERGENDIEMENGELEENGOUDA

HAARLEMROTTERDAM

VLAARDINGENZEVENAAR

ALBLASSERDAMAMERSFOORTAMSTERDAM

EDEFLESSINGUE

HEERHUGOWAARDHILVERSUM

MIDDELBURGPURMERENDROTTERDAM

SMALLINGERLAND

AMERSFOORTAMSTERDAM

BOXTELDORDRECHT

EDEHEERLENLEIDEN

MAESTRICHROTTERDAM

SLENAKENVEENENDAALZANDVOORT

142 141 126 70 59 3847 3 2 2 2 2 23

5 5 4 4 3 37

Ludwig v

on Beet

hoven

Musicu

s 177

0—1827

Wolfgang

Amadeus

Mozart

Musicu

s 175

6—1791

Johann

Sebastia

n Bach

Musicu

s 1665—17

50

Albert E

instein

Fysic

us 18

79—19

55

Georg F

riedrich

Händel

Musicu

s 1685—17

59

Albert S

chweitz

er

Filoso

of 18

75—19

65

Wilhelm Conr

ad Rönt

gen

Fysic

us 18

45—1923

Robert K

och

Fysic

us 18

43—1910

Rudolf D

iesel

Ingen

ieur 1

858—1913

Konrad

Adenaue

r

Politicu

s 1876

—1967

Max Plan

ck

Fysic

us 18

58—1947

Gustav

Hertz

Fysic

us 18

87—19

75

Gustav

Stresem

ann

Politicu

s 1878

—1929

Karl Marx

Filoso

of 18

18—18

83

Gotthold

Ephra

im Lessi

ng

Schrij

ver 1

727—

1781

Arthur

Schopen

hauer

Filoso

of 17

88—1860

Heinrich

Böll

Schrij

ver 1

917—19

85

Otto Hahn

sche

ikund

ige 1879

—1968

Friedri

ch Hege

l

Filoso

of 17

70—18

31

Paul vo

n Heys

e

Schrij

ver 1

830—1914

Thomas

Mann

Schrij

ver 1

975—19

55

Emanu

el Kant

Filoso

of 17

24—18

04

Heinrich

von K

leist

Schrij

ver 1

777—

1811

Willy Bran

dt

Politicu

s 1913

—1992

Friedri

ch von

Schiller

Schrij

ver 1

759—18

05

Graf Fe

rdinan

d von

Zeppel

in

Ingen

ieur

1838—19

17

Johann

Wolfgang

von G

oethe

Schrij

ver 1

749—18

32

Heinrich

Heine

Schrij

ver 1

797—

1856

Populairste Duitsers in Nederlandse straatnamen 107

Populairste Duitsers in Nederlandse straatnamengebaseerd op nobelprijswinnaars, bekende schrijvers, filosofen, musici, uitvinders en politici. Verzameld uit verschillende bronnen.

Populairste Duitse steden* in Nederlandse straatnamen108

LEEK DEVENTER ROTTERDAMDEVENTERHAARLEMMERMEERLIMMENVLAARDINGEN

ALMEREBARENDRECHT

DEN HAAGHENGELOWOERDEN

ZOETERMEERZWIJNDRECHT

APELDOORNBARENDRECHT

BUSSUMDEVENTER

GRONINGENROTTERDAM

ZWOLLE

DEVENTERHELMOND

NIEUW VOSSEMEERZWOLLE

BOCHOLTZDEVENTER

LANDGRAAFROTTERDAM

ZWOLLE

BARENDRECHTDEVENTER

DOETINCHEMERMELO

GRONINGENOLDENZAAL

UTRECHTUTRECHT

VOORTHUIZENZWOLLE

DEN HAAGDEVENTER

ROTTERDAMOLDENZAALVENNDAM

ZWOLLE

BARENDRECHTDEVENTER

GRONINGENOLDENZAAL

ZWOLLE

4410 5677

ROTTERDAMDEVENTER

ROTTERDAMETTEN LEUR

ZOETERMEERLEIDENVENLO

GRONINGENMEDEMBLIKROTTERDAM

VEENDAM

DEN HAAGROTTERDAM

SON EN BREUGEL

APELDOORNMAESTRICH

NOORDENVELD

12224 33

1111111

BERLINKREFELD

KÖLNWEIKERSHEIM

WERBACH

BERLINBRAMSCHE

BREMENDELMENHORSTELMENHORST

GELDERNKÖLN

PULHEIM

AHAUSDELMENHORST

DORTMUNDGRONAUMÜNSTER

NORDHORNSCHÖPPINGEN

BREMENDILLENBURG

KERPENLEMGO

NEUKIRCHENSCHWALMSTADT

BERLINBRAMSCHE

BREMENCALW

DELMENHORSTOSNABRÜCK

AHAUSBRAMSCHE

DRENSTEINFURTHERFORD

SOESTWESEL

BAD BENTHEIMBRAMSCHE

BREMENEMSDETTENNORDHORN

KERPENPULHEIMVIERESEN

BERLINBREMENVIERSEN

BREMENLÜNEN

MEPPENWESEL

CUXHAVENMELLE

WESER NIENBURGBREMENMINDEN

BRAMSCHEDARMSTADT

BREMENGÖTTINGEN

PULHEIMWÜRZBURG

BREMENDÜSSELDORF

ERKELENZGELDERN

HAMBURGKÖLN

KREFELDMOERS

NETTETALNEUSS

NIEDERKRÜCHTENOSNABRÜCK

PULHEIMRHEINBERG

ROMMERSKIRCHENSTRAELENVIERSEN

WACHTENDONKWEGBERG

WESELWILLICH

BRAMSCHEBREMEN

DELMENHORSTDUISBURG

DÜREMDÜSSELDORFEMMERISCH

KÖLNMANNHEIM

NEUNHAGENNÜRNBERGSTRAUBING

AACHENBREMEN

ERKELENZHERZOGENRATH

KERPENKOLENZ

KÖLNNEUSSOELDE

OLDENBURGPUHLHEIM

ÜBACH PALENBERGZWEIBRÜCKEN

BAD BRAMSTEDTBRAMSCHE

BREMENDELMENHORSTDÜSSELDORF

EMMERICH A. RHEINKRANENBURG

MÜNSTEROBERHAUSEN

BERLINBRAMSCHE

BREMENCASTROP RAUXEL

CUXHAVENEMDEN

FREIBERGKLEVEKÖLN

LOXSTEDT

AACHENBAD MÜNSTER

BÖBLINGENDUISBURG

DÜSSELDORFELSDORF

ERKELENZGANGELT

GEILENKIRCHENHEINSBERG

MECHERNICHMÖNCHENGLADBACH

NETTERSHEIMNETTETAL

ROMMERSKIRCHENSCHLEIDENSELFKANTSTRAELENVIERSEN

AACHENBERLINBONN

BRAMSCHEBREMEN

DORTMUNDDUISBURG

DÜSSELDORFEUSKIRCHEN

FRANKFURT(ODER)GROSS-GERAUHALLE-SAALE

HAMELNHEILBRONN

JENAKERPEN

KEVELAERKÖLN

LUDWIGHAFEN AM RHEINMÜNCHEN

NEUNHAGEN BEI BERLINNEUSS

OBERHAUSENOFFENBACH AM RHEIN

PUHLHEIMSCHÖNEICHE BEI BERLIN

SCHWEINFURTVECHTA

WUSTERMARK

21 1213 91029 19

8 7 5666 5

4 2234 33

Bielefeld

Bochum

Bonn

Dusseld

orp

Frankf

urt

Hannove

r

Stuttgar

t

Hambur

gBerli

jnRost

ock

Luebec

kKeul

enBrem

en

Dortmund

KielDres

denHage

nDuis

burg

Kassel

Krefeld

Augsbur

g

Den H

aag

Zwoll

e

Eindho

ven

Tilburg

Westlan

d

Apeld

oorn

Alkmaar

Amste

rdam

Venlo

Siitard

-Gelee

n

Maastric

ht

Rotte

rdam

Delft

Arnhei

m

Utrech

t

Ensche

deBre

daHa

arlem

Deven

ter

Henge

loLei

den

* Gebaseerd op Duitse steden met meer dan 180.000 inwoners

Populairste Nederlandse steden* in Duitse straatnamen 109

LEEK DEVENTER ROTTERDAMDEVENTERHAARLEMMERMEERLIMMENVLAARDINGEN

ALMEREBARENDRECHT

DEN HAAGHENGELOWOERDEN

ZOETERMEERZWIJNDRECHT

APELDOORNBARENDRECHT

BUSSUMDEVENTER

GRONINGENROTTERDAM

ZWOLLE

DEVENTERHELMOND

NIEUW VOSSEMEERZWOLLE

BOCHOLTZDEVENTER

LANDGRAAFROTTERDAM

ZWOLLE

BARENDRECHTDEVENTER

DOETINCHEMERMELO

GRONINGENOLDENZAAL

UTRECHTUTRECHT

VOORTHUIZENZWOLLE

DEN HAAGDEVENTER

ROTTERDAMOLDENZAALVENNDAM

ZWOLLE

BARENDRECHTDEVENTER

GRONINGENOLDENZAAL

ZWOLLE

4410 5677

ROTTERDAMDEVENTER

ROTTERDAMETTEN LEUR

ZOETERMEERLEIDENVENLO

GRONINGENMEDEMBLIKROTTERDAM

VEENDAM

DEN HAAGROTTERDAM

SON EN BREUGEL

APELDOORNMAESTRICH

NOORDENVELD

12224 33

1111111

BERLINKREFELD

KÖLNWEIKERSHEIM

WERBACH

BERLINBRAMSCHE

BREMENDELMENHORSTELMENHORST

GELDERNKÖLN

PULHEIM

AHAUSDELMENHORST

DORTMUNDGRONAUMÜNSTER

NORDHORNSCHÖPPINGEN

BREMENDILLENBURG

KERPENLEMGO

NEUKIRCHENSCHWALMSTADT

BERLINBRAMSCHE

BREMENCALW

DELMENHORSTOSNABRÜCK

AHAUSBRAMSCHE

DRENSTEINFURTHERFORD

SOESTWESEL

BAD BENTHEIMBRAMSCHE

BREMENEMSDETTENNORDHORN

KERPENPULHEIMVIERESEN

BERLINBREMENVIERSEN

BREMENLÜNEN

MEPPENWESEL

CUXHAVENMELLE

WESER NIENBURGBREMENMINDEN

BRAMSCHEDARMSTADT

BREMENGÖTTINGEN

PULHEIMWÜRZBURG

BREMENDÜSSELDORF

ERKELENZGELDERN

HAMBURGKÖLN

KREFELDMOERS

NETTETALNEUSS

NIEDERKRÜCHTENOSNABRÜCK

PULHEIMRHEINBERG

ROMMERSKIRCHENSTRAELENVIERSEN

WACHTENDONKWEGBERG

WESELWILLICH

BRAMSCHEBREMEN

DELMENHORSTDUISBURG

DÜREMDÜSSELDORFEMMERISCH

KÖLNMANNHEIM

NEUNHAGENNÜRNBERGSTRAUBING

AACHENBREMEN

ERKELENZHERZOGENRATH

KERPENKOLENZ

KÖLNNEUSSOELDE

OLDENBURGPUHLHEIM

ÜBACH PALENBERGZWEIBRÜCKEN

BAD BRAMSTEDTBRAMSCHE

BREMENDELMENHORSTDÜSSELDORF

EMMERICH A. RHEINKRANENBURG

MÜNSTEROBERHAUSEN

BERLINBRAMSCHE

BREMENCASTROP RAUXEL

CUXHAVENEMDEN

FREIBERGKLEVEKÖLN

LOXSTEDT

AACHENBAD MÜNSTER

BÖBLINGENDUISBURG

DÜSSELDORFELSDORF

ERKELENZGANGELT

GEILENKIRCHENHEINSBERG

MECHERNICHMÖNCHENGLADBACH

NETTERSHEIMNETTETAL

ROMMERSKIRCHENSCHLEIDENSELFKANTSTRAELENVIERSEN

AACHENBERLINBONN

BRAMSCHEBREMEN

DORTMUNDDUISBURG

DÜSSELDORFEUSKIRCHEN

FRANKFURT(ODER)GROSS-GERAUHALLE-SAALE

HAMELNHEILBRONN

JENAKERPEN

KEVELAERKÖLN

LUDWIGHAFEN AM RHEINMÜNCHEN

NEUNHAGEN BEI BERLINNEUSS

OBERHAUSENOFFENBACH AM RHEIN

PUHLHEIMSCHÖNEICHE BEI BERLIN

SCHWEINFURTVECHTA

WUSTERMARK

21 1213 91029 19

8 7 5666 5

4 2234 33

Bielefeld

Bochum

Bonn

Dusseld

orp

Frankf

urt

Hannove

r

Stuttgar

t

Hambur

gBerli

jnRost

ock

Luebec

kKeul

enBrem

en

Dortmund

KielDres

denHage

nDuis

burg

Kassel

Krefeld

Augsbur

g

Den H

aag

Zwoll

e

Eindho

ven

Tilburg

Westlan

d

Apeld

oorn

Alkmaar

Amste

rdam

Venlo

Siitard

-Gelee

n

Maastric

ht

Rotte

rdam

Delft

Arnhei

m

Utrech

t

Ensche

deBre

daHa

arlem

Deven

ter

Henge

loLei

den

Bronnen Falk Stratenboek, multimap.com, artcyclopedia.com Met dank aan Rob Bieling, direceur Falk, voor de toegang tot de database dat mijn onderzoek compleet maakte.

* Gebaseerd op Nederlandse steden met meer dan 70.000 inwoners.

Holland in Amerika110

Naomi Yasuda

Holland in Amerika 111

Over Nederland gesproken112

Dutch belted lakenvelder (koeienras)Dutch blue/to get in Dutch dronken wordenDutch book 1 kasboek 2 boekhouding 3 bookmaker

die kleine inzetten accepteert

double Dutch 1 onverstaanbare, vreemde taal, ge-brabbel [1876] 2 zowel condoom gebruiken als de pil slikken voor veilige seks

Dutch doll ledenpopDutch act/Dutch route zelfmoord [20 e eeuw] Dutch angle in de filmwereld: een shot waarbij

de camera onder een hoek wordt gezet om het beeld te vervormen of de kijker te desoriënteren

Dutch auction veiling die achteruit werkt: de prijs wordt net zo lang verlaagd tot de eerste koper zich meldt [19e eeuw] heet in Nederland een Chinese veiling

Dutch rond 1380 gebruikt voor het Germaanse volk in het algemeen, na 1600 voor de Nederlanders (van Duutsch, het noordelijke dialect en Dietsch, het zuidelijke dialect van de Middelnederlandse taal die men toen sprak) nadat Nederland een verenigde en onafhankelijke staat werd. Sinds 1608 werd Dutch door de Engelsen gebruikt als negatief woord voor bijna alles wat zij zagen als inferieur en ongewoon. Oorzaak hiervoor was de oorlog tegen de Engelsen (eerste rivaliteit in de handel) en later de grote immigratie van Duitsers naar Amerika. Omdat de Nederlanders zelf goed genoeg Engels konden praten om de negatieve associaties te begrijpen werd in Nederland in de 20e eeuw het gebruikt van de termen Diets en Duits afgeschaft en werd het officieel vervangen door Nederlands

Dutch crossing 1 zwalken; niet meer recht kunnen lopen van een dronken zeeman 2 straat schuin oversteken

Dutch daub middelmatig schilderij [19e eeuw]Dutch defense overgaveDutch disease het verschijnsel dat een land door

de aanwezigheid van een grote voorraad natuur-lijke hulpbronnen zijn concurrentiepositie ziet verslechteren in industrieën die gericht zijn op de export. Nederland was het eerste land dat dit probleem had na het vinden van de aardgasbel van Slochteren in de jaren zeventig. Het leidde tot de zware economische crisis in Nederland van eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. Na-

Dutch bargain koop besloten met een goede dronk of tijdens een drinkgelag tot stand gekomen en dus meestal niet geldig [1650]

Dutch barn schuur die alleen bestaat uit vier palen en een dak

Dutch bath 1 zuurbad bij het etsen 2 zeer opper-vlakkige wasbeurt [20e eeuw]

Dutch brig cel aan boord van een schip [17e eeuw]Dutch build kraker [19e eeuw] Dutch built 1 Hollandse platbodem, schip [19e eeuw]

2 lange slungelachtige manDutch buttocked 1 Hollands rundvee met dikke ach-

terwerken 2 peervormige romp van Nederlandse vrouwen veroorzaakt door te veel verse zuivel en te veel fietsen

Dutch by injection een vrouw die met een Neder-lander leeft [20e eeuw]

Dutch cap 1 kapotje, condoom 2 pessariumDutch cheese 1 kraak noch smaak 2 kale kop [19e

eeuw]Dutch clock 1 po 2 ondersteekDutch comfort/Dutch consolation levenshouding

die neerkomt op: wat er ook gebeurt, er is altijd wel iemand die er erger aan toe is [18e eeuw]

Dutch concert/Dutch medley kakofonie [18e-19e eeuw]

Dutch courage jenevermoed; moed ingegeven na het nuttigen van vele glaasjes [18e eeuw]

Engels

Duits

da ist Holland in not Holland is in last, gezegd als men zich enorm druk maakt om ’n kleinigheid

das spießürgerliche Holland dat is Holland op zijn smalst

Holländer 1 Nederlands schip 2 Hollandse sigaar 3 melkboer 4 bovenkruier (molen) 5 maalbak voor papier

Holländerpfeife Goudse pijpwä hier dan Pläug nicht hollen well, dä maut ne in

Holland (woanners) trecken wie in het geboorte-land het lichte werk teveel wordt, moet het zwaarste werk uitvoeren in het buitenland

Melissa Peen

Over Nederland gesproken 113

Dutch party feestje waarbij alle gasten voor de Dutch fuck het aansteken van de ene sigaret aan de andere [1950]

Dutch girl lesbienne [1930]Dutch gleek 1 stevig of onmatig pimpelen 2 likeur

[17e eeuw] Dutch husband 1 veren kussen 2 slecht bedgezel-

schap [1800]dutchie joint, Pass the dutchie (to the left hand side),

een nummer van Musical Youth uit 1982 werd wereldwijd een nr. 1 hit

dutching 1 doorstralen van voedsel 2 methode waar- door men cacao beter kan oplossen en de wer-king van zuren in de cacaobonen beter worden geneutraliseerd (alkalisatie-methode onwikkeld door Van Houten)

Dutch kiss kus waarbij men tegelijk elkaars oren kust [20e eeuw]

Dutch lecture/to talk like a Dutch uncle een straf-predikatie houden

Dutch lottery een loterij met daarin verschillende series loten die kans bieden op verschillende soorten prijzen. De prijs van het lot correspon-deert met de waarde van de prijzen

Dutchman in de bouw: iets wat wordt aangebracht om een (constructie-)fout te verbergen of een gat op te vullen

Dutchman’s anchor de beste stuurlui staan aan wal Het verhaal gaat dat er een schip zonk; de Hol-landse kapitein beweerde achteraf zijn perfecte anker thuis vergeten te hebben [19e eeuw]

Dutchman’s breaches streepje blauw in de lucht [19e eeuw]

dat de maatregelen die het kabinet had genomen (poldermodel) goed uitpakten transformeerde de Dutch Disease in een Dutch Miracle

Dutch drink glas in één teug leegdrinken [19e eeuw]

Dutch dumpling homoseksueel [1950-1970]Dutch elm disease iepenziekte (ontdekt in Neder-

land, 1927)Dutch fart bijnaam voor een manusje-van-alles aan

boord van een schip [20e eeuw] Dutch feast 1 als de gastheer eerder dronken is dan

zijn gasten 2 als de gastheer al dronken is als de gasten arriveren [18e-19e eeuw]

Dutch fit woede-uitbarsting [midden 19e eeuw]

Dutch treat feest of uitstapje waarbij ieder voor zich moet betalen [1880]

Dutch uncle 1 iemand die ongevraagd streng bekri-tiseert, felle criticus, 2 zedenpreker [19e eeuw]

Dutch wheelbarrow iemand bij de voeten vasthou-den zodat die dan met zijn handen moet lopen.

Dutch widow prostituee [17e eeuw]Dutch wife 1 veren kussen 2 slecht bedgezelschap

[1800] 3 opblaaspop

consumpties zorgen, heet in Nederland een American party

Dutch pegs benen [20e eeuw]Dutch pink bloed [19e eeuw]Dutch pump watertrappelenDutch reckoning 1 giswerk 2 omstreden rekening

die alleen maar groter wordt als je ernaar vraagt [17e eeuw] 3 grove rekening zonder specificaties [1690] 4 slechte dag op het werk [19e eeuw]

Dutch red gerookte Hollandse haring [19e-20e eeuw]

Dutch rise loonsverhoging die de ontvanger geen voordeel oplevert

Dutch rod pistool met lange loopDutch roll ongecontroleerde manoeuvres met een

vliegtuigDutch row bedachte woordenwisseling [19e eeuw]Dutch rub pijnlijke massage met de knokkels van

de hand [1930]Dutch silver/plate verzilverdDutch steak hamburgerDutch tilt in de filmwereld: scheve camerapositie

Dutchman’s cape denkbeeldig land [20e eeuw]Dutchman’s drink alle drank in één keer opdrinken

[19e eeuw]Dutchman’s headache dronkenschap [19e eeuw]Dutch metal/gold/foil/leaf dun uitgewalste platen

metaal die als imitatiebladgoud gebruikt worden [19e eeuw]

Dutch nightingale kikker [18e eeuw]Dutch oven 1 iemands mond [1920] 2 ijzeren pot

om eten te bakken, die begraven wordt in een kolenvuur 3 geur van een bed waar iemand een wind in heeft gelaten [1920] 4 kamer gevuld met cannabisrook [1980]

Dutch palate smaak van goedkope vis [17e eeuw]

Over Nederland gesproken114

Nederlands

Holland bos-land, van holt (oud-Nederlands voor bos/hout) omdat het noord-westelijke deel van wat nu Nederland genoemd wordt vroeger be-dekt was met bomen. Het Graafschap Holland werd in 1076 gesticht. Nu de benaming voor de gezamenlijke provincies Noord- en Zuid-Hol-land en heel Nederland

hollandaisesaus eiersaus met azijn en boterHolland, bolland, Zeeland, geen land, ik hou het

met den heikant Brabants spreekwoord, bol betekent week of los

Hollandermop mop waarin een bepaalde karakte-ristiek geachte hoedanigheid van de Hollander over de hekel gehaald wordt

Holland is in last wanneer iemand in nood verkeert en geen raad meer weet, misschien een herinne-ring aan rampjaar 1672

Hollanditis woord verzonnen voor de houding van de Nederlanders t.o.v. de wapenwedloop in de jaren tachtig. Honderdduizenden Nederlanders demonstreerden in 1981 tegen het plan van de regering om 48 kruisraketten op Nederlandse grond plaatsen. Deze pacifistische en neutralis-tische houding werd door veel andere landen gekopieerd, waardoor het met een virus werd vergeleken

Holland op zijn smalst dat is heel armzalig, dat is kleinzielig. Naam van de duinstrook tussen het IJ en de Noordzee waar nu IJmuiden ligt. Het Noordzeekanaal is er door gegraven en het IJ is drooggelegd [1872], zodat Holland nu niet meer zo smal is

Hollandse kijker telescoop, uitgevonden door Hans

to Dutch gokken en wedden volgens een verkeerd systeem, zodat verliezen bijna vaststaat

to Dutch it bedriegen [1910]to go Dutch als in gezelschap ieder zijn eigen reke-

ning betaaltto get one’s Dutch up iemands woede uitlokken

Lippershey uit Middelburg [1608]. De Italiaanse geleerde Galile Galileo verbeterde deze uitvin-ding en deed er zijn beroemde ontdekkingen mee, en nu wordt de uitvinding van de telescoop ten onrechte toegeschreven aan Galileo

Hollandse nieuwe haring tussen mei en juli gevan-gen, als hij minimaal 16 procent vet bevat en op de traditionele Hollandse manier gekaakt, gezouten en gefileerd is. In de praktijk vervalt na augustus de aanduiding Hollandse nieuwe

Hollandse ziekte benaming voor de economische crisis in Nederland in de jaren zeventig en tachtig

Hollands glorie dat wat Nederlands en succesvol isHollands welvaren er goed, gezond uitzienNederland van Middelnederlands neder (beneden,

onder) naam voor het Koninkrijk der Neder-landen [1815], de Zeventien Nederlanden, al de Nederlandse gewesten onder de Bourgondische en Habsburgse heerschappij, de Verenigde Ned-erlanden, de Zeven Provinciën gedurende de Republiek en de Spaanse Nederlanden. In de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd de naam voor de gebieden bij de monding van de Rijn, Maas

that beats the Dutch dat is de limittalk Dutch brabbelen

the day will come when cats have horns and Dutch-men will be circumcised er zal een dag komen dat katten hoorns hebben en de Hollanders besneden zullen zijn (Malawisch gezegde)

to be in Dutch in problemen zijnto beat the Dutch iets buitengewoons, verbazing-

wekkends verrichten, tegen de verwachting in to do a Dutch 1 weglopen 2 vluchten 3 deserteren

4 zelfmoord plegen

Holland Tape jenever [18e eeuw]I’m a Dutchman uiting van ongeloof: je dacht toch

niet dat ik gek was?in Dutch 1 uit de gratie 2 in moeilijkhedenit’s Dutch to me het is Grieks of Chinees voor mij

holland lieve berichtjes geschreven op enveloppen van liefdesbrieven [1940]

hollanders geschilderde snor [19e eeuw]

dutchy 1 slordigheid 2 pijp om marihuana mee te roken 3 getalenteerd persoon, die al beroemd is op jonge leeftijd (in Thailand)

Flying Dutchman een legende over een spook-schip, dat nu nog steeds rondvaart in de buurt van Kaap de Goede Hoop en er op uit is om andere schepen te laten zinken

Over Nederland gesproken 115

en Schelde Nederpop popmuziek uit NederlandNederpunk punkmuziek uit NederlandNederrock rockmuziek uit NederlandNederwiet in Nederland geteelde marihunananeerlandicus/neerlandica student, beoefenaar van,

docent in de Nederlandse taal- en letterkundeneerlandisme typisch Nederlands woord of typisch

Nederlandse uitdrukkingneerlandistiek wetenschap die zich bezighoudt met

de Nederlandse taal en literatuurVliegende Hollander 1 een vermeend spookschip

2 vierwielig wagentje dat met een krukas en twee hefbomen voortbewogen wordt

Zuid-Afrikaans

die Kaap is weer Hollands alles is weer goed. De Zuid-Afrikaanse Kaap is gesticht door Jan van Riebeeck en alles was Nederlands. Rond 1800 kwamen de Engelsen en namen de Kaap over. Later trokken de Engelsen meer naar het Noor-den en werd de Kaap weer door Nederlanders beheerst

dis Holland en Seeland het is een geweldige ver-toning

hier kom Holland op pale woord om lange Neder-landers met een kort lijf en lange benen mee te plagen

twee Hollanders by mekaar stig ’n kerk en drie by mekaar stig ’n politieke party de aard van de mens is eigenzinnig en koppig, het vermogen om samen te werken is zwak

Deze lijst bestaat uit informatie gevonden op internet, in

woorden- en spreekwoordenboeken en informatie verkregen van

buitenlanders, en kan per land onvolledig zijn. Waarschijnlijk

zijn er meer landen die uitdrukkingen over Nederland en Neder-

landers hebben, met name die landen die een gezamenlijke

geschiedenis delen.

Frans

avoir un fromage d’Hollande een kaal hoofd heb-ben

Dieu a créé la terre mais les néerlandais ont fabri-qué la Hollande God schiep de wereld maar de Hollanders schiepen Holland [17e eeuw]

hollande 1 Hollandse batist (stof), sterker en strakker dan het gewone batist 2 porselein uit Nederland 3 gele, grote en melige aardappelsoort 4 kaassoort 5 luxe papiersoort, gekenmerkt door stevigheid

hollander het verwijderen van vet en vochtigheid van de pijp van een schrijfveer met behulp van warme as of en wasmiddel, zo genoemd omdat de Hollanders het hebben uitgevonden en het lang geheim hielden

sauce hollandaise hollandaisesaus bereid met ci-troensap

un hollandais, une église, deux hollandais, une secte, trois hollandais, un schisme een Neder-lander, een kerk, twee Nederlanders, een secte, drie Nederlanders, een schisma

Voltigeur Hollandais de Vliegende Hollander

Surinaams

bakra 1 iemand van Nederlandse afkomst 2 een blanke, wordt ook gebruikt in straattaal 3 hoge ambtenaar, machthebber zoals politie, rechter. Het woord bakra in de betekenis van iemand met autoriteit wordt niet meer gebruikt omdat

het woord een negatieve lading heeft door de koloniale tijd

bakra fasi op zijn Hollands, Hollandse manieren zoals op tijd komen

bakrakondre Nederland, maar het kan ook op heel Europa wijzen

Bakratongo Nederlandse taalHolland no abie tievie maai bittie Holland heeft

geen tanden maar bijt tochkrutu-bakra no abie langa wipi ma ai naki nanga

ambra de gouverneur heeft geen lange zweep, maar hij slaat met zijn voorzittershamer, ge- rechtigheid zal zegevieren. Krutu-bakra is in het Surinaams de benaming voor rechter, en staat voor vergader-Hollander

Ptata Nederlandte nengre feni bun, a e kun-kun na bakra maksin

als de slaaf het goed krijgt, doet hij zijn behoefte in het magazijn van de Hollander, ondank is ’s werelds loon

Kleine verschillen internationale studenten116

POLEN ≠ NEDERLANDMaja Bialon (1978, Polen)

Dutch people seem to refuse to age. You can see it by the way they look (active, fit, dressed up) and behave (going out, self-confident).

Dutch hardly ever give their seat to an older person in the tram; you never know if the person will get offended.

They have kids quite late. When the kids grow up it happens that they party with friends and parents at the same time.

Polish parents expect respect and obedience.

In Poland there is a bigger generation gap. You won’t meet anyone older than 40 in a fancy pub.

People can’t party here in the Netherlands. I noticed a lack of imagination, they aren’t very spontaneous. They show some distance, cannot get crazy. Partying with Polish people always ends up at 6 in the morning, with a huge hang-over the next day.

In the Netherlands you can wear bizarre clothes and take a dog with you to a bar.

Dutch have a lot of self-confidence, they are very direct and open. Sometimes they’re pushy and arrogant. In Poland people don’t always say what they think. They’re more closed, don’t talk to the strangers on the street. Foreigners can have the impression that they’re unkind.

Dutch are very hard working, practical and well organised. They are trying to be perfect and like to plan things. That’s probably why they are good designers and businessmen.

They have a special approach to money. They save a lot. I don’t understand why they never say how much they earn. Polish talk easily about the money. They’re talking loudly if they’re proud of how much they earn and complain (most often) when they earn too little.

Dutch are used to foreigners. It happens often in Poland that if a black man walks on a street people look at him strangely.

If you are so lucky as to be invited by a Dutch person for a dinner, it won’t be an amazing meal. At best it is pasta with salmon and with the cof-fee you won’t get more than one peace of cake. The Polish on the contrary are known for their hospitality.

Empty churches are common in the Netherlands. You see people washing their cars on Sundays. This could never happen in Poland.

Kleine verschillen internationale studenten 117

DUITSLAND ≠ NEDERLANDLars Breitenfeldt (1981, Duitsland)

DesignIt seems that people and companies are very open-minded about design and architecture. Driving through the country you can see a lot of stylishly designed industrial buildings and bridges. Also the graphic language of corporate designs suggests a liberal mind. HousingMost houses have shop windows. It displays the whole life of the flat. At first I expected to get a glimpse of agressive husbands and naked house-wives. But instead I often saw dozing pensioners watching TV. Inside narrow staircases and tiny toilets make you feel like in a dolls house. It implies an artistic way of movement. TrafficThe right of vehicles to go first in a traffic circle is different. In Germany you get the right of way by entering the circle. In the Netherlands it is right before left. Unaware of the Dutch circle system I nearly caused a heavy accident. ChangeGermans are very aware of the change they receive after paying for goods. It is unimaginable to round off the sum of the bill in the shops. Everyone would cry for a penny. But I like the Dutch system, it prevents the mess of pennies in your pocket. SmileIn Germany a lot of people cannot smile. They are mostly stiff and sad. In the Netherlands I of-ten got a smile back when I smiled to someone.

IJSLAND ≠ NEDERLANDSolvi Sigurdsson (1980, IJsland)

The food in the walls! I find it very awkward. The quality of the food and the thought that crosses my mind: “Where have the hands of the persons been before?” It does not really increase my appetite.

ApologiesIt often seems to me that the Dutch have been told not to apologize for anything.

SystemsEverything works in systems. That’s what the Dutch do well, organizing. But once it is in a system it’s impossible to change it, except with another system.

Which brings me to the sentences that I heard most in these three years: it is not allowed! A likely explanation for this is that if you are an outsider it can be very easy to bump into all these invisible walls of all these systems.

I wonder what the Dutch would say about Ice-land if they were there...

Index Door studenten bezochte landen

32 Nederland 29 Duitsland 27 Frankrijk 26 België 25 Spanje 24 Italië 18 Groot-Brittannië 15 Luxemburg 14 Zwitserland 11 Griekenland 8 Portugal 8 Zweden 7 Oostenrijk

7 Denemarken 6 Polen 5 Hongarije 5 Noorwegen 5 Turkije 4 Tjechië 3 Kroatië 3 Verenigde Staten 2 Albanië 2 Australië 2 Canada 2 Finland 2 Japan

AANTAL STUDENTEN PER BEZOCHT LAND (gegevens van 32 studenten)

118

Index Door studenten bezochte landen

7 Denemarken 6 Polen 5 Hongarije 5 Noorwegen 5 Turkije 4 Tjechië 3 Kroatië 3 Verenigde Staten 2 Albanië 2 Australië 2 Canada 2 Finland 2 Japan

1 Andorra 1 Aruba 1 Bali 1 Belize 1 Brazilië 1 Bulgarije 1 China 1 Colombia 1 Cuba 1 Curaçao 1 Cyprus 1 Egypte 1 Guatemala

1 Honduras 1 Ierland 1 India 1 Kenia 1 Malawi 1 Maleisië 1 Malta 1 Marokko 1 Mexico 1 Nieuw-Zeeland 1 Pakistan 1 Peru 1 Rusland

1 Saoedie-Arabië 1 Schotland 1 Tanzania 1 Thailand 1 Tunesië 1 Venezuela 1 Zambia 1 Zanzibar 1 Zimbabwe 1 Zuid-Afrika

119

Sleeuwijk

Strijen

Gemert

Amsterdam Oldenzaal

Utrecht

Eindhoven

’s-Hertogenbosch

Weert

Hellevoetsluis

Westerhoven

Boxmeer

Mill

EdeVelp

Assen

Wormerveer

Druten

Zeist

Heemskerk

Bogota (Colombia)

Reykjavik (IJsland)

Barneveld

3 personen

2 personen

1 persoon

Krakow (Polen)

Berlijn (Duitsland)

Rawalpindy (Pakistan)

Jeruzalem (Israël)

Index Geboorteplaatsen studenten120

GEBOORTEPLAATS VAN

Index Studenten in deze atlas 121

Maja Bialon (1978, Polen)

36 Fietsers in Nederland 52Vrees116Kleine verschillen125Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Emiel van Boekel (1982)

53Mediacratie

Anieke Branderhorst (1982) 82Vergeten geld124Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Lars Breitenfeldt (1981, Duitsland) 104Populairste Nederland-

se en Vlaamse schilders106Populairste Duitsers108Populairste Duitse en

Nederlandse steden 117Kleine verschillen

Pim van der Burgt (1980)

52Vrees 68Superland124Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Moniek Driesse (1983)

20The Dutch Dream 64Maal-tijden

Ine van de Elsen (1985)

14Nederland door Nederlanders

88Image shoppingomslagNederland

(tekening)

Ruben Esser (1980) 30Weer verkeer 32Wachtwijzer 50Actualitijdelijk

Jeanine Essink (1979)

52Vrees 62Geef ons heden ons

dagelijks brood125Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Chester Griët (1978)

90Kenmerk125Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Kim Hemmes (1981)

18Denkend aan Holland 52VreesomslagWeiland (gedicht)

Sofie Hoenselaars (1983)

28Van kikvors tot vogel vlucht

Index Studenten in deze atlas122

Gijs Huijgen (1983)

98Gemengd goed

Esseline Keeven (1979)

74Eerste links en tweede pad rechts

124Nieuwe vlaggen voor Nederland

Nancy Kennis (1985)

24Wie ziet wat?

Itai Lahav (1979, Israël)

52Vrees 44What if?124Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Jean-Philppe Klein (1979)

24Wie ziet wat?125Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Janneke Laarakkers (1979)

52Vrees 60Festivalland

Melissa Peen (1983)

88Image shopping112Over Nederland

gesproken

Jochem Ruijgrok (1984)

102Tattataal

Marlon van Schellebeek (1984) 22Stukje Nederland

Max Kortsmit (1979)

46Dutch Arms Trade124Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Rop van Mierlo (1980)

56Nederland ver-lons-deelt

David Schocken (1979, Israël) 34Privacy = Loneliness

Index Studenten in deze atlas 123

Michiel Vlaanderen (1978)

40Nederland 72dpi 52Vrees 58Dutch Design(ers)116Landen bezocht door

studenten125Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Simone van Wijk (1979)

52Vrees 86Blijf kijken, we zijn zo

weer bij u terug124Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Frank Winnubst (1980)

26Hoogstepunten van Nederland

88Image shopping

Solvi Sigurdsson (1980, IJsland) 117Kleine verschillen

Janneke Smale (1983)

78Hoe Nederlands is mijn dag?

118Door studenten bezochte landen

120Geboorteplaatsen 124Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Stephan Velema (1983)

52Vrees 94Nederland in opstand 96Pasoord

Robin Verweij (1980)

54EU-Grondwet stratego125Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Naomi Yasuda (1985)

88Image shopping110Holland in Amerika

Merel Boers (1981)

90Kenmerk125Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Friso Dijkstra (1981)

52Vrees

Christie Haalboom (1980)

52Vrees

Anouk Meeren (1980)

52Vrees124Nieuwe vlaggen voor

Nederland

Liselotte Pepping (1977)

52Vrees

Marije Riesewijk (1980)

52Vrees

Carline Vrielink (1982)

52Vrees

Jeroen Weijering (1980)

124Nieuwe vlaggen voor Nederland

Bijlage Nieuwe vlaggen voor Nederland124

Simone van Wijk

‘What if?’, Itay Lahav

Max Kortsmit en Jeroen Weijering

Pim van der Burgt

Anieke Branderhorst

‘Homotolerantland’, Anouk Meeren

‘Legoland’, Esseline Keeven

Janneke Smale

Bijlage Nieuwe vlaggen voor Nederland 125

Maja Bialon

Robin Verweij

Michiel Vlaanderen

Jean-Philppe Klein

Merel Boers en Chester Griët

Jeanine EssinkEsseline Keeven

Esseline Keeven

Bibliografie126

Boeken 1001 Stratenboek, FalkThe Cassell Dictionary of Slang, J. Green, Cassel PLC

Van Dale Etymologisch woordenboek, Van Dale Lexicografie Utrecht/Antwerpen, 2e druk 1997 Van Dale Handwoordenboek Engels-Nederlands, Van Dale Lexicografie Utrecht/Antwerpen, 3e druk 1996 Van Dale Handwoordenboek Nederlands, Van Dale Lexicografie Utrecht/Antwerpen, 2e druk 1996

Van Dale Handwoordenboek Nederlands-Frans, Van Dale Lexicografie Utrecht/Antwerpen, 3e druk 1997 Van Dale Handwoordenboek Nederlands-Engels, Van Dale Lexicografie Utrecht/Antwerpen, 3e druk 1996

Van Dale Handwoordenboek Frans-Nederlands, Van Dale Lexicografie Utrecht/Antwerpen, 3e druk 1997

Van Dale spreekwoordenboek, Van Dale Lexicografie Utrecht/Antwerpen, 3e druk 2000 Dealing with the Dutch, Jacob Vossestein, Kit Publishers, 2001Dutch Design 2004/2005, BNO & BIS Publishers, 2005Mijn Nederland, Geert van Istendael, uitgeverij Atlas, 2005This gun is for hire, from personal to corporate design projects, R. Klanten, S. Ehman, T. Geiger, Die Gestalten Verlag, Berlijn 2004Vaarwel Gulden, Rob Groeneveld, ImageBooks Publishers B.V. Eindhoven, 2000

Artikelen Letter from Amsterdam, Ian Buruma, The New Yorker, 1 Maart 2005

Met z’n allen naar een Nieuw Land (NL), Sadik Harchaoui, NRC Handelsblad, 24 februari 2005

Nederland ≠ Nederland, Annelys de Vet, Vrij Nederland, augustus 2004Racistische incidenten in heel Nederland, NRC Handelsblad, 4 april 2005

Televisie Houden van Holland; het ‘inburgeringsprogramma voor Nieuwkomers’ van binnenuit, Wen-jie Qin,VPRO tegenlicht, 15 mei 2005Nederland in analyse; de ontmaskering van een gidsland, Alexander Oey, VPRO tegenlicht, 27 oktober 2002

Bibliografie 127

Internet Albert www.albert.nlAlbert Heijn www.albertheijn.nlAlgemeen Dagblad www.ad.nlAnno www.anno.nl/anno/anno/i000179.html Anti-fascistische Onderzoeksgroep Kafka www.kafka.nlArtcyclopedia www.artcyclopedia.comBeroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers (BNO) www.bno.nlBradaz-Slangwoordenboek www.omroep.nlC1000 www.c1000.nlCentraal Bureau voor de Statistiek www.cbs.nlCOOP www.coop.nlDe vrije encyclopedie www.wikipedia.orgDigitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren www.dbnl.org/tekst/stoe002nede01/stoe002nede01_0426.htm Dirk www.dirk.nlEdah www.edah.nlEvene www.evene.frFestival informatie 2005 www.festivalinfo.nl (en ruim 200 festivalwebsites)Gouden Gids www.goudengids.nlInverstorwords www.investorwords.com/1604/dutch_disease.html Keitje’s Nederland www.xs4all.nl/~dekei/holland.html Konmar www.konmar.nlLexilogos www.lexilogos.com/francais_langue_dictionnaires.htmLonsdale www.lonsdale.comMap24 www.nl.map24.com Map Maker nationalatlas.gov/natlas/Natlasstart.aspMinisterie van Economische Zaken - exportcontrole www.exportcontrole.ez.nlMultimap www.multimap.comNederland, een zwemland? members.chello.nl/w.mastop/zwemmen/historisch%20overzicht/zwemmenintroductie.html Nederlandse Geschiedkundige Gebeurtenissen, 1000 - 1600 members.home.nl/pushkar/oranje14.html Nedweb www.ned.univie.ac.at/non/landeskunde/nl/h10/De_Dutch_Disease.htm NRC Handelsblad www.nrc.nlOnline etymology dictionary www.etymonline.com/index.php?search=dutch&searchmode=phrase Odobuku www.odobuku.tk Plus Markt www.plusmarkt.nlPremsela, stichting voor Nederlandse vormgeving www.premsela.orgSipri Internet www.sipri.orgSpar www.spar.nlStichting onderzoek extreme Stromingen www.antifa.nlSuperdeBoer www.superdeboer.nlSuriname Discussion Board www.suriname.nl Suriname On-line www.suriname.nl/discus/messages/4941/4983.html?1075048093 Surinaamse spreuken www.opo-sranan.com/51.0.html Telefoongids www.telefoongids.nlThe best brands of the world www.brandsoftheworld.comTijd voor vis www.tijdvoorvis.nl/haring/hollandse_nieuwe.aspTV5 dictionnaire.tv5.org/dictionnaires.asp?Action=1 Van Dale taalweb www.vandale.nl

Wikipedia www.wikipedia.nl Wortubuku ini Sranan Tongo www.sil.org/americas/suriname/Sranan/Sranan-

English%20Dict.PDF Zaanstreek www.zaaninfo.com/chocolade/het_verwerkingsproces.htm

ZOZ www.zoz.nl/dutch.htm

Colofon128

De ‘Subjectieve Atlas van Nederland’ is tot stand gekomen op en rond de Design Academy Eindhoven bij de afdeling Mens & Communicatie in de turbulente lente van 2005. Aanleiding vormde de vraag van Annelys de Vet (grafisch ontwerper en docent op de Design Academy) om Nederland in kaart te brengen, uitgaande van persoonlij-ke betrokkenheid. De hieruit voortvloeiende discussies tijdens de academie-uren van module 1 t/m 4 vormden een rijke voedingsbodem voor dit werk. In de natte zomer van 2005 hebben diverse studenten van andere modules en net afgestudeerden van dezelfde afdeling aanvullende nieuwe beelden gemaakt.

Concept en vormgeving Annelys de Vet Inleiding Lidewij Edelkoort Redactie en assistentie Kim Hemmes, Sofie Hoenselaars, Janneke Smale, Michiel Vlaanderen Eindredactie Annelys de Vet Bijdrages van Maja Bialon, Emiel van Boekel, Merel Boers, Anieke Branderhorst, Lars Breitenfeldt,

Pim van der Burgt, Friso Dijkstra, Moniek Driesse, Ine van Elsen, Ruben Esser, Jeanine Essink, Chester Griët, Christie Haalboom, Kim Hemmes, Sofie Hoenselaars, Gijs Huijgen, Esseline Keeven, Nancy Kennis, Jean-Philppe Klein, Max Kortsmit, Janneke Laarakkers, Itay Lahav, Anouk Meeren, Rop van Mierlo, Melissa Peen, Liselotte Pepping, Marije Riesewijk, Jochem Ruijgrok, Marlon van Schellebeek, David Schocken, Solvi Sigurdsson, Janneke Smale, Stephan Velema, Robin Verweij, Annelys de Vet, Michiel Vlaanderen, Carline Vrielink, Jeroen Weijering, Simone van Wijk, Frank Winnubst, Naomi Yasuda

Fotografie portretten Sofie Hoenselaars, Jochem Ruijgrok, Michiel Vlaanderen Beeld omslag Ine van Elsen Gedicht omslag Kim Hemmes Studenten module 1 t/m 4 Dajo Bodisco, Emiel van Boekel, Lars Breitenfeldt, Moniek Driesse, Ine van Elsen,

Ruben Esser, Kim Hemmes, Sofie Hoenselaars, Gijs Huijgen, Jord Jansen, Nancy Kennis, Jean-Philppe Klein, Bart Koolen, Max Kortsmit, Itay Lahav, Rop van Mierlo, Melissa Peen, Jochem Ruijgrok, Marlon van Schellebeek, David Schocken, Solvi Sigurdsson, Janneke Smale, Stephan Velema, Robin Verweij, Michiel Vlaanderen, Frank Winnubst, Naomi Yasuda

Lettertype Scala (door Martin Majoor) Papier omslag Sirio Color Celeste E18, 290 grams (Grafisch Papier) Papier binnenwerk Arctic Volume, 100 grams (Grafisch Papier) Druk Drukkerij Wilco, Amersfoort Met dank aan Anthon Beeke (afdelingshoofd Mens & Communicatie, Design Academy Eindhoven),

Rob Bieling (directeur Falk), BNO (Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers), Max Kisman, Rudy J. Luijters, Kristjan Mandmäa, Niels Schrader, Rudolf van Wezel

Uitgever BIS Publishers Herengracht 370-372 1016 CH Amsterdam Postbus 323 1000 AH Amsterdam T +31 (0)20 5247560 F +31 (0)20 5247557 bis@bispublishers.nl www.bispublishers.nl

ISBN 90-6369-119-X

Copyright © 2005 BIS Publishers en Annelys de Vet

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en copyrighthouders.