S’amen

Officieel orgaan van de Protestantse Gemeente Breda - 6e jaargang no. 8 - september 2013

In dit nummer onder meer: Open dag Lutherse Kerk

Kom op zaterdag 5 oktober eens binnen kijken!

14:00-16:00 uur. 4

Werelddag Armoede en Uitsluiting Donderdag 17 okt. verzamelen we signalen, tips, ideeën waaraan

het geld besteed kan worden voor armoedebestrijding onder kinderen in Breda. 4

Kerkentocht

Op bezoek bij de kerken die

zijn aangesloten bij de Raad

van Kerken Breda. 8 Jaarverslag PGB

Wat deden we in 2012? 8

Beroep Johanneskerk

Een unaniem advies. 18

Herdenking Kristallnacht

9 november, op diverse

plaatsen in Breda. 11 Sing 2013

Zaterdag 26 oktober, met jongeren 12-18 jaar popsongs

instuderen en die op zondag

zingen in een kerkdienst. 14 Musical Jozef

Opvoering 9 november, in

de Markuskerk, en Jozef-

viering op 10 november. 15

Fotoimpressies 21 en 22

Als u geen belangstelling heeft voor S’amen en het blad niet meer wilt ontvangen, kunt u dit doorgeven aan het Kerkelijk Bureau: w.frankfoorder@hccnet.nl

of Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda

ONTMOETINGSDIENST GROTE KERK BREDA

27 OKTOBER 10:30 UUR

S’amen in kleur zien? Dat kan: downloa-den via Protestantsegemeentebreda.nl

of Lucaskerk.nl

S’amen 2

S’amen is het maandblad van

de Protestantse Gemeente Breda. Uitgever Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente Breda scriba: Joke Gurke

Koolmees 61, 4822 PP Breda joke.gurkepelle@gmail.com

Inleveren kopij

De sluitingsdatum voor het volgende nummer is

dinsdag 29 oktober. Verschijningsdatum is vrij-

dag 8 november Aanleveren van kopij uitslui-tend als “platte tekst”.

U krijgt een ontvangstbevestiging. Als dit daags na de kopijdatum nog niet is gebeurd: informe-

ren bij samen@protestantsegemeentebreda.nl

Redactie adres Kopij sturen naar:

samen@protestantsegemeentebreda.nl

Redactie

Marlies Brandwijk Ger van Dooren

Leon Geschiere Adriënne Hoevers - den Hollander (vormgeving)

Peter Jan Plooy

Adreswijzigingen

Kerkelijk bureau: Mieke Frankfoorder-Boevé

Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda 076-5146523

w.frankfoorder@hccnet.nl

Druk: Drukkerij Roggeband, Breda

Website

www.protestantsegemeentebreda.nl

Collectebonnen

a. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 0,60 per bon, totaal dus € 12.00 per vel.

b. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 1,20 per

bon, totaal dus € 24,00 per vel. Bonnen kunnen besteld wor-den door storting/overschrijving van € 12,00 of € 24,00 (of

een veelvoud daarvan) op bankrekening 52.02.27.867 ten

name van de Protestantse gemeente Breda.

Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden Website: www.noorderbeemden.nl Predikant ds. W. Bisschop, Elise van Calcarstraat 23

4822 VK Breda, tel. 076-541 96 03 E-mail: wjbisschop@ziggo.nl Lucaskerk, Tweeschaar 125 4822 AS Breda, tel. 076-542 24 33 Protestantse wijkgemeente Midden/Zuid Johanneskerk, Dreef 5 4813 ED Breda (Princenhage), tel. 076-521 05 45 Predikant ds. M. Wagenvoorde, Zandbergweg 107 4818 LK Breda, tel. 076-521 74 02 E-mail: m.wagenvoorde@tiscali.nl Markuskerk,

Hooghout 96 4817 ED Breda tel. 076-514 00 80

Predikant ds. T. van Prooijen, 542 33 34

Arenberglaan 168, 4824 RD Breda E-mail: tonvanprooijen@gmail.com

Werkt op maandag, dinsdag en vrijdag.

Evangelische Lutherse Gemeente,

Veemarktstraat 11/ Stadserf 3 (achteringang), Breda, tel. 5145585

Wijkpredikant Ds. M.J.A. Schulz, Cherbourglaan 51,

5627 MK Eindhoven, tel. 040-2417664 Scriba Dhr. J.N. Dijkshoorn, Julianastraat 50,

5121 LR Rijen tel. 0161-293112

Pioniersplek “Noorderlicht”

Lutherse kerk, Veemarktstraat 11/ Stadserf 3 (achteringang), Breda, tel. 5145585 Missionair werker Berthe van Soest - berthevansoest@gmail.com

* Financiën: Postbanknr. 108 06 82 ABN-AMRO banknr. 52 02 27 867

Diaconie Algemeen: Postbanknr. 107 08 50 t.n.v. Protestantse Gemeente Breda

Diaconie ZWO: Postbanknr. 154 29 41 t.n.v. ZWO-groep Protestantse Gemeente Breda Vrijwillige bijdrage voor S’amen : 1080682 t.n.v. Prot. Gemeente Breda o.v.v. “S’amen ” (Richtbedrag: € 25,- per jaar)

Colofon De Protestantse Gemeente Breda

S’amen 3

In houdsopgave

Pagina 3 : Meditatie 4 : Actueel 5 : Opinie 7 : Algemeen Kerkelijk nieuws 10 : Noorderlicht 12 : Diaconie 14 : Jeugd en Jongerennieuws 16 : Nieuws uit de wijken 20 : Geknipt voor u 20 : Mediatheek en Boekenplank 23 : Vieringen

meditatie

Leve de verandering?!

Koning Willem-Alexander heeft de eerste troonrede voorgelezen. De kernzin daaruit was volgens de analytici “dat de klassieke ver-

zorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatie-

samenleving”.

Nu werd daar druk over gesproken in de politiek, en één van de

opmerkelijke stemmen kwam van Denker des Vaderlands René Gude. Hij zei dat we het woord ‘verandering’ maar eens een jaar

niet moeten gebruiken, omdat het inhoudelijk niets betekent.

Verandering voorstaan op zichzelf betekent niets. Immers, als een appel door de tijd verandert in een rottend klokhuis is die

verandering nog niet iets dat wenselijk is. En naast dat het niets

betekent, zorgt het alleen maar voor angst en boosheid.

Dat heeft hij treffend verwoord. Want verandering maakt ons vaak

onzeker. Als alles verandert, inclusief jezelf, dan ben je bang om jezelf kwijt te raken. Er is te weinig continuïteit, te weinig waar je

nog op kunt rekenen. Verandering maakt bang en daarom zouden

we maar beter kunnen spreken van verbetering of verslechtering,

stelt Gude voor. Maar ik vraag me af of dat nu de oplossing is. Als

iets verbetert, krijgen we snel het gevoel dat we het daarvoor niet

goed deden. Als iets verslechtert, verliezen we wat we eerst hadden. Beiden blijven lastig om mee om te gaan.

Geloven kan de angst voor verandering wegnemen. We hoeven er niet bang voor te zijn. Verandering betekent inderdaad in eerste

instantie dat je jezelf wat kwijtraakt. Dat je meer ver-ander-t. Het

wordt anders, en steeds minder het-zelf-de. Lucas vertelt ons dat Jezus eens zei: “Wie probeert zijn leven veilig te stellen zal het

verliezen, maar wie het verliest zal het behouden” (Luc 17:33).

Paradoxaal genoeg lijkt Jezus daarmee te zeggen dat we in die verandering, misschien wel méér mens, beeld van God, worden.

Dat geeft verlichting en maakt dat wij de verandering niet hoeven

te wantrouwen. We hoeven er niet bang voor te zijn.

Als alles verandert, kun je het gevoel hebben jezelf te verliezen.

Die gedachte komt voort uit het idee dat we van nature meer onszelf zijn, dan wat wij aan onszelf veranderen. Juist Jezus’

verkondiging van het Koninkrijk van God doorbreekt deze

gerichtheid op wat al is. Hoe meer we richting het Koninkrijk gaan, hoe meer we onszelf worden.

Vanuit die dimensie kunnen we meer ontspannen in het leven staan. Niet dat de keuzes nu niet uitmaken, of dat ons niets kan

gebeuren. Maar de focus verschuift: wij zijn niet in onszelf, maar

wij zijn in de Ander. Onze identiteit ligt verankerd in de toekomst.

Dat geeft vertrouwen om vandaag vrij in het leven te staan.

Niels den Toom

Clicktip 40

Wil je nog eens de preek van 18 augustus

in de Grote Kerk van

Ds. Arjan Plaisier nalezen,

click in het menu op de website www.protestantsegemeentebreda.nl

op ‘kerkdiensten beluisteren en bekijken’

Vragen: Rob Snijders

Vragenderwijs

Ik vroeg het aan de vogels de vogels waren niet thuis ik vroeg het aan de bomen hooghartige bomen ik vroeg aan het water waarom zeggen ze niets het water gaf geen antwoord als zelfs het water geen antwoord geeft hoewel het zoveel tongen heeft wat is er dan wat is er dan er is alleen een visserman die draagt het water onder zijn voeten die draagt een boom op zijn rug die draagt op zijn hoofd een vogel.

Guillaume van der Graft

S’amen 4

Actueel

Zaterdag 5 oktober 14:00 – 16:00 uur

Open dag Lutherse Kerk

Deze zaterdag is de geheel verbouwde Lutherse Kerk aan de

Veemarktstraat 11 te Breda open voor bezichtiging. Om 16:00 uur speelt Kees van der Zwaard zijn nieuwe

voorstelling over Maarten Luther ‘Hier sta ik’, vrij naar de

gevleugelde woorden die Maarten Luther 1521 op de Rijksdag te Worms uitsprak.

De Lutherse Kerk is het afgelopen jaar ingrijpend verbouwd nu de Evangelische Lutherse gemeente onderdeel geworden

is van de Protestantse Gemeente Breda.

Het gebouw is geschikt gemaakt als centrum van zingeving en cultuur. De sfeervolle crypte uit het begin van de 16e

eeuw is nu van buitenaf bereikbaar. De vaste banken zijn uit

de kerkzaal verdwenen waardoor de ruimte multifunctioneel gebruikt kan worden.

Het achterhuis is veranderd in moderne ontmoeting- en

vergaderruimten met een keuken en pantry. Eyecatcher is de

ruimte achter de kerkzaal, de zogenaamde ‘consistorie’ met

zijn oude houten panelen.

De kerk is ingericht door de bekende interieurontwerper Edwin Huisman van HUIS Interieurontwerp Amsterdam. Hij is

verbonden met Breda en de kerk door zijn schoonvader, Rob

Rauch, die lid is van de Evangelisch-Lutherse wijkgemeente.

In het gebouw krijgt het Noorderlicht, de missionaire

pioniersplek van de Protestantse Gemeente, een plaats met activiteiten en rituelen voor zingeving. Ook ZuiderZin, het

bezinning- en ontmoetingcentrum voor studenten, heeft er

onderdak. De Evangelisch Lutherse wijkgemeente is er

gehuisvest en houden er zondagse erediensten. De kerk zal

door de week vaak geopend zijn voor voorbijgangers die

even uit de drukte van de stad, rust en stilte zoeken. Het kerkgebouw en de crypte kunnen gebruikt worden voor

exposities, concerten, diners, recepties en trouwerijen. Filmavond, woensdag 9 oktober 19:30 uur

’Joseph, de rebel - van wanhoop tot verzet’ Sociale uitsluiting en armoede is van alle tijden!

“Ik woon in een voorstad van Parijs tussen gezinnen die mij op een pijnlijke manier herinneren aan mijn jeugd. We leven

op elkaar gepakt in de vele krottenwijken rond de steden. Als we in het nieuws komen, stellen ze ons voor als

onaangepaste, ongeletterde vluchtelingen.”

Dit zijn de openingszinnen van de speelfilm ’Joseph, de rebel

- van wanhoop tot verzet’, geïnspireerd op een periode uit

het leven van Joseph Wresinski, de grondlegger van de Internationale Beweging ATD Vierde Wereld. Het verhaal

speelt zich af eind jaren vijftig, begin jaren zestig in een

sloppenwijk net buiten Parijs, in Noisy-le-Grand.

Voorafgaande aan de film zal Dorothe IJsseldijk van het

Annahuis vertellen over de Straatraad, waarin dak- en

thuislozen van Breda hun problemen van vandaag de dag

bespreken.

De filmavond vindt plaats in de Johanneskerk.

Op vrijdag 11 oktober is een deel van het HOLLAND-KOOR in Zevenbergen om een concert te geven in de Hervormde Kerk

aan de Markt 4.

De muzikale leiding van het HOLLAND-KOOR is in de ervaren handen van dirigent Jan Quintus Zwart, bijgestaan door Vin-

cent van Dam, orgel.

Spreker: ds. F.J.M. van Veldhuizen uit Dinteloord.

Het HOLLAND-KOOR, opgericht in 1990, is met 700 leden het

grootste christelijke koor in Nederland (wellicht van Europa). ‘Zingen voor Israël’ is de samenbindende factor; zingen tot

eer van God en de liefde voor Zijn verbondsvolk Israël.

Het koor repeteert in Voorthuizen, Goes en Hoogeveen. Mis-schien dat u door dit concert enthousiast wordt om mee te

doen in deze 'zangfamilie', hartelijk welkom om eens een

repetitie mee te maken:

Zie de website www.hollandkoor.nl voor de exacte data.

De toegang tot het concert is gratis, wel is er een collecte. Aanvang: 20:00 uur.

U bent van harte welkom! Donderdag 17 oktober

Werelddag tegen Armoede en Uitsluiting

Marge in Beeld 2 in samenwerking met de gemeente Breda organiseren de Netwerkdag 2013 met het thema ‘Armoede

en kinderen’ in Het Huis van de Heuvel, Nolensplein 1.

Aanleiding is het rapport van de kinderombudsman over kin-

deren en armoede, met daarin aanbevelingen voor verbete-

ring (www.kinderombudsman.nl). Dit rapport heeft hij over-handigd aan Jetta Klijnsma, staatssecretaris van sociale za-

ken en werkgelegenheid. Daarop heeft Jetta Klijnsma geld

beschikbaar gesteld aan alle gemeenten om deze aanbevelin-gen te concretiseren.

Op 17 okt. verzamelen we signalen, tips, ideeën waaraan het

geld besteed kan worden voor armoedebestrijding onder kinderen in Breda. Daarvan maken we een plan en leggen

dat dan aan de gemeenteraad voor.

S’amen 5

Programma: 13:00 uur inloop en lunch/koffie/thee

13:30-14:00 uur inleiding/presentatie onderwerpen work-

shops / nieuw documentatie materiaal 14:00-14:45 uur workshop 1

14:45-15:00 uur pauze

15:00-15:45 uur workshop 2 15:45-16:00 uur pauze

16:00-16:15 uur uitreiking estafettestokje

16:15-17:00 uur samenvatting opbrengst dag en afronding

Iedere ervaringsdeskundige en/of organisatie met ervaring

over Armoede en Kinderen is welkom; wel van te voren aan-

melden via margeinbeeld2@gmail.com

Meer informatie: Rob Snijders Dinsdag 22 oktober, 20:00 uur, Lutherse Kerk

Golfslag van de tijd Spreker: Gerben Heitink, emeritus hoogleraar Praktische

Theologie Vrije Universiteit Het uitgangspunt is zijn

gelijknamige boek dat vorig

jaar de theologie-publicatieprijs heeft gekregen en inmiddels in

vierde druk is.

Heitink gaat in op de grote

onderzoeksvragen van het boek

“Hoe komt het dat wij Europese mensen denken zoals wij

denken, en leven zoals wij

leven en geloven zoals wij al dan niet geloven?” Hij behandelt de vijf culturele vloedgolven, die Europa in de loop der

eeuwen heeft ondergaan: kerstening, hervorming, revolutie

en ontplooiing. Daardoor zijn de geloofomstandigheden ingrijpend veranderd. Tegelijkertijd vormen spiritualiteit en

het verlangen naar God ook in onze tijd voor veel mensen

een onvervangbare bron van inspiratie.

Modern en gelovig?

Daarom bespreekt Gerben Heitink tevens de vraag: ‘Kun je

een modern mens zijn en toch een gelovig mens blijven’. Denk hierbij aan de verhouding van lichaam en geest (de

Swaab-discussie), het veranderend spreken over God,

veranderende spiritualiteit en dergelijke.

Aanmelden

Toegang is gratis. Wel graag aanmelden bij Joke Gurke, joke.gurkepelle@gmail.com

Lezingencyclus

‘Wie weet van het laatste afscheid, weet meer van het leven’ Vier lezingen georganiseerd door uitvaartverzorger Zuylen. Hieronder de eerste twee lezingen.

Zondag 20 oktober 2013 - 14:00 uur.

De alledaagse dood Jannetje Koelewijn (1959) groeide op in Am-

sterdam en woonde daar ook lange tijd. Ze studeerde Nederlands aan de Vrije Universiteit,

werkte twaalf jaar bij Vrij Nederland en is

sinds 1997 redacteur van NRC Handelsblad.

De huisarts met leukemie, de dominee met alvleesklierkan-ker, de boer met prostaatkanker, de junk met keelkanker, de

moeder met diabetes die haar zoon terugvond, het meisje

dat haar moeder aan kanker verloor en toen zelf ook ziek bleek. Met hen en anderen sprak Jannetje Koelewijn voor

NRC Handelsblad over hun naderende levenseinde. Niet om

over hun ziekte te praten, maar over wat die ziekte met hen deed. Voor De alledaagse dood zocht ze hen weer op - of

hun nabestaanden.

Tijdens deze lezing zal ze vertellen over het interviewen van mensen die binnenkort zullen sterven en hoe ze steeds genu-

anceerder begon te denken over euthanasie.

Plaats: Zuylen, Tuinzigtlaan 11, Breda

Maandag 28 oktober, 19:30 uur

Religieuze diversiteit en het verlangen naar een Nieuw Wij door Prof. Dr. Manuela Kalsky

(Lezing in samenwerking met Ekklesia Breda)

In de grotere Europese steden is inmiddels een derde van de

bevolking van buitenlandse afkomst. Zo is Amsterdam een stad met 187 nationaliteiten. Religieuze en culturele verschei-

denheid behoren anno 2013 tot de dagelijkse werkelijkheid

van Nederland, met name in de Randstad.

Hoe moeten we omgaan met al die verschillen in geloof en

manieren van leven, vraagt menigeen zich angstig af. Wat

bindt ons nog en hoe kun je je thuis voelen in een wereld die aan razendsnelle veranderingen onderhevig is?

In haar lezing verkent Manuela Kalsky de kansen en obsta-

kels voor ‘een nieuw wij’ in Nederland.

Prof. dr. Manuela Kalsky is bijzonder hoogleraar op de Ed-

ward Schillebeeckx-leerstoel voor Theologie en Samenleving aan de VU en directeur van het Dominicaans Studiecentrum.

Tevens geeft zij leiding aan de multimediale website Nieuw-

wij.nl. Zij had gastdocentschappen in Wenen, Fribourg, Ham-burg en Hannover en mengt zich regelmatig, o.a. via het

theologisch elftal in Trouw, in het publieke debat over religie

in Nederland.

Plaats: Doopsgezind Centrum, Cimburgalaan 98

In de volgende S’amen leest u meer over de laatste twee

lezingen.

Lachen Een feest is pas echt goed geslaagd als er zo nu en dan eens

hard gelachen kan worden. Soms nodigen wij zelfs heel specifieke mensen uit die ons aan het lachen kunnen

brengen, eerlijk waar!

Voor verschillende soorten feesten en verschillende soorten gezelschappen zijn verschillende soorten geestigerds nodig.

Voor kerkmensen geldt dat ook. Sommigen denken dat

kerkmensen weinig gevoel voor humor hebben, maar dat is natuurlijk onzin. Je kunt kerkmensen het beste meeslepen en

hen hard laten lachen, wanneer het over henzelf gaat, zodat

zij zichzelf eens lekker uit kunnen lachen. Of over de kerk,

Opinie

S’amen 6

dat zijn ze toch eigenlijk óók zelf. Vandaar dat, bijvoorbeeld zo tegen het eind van het kerkelijk jaar, nogal eens een

specialistische theoloog wordt uitgenodigd, die ons dat heel

goed laat doen.

Er zijn heel wat manieren van lachen, allemaal van die

typische menselijke uitingen: uitlachen, glimlachen, giechelen, grinniken, meelachen, grijnzen, schateren en ga zo

maar door. Het vreemde is dat dit soort woorden in de bijbel

niet voorkomt. Zinsneden als “En Rebekka giechelde” (zij lijkt mij wel iemand om zo nu en dan gegiecheld te hebben),

“Petrus grinnikte”, “Jezus glimlachte”, “Judas grijnsde” (hij

lijkt mij in onze traditie typisch iemand om te grijnzen),

“Mozes schaterde van het lachen”. Nee, dat soort dingen

staat nergens.

Misschien was er wel niet zoveel te lachen, dat zou natuurlijk

best kunnen, maar lachen is toch wel één van de meest

typerende gewoonten van de mens. Dieren lachen niet. Van alle schepselen kan alleen de mens lachen; tenminste, dat

zeggen wij mensen.

Wij lachen met zijn allen behoorlijk wat af op deze wereldbol. Lachen is gezond, zeggen mensen die het weten kunnen, en

er zijn heel wat wetenschappelijke studies gepubliceerd over

de invloed van lachen op ziekte en gezondheid, en zelfs op onze levensduur. Die invloed is heel positief. Het is niet voor

niets dat we clowns laten optreden voor heel zieke kinderen.

Ik vind het dan ook wat vreemd dat in de bijbel zo weinig

gelachen wordt, of eigenlijk helemaal niet. Is die bijbel van

ons dan zo’n verzameling droevige geschriften? Als eigenlijk nergens geschreven staat dat er gelachen wordt ... dat is

toch niet normaal?

Op een paar plaatsen in de bijbel komt het woord ‘lachen’ voor. In de Psalmen, in het boek Job en bij Jeremia een paar

maal in de betekenis van uitlachen. En bijvoorbeeld bij

Abraham en bij Sara, die beiden lachen om de belofte van God dat zij een zoon zullen krijgen in hun ouderdom.

Daarover bestaat trouwens een aardig sprookje: Toen

Abraham 100 jaar was en Sara 90, werd hun zoon Izaäk

geboren. De spotters van die tijd lachten over hen en zeiden:

Abraham heeft een vondeling mee naar huis genomen en

zegt nu dat het zijn zoon is. Toen gebeurde er een wonder en het kind kreeg dezelfde gelaatstrekken als Abraham. De

verblufte spotters zeiden: Het kind lijkt waarachtig wèl op

Abraham; maar zo’n oude moeder! Hij heeft het natuurlijk bij een andere vrouw verwekt. Sara nodigde daarop alle

voorname vrouwen van het land uit voor een feestmaal. Zij

kwamen met hun zuigelingen, maar de voedsters hadden ze niet meegenomen. Toen de kinderen honger kregen,

gebeurde er opnieuw een wonder. Sara kreeg borsten zo

groot als twee waterbronnen, zodat zij alle zuigelingen kon voeden. [uit Oude & Nieuwe Joodse sprookjes en verhalen,

van Israel Zwi Kanner]

Vreemd hoor, dat in onze bijbel zo weinig over gelach wordt

verteld, terwijl Joden elkaar zulke schitterende moppen en

geestige verhalen kunnen vertellen, zelfs in heel moeilijke situaties.

Wij Christenen zouden aan die levenshouding best eens een

voorbeeld kunnen nemen.

Piet Winsemius

Hoe het verder ging

Mijn droom voor ons land

Paastoespraak in plaats van Kersttoespraak! Mijn droom is dat er in het koninkrijk plaats blijft voor religie. Dat de koning voortaan een Paastoespraak gaat houden, waarin ook het À toi la gloire (U zij de glorie) zal doorklinken.

Bovenstaande droom had ik ingezonden voor het

Droomboek. Met een foto waarop een Indiase man een schilderij met Jezus-afbeelding toont. Tot mijn verrassing

kreeg ik te horen dat de droom zowel in het Droomboek als

de buitententoonstelling opgenomen zou worden. Maar dat was nog niet alles. Want twee dagen voor de presentatie

bleek dat ik ook nog eens tot de gelukkigen behoorde (15

man in totaal) met wie de koning en koningin graag een gesprekje wilden hebben. Dat hele gebeuren is inmiddels

achter de rug en ik sta weer met beide benen op de grond.

Teleurgesteld en met gemengde gevoelens.

TAK ( je )

Och...........

't was lange tijd zo mooi sliep ik veilig in de stam

doorstond dan zo de winterkou

toen lente kwam

de zon weer hoger stond

sprong in mijn stam een deurtje open en zie, ik zag

mijn vriendjes in één oogopslag

- nu wordt het tijd te groeien -

en in mijn groene lijf

krioelen al de kinders en worden door het licht

naar buiten toe gelokt

en bij twijgjes, dun en onervaren begin ik knoppen te ontwaren

in bruin en geel en groen

door vader - moederstam gevoed vanuit wortels diep in de aarde

met mij de zomer in

ik zorg voor koelte en droog bij regen

dan is het herfst 'k schud al mijn mooie blâren op één hoop

ik, die dooie, droge tak geworden ben

och, geef mij dan de winter maar, dan

trek ik mij terug dicht langs de stam

en slaap en slaap en slaap

totdat de zon weer hoger staat

en dan... kom ik weer terug in het ritme van het jaar

een wonder is 't

genieten maar.

Regina de Ruiter

S’amen 7

Toen mijn neefje Thomas (11 jaar), die ik als introducé had meegevraagd, en ik bij paleis Het Loo aankwamen, moesten

we ons laten registreren en kreeg ik een badge met een

groene stip. Daaraan kon men zien dat ik tot de ‘winnaars’ behoorde met wie de koning en koningin in gesprek zouden

gaan. Maar het betekende dat we op één van de achterste

drie rijen moesten gaan zitten opdat ik snel weggeleid zou kunnen worden richting Stallenlaan, waar de vlaggen hingen.

We zaten ronduit beroerd. Moesten het gebeuren zo’n beetje

volgen via televisieschermen. En het duurde bijna drie kwartier voordat de koning en koningin arriveerden. Niet dat

we daar veel van mee kregen: ik zag alleen maar een hoed

uit de auto stappen.

Na het aanbieden van het Droomboek werd een ‘spetterend

sluitstuk’ aangekondigd en moesten de mensen met wie de koning/koningin een gesprekje zouden hebben snel mee

komen naar de Stallenlaan. Er werd ons nog te verstaan

gegeven dat Majesteit de juiste aanspreektitel was, maar dat we niet zenuwachtig hoefden te zijn in het geval we ons

vergisten.

Ik liep onder de vlaggenpoorten door, zoekend naar mijn droom. Beter gezegd: zoekend naar mijn India-foto. Opeens

zag ik mijn droom en ik schrok: geen foto erbij en - hoewel ik

maar een droom van twee zinnen had ingestuurd - toch nog ingekort. ‘Mijn droom is dat er in het koninkrijk plaats blijft voor religie.’ Dat was alles wat van mijn droom was

overgebleven.

Razendsnel sloeg ik aan het herijken. Veel van wat ik thuis

bedacht had om in het gesprekje met de koning en koningin naar voren te brengen, besloot ik achterwege te laten.

Toen het gezelschap eraan kwam wandelen, de koning

uitnodigend zijn armen spreidde en zei “Vertel…”, begon ik: “Nou majesteit, dat is mijn droom. Dat er in het koninkrijk

plaats blijft voor religie. Maar dit is niet mijn hele droom. Er is

een zin weggevallen. Mijn droom is ook dat de koning voortaan een Paastoespraak gaat houden waarin het À toi la gloire (dat is toch jullie lijflied) zal doorklinken. Het geloof is

voor mij een dragende factor onder mijn bestaan. Het geeft

mij zin en perspectief. En dat gun ik iedereen.”

Ik herinner me niet dat de koning iets geantwoord heeft.

Mogelijk heeft hij nog “Dank u wel” gezegd. Maar hij heeft er zeker niet inhoudelijk op gereageerd, hoewel hij een

welwillende houding uitstraalde. Maxima zei zoiets als:

“Eigenlijk is het allemaal van samen”. En Hans Wijers moest glimlachen (een sympathiek

glimlachen) toen ik over het lijflied À toi la gloire begon.

Toen was het voorbij. Het gezelschap liep verder.

Zoals gezegd, ik sta weer met beide benen op de grond.

Diny Fockens

Van de voorzitter

Op de derde dinsdag in september heeft de regering de be-

groting voor het komend jaar gepresenteerd. Het is zeker niet de bedoeling om op deze plek de Algemene Beschouwin-

gen te voeren of te becommentariëren, maar in de troonrede

van koning Willem-Alexander viel één ding op. Het citaat is de afgelopen weken zeer vaak aangehaald: “We gaan van

een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving”.

Deze zin is voor velerlei uitleg vatbaar. Pessimisten onder ons zullen zeggen dat de regering geen verantwoordelijkheid

meer neemt voor de zwakken en kansarmen in onze maat-

schappij en hen aan hun lot overlaat. Persoonlijk ben ik ge-neigd om het idee dat iedereen deel heeft en deel neemt

aan onze samenleving, en daarin ook een stuk eigen verant-

woordelijkheid krijgt voor zijn of haar leven én voor de sa-menleving, toe te juichen. Het al te veel ‘pamperen’ maakt

mensen afhankelijk en initiatiefloos.

Tegelijkertijd realiseer ik me dat deze trend inderdaad een

gevaar inhoudt. Er zijn nu eenmaal mensen die om wat voor

reden dan ook, die eigen verantwoordelijkheid – al dan niet

tijdelijk – niet kunnen dragen. En voor die mensen dragen wij als Nederlandse samenleving in zijn geheel, maar als christe-

lijke kerkgemeenschap in het bijzonder, verantwoordelijkheid.

Het is al langer bekend dat onze maatschappij ‘draait’ op vrijwilligerswerk. En dat kerkgemeenschappen daar een heel

belangrijke rol in spelen. Dat zal de komende jaren alleen

maar toenemen. Aan ons de opdracht om ook klaar te zijn voor die taak.

Op 16 september is de Algemene Kerkenraad voor het eerst dit seizoen bijeen gekomen. Zoals elk jaar staat zo’n vergade-

ring in het teken van ‘er weer even inkomen’. Alle dossiers

passeren de revue en recente nieuwe ontwikkelingen worden besproken voor zover die hebben plaatsgevonden. Vermel-

denswaard is de hartenkreet van onze pastores ten aanzien

van de werkdruk. Enerzijds is de predikantsformatie (= het aantal fulltime predikanten) de laatste jaren gedaald (een

logisch gevolg van een krimpende gemeente), terwijl ander-

zijds door de veroudering van de gemeente er een (terechte) grotere aandacht gevraagd wordt voor ouderenpastoraat. De

AK zal in de komende maanden aandacht moeten besteden

aan dit dilemma, samen met de wijkkerkenraden. Hierbij zul-len vragen beantwoord moeten worden als: ‘Wat mag de

wijkgemeente van de pastor verwachten?’ en ‘Kunnen we de

werkzaamheden anders verdelen, of moeten we toe naar een

andere manier van organiseren?’. De AK wil in de komende

maanden een gemeenteavond organiseren waar dit thema

ook besproken zal worden. Indien u nu al ideeën hierover heeft, dan nodig ik u van harte uit om die kenbaar te maken,

hetzij bij uw wijkgemeente, hetzij aan de scriba van de Alge-

mene Kerkenraad.

Dames en heren, in het beleidsplan 2012-2016 van de PGB is

de volgende missie opgenomen: “Vanuit onze visie op veelstemmigheid als onze kracht en

missionaire kans én vanuit het daaruit volgende streven naar

profileren en verbinden, formuleren we de missie van de PGB als volgt:

De PGB wil een eigentijdse, veelstemmige geloofsgemeen-

schap zijn die middenin stad en samenleving staat en daarin Gods liefde zoekt en deelt.“

Mooier dan dit kan ik het niet verwoorden. Wij zijn een ge-

loofsgemeenschap (dat is wat ons samenbindt) die in navol-ging van Jezus het woord van God en Zijn Liefde voor ons

mensen concreet willen maken. Voor onze eigen geloofsge-

noten, maar ook voor alle mensen in Breda. Wij krijgen volop kansen om hier vorm aan te geven vanuit onze prachtige

gerenoveerde Lutherse Kerk, midden in het centrum van Bre-

da. Met uw hulp gaat het lukken om onze belangrijke rol in een samenleving die verschuift naar een participatiesamenle-

lgemeen

Kerkelijk nieuws

S’amen 8

ving op een goede maner in te vullen. Wij zijn klaar voor die toekomst als we er gezamenlijk onze schouders onder zetten.

Olda Bode-Nuis, voorzitter

In oktober komt de Kerkbalans Werkgroep weer bijeen om

Kerkbalans 2014 voor te bereiden. Ook in 2014 zal het thema

van de aktie Kerkbalans zijn: ‘Wat is de kerk u waard’. De Protestantse Gemeente te Breda is in beweging voor

mensen en door mensen. Het gaat daarbij niet alleen om het

behouden van de gebruiken die we vele decennia beter gezegd honderden jaren al belijden, maar we zijn ook een

kerk in beweging. Accenten worden toegevoegd door de

heropening van de Lutherse Kerk met als taak, naast de Lutherse en Noorderlicht vieringen, een plaats voor de jeugd,

studenten, bezinning zoekers en anderen te creëren.

De Protestantse kerken bij u om de hoek zijn en blijven van groot belang al was het voor het rouwen / trouwen / dopen

maar ook voor de zinvolle invulling van ons geloofs- en

gemeenschapsleven en om uitleg te krijgen over de Schrift. Dit alles kunnen we alleen maar blijven doen met behulp van

uw geldelijke bijdrage nu en in de toekomst.

In de volgende uitgave van S’amen zullen we u nader informeren over de Aktie Kerkbalans 2014.

Werkgroep Aktie Kerkbalans

Je hebt anderen nodig om verder te komen

Kerkentocht 2013 / 2014

Dit najaar beginnen we voor de vierde keer aan een

Kerkentocht. Dit keer gaan we op bezoek bij de kerken die zijn aangesloten bij de Raad van Kerken Breda.

De Raad van Kerken wil de oecumenische dialoog bevorderen

tussen de aangesloten kerken onderling. Met als uiteindelijk doel om als kerken méér bij te dragen aan de samenleving.

Hoe kunnen we als leden van die kerken daar beter mee

starten dan met elkaar te ontmoeten?

Ook dit keer is het motto van de Kerkentocht:

Een reis die niet bedoeld is om plussen en minnen Of vóórs en tégens te ontdekken, Een reis die al helemaal niet bedoeld is om te bekeren of om bekeerd te worden. Het is een reis om plezier te hebben: om vreugde te ontlenen aan de inspiratie van anderen. en om jezelf aan dat vuur te warmen.

De startbijeenkomst is op donderdagavond 31 oktober

om 18:00 uur in het gebouw van het Apostolisch Genootschap aan de Heusdenhoutsestraat 15 in Breda.

Tijdens de startbijeenkomst eten we met elkaar, maken

kennis en wisselen verwachtingen en ervaringen met de andere deelnemers uit.

Het verdere programma is als volgt: Zondag 3 nov. : Doopsgezinde gemeente Breda

Zondag 17 nov. : PKN, Protestantse Kerk Ginneken

Zondag 1 dec. : Evangelische Kerk Jefta Zondag 15 dec. : O.P. van de Heilige Myrondragers

Zondag 12 jan. : Eglise Wallone

Zondag 26 jan. : Remonstrantse gemeente Breda Zondag 9 febr. : Kerk van de Nazarener

Zondag 23 febr. : Augustinus parochie Breda

Zondag 16 maart : Leger des Heils Breda Zondag 30 maart : Apostolisch Genootschap Breda

Donderdag 3 april : Afsluitende bijeenkomst

Het is zeker mogelijk om niet alle bijeenkomsten bij te wonen

maar alleen de kerken waar je graag naar toe wilt. We willen

wel graag dat zoveel mogelijk de start- en slotavond worden bijgewoond: om verwachtingen en ervaringen te delen en

daardoor als gelovigen in Breda ook echt verder te komen!

Aanmelden of vragen:

Hans Tiemersma, hans.tiemersma@gmail.com Adrie Bouterse, abouterse@ziggo.nl

Victor Witter, witter.nelson@hetnet.nl

Jaarverslag 2012 (2)

Vorming & Toerusting Voor het eerst is in dit seizoen door de wijkgemeente Midden/Zuid en de Evangelisch-Lutherse Gemeente (vanaf

april 2013 Lutherse wijkgemeente) gekozen om een

gezamenlijk vormings- en toerustingsprogramma te plannen en uit te voeren onder de naam: ‘Heilig Vuur – inspireren en

ontmoeten.’ Het doel ervan was om a) de krachten te

bundelen en b) onnodige overlappingen van het programma te vermijden.

De bijeenkomsten werden om de beurt op de drie locaties

(Johanneskerk, Markuskerk en Lutherse Kerk) op een woensdagavond gehouden. Er waren goed bezochte

filmavonden met inleiding (30-40 bezoekers); het stuk ‘David’

van Rob van Uden (25 bezoekers), lezingen over

migrantenkerken, het toneelstuk ‘Heilig Vuur’ dat door 8 -10

mensen werden gezocht. Vanaf januari 2013 konden die in

de Lutherse Kerk geplande activiteiten (middagen over Lutherse kernbegrippen) wegens verbouwing geen doorgang

meer vinden. Opvallend was dat vooral de activiteiten die in

de Markuskerk plaats vonden de meeste bezoekers trokken. De mystagogische cursus ‘Weg van leven’ van zes

bijeenkomsten werd in januari/februari 2013 aangeboden,

maar haalde het minimum aantal deelnemers van acht niet. Dezelfde cursus werd in maart/april nog eens in oecumenisch

verband (in samenwerking met de Michaëlparochie) opnieuw

aangeboden, maar haalde ook in dit groter verband het minimum aantal deelnemers niet.

De geplande liedavond met liederen uit het nieuwe liedboek

werd uitgesteld na het volgend seizoen omdat voor de uitkomst van het nieuwe liedboek eind mei 2013 nog geen

liederen bekend waren die niet al op de avond in mei 2012

gezongen waren. De wijkgemeente Noorderbeemden heeft in samenwerking

met de Bethlehemparochie een eigen leerhuisprogramma

aangeboden.

S’amen 9

Jeugd- en Jongerenwerk

Rol en samenstelling werkgroep De werkgroep jeugdwerker PG Breda bestaat uit Victor Witter, jeugdouderling van Midden-Zuid, Nicoline

Rhodenburg, jeugdouderling van de Lucaskerk, Pauline Ruijs,

jeugdouderling van de Protestantse Gemeente Ginneken en Pieter Flach, kerkrentmeester. In september was daar ook

nog Akke de Vries bij, die toen ook jeugdouderling was in het

Ginneken. De werkgroep Jeugd is er als vraagbaak en adviesgroep voor

de jeugdwerker. De jeugdwerker is secretaris en roept

bijeen, maakt de agenda en het verslag. Het voorzitterschap

gebeurd bij roulatie door de andere leden.

De werkgroep Jeugd vergaderd 1x per 6 weken.

De jeugdwerker direct volgen Dat kan. Danielle schrijft al haar werkdagen op haar

facebook account wat zij doet in de Protestantse kerken van Breda.

DaniellejeugdwerkerPGBreda

September 2012 Kennismakingsprogramma Danielle

- Danielle heeft zich voorgesteld in de verschillende (wijk)

kerkenraden en in de AK

- Danielle heeft gesprekken gehad met de jeugdouderlingen

en predikanten om te kijken wat er specifiek in hun kerk/

wijkgemeente speelt/verwacht wordt met betrekking tot jeugd/jongeren.

- Er is een enquête uitgegaan naar alle vrijwilligers in het

jeugd- en jongerenwerk. Wat doe je in het jeugdwerk, wat motiveert je, waar liggen voor jou uitdagingen en

kansen...etc.

- Danielle heeft verschillende vergaderingen/activiteiten van en voor jongeren meegemaakt, met als doel kennis maken

en een duidelijk beeld krijgen hoe het nu loopt en gaat.

Oktober 2012 - Aan de hand van dit kennismakingsprogramma/verdieping

en de al bestaande beleidsplannen per kerk, heeft Danielle een werkplan voor 2013-2014 opgesteld en dit toegelicht op

de wijkkerkenraden van de Johanneskerk, Markuskerk,

Protestantse Gemeente Ginneken en in de werkgroep Jeugd van de Lucaskerk.

- Ontmoetings- of compassiedienst in de Grote Kerk. Danielle is in deze dienst ingeleid in haar bediening. Tevens heeft ze

de dienst mee voorbereid en het verhaal van Florence

Nightingale aan de kinderen vertelt in de Grote Kerk. Er waren 32 kinderen van alle kerken gekomen.

- Jongerendienst in de Lucaskerk. In de jongerendienst zijn

Rev en Ross geweest, bekend van de X-factor. Twee

outgoing Surinaamse boys die vanuit hun vol evangelische

achtergrond vertellen en zingen over hun geloof. Jongeren hebben met Danielle en de jeugdouderling de dienst

voorbereid. Danielle heeft hiervoor een subsidie aangevraagd

bij de gemeente Breda. De €600 is daarvoor binnen gekomen.

- Danielle heeft kennis gemaakt met alle kindernevendienst

groepen. In de Protestantse Gemeente Ginneken is door het wegvallen van Adri Masmeijer iemand nodig om een soort

vraagbaak voor hen te zijn. Samen met een pastoraal

ouderling neemt Danielle deze taak op zich.

- De kindernevendienst van de Markuskerk ervaart Danielle als een groep enthousiaste vrouwen, waarvan de meeste al

jaren de kindernevendienst doen zoals ze het doen.

- De kindernevendienstgroep van de Lucaskerk is een professionele groep die zoekend is naar de inhoud van de

nevendienst en de relatie daarmee in de kerkdienst.

- In de Johanneskerk draait de kindernevendienst te veel op één persoon. We willen haar helpen om te kijken hoe ze

meer ondersteuning hierin krijgt.

November 2012 - In het Ginneken hebben de jeugdouderling en Danielle

kennis gemaakt met Rob Kleton, de directeur van de PC Dr

de Visser basisschool. Ze waren erg onder de indruk van een

atheïstische directeur die nog zo'n ouderwetse visie heeft op

de kerk. We hebben de vraag centraal neer gelegd: “wat kunnen we voor elkaar betekenen?” Uiteindelijk heeft hij

deze vraag bij zijn team neergelegd en er zijn drie docenten

die daar verder met ons over na willen gaan denken. - In de Markuskerk komt een musicalgroep optreden van 60

mensen, met de musical ‘Jozef de Dromenkoning’. We zijn

hiervoor een datum aan het prikken. En Ton en Danielle hopen op deze manier ook veel gezinnen (van buiten) naar

de kerk te trekken. De musicalgroep uit Waalwijk komt gratis

en wil graag in mei langs komen. - Website jeugd: Danielle laat zien wat er op de websites van

de verschillende kerken staat over jeugd- en jongeren werk

in de kerken. Ze vindt het mager en onvoldoende informatie. De werkgroep jeugd adviseert dat Danielle om de tafel gaat

met alle website makers/onderhouders en met hen gaat

kijken om één site voor de jeugd te gaan maken, waarop alle info staat. Deze site kan dan aan alle sites van alle

verschillende kerken worden gehangen.

December 2012 In de Johanneskerk heeft een verkennend gesprek plaats

gevonden over diensten voor Klein en Groot. Op 19 mei 2013 gaat de eerste plaats vinden. Danielle zal samen met anderen

uit de Johanneskerk het verder voorbereiden en uitwerken.

- Danielle gaat samen met een gemeentelid uit de

Johanneskerk, van start in januari met het na-bellen van alle

doopouders van de afgelopen 4 jaar, met de intentie hen

gedurende 4 jaar , 4x per jaar te ontmoeten en hen zo vast te houden totdat hun kind naar de kindernevendienst kan

gaan. Daarnaast kijken we nog naar een symbool dat

doopouders in de kerk tijdens de doopdienst mogen ophangen, bijv. de bijbeltekst met daarbij de naam van het

kind. Na 4 jaar wordt het kind dan uitgenodigd dit weer op te

halen en de eerste keer deel te nemen aan de kindernevendienst. Boeien en Binden. Inmiddels is de groep

gestart met 12 ouders.

- Met de kindernevendienstleiding van de Markuskerk geprobeerd het musicalkoor van de Lucaskerk naar hun

kinderkerstfeest te krijgen, maar dat is niet gelukt.

- In december heeft Danielle de jonge gezinnen van de Protestantse Gemeente Ginneken ontmoet bij het maken van

Christingels (kerstengelen). Vervolgens een bijzondere

Christingelviering mee gemaakt m.m.v. het Sacramentskoor. Veel kinderen en een bijna volle kerk. Voor de dienst waren

vier scholen uitgenodigd. Met de organisator Niek van Aalst

afgesproken dat Danielle hem volgend jaar zal helpen met de voorbereidingen en een taak zal gaan vervullen in de dienst.

S’amen 10

Communicatie van beleid De WG communicatie heeft in 2012:

- Jaarboekje 2012 + Folder doen verschijnen.

- Webversie Notitie 1A Communicatie uitgebracht en in de diverse Wijkkerkenraden toegelicht.

- Advies over Communicatiemiddelen aan de AK uitgebracht

en naar aanleiding daarvan mediacampagne gestart rond de activiteiten van samen gaan met de Lutherse Gemeente

Breda e/o.

- Aanzet gemaakt voor een algemene Welkomstbrief. - Voorstel vaste avonden en jaarplanning verder uitgewerkt.

- Voorstel Huisstijl en logo aan de AK uitgebracht.

Joke Gurke, scriba AK

Voor meer informatie over Noorderlicht kunt u terecht op de

website www.noorderlichtbreda.nl Volg hen op Facebook: Noorderlicht Breda

In het Noorderlicht Het gebouw Noorderlicht aan de Biesdonkweg, waar het

project Noorderlicht zijn naam aan te danken heeft, is

verkocht. Het project Noorderlicht heeft nu onderdak in de Lutherse Kerk in het centrum van de stad. Op mijn verzoek

schreef Riet van Felius-Katsman, ouderling van Breda-Noord,

haar herinneringen op aan het huis aan de Biesdonkweg, dat veel betekend heeft voor wijk Breda-Noord en voor het

project Noorderlicht.

Bij het afscheid van het gebouw Noorderlicht aan de

Biesdonkweg…

Na een aanloop van ongeveer tien jaar werden vanaf Kerst

1978 alle hervormde/gereformeerde diensten in de

Franciscuskerk gevierd. Deze kerk, genoemd naar Franciscus van Assisi, was voor velen een vertrouwde plaats. In die tijd

was de wijkgemeente een actieve en bewust werkende wijk

en men ging behoefte krijgen aan een eigen kerkelijk centrum, iets wat eigenlijk onmisbaar is voor een goede

opbouw van het kerkenwerk.

Er werd een bouwcommissie benoemd en allerlei gebouwen passeerden de revue. Pas in 1989 had de bouwcommissie

succes. Het huis aan de Biesdonkweg 30 werd gekocht, het

werd ‘Noorderlicht’ genoemd. De predikanten konden van hieruit hun werk doen. Ds. Joke Vrijlandt had er haar

werkkamer, een vertrouwde plek voor vele gemeenteleden.

Door allerlei activiteiten werd gretig gebruik gemaakt van

deze ruimte; zoals de wijkraads- en andere vergaderingen,

de catechisaties, de groothuisbezoeken enz. De Bijbelkring en

de werkgroep preekvoorbereiding kwamen in het ‘Noorderlicht’ bij elkaar. De leden van de Brainstormgroep

hielden daar hun bijeenkomsten.

Voor de Noordsoos was de ruimte te klein; de leden hebben hun middagen tot op de dag vandaag in de dagkerk van de

Franciscuskerk.

Vanaf halverwege de jaren tachtig werd er in Breda-Noord

een werkgroep opgericht die contact legde met de gemeente

van Wismar-Wendorf. De gasten uit Duitsland vonden altijd

een warm onthaal in het ‘Noorderlicht’ bij hun bezoeken aan Noord. De groep-Noord maakte zeven wandkleden, die de

scheppingsdagen voorstellen; zij hangen in de kerk van

Wismar-Wendorf. Na twintig jaar is de werkgroep Wismar-Wendorf ontbonden; er bestaan nu alleen nog individuele

contacten.

Na het vertrek van ds. Joke Vrijlandt werd met de hulp van

gemeenteleden het ‘Noorderlicht’ heringericht als woonhuis

voor ds. Margriet Eekels. Toch bleef het huis een centraal punt voor de gemeente van Noord, dankzij de gastvrijheid

van Margriet. Vergaderd werd er in Vuchterhage.

Het huis werd twee jaar als pastorie gebruikt en na het vertrek van Margriet grondig gerenoveerd. Weer hebben de

gemeenteleden veel werk verzet bij het opnieuw in gebruik

nemen van ‘Noorderlicht’. Ds. Janneke Nijboer kreeg er haar werkkamer; daar ontving zij ook de gemeenteleden die haar

wilden spreken, de koffie stond altijd klaar. Omdat de

gemeente was gekrompen, konden de diensten van Witte Donderdag in het ‘Noorderlicht’ gevierd worden, sfeervolle,

ingetogen diensten, die een diepe indruk maakten op de

kerkgangers.

In 2008 werd de Franciscuskerk aan de eredienst in Noord

onttrokken en gingen de gemeenteleden uit Noord naar de

Lucaskerk. Het ‘Noorderlicht’ werd steeds minder gebruikt

voor wijkgebonden aktiviteiten. De Bijbelkring bleef er hun

bijeenkomsten houden; zij zijn daar pas in augustus 2013 vertrokken en komen nu samen in de Lucaskerk.

Ds. Janneke Nijboer startte een missionair project, zij

noemde dat ‘Noorderlicht’, naar het huis en naar het natuurverschijnsel Noorderlicht, dat een stralend, veelkleurig

licht in de poolnacht is. Ook het studentenpastoraat en de

jeugdwerker vonden er onderdak.

Met enige weemoed heeft Breda Noord afscheid moeten

nemen van ‘hun’ kerkelijk huis. Het is goed dat het werk van het studentenpastoraat, het jeugdwerk en het project

‘Noorderlicht’ in de binnenstad voortgezet wordt. De naam

gaat voort in het missionair project.

Breda, september 2013,

Riet van Felius-Katsman

Noorderlichtactiviteiten U bent van harte uitgenodigd mee te doen met onze activiteiten en daarbij iemand mee te nemen die gewoonlijk

niet naar de kerk gaat, maar van wie u denkt dat hij of zij

zich misschien wel aangesproken voelt door deze activiteiten.

S’amen 11

Pelgrimstocht langs de Mark – zondag 13 oktober Met een pelgrimszegen en een vraag ter bezinning ga je naar

het Markdal, waar de rivier je open maakt en de wind of de

zon je in contact brengt met je lichaam en je ziel. Van 13:30-17:00 uur

Verzamelen in de Laurentiuskerk, Duivelsbruglaan 1 om

13:30 uur. Openbaar vervoer uit Breda: bus 7 bij het station richting Ginneken, uitstappen bij halte Viandenlaan.

We sluiten af in de Mariakapel van de katholieke kerk in

Ulvenhout. Vertrek uit Ulvenhout om 16:18 (halte Dorpsplein) met bus 132 naar Ginneken (uitstappen als je auto daar

staat) of verder met de bus naar Breda. De tocht is ongeveer

6 kilometer lang.

Geef je op bij berthevansoest@gmail.com

Allerzielen – ritueel van de voorouders Onze voorouders moeten we missen. Ze hebben ons

gevormd tot wie we zijn. Met het ritueel van de voorouders gedenk je hen en maak je gebruik van hun kwaliteiten. Een

High Tea tot besluit.

Op zondag 3 november van 14:00-15:30 uur in de Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11.

Geef je op bij berthevansoest@gmail.com

Kijken naar kunst Rembrandt schildert twijfel, ongeloof en troost. Steeds

ontdek je iets nieuws in een schilderij. En iedereen ontdekt

iets anders. We kijken twee avonden naar schilderijen van

Rembrandt met een bijbels thema. Het gaat om het plezier

van het kijken. Op donderdag 7 november en donderdag 12

december van 19:30 – 21:30 uur in de crypte van de

Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11. Geef je op bij berthevansoest@gmail.com.

Berthe van Soest berthevansoest@gmail.com

06-47159741

zaterdag 9 november

Kristallnacht herdenking

14:00 - 15:25 uur De film "De verbroken stilte" van Bob Entrop over de genocide op de Sinti en Roma, in het Chassé

Theater.

18:00 - 18:30 uur Herdenking bij het Joods Monument

Vanaf 19:00 uur in de Kathedraal: Het Koor zingt samen met Zwey Brider, een toespraak van

een wethouder, een gedicht van Y. Né, gastspreker Zion

Weisz. Om 20:30 uur verlaten we de Kathedraal met voorop Zwey

Brider, en ontvangen bij de uitgang een kaars, die

meegedragen wordt in de tocht. Terwijl de kerkklokken van de Kathedraal luiden, vertrekt de

stoet richting Grote Markt, waarbij de klokken van de Grote

Kerk gaan luiden. Tijdens de tocht spelen en zingen Zwey Brider, tot aan de Synagoge en de ingang van het

Valkenberg en bij het verlaten van het valkenberg naar de

Moskee.

20:45 uur Synagoge: kort woord door Jan Hopman, gedicht

Cees van Meel

21:00 uur in park Valkenberg: - Foto's van Cindy Joos met beamers op diverse plaatsen

- Theater door Jochem Nooijen

- Doris Dee gitaar en zang - Korte uitleg bij het Artikel 1-monument in het Valkenberg

21:30 uur Moskee: - Toespraak Cyriel Triesscheijn (Directeur Radar)

- Gedicht Y. Né

22:00 uur Hijgend Hert: Muziek en drankje (napraten)

Rob Snijders

Toekomstgroep PGB In S’amen van januari heeft u kunnen lezen over de totstand-koming en bemensing van de zgn. Toekomstgroep, die zich

bezig houdt met het ontwikkelen van scenario’s omtrent het

voortbestaan van de PGB in Breda en directe omgeving. Ook werd u geïnformeerd over de opdracht die dit voorjaar door

de AK aan de Toekomstgroep werd verstrekt. De Toekomst-

groep onderzoekt hoe na afloop van het huidige beleidsplan we in Breda als kerken verder kunnen gaan.

De Toekomstgroep heeft onder leiding van Andries van der Vegt een aantal malen vergaderd en heeft op 10 juni de eer-

ste gedachten gepresenteerd aan de Algemene Kerkeraad

van Breda en de voorzitter van de kerkeraad van PG Ginne-ken.

De volgende twee mogelijke scenario’s zijn tot stand geko-men:

1. Deel de huidige PGB Breda op in zelfstandige gemeentes,

rond de Johannes-, Marcus- en Lukaskerk. Ieder kan kerk zijn in een eigen gebouw en dopt zijn eigen boontjes, zowel

financieel als organisatorisch. Indien gewenst kan samenge-

werkt worden op afzonderlijke thema’s. Dit impliceert dat Ginneken ook als zelfstandige gemeente blijft bestaan.

2. Op termijn is er één PKN Breda, die naast de Grote Kerk

nog twee gebouwen over heeft waar de 4 ‘kleuren’ van de

PGB en het eigene van Ginneken via twee kerkdiensten per

zondag per gebouw terug te vinden zijn. De vraag welke

gebouwen dat zouden moeten zijn vindt de Toekomstgroep, zeker op dit moment, niet zo belangrijk; het gaat erom hoe

we op langere termijn kerk willen zijn.

Naar aanleiding van de discussie die over deze voorstellen

ontstond, heeft het moderamen van de Algemene Kerken-

raad Breda aan de toekomstgroep de volgende vervolgop-dracht verstrekt:

De Toekomstgroep is verzocht de voorstellen nader uit te

werken, waarbij met name aan de orde moeten komen de gevolgen van financiële, pastorale en diaconale aard in bei-

de scenario’s. Hierbij dient rekening gehouden te worden met

landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen. Haalbaarheid dient uitgangspunt te zijn.

In het voorjaar van 2014 verwacht de AK van de PGB de

uitkomst van deze vervolgopdracht. Ter informatie zal dan ook de voorzitter van de kerkenraad van Ginneken wederom

vertegenwoordigd zijn.

Wij houden u op de hoogte.

Aad van Dijk, lid van de toekomstgroep

S’amen 12

Wijs met de Bijbelcampagne 2013

Wijze woorden van Paulus

De Nationale Bijbelzondag valt dit jaar op zondag 27 oktober. Thema is deze keer Wijze woorden van Paulus. Ook dit jaar

is er een prachtige brochure samengesteld om uit te delen in

de kerk

In de brochure staan drie teksten van of over Paulus. Aan de

hand van teksten uit Galaten 5, Handelingen 27 en 1 Korintiërs 12 wordt u in drie ‘cirkels’ aangesproken om iets

met Paulus’ woorden te doen. Dat gebeurt op een

persoonlijke manier, in kleine kring en in de kerk-gemeenschap. Bij alle teksten staan achtergrondinformatie

en mogelijkheden om iets te doen. De illustraties in de

brochure zijn van Max Kisman. De afbeeldingen zijn allemaal in dezelfde stijl, en geven de steeds groter wordende ‘cirkels’

weer. Ze hebben ieder een eigen kleur. Mensen worden

vanuit de Bijbel opgeroepen om mee te doen. Natuurlijk staat er ook iets in de brochure voor de kinderen!

Met de Bijbelcampagne wil het Nederlands Bijbelgenootschap laten zien dat de brieven van Paulus relevant zijn voor

gelovigen van vandaag. Want Paulus raakt mensen, hij zet ze

in beweging, heel dichtbij, maar ook ver weg!

De brochure is gratis te bestellen bij het Klanten-

contactcentrum van het Nederlands Bijbelgenootschap, info@bijbelgenootschap.nl of 023 - 514 61 46.

Namens het NBG, Diny Fockens – Terheijden

Vrijdag 15 november

Zesde Bredase Bijbelquiz

Op vrijdag 15 november vindt de zesde ‘Bredase Bijbel

Quiz’ (BBQ) plaats. Deze Bijbelquiz wordt georganiseerd door

een werkgroep vanuit de Rooms Katholieke en Protestantse kerken. De Bredase Bijbel Quiz is geschikt voor iedereen in

Breda en omstreken.

Teams of individueel De deelnemers aan de quiz doen mee in teams van vier tot

maximaal zeven personen. Bedenk een naam voor uw team en geef u op! Zijn er mensen die niet in een team zitten,

maar wel graag willen komen kijken of individueel mee willen

doen? Ook zij zijn van harte welkom. De Bredase Bijbel Quiz brengt de Bijbel op een leuke manier

onder de aandacht.

Natuurlijk is er weer het 'Rondje Breda', maar er zullen ook weer verrassingen in de andere quizrondes zijn. Denk niet te

snel dat het moeilijk is. Het wordt een laagdrempelige avond

waar iedereen zich thuis kan voelen. Vanwege de grote deel-name zijn we tegenwoordig onderdak in Gemeenschapshuis

Vianden. Naast het gemeenschapshuis is voldoende gratis

parkeergelegenheid. We ontmoeten u graag op deze verras-sende quizavond!

Plaats: Gemeenschapshuis Vianden, Viandenlaan 3 Datum: Vrijdag 15 november

Zaal open: 19:30 uur, aanvang 20:00 uur

Deelname: € 4,- p.p. Informatie: Rob van Uden, 06-42710068; Els

Groeneweg, 5600814

Opgave via: els.groeneweg@gmail.com Onderwerp: BBQ

Vermelden: Naam van de deelnemende groep

en van de contactpersoon; telefoonnummer en aantal personen

Breda-Wismar-Arad

Zomerontmoeting 2013 Dit jaar zijn wij te gast in Wismar van 27 september tot 1 oktober. Wij zijn blij te kunnen melden dat er ook uit Arad

zeven mensen naar Wismar komen. Het thema van deze

ontmoeting is ‘Barlach, leven en werk’. De kunstenaar Ernst Barlach, die leefde van 1870-1938, heeft prachtige dingen

gemaakt, die echter in de tijd van het nationaalsocialisme

door de toenmalige machthebbers als ‘ontaarde’ kunst

bestempeld werd. Een aantal van zijn werken zijn dan ook

vernietigd. Hoe wij dit thema handen en voeten gaan geven

leest u in het volgende nummer van S’amen of bij onze reisverslagen op de website.

Berichten uit Arad Fragmenten uit de brieven die ik van ds. Béla Tothpal uit de

gevangenis ontvangen mocht:

- Allereerst wil ik nog eens bedanken voor het bezoek dat Bram en jij aan mij brachten. Het was voor mij een wondermooi teken van liefde. Zo’n lange reis gemaakt speciaal voor mij. - Dagelijks krijg ik vele kaarten uit Holland, met veel woorden uit de bijbel die mij kracht en moed geven. Helaas heb ik niet de mogelijkheid om iedereen te antwoorden maar langs deze weg wil ik iedereen bedanken. Voor mij is het alsof deze mensen mij bezocht hebben. - Afgezien van alle problemen ben ik onze lieve God zeer dankbaar dat de gemeente in Arad sterk blijft. Het is goed te weten dat er een gemeente is waar ik bij hoor en die op mij wacht als ik weer vrijkom. - Het laatste nieuws is dat ik mijn viool gekregen heb, want komend weekend brengt men enkele van ons (gedetineerden) naar een zogeheten ‘Plaifest’, waar wij mogen laten zien en horen wat voor een ‘goede opvoeding’ wij gekregen hebben. Voor ons is dat fijn want daar kan ik mijn familie in ‘vrijheid’ ontmoeten. Wij kijken er naar uit! - Ook al kan ik (de Zomerontmoeting in Wismar, MF) niet lijfelijk met jullie meevieren, in onze ziel en ons gebed blijven wij verbonden. - Ik groet jullie allen met de woorden uit Jesaja 41: 10 “Wees niet bang, want ik ben bij je, vrees niet, want ik ben je God. Ik zal je sterken, ik zal je helpen, je steunen met mijn onoverwinnelijke rechterhand.” Informatie over de detentie van ds. Béla Tothpal vindt u ook

op de website www.protestantsegemeentebreda.nl (onder ‘laatst toegevoegd’/weblog in detentie).

Diaconie

S’amen 13

Ondersteuning familie Tothpal In mei 2011 vroegen wij u om een bijdrage speciaal voor de

ondersteuning van het predikantengezin Tothpal in Arad.

Daar heeft u toen zo ruimhartig op gereageerd dat wij in staat waren hen 2½ jaar te ondersteunen met een

maandelijkse bijdrage van €400,-. Toen hoopten wij nog dat

binnen die periode de ontwikkelingen rond de processen zodanig zouden zijn dat zij zichzelf weer zouden kunnen

onderhouden. Helaas mocht dit niet het geval zijn; zoals u

weet belandde ds. Tothpal zelfs in de gevangenis. Daarom zijn wij voornemens om in de maand november

opnieuw een beroep op u te doen, zodat wij onze bijdrage

aan dit gezin met twee opgroeiende kinderen, dat zo te lijden

heeft onder alles wat er gebeurt, verder kunnen blijven

ondersteunen.

Werkbezoek Arad Voor het jaarlijks werkbezoek vliegen Jettie Wouters en ikzelf op 18 oktober naar Arad. Wij zijn daar om de lopende zaken

rond hulpverlening en gemeentewerk te bespreken. Wij

zullen ’s zondags aanwezig zijn bij de kerkdienst en tevens staan er bezoeken aan het bejaardenhuis en het kindertehuis

voor meervoudig gehandicapte kinderen op het programma.

Tevens zullen wij ook ds. Tothpal in de gevangenis bezoeken. In het novembernummer hopen we verslag te doen van deze

reis.

Bezetting contactgroep Voor diegene die niet precies weten wie er nu eigenlijk

allemaal in de Diaconale Contactgroep Breda-Wismar-Arad zitten, stellen wij ons hierbij aan u voor:

- Willy van den Akker – Markuskerk

- Hannie Bouman – Markuskerk - Wieger van Dijk – Prot.Gemeente Ginneken

- Rob Frankfoorder – Johanneskerk

- Mieke Frankfoorder – Johanneskerk (voorzitter) - Pieter Harder – Johanneskerk (notulist)

- Renate Junker – ELK

- Harry Mulder – Markuskerk (penn.meester) - Jettie Wouters – Markuskerk (secretaris)

Wij zijn dringend op zoek naar een tweede penningmeester die op termijn en na een goede inwerktijd Harry Mulder zou

kunnen opvolgen. Lijkt het u iets om de gelederen te komen

versterken, neemt u dan contact op met Jettie Wouters, 5653988, jettie.wouters@live.nl.

Mieke Frankfoorder, 5146523, w.frankfoorder@hccnet.nl

“Wat voeren die DOS-diakenen nu eigenlijk uit?” (21) Op maandag 26 augustus waren enkele diakenen en leden

van de Goede Doelencommissie te gast bij Villa Boerebont,

gevestigd te Breda, Aardenhoek 4. Villa Boerebont is een stichting die jongeren opvangt, al dan

niet inwonend, die maar moeilijk zonder hulp aan de voor

hen harde maatschappij kunnen wennen. De stichting had als speerpunt een kapsalon waar jonge vrouwen het kappersvak

kunnen leren om daarna in een kapperszaak werk te vinden.

Voor dit project heeft de diaconie een financiële injectie gegeven mede waardoor de salon inmiddels draait.

Kapster Tineke kapt ‘lijdend voorwerp’ Hannie

Villa Boerebont is destijds opgezet door een aantal

vrijwilligers, doch is inmiddels een erkende zorginstelling. Het aantal activiteiten is vrij groot, zo worden er tafels en kasten

van pallets gemaakt en worden er tweedehands fietsen

hersteld. Voorts is er een boerderij waar groenten voor eigen gebruik worden gekweekt en zorgen de kippen voor de

scharreleieren. Een van de nieuwste aanwinsten is de

zorgbakkerij aan de Teteringsedijk 138. De bakkerij functioneert als een normale bakkerij waar brood wordt

gebakken en over de toonbank verkocht door de jongeren

o.l.v een ervaren bakker. Tevens dient de bakkerij als

lunchroom. Als verrassing werd in de bakkerij een lunch

aangeboden die werd geserveerd door de jongeren.

Henk Zwaan

Vrijwilligers gezocht

Pastoraal Diaconaal Centrum de Herberg

Het Pastoraal Diaconaal Centrum de Herberg te Oosterbeek is bedoeld voor mensen die even afstand moeten nemen van

de thuissituatie. Het biedt een plek om op verhaal te komen.

De Herberg fungeert als verlengstuk van de plaatselijke ker-kelijke gemeente. De Herberg heeft een kleine professionele

staf; daarnaast zijn er tientallen vrijwilligers uit het hele land.

Een vrijwilliger zet de eigen talenten in en laat daarbij iets zien van de liefde van Christus. Het is dankbaar werk, dat

door de gasten van de Herberg bijzonder gewaardeerd

wordt.

De Herberg is op zoek naar de volgende vrijwilligers:

- Keukenvrijwilligers (in weekenden 2 personen, bijvoor-beeld een echtpaar of door de week 1 persoon)

- Algemeen vrijwilliger (huishoudelijke en andere voorko-

mende werkzaamheden) - Schilder voor het binnen schilderwerk

- Stafvervangers (overdag, ’s avonds of in het weekend

met de gasten optrekken en een luisterend oor bieden) - PR medewerker (geven van voorlichting tijdens evene-

menten)

Voor nadere informatie wordt verwezen naar

www.pdcdeherberg.nl/vacatures.

Heeft u belangstelling, mail dan naar: vrijwilligerswerk@pdcdeherberg.nl of bel de coördinatoren

Gertjan Budding of Bert Hansman (026-3342225).

S’amen 14

S’amen 15

S’amen 16

FIDO-DIDO UITNODIGING

Hallo jongens en meisjes (en papa’s en mama’s),

Zit je in groep 5, 6, 7 of 8 en hou je van knutselen, speurtochten, spelletjes doen of gewoon gezellig kletsen? Kom dan naar de Fido-Dido.

Eén keer in de twee weken op vrijdagavond hebben wij van 19:00 uur tot 20:15 uur club in de

Lucaskerk. De komende clubavonden zijn op: 4 oktober, 18 oktober, 01 november, 15 november, 29 november en 13 december.

Het kost € 1,00 per keer. Opgeven hoeft niet.

Kijk voor meer info op de site van de kerk of neem contact op met de leiding.

Groetjes en hopelijk tot 4 oktober,

Leiding: Ria Geerts 5426691 ria@geertz.nl Jurgen Obbens 06-31746770 jurgen@obbens.com Peter Zeeman 06-18061880 peter@kayden.nl

Van de voorzitter In het beleidsplan ‘Doorgaan met

bouwen in vertrouwen’ dat de

kerkenraad van de wijkgemeente Noorderbeemden in mei 2012

vaststelde, is een citaat opgenomen

uit de visienota van Protestantse kerk Nederland ‘De hartslag van het leven’.

Het citaat luidt: “Blijf niet staan bij wat

was vroeger was, sta niet stil in het verleden. Ik, zegt hij, ga iets nieuws

beginnen. Het is al begonnen, merk je

het niet?” We hebben dit citaat opgenomen omdat we er erg van

overtuigd zijn dat een levende kerk

bereid moet zijn te vernieuwen en te veranderen.

Citaten kunnen mooi en inspirerend zijn, maar hoe zie je het terug in de

praktijk?

Zondag 22 september zagen we een

’initiatief tot vernieuwing’ concreet

gemaakt: De regenboogviering. Een delegatie van de werkgroepen

Vieren en Jeugd, leden van de kinder-

nevendienst en de jeugdwerkster Danielle van Drongelen, kwamen bij

elkaar om zich te bezinnen hoe de

diensten laagdrempeliger gemaakt

zouden kunnen worden, zodat ze (in

ieder geval) voor kinderen meer

toegankelijk zouden kunnen worden. Belangrijke facetten in de dienst

werden benoemd: toegankelijk en

laagdrempelig voor jong en oud. Vaste, herkenbare patronen in de

dienst. Welke patronen dat dan zijn,

moet gaandeweg ontdekt worden. Muziek speelt een belangrijke rol, maar

welke muziek dat dan moet worden?

Ook dat moet gaandeweg ontdekt

worden. Te denken valt aan een kinder- of gospelkoor, maar er zijn vast

ook nog andere mogelijkheden.

De dienst van 22 september was heel bijzonder. Het was een oecumenische

viering met de Bethlehemkern van de

Augustinusparochie, die in het teken stond van de start van de vredesweek.

De kerk zat vol en het aandeel

kinderen was heel groot. Omdat het de eerste regenboogviering was, stond

het verhaal van Noach centraal.

Kinderen namen hun knuffels mee en

legden deze in de ark. Het verhaal

over de komst van zoveel dieren naar

de Ark van Noach werd ondersteund door een ballonkunstenares, die

verschillende dieren maakte. Het was

prachtig om de gezichten van de kinderen te zien die vol bewondering

keken naar het ontstaan van een aap,

een giraf en een duif. Hierdoor werd het voor de kinderen een heel tasbaar

verhaal.

Nieuws uit de wijken

Rondom de Lucaskerk

S’amen 17

De organisatoren zullen binnenkort de viering evalueren en zullen met elkaar

delen wat de viering tot een succes

maakte, maar ook bespreken welke zaken nog beter zouden kunnen.

Deze viering laat duidelijk zien dat we

in staat zijn om zaken, waarvan we zeggen dat we ze belangrijk vinden,

ook weten om te zetten in de

dagelijkse praktijk. Over een week of acht is de volgende Regenboogviering.

Ik hoop dat het u ook aanspreekt.

Hartelijk welkom!

Rolf Boertien voorzitter@noorderbeemden.nl

Vieringen

In de komende weken laten we ons

vooral leiden door lezingen uit het eerste boek van de Koningen. Daar

horen we verhalen over de profeet

Elia, en koning Achab als zijn tegenpool.

Zondag 6 oktober is de zgn. Israëlzondag, een reden voor extra

aandacht voor de relatie tussen kerk

en synagoge en natuurlijk ook over de positie van Israël in het Midden-

Oosten. We vieren in de doop het

teken van Gods verbond met mensen.

Zondag 13 oktober staat in het

teken van het Werelddiakonaat, en onze cantorij werkt mee met bijdragen

uit het nieuwe liedboek.

Zondag 20 oktober begroeten we

ds. Smilde uit Dordrecht als onze

gastvoorganger.

Zondag 27 oktober is de

Ontmoetingsdienst in de Grote Kerk; daar beginnen we om 10:30 uur aan

een gezamenlijke dienst, waarin ook

extra aandacht zal zijn voor kinderen. Ter wille van deze ontmoeting is er die

dag geen viering in de Lucaskerk.

Zondag 3 november houden we een

oecumenische viering rond de

Willibrordzondag. We willen vooral aandacht geven aan verschillende in-

loopprojecten van onze wijkgemeente.

Open Kerk 15 jaar

Op 4 november is het al weer 15 jaar

geleden dat we in de Lucaskerk

begonnen aan de Open Kerk: elke woensdagochtend (zelfs in de vakantie

of op 2e Kerstdag!) is de kerk open en

kunnen mensen terecht voor een kopje koffie, of ‘koffie met een oortje’, of om

een kaarsje te branden.

Het idee was: als je als kerk open wilt zíjn naar de samenleving en de buurt,

begin dan met de kerk open te dóen.

Op woensdag, zodat mensen voor of

na een bezoek aan de weekmarkt even

de kerk kunnen binnenlopen. Dat loopt

dus al 15 jaar, en gemiddeld tellen we meer dan 20 bezoekers per ochtend.

Dat vinden we heel wat.

Op woensdag 6 november zullen we extra aandacht besteden aan dit derde

lustrum. Er is iets lekkers bij de koffie

en de groep gastvrouwen en -heren wordt in het zonnetje gezet!

Jubilea

Het jaar door zijn er veel jubilea te

melden en te vieren: 25, 40, 50 jaar

huwelijk; heel veel kroonjaren. Soms

letterlijk te veel om op te noemen.

Deze keer een uitzondering: op 6 oktober zijn Hans en Tine van

Kempen (Tweeschaar 53, 4822AP)

maar liefst 65 jaar een echtpaar! Dat is een geweldige tijd.

Door de zorg die Tine nodig heeft, is

ze niet meer thuis, maar ze horen wel bij elkaar en dat is zeker iets om

samen bij stil te staan. Er wordt vast

op gepaste wijze en van harte gevierd!!

ds. Wim Bisschop Noordsoos

We zijn al weer twee bijeenkomsten verder sinds ons vorige bericht. In de

tussentijd hebben we van Johanna

Branderhorst als lid van het soosteam afscheid genomen. Ze heeft vele jaren

als penningmeester haar bijdrage

geleverd, hetgeen de laatste jaren wel moeilijk was door de ziekte van Wim.

Op 4 sept. hadden we de startmiddag

met vakantieverhalen, en 18 sept. was

onze eerste spelmiddag, die bij velen in

de smaak viel. Er komen in de loop van het seizoen nog drie spelmiddagen.

Op 2 oktober is ds. Wim Bisschop bij

ons. Daarna zien we elkaar op 16 oktober; deze middag wordt verzorgd

door de dames Els Jacobs en Joke

Machielse van ‘WIJ’. Het thema is: ‘Woon Morgen Zonder Zorgen’ of wel:

‘Ouder worden in eigen huis’.

Mede namens het soosteam een

hartelijke groet,

Wim de Kruijf

Zangers en zangeressen

gezocht

voor Advent en Kerst met koorzettingen uit het nieuwe

liedboek

uitgevoerd door de cantorij van

de Lucaskerk

Repetities:

vanaf dinsdag 22 oktober gedurende negen weken iedere dinsdagavond

van 20:00 uur tot 21:45 uur in de

Lucaskerk

Uitvoeringen, in de Lucaskerk:

zondag 1 december (1e Advent) om 10:45 uur

woensdag 25 december (Kerst) om

10:45 uur

Het lijkt ons fijn om met extra

gastleden deze liederen ten gehore te brengen.

Inlichtingen en aanmelden bij: Henriëtte Rusch, 5425324,

vegt.rusch@ziggo.nl

S’amen 18

Van de voorzitter Op de startzondag op 8 september

werd in een goed bezochte en zeer

inspirerende dienst in de Johanneskerk een begin gemaakt met een nieuw

seizoen voor de wijk Midden-Zuid. De

zangsessie met het nieuwe liedboek na de koffie was minder bezocht, maar

zeker zo inspirerend. Vanaf de

adventstijd zal dat nieuwe liedboek worden gebruikt.

Zoals in het vorige nummer van

S’amen al werd vermeld, heeft de

beroepingscommissie een rapport

voorgelegd aan de Wijkkerkenraad met

daarin een unanieme voordracht. Deze voordracht is door de kerkenraad

op de vergadering van 10 september

overgenomen. In die vergadering die, zoals de kerkorde voorschrijft,

gemeenschappelijk met de Algemene

Kerkenraad van de PGB werd gehouden, heeft ook de AK zijn fiat

gegeven.

Besloten is een beroep uit te brengen op ds. Saskia van Meggelen, thans

predikant te Almkerk en ’s Graven-

moer. Daarop is in de beide wijk-kerken de voordracht bekendgemaakt

in de kerkdienst en in de Kerkgroet.

Volgens de kerkorde en volgens de

plaatselijke regeling van de wijk Breda

Midden-Zuid wordt een predikant beroepen door de wijkkerkenraad. De

naam van de te beroepen predikant

wordt bekendgemaakt, en als er geen wettige bezwaren tegen de gevolgde

procedure worden ingebracht, kan het

beroep op de predikant worden uitgebracht.

Op het moment van schrijven zijn er geen bezwaren ingebracht, maar de

termijn daarvoor is nog niet volledig

afgelopen. In het volgende nummer van S’amen hopen we een positief

antwoord te kunnen melden.

Graag herhaal ik nu nog twee

opmerkingen uit onze bijdrage in het

vorige nummer van S’amen : - De nieuwe predikant zal, evenals ds.

Van Prooijen, voor 7/10 dagtaak

werkzaam zijn. Dat betekent dat wij als

gemeente ons moeten realiseren dat er

minder beschikbaarheid van de

predikanten is dan vroeger. Het zal mooi zijn als wij als gemeenteleden

onderling naar elkaar om blijven zien

en proberen wat extra aandacht te geven aan wie dat nodig hebben.

- In de kerk bestaat de gezonde regel

dat ouderlingen en diakenen na vier jaar, of na uiterlijk acht jaar, aftreden

om plaats te maken voor anderen en

ook om zelf even bij te komen. Dat betekent dat er ook weer mensen

moeten zijn die hun plaats innemen.

Diegenen die dat wel willen doen kunnen zich bij ons melden. Of als u

anderen kent die u geschikt acht, kunt

u dat ook laten weten. Dan krijgen ook mensen die zelf te bescheiden of

bevreesd zijn om zich aan te melden

een welverdiende kans.

Namens de wijkkerkenraad, G.P. Verburg

Je hebt je vrienden toen

bijeengeroepen,

hun vuile voeten als een knecht gewassen;

meteen zond Jij hen weg om te

ontmoeten wie niet in deze kille wereld passen.

Je vroeg hen: doe als Ik en ga naar buiten,

en blijf elkaar met dit gebaar verrassen

in plaats van je in kerken op te sluiten. Je moet steeds anderen de voeten

wassen.

Het stof van al de wegen van ons

leven,

kom, was het van de stukgelopen voeten.

Kom, geef dat onze handen hen

genezen

die ver van huis geen goede vriend

ontmoeten.

Het helder water stromend uit jouw

bronnen

wast onze voeten, zuivert onze wonden Als boden van jouw vrede, hier

begonnen,

zo worden wij de wereld in gezonden. (Nieuwe Liedboek 998)

Dit lied zingen we, samen met onze Markuscantorij, op zondag 13 oktober,

‘zondag werelddiaconaat’. In deze

dienst is er aandacht voor het nieuwe project van onze ZWO-commissie. De

komende tijd ondersteunen we

pro jec ten van de Noordhoek Foundation in Oeganda. Het gaat om

k le in scha l i ge economische en

educatieve ontwikkelingsprojecten. Meer daarover hoort en ziet u in onze

kerkdienst op 13 oktober, zoals gezegd

met onze cantorij (die nog op zoek is naar versterking, dus als u ook

geïnspireerd bent door ons nieuwe

liedboek, zing dan mee!).

Zoals elk jaar komen we eind oktober,

rond Hervormingsdag, samen in de Grote Kerk voor onze ‘ontmoet-

ingsdienst’. Dit jaar is dat op 27

oktober. Elders in deze S’amen leest u er meer over, maar ik onderstreep ook

hier even dat het een bijzondere dienst

wordt, met veel ruimte voor muziek. Het thema is niet voor niets ‘Thank you for the music!’.

Rondom de Markuskerk

S’amen 19

In Memoriam Op 28 augustus overleed Ad

Vaartmans, een trouw en betrokken

bezoeker van de Markuskerk. Meer dan 40 jaar zat hij op dezelfde plek, links

achterin, tot het deze zomer opeens

niet meer ging. Zijn gezondheid ging snel achteruit. Dat was erg con-

fronterend en verwarrend, maar zijn

laatste dagen, in het hospice, kwam hij tot rust. Hij heeft afscheid genomen

van de mensen die hem dierbaar

waren, zijn vriendin Jenny, zijn

kinderen en zijn vrienden, in de volle

overtuiging dat het geen definitief

afscheid was. Ad kwam uit een grote familie. Velen waren aanwezig in de

dankdienst voor zijn leven, op 2

september. We lazen, net als tien jaar eerder bij het afscheid van zijn vrouw

Riet, psalm 23. Ad Vaartmans werd 78

jaar.

Op zondag 15 september overleed in

Aeneas ons gemeentelid Bertha Claus-van Lenning. Ze woonde aan de

Weilustlaan. Ze was van Groninger

komaf, maar groeide op in het westen. In Amsterdam leerde ze haar man Ger

kennen. Samen bezochten ze graag de

meest uiteenlopende kerkgenoot-schappen, van doopsgezind tot

Hersteld Hervormd op de Veluwe. De

laatste tijd ging dat, vanwege haar gezondheid, echter niet meer. Op

woensdag 18 september is in besloten

kring afscheid van haar genomen. Bertha Claus werd 89 jaar.

Ton van Prooijen

Cox van Riel, 1 september 2013 te

Breda Wie een studie wil maken van een

tijdperk zou dat heel mooi kunnen

doen aan de hand van de levensgeschiedenis van Cox van Riel,

waarvan wij onlangs tijdens een

Dankdienst afscheid hebben moeten nemen.

Wat het betekende als meisje en jonge

vrouw je weg te vinden in de jaren rond de tweede wereldoorlog en dat in

verschillende werelddelen (van 1952-

1956 in Nederlands Indië, na een korte tussenstop in Nederland van 1956-

1962 in Canada, vanaf 1962 terug naar

Nederland (Breda).

Dat boek moet nog geschreven

worden. Hier willen we haar inzet voor de kerk in het algemeen en de

interkerkelijke ontmoeting in het

bijzonder memoreren. Zelf voelde zij zich het meest thuis in de kring der

vrijzinnigen. In de jaren na de oorlog kerkten die bij het pand waar nu Villa

Nova is. Zeshonderd vrijzinnigen

hadden daar een levendig centrum. Voor haar inzet in die kring kreeg zij

landelijke waardering en zelfs een

onderscheiding, iets waar men in die hoek niet vaak aan doet!

Maar ook andere manieren van

geloven hadden haar belangstelling. In gesprek met veel mensen (waaronder

opvallend veel predikanten) bewees

haar puur door zelfstudie vergaarde

kennis goede diensten. Belangstelling

voor het Hebreews en inzet voor onze

synagoge hoorden daarbij. Ook nadat ze van de fiets gevallen was

peddelde ze tegen de adviezen in op

haar stalen ros weer naar allerhande bijeenkomsten, weer of geen weer.

Een Iron Lady! Chapeau en a Dieu, Cox, je was me er

een.

Frans Rookmaker

Stagiair Markuskerk Mijn naam is Jacob-Jan Walhout. Ik

ben 45 jaar en

gehuwd met Antje. Samen hebben wij

een zoon van 24 en

een dochter van 21. Ik ben geboren

en getogen in de

provincie Zeeland (Middelburg en omgeving) en wij zijn

2½ jaar geleden, vanwege ons werk,

naar Breda verhuisd, waar wij met veel

plezier wonen.

Op dit moment ben ik 2e-jaars student

theologie en levensbeschouwing aan hogeschool Windesheim, locatie

Utrecht, met als studierichting gods-

dienstpastoraalwerk. Dit 2e studiejaar staat in het teken van

een verdiepende stage als voor-

bereiding op de toekomstige beroeps-praktijk. Om dit in goede banen te

leiden heb ik in ds. Ton van Prooijen

een enthousiaste en inspirerende mentor gevonden die mij in dit traject

wil begeleiden.

Omdat de praktijk het uitgangspunt is, bent u, als gemeente, de belangrijkste

factor tijdens mijn stage. Zowel de

gemeenschappelijke visie van de gemeente als uw individuele er-

varingen en ideeën over geloof, kerk

en alles wat daarmee samenhangt, zijn voor mij de bronnen om van te leren.

Ik vraag u om, voor zover het binnen

uw mogelijkheden ligt, mij in dit leerproces te willen steunen en hoop u

regelmatig tijdens de diensten, activiteiten of anderszins te ontmoeten.

Met vriendelijke groet, Jacob-Jan Walhout

06-24504885 walhout311@ziggo.nl

Er wordt gedoopt Op zondag 27 oktober wordt door ds. Ton van Prooijen in de Ont-

moetingsdienst in de Grote Kerk de

Heilige Doop bediend aan Niels Meijering, zoon van Diederik en Karen

Meijering-Gross / Van Slingelandtstraat

43B. Wij feliciteren dit ouderpaar van harte en wensen hen Gods zegen toe.

Zesde Bredase Bijbelquiz Op vrijdagavond 15 november vindt in

het Gemeenschapshuis Vianden weer

de BBQ plaats. Wilt u meedoen in het team van de Johanneskerk? Even

melden bij Mieke Frankfoorder, tel. 076

-5146523. Zondag 24 november

Laatste zondag kerkelijk jaar

Traditioneel gedenken wij op deze

zondag in een Dienst van Woord en Gebed de overledenen van het

afgelopen kerkelijk jaar. Hun namen

worden dan genoemd. Heeft u iemand verloren die u graag wilt gedenken te

midden van de gemeente - óók al was

deze persoon geen lid van onze gemeente - geef dit dan voor zaterdag

24 november door aan Mieke

Frankfoorder, 5146523 of w.frankfoorder@hccnet.nl

of aan ds. Wagenvoorde, 5217402 of

m.wagenvoorde@tiscali.nl

Rondom de Johanneskerk

S’amen 20

Dichterbij Eutychus

Jeroen zit tegenover me in de koffieroom van V&D. Hij komt

al een dik jaar niet meer in de kerk, maar eens in de zoveel

tijd spreek ik met hem af. We hebben het over 'de kerk'. Na een paar zinnen zakt Jeroen wat onderuit en zegt

gefrustreerd: "In de kerk krijg je alleen maar antwoorden op

vragen die je helemaal niet hebt". Als onze ontmoeting een

wedstrijd was geweest dan stond het nu 1-0 voor FC Jeroen.

De bovenkamer in Troas is goed gevuld. De zondagse

samenkomst zindert. Paulus zélf is in dat huis! Paulus houdt een toespraak die duurt tot middernacht. Een puberjongen,

Eutychus, schuift naar achteren. Hij gaat zitten op de

vensterbank. Eerst luistert hij nog wel, maar langzaamaan valt hij in slaap. Paulus praat maar door. En dan gebeurt het.

Eutuchus valt van de derde verdieping naar beneden. De mensen denken dat hij dood is. Paulus en de andere

gemeenteleden rennen naar beneden. Paulus slaat zijn

armen om de jongen en roept iedereen op om rustig te blijven. Dan zegt hij resoluut "Er is leven in hem". Het leven

keert terug in de jongen en hij staat op. Men neemt de

jongen mee naar huis en de samenkomst gaat door. Ik zie het verhaal uit Handelingen 20: 7-12 als een illustratie

van jongens zoals Jeroen. Eutychus is hier letterlijk de 'drop

out'. Een grote groep jongeren schuift langzaam naar de rand van de christelijke gemeenschap om uiteindelijk uit het raam

te vallen. Is het mogelijk dat de gemeente een enorm goede

tijd beleeft, maar dat de jonge generatie afhaakt? Is een

kerkverlater echt dood?

Jongeren als Eutychus en Jeroen moeten ons wakker

schudden! Ik bedoel maar: hoeveel jongeren zijn er door ons gepreek geestelijk in slaap gesukkeld? Hoeveel jongeren

liggen er op straat, naar beneden geduikeld uit de ramen van

onze kerkgebouwen? Word wakker kerk! C. Matsinger in ‘Open’, uitgave van Youth for Christ

Geknipt voor U R. v. Klaveren-Koelewijn

Protestantse Kerk 'grootste onbekende organisatie' van Nederland De Protestantse Kerk in Nederland heeft 2.085.843 leden verdeeld over 1623 gemeenten (plaatselijke kerken). Dit staat in de statistische jaarbrief 2013 die op 3 juli verscheen. Dat betekent dat de Protestantse Kerk meer leden telt dan alle voetbalverenigingen van Nederland samen (de KNVB heeft 1,2 miljoen leden).

Zoals zoveel organisaties heeft ook de Protestantse Kerk in Nederland te maken met ledenverlies. Zo’n 60.000 mensen per jaar. Dat heeft niet te maken met kerkverlating, zoals vaak gesuggereerd wordt. De belangrijkste oorzaak is

vergrijzing. Er overlijden ieder jaar meer leden dan dat er nieuwe leden bijkomen. Toch zijn de afgelopen jaren ook vijftien nieuwe gemeenten, zogenaamde pioniersplekken, gestart. Zo werd in 2012 een protestants klooster geopend in het Friese Jorwerd en ging dit jaar Mijnkerk.nl van start, de

eerste internetkerk van Europa. Dr. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk: “De daling van het aantal leden is natuurlijk pijnlijk. Ik zie liever dat de kerk groeit. Wij gaan echter niet in een hoekje zitten. Daarom experimenten we met nieuwe vormen van kerk-zijn. We hopen door te pionieren, zoals met Mijnkerk.nl of een protestants klooster, dat de boodschap van Gods liefde meer mensen bereikt dan onze leden alleen.” Kerksluitingen zijn regelmatig in het nieuws. Als het aantal kerkleden afneemt, zijn er ook minder gebouwen nodig. In tegenstelling tot de Rooms-Katholieke kerk wordt dit niet

centraal geregeld, maar zijn plaatselijke kerken zelf verantwoordelijk voor hun gebouwenbeleid. Omdat het in stand houden van het gebouw geen last moeten worden en vanuit de visie dat ‘geloof niet in stenen, maar in mensen zit’,

ondersteunt de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk de plaatselijke kerken bij praktische zaken. Zo is er bijvoorbeeld een 'pool' van predikanten gevormd, die vanuit landelijke dienst inzetbaar zijn in kerken die bijvoorbeeld geen eigen predikant meer kunnen betalen of tijdelijk een (extra) beroepskracht willen inzetten. Tegelijk wordt hiermee voor beginnende predikanten, die dat wensen, fulltime werkgelegenheid gegarandeerd. Plaisier: “We zijn realistisch over de krimp. De kerk wordt aan alle kanten uitgedaagd om te verantwoorden waar zij in gelooft. Vaagheden worden daarbij niet geaccepteerd. Creativiteit moet een kans krijgen. Gelukkig is deze creativiteit in onze kerk te vinden. We zien dan ook op de meest onverwachte momenten en plaatsen geloof opbloeien en kerk ontstaan.’

M G. van Dooren

ediatheek

S’amen 21

Kerk in Actie De andere agenda In ‘de andere agenda’ van Kerk in Actie staan leuke tips voor een duurzaam leven en het omzien naar de ander. Elke week

is er een inspirerende spreuk of Bijbeltekst. Daarnaast is er

van alles te lezen over de inzet van Kerk in Actie voor een duurzame wereld, voor armoedebestrijding, voor

voedselzekerheid, recht en gerechtigheid - onderwerpen die

Kerk in Actie aan het hart gaan. Kerk in Actie wil er zijn voor de ander, vandaar ook de naam van de agenda: de andere

agenda. Anders aan de agenda is ook dat de week op

zondag begint, zodat het een echte kerkelijke agenda is. De

agenda is (via de gemeente) te bestellen voor € 9,95, maar

is ook te bestellen via de webwinkel Kerk in Actie voor

€ 12,00 (inclusief verzendkosten).

Zondag 3 november, Collecte Najaarszendingsweek Geroepen om te delen In de Kerk in Actie collecte voor de zending op 3 november

staat het werk van Henriëtte Nieuwenhuis op Zuid-Sumatra centraal. Zij is uitgezonden door Kerk in Actie en ondersteunt

de diaconie van de Geraja Kristen Sumatera Begian Selatan

(GKSBS,) die met het diaconale werk een nieuwe richting wil inslaan. Uitgangspunt voor de diaconie is dat ook wie weinig

bezit, ruimhartig kan delen. Diakenen moeten niet alleen

geven aan armen, maar hen vooral helpen om vanuit hun eigen kracht armoede aan te pakken. Samen met haar

collega’s ontwikkelt en faciliteert Henriëtte Nieuwenhuis

trainingen voor diakenen en gemeenteleden en zoekt met jongeren naar manieren om hun talenten te ontdekken. Zij

ondersteunt bovendien de plaatselijke kerken bij het

opbouwen van wederkerige relaties met andere geloofsgemeenschappen op het eiland en ook met

Protestantse gemeenten in Nederland. De opbrengst van de

collecte is bestemd voor het werk van Henriëtte Nieuwenhuis op Zuid- Sumatra en voor andere zendingsprojecten van Kerk

in Actie. We bevelen de collecte van harte bij u aan!

Jaarrekening De jaarrekening van Kerk in Actie laat al enkele jaren bij de

inkomsten een dalende lijn zien. In 2012 bedroeg het tekort

ruim 8,5 miljoen euro. “Een groot deel is te verklaren door uitgaven voor de wederopbouw in Haiti. Maar toch, hierover

zijn we niet zonder zorg”, zo liet directeur Feenstra weten.

“Er komen minder bijdragen uit gemeenten. We merken dat rijkere diaconieën in deze jaren lagere rendementen uit hun

vermogen halen. Zij geven daardoor minder aan Kerk in Actie

dan een paar jaar geleden. We merken dat Kerk in Actie sterk is verankerd in de gemeenten. Een voorbeeld: ruim

1100 gemeenten doen mee aan de Veertigdagentijd-

campagne. Wel is er meer concurrentie gekomen van

organisaties als Woord&Daad, ZOA of Dorcas. Die richtten

zich ook op onze gemeenten en diaconieën.”

Poëtisch activisme en spiritualiteit

Voetangels & klemtonen H. Siebrand & Y. Hiemstra Predikanten Heine Siebrand en Yvonne Hiem-stra geven een kijk op het verleden en de toekomst van de vrijzinnige levensbeschou­wing. Resultaat is een inspirerend handboek voor persoonlijk geloof en spiritualiteit. 151 blz. €18,95 Het Leven volgens Willem Jan Otten Johan Goud (red.) Het werk van Otten wordt gelezen als onder-zoek naar wat filosoof en wiskundige Pascal de 'redenen van het hart' noemde. Otten komt zelf aan het woord in gesprek met Mar-

joleine de Vos. Klement, 192 blz., €19,95

Foto impressie

De Boekenplank

Startzondag Johannes- en Markuskerk 8 september

Vredesdienst in de kapel

Mater Dei 20 september

S’amen 22

Ekklesia Breda Waalse kerk Catharinastraat 83b Aanvang 10:30 uur

Zaterdag 5 oktober is

de jaarlijkse Lieddag van

de Ekklesia Breda van 10:30 tot 16:30 uur.

In de Markuskerk

worden de hele dag

liederen ingestudeerd

o.l.v. dirigent Jerry

Korsmit en pianist Daan Boertien. Deelname kost

u € 25,- per persoon

(incl. koorpartijen, koffie/thee - de lunch moet u

zelf meebrengen).

Aanmelden via: info@ekklesiabreda.nl

Iedereen is welkom!

Zondag 3 november

thema: Ik zeg je: sta op! -

Allerzielen schriftlezing: Lukas 7, 11-17

toespraak: Franck Ploum

koor: Ekklesia koor Breda dirigent: Jerry Korsmit

pianist: Daan Boertien

Remonstrantse Gemeente Cimburgalaan 98 Aanvang 10:30 uur

13 oktober ds. C.M.G. Berkvens

Stevelinck

20 oktober

Ds. Tan

27 oktober

Grote kerk

Ontmoetingsdienst

Doopsgezinde Gemeente Cimburgalaan 98 Aanvang 10:30 uur

6 oktober ds. I. Reinhold

20 oktober br. Jan Laan

27 oktober Grote kerk

Ontmoetingsdienst

3 november

zr. L. Pondman

Prot. Gem. Ginneken Aanvang 10:00 uur Behalve de eerste zondag Alle zondagen dienst van Schrift en Tafel

6 oktober dr E. Postma Kleine kerk

13 oktober ds G.H. ten Thije

20 oktober ds P. Masmeijer

27 oktober ds. T. Van Prooijen

Grote kerk

(Kindernevendienst en crèche)

Laurentiuskerk gesloten!

3 november

Ds. A.E. Keuning Utrecht

Foto impressie

Regenboogviering Lucaskerk 22 september

Annahuis

Afscheid

Anneke van Elderen 6 september

S’amen 23

Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden Lucaskerk Tweeschaar 125, aanvang 10:45 uur

Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en kinderne-vendienst. Maandelijks jongerennevendienst, info: Lucaskerk.nl 06 okt. : ds. W. Bisschop, Doopdienst Israëlzondag 13 okt. : ds. W. Bisschop, Maaltijd van de Heer, Zondag Werelddiaconaat 20 okt. : ds. A.S.J. Smilde Dordrecht 27 okt. : Ontmoetingsdienst Grote Kerk, Lucaskerk gesloten 03 nov. : Oecumenische dienst, pastor F.N. Verkleij en ds. W. Bisschop Protestantse Wijkgemeente Breda Midden/Zuid Markuskerk Hooghout 98, aanvang 10:00 uur

Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en Kindernevendienst 06 okt. : ds. M. van der Horst 13 okt. : ds. T. van Prooijen 20 okt. : ds M. Wagenvoorde 27 okt. : ds. T van Prooijen, Grote Kerk, Markuskerk gesloten 03 nov. : ds. A. van de Meij

Johanneskerk Dreef 5, aanvang 10:00 uur. 06 okt. : ds. M. Wagenvoorde 13 okt. : ds. A. van Meeteren 20 okt. : ds. S. Oomen 27 okt. : zie Grote Kerk, Johanneskerk gesloten 03 nov. : ds. M. Wagenvoorde

Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht, Molengracht 21, Altijd dienst van Schrift en Tafel op zondagmorgen aanvang 10:30 uur. 06 okt. : ds. A. Visser 13 okt. : ds. A. visser 20 okt. : ds. K. van Huisstede 27 okt. : pastor Schippers 03 nov. : ds. K van Huisstede

Verpleeghuis Aeneas

Altijd dienst op zaterdagavond aanvang 18:15 uur 05 okt : pater M. van Kooten 12 okt. : pastor E. Bouwmans 19 okt. : ds. H. ten Thije 26 okt. : pastor W. Franken 02 nov. : pater m. van Kooten

Woonzorgcentrum De Breedonk, locatie Mastbos

Altijd dienst op vrijdagmiddag aanvang 15:00 uur 04 okt. : Pastoor van Gorp 11 okt. : ds. A. vlieger 18 okt. : ds. M. Wagenvoorde Viering Heilig avondmaal 25 okt. : pastor L van de Wel 01 nov. : pastoor P. van Gorp

Evangelisch Lutherse Gemeente

Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11, aanvang 10:30 uur 13 okt. : ds. L. van Oudheusden 27 okt. : dienst in de Grote Kerk 10 nov. : mw. ds. M .Schulz

Oecumenisch Middaggebed Grote Kerk

Op dinsdagmiddag 12:30 uur luidt de angelusklok bij de viering

in de Grote Kerk. U bent van harte welkom voor dit meditatie-ve moment, dat duurt tot 12:50 uur. Er zijn wisselende voor-

gangers uit de kerken die lid zijn van de Raad van Kerken.

Organist is Kick Schaart.

Informatie en wijzigingen voor de rubriek ‘Vieringen’ vóór

29 oktober opgeven aan de redactie: Samen@protestantsegemeentebreda.nl

Vieringen in de periode 6 oktober t/m 10 november 2013

Thank you for the music!

Ontmoetingsdienst

voor klein en groot op 27 oktober in de Grote Kerk

om 10:30 uur

Dit jaar heel veel ruimte voor muziek in onze

ontmoetingsdienst, met organist Aart Bergwerff en

jong muzikaal talent, een muzikaal kinderverhaal en een extra muzikale kindernevendienst. Voorgangers:

ds. Ton van Prooijen en Danielle van Drongelen.

S’amen 24

Bij onbestelbaarheid: Retour Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda

Alles voor óp uw vloer en vóór uw raam vindt u bij

Woonboulevard Breda, Kruisvoort 62,

langs de Ettense Baan.

Voor meer informatie: www.roobol.com.

Roobol vindt u ook in Almere-Buiten, Almere-Stad, Amersfoort, Barendrecht, Bergen op Zoom, Delft,

Den Haag (F.H. Laan), Den Haag (Leyweg), Den Haag (Megastores), Dordrecht (Woonboulevard),

Dordrecht (Sterrenburg), Hellevoetsluis, Hilversum, Hoogvliet, Huizen, Maassluis, Naaldwijk, Ooster-hout, Oud-Beijerland, Ridderkerk, Rijswijk, Roosendaal, Rotterdam, Sliedrecht, Soesterberg, Spijke-

nisse, Utrecht, Vlaardingen, Zeist en Zwijndrecht.