Digitalisering van het onderwijs

4 november 2013

http://www.wordle.net/

Hoofd ICT

• Introductie• Vier in balans

– Visie– Infrastructuur en keuze device– Professionalisering van docenten– Leermateriaal | digitale content

• Financiën • Ouders en leerlingen• Leerlingen veranderen, is ICT noodzakelijk?• ICT in de praktijk, voor- en nadelen

Starten? 4 in balans!

Samenwerking en ondersteuning

Samenwerking en ondersteuning

VisieVisieICT Infra-structuurICT Infra-structuur

DigitaalLeer-

materiaal

DigitaalLeer-

materiaal

Deskun-digheidDeskun-digheid

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Motivatie en leerprestaties van leerlingenMotivatie en leerprestaties van leerlingen

http://vierinbalans.onderwijstools.nl/

• Met laptops (1:1) gestart in 2006 met 1 klas• Steeds meer belangstelling• Invoering vanaf klas 1

Samenwerking en ondersteuning

Samenwerking en ondersteuning

VisieVisieICT Infra-structuurICT Infra-structuur

DigitaalLeer-

materiaal

DigitaalLeer-

materiaal

Deskun-digheidDeskun-digheid

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Motivatie en leerprestaties van leerlingenMotivatie en leerprestaties van leerlingen

http://vierinbalans.onderwijstools.nl/

Begin je met technologie of

begin je met visie?

Van visie naar techniek leidt tot duurzaam gebruik van ICT in het onderwijs.

Visie

““We gaan naar het Zuiden, maar het We gaan naar het Zuiden, maar het tempo waarin en of we een beetje tempo waarin en of we een beetje Zuidoost of Zuidwest gaan, bepalen Zuidoost of Zuidwest gaan, bepalen jullie zelf.”jullie zelf.”

( De DLO maakt deel uit van een ( De DLO maakt deel uit van een breder concept.)breder concept.)

Samenwerking en ondersteuning

Samenwerking en ondersteuning

VisieVisieICT Infra-structuurICT Infra-structuur

DigitaalLeer-

materiaal

DigitaalLeer-

materiaal

Deskun-digheidDeskun-digheid

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Motivatie en leerprestaties van leerlingenMotivatie en leerprestaties van leerlingen

http://vierinbalans.onderwijstools.nl/

ICT-infrastructuur• Netwerk• Stroompalen• Europese aanbesteding

• Zorg dat dit goed in orde is, • Niet achter kunnen verschuilen!

Huidige situatie ZC1850 laptops in bedrijf

- tevreden gebruikers- geen softwareproblemen- macbooks gaan lang mee

- veel schades: sterk stijgende verzekeringspremie veel schades: sterk stijgende verzekeringspremie - werk laptopdokters neemt toe- werk laptopdokters neemt toe- veel rompslomp: eigen risico, servicecontracten- veel rompslomp: eigen risico, servicecontracten

school is eigenaar laptops

Nieuwe ontwikkeling:bring your own device

Samenwerking en ondersteuning

Samenwerking en ondersteuning

VisieVisieICT Infra-structuurICT Infra-structuur

DigitaalLeer-

materiaal

DigitaalLeer-

materiaal

Deskun-digheidDeskun-digheid

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Motivatie en leerprestaties van leerlingenMotivatie en leerprestaties van leerlingen

http://vierinbalans.onderwijstools.nl/

Leermiddelen / Content

• wat is nodig voor goed onderwijs? --> visie• verschilt, digitaal of folio, open of gesloten?• kost altijd geld• verandert continu

http://www.youtube.com/watch?v=VWyogWqbC6w&feature=player_embedded#!http://www.vo-raad.nl/projecten/innovatieplatform-vo/leermiddelenbeleid

Leermateriaal / Contentde 5 verschillende modellen

1. individueel vakgerelateerd model = vakcommunity

2.vrije marktmodel = wikiwijs 3.coöperatieve model = les 2.0 en ovc4.semi-open contentlicentiemodel = vo-content5.gesloten contentlicentiemodel = de

uitgeverijen

Wikiwijs VO-content

Collecties

keurmerk

Gesloten contentlicentiemodelvoorbeeld Malmberg

Gesloten contentlicentiemodelvoorbeeld EPN

Gesloten contentlicentiemodelvoorbeeld Thieme Meulenhoff

Samenwerking en ondersteuning

Samenwerking en ondersteuning

VisieVisieICT Infra-structuurICT Infra-structuur

DigitaalLeer-

materiaal

DigitaalLeer-

materiaal

Deskun-digheidDeskun-digheid

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Didactisch gebruik van ICT voor leren

Motivatie en leerprestaties van leerlingenMotivatie en leerprestaties van leerlingen

http://vierinbalans.onderwijstools.nl/

Professionalisering docenten

ICT-bekwaamheidseisen

Ict kan bijdragen aan effectiever, efficiënter en aantrekkelijker onderwijs.

Of dat gebeurt, hangt af van de ict bekwaamheid van de leraar.

Er bestaat een verband tussen leerlingprestaties en het bekwaamheidsniveau van de leraar

Professionalisering

• Belangrijk is dat je als docent vertrouwd raakt met de laptop en vooral het gebruik er van.

• Studiemiddagen– Elo (Moodle)– Laptop (MacBook)– E-didactiek– Digitaal toetsen– Arrangeren in wikiwijs of lessenmaker– Web 2.0 (Digital crea8or)

Evalueren

JaarplanningJaarplanning

LeerlingenLeerlingen

VaksectieSchoolbreed

VaksectieSchoolbreed

DocentenbovenbouwDocenten

bovenbouw

Docenten onderbouwDocenten

onderbouw

oudersen

leerlingen

Ouders en leerlingen

• Leerlingen gemotiveerder• Ouders doorgaans erg tevreden (enquête)• Digitale agenda• Ouders kunnen huiswerk zien• Afspraken maken over laptopgebruik• Speciale laptopouderavonden• Mediawijsheid

Leerlingen veranderen

Today’s students are no longer the people our educational system was designed to teach.

De studenten van vandaag zijn niet meer de mensen die ons onderwijssysteem hebben ontworpen.

Marc Prensky, 2001

ICT noodzakelijk?

onderwijskundige reden maatschappelijke reden economische reden

Onderwijskundig

Uit onderzoek blijkt

Leren met ict is effectiever is efficiënter kan het

aantrekkelijker maken

bron: http://onderzoek.kennisnet.nl/onderzoeken-totaal/overzicht

ICT is geen Haarlemmerolie

3 typen opbrengsten

1. werkt positief

2. werkt negatief

1. werkt neutraal

variëren in didactische werkvormen

didactische werkvormen

didactische werkvormen

21th

cen

tury

ski

lls

dida

ctis

che

wer

kvor

men

Onderwijskundige noodzaak

Leren met ict is dus effectiever = variatie van didactische werkvormen,

directe feedback, meet resultaten, efficiënter = maatwerk, eigen tempo eigen plek, … kan het aantrekkelijker maken, multimediaal, actueel,

sluit aan bij belevingswereld, …

Maatschappelijke noodzaakOnderwijs bereidt leerlingen voor opfunctioneren in de maatschappij.

Selexyz failliet

Wat gebeurt er wanneer u opgroeit met constante toegang tot het internet? Heeft u nog een geheugen nodig als u alles kunt opzoeken? En beïnvloedt het surfen op het web de manier waarop we boeken lezen?Nicholas Carr buigt zich over de langetermijneffecten van het internet. Gebruikmakend van nieuwe inzichten over de plasticiteit van het brein, de werking van ons geheugen en de manieren waarop we informatie verwerken, toont hij aan dat internet niet alleen 'nuttig gereedschap' is, maar ook bezig is onze identiteit en zelfs de structuur van onze hersenen te veranderen. Carr vergelijkt tevens de opkomst van het internet met verschillende uitvindingen die ook een nieuwe manier van denken met zich meebrachten, zoals de komst van de plattegrond de uitvinding van de klok en de overstap van handschrift naar typemachine.

En anno 2013?

Maatschappelijke noodzaakBen je niet digitaal geletterd, dan plaats je jezelfbuiten de maatschappij.

Maatschappelijke noodzaakIn het onderwijs besteden we veel tijd aangeletterdheid (lezen, schrijven, rekenen).

Waarom niet aan digitale geletterdheid?

Voor- en nadelen

Nadelen van digitaal werken

• 1. Leerlingen lezen scannend

Nadelen van digitaal werken

• 2. Leerlingen klikken snel

Nadelen van digitaal werken

• 3. Het vraagt discipline van leerlingen (veel afleiders)

Social Media

Onderzoek 2012 Hey, what’s app? van Stichting Mijn Kind Online en Digivaardig & Digiveilig

Waar hebben jongeren een profiel?

• Bijna vier op de vijf 8- tot 18-jarigen heeft een profiel op Hyves (79%) en bijna de helft (49%) op Facebook.

• Zo’n 80% van de 16-jarigen heeft nog een profiel op Hyves.

• Circa 75% van de 16-jarigen zit op Facebook.• Facebook wil geen kinderen jonger dan 13 jaar,

maar ze zitten er wel. Onder de 12-jarigen heeft 34% een profiel, onder de 9-jarigen is dat 11% .

Nadelen van digitaal werken

• 4. Digitaal leermateriaal arrangeren vraagt tijd en inzet van docenten.

Nadelen van digitaal werken• 5. Klassenmanagement

vraagt een andere aanpak

Nadelen van digitaal werken• 6. Internetpesten

Voordelen van digitaal werken

• 1. Eigen tempo en niveau maatwerk en differentiatie

Voordelen van digitaal werken

• 1. Eigen tempo en niveau

Dankzij computers in de klas kunnen leerlingen in hun eigen tempo en op hun eigen niveau werken. Ze werken zelfstandiger en zijn minder afhankelijk van de leraar. Bovendien kunnen ze leermiddelen gebruiken die aansluiten bij hun leerstijl.

Kortom: betere mogelijkheden tot differentiatie en maatwerk.

Voordelen van digitaal werken

• 2. Belevingswereld

Voordelen van digitaal werken

• 2. Belevingswereld

De huidige generatie is opgeroeid met ICT. Het valt niet meer weg te denken uit ons leven, het gebruik ervan is heel normaal en sluit aan bij de belevingswereld van kinderen. Hier moeten we met het onderwijs van profiteren..

Voordelen van digitaal werken

• 3. ActueelDigitaal leermateriaal is actueel, het nieuws van vandaag kan je direct gebruiken.

Voordelen van digitaal werken

• 4. Arrangeerbaar

Digitaal leermateriaal is arrangeerbaar, een docent kan de volgorde of inhoud van de les aanpassen.

Digitaal leermateriaal wordt doorgaans online aangeboden (in een ELO) en is dus minder statisch dan een boek.

Digitaal leermateriaal doorloopt steeds 5 stappen

1. OntwikkelenOntwikkelen van leermateriaal en op een goede manier opslaan.

2. Beschikbaar stellenBeschikbaar stellen van leermateriaal in een repository

3. VindenKunnen zoeken en vinden van leermateriaal (vindbaar maken).

4. ArrangerenSelecteren en ordenen van de verschillende leermaterialen tot een relevant en zinnig geheel

5. GebruikenGebruiken van leermateriaal door de lerenden

Voordelen van digitaal werken

• 5. Voortgang en prestaties

De voortgang en prestaties van leerlingen kan eenvoudig worden bijgehouden.

Voordelen van digitaal werken

• 6. Automatiseren

Voordelen van digitaal werken

• 6. Automatiseren

Het automatiseren werkt bij uitstek op een digitale manier. Het inslijten van bijvoorbeeld spelling, grammatica of rekenen (gesloten, korte antwoorden).

Voordelen van digitaal werken

• 7. Directe feedback

Voordelen van digitaal werken

• 7. Directe feedback

Voordelen van digitaal werken

• 7. Directe feedback

Voordelen van digitaal werken

• 7. Directe feedback

Digitaal leermateriaal geeft directe feedback. Zo ziet een leerling direct wat hij goed of fout heeft gedaan. Dit stimuleert en geeft een leerling vertrouwen.

Voordelen van digitaal werken

• 8. Afwisselende werkvormen

Didactisch model digitaal lesmateriaal

KIT-model

Kennis } IntegrerenToepassen

Voordelen van digitaal werken

• 8. Afwisselende werkvormen

Dankzij de laptop kun je gedurende een les meerdere werkvormen combineren. Betekent niet dat alles digitaal gaat.

Bovendien kun je beter differentiëren naar leerstijl.

Je kunt leerlingen zelf informatie laten opzoeken, YouTube-filmpjes laten bekijken, invuloefeningen laten maken, online laten samenwerken, presentaties laten maken of andere multimediale toepassingen.

Voordelen van digitaal werken

• 9. Multimedia

Voordelen van digitaal werken

• 9. Multimedia

Het aanleren van multimedia is zelfs een doel op zich.

De inzet van ICT betekent dat je leermiddelen vanuit veel verschillende invalshoeken kunt inzetten. Denk daarbij aan grafische inhoud (plaatjes en tekeningen), aan multimedia (films en animaties) en aan levensechte simulaties.

Voordelen van digitaal werken

• 10. Spelenderwijs leren

Voordelen van digitaal werken

• 10. Spelenderwijs lerenDe computer biedt talloze manieren om spelenderwijs te leren. Wat is er zoal? Voor het po en vo zijn er veel mogelijkheden in spelvorm, vooral voor taal en rekenen. Daarnaast zijn er veel quizachtige varianten waarbij kennis wordt getoetst op het gebied van allerlei vakken, ook voor het vo.

Voordelen van digitaal werken• 11. Tijd- en plaatsonafhankelijk leren

Leren met behulp van laptops biedt veel flexibiliteit; je kunt plaats en tijdonafhankelijk leren.

Voordelen van digitaal werken• 12. Flexibele werkplekken

Door te werken met laptops worden de traditionele computerlokalen in principe overbodig. Je kunt elk lokaal gebruiken als computerlokaal en dat betekent meer flexibiliteit in het lesrooster.

www.zuyderzeecollege.nl

E-learning: hype of nietIn het afgelopen decennium heeft e-learning een stormachtigeontwikkeling doorgemaakt. Deze is te beschrijven aan de handvan Gartners’ “Hype Cycle for Emerging Technologies”1. Volgenshet gerenommeerde research- en adviesbureau Gartnerontwikkelt nieuwe technologie zich altijd volgens een vastpatroon waarin drie stadia te onderkennen zijn (Linden, 2002):

a. Fase van overdreven enthousiasme (overenthusiasm) b. Fase van desillusie (disillusionment) c. Fase van geleidelijke verbetering (gradual improvement)

Vragen?Henk Orsel

✉ h.orsel@zuyderzeecollege.nl ❆ http://twitter.com/henkorsel ❆ http://nl.linkedin.com/in/henkorsel

Bronnen: ❆ http://onderzoek.kennisnet.nl/conferenties/vlootschouw2011 ❆ http://onderzoek.kennisnet.nl/onderzoeken-totaal/overzicht ❆ http://www.leraar24.nl ❆ http://www.wilfredrubens.com/ ❆ http://ictbekwaamheid.kennisnet.nl/ ❆ Lezing Frans Schouwenburg (sectormanager PO/VO Kennisnet) ❆ Lezing Alfons ten Brummelhuis (hoofdonderzoeker Kennisnet) ❆ http://www.vo-content.nl/ ❆ http://www.wikiwijs.nl/home/ ❆ http://www.zuyderzeecollege.nl ❆ http://www.horselman.com