Risicogestuurd Beheer Ambtelijk platform 22 februari 2018

Wat ga ik ‘morgen’ oppakken?

Programma 9.00 Welkom (Silvie) 9.15 Op stoom komen 9.35 Een kleine, haalbare stap (Hans) 9.50 Een systematische, praktische aanpak (Koen en Theo)

10.20 Wat gaan we doen? Een zoektocht (Sander)

10.40 Koffie

11.00 Gemalenbeheer, van theorie naar praktijk (Jan en Ruud) 11.30 Wat ga ik ‘morgen’ doen? 12.00 Afronding & Broodje

Risicogestuurd Beheer Op stoom komen

Risicogestuurd Beheer Een kleine haalbare stap (Hans)

BV EJ RGB AM

Wanneer vervangen?

Persoonlijkekennis/ervaring/inzicht Systematisch/objectief

RGB met BV Functie

SoortwegHoofdriool Toevoerriool Wijkriool

Hoofdontsluitingswegofwegnaarvitalefunctie 1 1 2Toevoerwegennaarhoofdontsluitingsweg 1 2 3Overigewegen50km/uur 2 3 4Overigewegen30km/uur/woonerf 3 4 5

Risicogroep Vervangenbijverwachtetechnischerestlevensduur<(jaar)

1 15

2 10

3 5

4 1

5 Opbasisschadesmaaiveld

RGB met BV Functie

SoortwegHoofdriool Toevoerriool Wijkriool

Hoofdontsluitingswegofwegnaarvitalefunctie 1 1 2Toevoerwegennaarhoofdontsluitingsweg 1 2 3Overigewegen50km/uur 2 3 4Overigewegen30km/uur/woonerf 3 4 5

Risicogroep Vervangenbijverwachtetechnischerestlevensduur<(jaar)

Reinigen,inspecterenenbeoordelen(perxjaar)

1 15 5

2 10 5

3 5 10

4 1 20

5 Opbasisschadesmaaiveld 20

Afstemmen openbare ruimte • Restlevensduuropbasisjaarvanaanlegensoortbuis• GeplandeinspectieopbasisvanleeftijdenfunctiebuisStart

• Aanpassentechnischerestlevensduuropbasisvaninspecties• Opbasisrestlevensduurenrisico’sbepalenmaatregelen(inclusiefaanpasseninspectieregime)

Technischebeoordelingbuis

• AnalysewenselijkheidopschalenmaatregelenvanstrengnaarbuisnaarwijkTechnischebeoordelingwijk

• Legmaatregelenprogramma'svanriolering,wegen,groenoverelkaarheenenoptimaliseeraanpak(kostenenoverlastburgers/bedrijven)Vb:tochvervangenipvrelinen

Afstemming

• Actualiseermeerjarenraming• Toetsdekwaliteitvandebuisdieuitgenomenwordt.Leervanonder/overschattingrestlevensduur

Leren

Risicogestuurd Beheer Een systematische, praktische aanpak (Koen en Theo)

Risico & kwaliteit gestuurd rioolvernieuwing

Ambtelijk platform 22 februari 2018

werkgroepproject AWT Barneveld-Ede-Veenendaal

INHOUD

• Deaanloop• Hetproject(fase1)• Hoenuverder(fase2)

Beleidssynchronisatie (juli 2016)

4speerpuntenopgenomeninhetUvP2017-2018•  Strategischeaanpakrioolvervanging

•  Kwaliteit-&Risicogestuurdebenadering•  Integraal/wijkgerichtwerken

•  TransitiespoorKlimaatadaptatie•  Verduurzamenvandewaterketen•  Heroverwegenrioleringbuitengebied

Kwaliteit & Risico gestuurde aanpak (UvP)

Rationeleprioritering

Tactischniveau

Kwaliteitgestuurd

Strategischniveau

BedrijfswaardenRisicomatrix

Instrumenteelniveau

Programmering5jaar

Investeringsverwachting

Restrisico

Oriënterende fase (v.a. okt ’16)

• Breedverkennenvanhetthema• Rioleringsbeheerincontextgemeentelijkeopgaven•  Ervaringenuitderegio(SimonLeertouwer)•  Scopeafbakenen(vernieuwing,onderhoud,Inspectie,etc)• Bestaandeofnieuwehulpmiddelennodig• Boerenverstandvs.Hightech• Hoeinpasseninbedrijfsprocessen

Verwachtingen en Wensen

• Bestuurlijkafwegingskader•  Transparantetoestandbepalingriool• Objectievebepalingrestlevensduur•  ScherpereonderbouwingLTP(€)• Differentiatieinlevensduur(locatie)

Strategisch budget (€/50jr) - op basis van Leeftijd -

Tactisch Uitvoeringsprogramma vGRP 1-5 jr - op basis budget en (inspectie) -

Integrale programmering beheer programma’s (groen, grijs, riolering) 1 – 5 jr - op basis budget en noodzaak, wijkgericht -

Hydraulisch

Afkoppelen

Opgave Wegen

Opgave Groen

Kwaliteit

Meerjarenprogramma Riolering Kwaliteit, Hydraulische maatregelen, afkoppelmaatregelen

Kwaliteit /risico 1. Kwaliteit/ degradatie (restlevensduur) 2. Risico gestuurd (omgevingsfactoren) - buismateriaal - achterliggend stelsel/diameter - belang weg (provinciaal, woonstraat, etc.) - etc.

Opgaven op basis van kwaliteit

Assetmanagement in Waterstad

Rioleringsbeheer, incl. Risicomanagementtoepassing

Theo aan de beurt

• Hetproject(fase1)

•  Doel

•  Opmiddellangetermijn(tactisch)

•  Oplangetermijn(stategisch)

•  Risico enkwaliteitgestuurderioolvernieuwing

•  Afkadering •  Geenbeheertaken(reiniging,inspectie)•  Alleenvrijvervalrioleringinstedelijkgebied•  pragmatisch

Hoe was onze aanpak

Ontzorgingdoorexternepartijt.b.v.leerproces

watverwachtenwe

Voorbereiding

Schrijvenvanvraagspecificatie

Aanbestedingbij3partijenmetEMVIcriteria

Uitvoeringvanfase1

Hoe was de uitvoering fase 1 •  3werksessies

bedrijfswaarden

Oorzaakongewenstegebeurtenis

Meetbaarmaken/zijn

faalkansen

Risico’smijdend/acceptabel

impactfaktoren

•  Derisicomatrix

Resultaat- evaluatie •  Derisicomatrix

•  Inzichtinbeschikbaredata

•  Samenwerkingloont

•  Alleshelder

Vervolg fase 2….

Risicogestuurd Beheer Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

Aanleidingen voor risicogestuurd beheer

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

-  Nieuwrioleringsplan+kostendekkingsplan,dusnieuweonderhouds-envervangingsplanning

-  Nieuwbeheerpakket(Kikker)-  PresentatiesRioned-dag(RotterdamenEnschede)-  PresentatieinAWTvanLeusden(SimonLeertouwer)en

Riosan(GertMeutstege)overRasmariant;

Motieven voor risicogestuurd

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

-  Potentielekostenbesparing-  Onderhoudenvervanginggebaseerdopwerkelijkestaatriolering

(maatwerk)-  Onderhoudenvervanginggebaseerdop(bewustegekozenenacceptabele)

risico’s

Overwegingen aanpak

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

Pragmatischenstapsgewijsofmeteenstatistischebenadering?

Statistischebenadering:-  tegrotestap?-  watiswaarde(betrouwbaarheid)voorlokalesituatie?

Stapsgewijze benadering

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

-  Eerstraamwerkneerzetten-  Toepassenraamwerkenperiodiekevalueren-  Verfijnen-  Uitbouwen

Raamwerk

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

1.Introducerenrisicocategorieenvoorriolering:Technisch:functieriolering;Ruimtelijk:functiebovengrond

2.Ingrijpsmaatstavenafstemmenoprisicocategorie;3.Restlevensduurbepalingenvervangingsplanningobv.:

-rioolinspectiesenanalyse(nietobv.theoretischelevensduur)-risicocategorie;

Kwaliteitscategorieen

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

Onderscheidin3kwaliteitscategoriën:A=normaal;A+=riolenwaarvanwegoedekwaliteitextrabelangrijkvindenenwaarweminderrisicowillenopfalen;B=riolenwaarvanweeenietsgroterrisicoopfalenaccepteren.

WerksessiemetgemeentenBaarnenSoestoverindelingriolenincategorieen.

Hoofdcriteria

•  soort wijk •  functie v.d. leiding •  kenmerken leiding •  achterliggend gebied •  wegkenmerken •  belang bereikbaarheid •  zichtbaarheid

31

Welke kenmerken bepalen aanvaardbaar risico ?

•  GRP-doelen •  Bedrijfswaarden ———————— +

32

Volksgezondheid à Ziekte / lagere levensverwachting Wateroverlast à Hinder, overlast, schade Veiligheid à Ongevallen (letsel, dodelijk) Milieu à Verontreiniging bodem/opp.water Imago à Commotie, politieke consequenties Kosten à Eenmalige kosten of structureel

Raamwerk voor risico’s

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

Criteriumvooronderscheidinkwaliteitsniveau

Kwaliteitsniveau

A+ A B

Typegebied winkelcentra,centrumenbedrijven

overiggebied

Functievoorverkeer ontsluitingswegenendoorgaandewegen

overigeverkeersfuncties woonstraten

Typeverkeersweg overigeverkeerswegen fietspaden

Functievanhetriool hoofdafvoerdwa,rwanaaroverstort

overigeriolen

Achterliggendafhankelijkgebied riolenwaarvanhetachterliggendgebiedafhankelijkis

overigeriolen

Voorstel Ingrijpmaatstaven per klasse

34

1

2

3

4

5

A+

A

B,C, D

Vervangingsplanning

35

1

2

3

4

5

60 jaar

inspectie na 30 jaar

10 jaar

Toepassing raamwerk

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

Toepassing:-  Inspectiestonenaanoftheoretischecurve‘klopt’;-  InKikkerzijningrijpmaatstavenenrestlevensduurberekeningpercategorieanders

ingesteld.-  MetKikkerzijndevervangingskostenoplangetermijnberekendenverwerktinhet

kostendekkingsplanvanhetGRP;

Verfijning

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

Meerdereopties:-  Ingrijpmaatstavenpercategorieaanpassen(grenzentussencategorieenverschuiven);-  Rioleninanderecategorieplaatsen;-  Achteruitgangrioleringsystematischinbeeldbrengendoorvergelijkenperiodieke

inspecties;-  Alsnogstatistischebenaderingintroduceren.

Wat heeft het opgeleverd?

Wat gaan we doen, een zoektocht (Sander)

-  Bewustensystematischomgaanmetrisico’s;-  Onderhoudenvervangingobv.werkelijkestaatipv.theoretischestaat/levensduur-  Besparingen?Nogniet…

Risicogestuurd Beheer Gemalenbeheer (Jan en Ruud)

Risico-gestuurd beheer rioolgemalen

Verkennen animo

voor (regionale) samenwerking

Ambtelijk Platform 22 feb. ‘18 Ruud van der Velden, Jan Wisse

•  Scope onderzoek & tool (Jan)

•  Praktische toepassing (Ruud)

•  Mogelijkheden voor vervolg? (Ruud/gez.) & Verkennen animo

Opbouw

Scope onderzoek & tool (1)

20m3/uur2011Gescheidenstelsel(RWA)

50m3/uur1997VGS(DWA)

750m3/uur1994Gemengdstelsel

Aanleiding Frequentie preventief onderhoud?

Normgericht:

Alle gemalen 1x per jaar preventief onderhoud

q  Nadeel: frequentie is niet onderbouwd

q  Voordeel: éénduidigheid

Risicogestuurd (nieuw):

Wat zijn kritische factoren voor bepaling onderhoud frequentie?

q  Grootte gemaal (debiet)?

q  Leeftijd / toestand gemaal?

q  Functie gemaal?

Praktijk à B&O-kosten waterschap &

gemeenten verschillen à vraag gemeenten aan WS evt.

ontzorging B&O-taak

Beleid

Doel pilot Benodigd kwaliteitsniveau beheer rioolgemalen o.b.v. risicobenadering op systeemniveau àInhoud: Consensus over “WAT” is nodig (los van evt. samenwerking)

Scope onderzoek & tool (2)

Scope algemeen q  Afvalwaterketen:

à Rioolgemalen en RVZ (techn. install.) à (Afval)watersysteem = 1 geheel! à Risicobenadering centraal!

q  Werkproces: à Beheer & Onderhoud (ontwerp & inrichting als bijproduct)

q  Wiel niet opnieuw uitvinden: à Best Practices

ü  Gem. Oldenbroek/WVV ü  Gem. Maassluis/HHDelfland ü  Waterschapsbedrijf Limburg ü  Waterschap Rijn & IJssel ü  Waterschap Aa & Maas

Scope onderzoek & tool (3)

Risico benadering onderhoud Risico = Kans x Effect

Effect:

-  Bedrijfscontinuïteit (hoeveel tijd na falen treed effect op)

-  Veiligheid/gezondheid (gezondheidsrisico bij falen)

-  Gevolgschade (wat is fin. gevolgschade van falen)

-  Milieu (effect op milieu bij falen)

-  Reputatie/overlast

Kans = freq. storingen (gemaal verpompte niet volgens ontwerp)

1.  Minder dan eens per 5 jr

2.  Eens per 2 tot 5 jr

3.  Eens per 1 tot 2 jr

4.  1 tot 5 keer per jr

5.  Meer dan 5 keer per jr

Scope onderzoek & tool (4)

Praktisch gesprekstool (in excel)

Scope onderzoek & tool (5)

Activiteiten Producten

Bedrijfscontinuiteit<functieuitval>-funktieuitvalheeft,ongeachtdeduur,geen/minimaaleffect-funktieuitvalheeftpasna24uurnegatiefeffect-funktieuitvalvoor8-24uurleidttotnegatiefeffect-funktieuitvalvoor1-8uurleidttotnegatiefeffect-funktieuitvalheeftbinnen1uurnegatiefeffect

<urgentie>-reactietijdbijstoring<1uur-reactietijdbijstoring<8uur-reactietijdbijstoring<24uur

<gevolgen>-functieuitvalleidttotongewensteoverstortgebeurtenis-functieuitvalleidttotwateroverlast-functieuitvalleidttotwaterschade-functieuitvalleidttotverstoringzuiveringsproces

Met praktische keuzelijsten

Gevolgschade<wijzevanafvoer> <omvangmaatschappelijkeeffecten>-afvoergegarandeerdviainterneoverloop -demaatschappelijkeeffectenzijngering-afvoerperaseenvoudigrealiseerbaar -demaatschappelijkeeffectenzijnbeperktdoorinitatiefbewoners/eigenaren-afvoerpernoodpompeenvoudigrealiseerbaar -uitvalleidttotproductieverliesbijbedrijven-afvoerperasofnoodpompeenvoudigrealiseerbaar -dekostenvoorschadeafhandelingenreinigingzijngering-alternatieveafvoeriscomplex -dekostenvoorschadeafhandelingenreinigingzijnaanzienlijk

<totalegevolgschade>-gevolgschadebedraagt:<€100-gevolgschadebedraagt:€100tot€5.000-gevolgschadebedraagt:€5.000tot€50.000-gevolgschadebedraagt:€50.000tot€100.000-gevolgschadebedraagt:>€100.000

VB1

VB2

•  Scope onderzoek & tool (Jan)

•  Praktische toepassing (Ruud)

•  Mogelijkheden voor vervolg? (Ruud/gez.) & Verkennen animo

Opbouw

Neem bij het volgende verhaal à 2 eigen gemalen in gedachten

Praktische toepassing (1)

Risico benadering onderhoud 20m3/uur

2011Gescheidenstelsel(RWA)

Frequentiepreventiefonderhoudverlagen=>kansopstoringkanverhoogdworden.

Praktische toepassing (2)

Risico benadering onderhoud 50m3/uur

1997Verbeterdgescheidenstelsel(DWA)

Frequentiepreventiefonderhoudzohouden.

Praktische toepassing (3)

Risico benadering onderhoud 70m3/uur

2011Gescheidenstelsel(DWA)

Frequentiepreventiefonderhoudverhogen=>kansopstoringverkleinen?

Praktische toepassing (4)

Resultaat op hoofdlijnen:

Doel “Benodigd kwaliteitsniveau”

q  Gemalen zijn in te delen o.b.v. risico benadering (matrix)

q  B&O-richtlijnen (onderhoudsfrequentie) kunnen o.b.v. risico benadering

q  Consensus over “Beheer op orde”

q  Periodiek herijken risico indeling gemalen nodig

Praktische toepassing (5)

Praktisch nut/resultaat methode Intern / samenwerking

q  Contact geïntensiveerd / verbeterd (o.a. 2x /jaar regulier overleg)

q  Meer wederzijds begrip van elkaars systemen + risico’s daarin

q  Enthousiasme / drive bij B&O-mdw gemeente & ws

q  1e stap risico gestuurd gemalenbeheer à aanknopingspunt verdere samenwerking

Instrumenteel

q  Proces-/gespreksinstrument à praktische methodiek met excel-tool ü  op juiste niveau met elkaar in gesprek ü  modulair bruikbaar en te verdiepen

ü  periodiek (her)bruikbaar (trends)

Praktische toepassing (6)

•  Scope onderzoek & tool (Jan)

•  Praktische toepassing (Ruud)

•  Mogelijkheden voor vervolg? (Ruud/gez.) & Verkennen animo

Opbouw

Mogelijkheden voor vervolg? (1)

Contracten aannemers

à reeds aangepast in in W’berg + S’zeel

q  Correctief B&O (alarmopvolging o.b.v. risicogestuurde reactietijden)

q  Preventief B&O (o.b.v. risicoprofiel/-frequentie)

Mogelijkheden voor vervolg? (2)

•  Brede toepassing methodiek?

q  bij andere gemeenten met behoefte/animo

•  Uitwerken aanbevelingen (verdiepen methode)

q  Intelligente alarmering à afwijking in starts/looptijd/debiet t.o.v. “normaal”

q  Kpi’s - Waar moet het gemaal aan voldoen? à debiet/maximaal aantal storingen?

q  Uitwerken generieke richtlijnen inrichting

Laagrisico Beperktrisico Hoogrisico

Signalering Rodelamp hoofdpost hoofdpost

Pompen Enkelepomp 1+1reserve 1+1reserve

Alarmopvolging werkdagen 24/7 24/7

Reactietijd 24uur 4uur 1uur

niveaumeters vlotters vlotter/drukdoos Drukdoos/pulsar

Reserveniveaumeter nee nee Ja

Animo voor samenwerking?

Vragen en animo?

Risicogestuurd Beheer Wat ga ik morgen oppakken?

Wat ga ik ‘morgen’ oppakken?