Infosessie:

UW BEROEPSAANSPRAKELIJKHEID IN DE PRAKTIJK

Programma:

I. De beroepsaansprakelijkheid

II. residuele aansprakelijkheid

III. statistische schadegegevens

IV. concrete schadedossiers

V. polis beroepsaansprakelijkheid

I. De beroepsaansprakelijkheid van de ontwerper

Juridische begrippen

Aansprakelijkheden

• strafrechterlijke• burgerlijke

Strafrechterlijke aansprakelijkheid

= niet naleven van wetten, reglementen

GEVOLG = geldboetes, gevangenisstraffen

Voorbeelden:• bouwmisdrijf• slagen en verwondingen• niet aanstellen van een

veiligheidscoördinator

Burgerlijke aansprakelijkheid

= schade berokkend aan derden door zijn fout (causaal verband)

Gevolg = vergoeden, herstellen van de schade

• contractuele aansprakelijkheidfout = niet naleven van het contract

• extra-contractuele aansprakelijkheidfout = niet handelen met de nodige voorzorg (buiten sfeer van het contract)art. 1382 e.v. B.W.

Tienjarige aansprakelijkheid

= burgerlijke aansprakelijkheid

= art. 1792 en 2270 B.W.

= verantwoordelijkheid voor het geheel of gedeeltelijk tenietgaan van een gebouw of grote werken door een gebrek in de bouw of de ongeschiktheid van de ondergrond

Wie?• Architect (bij uitbreiding ontwerpers)• aannemer• bouwpromotor (wet Breyne)

Kenmerken van de tienjarige aansprakelijkheid?

• contractueel

• openbare orde

• gekoppeld aan bouwwerk

• vangt aan bij de (definitieve) oplevering

• stopt na 10 jaar

Foutloze aansprakelijkheid

= art. 544 B.W. abnormale burenhinder

= gebuur heeft niet de beschikking of het volle genot van zijn eigendom

= aansprakelijkheid van bouwheer (contractueel overdraagbaar)

Meerdere aansprakelijken

Veroordeling in solidum !!

clausule opnemen in contract

II. De residuele aansprakelijkheid van de stagiair of zelfstandig

medewerker

Definitie:• “de aansprakelijkheid die rust op de architect in

zijn hoedanigheid van stagiair of zelfstandig medewerker en die niet verzekerd is in de polis afgesloten door de stagemeester of de architect waarvoor de zelfstandige medewerker prestaties levert en die ook niet verzekerd is in de polis die door de architect eventueel onderschreven werd voor de werken in eigen naam”

situaties: 1) op grond van extra-contractuele

aansprakelijkheid (art. 1382 BW):- de BH of een derde kan de stagiair/zelfstandig

medewerker aanspreken- voorwaarden: fout, schade, causaal verband- in principe gedekt door de polis van de

stagemeester TENZIJ:a) geen waarborg van de polis van de stagemeester

(bijv. Niet betaling premie, niet indienen aangifte)b) onvoldoende kapitaal

situaties:2) bijv. Controle fout waarbij de omvang

van de schade groter is dan de gewaarborgde kapitalen in de polis, kans dat de stagiair/zelfst. medewerker door de architect-opdrachtgever in tussenkomst en vrijwaring wordt gedagvaard.

Oplossing: • Stagiair / zelfstandig medewerker sluiten

zelf eigen polis af waarbij residuele aansprakelijkheid gewaarborgd is

• 0,5% op ereloon

Verzekering burgerlijke aansprakelijkheid van de architect

= wettelijk verplichte verzekering (Wet Laruelle)

Wat moet verzekerd worden ?

• Elke burgerlijke aansprakelijkheid (contractueel of extra-contractueel)

• In het kader van een toevertrouwde opdracht of tijdens de uitoefening van het beroep

Wie ?

• Elke (morele of fysieke) persoon die het beroep van architect uitoefent (= ingeschreven op tabel)

Hoe ?

• Volgens minimumcriteria vastgelegd in het KB van 25/04/2007

• Gewaarborgde kapitalenlichamelijke schade: 1.500.000 EURmateriële/immateriële: 500.000 EURtoevertrouwd voorwerp: 10.000 EUR

• Geïndexeerde kapitalen: lichamelijke consumptie-index, andere ABEX index

• Verzekeringsduur tot 10 jaar na schrapping tabel

• Beperkt aantal uitsluitingen (radioactiviteit en verboden producten)

• Verval van recht op verzekeringsprestatie bij zware fouten, opzet, niet naleven van verplichtingen

• Territorialiteit: werken en prestaties in België volgens KB, EEG (behalve Frankrijk) bij Protect

• Verzekerden: architect (natuurlijk of rechtspersoon), aangestelden, medewerkers (zelfstandigen), bestuurders, zaakvoerders

Verplichtingen architect

• Naam verzekeringsmaatschappij en polisnummer vermelden in het contract met opdrachtgever

• Orde verwittigen van de opzeg van de polis

III. Statistische schadedossiers

Gegevens:• Er is een hoge frequentie van claims

tegen de ontwerpers

• Bouwschades slepen zeer lang aan

• Ook na de oplevering wachten nog een groot aantal klachten

• De meeste bouwschades brengen discussies omtrent de verdeling van de aansprakelijkheden met zich mee

• De kosten lopen zeer hoog op

• Vochtproblemen oorzaak van 1/4

Afhandelingssnelheid:Oorzaken:• complexiteit • overbelasting rechtbank• aard van procedure • invloed raadslieden

Wanneer doen de meeste schadedossiers zich voor?

• 40 % tijdens ontwerp en uitvoering• 20 % binnen het jaar na ingebruikname• 40 % gedurende de rest 10-jarige periode

Schadesoorten:Schade-soorten

7

6

5

4

3

2

1

8 9

25,44% 1 Vochtproblemen 17,05% 2 Diversen 13,64% 3 Werfperikelen

13,13% 4 Buurschades 8,09% 5 Woonhinder 8,00% 6 Stabiliteit

7,23% 7 Barstvorming 5,55% 8 Administratie 1,87% 9 Bedrijsaansprakelijkheid

IV. Concrete schadedossiers

Schade cases

1. Verkeerde inplanting

2. Coördinatie van studie & plannen

3. Nabuurschade

CASE 1

Verkeerde inplanting

Verkeerde inplanting

Partijen:

• Architect: Volledige opdracht voor driegevelwoning

• Bouwcoördinator

Verkeerde inplanting

• Nieuwe verkaveling: eerste woning in eerste fase verkaveling

• Uitzetting woning : architect niet aanwezig – wel : bouwheer, aannemer en bouwcoördinator.

• Foutieve inplanting wordt opgemerkt bij start naburig project

• Nameting: Woning staat op naburig perceel – gevorderd tot ruwbouw + dak

Verkeerde inplanting

OORZAKEN:

• Uitzetting op basis grenspaaltjes naburig perceel

• Nalaten om landmeter bij de uitzetting te betrekken

OPLOSSINGEN:

2. Afbraak en heropbouw

3. Ruil van de loten + aanpassing woning

• Verkoop gerealiseerde constructie en heropbouw

Minnelijk regelingsvoorstel oplossing 2 en 3 bouwheer en buur haken af

Verkeerde inplanting

PROCEDURE & AANSPRAKELIJKHEDEN:

• Kortgeding: Provisie + beperkte expertise

in solidum-veroordeling

Architect – Bouwcoördinator

Bouwheer vordert enkel van architect en diens verzekeraar ca. 70.000 €

• Diverse procedures ten gronde : VONNIS

in solidum-veroordeling

Architect – Aannemer – Bouwcoördinator

Uiteraard voor architect : tekort aancontroleverplichting!

Verkeerde inplanting

Schadeposten:

• Nutteloze uitgaven bouw woning

• Genotsderving voor de nieuw woning

• Extra huur

• Extra kosten voor lening

• Dubbele verhuiskosten

• Schadevergoeding van andere aannemers

• Morele schade

• Advocatenkosten

TOTAAL: 142.000 EUR + intresten

Termijnen : 2003 2009 nog geen definitieve regeling

Pleitdatum: december 2009

TIPS:

• Controle van de inplanting = kritische fase steeds te controleren

• Tussenkomst van landmeter - Moeilijkheidsgraad van uitzetting - Wanneer materiële controle door architect quasi onmogelijk

CASE 2

Coördinatie van studies en plannen

Partijen

• Architect: Volledige opdracht Uitsluiting van de gespecialiseerde studies Wél coördinatie van de studies met de algemene bouwplannen

• Alleenstaande woning opgeleverd in 1996.

• Pas 2004 : melding abnormale barstvorming en overdreven doorbuigingen van de draagvloeren boven gelijkvloers blijken de oorzaak

• Geen minnelijke oplossing eind 2005 dagvaarding met aanstelling deskundige

• Voorverslag 10/2006

• Eindverslag 04/2007 : bevestiging voorverslag

• Procedure ten gronde nog aan de gang: Pleitdatum november 2009

Coördinatie van studies en plannen

Coördinatie van studies en plannen

OORZAKEN:

• Plaat anders en bijkomend belast dan hetgeen werd opgegeven door aannemer aan de fabrikant van de predallen: lijnlasten muren, plafonds en dak!

• Nazichtsberekening van de situatie bijkomende belastingen: dikte en wapening van betonplaat onvoldoende

• Versterking schadeverschijnsel: opmetselen muren vóór weghalen schoren

Coördinatie van studies en plannen

OPLOSSING:

Barstvorming NIET gestabiliseerd verstevigingswerken door bijplaatsen van profielen in ruimtes op gelijkvloers

SCHADEBEDRAGEN:

Stabiliteitsstudie 2.500 EUR

Versteviging 36.000 EUR (provisioneel)

Herstelling gevolgschade 11.300 EUR

Genotsderving 27.300 EUR

Blijvende minderwaarde 10.000 EUR

Rechtsplegingsvergoeding

TOTALE RAMING : 87.100 EUR + BTW + RPV

Excl. gerechts- en expertisekosten en excl. intresten

AANSPRAKELIJKHEDEN:

Advies eindverslag deskundige

50% architect - 50% aannemer ruwbouw - 0% fabrikant

Elementen aansprakelijkheid van de architect:

- Plannen : studie erkend ingenieur

- Lastenboek : Art. Gewapend beton : aannemer moet architect voorafgaandelijk op de hoogte brengen van aanstelling studiebureel

Belastingen 100kg/m² vloerbekleding – 200kg/m² overlast misleidend

Coördinatie van studies en plannen

Geen opmerking op legplan van de fabrikant: Draagvermogen 300kg/m²

‘…daar waar platen muren dragen, bovenwapening plaatsen.’

indicatie dat geen rekening werd gehouden met de aanwezigheid van muren.

Coördinatie van studies en plannen

VERZEKERINGEN:

- Enkel beroepsaansprakelijkheid van architect

- Polis decennaal ?

Coördinatie van studies en plannen

TIPS:

• Aansprakelijkheid controle en coördinatie : moeilijk te ontsnappen

• Controle op aanwezigheid stabiliteitstudie absolute noodzaak

• Vraag de stabiliteitstudie op VOOR aanvang van de werken

• Laat de werken niet aanvangen vooraleer de identiteit van de ingenieur gekend is en zijn studie in uw dossier steekt.

• Betrek ingenieur zoveel mogelijk bij ontwerp en uitvoering

Case 3: instorting ten gevolge van

graafwerken op naburig terrein

Nabuurschade

Nabuurschade

• Bestaande woning wordt afgebroken

• Toestand met opgeschoorde gevel

Nabuurschade

Nabuurschade

Sleuf uit te graven voor energiebocht

Sleuf tot max. 2m van de voorgevel

Nabuurschade• sleuf wordt breder, dieper en langer uitgevoerd dan nodig

• tegen de muur van het naburige pand

Nabuurschade

• Beton voor het dichten van de putten wordt later op de dag geleverd

• Aannemer verlaat de werf

• In tussentijd begint de muur te verzakken

Nabuurschade

Nabuurschade

• enige tijd later zakt de naburige woning volledig in!

Nabuurschade

Nabuurschade AANSPRAKELIJKHEDEN

• Aannemer: - Roekeloze uitvoering - Verlaten van de werf

• Architect: - Controle

Op de hoogte gesteld van de start van de werken?

• Ingenieur: - Controle

Op de hoogte gesteld van de start van de werken?

Had geen geschreven contract

Nabuurschade

Schadeposten:

• Woning

• inboedel en koopwaar

• afbraak- en opruimingskosten

• commerciële schade winkel

• genotsderving

•gerechtskosten

Claim: + 430.000 EURO

Nabuurschade

TIPS

• Duidelijke afspraken i.v.m. start van de werken

• Controle fundering en structuur naburige constructie

• Voor de start van de werken: werk- en coördinatievergadering

V. Polis Beroepsaansprakelijkheid

Verplichte verzekering• KB 25/4/2007: volledige burgerlijke

aansprakelijkheid: – Bedrijfsaansprakelijkheid (art. 1382 – 1386

BW)• Extracontractueel: derden – tijdens uitoefening

beroep

– Beroepasaansprakelijkheid: contractueel en extracontractueel in het kader van toevertrouwde opdrachten

– Dekt: lichamelijke, materiële en immateriële schade

Waarborg:• Burgerlijke aansprakelijkheid

• Technische en juridische bijstand (niet te verwarren met rechtsbijstand!)

Financiële omvang van de waarborg:

• Basiskapitalen PER schadegeval: – Lichamelijke schade: 1.500.000 euro– Mat. en Immat. Schade: 500.000 euro– Toevertrouwd goed: 10.000 euroGeïndexeerd

• Vrijstellingen (geïndexeerd)• Intresten en kosten

Aandachtspunten: • Tienjarige aansprakelijkheid (art. 1792 en

2270 BW): aanvang• Anterioriteit: schade en schade-eis tijdens

geldigheidsduur van de polis• Posterioriteit: afkopen• Hoofdelijkheid en in solidum

Vormen: • Jaarpolis:

– Op honoraria (percentage)– Op waarde werken (promille)

• Enige werf polis

Territoriale geldigheid:• EU• Frankrijk (wet Spinetta): nooit verzekerd

in jaarpolis, wel mogelijk via enige werf polis

• Andere landen mogelijk

Kostprijs: • Starterspakket• Tarief:

– 3,85%– 05% (res. Aanspr.)

• Minimumpremie

? ? ?

www.protect.be