SANNE DE JAGERTAMARA MOLLSANDY PAUW

Communicatie over antibiotica in de intensieve

veehouderij

Inhoudsopgave

InleidingMethodeResultatenConclusieAdviesDiscussieLiteratuur

Inleiding

ESBL super bacterie en levensgevaarlijk6-7% mensen besmetKleine miljoen mensen

‘Nederlanders gebruiken het minste antibiotica van Europa’ (Zembla, 2010)

90% van kippenvlees besmet

Inleiding

1977: Waarschuwing van WHO‘Het gebruik van dezelfde antibiotica bij dier en mens is gevaarlijk’1989: Waarschuwing van RIVM‘Laat de voor mensen levensreddende antibiotica niet toe bij dieren. Want resistente bacteriën kunnen via het voedsel bij de mens komen’1998: Waarschuwing van Gezondheidsraad‘Pas op voor het resistentie gevaar. Stop groeibevorderaars’

Inleiding

1998: gestopt met groeibevorderaars.550 ton antibiotica

‘Nederland is in Europa koploper in het voorschrijven van antibiotica bij dieren’ (Zembla, 2010)

75% van omzet dierenarts is medicijnverkoop (Adviesbureau Berenschot, 2010)

Inleiding

2011: 20% vermindering in gebruik van antibiotica2013: 50% vermindering ingebruik van antibiotica

Gerda Verburg, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Inleiding

Probleemstelling

‘Welk beeld ontstaat over de aanpak en effectiviteit van communicatie over gebruik van antibiotica in de intensieve veehouderij op basis van een exploratief onderzoek?’

Methode

Kwalitatief onderzoekPurposive sampling?Respondenten: vegetariërsSemi-gestructureerd interviewCodeboomDatamatrix

Resultaten

Uitzending Zembla (7 mei 2011)Agenda-setting: kamervragenFraming: alarmerende woordkeuze‘Ja, als dit percentage ook in de open bevolking voorkomt dan praat je over een kleine miljoen mensen die nu al ESBL hebben’Priming: wordt poging gedaan‘Dertig jaar geleden werden we dus al gewaarschuwd. Maar de Nederlandse overheid nam geen maatregelen’

Resultaten

Internetdossier ZemblaAgenda-setting: niet aanwijsbaarFraming: kader van angst gecreëerd - ‘alarmerende toename’ - ‘toenemend gevaar’ - ‘grote dreiging’ - ‘het is denkbaar dat we te laat zijn’Priming: overheid als passief neergezet‘De overheid geeft slechts een advies’

Resultaten

InterviewsOnderwerp leeft niet belangrijk actueel probleem‘Ik lees wel elke dag de krant, maar daar staat elke dag in over de euro en Griekenland, maar niet hierover’ (respondent 3)

‘Uhm.. Nee, eigenlijk niet, het was maar één artikel volgens mij, ik denk dat ik het een keer heb gelezen in een stukje, maar daar stond gewoon. Ja, vooral dat het gevaarlijk was voor de mensen, ja, dat eigenlijk’ (respondent 2)

Resultaten

InterviewsGeen agenda-setting, framing en primingBerichtgeving deskundig‘Deskundig. Ja, ik vond het niet bevooroordeeld of sensationeel in Wakker Dier. In de krant ook, wel deskundig’Berichtgeving verwarrend‘..ook wel een beetje verwarrend. Want het is dus blijkbaar een groot probleem, maar er wordt dan met zo’n bericht in het journaal tussen neus en lippen door iets van gezegd’

Conclusie

Antwoord probleemstelling

‘Welk beeld ontstaat over de aanpak en effectiviteit van communicatie over gebruik van antibiotica in de intensieve veehouderij op basis van een exploratief onderzoek?’

Aanpak maakt gebruik van agenda-setting, framing en priming. Leidt niet tot gewenste effect.

Advies

De berichtgeving komt onvoldoende binnen bij een groot publiek en beklijft niet.

Bij de respondenten was de omvang van het probleem onbekend. De berichtgeving moet objectief zijn, zodat er niet teveel paniek ontstaat.

In navolging van het model van beperkte effecten, moeten deze obstakels worden omzeild:

Oplossing zoeken voor:

1. selectieve blootstelling2. selectief waarnemen en onthouden3. groepen en groepsnormen4. interpersoonlijke verspreiding van

de inhoud van een boodschap5. opinieleiderschap6. het commerciële karakter van de

massamedia

Discussie

Hoe zou dit onderwerp meer in het nieuws gebracht kunnen worden, zonder dat er paniek onstaat?

Literatuur

Boer, C. de en S. Brennecke (2009). Media en Publiek. hfd 1 en 2. 6e druk. Boom Onderwijs, Den Haag.

Boer, C. de en H. ‘t Hart (2007) Publieke opinie. (hfd 1 en 4). Boom Onderwijs, Den Haag. Boeije, H. (2009). Kwalitatief onderzoek. In: Boeije, H., H. 't Hart & J. Hox (redactie) (2008).

Onderzoeksmethoden. Hfd. 8. 8e druk, Boom Onderwijs, Den Haag. Devos, C. (2004). Ménage à trois: de verhouding tussen pers, politiek en politicologie.

Academia Press. Ginneken, J. van. (2006) Verborgen verleiders. (hfd 3 en 4). Boom Onderwijs, Den Haag. Goede, M. de, H. Boeije & H. ’t Hart. (2008). In: Boeije, H., H. 't Hart & J. Hox (redactie)

(2008). Onderzoeksmethoden. Hfd. 2 en 8. 8e druk, Boom Onderwijs, Den Haag. Hamelink, C. (2004). Regeert de leugen? hfd 2. Boom, Amsterdam. Heuvelman, A. & B. Fennis (2009). Mediapsychologie. hfd 8, 11 en 12. Boom Onderwijs, Den

Haag. Hox, J. (2009). Definiëren en operationaliseren. In: Boeije, H., H. 't Hart & J. Hox (redactie).

Onderzoeksmethoden. Hfd. 5. 8e druk, Boom Onderwijs, Den Haag. Jansen, W. (2008). Gebruikmaken van bestaande gegevens. In: Boeije, H., H. 't Hart & J. Hox

(redactie). (2008). Onderzoeksmethoden. hfd. 9. 8e druk, Boom Onderwijs, Den Haag. Koenen, M.J. & J. Endepols, bewerkt door dr. J.B. Drewes. (1977). Verklarend

handwoordenboek der Nederlandse taal. 27e druk. Wolters-Noordhoff, Groningen. Lembrechts, L. (2007).Het onveiligheidsgevoel als media-effect. Inspiratie voor een

theoretisch model. In: Tijdschrift voor criminologie. Vol:3 p.:277-290.

Sanden, M.C.A. van der & F.J. Meijman. (2007). Medische publiekdcommunicatie. De contouren van systeemtheorie. In: Willems, J. (redactie). (2007). Basisboek wetenschapscommunicatie. hfd 11. Boom Onderwijs, Den Haag.

Teunissen, F. (2005). Wat is nieuws? (hfd 1) Boom Onderwijs, Den Haag. Weiss, R.S. (1994). Learning from strangers. The art and method of qualitative

interview studies. New York, Free Press.

Geraadpleegde websites: http://zembla.vara.nl/Afleveringen.1973.0.html?tx_ttnews[tt_news]=43247&cHash=

ba3d2de6f3928c20bbcfd35f419ac159 (introductie aflevering 7-05-2011).

http://player.omroep.nl/?aflID=12522861 (uitzending documentaire Zembla over intensieve veehouderij d.d. 7-05-2011).

http://zembla.vara.nl/Opnieuw-antibiotica-alarm.9206.0.html#c33080 (transcript aflevering 7-05-2011).

http://zembla.vara.nl/Tagcloud-resultaten.3000.0.html?&tx_alternettagging_pi1[tag]=antibiotica&cHash=1d9ee44b763124ba69cde1abdf8e7c9d (dossier antibioticagebruik in de intensieve veehouderij van Zembla 19-05-2011).

http://www.rivm.nl/cib/ESBL/Veelgestelde-vragen-ESBL.jsp (antwoorden op veelgestelde vragen over ESBL), 2011.

Vragen?