2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 1

Sabine Boerjan,

projectverantwoordelijke, dementie-experte

Expertisecentrum Dementie Paradox

“Het” slikbeleid in de vroege en late stadia van dementie

Inhoudstafel

1. “Het” slikbeleid

2. De cirkel van de –eren

3. Dementie als proces

4. Wat kan een ECD voor jou betekenen?

1. “HET” slikbeleid

- ORGANISATIE SPECIFIEK

- PATHOLOGIE GERELATEERD

- PERSOONSGEBONDEN

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 2

Doelstelling slikbeleid ?

Kwaliteit van leven Nutritie veilig per osverhogen

Biologisch NutritioneelMedisch

Sociaal PsychologischCultureel

Makkelijker slikken, veiliger slikken, betere intake

1. “HET” slikbeleid

Dementie: slik- en voedingsbeleid

Voedingsproblematiek > slikstoornissen

Symptomen van dementie beïnvloeden het

maaltijdgebeuren

2. De cirkel van de – eren

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 3

DEMENTIE: neurodegeneratieve aandoening

2.1 REVALIDEREN

… KLINIEK

tauBeta amyloiedplaque

PRESENT AND FUTURE??

MEDICATIE

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 4

! Slikmanoeuvres

! Mondmotorische en sensorische behandeling

! Elektrische stimulatie

! Transcraniële mangn. Stim

! EMST

! ….

Rehabiliterende technieken = slikfysiologie onder

“willekeurige” controle gebracht, vergt bijzondere

vaardigheden en specifiek leervermogen "

DEMENTIE ??!!

2.1 REVALIDEREN

ACTIEVE INTERVENTIES

PASSIEVE INTERVENTIES

2.1 REVALIDEREN

De kunst is een aangepast antwoord vinden op de

doorheen het proces veranderende verwachtingen en toenemende beperkingen

Begeleiden / ondersteunen

Optimaliseren

Adviezen / compensatietechnieken

2.2 COMPENSEREN

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 5

integratie van de adviezen bij het maaltijdgebeuren

Huiselijke maaltijdomgevingAankledingMaaltijddistributieTijdstippen- aantal maaltijdenKleinschalig genormaliseerd wonen (WZC)Rol van de tafelgenoten

Zintuigelijk comfortgeluidgeurzicht: licht, kleur en kleurcontrast, vereenvoudiging

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 6

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 7

OMGEVING

OMGEVING

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 8

!Huiselijk

!Contrast

!VereenvoudigingOmgeving moet leesbaar zijn!!

Geur- en smaakveranderingen

Voedselconsistentie

Presentatie

verrijkte – bij – vervangvoeding

MAALTIJDVoedselconsistentiesen presentatie

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 9

MAALTIJDVoedselconsistenties en presentatie

MAALTIJDVoedselconsistenties

© Beeckman 2011

MAALTIJDVoedselconsistenties

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 10

Woonzorgcentrum Maria Rustoord Ingelmunster brengt uniekkookboekje op de markt.

ISBN: 978-90-8222-556-3

FINGERFOOD

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 11

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 12

Gebruik van tuitbekers

Nadelen en mogelijke gevaren:

!…

!…

!…

!…

!…

MATERIAALHulpmiddelen

ALTERNATIEVEN

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 13

Bolusgrootte veranderen

Tempo opvoeren / afremmen

Kin op borst

Krachtig slikken

Belang zithouding

….

PERSOON MET DEMENTIELichaamshouding

© Acco

HULPVERLENERHouding

© Acco

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 14

COMMUNICEREN

KINEFACILITEREN VAN HOUDING

ERGO HULPMIDDELEN

VPK / ZORGKUNDIGENHULP BIJ ETEN EN DRINKEN

LOGOPEDISTONDERZOEK/INTERVENTIE PLAN

DIETIST AANPASSEN VOEDING

MANTELZORGER

GENEESHEER

Eigen expertise

Professionele betrokkenen

Familieleden

INFORMEREN

Logopedist als sleutelfiguur

ZORG > de dingen goed doen

ZORG = de goede dingen doen

REFLECTEREN

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 15

Begin- en middenstadium

- Compensatie technieken

Eindstadium

- Adviseren en informeren mbt

- De veiligheid van het slikken

- Efficiëntie van de orale intake

- Prognostische indicatroren

3. Dementie als proces

Wat als eten niet meer lukt?

Kunstmatige vocht - en voedseltoediening….???

Vergevorderd stadium van dementie

Denkproces

" Ethisch

" Juridisch

" Medisch

3. Dementie als proces

BELANG VAN ACP

! Hoge verwachtingen van KVV

! Misvattingen

“sterven van honger en dorst”

“versterven”

! Contra indicaties

slikproblemen; aspiratie(pneumonie)

decubitus

levenskwaliteit

levensverwachting

3. Dementie als proces

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 16

4. Wat kan een ECD voor jou betekenen?

www.dementie.be

ECD’s IN VLAANDEREN

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 17

Missie

Door het samenbrengen en uitbouwen van expertisedementie in de samenleving op de agenda plaatsen

in samenwerking met andere actoren in het werkveld.We doen dit vanuit een tweedelijnsfunctie

met als uiteindelijk doel de kwaliteit van leven

voor de persoon met dementie en zijn omgeving behouden en/of verbeteren.

Doelgericht!

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 18

Opdrachten:

•Informatie•Advies

•Sensibilisering•Deskundigheidsbevordering•Concept- en methodiekstudie

•Signaalfunctie

Samen voor dementie

L O G O P E D I EL O G O P E D I EL O G O P E D I EL O G O P E D I E

D E M E N T I E

- ECD Paradox: werkgroep logopedie & dementie

" initiatief van ECD Paradox – WZC Sint-jozef

" informatie- en discussieplatform voor

logopedisten in het werkveld

• J.G. Kalf, S. de Wit, Orofaryngeale slikstoornissen bij neurodegeneratieve aandoeningen. Tijdschrift voor

gerontologie en geriatrie 2014; 45, 273-281

• Alagiakrishann K, Bhandji RA, Kurian M., Evaluation and management of oropharyngeal dysphagia in different

types of dementia: a systematic review. Arhives of gerontology and geriatrics 2013; 56(1): 1-9

• Cichero J A, Steele, et al. The Need for international terminology and definitions for texture modified and

thickened liquids used in dysphagia management: Foundati of a global initiative. Current physical medicine

and rehabilitation reports 2013; 1: 280-91

• Rösler A., Pfeil S. et al. Dysphagia in dementia: Influence of dementia severity and food texture on the

prevalance of aspiration and latency to swallow in hospitalized geriatric patients. JAMDA 2015; 1-5

• Logemann, J. A., Gensler, G., Robbins, J., Lindblad, A. S., Brandt, D., Hind, J. A., et al. (2008). A randomized

study of three interventions for aspiration of thin liquids in patients with dementia or parkinson's disease. J

Speech Lang Hear Res, 51(1), 173-183.

Referenties

2/12/2015

sabine.boerjan@ecd-paradox.be 19

- Rogus-Pulia N. et al. Understanding dysphagia in dementia: the present and the future.Curr Phys Med

Rehabil Rep 2015, 3: 86-97

- Amella, E. (2008). Eating behaviour in persons with moderate to late stage dementia: assesment and

interventions. Journal of the american psychiatric nurses association, 14(5), 360-370.

- DeLegge, M. H. (2009). Tube feeding in patients with dementia: Where are we? Nutrition in clinical practice, 24,2, pp. 214-216.

- Reflectie instrument rond slikproblemen. Werkgroep Slikproblemen, ondersteund door Steunpunt

Expertisenetwerken (SEN), vzw. www.senvzw.be

- www.sliklinks.be

- Boerjan Sabine. Als eten een zorg wordt… het maaltijdgebeuren bij personen met dementie. 2013 Acco.

- IDDSI (international dysphagia diet standardisation initiative) http://iddsi.org/

Referenties

Expertisecentrum dementie ParadoxMolenaarsstraat 34 I 9000 Gent I 09 233 14 38

paradox@dementie.bewww.ecd-paradox.be I www.dementie.be

Het Expertisecentrum Dementie Paradox is een van de negen Expertisecentra Dementie in Vlaanderen die erkend zijn door de Vlaamse Overheiden is een initiatief van WZC Sint-Jozef VZW - Molenaarsstraat 34 - 9000 Gent

Dementie…samen het web ontrafelen